Jrg. 7, editie 342

19 JULi 1992

AUTEURSRECHT
VOORBEHOUDEN.

Economisch~Statistische

Beri*chten

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER

UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

7E JAARGANG

WOENSDAG 19 JULI
1922

No. 342

INHOUD

BIz.

Da LAND- EN TTJINBOUWONGEVALLENWET 1922 1
door
Jhr.
Dr. P. A. van iloithe lot Echten ………………
630
De Financieele Toestand van Nederland …………..
633
Kapitaalsintering in Duitschiatid door
Jhr. E. W. L. de
fieaufort ………………………………….
635
Medezeggenschap II door
Prof. Ir. 1. P. de Vooys ……
637
Londenache Correspondentie……………………..
638
Index-cijfers ………………………………..
639
B0EKAANK0NDICING:
Revue Economique Internationale ………………
640
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN
……

………
641-647
Geldkoersn.
.Effectenbeurzen.
Wisselkoersen.

Goederenhanclel.
Baukstaten.

Verkeerswezen.

18 JULI 199-2.

Do gebeurtenis op de igel’dhnarkt was deze week de

iiisc.hrij.vinjg op de Noclorlan’dsc.he Staatsioenin,g. Baai

geld nog steeds evervIoedg blijft kon het resultaat

niet tiwijfelachtig rsijn. Er ‘werd dan ook ‘
oor een nov’-

danig ‘bedrag .getedkeud, dat circa 40 pOt. zal ,worden

toegewezen. De omnebtcn op cle discontomarkt ‘blijven

ongeveer nihil; de neteering bleef circa 2% pOt. Cali-

geld ‘werd gedaan 1% en 2 pOt., met beta’ekkelij’k ruim

•aanibod. Prolongatie ‘na
2
pOt., 1% en 1% ‘pOt. Kort

loopend seh.atk’i stp apior verw’isseldo ‘van eigenaar

tegen 2% ‘pOt.

*

*
*

De heden gepubliceerde
woehstast van de Nader-

landsche Ba&c
vertoont vrij belangrijke wijaigingen.

Terwijl de beleenirigen vrij,wel op dezelfde ‘hoogte

bleven (de daling bij de Bibank en de Agenitschap-

pen word ‘door de ‘stijging bij de Hon€dibanik iets meer

dan gecompenseerd), nam de pont binn’enlandschc wis-

sels met
f 15,2
‘mi.ilioen af. Het grootste ‘deel dézer

vermindering laat zich ‘verklaren uit ;de.afneming van

do dior den Staat aan zie Bank gestelde eischen: het

totaal der rechtstTeelza hij de Bank geplaatste schat-

k’is’tipromes.sen liep ‘van
f
68 miilhioen tot
f.55
miii-

lioen terug. Voor’zoover de res’teerende
f 2,2
imillioen

betreft, is do vermindering ook di’taal .wedhr ‘als

een symptoom van de heersc,hendo geld’ruiimte te be-

schouwen.

De afneming met
f 24,5
milkioen, die d’e post ‘papier

op ‘het buitenland. te ‘zien geeft, correspondeert voor

het grootste gedeelte met een gelijktijdige toename ‘van

dien post diverse rekeningen op ‘de a’etie&zijde der

balans. Aangenomen iran worden dat de ]3ank een ge-

deelte harer ‘buitenlandscJie wisselportefeuille heeft

laten loopen ter versterking van haar d’oilarsaldi,

waarop regelmatig wordt afgegeven. Uit ‘de vergelij-

king van de twee evengenoeincie posten ‘blijkt, ‘dat ook

deze week weder.
‘voor een bedrag van.
f 2
miljoen is

ver’kociit.

Het renteloos ‘voorschot aan het Rijk neen met

f 2,2 millioen af.

Na zich gedurend,c een ‘tweetal ‘weken boven ‘het

inilliard to hebben bewogen, daalde de bi’ljett’oncircu-

latiie thans ‘met
f
8,6 millioen weder tot
f 992
mii-

lioen. Ook do rekeni’ng-coarant saldi gaven een aan-

zienlijke daling te ‘zien (van
f 59
miljoen tot
f 48,2

iuillioen). De totale opeischbare schuJd daalde ‘der-

halve met bijna
f 19,5
millioen. DaaT de meta’alvoor-

raad tegelijkertijd met ruim
f
1,00.000 toenam, steeg

het ‘beschikbaar metaalsaicio met ruim
f 4
milli’oen.

*

t
t

De wisselmarkt stond’ nog altijd in het tedken van

groote onzekerheid’. De maTken konden ‘zich aan’vanke-

lijik herstellen en kwamen op pim. 0,62; hoewel deze

koers zich niet ‘kon handhaven, bleef de stemming

toch eerder vastei. Na ‘het bekend rw.orden van de dis

con’toverlaging van de ‘Bank ‘of Engl’aemd *as ‘Londen

hier flink aangeboden; de koers kwam op
11,43%,

doch herstelde ‘zich spoedig. Over het, geheel werden

deviezen gezocht; alleen Oostenrijksche kronen waren

zeer ±1mw ‘door ‘de buitengewone ‘vraag naar buiten-

landsche betaalm’i’dd’elen in, Oos’terrrijk. Slotkoers.
0,90

cent latend. De handel bleef levendig met lbeduiden,’de

omzetten.
*

t
*

Op de termijnmarkt ‘bleven marken aangebodjen

met een disagio ‘van. % cent per maand. Panden wer-

den ‘gezocht; hef, agio liep op tot ‘pl.m. 2 cent ‘per

maand, op welken ‘prijs er weder wat aanbodt kwam,

Door de panden, werden ‘ook ‘do beide francsdeviezen
op termijn gezocht.

LONDEN, 15 JULI 1922.

In verband met aflossing ‘van de Ways and Meaas

Advances ten bedrage ‘van c’a. £ 40 ‘millioen werd de

g’eldrui’mte in het begin der week eenigermato inge-

:perkt. Daggel’d ‘varieerde tussehen 1% en
2%
pot.,

doch ‘noteerde rneestentijds
2
pOt. Verder in de uvèek

‘bleef deze koers geregeld onder
2
pOt. en ‘op Vrijdag

ontwikkelde ‘zich een goede vraag tegen 1% pOt.

7-1 geld ‘deed
2-1%
pOt.

Op Donderdag vond ‘verlaging van de Ibankrato;

welke sedert
15 Juni 3%
pOt. ‘bedroeg, tot op 3 pOt.

plaats. Dit is de rvierde verlaging gedurende d’it jaar

en de achtste de’rt April
1,921,
doch een verdere ver-

630

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

19 Juli 1922

laiging, even spoedig als de laatste plaat
4
9
vonden,

wordt thans niet ‘meer waarschijnlijk éeacht.

De d’iscontomlaTkt, die de vorige week
Zaterdag

zeer stil geweest ‘was, toonde Maandag een iets leven-

diiger aanzien, doch in afwachting van de beslissing

omtrent de ha.nkrate werflaujwde de stemming weer-

Na bekend wqrden der ‘verlaging daalden cle discon-
to’s verder, en bedroegen gisteren:

2-m’aands bank.accepten
111/16%
pc
t.

4-

1
7
,-2

6-

DE LAND- EN TUINBOUWONGEVALLEN-

WET 1922.

1.

Hadden ook reeds v66r de totstanidkoming der in-

dustrieele Ongevailleniwet v’ooraa’n,staande landbou,wers
hun a
an
d:
ao
ht ‘gewijd aan de vraa;g, we&e vorm van
ongevalienver’zelceTing ‘van de
ian’dlb,onwarheiders
d
meest geschikte was, hetgeen er bij de behandeling

van genoemde wet plaats vond’, wekte in breed’eren

kring belangstelling voor deze zaak op.

Op 3 N’oveniber 1899 toch was d’or de leden der

Tweedc Kamer, de heereii Van Kol, Troelstra, Scha-

per, Pyttersen en Heldt ter gelegenhtid van de behan-

deling van het eerste ontwerp van wet, waarin ‘cie On.-

gevallenverzekering der ircdrustrie-aebeijders werd ge-

r.egeld, een amendement ingediend, ecn de landbouw-
•bd’rijiven onder de wettelijke regeling te brengen. i)it

amendement werd met 38 tegen 35 stemmen verwor-
pen. Soortgelijk lot was beschoren aan een amende-
ment, door de :heeren Troeletra, De Boer; Van Kol,
Sohaiper, Schaadama en Van. ider Z’wnag in.gediend, om

althans de landibou’wbedrij’ven, wsnri’n een’iig kracht-
werktitig werd gebruikt, verzeker.ingesplicbtig te ver-
klaren. De vrijstelling der tuinbo’uiwbedrijven
in artikel 11 ‘der Ongava.11enwet 1901 ‘vond’ niet haren

grond in de omstandigheid, dat de îwetgevea de onge-
vallesweraekericrg der land- en ‘tui2ibouiwarheiciers en-
noodxig achtte – inzme’rs niemand, die over de hier-

bedoelde amendementen het woord voerde, ontkende
het nut eener deligelijke ongevalleniverrze)kering –
maar zij sproot alleen v:oort uit ‘d’e overweging, dat
het verschil in aard tuaschen land’- en tuinbouw eener-
zijds en handl en industrie anderrzijds het raadkaaim
deed voorkomen de onigeval’lenverzekering •der land-
en tuirrbonwaibeiders in eene azEzond’erlijke wet t
regelen, waarbij dan met d;at vershil in aard rekening

ware te houden.
De overfjuigirig dat de l!andibouIwongevaJJenverIze
koning niet!&,ende te worden tot stand gebracht door
de l.andbo’uwbedrij’ven eenvoudig op ‘te nemen in artikel
10 der Ongevailleniwet 1901
an
te schrappen uit airti-

kel 11, leefde echter wel het sterkst in de betrokken
l’andbo’uiwlkringen zeLf. Zoe gaf het Dsgelijksch Be-
stuur van het N.eder’lanctsch Landibouav-Ooanité blijk van deze owertuiginig in sijn schrijven ‘van 15 Decem-
ber 1903, gericht aan den Directeur-Generaal van den
Landlbouiw, onder uiteenzetjtin.g van ‘de bezwaren, welke
ziek tegen eene dergelijke oplossing ‘van het vraag-
stuk rversetten. Het vraagstuk werd in een aantal in
1904 en 1905 gehouden vergaderingen van het Land-

bouw-Comité, sijn .afdeelingeu en met ‘het Comité ge-
affilieerde landbouiworganiswties breedvoerig bespro-
ken, ‘welke ged.aohtenwisselincgen leidden tot een nader
in studie nemen der taak bij het Comité.
Inmiddels ‘was bij Koninklijke Boodschap van 13 April 1905 ‘door den toenmaligen Minister van Bin-nenlandsthe Zaken, Dr. A. Kuyper, een ontwerp van
wet ingediend, teneinde ,,bij de wet te rv’ooirzien in de
verzekering van personen, werkzaam in de landbouw-
fbedjrij’ven, tegen geldelijke gevolgen van ongevallen,

hun
in
verband met de -uitoefening van het’ ibqdTijf

‘overkomen”. Dit ‘wetsontwerp werd na ‘het aftreden
van Minister Kuyper in 1905 bij door Minister Vee-
gens op 17 October 1906 ingediende nota op ver-

schillende punten gewijzigd, doch bij nadere nota
van wijzigingen van 16 April 1908 door ‘Minister

Tajima nagenoeg in d’en oorspronkelijken vorm hertel’d.

Alle werkigever,s en alle werklieden iii de bedrijven,
welke ‘in de wet ‘werden genoemd’, zouden volgens ‘het ontwerp ‘verzdke’rd zijn tegen
‘geldelijke
gevolgen van
ongevallen, hun in venband met ide uitoefening van

het bedrijf overkomen. De bepalingen, ‘die in het ont-
werp voorkwamen ton ‘aanzien van de schadeloosstel-

linigen en de inivsdidiirteitsscihatting, ‘alsmede die no-pers de behandeling der onge)val:len en de vaststelling

der schadeioossteiin’gen, welke beide bij uitsluiting
doos de Rij’ksverzekeriugsbank zouden geschieden,

stemden behoudens enkele wijzigingen geheel met de

in de Ongeivallenwet 1901 veiwatte regelen overeen.

Slechts ten aanzien van de loonberekening, tde, ‘verplich-
te verzekering ‘der werkgevers en de berekening der
aan de RijkaverzekeringaJbanik versehu.ldigde premisn

kwamen in het ontwerp bepalingen voor, die
van do
voor de industrie geldende regeling adwcken. De ‘be-

palingen omtrent het ‘dragen van eigen risico en om-

trent ‘de risicoeveiidracht kw’aimen daarentegen ‘weer

vrij’wel overeen met die der Ongevalleniwet 1901.

