De opkomst van (generatieve) kunstmatige intelligentie (AI) heeft het potentieel om de aard van sommige banen te veranderen, onder andere door de overname van taken die voorheen door mensen werden uitgevoerd. De blootstelling aan AI – de mate waarin AI in potentie taken kán overnemen – is het hoogste bij banen in de dienstensector zoals in de Gezondheidszorg, bij Zakelijke diensten en in het Onderwijs.
Amerikaanse onderzoekers hebben een indicator ontwikkeld die de blootstelling van banen aan AI meet. Deze indicator koppelt tien AI-tools aan 52 menselijke vaardigheden en kijkt vervolgens in hoeverre deze vaardigheden voorkomen in meer dan 800 banen. Op basis van de frequentie en het belang van de taken wordt een blootstellingsscore berekend.
PricewaterhouseCoopers (PwC) heeft deze indicator toegepast op 113 Nederlandse beroepsgroepen. Om de totale blootstelling van banen te in kaart te brengen, voeg ik hier de omvang van de sector in Nederland aan toe (in aantal arbeidsjaren). De grootste absolute blootstelling aan alle AI wordt dan verwacht in de Gezondheidszorg, Specialistische zakelijke diensten en het Onderwijs.
Het totaaleffect op de arbeidsmarkt is ongewis. De focus in het onderzoek ligt uitsluitend op de blootstelling aan AI. De mate van complementariteit van een baan, oftewel de kans dat een baan volledig kan worden overgenomen door AI of dat menselijke betrokkenheid gewenst is, hangt af van andere factoren. Denk aan de verantwoordelijkheid voor uitkomsten (zoals artsen of piloten), en werken in diverse fysieke omgevingen.
Blootstelling aan AI leidt dus niet automatisch tot het verdwijnen van arbeidsplaatsen. Het kan ook een aanvulling zijn op bestaande arbeid zonder dat het banen in zo’n sector wegdrukt. Dit laat onverlet dat er de vraag naar arbeid kan veranderen, waarbij niet alle bestaande vaardigheden direct aansluiten op nieuwe banen. De overheid en werkgevers kunnen beide een cruciale rol spelen bij het faciliteren van de benodigde scholing.
Auteur
Categorieën