Internationaal
Rust en onrust in Belgie
DRS. E. A. VAN TRAA
Men wilde de nieuwe patroon billijkheidshalve namelijk niet verhinderen
De rust is in Belgie al weer vele een nieuw beleid te ontplooien. Dus ginweken teruggekeerd, ,,les casseurs syn- gen de ongeveer 25.000 staalarbeiders bij
dicaux”, zoals men hen noemt, zijn weer dat bedrijf, die zich overigens meer piegeruime tijd aan het werk, de automo- gen te roeren dan 250.000 normale
bilisten en politieagenten in Brussel arbeiders, weer aan het werk, na het behalen weer opgelucht adem en de Bel- drijf een schadepost te hebben bezorgd
gische kranten zijn in jaren niet zo saai van honderden miljoenen franken aan
geweest. Dat alles betekent center niet gederfde orders. De heer Vandestrick
dat de economische crisis in Belgie voorheeft inmiddels zijn plannen voor het
bij is. Verre van dat. Wel betekent die bedrijf ontvouwd en vertrouwt crop dat
rust dat men moe-geruzied is. Niet uit- het bedrijf, dat vorig jaar nog goed was
geruzied, doch moe-geruzied.
voor een verlies van B.fr. 18 mrd., mede
De Waalse vakbeweging is moe nadat dank zij gunstiger staalprijzen, in 1985
men zijn kruit verschoot met weken- weer rendabel zal zijn. De daarin gelange, zeer kostbare stakingen, die niet stoken vele tientallen miljarden aan regedoor de christelijke vakbeweging (1,3 ringshulp zouden derhalve niet verloren
mln. leden tegen 1,1 mln. van de socia- gaan. Er zouden vier staalbedrijven open
listische vakbeweging) werden gesteund; blijven, doch wel voorziet hij een persode anders zo spraakzame, maar wel wat neelsafvloeiing van 3.900 man, eengetal
zure Waalse socialistenleider Guy Spi- dat veel lager uitvalt dan werd verwacht.
taels is eveneens moe en laat vrijwel niets Maar waarschijnlijk gaat de heer Vanmeer van zich zien of horen, en de leiders destrick voorzichtig te werk. De produkvan de taalpartijen, die Belgie zo nodig tie zou, mede op grond van het EG-bewillen opdelen en verzwakken, zijn moe leid, van 8 op 6 mln. ton worden geen verdiepen zich nog steeds in de oorza- bracht, en het personeel zou een extra
ken van nun stemmenverlies bij de laatste loonoffer moeten brengen van minstens
verkiezingen.
6%. Tot zover zeer summier de reorAfgezien van incidentele stakingen ganisatie.
verloopt het sociaal-economische leven
Alles klinkt nogal mooi, maar de twijin Belgie dus vreedzaam. Gelukkig maar, fel over de haalbaarheid daarvan groeit.
want de meerderheid der Belgen begon Vooral de staalarbeiders in Charleroi en
schoon genoeg te krijgen van alle stakin- omgeving vrezen dat de levensvatbaargen. In dat licht bezien is het trouwens heid van het bedrijf wordt overschat.
niet verwonderlijk dat de altijd wat on- En daar zij de uit Luik afkomstige heer
stuimige liberale minister van Justitie Vandestrick ervan verdenken in de eerste
Gol thans met het voornemen rond- plaats de Luikse tak van het bedrijf te
loopt om, evenals in het Verenigd willen redden, verwachten zij dat, wanKoninkrijk, een wet te doen aannemen neer er moeilijkheden zouden rijzen of
die het mogelijk moet maken op te tre- overcapaciteit zou blijken, de bedrijven
den tegen stakingspiketten die werk- in Charleroi zullen worden opgeofferd.
willigen beletten aan het werk te gaan.
