Nederland als congresland
Net afgelopen jaar is het aantal Internationale congressen sterk toegenomen. De belangrijkste oorzaken van
deze toename zijn de toenemende
complexiteit en veranderlijkheid van de
maatschappij op technologisch, sociaal, medisch, bestuurlijk en financieel
terrein, en de voortschrijdende Europese eenwording die veel overleg vergt
van zowel regeringen als het exporterende bedrijfsleven. Internationale congressen brengen economische bedrijvigheid en werkgelegenheid met zich
mee, en elk land spant zich dan ook in
om een graantje van deze groeimarkt
mee te pikken. In dit artikel wordt gepoogd enig inzicht te geven in de omvang en de structuur van de Internationale congresmarkt en de plaats van Nederland daarin.
Marktomvang
De Union of International Associations (UIA) in Brussel is de enige organisatie die wereldwijd congressen registreert. Zij doet dit sinds 1948. Van alle
internationale congressen die worden
georganiseerd door de internationale
organisaties die vermeld staan in het
Jaarboek van Internationale Organisaties en van de congressen die zijn opgenomen in de internationale congres-
kalenders worden de gegevens verzameld. Nadrukkelijk uitgesloten van de
UlA-statistieken zijn: “purely national
meetings as well as those of an essential religious, didactic, political (party
conferences), commercial, sportive nature; also are excluded meetings strictly limited in participation such as committees, group of experts etc…. most of
those being held at an intergovernmental level and taking place mainly at the
headquarters of the large intergovernmental offices in New York, Geneva,
Rome, Brussels, Vienna….”. De uitzondering van ‘zuiver godsdienstige congressen’ betekent dat bij voorbeeld het
grootste internationale congres ooit in
Nederland geboekt niet meetelt. Dit
wordt het 56e wereldcongres van de
Zevende-Dagsadventisten in de Jaarbeurshallen in Utrecht in 1995 waarop
35.000 Zevende-Dagsadventisten uit
de gehele wereld gedurende vijftien dagen worden verwacht. Dit congres is
dus al goed voor 525.000 deelnemersdagen. Ter vergelijking: het jaartotaal in
1987 was ‘slechts’ 490.000.
Er zitten dus nogal wat haken en
ogen aan de registratie van internationale congressen. Gezien de vele – niet
altijd reele – uitzonderingen die de UIA
voor registratie aanbrengt, wordt aangenomen dat het wereldtotaal van internationale congressen in feite ongeveer
50% hoger is dan in tabel 1 genoemd,
label 1. Internationale congressen, 1954-1987, per werelddeel en in enkele Europese landen
1954
Totaal
1968
1977
1981
1983
1986
1987
1058
2728
3727
4602
4866
6742s
7370a
2,6
18,6
3,8
0,6
3,4
18,2
7,7
1,1
69,6
3,6
20,9
10,2
1,7
63,7
3,1
18,5
12,2
1,3
64,8
3,5
18,1
11,2
2,6
64,7
4,2
18,4
12,1
2,3
62,0
4,3
20,2
12,7
2,2
59,7
14,6
15,8
7,3
9,6
7,0
4,2
17,7
18,3
5,9
7,5
7,3
3,4
15,8
14,6
9,1
7,6
7,8
5,4
15,1
14,5
9,5
7,4
6,6
6,6
13,2
15,9
10,2
6,1
7,5
7,2
Marktaandelen
Afrika
Amerika
Azie
Oceanie
Europa
waarvan
74,5
– Frankrijk
-VK
-BRDb
– Zwitseriand
-Italie
– Nederland
a. Inclusief niet toegerekend: 61 in 1986 en 66 in 1987.
b. Sinds 1982: inclusief West-Berlijn.
Bran: Union of International Associations, Brussel.
ESB 19-10-1988
dus ongeveer 11.000. In tabel 1 zijn de
door de UIA geregistreerde internationale congressen weergegeven sinds
1954. Het wereldtotaal weerspiegelt redelijk de economische ontwikkeling: in
de laatste twaalf jaar steeg het aantal
internationale congressen in de wereld
met 122 procent bij een stijging van het
reele bnp in de industrielanden met
41%(CEP, 1988).
Het Europese aandeel in de wereldcongresmarkt is over de gehele periode gedaald. De laatste vier jaar is het
tempo van deze daling zelfs nog omhooggegaan. Dit komt vooral door de
opkomst van Afrika en Azie, waar grootschalige congresvoorzieningen zijn gebouwd die tegen verhoudingsgewijs
lage prijzen worden verhuurd. Daarnaast hebben deze Verre landen’ veelal extra toeristische aantrekkingskracht
als congresplaats ten opzichte van ‘bekende’ westerse oorden.