Het was begrijpelijk, dat dit wetsontwerp in land-

bouwkringen geen gunstig onthaal mocht vinden. Van
een werkelijk rekening houden met de bijzondere be-

hoef tea van het bedrijf blek uit het rwetsonitiwerp

niet. Zoo ergens een stelsel van s’taatsverzekering, ge
centraliseend uit te voeren ‘door eene Rijksinstefli’ntg,

n’oodiwenidig ‘tot groeten en onn’o’odigen omslag en be-

langrjik te h’ooge kosten moest leiden, dan was dit
het geval fbij eene lamdbouwongeivallenîveraekerin’g, in-
gericht volgens dit ontwerp. Deze verzekering moest
‘immers ivoor een aanzienlijk grooter aan-tal werkgevers

gelden dan ‘die, ‘welke de inciustrie omvatte, terwijl
voorts
de
lan’dhou’wond:ernamingen veel meer en wij’der
uiteen over het land verspreid liggen dan •de hoofd-‘
zakelijk in bepaalde centra voorkomende in’dustrieele
ondernemingen.

E’v’enwel, jiiet de neiging om ‘uitsluitend destructief
werkzaam te zijn, lag ton grondslag aan de scherpe
enitiek, door een groot aantal landbou’wos’ganiisaties
op ‘het ‘wetsontwerp uitgeoefend; tegen ‘invoering eener
wettelijke voorziening had men
op
zichzelf niet ‘alleen
geen bezwaar; initegeudieel, unen juichte ‘het ton zeerste
toe, dat de wetgever den landbouwers de verplichting
oplegde ‘hun arbeiders te ‘verzekeren, mits onder d’e
noodijge waariboug’en vrijheid werd gelaten de venteke-
ring op admini’istraibief d’oelma’tige en niet kostbare
wijze zeLf uit te voeren. Dit zou evenwel niet kunnen
gnc,hieden clan ‘met intrekking van het ‘ingediend
wetsontwerp.
In de Algemeene Vergadering van het Naderlandsch
Landbouw-Comité ‘van 10 Juli 1908 werd een voorstel
van deze strekking ‘met algemeene stemmen aange-
nomen. Het Bestuur van het Comité ac]],t’te ‘het voorts
geraden hooc5dllijn,en te ontwerpen voor eene vnijiw’il-
lige ongevadlenverzekering, het aan de lanidibouwor-
ganisaties zelve overlatende ‘de verzekering in hare onderdeelen op te bouwen en in werking ‘te stellen.
De Lorinuleerinig van idit besluit ‘vond haar verklaring
in het feit dat d’oor een groot ‘aantal ‘Jandho’uiwwer-
eeniginigen reeds besloten was tot oprichting van een
Permanent Comité tot hestudeerinig der onderlinge
verzekering. De tudie van laatstgemeid Comité leidde
tot het inzicht, dat het ,,’gewenscht en mogelijk was,
dat de landbouw, nu het nog tijd ‘was, deze materie
zelf op zoo krachtig mogelijke
wijze
ter ‘hand zou
namen”. Op 3 November 1908 besloot het Permanent Comité ‘de stichting eener ‘vrijwillige onderlinge ver-
zeke’r±ng voor te bereiden.
Ook op tuinbouwgebied hield men zich met, de
ongevialilen’verrsekering bezig, getuige cie groote ver-
gadering van 14 Juni 1907 te Utrecht op initiatief
dr Maatschappij van Tuinbouw- en Plantkunde, door

19 Juli 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

631

de dgeaardiigden van een groot aantal tuinbouw-
organisaties in Nederland gehouden. De plannen van

al deze ‘vereeniginigen ‘begaven zich geheel in dezelfde

richting als de zooeven verimelde ihooifdilijnen, door
het Iiandbouw-Ooaiiité ontworpen..

Kenscihetsend was ihet voor de eenheid van denk-
beelden onder allen, diie op ide hoogte waren van land-
bou’wtoestanden, dn.t de conclusies, waartoe de bij
Koninklijk Basiluit van 20 Juni 1906, no. 72 inge-

stelde ‘Staatsc’o’mimissie ,voor den Landbouw blijkens

hare in 1909 gepn’bliceeide rapporten en voorstellen

betreffende deii econo,niischen toestand der ‘land-

arbeiders in Nederland, ten aanzien van het ‘vraag-

stuk der onjgeviaillenverekering in hoofdaaak parallel

liepen met die vaas tde ‘re&ds ‘genoemde comité’s.

Na ide vaststelling van ontwerps’tat’aten tvoor ene
Centrale O.nid€irlinge Vereeniging, ivan een Bedrijfsoia-
gevallenrgiemen’t en van m’odeisbatuten ‘v’oor de pro-
vinciade rverzeker.ingsvereenigi’ngen, werd op dien 12

Juili 1909 te Utrecht e1houden vergadering Man ver-

‘tegenwoondiiger’s vaas alle 0amgesloten maia’tschaippij’en
en ivereeni’gisn’gen met algemeene stemmen besloten tot

oprichting ‘van’ ,,de Centrale •LandIbouw-On’d’eilinge”.
Reeds srd&r (25 Februari 1909) was in eene verga-
.deri:ng van den Ned:er
,
lanjdisahen Tuin.bouivu,a,a’d de
,,Tuin1bosrw-Ond’erli’nge” opgericht.

In latere jaren – hen ik wel ingelicht, dan gaat
liet
bier ‘om ‘heit jaar 1911 en volgende jaren – ‘kwam
de oprichting ‘en iniwerki’nigs’tel’ling (van ‘vers iiien’cl’e
provinciale organisaties tot stand, die meer in liet
bijzonder ‘bestemd waren ons ‘de Ronnisch-Katholieko

landlbouwers en tuinders op te nemen. ‘Evenwel had-
‘den ook de Roomsch-KatIhd’ike wei’1ogeveirs raich reeds
van dien aanvang adi voor (heiL toekennen van een rui-

mere mate ‘van ‘virijheidi uitigesprok’en. Aan de hier-
voren ,dioor mij besproken actie van het Neideri’andsah
Landibosirv-Ooeui’té
had
ook de Rocoisch-Katholieke
Boerenbonid, •toenmaals lid van ‘dat Comité, deelge-
nomen.

Wanneer ik in den ‘veryodge meer in (het hijonder

spreek ‘over de ‘Centrale Landbouw-Onderlinge en de
r1uinbanvOfldrl,jfle dan is nulks eledhits, ‘oda’t dcve
vereeniginigen mij meer ‘van nabij bekend nij n, ‘dan do

vereeni’ging van den Roonisch-Kaitholiuken Boeren-
‘bond’, de ,,Boeren- en ‘T’u’inders-Onder,linge”, Lot voor
kr’t tekend ‘onckr dien ‘vroeigeren nanm, ‘de ‘,,B’oeren-
her’vcrzekering”.

Genoeg zij ‘in dit verband te vermelden, dat de
regeling der schadeioo’sstellin’gen bij de Roomach-

Katholieke organisatie overeenkomt met die bij de
1 aisdibouw-OnderJinig en Tni’nbouiw-Onderlinge.

Hadden ‘de aans(praken, diie de bedrijfeongevallenre
gdlingen dier Landbouw-Onderlinge en Tn’i’nib’onw-
Onderlinge, onderscheid’enlijk 1 Januari 1910 ‘en 1
Juli 1909 in werking getreden, aan ide ‘arbeiders toe-
kenden, geen minderen omvang dan die, welke duin
in ‘het Regeeringson’twerp waren toegedacht, in menig
opciic.hit paste deze ‘v000zieniin’g der ‘uit het Vrije maat-
sdllsappelij’k ‘verkeer o’p’gdkomen ‘organisaties eich veel
beter ‘dan cle wettelijke regeling aan ‘die eischen van het bedrijfsleven in den land- en rtuinbonw aan. Juist
doordat het ‘hier vereenigingen betTof, idogir d:e land’-
boniwers en tuinders zelf gesticht en ‘bestuurd, ‘bleek
het mogelijk ‘cie belangstelling en de medewerking der
(betrokken ‘werkgevers un deze na’ken te verkrijgen en
blijvend ite behouden en een voo innig contact tmet
het bedrijf in stand te houden, dat telkens zonder
vertntging die wijzigingen konden wiordien aange-
bracht, un’arvan de wcnsohelijkheid door ‘de practijik
werd ‘aangetoond.

Een ieder, Idi.e in deze zaken een onbevooroord)eeJd
inzicht ‘wil en tkan Jiehibe.u, ‘zal m’ociten tiogeven ‘welke
voorcicelen ‘een uit ‘het bedrijf gegroeide organisatie
hee6t boven een aan ‘het bedsijf van hoven pgelegde
regeling. Hoe vaak nien ‘wij niet dat, wanneer een
wet ‘i ‘uitugevaaridigd en ‘er in de p:r,actijk van het ‘bie-
drij:fsdevea, dat vich aan de ‘wettelijke rogelinjg moet
aanpassen, botsingen ountsitalais, de daaraan ,ver(bon,den

storiuen voowel an het badrijfslewen als iaan eene
goede uitvoering ‘dier wet aufbrenk doen.
Dergelijke
the-
7JW:a’refl komen niet voor, wanneer de regeling’ uit ‘het
particulier initiatief voortspruit ‘en ‘ook
in.
‘haar ver-
d’ore outwiiluikelin,g ‘het contact met (het bedrijfsleven
kan blijven ‘behouden. Ook is het een door ‘wel niemand

te (betwisten feit, ‘dat met het ‘aanbrengen van ‘wijzi-

ging in de wettelijke regelinig en ‘aanvullirijg harer
leeumiten zeer ‘veel ‘tijd, – soms tal vnu jaren – ge-

moeid ils ‘en boven4ien ‘werkt ‘die gestadige verpolitie-

king ‘van het staaxtlkundiig ‘leven nadieelig in’op ide vol-

doening aan door ‘het bedrijfsleven als ‘nodizaikciuijik
erkende ‘behoediten.

Door de wijze, ‘waarop de land’- en tuinbouwers zich
vrijwillig in hedrijfsveiroeniigingen ‘orgnuiseerd’en, kon
s’teedls ina een ‘kort tijdsbestek
‘wor,den
‘vol4aan aan (be-
hoeften, van weliker ontstaan ‘in ‘de ‘pr,actij’k (bleek en
was liet mogelijk noodzakelijke wijvigiugn veer snel
aan te brengen.

Zoo konden deze organisaties de (belangen dier (ver-

zekerd:e arbeid;ers op voor hen d’oelniatiger en tevens
voor de werkgevers goedikooper ‘wijze cwordien bebar-.

tigd’, ‘dan wanneer idit laad moeten geschieden door
ambtenaren, ‘die (buiten liet ‘bedrijf en buiten liet leven
der ‘werklieden sitcin!d’eu en niet ‘of slechts weinig be-
kend waren sneL de p’laattsdljke ‘om.staun’d’igflaeden. lan-

mers door een stei’k gedecentraliseerdé (wijze (vaas luit-
v’oerintg ‘was het imogelijk,de (behanidelinig ‘der ongeval-

len veer ‘vlug ‘te doen geschïedien. Mede ‘doordat (die
locale behandeling ‘der ‘ongevallen in Isaindeni werd ge-

legdl van Plaatselijk-e Ongevallen-Commissies, geko-
zen uit de leden van do plaatselijke afdeeli’n,gen der
vereeniging, dus ‘uit ilanidbo’awers en tuinders izelf,
welke ‘personen ‘hun
tijd
en aiibe,idl ‘kosteloos ‘ter be-
schikking stelden en ter vij de werden gestaan door
secretarissen, ,die met slechts geringe vergoedingen
genoegen namen, ‘werkte deorganisatie goed,koop.
Wanneer men (bedenkt, Idiat de kosten ‘der ‘ongeval-
lenverzekering, uit te voeren ‘volgens het stelsel van
liet Regeeringwountiwer,p ‘van 1905, ‘door idevo
,
oTstellers
‘zelf werden geraamd op
f 28,—, f 38,—
en
f 47,-
per
f 1000,— loon,
ligt daarin wel eene sterke aan-
wijzing ‘hoeveel goedkooper ‘de aangeslotenen der Cen-