Zij zijn helemaal niet gerust over het
besluit in Seraing bij Luik een nieuw
staalbedrijf te bouwen en herinneren
Reorganisaties in de staal
eraan dat het bekende adviesbureau
McKinsey die investering indertijd heeft
Maar laat men zich niet te snel ge- afgeraden omdat men twijfel had aan de
lukkig prijzen met de betrekkelijke rust rentabiliteit van dat nieuwe bedrijf.
in Belgie. Als een zwaard van Damocles
Men ziet het scenario dus reeds. De
hangt boven het land immers het bestand nieuwe plannen hebben tot gevolg dat er
dat enige maanden geleden werd gesloten animositeit ontstaat tussen Luik en het
tussen de werknemers van het grote bekken bij Charleroi en dat meer en meer
staalbedrijf Cockerill-Sambre en hun stemmen opgaan die zich afvragen of
nieuwe directeur-generaal Vandestrick. men verleden jaar niet een grote vergisInleiding
753
sing heeft begaan toen men tot de fusie
van beide ondernemingen besloot. Wanneer de arbeiders naast hun zorgen over
de toekomst van het bedrijf derhalve ook
zwengelen. In hoeverre een dergelijk
beleid zich echter laat verenigen met
de concurrentiebepalingen in het EGverdrag werd nog niet uitgezocht.
onafhankelijke televisie, die bovendien j
de laatste 20 jaar overduidelijk heeft ge- ]
toond voornamelijk aan de kant te j
staan van de grote partij die thans in
nog worden geconfronteerd met nieuwe
Voorts kon minister De Clercq met
de oppositie is. RTB, en in mindere mate
loonoffers, is het duidelijk dat het risico
enige tevredenheid aanvoeren dat de
van nieuwe omvangrijke stakingen levend wordt, waarbij men steeds nog
Belgische frank, ondanks alle geruchten
die in die richting wezen, niet is mee-
BRT, zijn deze regering nu eenmaal niet
welgezind en de RTB heeft dat duidelijk
laten blijken in de tumultvolle weken
dient te bedenken dat die 25.000 arbeiders direct of indirect nog werkgelegenheid verschaffen aan een goede 100.000
gegaan met de devaluatie van de Franse
frank op 12juni jl. Of dit argument ech-
waarin Wallonie werd geteisterd door
stakingen. Stakingen die op de televisie
ter wel zo sterk is, mag men betwijfelen.
breed werden uitgemeten, zonder dat de
werknemers in toeleveringsbedrijven.
Diezelfde Belgische frank vertoont immers op de vrije markt nog steeds een
disagio van 10%, terwijl bovendien het
risico niet denkbeeldig is dat de international speculanten, die zich gedurende maanden op de Franse frank hebben
regering voldoende in de gelegenheid
werd gesteld ook haar standpunt toe te
lichten. De regeringsvertegenwoordigers
kwamen pas aan het woord lang nadat
Tekenen van macro-economisch herstel?
geconcentreerd, zich thans opnieuw op
het nieuws voorbij was, met als gevolg
dat men moest concurreren met (interessantere?) programma’s op ander zen-
de Belgische frank zullen werpen. En de
betalingsbalanssituatie in Belgie blijft,
ders. En nu kan men met nog zoveel
waardering over premier Martens oor-
alle optimistische projecties van de
delen, het is duidelijk dat hij geen partij
staan regeringspartijen en oppositie lijn-
secretaris-generaal van de Benelux ten
spijt, voorlopig nog zorgwekkend, wanneer men tenminste geen rekening houdt
kan zijn voor de vuige schelmenstreken
van J.R. uit Dallas of voor, laat ons
zeggen, Starsky & Hutch. Tegen zulke
concurrenten legt bijna iedere staatsman
het af. Vandaar ook dat in Belgie kort
Na de indrukwekkende reeks econo-
mische saneringsmaatregelen die de
regering-Martens in sneltreinvaart en
binnen enige weken over Belgie heeft
uitgestort, is het stil geworden. Belgie
wacht thans op de resultaten van het
saneringsbeleid en zoals gewoonlijk
recht tegenover elkaar in hun voorspel-
met de grote bedragen aan deviezen die
lingen. De socialisten zien alleen maar
ondergang en verderf wanneer de rege-
het land binnenkomen via in het buitenland afgesloten staatsleningen. De cijfers
ring zo doorgaat, en de regeringspartijen verwachten alleen maar ondergang
en verderf van een wijziging van het
over de werkloosheid blijven voorts
somber en, wat nog hinderlijker is, het
inflatiepercentage is sinds de devaluatie
huidige beleid.