Positie van Nederland
Het ‘grootste’ internationale congresland is al vele jaren de VS; in 1987 vonden daar 776 bijeenkomsten plaats.
Daarna komen de in tabel 1 genoemde
vijf Europese landen. Nederland staat
op de zesde plaats van de wereldranglijst. Dan komt Canada met 283 internationale congressen, gevolgd door 3
Europese landen (Spanje, Zwitseriand
en Belgie). Japan staat op de 11 e plaats
met 178 internationale congressen, gevolgd door weer 3 Europese landen, te
weten Oostenrijk, Finland en Denemarken. Daarna volgen Brazilie, Australie,
Thailand en India. Nederland doet het
dus beter dan veel landen met een groter bnp en meer internationale organisaties binnen de landsgrenzen.
Vooral sedert de oprichting van het
Nederlands Congresbureau in 1980, en
de gelijktijdig gestarte subsidieregeling
van het Ministerie van Economische
Zaken (/ 80 per buitenlandse congresdeelnemer; dit jaar verlaagd tot / 65) is
de Nederlandse positie op de internationale markt versterkt.
In tabel 2 is een overzicht gegeven
van de steden waar in 1987 de meeste
internationale congressen zijn gehouden. In Nederland staat Amsterdam,
voor buitenlanders de stad die het
meest tot de verbeelding spreekt, ver
aan kop, met bijna 2,5 maal zoveel door
de UIA geregistreede internationale
congressen als Den Haag (40); Rotterdam en Maastricht volgen met elk 20.
Telt men niet het aantal congressen,
maar het aantal deelnemersdagen, dan
worden Amsterdam en Den Haag niet
gevolgd door Rotterdam en Maastricht,
maar door Utrecht, Dalfsen en Noordwijkerhout.
983
Tabel 2. Top-tien van congressteden
naar aantal Internationale congressen
West-Berlijn
Parijs
Londen
Brussel
Geneve
356
265
160
150
Amsterdam
Vancouver
Madrid
146
Singapore
Rome
134
97
93
91
91
Tabel 3. Internationale congressteden
in Nederland, 1987 (naar congresmensdagen x 1.000)
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Amsterdam
‘s-Gravenhage
Utrecht
Dalfsen
Noordwijkerhout
Rotterdam
Maastricht
Veldhoven
Nijmegen
Groningen
164,8
87,2
65,4
33,0
23,8
20,2
18,1
13,4
9,7
5,8
33,7%
17,8%
13,3%
6,8%
4,9%
4,1%
3,7%
2,9%
2,9%
1 ,2%
Bran: Internationale Congreskalender, registratie
Ned. Congresbureau, Amsterdam.
Bestedingen
Het is niet zonder meer vast te stellen hoeveel geld deelnemers (en hun
partners) aan internationale congressen in Nederland uitgeven. Bij een poging dit bedrag te schatten hebben we
onderscheid gemaakt tussen subsidiabele internationale congressen en overige congressen. De eerste zijn groter
omdat een voorwaarde voor subsidiering is dat er ten minste 100 buitenlandse deelnemers zijn en dat het congres
minstens 3 dagen duurt. De subsidiale
congressen worden meestal georganiseerd door internationale verenigingen.
Er zijn meestal veel begeleiders, de
congressen duren gemiddeld langer en
de deelnemers maken vaak voor of na
het congres nog een vakantiereisje.
Op basis van gegevens over het aantal deelnemersdagen en het geld dat
per deelnemer per dag wordt uitgegeven kan worden berekend dat buitenlanders die voor internationale congressen in ons land kwamen in 1987 in totaal / 456,5 mln. besteedden. Daarnaast strijkt de KLM nog /170 tot /180
mln. op voor het vervoer naar ons land.
De totale uitvoerwaarde van internationale congressen in Nederland in 1987
is dus / 631,5 mln.; dat is 1,76 procent
van de totale uitvoer van diensten.
De bestedingen van Nederlandse
deelnemers en hun partners aan internationale congressen in ons land kunnen voor 1987 worden gesteld op
/ 76,7 mln. De partners van de congresdeelnemers waren nog eens goed
voor / 4,8 mln. We kunnen dus stellen
dat het congreswezen goed is voor
/ 713 mln. aan bestedingen.
984
congresmarkt. Hiervoor zijn mijns inziens vier factoren van belang.