trale Landbouw-Onderlinge en der T’uinjhouw-‘On’der.
linge uit waren ‘dan zij voudien vijn gewet, ingeiv.al
de wet ‘van 1905 ware ingevoerd. Gemiddeld (betaal-
den vij hij ‘deze ‘vereenigingen
f
10,90, respectievelijk
1
7,31
per
f 1000,— loon, terwijl in ‘liet jaar dier ‘hoog-
ste kosten nog slechts tegen
f 13,20,
respectievelijk
f 8,80
pr
f 1000,—
werd ‘afgerekend.
Door dcve ‘vrijwillig tot stand ‘gekomen ‘ongevallen-
verzekering was het mogelijk ‘den ‘werklieden um’eerdere
voordeelen toe ‘te ‘kennen, dan hun ‘krachtens (het out-
worp van 1905 toek’wnanen. Ik ‘heb, ‘ten einde ‘dit aan te
too’nen, er slechts o, te wijzen dat, ‘te’iiwij’l ‘liet ‘o’n’tjwerp

van 1005 ‘de werklieden slechts ‘verzekerde ‘tegen gelde..
lij’ke gevolgen ‘van ‘ongev:allen,
hun in verband niet de
uitoefening van het verzelcerirvgsplichtig bedrijf over-
Iconien,
‘in ‘de reglementen der Landi en. Tuinbouw-
Onderlinge de grenzen van wat ‘binnen de (bepalingen
der verzekering viel, zeer ruim werden ‘gesteld’ ‘en als
land- en tuinbonwwerkzaamlieden ook gollden
werk-
zanainheden in verband niet of ten behoevs van den
land- of tuinbouw verricht.
Was de wettelijke rage-
liag overeenkonastiig het ontuiverp van 1905 ingeivoerd,
dan had in tal rvran ‘gevallen ‘geen schadeloosstelling
kunnen zjn
r
ver
l
een
dj, waarin de Centrale Lao!dhouiw-Onderlinge en de Tuinbouw-Onderlinge wèl aa.ûspraauk
op scbadti’oossteltlinig toeketn,den. Ik noem ibijv. liet ge-
val
van een ‘landb;ouwsaibeid’er, ‘die (buiten ide uniboede-

ning vaas een ‘verzekerïgspIichtig bedrijf in eene on-
deur neirning door een ongeval werd getroffen, lbij’v. ‘ter-
wijl hij een karweitje ‘voor iden patroon in ‘diens huisi-
houding verrichtte. Evenmuin hadden (volgens dat onit-
werp arbeiders aanspraak ‘op schadeloosstelling, inge
val Juni een ‘ongeval ‘trof, terwijl izj op weg van huis

naar liet werk gingen of omgekeerd. Qok ‘wanneer ‘de
patroon 6f niet voor derden werkte, enaar alleen voor

63

ECONOMIS(H-STATISTISCHE BERICHTEN

19 Juli 1922

rzjohzelf (buy, een eigenaar van eene Uiuitenplaa’te) 6f

een nieuw geUiouw 1door eigen eeibeiders liet retten o’f

op ancÏere ‘wijne deor Uien ‘werkeaaimiheden liet ver-
richten ter uitUireidinzg ider zaak (hert bedrijfverd in

die gevallen ,,nog niet” uitgeoefend), rzo’u ide aribeider

onder de ‘vigueur der ontjworpen wetrtelijtke regeling

IX](?t, c’.rerzidkerd zijn geweest. Om de iopsommig van de

lacunes van het ontwerp niet te lang te niaken, ver-

meid ik hier ng aiechts liet ontbr.eken ‘van eene ver-

z,ekering tegen geldelijke gevolgen van heclirijfeziekten,

die den arbeider tot het verrieirten van den arbeid

ongeschikt maken.

In al deze gevallen was ook die indus’tricai,beider

ondet ide vigueur
der Ongevallen’wet 1901 niiet-veree-

kerd en eerst bij wijeiging dier wet in 1921 vrerd te

dien aanzien
in het
meerendeel dier ieben ‘voorzien.

Tegen imdrijfsziekten is die eindustrieele arUieider ook

thans nog niet versekerd.

Reeds ‘veel eerder ‘werd, al naarmate
dc
practijik de

weusdhelijiohedd iliiervarn .aantoonde, voor al deze ge-

vallen door die Lanicbboaw-Onderlinge en door de Tuin-
bouw-Onderlinge eene ‘voor de werklieden. aidoende

regellinig getroffed.

Lk .herinner er bovendien aan dat de injdiustrieele

Ongscalleniwet hei hestaan. eener
,
1
d.ienstbetrekking”

tuschen werkgever en iarheider e.ijscht. Bij vele ‘ver-
Uio’udingen tussehen een onidernemelr en hen, iffie voor

hein ‘werken, Uiestaiat geen ,,dienstbetirekking” in juri-

di;scaen zin, woclat derglijke personen volgens het
wetsontwerp niet rveraekerd rwaren. De Landboutw-On-

derlinige en de T,uinhoniw- Onderlinge eischten geen

,4iens’tlbetrekkinig”. Allen, die voor den iwerUgever

land- en tuinibouwwerkzaanedien verr,icthtten, ‘waren
volgens de regleezenten verzekerd. Ook afles, wat de

ar(beider van derden aan fooien ontivinig, ivtijefl reeds van den aanvang af ‘onder het loon, !waaTniaap de uit-
keerinigen werden berekend. Eerst
in
1922 hraeht cle

wetgever eene o’vereenkornstiige wijziging in, de Onge-

‘vallenwet 1901.

Uit het ‘vorenstaande meen ik ‘te mogen conolu-

deeren dat, doordat door het meer idian
,
20 jaren lang

uitblijven van eene wettelijke voorziening het l.and

en tuh,boiswibed,rijf aan nielbeelf werd evrea’gela’teu, de
wijwilLig op ‘zich genomen ongeivalleniverzekering iclen

arfbeiders tot
zegen,
den werkgevers tot ‘voordeel en

dan wetgever bot ‘voa1beelid werd. Door dit ‘voorlbeeld
werd ook ‘ten spijt Man de voorstanders der gemoni’o-
poliseerde etaaYtisveradkeriing aangetoond, dat leene g’oe
de uitvoering der ongevaldenrvensekerinig niet kan wor-

den bereikt, noolang niet op intensieve
wijte
partij

wordt getrokken ‘van de tvrijwillige medewerkinig der

betrokken bela.ngheblbendJen.

Het is ontegenzeggelijk de groots ‘verdienste van dle
tegenrwoor.dige Regeering – ‘en in het hijsonider ‘van
den huidigen Minister ‘van Aribeid’— ‘dat met die ver-
kregen resultaten rekening is ‘gehouden. Bij Kouiinikljke Boodischarp van 3 Augustus 1921
werd. hij de Tweede Kamer der Staten-Generaal een
wetaontwerip inigeciliend ,,tot ‘verzekering van personen,
werkzaam ‘in de lanitdhouwhedirjven ‘tegen gelcl!elijike ge-
volgen ‘van ongevallen, hun in ‘ver1banicl met, cie dienst-
betrekkin overkomen.”. De Minister ‘van Arbeiici ver-

klaarde daarbij na bekomen Bioninkljke machtiging
het ontwerp van 1905 in te ‘trekken, omdat zijn be-
zwaar tegen .dat ontwerp in iioo’fdeaal< de idiaairfbij ge-

regelde organisatie der verzekering betrof, welke orga-
nisabie nagenoeg gélheemi gelijk ‘was aan die der bij de
Onig’evallenmwet 1901 geregelde verzekering.
In de Memorie van T:oelicthting op het nieuwe wets-
ontwerp werd erop gewezen, hoe sinds de laatste
10 jaren ‘verschillende organisaties vain lanidlboawers
waren tot stand gekomen, welke ‘de onigevalilenver-
y,ekering der land- en tmuinbouiwamrbeiders hadden ter
hand genomen en welke aan de arbeiders, in dienst
der hij haar aangesloten werkgevers in gevel ‘van
be-

,
dTijf
,
s(yngQvgl geldelijke uitk.eeringen ‘verleenden, welke

in aard en ‘omvang’ overeenkwa’men met diie, ‘waarop
de Ongevai.len’wet 1921 dan door een ongeval getrorf

fen aiibeider aanipraak gaf.

,,Van de zijde dier organisaties” zoo constateerde de
Minister van Airbeid ‘voorts in deze Memorie van Toelich-
ting ,,is die rwensemh naar roman gekomen dat de komende
,,wetteljke regeling baar in de gelegenheid zal stellen haar
,,bedijf te blijven uitoefenen. In liet aLgemeen genomen
,hebben deze organisaties, waarvan de Centrale Land-
„bou’w-Onderlinge, de Tuinou
bw-Onderlinge en de iRoomseli-
,,Katholieke Boerealiorni cie meest op den voorgrond treden-
„de zijn, het bewijs geleverd uneit ernst te streven naar ecne
,,roo goed mogelijke ‘vervulling van de vrijwillig op aich
,,genormen taak,” ‘tenwijl de Minister van Arbeid heeft kou-
nen ‘bevinden dat in thet (bijzonder over de uitvoering der
,,verzekering dooi’ de drie vorengenoem,de organisaties ook
,,in rwerknenieramkringen waardeering bestond.” De ‘Minister
van Arbeid ‘verklaarde ‘verder op liet standpun.t ‘te staan
dat, ,,rwaar de overheid ‘hare bemoeileg uiitstrekt tot een
,,nieuw gebied, ‘bij cie organisatie ‘dezer overhaidebemoeiimig
,,zoveel mogelijk rekening moet worden gehouden wet
,,’hetgeen op dat gebied in het Vrije imaatsehap.pelijk verkeer
,,zïh ‘heeft ontwikkeld en (bewijzen ‘van levenivalibaariheid
,,heeft gegeven” en meende aan den vorenbecloelden ,wenso.h
voldoening te moeten geven.
Naast deze meer principieele overwegingen hebben echter
ook practische overwegingen den Minister geleid ‘tot het
voorstel om ook aan bijzondere organisaties naast openibare
organen aandeel te geven in de nitvoering der ‘ver,zekerin,g.
De Minister wijst dan in zijne toelichting ,,o’p den ad-
,,mirnistratieven last, die cle uitvoering der Ilinivaliditeitawet
,,op het platteland meddbrangt en die belangrijk grooter
,,is dan die, ‘welke de uitvoering dier wet in de stedelijke
,,district,en veroorzaakt. Qmidat
,aiOh
hij de landelijke
(te-
,,volking
in het algemeen tegenzin tegen ambtelijke be-
,moeiing vertoont,
j
die ‘voor een deel rwellicht moet worden
,,toegeschreven aan zekere bahoudzneht, doch ‘voor een
,,ander deel toch izeker te wijten is ‘aan ‘voorliefde voor zelf-
,,doen, kwam het den Minister verkieslijk ‘voor om, indien
,,mogeljk, hij cle uitvoering der onderlinge ‘verzekering
,,gdbruik te mak-en
van
de medewerking van instellingen,
,,’welke reeds ‘met vrucht de betrokken werkgeverakrinren ,,met het deniobecid dezer verzekering (hadden vertrouwd
,,gemaakt.”

De ‘wijzi,gingen, die -alsz gevolg van de (behandeling
van het ontwerp in de ibelde Kamers dor Staten-Ge-

neraal in de Regeeringsvoorstellen werden gdbr.acht, zijn ‘slechts weiniige en ‘brachten geen ‘voraniderinig
mede van ide beginselen, waarop het ontwerp zustte.
Te ,veuuwondhron was het niet, dat de meeste bepalin-
gen zonder wijziging door de Volksvertegenw’oorddging
zijn aanigenomnen; immers het vcioron’twerp dezer vet
was ‘zoowel in ide vergadering ‘van. Ooimmissie XI ‘van den Hoogen Raad van Arbeid, als in die van dmit college
in pleno in zien (breede besproken en daaii’ibij hadden

werkgevers- en ‘werknemersafgeva.arcliimgden. ‘zich reeds
in groote meerderheid ui’tigesrproken. ‘ten gunste van het
door de Regreering ‘voorgestane atoltel. Boveuldien ‘was
reeds, voordat de ‘beiha.ndelling ‘van het voorontwerp

door den Hoogen IRaad van A*eid was afgedaan, door
de onbe.scheidenih&id’ van een der grootere d’amgbladbn
publiciteit gegeven aan liet ‘voorontverp. Noch na deze publicatie, 1noeh na die indiening van liet ontwerp zelf
hij de Tweede Kamer bleek iva
,
n eenige ‘tegenikanting
uit die kringen der (betrok en ‘belanghebbenden, hetzij
dit werkgevers- of rwork emorskriri(gan ‘waren.

