Marcel Canoy spreekt verschillende economen via twitter. Op 6 januari was het thema ‘Misverstanden’ en interviewde hij @DurRobert.
vandaag misverstanden met straks om 10:30 @DurRobert , laatste dag alweer, einde dag nog een ‘allesomvattend’ draadje, ik weet @ryhertzberger nog altijd niet wie er volgende week aan de beurt is omdat schema onleesbaar is geworden
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
Oeps we hebben vandaag pech, want @DurRobert moet een ziekte thuis oplossen vanochtend. We gaan nu om 1630u verder. Ondertussen ga ik nu van start met misverstanden.
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
Een van de grootste misverstanden is dat economen het altijd met elkaar oneens zijn. Churchill: If you put two economists in a room, you get two opinions, unless one of them is Lord Keynes, in which case you get three opinions. 1/
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
De reden is dat economen vaak in het nieuws komen (hoewel nu iets minder dan vroeger) bij macro-economische vraagstukken, die inherent ingewikkeld zijn en waar daarom meer onzekerheid en strijd is. Zeg maar Keynes vs Friedman 2/
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
Op het gebied van micro is er daarentegen juist grote overeenstemming over de meeste dingen en gaat de strijd over details, bijv op het gebied van mededinging en platforms. Ook zorgeconomen zijn het heel vaak met elkaar eens (en gaat de strijd dan tussen eocnomen en de rest) /end
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
Even tussendoor: @DurRobert is hoogleraar Eur en vooral bekend om zijn werk met experimenten, daarover praten we om 1630 verder nu eerst misverstanden https://t.co/dywqQ2jvbG
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
Nog een beroemd misverstand is de lump of labour fallacy, die suggereert dat de hoeveelheid arbeid in een land gegeven is. Van links (arbeidstijdverkorting levert banen op) to rechts (migranten pakken onze banen af) is het echt keer op keer raak 1/
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
dat misverstand is zo hardnekkig dat zelfs na uitleg men het nog steeds gelooft ik kan deze column elke maand weer plaatsen https://t.co/tn42W4JJ3V
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
De kern van het misverstand is dat het lokaal en op individueel niveau wel degelijk zo werkt. Het kan zijn dat een individuele vrachtwagenchauffeur zijn baan kwijtraakt aan een goedkope Lithouwer, maar door productivitetiswinsten leidt dat gemiddeld tot banengroei elders 3/
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
dat baten elders neerslaan dan waar kosten gemaakt worden is een ongelooflijk groot probleem in de economie. Het frustreert degenen die de kosten maken, dat leidt of tot politieke onrust of tot gebrek aan investeringen.4/
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
Het is aan de overheid om dit probleem op te lossen en te zorgen dat investeringen plaatsvinden of verliezers te compenseren. Ze zijn zich lang niet altijd voldoende van deze plicht bewust. Lees hier waarom en hoe https://t.co/DTVYIXg7ks
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
punt van dat stuk is dat om de kloof tussen individu en macro te dichten veel meer aandacht voor transitie moet zijn /end
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
En dat is misschien wel grootste “misverstand”: veel mensen denken dat economen je kunnen vertellen wat je moet doen, wat goed beleid is. Dat kan de economische wetenschap niet zo maar. Daarvoor moet ze eerst over de waarden van de doelen en waarden van politici beschikken/end
— lex hoogduin (@lexhoogduin) 6 januari 2019
Hier ben je dus volgens mij buiten de economische wetenschap aan het treden en bedrijf je politiek door te zeggen dat de overheid “een plicht” heef en iets “moet” doen. Die plicht is niet uit de economische wetenschap af te leiden. 1
— lex hoogduin (@lexhoogduin) 6 januari 2019
Dank je!
