“ector
Multimedia: een nieuwe
markt
Hoe ziet de ontwikkeling van de multimedia-markt eruit, en wat zijn
de beste strategieen?
Informatie is straks vrijwel overal
voorhanden. Dit is gemakkelijk af te
leiden uit het snel groeiende aanbod
van ‘on line’-verbindingen en de
sterk stijgende afzet en gebruik van
zogenaamde multimedia-PC’s. Via
een telecommunicatienetwerk kunnen nieuwe interactieve diensten
worden aangeboden die goedkoper
zijn dan de traditionele vormen van
dienstverlening omdat zij vaak het
fysieke transport substitueren. Er is,
anders gezegd, sprake van compressie van de factoren tijd en afstand.
Informatie is sneller toegankelijk en
legt grotere afstanden af in eveneens
kortere tijd, dat verlaagt de kosten.
Toch zal er nog wel het een en
ander moeten gebeuren voordat werkelijk op grote schaal gebruik wordt
gemaakt van mutimediadiensten. Dit
werd onlangs nog eens onderstreept
door een Britse studie naar de kansen van broadband interactive services. Daarmee worden zaken bedoeld als CD-ROM catalogi, computer
on line diensten en interactieve (kabel)tv-diensten. Volgens dit rapport
blijkt dat de consument nog twijfels
heeft met het oog op zijn privacy, de
gebruiksmogelijkheden en de kosten.
Uit het rapport blijkt echter ook dat
massaal van nieuwe diensten via de
‘elektronische snelweg’ gebruik
wordt gemaakt, zodra de voordelen
duidelijk worden. De drempel is dus
niet hoog meer.
Snelheid en gebruikersvriendelijkheid moeten aanwezig zijn, zodat de
consument direct kan vinden wat hij
zoekt en op zijn wenken wordt bediend. Tot nu toe heeft het daar wel
eens aan gemankeerd bij de aangeboden multimedia-diensten. Dat is ook
de verklaring voor het feit dat de ontwikkelingen binnen economische sectoren als kabel-tv, telecommunicatie,
computerindustrie, on line diensten
en ontspanning nog niet hebben ge-
leid tot het ontstaan van de lang verwachte multimediamarkt.
Er is dus sprake van een markt in
ontwikkeling. Veel van de ontwikkelingen op het gebied van communicatie en nieuwe media beginnen door
een vraag of idee vanuit de zakelijke
markt. Ik ben er echter vast van overtuigd dat diensten als telewinkelen,
teleleren, video op aanvraag, betaaltelevisie en niet te vergeten een gebruikersvriendelijke toegang tot het computernetwerk Internet absoluut ook
zullen voorzien in een latent aanwezige behoefte onder de consument.
Communicatie
De functie van communicatie is van
essentieel belang temidden van de
geschetste ontwikkelingen. Wanneer
we praten over de verandering in de
manier waarop bedrijven met hun
klanten willen communiceren en
over de vraag hoe consumenten benaderd wensen te worden, staan daarin
voortaan drie elementen centraal:
meer individuele aandacht voor de
zakelijke en particuliere klant; het vergemakkelijken van zijn keuzeproces;
en nadrukkelijke aandacht voor hierop afgestemde marketing en distributie.
Zoiets betekent niet alleen een intensiever en grootschaliger gebruik
van bij voorbeeld ‘one stop shopping’ en ‘services on demand’ of zelfs
wellicht totaal ge’individualiseerde
dienstverlening. Het kan in de zeer
nabije toekomst met name leiden tot
allerlei interactieve vormen van serviceverlening en informatieverstrekking. Bijvoorbeeld met betrekking tot
de registratie van wensen, verlangens, specificaties en vragen van klanten en de manier waarop daarmee
wordt omgegaan. De tijd dat u met
een klacht over een produkt of dienst
terug moet naar de winkel waar u de
aanschaf hebt gedaan kon dan ook
weleens sneller voorbij zijn dan u en
ven met hun klanten willen communi-
ik vandaag voor mogelijk houden.
ceren en over de vraag hoe consu-
Infrastructuur
menten benaderd wensen te worden,
maar ook over de gevolgen daarvan.
Ik doel dat met name op een ande-
ken: bij de zojuist genoemde nieuwe
bedrijven en dienstverleners. De traditionele nationale PTT’s krijgen er dus
serieuze concurrenten bij, die – gebruik makend van het bestaande netwerk – commercieel zeer aantrekkelij-
Nieuwe interactieve diensten maken
re, niet onbelangrijke, verschuiving:
ke diensten leveren.
is een ding. Ze naar de klanten bren-
de machtsconcentratie in de waardeketen van informatie- of dienstenleverancier verschuift naar de consument.
Tot voor kort was de macht in deze
waardeketen vooral geconcentreerd
bij diegene die de aanleg, het beheer
en de exploitatie van het netwerk tot
De ‘cultuurschok’ voor veel traditionele telecommunicatiebedrijven is
dan ook dat zij zullen moeten omschakelen. Opereerden zij vroeger in
een omgeving, waarin ze een sleutelpositie innamen als het ging om de
levering van noodzakelijke diensten
op het gebied van spraak- en data-
gen een tweede. De oplossing is in
mijn ogen evenwel een simpele: in
eerste instantie en op heel korte ter-
mijn via de bestaande netwerken van
PTT Telecom en van de diverse kabeltv-maatschappij en.