Dit is daarom te meer ‘van belang, omdat ‘de au-bei-
dersieiders in de eerste jaren. van. ‘het ‘bestaan der
onderlinge ‘vereenigingen ,dezen eIk ‘vertrouwen in de uitvoering eener ivrij’wi’lliige on,gevalilenvenzdkcring
ontzeg,den. Zoo ‘wendde in. 1909 de Nedebiandsemhe
Bond ‘van Arbeider’s in. het Laindibouw- en Zuirvelbe-
dïijf zich met een adres ‘tot ‘de Regeeriug, dat (bedoeld
was als entidobaal request ‘tegen het ver’zoedrsohriit ‘vara
hot Landbouw-Comité, welka iinhoud. ik hierboven be-
sprak. In woord en gasdhrift gaven de leiders blijk
van een zeker anistrouwen in de geihocle zaak, doch tegen de nuchtere feiten van
zeo
tal ‘van jaren varen

de ,,gna,ue” ‘theorieën niet bestarnid.
In ‘verband met het (bovenstaande zij het mij vei’-
gunid mij ‘te bepalen tot eene bespreking ‘van
dci
rege-
ling, zooals deze door aanrieming van het wetsontwerp
‘zonder hoofdelijke stemming in de vergadering der

19 Juli 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

633

Tweede Knmer
‘van
12
Mei ën ‘van ‘de Eerste Oïamer
van
18
Mei
1922
tot stand ‘lw.am.

P. A. VAN HOLTRE TOT ECHTEN.

DE FINANOJEELE TOESTAND VAN

NEDERLAND.

Het Juninu’miner van de Revue Ecanomique In-

ternationale – ‘waaraan elders in dit blad een Ibespre-

king wordt gewijd – bevat &nder ‘bov’enstaaacten ‘titel
een ‘besch.ouwing ‘van de Iian’d van Mr.
R.
J.
H. P.atijn,
waarvan de inhoud belangstei1ing verdient niet alleen

bij de lezers ‘der Rev’ue Econ’oimique Internationale

doch ook in ruimer Icrdng hier te lande.
1)
Wij doen
]ii,eronder een ioverzicht ‘volgen van dei ‘inhoudi, ‘daar-

hij in de ‘eerste ‘plaats ‘den schrijver aan Ihet ‘woord
latend.

Een woord aanihalen.d, dat op een in,berna’tionaie
ccono’miselie conferentie te Parijs in April
1920
de
rond-te ‘deed
– op
de vraag: ,,Whero has ‘the nioney
of
Europe gone?” luidde het ‘antwoord: ,,It ‘has all
gone to America and wha’t you don’t find;in Amer,ica
you iwill stil’l firid in Holland” – begint
Mr.
Patijn
met tegenover olkander ‘te stellen
do
voor- en n’ad’ee-
len van ‘het oorlogs- en na-oorj’ogstijdper’k ‘voor ons
land. Grorate winsten zijn ‘ongebw’ijfelci ‘tegenover het
buitenland’ ‘behaald. ‘Uitvoer van hooggeiprijsdo land-

bouwp’ro’d’ueten, winsten ‘van reederijen en sommige
induetrieën, zeer gestegen ivraag naar onze koloniale
producten, hebben ‘hieraan ed’r hun ‘deel. Daartegen-
over’ staat een verlies van ‘ongeveer een irnil’liard gul-
den op Eussisehe fondsen en een gelijk bedrag ‘in an-
dere Rvaarden, ‘met name in Duitscihe, O.ostenïijk’sche
en Hon,gaarsc’he effecten en Valuta. Dan de’lros’ten der
mobilisatie en ‘tal ‘van andere extra uitgaven ‘der Re-
geering.

Daarnaast, luidden de N’ovem’berdagien van
1918
een nieuwe periode -van opvoering van overheidsuit-
gaven ‘in, waartoe ‘de ‘stijging der beiastingin’komsten,
gevolg ‘van ‘d’en op een hernieuwde waardedaling
vetj
hot geld berustenden sehijn’bl.oei ‘van’ h’et bedrijfsleven nog ‘verder bijdroeg.

,,Ook wie hiermede ten volle rekening ‘lio’udt. kan – ‘aldus
de schrijver ‘– aan cle Regeering het verwijt niet besparen,
dat zij in haar financieel [beleid ‘tekort schoot. Juist omdat
wegens de gestegen gel’dprjzen de •StaatscIient reeds ‘be-
‘laingrijk meer moest kosten dan vroeger ten o,mclat ‘op den
voortgang van liet sibnonmaai sterke iaocres der middelen
allenniiinst ‘viel te rekenen, veeleer een teruggang in de
ontvangsten moest worden ,ver,wacht, was het ‘geboden
groo’te voorzichtigheid te betrachten bij het aangaan van
nieuwe verplichtingen voor de schatkist. In ‘dit opzicht
bleef de Regeerimg ibeneden haar taak.
liet ‘budget ging van jaar op jaar met sprongen omhoog,
t;hans niet aneer rter zake van uitgaven, die ‘als uiitvloeisel
van den oorlogstoestand slechts een tijdelijk ‘karakter droe-
gen, maar als gevolg van wettelijkg en ;admh4istratieve
maatregelen, die een blijvenden, veelal izelfis een stijgenden
last op ‘dc ‘schatkist ‘legden. Ware ‘daarmede gepaard ge-gaan cene energieke reorganisatie, ten einde’verschillende takken van Staatsdiens’t op eenvoudiger leest te schoeien, dan ihacl ‘het financieel evenwicht wellicht gered kunnen
worden. Van ‘dien ‘aard geschiedde ‘echter niets. ‘Dank zij ‘de
hooge opbrengst ‘van de ‘bestaande en invoering van nieuwe
belastingen werd in 1918 en 1919 het budget sluitend ge-
maakt, liet jaar 1920 sloot met een tekort op ‘den gewonen
dienst van
f 16
‘millioen, welk cijfer ‘intussohen nog niet
verontrustend was te achten. Voor 1921 zal ‘dit ‘tekort ech-
ter de [bedenkelijke ‘hoogte van
f
80 S 90 millioen [breiken
en het budget ‘voor 1922 wenp’t een [beldei’ licht op ‘den
inderdaad .zorgclijken toestand van liet oogenbli,k.”

Mr. Patijn geejit ‘d’an enkele totaalcijfers n’opens den
gloei ‘der 1budgettert “van de laatste jaren ‘en vervolgt:
,,De Staatsbegroo’ting, gelijk zij is samengesteld, geeft
intusehen een onvolledig en ‘daardoor ‘onjuist beeld van
(ten ‘werkelij’k’en toestand van ‘het ‘oo,geabl.ik. Om versChil-

i) In het oog moet worden gehouden, ‘dat ‘liet I’ederlaud-
nummer aanvankelijk bestemd was in ‘Maart
eI
April ji.
te verschijnen. De beschouwingen van Mr. Patijn ‘dateeren
dus uit het begin van het jaar. liet bezuiaigin’gsvrawgstuk
is sedertdien van verschillende zijden naar voren gehracht. Aan ‘de waarde van liet ‘artikel ‘doet dit iutusschen niet af.

lende redenen moet liet jaar 1922 met een veel grooter tekort sluiten dan het aanvankelijk geraamde van
f
48
mi’lilioen.
Bij de rainiing van de ontvangsten, die reeds ‘in A-ugus-
‘fsis 1921 moest geschieden, is niet ‘in voldoende mate reke-
ning gehouden met len invloed, dien de teruggang in alle
takken van bedrijf ‘zal oefenen op de o’pbi’en.gst der [belas-
tingen. De achteruitgang van het haadelsverkeer spreekt
uit de daling ‘van de waarde zoowel van den invoer als
van den uitvoer. De in
–
voer daalde van
f 3,3
milliard ‘in
1920 tot
f
2,2 mi’L’Iiarcl, in 1921 ; ‘de uitvoer van
f
1,7 mi]-
hard in 1920 tot
f
1,3
milliard in 1921. Deze belangrijke
verschillen worden slechts tea deele verklaard door de
daling van ide prijzen in den groothaudel. De economische
crisis kwam eerst ‘jin de ‘tweede helf,t van 1921 tot volle
uiting en er ‘zijn ‘nog geen teek’enen, ‘die op verbetering
wijzen; integendeel. De ‘Rijksmislde,ien, i’n de opbrengst
waaiwan de algemeene welvaart izich afspiegelt, vloeien
dan ook aanmerkelijk ttrager dan in de laatste jaren liet
geval was. De Minister van Financiën zal ‘vermoedelijk ‘de
eerste zijn om te erkennen, •dat de inkomsten ‘des Rijks
vermoedelijk liet door hem ‘geraamde bedrag ‘niet ‘zullen
bereiken.
Onder de uitgavcn zijn drie belangrijke posten ‘buiten
beschouwing gelaten, ‘waardoor het ‘toch reeds niet fraaie
‘beeld, ‘dat de begrooting vooi’ 1922 biedt, nog ‘gunstiger
is dan de werkelijkheid.
Vooreerst ‘moet, in verband niet den stijgenden druk
dooi’ de pensioenen op de schatkist geoefend, bij juiste
boeking
f
14 nii’iloen ‘meer ‘voor pensioenlast ‘in r.ekening
worden gebracht.
Voorts is nog ‘niet ‘in de cijfers ‘der tbegrooting ‘verwerkt
een premie, door den Staat uitgeloofd ter aa’nmoacliging
van ‘cle vrijwillige ouderdoms-verzekering. De becijfering
van hetgeen te dier zake aan het tekort ‘aii 1922 moet
worden toegevoegd, is nog ‘niet gereed. Naam’ ruwe schat-
ting zal voor ‘deze premie gedurende
30
jaren jaarlijks
f 15
millioen gereserveerd ‘moeten worden. De anogelij1cheid is
eØhter ‘niet ‘uitgesloten, dat dit cijfer meevalt.
In de derde plaats ontbreekt onder cle ‘uitgaven liet ina-
deelig saldo, da’t in 1922 de dienst ‘der sponrwegen aal op-
leveren.
Terwijl in de eerste jaren na den wapenstilLstan’d in de meeste landen van Europa de exploitatie der spoorwegen
niet idan met groot verlies ken geschieden,
was
de toe-
stand in Nederland in ‘dit opzicht ‘betrekkelijk gunstig.
1-let verlies, ‘dat ,in 1919
f
14Y
2
millioen [bedroeg, daalde
voor 1920 ‘tot
f
2,4 Imillioen. Weliswaar waron alle uitga-
ven, in het bijzonder ‘die ‘voor ‘loeren en Ibi’andstoffen, sterk
gestegen, doch het liet zich aanzien, dat bij de verhoogde
tarieven het vervoer genoeg
‘zou
opbrengen om het finan-
cieel evenwicht te verzekeren, liet jaar 1921 gat echter
een veel ongunstiger resultaat; ‘laat zal niet een verlies van
ongeveer
f 23
‘inillioen
1)
sluiten. Bij een lengte ‘van
3675
1KM. in exploitatie bedraagt dit ‘verlies
f 6260
‘per KM,.”

Een en ander ‘leidt dien ‘schrijver tot •dd conclusie,
da
–
t een ranaiinjg ‘van ‘het tekort op
dien
dienst 1922 ‘van
100 millioen niet van ovcir’d”reven pessims’n’ie blijk
geeft.

Daartegenover staat ‘de buitengewoon hoogo druk
der tbelastingen, n’aa’r ‘de ‘mededieeling ‘van Minister.
de Geer in ‘totaal op
35 ‘pOt.
‘van het nationaal inlco-
men ten bate van die publieke kassen beslag
‘log
–
gendie.
,,Ui’t den aard ‘der zaak ‘doet een zoe s-ware belastingdruk
zijn invloed gevoelen op de levenswijze van verschillende
kringen der ‘bevolking. ‘Zelfs de rijksten uien zich vaak ge-
noodzaakt dan voet, waarop zij leven, in te perken. ‘In de
huishoudens met, gemiddelde inkomens moet bezuinigd
worden op genoegens, die enen zich tot jdusver kon ‘veroor-
loven, op cle kosten van voeding, op de opvoeding van kin-
deren ene. IO,n n,00di.g ‘te noggen, dat men tegenwoordig over-
al ‘venzuchtingen kan ‘hoeren over de hooge [belastingbiljet-
ten. Toch is juist datgene, waaraan liet publiek aanstoot
neemt, de eenige goede. zijde van onze huidige belastingen.
Ook de ‘meer gegoede klassen ‘der bevolking ipiogen er waar-
lijk wel aan wonden ‘herinnerd,’ ‘dat ‘cle wereld door den
oorlog ‘armer is geworden: nanimaning ‘tot vcreen
–
voudigng
van ‘dc ‘levenswijze ‘is allerminst oivenbodig en ‘de drang
daartoe werkt oeconomisch heilzaam. EXcel wat bedenkolij-
ker dan ‘de [hinder, door de particulieren ondervonden, zijn
de gevolgen van ‘den belastingdruk “voor het ‘land en zijn
toekomst.
Terecht begint men zich ibezorgd te maken over liet toe-
1)
.Zooals ‘men weet is liet gepubliceerde definitieve ver-
liescijfer nog belangrijk hoogen liet Ibedraagt
f
30.903.000
millio’en, .gevende een verlies van
1
8409 per ‘KM.