Ten eerste wordt in Nederland een
Behalve de bijdrage van het con- goed produkt geleverd. Dit betreft niet
greswezen aan de bestedingen is ook alleen de lokaties, maar ook:
de bijdrage aan de werkgelegenheid in- – degoede kennis van vreemdetalen;
teressant. Daarvoor moeten we de ar- – de goede externe infrastructuur, met
Schiphol als de luchthaven die volbeidsproduktiviteit kennen van de mengens zakenreizigers al jaren de besen die in de internationale-congresbranche actief zijn: de horeca, de drukste van de wereld is, met een zeer
kers van programma’s en lezingen, de
goed spoorwegnet en met een goed
verhuurders van zaalruimten en audioautowegennet;
visuele apparaten, de organisatoren in – de mentaliteit van ‘afspraak is afspraak’, die ook door opvolgers
Nederland enzovoorts. Uit onderzoek is
gebleken dat de gewogen arbeidsprowordt nagekomen;
duktiviteit in 1981 / 102.000 per ar- – de stabiliteit op het gebied van de pobeidsjaar bedroeg1.
litiek, het prijspeil en de wisselkoers,
Volgens het Centraal Economisch
hetgeen extra belangrijk is omdat
Plan 1988, bijlage C11 is de arbeidsprogrote congressen gemiddeld 4 jaar
duktiviteit van bedrijven in het tijdvak
vooraf worden afgesloten;
1981-1987 gestegen met 12,2 procent. – het hoge opleidingsniveau en de breDit resulteert voor 1987 in een arbeidsde kennis van zaken van de beroepsbevolking;
produktiviteit voor internationale congressen van / 114.400. De directe – de moderne voorzieningen:men kan
vanuit de hotelkamer naar huis belwerkgelegenheid komt dan uit op 3.990
arbeidsjaren. Voor de ontvangsten van
len, de nationale krant is vrijwel altijd
de KLM uit het vervoer werd in 1981 een
te koop, de banken accepteren de
arbeidsproduktiviteit van / 190.000
meest uiteenlopende valuta en chevastgesteld. Verhoogd met 14,4 proques, de PIT is van uitzonderlijke
cent stijging van 1981 tot 1987 betekekwaliteit.
nen de congressen dan 805 mensjaren
werk.
Ten tweede kent Nederland een
De berekende / 81,5 mln. bestedin- bloeiend geestelijk leven. Van oudsher
gen van Nederlandse deelnemers en staat ons land bekend om een grote
hun partners leveren bij een gewogen verscheidenheid aan christelijke stroarbeidsproduktiviteit van /114.400 een mingen, die in zending en missie over
directe werkgelegenheid op van 712 ar- de hele wereld zijn uitgedragen. Gebeidsjaren.
voegd bij een grote verdraagzaamheid
De totale directe werkgelegenheid’uit in visumverstrekking betekent dit dat
internationale congressen in ons land ons land veel godsdienstige internatiogehouden, kan aldus worden berekend nale congressen trekt, die lang duren
op ca. 5.500 arbeidsjaren.
en veel deelnemers trekken. Utrecht
Voor de indirecte werkgelegenheid scoorde in 1987 65.361 deelnemersdavan leveranciers van goederen en dien- gen voor internationale congressen,
sten die door het houden van internatio- waarvan er 51.780 kwamen voor een
nale congressen worden afgenomen, godsdienstig congres. Twee conferenwerd in bovengenoemd onderzoek een tie-oorden in ons land zijn uitsluitend op
ratio van 0,6 aangehouden. Deze is we- dit marktsegment gericht: ‘De Bron’ in
zenlijk lager dan bij nationale congres- Dalfsen scoorde vorig jaar 33.000 deelsen als gevolg van grotere lekken: we- nemersdagen met dit soort congresgens het hogere verzorgingspeil van sen.
buitenlanders is de invoerquote hoger
Ten derde speelt de subsidieregeling
en de omzetbelasting eveneens.
een rol, op grand waarvan organisatoNog moeilijkerte berekenen bij deze ren van grote internationale congreszeer gespreide bestedingen is de ge’in- sen recht hebben op een rijksbijdrage
duceerde werkgelegenheid, dat is de van / 65 per buitenlandse deelnemer.
Ten vierde werpen de marketinginwerkgelegenheid die voortvloeit uit het
multiplier-effect. Ook hier hanteren we spanningen van het Nederlands Coneen multiplier van 0,6. In totaal levert gresbureau hun vruchten af.
het congreswezen dan een werkgelegenheid op van ca. 12.000 arbeidsjaM.C. Tideman
ren.
Werkgelegenheid
Waarom in Nederland?
Ten slotte resteert nog de vraag
waarom ons land het verhoudingsgewijs zo goed doet op de internationale
De auteur is directeur van Adviesbureau Tideman voor Toerisme en Horeca. Hij dankt
drs. G.A. Bosscher voor zijn bijdrage aan de
totstandkoming van het artikel.
1. M.C. Tideman, Betekenis van de congresmarkt voor Nederland, Voorschoten, 1982.