in februari jl. opgelopen tot 9,84 op
kan thans zelf het tijdstip bepalen
De recente devaluatie van de Franse
jaarbasis. Voor een land als Belgie is
waarop hij verklaringen voor de televisie
frank is voor de laatsten echter koren
dat een zeer ongunstig cijfer. Toch is
minister Eyskens van Economische
Zaken daar niet van ondersteboven. Hij
vindt dat die stijging geheel binnen de
verwachtingen van de regering ligt en
een logisch gevolg is van de devaluatie in
wil afleggen, maar toch rijst de vraag
of hij die faciliteit wel voldoende uitbuit.
op de molen en zij kunnen thans met
voldoening crop wijzen hoe het de landen vergaat die menen de crisis te moeten
bestrijden met hogere begrotingstekorten en koopkrachtinjecties die niet worden gerechtvaardigd door produktiviteitsstijgingen. De regering herinnert er
verder aan dat sinds de saneringsmaatregelen van start gingen slechts hooguit
vier maanden zijn verstreken en dat men
nauwelijks mag verwachten dat de resultaten van dat beleid op zulk een korte
daaarna een strijd is ontbrand over
het omroepmonopolie en over zenduren
en zendtijden. De regering heeft die strijd
overigens gewonnen en premier Martens
Het werkgelegenheidsbeleid
februari. Dat percentage zou zelfs tot
11 kunnen oplopen, vreest hij. Daarna,
Het staat vast dat de werkloosheid,
omstreeks de jaarwisseling, zal het inflatiepercentage weer gestadig dalen, meent
hij, om na enige tijd de waarde van 8 a 9%
te bereiken. De huidige ontwikkeling valt
gelet op de grote contingenten jongeren
die jaarlijks op de arbeidsmarkt toestromen, voorlopig nog stijgt. Helaas is de
ervaring die de laatste weken werd op-
volgens Eyskens voor de helft toe te
gedaan met het zogenaamde ,,pacte de
termijn zichtbaar kunnen worden. Men
spoort derhalve het Belgische volk aan
schrijven aan de hoge dollarkoers en aan
1’emploi” of ,,tewerkstellingspact” rond-
nog wat geduld te betrachten en te be-
olie-aankopen. De regering heeftdeprijs-
ontwikkeling echter geheel onder controle, zo verzekert hij verder, mede dank
zij het besluit de tijdelijke prijsstop
uit teleurstellend. Ondanks alle prijzenswaardige pogingen van de regering om
de werkgeversorganisaties en de vakbeweging rondom dit pact te verenigen, dat
voorlopig tot 31 december a.s. op selectieve basis te verlengen, hetgeen betekent
dat prijsverhogingen moeten worden
goedgekeurd. In hoeverre die controle
echter doelmatig is, valt uit de verklaring
van de heer Eyskens niet af te leiden.
juist de garantie zou moeten geven dat
het aantal arbeidsplaatsen in Belgie gedurende 3 jaar zou worden gestabiliseerd
op het huidige niveau, faalde de regering. Zowel werkgevers als werknemers
haakten uiteindelijk af. De regering
rusten in de noodzakelijke achteruitgang
van koopkracht die het onmiddellijke
gevolg van de sanering is geweest.