634

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

19 Juli 1922

nmend aanta,1 der bemiddelden, die ons d.aiid verlaten en
zich elders vestigen. Velen van ien, wier omstandigheden
ien hier niet binden, hoeken in een nonie ia1uur- of een
groot centrum ibuitenelauds een rwoonplaats, waar zij voor-
loorpig niet in ‘aanraking komen met den ‘helas’tingambte-
naar. ‘Onder degenen, die zich door harden arbeid onder
de tropische zon onzer kolo,niën een vermogen verdiend
hebben, komen er steeds meer, die niet bereid zijn de helft
of meer van het inkomen daaruit aan de publieke ‘kassen
af te dragen en die zich hij kun terugkeer naar Europa
in ‘een minder duur ‘land vestigen dan Ned.erl:and.

Van veel verder oeoonoimisohe strekking intiisschen is,
dat ons tegenwoordig ‘helasti’izg.stelsel den ondernemings-
geest verjaimt, het oprichten van nieuwe zaken tegengaat en áoiins zelfs tot het opheffen van bestaande zaken aan-
leiding geeft. Feitelijk ‘zegt tegeniwoor,dig de. ,fiscus tot den
ondernemer: als het IJ goed gaat, zult gij mij 30, 40 of
meer procenten van uw winst afstaan en als het ,TJ niet
goed gaat, laat ik de 100 pCt. Van
uw
verlies rvoor uwe
rekening. Geen ‘wonder, dat menigeen ervan af ziet, zijn
geld op dergelijke voorwaarden ‘in een bedrijf te steken of
te ‘laten en er ‘de voorkeur aan geeft obligaties te koopen,
die hem ‘weliswaar matige doch ivaste opbrengst {waarbotr-
gen. ‘lvl’en ‘had nich hier .gev.leid met de koop, dat na den
oorlog een groot aantal ‘buitenlandsehe handelshui’zen en
inciustrieelen in ons neutrale land kantoren ien ,faibrieken
zouden hdbben geopend, om van ‘daar uit gemakkelijker in
alle richtingen handelsrelatiën te kunnen aanknoopen. Dit
is in veel minder mate
h.e’t
geval geweest ‘dan men mocht
verwachten; inlichtingen omtrent ‘de ni.sohen, die ‘de fiscus
hier stelt, ‘hebben menigeen afgeschrikt.

Ook ‘het feit, dat bijna nergens het ‘leven zoo duur is als
in Holland, hangt voor ‘een goed deel rechtstreeks met ‘de
belastingen samen. De consument moet behalve zijn ‘eigen
belastingen uit den aard der zaak hetalen die van ‘den
fabrikant ‘en ‘die van de tu.ssohenhand. Wie zaken ‘doet,
boekt de helastinigen onder zijn onkosten en moet ‘deze in
den verkoopprijs terugvinden. Vandaar het verschijnsel, dat ‘trots de daling van de prijzen van tal van grondstof-
fen de detailprijzen slechts weinig ‘zijn verminderd. De
duurte van het levensonderhoud dwingt tot ‘het hetalen van
liooge bonen en salarissen; ‘deze nopen den Staat en de
Gemeenten tot groo’ter uitgaven en verminderen hun in-
kometen door de ongnnstige werking op ‘de resultaten
der bedrijven; gevolg: vernieuwde opsehrocv.in’g van de
puklieke ‘heffingen. Zoo bewegen iwij ons in ‘een vicielleen
cirkel, die als ‘zoodam.ig nog slechts door een deel der be-
volking ‘wordt hegrepen, maar ‘algemeen een gevoel van
ou’hdhageljkihei’d en wrevel ‘doet post vatten. i0uize hoo.ge
belastingen zijn zeker niet de eeni,ge oorzaak van de crisis in kan’del en bedrijf, die ‘ons land evenzeer als cle overige
wereld teistert; zij verergeren deze echter en staan ‘haar
herstel
in dien weg.
1

Ernstiger ‘nog voor de ‘toekomst van ons land is, dat een
belastingdruk, als waarondér -wij thans gebukt gaan,
kapitaalvormin’g izoo goed all’s onmogelijk maakt. M’hudn
door gestadige vorming van nieuw kapitaal ‘is verarming van een Natie te rvoorkomen. Al wat door mensohen ge-
maakt ‘is,gaa’t door den tijd en het gebruik ‘te niet. ‘Op het nationaal vermogen is een voortdurende afschrijving ‘noo-
di’g. Bovendien eiscbt de toeneming van bevo’lkiing nieuw
kapitaal, ‘wil het toekomstige geslacht zich op hetzelfde
peil van welvaart kunnen handhaven als hct levende. De
gr.00te, ‘welhaast de eenige bron van kaipitaa.lvorlming is
wat de particulieren onverteer’d van hun inkomen over-
houden. Het individu spaart niet voor ide gemeenschap;
de zorg voor ‘den eigen ouden dag en meer nog ‘die voor
hetgezin brengt hem daartoe; de gameensohap trekt er
echter ‘in .economischen zin de vruchten -rein en idank ‘zij
den spaarzin van vroegere ge.dachten staat ieder ‘nieuw geslacht ‘telkens sterker in den ilevenstrjd.In’tusscImen,
een inkomen kan slechts dénmaal iworden gebruikt. ‘Indien de overheid een veel grooter percentage van het i,nikoimen
voor ,zioh oipeisoht dan uroeger, spreekt het vanzelf, dat
voor sparen minder overhljf’t. Stijgen de uitgaven van een
gezin, dan gaat enen niet aanistonds ‘over tot i’nperkin,g
van de levenswijze, waaraan men gewoon is, maar w&r.dt
eerst aangesproken •het deel van het inkomen, dat tot ‘dus-
ver kon worden overgehouden en belegd. Het ‘lijdt geen twijfel, dat de hoogere belastingen thans betaald worden
uit het ‘deel vaas het nationaal inkomen, dat ve5r ‘d’en oorlog
tot .kapi’taalvormin’g werd aangewend. Onze bankiers
w’eten, dat van de groote inkomens tegenwoordig weinig
of ‘niets wordt belegd, terwijl de geniidld&’de en ‘kleine
vermogens ‘eerder slinken dan toenemen. Dit is niet anders
dan een geleidelijk ‘veraranipgsproces.”

Achter uitgirug ‘van vermogen en toeneming van

vertoning voirmen
och
Jnior
te
dandei iliect Ibeelili
van.
den

tijd’. ‘ Ook ten ornizenit b1ijt de ‘kaipi’taalivormin’g ‘tien
‘achter ; ‘konit hierin niet ‘spoedig verbetering,
dan
moet

een verdere econ’omiiseJie achteruitgang intredon, die

op den duur noodlottig zou kunnen w’o’rden rvoor onze

geheel’s ‘beschaving.

,,’De Staat kan ten deze groeten invloed oefenen hoo ten
goede als ‘ten kwade. Bevordert hij alles ‘wat den arbeids-
en ‘den spaarzin aanw.akkert, gaat hij voor op dan ‘weg van
krachtige iin.perk
.
ing van uitgaven en ‘weet hij de offers, ‘die
de gemeenschap thans ‘eischt, te verlichten, dan is ‘reeds
veel gewonnen.
Ook zullen bij de reorganisatie van ons belastingstelsel
andere beginselen moeten ‘voorzitten dan die, welke in idd
latere jaren ‘althans ‘in Nederland en in Engeland in toe-
passing ‘werden gebracht. Als eerste
eisdh
van een goed be-
lastingstelsel gold, ‘dat zooveel mogelijk naar hilljkheid’
moet tworden gestreefd; vandaar dat n de sneden der
schatkist vooral ‘langs den weg van sterk progressief ge-
regelde belastingen ‘werd voorzien. Dit ‘was volkomen juist
zoolang slechts een betrekkelijk klein deel van het nationaal
inkomen voor den publieken dienst in beslag genomen ‘be-hoefde te worden. Bij de ‘tegenwoordige ‘opvoering van de
uitgaven voor Staat en Gemeenten izijn echter de oeconomi-
sche gevolgen van een dergelijk stelsel aoo schadelijk ge-
‘worden voor het volk ‘in zijn geheel, ‘dat het aanbeveling
zou verdienen ons belastingstelsel aan een herziening te
onderwerpen, waarbij enen zich ‘niet ‘uitsluitend ‘door ethi-
,sehe en sociale overwegingen zou moeten laten leiden, maar
ook rekening ‘zou ‘moeten houden met de werking uit oeco-
noimisch oogpunt. D’e indirecte belastingen en heffingen
alsmede de verteringehelastingen, die beide de strekkinlg
hebben talrijke ibevolki’ngskl’assen tot beperking ‘van ‘uit-
gaven te n’open en die minder aan kapitaalvoriming in den weg staan, zullen ‘ten deele de plaats moeten innemen van
de than’s zeker te hoog opgevoerde ‘directe belastingen.
Deze ‘beschouwing moge op ‘het eerste gezicht reactionnair
klinken, zij ‘vindt niettemin ‘hare ‘rechtvaardiging juist in de toekomstige belangen van de ,mi’net ibemiddalden tin
onze samenleving. iEr is nu eenmaal een tegenstelling tas-
sohen ‘de belangen van ‘de arbeiders, die nu leven, ien va’n
de arbeiders, die over 10, 20 jaren ‘en later zullen leven.
Wie het voor deze laatsten opneemt, moet ‘den ‘moed hebben
in te gaan togen de leuzen, die momenteel in
de’vol’ksver-
gaderingen toejuiching vinden.”

‘Dit alles leidt den schrijver tot de conclusie, idat
drastische vermindering der staatsui’tigaiven onv.ermij-
delij’k is: Het evenzeicht van liet budget val in lange

jaren niet ‘te herstellen zijn, tenzij ‘men ‘op de gewone

uitgaven ‘v’an ‘den ‘Staat orn;gevee.r 25 ‘pOt. weet
te

schrappen. Een Jbeouiniging tot
een
jaarlij’ksc’h ‘bedrag
van ongeveer
f
150 ‘miljoen is dringend gdbodien.
Mr. Patijn wijst ‘vervolgens op ‘de toenemende mooi-

lij’kheden, ver’b’o’nden aan de voorziening
‘in
‘de lee-
ningsbehoeiften van ‘du Staat, de .l’eeniingen ‘in ‘A’me-
rilka met hunne nieuwe lasten op het nageslacht, ‘de

zoo’zeer iopgel’olopen schuld
op
korten
termijn
op de
‘geldlmar’kt, in, de hand gewerkt ‘door ‘de vreemde tegoe-

den, ‘die hie
r
te ‘lande tijdelijk een ‘on,deukomen hebben

gezocht. De schrijver ‘wijst in ‘dit verband ‘op de ibe-
treikkelij:ke stabiliteit van ‘den Ned:erland’sdhen gulden
en stemt in met de in idezen ‘door de Ne’dbrland’sc’he

Bonk
gevogde
politiek.

