Soms krijg je een vraag van een lezer die zo goed is dat er een nieuwe column uitrolt. Zo vroeg @maartenkoster naar aanleiding van mijn column van vorige week wat volgens mij ‘vooruitgang’ in de context van Europa betekent.
Zwart-wit
Een simpele maar ook ingewikkelde vraag. In het gepolariseerde landschap is vooruitgang moeilijk te bepalen. Wat wit vooruitgang noemt, noemt zwart achteruitgang en vice versa. Vooruitgang is alleen zinvol te definiëren als er een gemeenschappelijke basis bestaat.
Gemeenschappelijke basis
Ondanks de retoriek is die gemeenschappelijk basis opvallend groot. Alle partijen behalve de PVV willen in de EU blijven en ook de euro handhaven. Zo gaat de SP weliswaar de verkiezingen in met ‘zeg nee tegen deze EU’, maar het krachtigste statement in het verkiezingsprogramma tegen de euro is: ‘Het is maar zeer de vraag of de euro in zijn huidige vorm kan overleven’. In de praktijk stemden vrijwel alle partijen vóór alle belangrijke maatregelen die bedoeld waren om de euro te versterken. De VVD zet zich in de campagne af tegen D66, maar Hans van Baalen stemde (in de gevallen dat hij op kwam dagen en op tijd wakker werd) vrijwel altijd hetzelfde als Sophie in ‘t Veld.
Dat vooruitgang conditioneel is op een gemeenschappelijkheid betekent dat we de anti-Europa fundi’s uitzwaaien, net als de true believers die in strakke mars opstomen richting een Verenigde Staten van Europa. In Nederland hebben we dan nog een hele ruime meerderheid binnenboord.
Budgetslurpers
Vooruitgang in Europa is zelden een strak affiche. Maar ook stapjes op terreinen die niet populair zijn, kunnen vooruitgang betekenen. Neem de verguisde budgetslurpers landbouwsubsidies en het Europese Sociale Fonds (ESF). De impopulariteit van deze instrumenten is er niet voor niets. Landbouwsubsidies verstoren de markt en benadelen boeren in ontwikkelingslanden. Het ESF heeft grote problemen om de effectiviteit aan te tonen. In beide gevallen willen de lidstaten er niet vanaf, vooral de lidstaten die het meest profiteren. Hoe kan toch vooruitgang geboekt worden?
Bij de landbouwsubsidies is Europa erin geslaagd in de loop der jaren de subsidies niet meer uit te keren aan boeren als inkomenssteun maar in te zetten voor duurzaamheid en innovatie. Het is praktisch onmogelijk de effecten (bijvoorbeeld op werkgelegenheid) van ESF direct te meten, omdat het ondoenlijk is dit instrument te scheiden van andere instrumenten met hetzelfde doel. Vandaar dat de Commissie zwaarder inzet op het monitoren van het proces. Niet ideaal, maar wel vooruitgang.
Eenzame fietser
De eenzame fietser bungelt na een paar lekke banden achteraan het peloton. Zijn fans hopen op meer, zijn tegenstanders bespotter hem. Maar hij verdient respect want gaat wel vooruit en haalt met wat geluk de eindstreep.
Auteur
Categorieën