Minister Eyskens stelt daarbij vast dat
de loonkosten in Belgie zich de laatste
tijd gunstig schijnen te ontwikkelen vergeleken bij andere Westeuropese landen
en dat de uitvoer weer aantrekt. Het concurrerentievermogen van de Belgische
De Belgische huisvrouw heeft daar
staat derhalve alleen, doch dat hoeft
economic zou zich derhalve, mede als
namelijk zo haar eigen ideee’n over en
haar natuurlijk niet ervan te weerhou-
uitvloeisel van de devaluatie van de
frank, reeds langzaam aan het herstellen
zijn. En een optimist als minister van
Financien De Clercq meent trouwens
heeft de indruk dat de prijzen niet op-
den om te trachten die stabilisatie van
het huidige werkgelegenheidspeil, al-
houden te stijgen!
Men mag derhalve vaststellen dat het
treft, te bewerkstelligen. Waarom het
pact niet realiseerbaar was? Waarschijnlijk omdat men te hoog heeft willen
grijpen. Degenen die de geestelijke vader
ook wel degelijk de eerste tekenen van
beleid te verkopen. Wanneer men overi-
een economische opleving te zien. Hij
gens de Belgische regering een verwijt
heeft bovendien enige verwachtingen
zou willen maken, is dat op de eerste
plaats dat zij tekort schiet op het punt
van de ,,public relations”. Men doet niet
genoeg om het publiek van haar gelijk te
t.a.v. de invoering in Belgie van belas-
tingvrije zones waarbinnen nieuwe industrieen, die vele duizenden werknemers zouden tewerkstellen, tot ontplooiing zouden komen dank zij belastingfaciliteiten. De olievlekwerking die
van die bedrijven zou uitgaan, zou de
Belgische economic verder helpen aan754
thans voor wat de overheidssector be-
voor de regering niet eenvoudig is haar
van het pact, minister van Arbeid
Hansenne, van nabij kennen, zullen
gaarne beamen dat de minister van
overtuigen. Maar daaraan moet men
nature een optimist is. De minister had
dan wel haastig toevoegen dat de regering het niet gemakkelijk heeft gehad
om tot het volk door te dringen. De
er verstandiger aan gedaan de in Neder-
regering moet opboksen tegen een zeer
land opgedane ervaring met de arbeids-
plaatsenovereenkomsten eens na te
trekken. De werkgevers kunnen zich
1
namelijk niet op zo’n pact vastleggen.
De consequentie daarvan zou immers
zijn dat wanneer in een bepaald jaar
zou blijken dat het aantal arbeidsplaatsen onverhoopt met 10.000
is teruggelopen, de werkgevers er maar
voor moeten zorgen dat elders 10.000
nieuwe arbeidsplaatsen worden geschapen. Hoe denkt men zoiets te doen? Welke
bedrijven moeten die nieuwe arbeidsplaatsen scheppen, en hoeveelen waarom
juist zij? Zo’n verplichting is voor de
overheid als werkgever misschien nog
wel realiseerbaar, maar hoe kan men die
verplichting aan het bedrijfsleven opieggen?
De redenen voor de vakbeweging om
niet mee te gaan waren simpel. De socialistische vakbeweging wilde niet meedoen omdat die zich blijft verzetten
tegen het inleveringsbeleid van de regering, in de veronderstelling dat dit beleid
slechts tot verdere werkloosheid zal leiden. En wat, zo vroeg men, is de zin van
zo’n pact wanneer dat niet vergezeld gaat
van een grootscheeps industrialisatieplan?Trouwens, dealtijd meergematigde
christelijke vakbeweging had eveneens
bezwaren. Het pact zou in feite niet meer
inhouden dan een intentieverklaring,
dacht men. De werkgevers kunnen immers niet de nodige waarborgen geven
m.b.t. de stabilisatie van het aantal arbeidsplaatsen. En ten slotte kon geen der
organisaties verteren dat zowel de automatische prijscompensatie als een aantal
sociale-zekerheidsuitkeringen
worden
afgetopt, een en ander met het gevolg
De regering hoopt de werkgevers en
tie voor 1982 achteraf ook niet helemaal
werknemers tot een sociaal akkoord te
geslaagd is gebleken. De krampachtige
kunnen bewegen waarin een voortgezet
pogingen in de maand maart van dit jaar
matigingsbeleid wordt neergelegd. Doch
de ervaring die de laatste jaren werd
opgedaan met zulke vrijwillige akkoorden stemt tot somberheid. Mochten de
deur in de vorm van een ingrijpen in de
automatische prijscompensatie. Dat zou
in dat geval waarschijnlijk geschieden
via een verlenging van de Wet op de
het tekort tot B.fr. 250 mrd. terug te
brengen, zullen niet met succes worden
bekroond. Net als onze minister Van der
Stee ontdekt men steeds weer nieuwe gaten en een extra gat van B.fr. 100 mrd.