— lex hoogduin (@lexhoogduin) 6 januari 2019
Speciaal voor @lexhoogduin vat ik de fallacy of the broken window samen, je kunt natuurlijk beter deze lezen https://t.co/gUta2vEbgQ 1/
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
Een jongetje gooit raam in van een bakker. De pundits beweren dat dit ongeluk eigenlijk blessing in disguise is, want het jongetje bezorgt de glazenmakers werk die weer hun geld besteden aan brood en andere dingen. Eigenlijk is het joigetje een economische held.. 2/
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
De fallacy: mensen beperken zich tot directe effecten van zichtbare partijen, maar de onzichtbare of indirecte kosten vergeten ze. De bakker moet nl wel dokken voor dat raam (of de verzekeraar). Het begrip opportunity costs is belangrijk. Je kunt je euro maar een keeer uitgeven
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
De politieke variant van de broken window fallacy is dat men geneigd is onwelvallige effecten weg te laten, en komen daar vaak mee weg ook. Vooral populistische partijen hebben hier last van (bijv discussies over migranten klmaat of het zorgfonds) /end
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
Een ander zeer beroemd en vaak voorkomend misverstand is de sunk cost fallacy. Stel je bent al een halfuur je fietsband aan het plakken (voor de jongere lezers: dat deden we vroeger zelf) 1/
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
Je vrouw zegt na een halfuur: “hou er nu maar mee op, het lukt je toch niet, breng hem weg naar de fietsenman”. Jij: “maar ik heb er al een halfuur ingestopt, het is zonde om nu te stoppen”. 2/
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
De fallacy is dat de kosten die je hebt gemaakt al ‘verzonken’ zijn. Dwz dat de afweging om door te gaan beter gericht kan zijn op de kosten die je nog gaat maken en de baten die dat oplevert. Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald 3/
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
Je moet wel een beetje oppassen met deze fallacy, want er kunnen allerlei redenen zijn om toch door te gaan. Misschien zijn er zwaarwegende leereffecten in de tijd ontstaan of vind je het gewoon leuk om door te gaan. Maakt niet uit als je je er maar van bewust bent 4/
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
Er zijn veel beleidstoepassingen van de sunk cost fallacy. Meest voor de hand ligt infrastructuurpropjecten die met kostenoveschrijdingen te maken hebben . We hebben nu al een half vliegveld.brug/Betuwelijn aangelegd, dus…5/
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
De fallacy geeft private partijen bij infra vaak prikkel om kosten expres te laten opl;open, hetgeen aanleiding geeft tot holdup problemen. Als partijen in een samenwerking anticiperen op dat de ander zich opportunistisch gaat gedragen, komt de samenwerking niet tot stand 6/
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
Omdat de politiek bij infra vaak geen goede outsicde option heeft (politieke druk om iets toch maar af te maken) zijn private partijen vaak spekkoper. Vandaar dat PPS projecten vaak mislukken en tot frustraties leiden. Allemaal terug te voeren op sunk cost en holdup /end
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
Of prikkel te laag aan te bieden. Lijkt me logischer. Wat zegt de empirie?
— Mark Olsthoorn (@markolsthoorn) 6 januari 2019
Deze fallacy is idd heel erg duidelijk aanwezig in grote projecten. Je zou ook verwachten dat een overheid zulke partijen bij een volgende aanbesteding met argusogen bekijkt > wat doe jij om de deal te sluiten? In het verleden ben je veelvuldig over de prijs heen gegaan.