Hij ‘vervolgt:
,,Het beeld, dat de f.inancieele toestand van Holland mo-
menteel vertoont, is ,zeker verre van schitterend. Volgens
een recente uitspraak van Lloyd George is het ‘grootste ge-
vaar, dat de naties bedreigt, dat van het bankroet. Zoo-
ver ‘is het hier te lande nog niet gekomen, maar nog édn
of twee jaren van het sedert ‘den oorlog gevolgd financieel
régime cu het ‘woord van Lloyd George zou ook ryoor Ne-
derland gelden. Het mag ‘bev’reemdend schijnen, dat de openbare meaning
zich n’iet ‘eerder verontrust heeft over ‘den gang van zaken. Ons lvolk heeft als een ‘volk van izakenimannen het onver-
brekelijk verband tusschen goede financiën en een goede
politiek steeds iutuïtief gevoeld. Aan rwaar,schuwende stem-
men oin’tlbrak ‘het ook thans niet; er werd echter niet ‘naar
geluisterd. De verklaring hiervan moet ‘gezocht rt’orden in
de mentaliteit, tijdens de ‘werel’dci-‘isis in ‘het leven geroepen.
Gedurende de oorlegsjaren was het geheele oeconomische
en 1 inancieele ‘leven
van ons volk op losse sohroever.
g
ezet.
Terwijl sommigen in enkele jaren rijk werden, zagen ande-
ren, die ‘altijd als goede huisvaders hun zaken hadden ibe-

19 Juli 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BEIICHTEN

635

heerd,
,ziah
‘buiten kun schuld verarmen. Onder de meer
gegoede klassen der bevolking vatte een zeker fatalijsme
post, dat de vroegere
zorg
voor de toekomst ondermijMe.
l)aanbij kwam, dat de daling van de waarde van ket geld,
waarvan de ,beteekenis zelfs tot de on.twiikkelden slechts
zeer langzaam doordrong, het ‘inkomen in geld van ‘talrijke
groepen der bevolking, ‘zonwel onder de vermegenden als in
het hijizouder in de werkliedenkilasse, snel deed toenemen.
Weliswaar stond daartegenover de als zeer hinderlijk on-
dervonden duurte van het levensonderhoud, maar deze
werd veelal aus een voorhijgaand verschijnsel aangemerkt.
On,ze oeconomen schreven de tijdschriften vol over de vraag,
of ‘de duurte een gevolg was van de inflatie van het ruil-
enicidel dan wel de inflatie van de duurte; het publiek liet
deze beschouwingen, die het toch niet kon volgen, .ongele-
sen en leefde voort in een vage hoop, ‘dat het meerdere
inkomen wel behouden zou blijven, terwijl de prijzen na den’
oorlog spoedig tot het oude peil zouden torugkeeren. Van-daar een zorgeloosheid ‘bij het doen van uitgaven, die sterk
afstak bij de voorzichtige zuinigheid, welke vroeger ons
volk kenmerkte. De gemakkelijkheid, waarmede geld rwerd
uitgegeven, had ook een bedenkeljken ierugsla,g bij de
meeste takken
–
van administratie. Leefden reeds ‘vele per-ticulieran boven hunne krachten, •in den puiblieken dienst werd dit in nog veel sterker mate het geval. In de ibureaux
van den Staat en van vele gemeenten heersdhte een o.nbe-
zorgd’heicl op het punt ‘van geld, ‘die vroeger niet zou zijn
geduld.
Wat cle Volksvertegenwoordiging betreft, deze ds ten
onuent gelijk in de meeste landen reeds sinds ‘langen tijd
ontrouw geworden aan haar historische roepiug om de koor-
den van de beurs in handen te houden. Door ‘liare samen-
stelling zeer geschikt om uiting te geven aan de wensdhen
en -ver’lan;gens, die in het volk leven, is zij voortdurend
minder iin staat zich te kiwijten van haar taak om deugde-
lijke contrôle op de Regeeriing ‘te oefenen. De osdorvinding
der laatste jaren heeft dit voor izooveel betreft het finan-
cieel beleid duidelijker dan ooit in het licht gesteld. Wel
Verre van de Regeering op den voor ‘s Lands financiën .z.o
gevaarlijken
weg,
waarop zij zich bevond, te stuiten, dreef
de .Tuweede Kamer der Staten-Generaal deze daarop in steeds
sneller tempo voort. La dit opzicht bestond tusschen de ver-
sokillende politieke partijen een hornogeniteit, ‘die op ieder
ander gthied ver ‘Le zoeken was. De Regeering, die over
‘s Lands gelden beschikte met wo ruime band als niet eene
harer voor.gangsters zich ooit vermeten ‘had ‘te doen, ver-
nam daarover niet alleen bijna nooit een word van em-
stige kritiek ‘maar woest zich nog vaak genoeg ‘verdedigen
tegen het verwijt van ‘sobrielheid en bekroimpenheid. Geen
onzer politieke partijen gaat hier vrij uit. Het is misschien
een geluk, dat, nu de zorgelijke toestand der schatkist ein-
delijk wordt ingezien en men vrij al’emeen begint te ge-
voelen, .dat het ‘zoo niet kan doorgaan, alle partijen even-
zeer schuldig zijn aan de moeilijkheden, waarin wij ons
bevin,clen, en elkauder te dezer ‘zake niets hebben te verwij-
ten. Wellicht kan dit ertoe bijdra
g
en, aait de handen wor-
den .inecngeslagen om het kwaad te herstellen en den
wagen weer tin het spoor ‘te brengen.”

Het ibeleid
,
van ‘.dou Muinister, in wiens haixdèn van
1918 tot 1921 liet bestuur onzei- Staatsfinanoiën’ was
gelegd, heeft geen blijk gegeven, dat deze [bewindsnnan de in. deze tij.dei noodige eigenscliaippen in voldoenid’c
mate bezat. Zijn, op:volgei staat voor een ‘uiterst snoei-
lijke taak
.. Mr. Patijn wijcft aan deze taak enkele be-
soho’uwirigen – ‘waarbij opnieuw bedac.lit moet wor-
den, dat liet artiiketl reeds in het begin van ‘dit jaar
voltooii.d werd – en ‘eindigt ‘aldus:

,,Zonder iwaren strijd zal het doel niet zijn te (bereiken.
De medewerking
von
den Ministerraad voor ‘reorganisaties
als thans inoodig ijn, kan alleen verkregen wofden, ‘indien
verscheiden leden van het Kabinet, met name de Ministers
van Arbeid, -van Onderwijs en van Oorlog, er zich bij
neerleggen, ‘dat een streep gehaald wordt door een deel van
hetgeen zij tijdens hun •amihtsvervulling ‘hebben ‘tot stand
gebracht. Heeft de Minister v.an Financiën dit weten door
te zetten, ‘dan wacht hem het moeilijkste deel van zijn taak:
het benweren van den ,storim, die zal opgaan onder de
velen tegen wier ibegaagen of ‘tegen wier lievelingsdenk-
beelden hij zal moeten ingaan. Als leuze i’s ,,bezuini.ging”
thans populair; het aal vaarschijniijk de ,,cry” worden bij
de verkiezingen. Dit is zeker reeds veel gewonnen. Maar
hoe zullen izij, ‘die nu deze leuze het Iuidst doen klinken,
zich houden als zij straks in toepassing moet worden ge-
bracht -en het ‘mes in cle wonde moet worden gezet? Zal
de rechterzijde rwiililen erkennen,
dat
‘de financieele offers,
welke haar onderwijspolitiek vergt, de draagkracht der

Natie boven het hoofd ‘zijn gegroeid, ten ‘zal zij bereid zijn
iets van de moeizaam verkregen vruchten van haar volle-
dige overwinning op onderwijsgebied prijs te geven? (Zuilen
de voorstanders van een krachtige ‘bewapening inzien, dat
de uitgaven voor het leger niet zijn ‘Le handhaven op het peil, waartoe izij zijn opgevoerd, en dat de juist tot stand
gebrachte legeriwet rreeds om 1 inancieele redenen niet kon
worden ingevoerd? Zuilen aan de voor’vêchters voor de ar,bei-
cler.sbelangen de oogen open gaan voor ‘cle hoogst heden-.
kelijke gevolgen, die ‘de arbei.dsweek van slechts 45 uren
rechtstreeks voor de schatkist en izijdelings voor de arbei-
ders nelven ‘heeft, en zullen zij zich ineerleggen bij maat-
regelen, die zij thans ‘nog als onduidbare reactie ibrandener-
ken? Zullen de ambtenaren offervaarciig genoeg zijn om te
berusten in een korting op hun tractementen en begrijpen,
dat de verhoogiing ‘daarvan verband hield met de sterk ge-
stegen prijzen van de eerste levensbehoeften, die zich nu
weer in dalende richting bewegen? Toch ‘zal dat alles en
‘nog veel meer ‘moeten ‘geschieden, wil men temugkeeren ‘tot
de gezonde finaneiee(le politiek van vroeger dagen sneit
haar rijke vruchten voor dan gestadigen vooruitgang van
de algemeene welvaart.
Er valt ongetwijfeld een m:oeiljk stuk werk te doen, dat
veel doorzettingskraaht -van de zijde der Regeering en -veel
zelfbeheersching van ‘die van het volk zal eischen. Maar
het moet worden aangevat en het zal na korter of ‘langer
tijd slagen, omdat ‘de gciheele oeco’noimisohe toekomst van
ons land op het spel’ staat.
Onze Natie heeft altijd getoond in moeilijke tijden ‘de
kracht te vinden, die zij voor haar zeulfbeho.ud noodig had.
In 1840, en volgende jaren hebben wij met onze .staatsf i-
nanciën een tijdperk van nog dieper inzinking doorge-
maakt; evenals nu werd ook toen het ‘karakter van de
fi’nancieele crisis nog ‘versdherpt door een emnatige malaise
op het gebied -van den handel, ‘toenniaals meer nog ‘dan
thans de hoofclibron van ons volkdbestaan. Kort na de af-
scheiding van België ‘was Holland tot den rand van ‘het
ataatabankroet ‘genaderd: eene catastrophe scheen nabij.
Ons land, .dat gedurende ettelijke tientallen van jaren ge-
leden heeft onder ‘de volslagen verarming in den Napoleon-
tischen tijd, ‘hod destijds heel -wat minder weerstandsver-
mogen en heel wat minder verscheidenheid r
vajn
‘bronnen
van inko-ms’t dan tegenwoordig. Niettemin is men er onder leiding van verstandige s’taatslieden in geslaagd in rweinige
jaren ‘het ‘bu.dgetair evenwicht te herstellen en weer orde
te brengen in onze fiinancin.
Met nuchteren zin zich onthoudenid van het najagen van
‘hersenschimmen op staatkundig gebied ‘en genietend van cie
zegeningen ‘des vredes, is ons volk, arbeidend en sparend,
er allengs in geslaagd de welvaart, die in vroeger eeuwen
zijn deel ‘was, te herwinnen. Op het kleine stukje van (het Europeesche territoir, dat Nederland heet, vindt thans een
bevolking haar bestaan, in nielental 4.100.000 sterker -dan
80 jaren geleden, een bevolking beter gevoed, beter gekleed,
beter gehuisvest, beter onderwezen dan iclestijds. Slechts
ioor een klein deel is dit te danken aan ‘de ontginning van rijkdommen, ‘die eerst tdoor een vooruitgang van de tech-
niek bereikbaar zijn geworden. Afgezien van zijn bijzonder
gunstige ligging, is ons land met natuurlijke rijkdommen
karig (bedeeld. Wat van Holland gewoeden is, is het resul-
‘t’aat van ‘den gestadig’en arbeid zijner rustige en rdelie-
venide bevolking. Een Natie verliest ‘haar fundamenteel ka-
rakter niet dan tna ‘lange, lange eeuwen, ook al schijnt het
onder den invloed ‘van groote beroeringen soms tijdelijk
anders. Dezelfde nationale eigenschappen, die ons in vree-‘ger tijlen in staat hebben gesteld moeilijkheden als die van
‘het ooigezblik te boven te komen, zuilen ons ook ditmaal
doen slagen. De kenter-ing in de openbare meening in zake de publieke financiën valt ‘waar te nemen en is te beschou-
wen als het eerste symiptooim van een herstel, dat zich aankondigt. Tot dat ‘herstel naar Cijn krachten mede te
werken is eeii schoone taak ‘voor ieder, die Let wel meent
‘met ons Volk.”

KAPITAALSINTERING IN DUITSCH.TJAND.

Jhr. F. W. L. de ‘Beauforit sckrijf’t ons:

De jongste, voortdurende daling van de Duitsche
valuta heeft de aandacht wederom gevestigd
op
het Duitsclie ‘probleem. Scheen vóór den woord ‘op Rathe-
nau vooi- het .00genblik een ‘min ‘of ‘meer stabiele basis
bereikt te zijn, nadien heeft de daling een omvang
en snelheid bereikt, als nog op den langen lijdensweg
van de Mark niet is voorgekomen. Het Duitsche pro-
bleem, dat door allerlei politieke oorzaken, bij het
Russische dreigde achtergesteld te worden, heeft zich-
zelf met vernieuwde kracht op den voorgrond gedron-

636

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

19 Juli 1922

gen. Het kan ook moeilijk anders. Desnoods luuLnien de
wereidhandel en -industrie het langen tijd buiten Rus-
land stellen, een toestand van financieele en oecono-
mische desorga
–
nisatie in Duitschiand, in het hart van
Europa gelegen, moet echter noodwendig .de overige
wereld met nich medesleepen.