Hoewel wij, zowel mondiaal als
dering in de manier waarop bedrij-
zijn kernactiviteiten mocht rekenen.
Ofwel: bij de traditionele transpor-
nationaal, nog maar aan het begin
staan, is de ‘elektronische snelweg’
heel dichtbij. De daarvoor noodzakelijke infrastrucaiur is er, tenminste in
Nederland. Diensten als betaaltelevisie, Internet-toegangen, de verschillende videotexdiensten, de banksaldolijnen. Maar ook het gebruik van
teurs van elektronische informatie, bij
de leveranciers van telecommunicatiediensten, dan wel bij de beheerders
van kabel-tv-netwerken. Zij opereerden onder strikte regelgeving en bepaalden via de techniek tevens de
mogelijkheden waaruit de consument
barcodes bij het vervoer van pakket-
dan vervolgens een keuze kon ma-
ten, de elektronische vrachtbrief, het
elektronisch verrichten van douanehandelingen, voorraadbeheer en
transport regelen via ‘just in time’systemen of het volgen van transporten met behulp van satellieten. En,
niet te vergeten, de snel in opkomst
zijnde lokale experimenten met ‘digitale steden’. Het kan allemaal nu al.
Met andere woorderi, de bestaande
ken. Techniek en regelgeving waren
doorslaggevend. Sinds een aantal jaren is er sprake van liberalisering en
globalisering op de telecommunicatiemarkt. Dat wil zeggen: beperkende
en beschermende nationale regelgeving wordt opgeheven. Tegelijkertijd
is er sprake van een de aarde omle jaren slechts de allergrootste
KPN Multimedia brengt via deelnemingen in bestaande en nog op
te richten ondernemingen nieuwe,
infrastructuur voor telecommunicatie
samenwerkingsverbanden met de
interactieve diensten op de markt.
en kabelsignalen kan vrijwel al deze
nieuwe diensten moeiteloos bij de
klant thuis brengen.
beste diensten zich staande zullen
kunnen houden.
Nu, maar meer nog in de toekomst,
Concreet gaat het om bijvoorbeeld
pay per view (betaaltelevisie), homeshopping’ (elektronisch thuiswinke-
Nieuwe informatie- en communica-
verschuift die macht naar diegene die
len) en Internet on-line diensten.
tiediensten die via de ‘elektronische
snelweg’ worden aangeboden maken
vaak gebruik van verschillende typen
spannende markt, waarop over enke-
hoofdzakelijk nog in gebruik zijn
de inhoud van de informatie, ontspanning en diensten bepaalt en die
zorgt voor de acquisitie daarvan. Met
andere woorden: er is een machtsverschuiving van lokale en boven-lokale
distributeurs en leveranciers van produkten voor eindgebruikers naar diegene die de inhoud en de vorm van
voor mobiele telefonie (bijvoorbeeld
de NMT-en GSM-netwerken). Ook
het gebruik van de bestaande satelliet-netwerken zal door de introductie van nieuwe interactieve diensten
toenemen. Door het veelzijdige gebruik van media komt daarom meer
en meer de behoefte op van gecom-
laatste categorieen moet u denken
aan bedrijven en dienstverleners als
bijvoorbeeld tv- en radio-programmamakers, muziek- en andere uitgeverijen, softwareproducenten en niet te
vergeten de ‘amusementsfabrieken’
alsmede aanbieders van de meest uit-
bineerde dienstverlening.
eenlopende diensten via Internet.
Verschuiving
Omschakelen
Praten over nieuwe interactieve vormen van dienstverlening die we
langs de ‘elektronische snelweg’ bij
onze klanten willen brengen, betekent niet alleen praten over de veran-
Dit betekent dat het nu feitelijk de
klant is die bepaalt waar de meest
aantrekkelijke commerciele marges in
de waardeketen komen te liggen. En
de klant heeft daarover reeds gespro-
infrastructuur. Naast de ‘vaste’ netwer-
ken van telefoon en kabel-tv zijn dat
met name de mobiele en draadloze
netwerken, zoals die op dit moment
ESB 29-11-1995
de nieuwe diensten bepaalt. Bij die
verkeer (en waarin techniek en regelgeving doorslaggevend waren). Nu
zijn zij veel meer intermediair in een
fel concurrerende omgeving.
Het zal tegen de achtergrond van
de sterk in belang toenemende rol
van informatievoorziening in onze
maatschappij, niemand verbazen dat
KPN in november 1994 besloot alle
activiteiten en initiatieven op het terrein van de interactieve media – die
reeds werden uitgevoerd binnen de
twee belangrijkste dochterondernemingen PTT Post en PTT Telecom te bundelen in een nieuwe onderneming: KPN Multimedia BV.
W. Dik
De auteur is voorzitter van de Raad van
Bestuur van KPN.