ligt in de lijn der verwachtingen. De
voortdurende tegenvallers hebben er
reeds toe geleid dat de Nationale Bank
twee maal dit jaar de kredietlijn van de
schatkist met B.fr. 20 mrd. heeft moeten
verhogen. De operatie voor 1983 is ech-
bijzondere volmachten.
ter daarom zo van belang, omdat thans
pogingen daartoe stranden, dan houdt
premier Martens, net zoals wij dat in
Nederland kennen, een stok achter de
Toch is stellig niet iedereen somber
t.a.v. Belgie gestemd. De werkgevers bij
het uur van de waarheid heeft geslagen
voor de sociale zekerheid. Voorbij is
de tijd dat men het ene gat met het andere
kan stoppen. Dat men reserves in de kinderbijslagpot kan gebruiken voor de tekorten bij de ziektekostenverzekering.
voorbeeld zijn als collectief nog steeds
De potjes zijn nu binnenkort overal leeg!
solidair met de regering. Zij sporen elkaar aan tot verhoogde investeringen en
enige grote ondernemingen gaven daar-
En dat zal zich allereerst doen gevoelen
bij de pensioenverzekering en bij de
ziekte- en invaliditeitsverzekering.
Enkele vooruitzichten
toe reeds het goede voorbeeld. Dan is er
De effecten van een vergrijzende be-
het Planbureau dat achter de regering
staat en dat poogt aan te tonen dat de
economische achteruitgang tot staan is
gebracht. Vervolgens is er de OESO in
volking, van een uit de pan rijzende gezondheidszorg en van steeds grotere
Parijs, die net als de Europese Commissie met veel voldoening van de saneringsmaatregelen kennis heeft genomen. Wel
kan men de vraag stellen of die organisaties niet de vrees bekruipt dat de Belgische maatregelen nog niet ver genoeg
gaan. Die vrees viel trouwens ook te be-
luisteren in een artikel van prof. De
Grauwe in ESB van 5 mei jl., waarin
dat men in Belgie volgens hen dit jaar
een koopkrachtverlies van 5 a 6% zou
eveneens werd gesuggereerd dat de sane-
kunnen lijden. Zij wilden de effecten
ringsmaatregelen onvoldoende zullen
van de matiging via strikte prijsbeheer-
blijken. Doch hoewel die vraag misschien niet geheel ongemotiveerd moge
schijnen, de tegenvraag rijst of degenen
die de Belgische regering verder hadden
willen zien gaan zich wel voldoende hebben gerealiseerd welk een grote psychologische barriere door de regering werd
genomen toen zij, nadat vroegere regeringen steeds weer voor de protesten van
belangengroepen door de kniee’n waren
gegaan, de storm van actievoering in de
maanden februari en maart rustig trotseerde zonder krimp te geven. En natuurlijk heeft premier Martens destijds
wel degelijk beseft dat hij enigszins gedoseerd te werk moest gaan. Vandaar
dat hij toen zo trots verklaarde dat de
minimuminkomens — anders dan in
Nederland — ontzien zouden worden.