— Martijn Tonies (@MartijnTonies) 6 januari 2019
om 1630 u verder met @DurRobert nu nog een draadje over beleidseconomen waar kennelijk ook misverstanden over bestaan 1/
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
De beleidseconoom (kan bijv consultant zijn of toegepaste econoom zoals ik, of iemand bij het @CPBnl of @DNB_NL ) gebruikt inzichten uit de wetenschap maar heeft veelal ook een concreet probleem ‘op te lossen’ 2/
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
Dat oplossen betekent niet een objectieve waardevrije unieke oplossing. Er zijn vaak meerdere oplossingen voor een probleem en ook indachtig de quotes van Heertje vanochtend is de primaire taak van de econoom de voor- en nadelen van de verschillende opties op een rij te zetten 2/
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
Maar om dit voor een beslisser zinvol te doen volstaat het niet alleen maar de ‘harde’ wetenschappelijke inzichten te gebruiken. Die kosten of teveel tijd of zijn gewoon niet geschikt om de beslisser goed te helpen. /4
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
Een goede beleidsseconoom gebruikt daarom ook andere instrumenten, bijvoorbeeld interviews, common sense, of groepsgesprekken. De resulaten daarvan zijn vaak heel inzichtelijk omdat ze context geven aan de inzichten uit de literatuur /5
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
Ik beschouw die methodes net zo belangrijk – en niet zelden belangijker -dan de literatuur. Ook betektn het inzetten van deze ‘zachtere’ methodes niet dat het onwetenschappelijk wordt of politiek 6/
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
Wel past engie bescheidenheid. Je moet de uitkomsten niet groter maken dan ze horen te zijn. Het inzetten van zachtere methodes is weliswaar evengoed toetsbaar door derden, maar dat proces is meer met onzekerheden omkleed 7/
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
Maar dat staat in schril contrast met politieke voorkeuren. Ik heb 10j bij het CPB gewerkt en nu ruim 3j bij ACM en durf te beweren dat politieke voorkeuren geen enkele rol spelen in het werk van ACM en CPB. /8
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
Dat woil niet zeggen dat alles menteen harde wetschap is of waardenvrij. maar het werk (CPB/DNB) gebeurt apolitiek en met de bedoeling om de beslissers zo goed mogelijk te informeren, die vervolgens zelf een politieke keuze mogen maken 9/
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
Het is van belang zachte methodes niet op één hoop te gooien met politieke voorkeuren omdat je daarmee een essentiele toolbox voor beleidseconomen volkomen ten onrechte desavoueert 9/
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
ok ik onderbreek mijn draadje over misverstand 1, en ga snel naar Robert, welkom welk misverstand kom jij het vaakst tegen?
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
Een hardnekkig misverstand is dat economie vooral gaat over economische groei, inflatie, werkloosheid. Oftewel: macro-economie.
— Robert Dur (@DurRobert) 6 januari 2019
Maar moderne economiebeoefening is tegenwoordig grotendeels micro, zie bijvoorbeeld: https://t.co/IzuySpYUm6 pic.twitter.com/tNskV18Brv
Dat heeft met media-aandacht te maken, inderdaad (zie ook mijn korte draadje net over waarom economen het altijd met elkaar oneens zouden zijn. Op feestjes moet ik vaak uitleggen dat economie niet (alleeen) over geld gaat. Mensen dat economie = financiën
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
welke andere misverstanden kom je tegen?
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
Ja, dat misverstand herken ik ook, dat economie vooral over geld zou gaan, en over zelfzuchtige mensen. Dat is tegenwoordig echt wel anders, mede onder invloed van de gedragseconomie, die zo goed als mainstream geworden is.
— Robert Dur (@DurRobert) 6 januari 2019
Nog een misverstand is dat economie vooral een theoretische exercitie is.
— Robert Dur (@DurRobert) 6 januari 2019
Empirisch onderzoek voert tegenwoordig de boventoon: https://t.co/YKtUULvsnW pic.twitter.com/eWVGN5Bnj8
het meest naargeestige van dat geld misverstand (vooral bij beleidsmakers en niet-economen) is dat men denkt dat het bij economen louter om kwantificering en monetarisering gaat, terwijl we juist opgevoed zijn met een breed welvaartsbegrip
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
Ben er zelf sterk voor dat zaken als de nationale rekeningen zo monetair mogelijk zijn. Om onderscheid geld en andere zaken scherper te maken. Maar ook: IT SUCKS TO BE POOR. IT REALLY, REALLY SUCKS. En dan gaat het wel degelijk om geld.
— Merijn Knibbe (@MerijnKnibbe) 6 januari 2019
Natuurlijk: o.a. door de overheid betaald algemeen toegankelijk onderwijs mitigeert de ellende van private armoede. Maar ook dat is de monetaire economie.
— Merijn Knibbe (@MerijnKnibbe) 6 januari 2019
ja merkwaardige term inderdaad maar we moeten het er nu eenmaal mee doen, iedereen weet inmiddels wel wat eronder verstaan wordt
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
Punt bij dat “zou” wat je noemt is meestal dat gedragseconomie vooral de rationaliteit ter discussie stelt, niet dat nut meestal toch vooral op consumptie -vaak gemeten in geld- en evt vrije tijd gebaseerd is.
