■ Rutger Teulings en Beau Soederhuizen (CPB)
Verschillende Europese banken hebben grote portefeuilles met niet-presterende leningen (NPL). Dit drukt de winstgevendheid en maakt deze banken kwetsbaar voor een nieuwe recessie. Bovendien houden noordelijke landen in de Economische en Monetaire Unie (EMU) verdere stappen in de bankenunie tegen zolang de risico’s bij banken, waarvan een deel voortkomt uit NLP’s, onvoldoende zijn verminderd. Hierdoor blijft de muntunie kwetsbaar voor een nieuwe crisis. Het is daarom belangrijk om te zien of de situatie met NPL’s is verbeterd.
Om te onderzoeken hoe het met de NPL’s gesteld is, maken we gebruik van data van de EBA Transparency Exercise. Hierbij corrigeren wij voor de voorzieningen die banken aanhouden om eventuele verliezen op hun NPL-portefeuille op te vangen, door de voorzieningen af te trekken van de totale NPL-portefeuille. De resulterende netto NPL-portefeuille geven we vervolgens weer ten opzichte van de totale leningenportefeuille.
Bijna alle banken hebben sinds 2016 hun NPL’s afgebouwd en/of extra voorzieningen opgebouwd, waarmee het risico van hun portefeuille is verminderd (figuur). Bij de meeste banken is de NPL-portefeuille in 2018 dan ook relatief klein, of zijn er voldoende voorzieningen aanwezig. Ook liggen de portefeuilles van deze banken onder het ongewogen gemiddelde van vier procent van alle EMU-banken die meedoen aan de stresstesten van de Europese Bankautoriteit. Dit geldt ook voor de Nederlandse banken.
Banken in Griekenland en Cyprus en één Portugese bank hebben met meer dan tien procent van de totale leningen nog steeds grote NPL-portefeuilles. Bovendien is de afname bij Griekse banken beperkt en in sommige gevallen is het zelfs toegenomen. Om deze last te verlichten is de Griekse centrale bank van plan een bad bank op te richten waarin een groot deel van de NPL’s zal worden ondergebracht. Daarnaast hebben enkele banken uit Portugal, Ierland, Italië en Duitsland een NPL-portefeuille boven het EMU-gemiddelde. Maar veel van deze banken laten sinds 2016 een sterke afname in hun portefeuille zien. Hiermee zetten ze een belangrijke stap richting het verminderen van risico’s op hun leningportefeuille.