Maar intussen is reeds lang duidelijk geworden dat die inkomens ook een veer
zullen moeten laten. Hetzij via belastingmaatregelen, hetzij via een hoger eigen
risico bij de ziektekostenverzekering,
hetzij via beperking van het vakantiegeld, de kinderbijslaguitkering of langs
andere indirecte weg.
Bovendien zal de nieuwe begrotingsoperatie voor 1983 die dezer dagen van
start gaat ons moeten leren in hoeverre
de Belgische regering standvastig in de
leer is. Te meer omdat de met enige
triomf aangekondigde begrotingsopera-
sing bereiken, waarbij de overheid het
goede voorbeeld zou moeten geven voor
wat haar dienstverlening betreft.
De vakbeweging en de socialisten zijn
dus nog steeds ontevreden en hebben
derhalve onlangs een wetsontwerp ingediend om de in februari door het parlement in het leven geroepen uitzonderingstoestand weer vroegtijdig te beeindigen. Of anders gezegd, een wetsontwerp dat beoogt op korte termijn een
eind te maken aan de situatie die het
de Belgische regering mogelijk maakt tot
31 december bij Koninklijk Besluit te
regeren. Of dat wetsontwerp kans van
slagen maakt, kan men misschien betwij-
felen, doch de indiening daarvan wijst
erop dat een belangrijk deel van het volk
niet erg is ingenomen met het saneringsbeleid. Vandaar dat het zo wenselijk lijkt meer aandacht te besteden aan
de ,,public relations”. De matigingspolitiek moet, als zij succes wil hebben, ook
na 1 januari a.s. worden voortgezet en
zelfs enige jaren worden volgehouden,
maar men mag betwijfelen of de man in
de straat dit wel voldoende beseft. En
voorbeelden zoals van dat staalconstructiebedrijf waar de arbeiders zich spontaan bereid verklaarden gedurende 3
jaar 4% extra per jaar in te leveren,
zijn helaas schaars.
ESB 21-7-1982
werkloosheid zullen steeds meer waarneembaar worden. Om nog niet te spreken van de steeds dalende premie-in-
komsten (werklozen betalen in Belgie immers geen sociale-zekerheidspremies) mede als gevolg van het matigingsbeleid’. De
hamvraag voor 1983 wordt derhalve hoe
men de verplichtingen uit de sociale zekerheid wil nakomen zonder verder te
snijden in de uitkeringen of zonder de
premies belangrijk te verhogen, bij voorbeeld door afschaffing van de plafonds
bij de premieheffing. Maar dat is allemaal maar wat sleutelen in de marge.
Men moge derhalve hopen dat de regering die problemen zal aangrijpen om nu
eindelijk eens ernst te maken met de
grondige structurele hervorming van de
sociale zekerheid, waarover men reeds
jaren en jaren spreekt zonder dat er iets
gebeurt.
De zorgelijke financiele ontwikkeling
van de staatshuishouding vindt men ook
op lager plan terug. Gemeenten als Antwerpen en Luik staan gewoon aan de
rand van het bankroet voor zover een gemeente bankroet kan gaan. Nog vorige
maand, en deze maand misschien opnieuw, zal de Belgische staatskas moeten
bijspringen om de salarissen van het gemeentepersoneel in Luik te betalen. Luik
zal zich als zovele andere gemeenten opnieuw tot de buitenlandse kapitaalmarkt
moeten wenden om een lening te krijgen,
maar het probleem is dat niemand garant wil staan. De centrale regering niet
omdat de buitenlandse schuld al in enige
jaren is opgelopen tot B.fr. 700 mrd., ongeveer het bedrag van de Belgische gouden deviezenreserve, en omdat men er niet
voor voelt ook nog op te komen voor de
schulden van slecht beheerde gemeenten.
Bovendien sluit de nieuwe staatshervorming een dergelijke garantie uit. De gewesten zijn daarvoor de aangewezen instantie. Doch het Waalse gewest heeft
755
nog niets gedaan om Luik bij te springen.