Op den ernst voor Duitsehiand van dien thuidigen

• toestand behoeft niet gewezen te worden. Een dage-

lijksche, snelle stijging van het prijsniveau, noodzake-

}ke loonsverhoogingen, verminderde uitwerking part

de nieuwe belastingen en Zwangsanleihe, een steeds stenkere aandTang om liquide geld in ,,Saohwerten”

om te zetten, waardoor de liquiditeit algemeen ver-
mindert, het bi.anenlan’dsch vertrouwen in de Mark

steeds dieper zinkt en de prijsstijging nog verhaast
wordt zijn de noodlottige gevolgen. Groote kapitaal-

verschuivingen, met alle daaraan verbonden nadeelen,

vinden plaats. Ook is het onmogelijk de biljettenpers
in een langzamer temipo te laten werken. Zoe steeg,

ondanks alle ernstige pogingen, om deze geldmakerij
innen behoorlijke perken te houden, de biljetbe nam-
loop in de week van 28 Juni op 6 Juli van

158.000.000.000 M., op pl.m. 169.000.000.000, eene ver-
meerdering grooter dan ooit te voren. Het kan ook

moeilijk anders; in het buitenland is de Markvaluta
vrijwel onverkoopbaar, terwijl de eischen, zoowel voor
eigen behoefte, als leveringen en betalingen aan geal-
lieerden nog onverminderd voortduren. Waar de

regeering zeer ernstige pogingen doet de verdere in-
flatie in te dammen, staat zij voor de onmogelijkheid
dit te bereiken, zonder verstoring van het geheele oeco-

nomisch leven. Zoo heerscht er, ondanks de groote

vermindering van den biljettenomloop een zeer eni-
stige credietnood. Orediet kom
–
t meestal op 12 pOt.
en hooger te staan. De banken hebben de ,,Lombardie-
rung” van effecten streng ingeperkt. Waar vroeger
de Dahrlehnskassen effecten beleeningen slechts on-

der zeer zware eischen beleenden (koersen boven de
150 pOt. werden niet erkend) zijn deze door de maat-regelen der banken gedwongen hunne eischen te ver-
gemakkelij’ken, eene beleen-ingsvorm, die direct tot in-
flatie voert!
De huidige noodtoestand
schijnt
weliswaar ook zeer langzaam de oogen der andere volkeren te openen voor

de gevaren, die een Duitsche ineenstorting ook voor
hen medcbrengt, imaar deze meer nuchtere opvattings-
verandering gaat
bij
enkelen zeer langzaam, terwijl
het gebrek aan vertrouwen in Duitschland met angst-

wekkende snelheid verder gaat.. Deze langzame verhel-
dering der geesten gaat van verschillende zijden ge-
paard’ met min of meer goedgemeende voorstellen ‘om
met kleine middelen eene voorloopige verbetering te
bereiken.. ,SachIieferungen”, alsof iedere Devisenbe-
‘talinig niet in haar gronidivorm -eene ,,Sacihlinferun-g”

weergeeft. Ze kunnen hoogstens dienen als een ge-
ringe prikkel tot invoer van Duitsche waren in een
gewenschte richting, zonder den inlandschen handel
al te zeer te benadeelen. De inflatie wordt daardoor
niet verminderd. Het plan ie Tr.oquer is in dien grond
eveneens ,,Sachiieferung” in den vorm van werk-
krachten, die anders aan Duitschlands uitvoer zouden
kunnen medewerken. Verduisterend werkt eveneens

Duitschlands verzoek, wegens eigen kolentekort, het
ac’hterstallige op kolenleveringen aan de geallieerden
met Engeische kolen te leveren. Deze moeten ten
slotte toch weer met eigen uitvoer betaald worden.
Zoo ook een kleine leening, zooals o.a. de Daily Tele-
graph dezer dagen voorstelde, terwijl men het waar-
schuwende voorbeeld ‘van Oostenrijk voor negen heeft
wat met kleine leeningen bereikt wordt of liever

niet bereikt wordt! Al dergelijke middelen dienen
slechts om de waarheid voor het oogeublik te verdoe-
zelen en daardoor ‘het Jew’aad dieper te laten ‘v’ooetwoo-
keren. De waarheid iis tdatiederen dag, dat de huidige
itoesi and vooitdjuurt Duitschlaiiad meer van zijn eigen
kapitail iuteert pn een later herstel moeilijker gemaait
wordt. Middelen als valuta’rec-hten en dergelijke kun-nen wellicht oogenblikkelijk voor de omringende lan-

den de gevolgen verminderen, de oorzaken blijven

voortwoekeren en geen land ter wereld zal zich ten
langen les-te kunnen onttrekken -aan de huidige toe-

standen en verarming van Duitschiand. Hulp moet

komen, snel en zonder halfheid. Geheel op eigen
kracht steunen is onmogelijk. Willen de geallieerden

nog eenige werkelijke schadevergoeding krijgen, dan is noodig een onmiddellijke staking van directe en in-

directe oorlogsbetalingen, totdat eene internationale
leening Duitschland in staat stelt èn eigen toestand

te verbeteren èn de geallieerden tevreden te stellen.

Dan pas kunnen aan D-uijtsch]and neer etrenge eiseben
worden gesteld, omtrent eigen inwendige huishouding,

daar voordien geen maatregel doeltreffénd zijn kan.

1-let inoratorium verzoek van Duitschiand is evenzeer
een belang voor Frankrijk en de andere landen, als

voor Duitschland. Deze leening, gepaard gaande met

een regeling van Duitschlands verplichtingen voor
minstens een tiental jaren, moet ook groet genoeg zijn

om het vertrouwen in D uitschiand weder te herstel-len. Kenmerk-end hij de huidige markenda’ling is de

passieve houding van het buitenland. Werd vroeger meestal dc richting door de buitenlandsehe beurzen

beïnvloed, daar gaat nu de richtingsbepaling totaal
van Berlijn uit, terwijl het buitenland zich vrijwel af-
zijdig ihiou,d.t en door zijn negatieve ‘houding den val nog

meer verhaast. Gegeven het zeer geringe opnemings-

vermogen van de Duitsche beurzen voor buitenland-
sche valuta blijkt hieruit de precaire positie van de
Mark wel zeer duidelijk.

Vooral van Fransche
zijde
wordt veel gesproken
over de kapitaalsvlucht naar het buitenland. Ontegen-

zeggelijk bestaat deze en zelfs in zeer belangrijke mate.
Ware een internationaal middel te vinden om deze

geh’amster.de ‘voorraden te voorschijn te ‘halen eis te
gebruiken, dan zouden de gevolgen noodlottig zijn,
clan zonde Duitschiand een der weinig overgebleven
internationale acti’va in het Dainaïdlencviat werpen,
zonder tot eenig herstel mede te werken.

Waar crediet nu moeilijk te verkrijgen is en toch
noodzakelijk voor de steeds duurdere aankoopen van
nieuwe grondstoffen, daar kunnen deze buitenland-
sche tegoeden wel degelijk gebruikt worden
bij
een

definitieve,
uitvoerbare regeling, zoo er zekerheid is,
dat ze niet, in- het Daasaïdenvat ‘terecht komen. Werdt
straffelooshei-d vezdkend, dan bestaat nu meer
kans dan ooit op terugvloeiing, tot versterking van
Duitsche industrie en handel, waaraan de middelen op
andere wijze ontbreken. Hoe langer daarmede gewacht
wordt, hoe meer deze kapitalen zich in het buitenland
vastieggen. Een onwrikbare eisch moet
zijn,
dat dit
actief slechts
bij
eene definitieve regeling verpand
wordt.

In Duitschland zelf tracht men den credietnood ook
te minderen ‘door den warenwi,ssel weder in eere te
‘herstellen. Deze kan d:isc-ontaibed ‘zijn en hij -de Rijks-
bank ten slotte voör biljetten omgeruild worden. De
credietnood is m.i. geen verschijnsel, dat met derge-
lijke middelen verholpen kan worden. De oorzaak ligt
dieper, ni. in het kapitaalsverbruik, dat nu voor den
dag komt. Werd iedere calculatie op goudbasis gedaan,
werd iedere balans eveneens op goudbasis’ opgesteld,
dan zoude blijken, dat vele bedrijven, welke nu schijn-
baar met groote winsten werken, eigenlijk verliezen.
En daartegen helpt geen bankcrediet, noch van de par-
ticuliere banken, noch van de Rijksbank. Hoe zuiver-
der de werkelijkheid ingezien wordt, hoe beter.

Voor ons land zijn al deze omstandigheden verre van
hoopvol. Eerst Duitsche concurrentie, gebaseerd op
Duitsche verkoopen beneden wereldkostprijs en een
lager worden van den levensstandaard, steunende op
kapi
–
ta aisi’ntering ‘van ons naburig Duitschianid. Dan
in de toekomst, want dat oogenbli.k zal toch eens moe-
ten komen: Duitschlan-ds productie definitief op
wereldprijsniveau, gepaard gaande met eene instorting
van de schijnbare Duitsche welvaart van nu, met al de
daaraan verbonden gevolgen. Echter, Duitsehian d
moet in ieder geval door deze crisis heen hoe eerder

19 Juli 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

637

deze komt, hoe eerder een, wellicht langzaam hérstei kan intreden. Ons land zal ook de gevolgen van deze

crisis moeten ondervinden. Hoe het ook zij, voorloopig

qiet de econoniiisohe toestand van ons land er niet roos-

kleurig uit. Vorheldering in het Oosten is voor ons
een levensbelang. Dit alles mag voor ons geen oorzaak
zijn tot berusten, al kunnen door ons land weinig
doeltreffende middele:n direct aangewend worden. Wij

kunnen met al onze krachten medewerken aan ver-

heldering van denkbeelden, vooral in Frankrijk en de
Vereenigde Staten, en trachten het probleem van her-

stel terug te brengen op eèn zuiver oeconomi.sche

basis. En ook aan het scheppen van een atmosfeer van
wederkeerig vertrouwen, zonder welke geen handel en

geen voorn itigang mogelijk zijn.

S juli
1922.

F. W. L. DE BEAUFORT.

MEDEZEGGENSCHAP.

II..

Kennis en bogri
1
p der bed rijisvormen en, hare wer-

king zijn nog steeds een gelbijed jvan onderzoek Tevens
oen gebied van prnefneini1ng iof sc.heippin.gsikracht. Ook
waar het b€tre±t rechtvaardige lbnlooning en (bobairudie-
]iug. Nemen wij aan, dat dit ‘laatste ‘terrein afzonder-

lijk bewerkt kun worden, en geschikt du voor dernokra-
tisahe poli’tici om zich diaarep te spnoiahseeren, dan
nog mont eenigo .d.zlcund.ighoid geëischrt worden. Of
ten im±irvte het ziek stellen op den vasten bodem der
feiten.
1)

Daartoe is te rekenen: to. de weivikelijke, rzouwel
teclmiaehe, ekenomische als j ar,idiisdhe vormen, die liet
bedrijf bezit; 2o. de eawnring omtren.t de modeverkirsg

van .aibeiders in het bedrijf bn’iiten hun eitgeuiijke
taak in loonairbeid; 3o. de o’jzt.wikkelin.g ‘van ‘dien vak-
strijd over het peil der arbeids’vioorwaarden; 4e. de
positie van dan i.n’diivi dueelen werker tegenover be-
drijfsleiding en vakvoreeniging. Uitvoerige bespreking
van deze viei o’nderrwenpen zal ‘niemand verwachten ten
is ook overbodig. Vol,staan kan worden niet een aan-
chi.idimg van de betenkenis, die er aan is toe te kennen.
Allereerst de bedrijfuvoirnien. Zoo mijn als de losse in-
(ii’vidueele producent nog maat ohaippelijke ibeteekenis
heeft, even zoYmin kan men rekenen met een rvenbon-
den •procluceenend’e be&rijfstak. De organen van het
bedrijfsleven zijn
ondernemingen
en wel van allerlei

grootte en sarnenigesteld.heid. Bovendien oek wisselend
in komen, verdwijnen, in groei en •verviorming. De
bewegelijk’hteid wordt in hoo’fdiaaa’k gekemnerkt door
twee verschijnselen, concurrentie en cieneentrabie, in
strijd of in wisselwerking begrepen. In elk geval is er
juridisch slechts’ do eenheid van de ondermneirling, ter-
wijl ook technisch en ekonomisch het bedrijf zich otm
deze eenheid groepeert.
Elke aan.vulling of uitbo’uw
der zuivere bed’rjjfsorgciniisatie kan. geen anderen
grondslag vinden dan de organisatie der onderne?ning.
Dit wil niet zeggen, dat men geen ‘orga2iisatien kan
nsaken, die (bv. alle ‘beoefenaars van een of meer vak-
kern, hetzij als werkgever of werknemer •oimvattben
(Kamers van Arbeid), of die b.v. een bedrijcatak be-
strijken (‘vakorganisaties). Het wil alleen zeggen, ‘diatt
dergelijke ‘nlieuw te maken of reeds gemaakte instel-lingen, staan
buiten
de zuivere hodJrijfsorganiastie, al
kunnen zij dien ntaa
i
nl ervan
itmiteeren.
Zij staan bui-
ten, zij hangen hoogstens aan, of omringen die eigen-
aardige sanneniw’erlcing ter vooritibrenging, maar v’or-
men. er geen deel van. Eenige vorm -vlani derruokratÂe,
die niet ‘bininentne&dt in de onderneming, blijft ho-
hoeren tot het groo’tere en wijde gebied der poli’tidke
demokraitie, en diraagt daarom met .d’en ‘naaen -bedrijf,
een verkeerde vlag. Sleohts
naet
de ond:erneaning kan
die hedrijfsdetmiokr,atie den groei en de ‘vervormin’g van
het ‘bedk’ijftsleve’n .medeimaiken. Is er nu op dit gebied
eenige er’vaTing? In rden zuiveren zin
van
delmokraeie
eiet eerder dan door het Du’itsuhe ,,Bebriaibsriite-

1)
Te bedenken is, dat wij ‘het bepleiten rvau rechten hier
buiten bespreking laten, en alleen over -het ontwerpen en
aangeven van organisaitie-rvormea handelen.