— jacob janssen (@janssenjacob) 6 januari 2019
Gedragseconomie heeft niet alleen de rationaliteit ter discussie gesteld, maar ook de veronderstelde menselijke voorkeuren sterk verbreed/verrijkt. Je komt tegenwoordig nauwelijks nog een paper tegen waarin mensen enkel om geld en vrije tijd geven. 1/2
— Robert Dur (@DurRobert) 6 januari 2019
En economen zijn ook voorkeuren gaan meten, zie bijvoorbeeld deze recente studie: https://t.co/VLGXvQiBLf 2/2
— Robert Dur (@DurRobert) 6 januari 2019
Kende wel de GPS, niet dit jongste paper erover, prachtig&dank. Laat onverlet dat de (vele) theoretische papers die ik las vooral u(c,1-L) om de oren vloog, te vaak geaggregeerd, en weinig aandacht voor verschillen tussen mensen of altruïsme, en ook nog zonder gedragsfactoren. +
— jacob janssen (@janssenjacob) 6 januari 2019
Ha, ja, zeker!
— Robert Dur (@DurRobert) 6 januari 2019
Zo hebben we een experiment gedaan naar naastenliefde op de werkvloer en hoe die beinvloed wordt door teambeloningen.
Het experiment vond plaats in een grote winkelketen. We maten naastenliefde vooraf en achteraf in alle winkels, en …, /1
in een willekeurige helft van de winkels voerden we teambeloning in.
— Robert Dur (@DurRobert) 6 januari 2019
Over het effect van teambeloning op naastenliefde in het team zijn twee theorieeen die in tegengestelde richting wijzen.
Wij waren benieuwd welke zou winnen.
Einduitslag: Geen van beide.
/2
De naastenliefde veranderde gemiddeld genomen niet.
— Robert Dur (@DurRobert) 6 januari 2019
Wel zagen we een stijging van de verkopen bij teams waar al sprake van vriendschap was.
Dit is in lijn met theorie: Free rider effecten zijn minder groot als mensen niet egoistisch zijn,
/end
Voor zover ik weet niet.
— Robert Dur (@DurRobert) 6 januari 2019
Je moet mij — en ik denk ook sommige lezers — even helpen met wat agape ook weer is en hoe het verschilt van altruisme…
De afgelopen jaren heb ik veel met beleid samengewerkt. We proberen bestaande regelingen beter te laten werken, bijvoorbeeld door informatieverstrekking.
— Robert Dur (@DurRobert) 6 januari 2019
Een voorbeeld is een recent project met ACM/NZA. We proberen mensen een bewustere keuze te laten maken van zorgverzekering /1
Een ander voorbeeld is een project met SZW en SEO/CPB, waarbij we werkgevers wijzen op een genereuze subsidieregeling waar ze nog geen gebruik van maken (maar wel aanspraak op hadden kunnen maken in de afgelopen jaren). /2
— Robert Dur (@DurRobert) 6 januari 2019
Dat is geinig voorbeeld van nudgen, geinspireed op Thaler en Sunstein
— NL_Wetenschap (@NL_Wetenschap) 6 januari 2019
Misschien dat economen weinig innovatief zijn wat betreft theorievorming, en gemakshalve enkel en alleen (nog) uit gaan van ‘homo economicus’? Of is dit geen misverstand?
— Ruben van Gaalen (@rubenivangaalen) 6 januari 2019
De homo economicus staat niet meer centraal, ook niet bij theorievorming. Zie bijvoorbeeld de bijdragen in deze bundel over de invloed van gedragseconomie op tien belangrijke vakgebieden in de economie (gratis download): https://t.co/RcxgrGpgLC
— Robert Dur (@DurRobert) 6 januari 2019
Op het gebied van onderwijs is wel het een en ander gaande, zie bijvoorbeeld deze review: https://t.co/qBX9bvO6sK
— Robert Dur (@DurRobert) 6 januari 2019
Auteur
Categorieën