En daarmee raakt men automatisch een
gegaan voor intimidatie. Zolang die het
matigingsbeleid weten door te zetten en
andere gevoelige snaar in Belgie’, de
nieuwe grondwet en zijn uitwerking.
tot het moderniseren van de Industrie
Vele goedwillende Belgen en ook poli-
en tot stimuleren van nieuwe investe-
tici schijnen reeds de buik vol te hebben
ringen, moet er een goede kans zijn dat
over enige maanden duidelijke tekenen
van de gewestvorming die alleen maar
ook op andere wijze weten bij te dragen
tiegeschillen leidt. Wat moet Belgie, zo
vroeg onlangs de Belgische minister van
van economisch herstel zichtbaar worden. Een goed teken is mede dat bij een
aantal politici het gezonde verstand
Buitenlandse Handel, met 8 ministers
schijnt terug te komen op het gebied van
tot onduidelijkheden en tot competen-
van Buitenlandse Handel doen? Dit
naar aanleiding van bezoeken van Waalse en Vlaamse handelsmissies aan Ja-
pan en Quebec. En nu mag men het er
misschien over eens zijn dat Quebec ook
maar een wazige handel kent, anders liggen de kaarten voor Japan en men kan zich
derhalve voorstellen wat de Japanse minister van Buitenlandse Handel gevoeld
heeft aan de vooravond van die beide
bezoeken. Hoe hij stilletjes ‘s avonds
thuis op de atlas heeft proberen na te
gaan waar toch dat land Wallonie of
Vlaanderen ligt waarvan ministers hem
zouden komen bezoeken.
En dit is nog maar een willekeurig
voorbeeld, maar hoeveel Nederlanders,
om niet te spreken van Japanners, weten
eigenlijk dat Belgie 4 regeringen telt en
4 parlementen? Een nationale regering
en drie zogenaamde executieven. Dat betekent een regering voor de Franse gemeenschap (3 ministers), een Waalse regering (6 ministers) en een Vlaamse deelregering (9 ministers). Alles te zamen 18
ministers, waarbij men dan nog moet optellen de centrale regering met 15 ministers en 10 staatssecretarissen. Nog bonter is het bij de parlementen. Telt de Belgische volksvertegenwoordiging al 212
leden tegenover 150 in het veel grotere
Nederland, daar komt nog bij een Raad
voor de Franse gemeenschap met 137 leden, een Raad voor de Waalse regie met
106 leden en een Vlaams parlement met
181 leden. Alles te zamen 636 leden, die
op de een of andere wijze parlementaire
onschendbaarheid genieten en parlementaire vergoedingen toucheren. Enige
parlementariers combineren weliswaar
voorlopig nog twee functies en zetelen
derhalve in twee parlementen, doch dat
is slechts een kleine minderheid en de
buitenstaander die dit alles gadeslaat
kan niet ontkomen aan de verzuchting:
,,is dit werkelijk allemaal nodig?”.
Ten slotte
Het zou van groot defaitisme getuigen
om de hoop op herstel in Belgie op te
geven. Belgie heeft wel geen aardgas
zoals zijn noorderburen, doch het is bekend dat de Belg een zeer hardwerkende
burger is, wiens ij veren produktiviteit beslist hoger liggen dan die van de Nederlander. De Belg is verder een knap improvisator en wordt op het ogenblik geregeerd door lieden die, om met een bekend Nederlandse minister te spreken,
,,lef hebben”, en niet door de kniee’n zijn
756
de staatshervorming, zodat misschien
het proces van verdere economische
en politieke desintegratie nog tot staan
wordt gebracht voor het te laat is. De
gemeenteraadsverkiezingen dit najaar
zullen ons dat kunnen leren. Hopelijk zal
in een volgend artikel meer bekend kun-
nen worden gemaakt over de uitwerking
van het saneringsbeleid.
E. A. van Traa