■ Nander de Vette en Sophie Steins Bisschop (DNB)
In de afgelopen weken zijn markten geconfronteerd met de grootste en snelste correctie sinds de financiële crisis. Hoewel de markten in algemene zin nog goed functioneren, is het door een gebrek aan liquiditeit in sommige deelmarkten moeilijker en duurder geworden om te handelen.
Zo is de liquiditeit in de markt voor Amerikaans staatspapier de laatste weken afgenomen tot het laagste niveau sinds de financiële crisis in 2008. Dat is opmerkelijk, omdat dit de grootste en normaal gesproken meest liquide markt van de wereld is.
Het gebrek aan liquiditeit maakt het lastig om grote volumes te verhandelen en vergroot het risico op hevige prijsschokken. De gebrekkige liquiditeit is niet alleen een probleem voor de VS. Amerikaans staatspapier wordt wereldwijd gebruikt als risicovrij referentiekader voor meer dan vijftig biljoen dollar aan vastrentende activa.
Ook de markt voor bedrijfsobligaties kampt met gebrekkige liquiditeit: zo is in Europa het verhandelde volume in deze markt nu een vijfde van het gemiddelde in 2019. Tegelijkertijd zijn de verschillen tussen de bied- en laatprijs (bid-ask spreads) zo’n vijf keer groter dan gemiddeld, wat resulteert in hoge kosten bij de koop en verkoop van bedrijfsobligaties.
Opvallend is dat de liquiditeit in de Europese staatsobligatiemarkt nog altijd een stuk beter is dan tijdens eerdere crises. Zelfs in Italië, dat hard getroffen is door het coronavirus, kunnen beleggers nog steeds gemakkelijker staatsobligaties verhandelen dan tijdens de eurocrisis in 2013 (figuur).
De recente reeks van maatregelen die de Amerikaanse en Europese centrale banken hebben doorgevoerd, geeft de liquiditeit op markten een steun in de rug. Tegelijkertijd is de huidige crisis niet te vergelijken met de financiële crisis in 2008 en de schuldencrisis 2012. In 2008 lag het probleem in de financiële sector zelf, in 2012 in de overheidsfinanciën en nu in de reële economie. Daarom is het van groot belang dat centrale banken de markten nauwgezet blijven volgen en ondersteunen als de ontwikkelingen daarom vragen.