Gesz”. Wel zijn er
talrijke
pogingen geldaan om

die arbeiders buiten hun eigenlijke taak van loonanbeid

in , de ender.neniingsonganiaa’tie op te namen. Deze pogingen zijn edhter steeds uitgegaan van de ibdrjft-
leiders en ‘werden door de airbeideiis niet opgevat arts

uitingen van demokriatiie, rniaaa van verlichte dhapak’e.
Bovendien waren ‘soms ‘die pogingen lb~Id ter ‘wee-

ring van vakvereenigingen en werden ‘zij dus -zelfs -be-

schoirwd als taktische onderdrulkkings en aitrijdmicl-
delen. Dit heeft echter in hocyfdeaak alleen beteekenis voor de ,,rechtenver,scrh.arffendre” werking der demo-

krartie. Voor de organiisaibitevormen komt het aan op
die medewerking van liet rpemoneel ‘een,er ondernonii.n,g

aan ht iberoiken van een hoog nuttig effect. En daar-

‘voor hebben de pogingen der b,edTjfsJeiders juist groo-

to waarde,
omdat zij s’teeds uitgin.gen van kunidige
organisatoren, die in liet bedrijfsleven reeds veel be-
r’eiikten. Te moer, n.aa’nma.te die pogingen niet uit
humanistische mo’tieven, maar ui-t organisatorische

overwegingen ontstonden. In hoofdzaak gaan die po-
gingen langs drie wegen, te weten 1. ‘beheer van so-
ci ale instellingen; 2o. instelling van peraoneelzver-

eenigingen en vertegeniwoordigingen om daarmede te
kunnen overleggen; 3o. w’ins’tdeeling, met inbegrip
‘der uitoefening van aand’ee]rhouder-sroch’ten,

Drie trappen van medezeggenschap zijn daarin te

rijen, zij liet dan ook in ‘den vorm van gunst inplaaits

van ‘recht. Wat is nu ‘die ervaring op dit geibied? la
een enkele conclusie ‘is die niet samen te ‘vatten, om-
dat cle toepassing voribrokkeld, onsyaitemaitioh en in
allerlei stadiën van ontwikkeling geschiedde. i)aaw-
d
oor
kan er van een algemeene bevrediging dier arbei-
ders geen sprake zijn. En hovenldien was er een ‘voort-
-durende ‘bestrijding door de ‘v’akvereenigin’gen, soms
door bel’eminïerinrg’,
soms
door onthouding. Maar een
misluildd.ng is ‘het ook niet geweest. Integendeel. Het
moest in de onderste, het minst in de bovenste der
drie genoemde trappen, konden de bedrijfsleiders een
succes bereiken, ‘dat groeiter was, -naarmate zij ‘er
meer
vertrouwen in hadden en zonder nevenbedoelingeit,
meer belangstelling en kracht e.r aan gaven. De aan-
dacht der politieke demokratie is van deze pogingen af-
gewend geworden door de ontwikkeling der vakvereeni-
gingen, die geheel behea’rscht ‘werd door de ervarrin-
gen, opgedaan in den
‘v’aikstrijd t
over het
peil
‘der

ar(beidkvoorwaarden. De orgarrisaitlie, ‘die eerst de arbei-
ders, en later noodgedwongen de werkgevers opbouiw-
den, ontleen’de hare ‘vormen en middelen aan
‘het di-
recte doel van strijd, dat is het elkaar schade of leed
doen, en van krachtsontiwik’keling, die ‘daartoe werd
vereischt. Zoowel in doel als in wezen zijn daarom be-
drijfsorganisatie en vakorganisatie van elkaar ver-
schillend. Zij ‘loopen niet parallel, maar tegen elkaar,
en ffeu.nnten niet versmolten worden, al is de ‘taal!k’undiige
benaming in staat om een anderen indruk te vervek-
ken. Oorspronkelijk kan de vakvereeniging der arbei-ders beschouwd worden als te staan buiten het terrein
• der politieke demokratie, d.w.z. zich niet met de poli-
tiek te bemoeien en zich te beperken tot het beïnvloe-
den van de arbeidsvoorwaarden. Maar zoodra hare ont-
wikkeling in nationale bonden en centrale verbonden
van deze, sa.menging met uitbreiding van de staatkun-
dige rechten der arbeiders, toonden zij zich steeds
meer, voor wat zij in wezen zijn: ingewikkelde en ver-
takte organen der politieke demokratie, zonder daarom als kiesvereenigingen te fungeeren. -Dat zij nog niet in
een orga’n’ischen sansenihanig zijn opgenomen is slechts
veroorzaakt d’oor de ac.bterlijkih’eid ‘van het .orgaulisee-
rend -vermogen der politieke diemokrarbie.

De polïtieke daimok’ra.’tie zal in ‘haar streven -naar
geijldhei,d voor hare burgers’ en ‘dus ook voer hen, die in het bedrijfsleven werkzaam zijn, ‘de hoogste levens-
‘voorwaarden orpeischen, die de hedrjfsovganizisa’tie kam
toestaan.
Tegenover
dé ‘bedrijfsleiding ‘zullen dus
steeds orgapen staan, die ‘voor het peil ‘der aTbeids-
voorw’aa,rdon ‘opkomen’. De politieke demokratie heeft
er echter ook en wel tea bate der algemeene welvaart,
belang
bij,
dat dit zoodanig geschiedt, dat de bedrijfs-

638

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

19 Juli 1922

organisaie niet geschaad wordt, al is zij ook gedwon-
gen van de
bedrijfsorganisatie
het ‘uiterste inzake
arbeidsvoorwaarden te doen eischen. Dit is de verkla-

ring, waarom opname van de vakbeweging, zoowel die

van arbeiders als van werkgevers in de organisatie van
het bedrijfsleven moet worden afgewezen. Haar taak
ligt er buiten.

Ten s.lot,te is ‘v’oor de ciemokratde ‘in het bedrijfs-
levtn van groote beteekeilis de positie van iederen

individueelen werker tien opuichte van de bedrijfslei-

ding, maar .o’ek ten opzichte van de vakiorganisajtie.
En wel omdat ide grondslag van die dokratie is

rechtvaardigheid, terwijl ‘bedrijf sleiding en vakorga_
iisatie voor zoover zij elkaar vinden in strijd, en dus

door macht over het ,individu heen zien. En toch moet ieder rechtvaardige behandeling vinden, en

bij onrecht recht kunnen zoeken. En dit recht is
niet gelijkheid, niaaT juist erkenning van de ‘ongelijk-

heid in gaven, ijver en opleiding. Dat behoort niet

buiten maar ‘binnen de onderneuniug te gescihiedern.
Straffen en premies, ontslag lof terugzettiug en pro-
motie
zijn
in het bedrijfsleven noodzakelijk, maar heb-‘

ben pas dan de grootste nu’ttigh’ei’d, indien ize reeht-
vaardig zijn en door toetsing aan het oordeel van het

personeel ook door de overw’egenide meerderheid’ ‘els

rechtvaardig gevoeld worden. Deze rechtvaardigheid
wordt echter niet gemeten, aan absolute beginselen,
maar aan het llioogere belang d:e
r
onderneming. Voor
andere, in ‘zekeren zin mreele recihtaverkrijginig blijft

van zelfsprekend de gewone recthtier beschikbaar. De polibiehe demotkra’tie is niet in staat, de rechtvaardig-

heid aan het bedrijfsbeiang te toetsen. Door haar nivel-
leering is zij ook niet in staat aan de besten der wer-

kers rechtvaardigheid te brengen. En daarom doet
juist dit onderwerp nog eens duidelijk zien, hoe scherp

de grens ligt tusschen wat er voor een werkelijke bc-
drijfsdemokratie noodig is, en wat de politieke demo-
kratie daarvoor tracht uit te geven.

*

*
*

De politieke denrokra,tie staat ‘v’our – en klopt aan
– de deur van het bedrijfsleven. Achter die dcur
meent zij den vijand te zien, die hare ontwikkeling
tegenhield, en zooais zij aanneemt, gaarne tzou terug-

dringen. Dat is geen stemming om een juiste en’ waar-
dige houding te bepalen, d.w.z. de grenzen van be-,

m’oeiing en onthouding te eerbiedigen. En toch
zijn
die zakelijk aangewezen, vooral in dezen tijd.
De politieke demokratie kan van het bedrijfsleven
slechts twee dingen vorderen: lo. Verschaf wel-
vaart, dat is: prodnceer: ‘veel en oedko,op. 2e. Ont-
houd aan den looniarbeiid niet, wat gij geven kunt
aan rust, wierkvnrlie,hting, belooniug. Maar omge-
keerd kan het bdrjfsleven van de politicike ‘dem’okra-
tie vorderen: organijseerit of reorganiseert u, opdat:
le. gij de ‘welvaart niet tegenwerkt, maar eraan mee-
helpt; 2o. gij de bepaling van ‘wat aan den l’oonaibeid

te geven is ‘niet ten koste rvaiia de be&rijfsorganisatie
en dliie ten koste van de welrv;aar,t iaat geschieden. Het
is de politieke deimokra’tie, die zich – rzooals ook
voor andere onderwerpen – te hervormen heeft in
hare houding ten opzichte van liet bedrijfsleven. Zij
heeft organen noodig, andere en deugdelijkere dan zij
schiep of dulidde om met het bedrijfsleven in nuttige
aanraking te ‘komen. En zullen deze organen, doel-

matig ‘zijn,, dan moeten zij, scherp hun doel stellen,
dat is ide scheidingslij.n van welv’aaT(t en sociale poli-
tiek ‘zakelijk met ‘kennis en inziciht, met ervaring en
•prncitdschen ‘zin opsporen; erullen die organen ook’
demokratisch zijn, dan moeten zij zooiwel ‘uit de zuivere bedrjfsorgainiisa’ti’e ‘alsook uit de veikorganis,a.tzie (‘in-
clusief die “der ooderneuner’s) ihare smentellende
deelen trekken. Vertegenwoordïgende organen ven ide
groote bedrijfstakken, is dat, wat ide politieke demo-
kr’ajtie behoeft. Het is echter nch medezeggenschap,;
doch ook bedrijfsdemokiiatie, n.i ‘kan men het aan’dui-
den als een beidrijfsra,dènsitelsel.

*

* *

Wanneer het bedrijfsleven, wel (bciw’ust van zijn
maatschappelijke taak en va’n den aard
‘zijner
orgainii-
sche ontwik
1
keli.nig, de methoden en. (beginselen’ der

politieke demokratie niet aanvaardt, en naar haar
eigen gebied verwijst, moet het iets’ anders kninnun

aanlbie,den. Het moet de bed’rijfsciemokratie naar eigen
beginselen en aangepast aan zijn eigen aard on’bwi!kkeL

.len; ten minste de bereidwilligheid dsantoe toonen.
Dit kan zonder de onibwi’kkeiing der bed
r
jf
sorgan
i
s
‘
a
ti
e

te schaden, zelfs door die te bevorderen. En hoe eer-

der het bedrijfsleven daarmede begint, of liever

het begin van de pioniers voortzet, niet verbrokkeld

hier en daar, niet aarzelend als een compromis of

concessie, maar systemaitisch en principieel, des te

racer kans is er, idat ‘het onderwerp imedezeg
g
genschap
aan cene verwarrende ‘behandeling (en ‘beslissing out-

trdkken wordt. Het bedrijfsleven heeft een sterker oi-
ganiseerend rvenmngen, en een grootere ei-vering in

het organiseeren, dan de politieke idemokraitie. Van

dien voorsprong kan het partij’t,rekken. Niet in dozen
zin, idat daardoor opnieuw ‘een strijd met de vakorga-

•nisatie en de ‘politieke demokratie wordt aangehoe-

den, want dat erou zeker niet doelmatig ‘zijn, ‘maar
z66 opgevat, dat op den g’r.onicis.lag van een (breed plan
zooal
n
i
e
t de m’ddewerlting ‘verkregen, idan toch d’e
tegenstrubbeling vermeden werd, opdat tot de invoe-
ring over de gehee]e
lijn
kan worden overgegaan.

*

*
*

Kort samenvaittenide, zie ik
in
[het or(ganiseeren
eener beclrijfe’vertegenwoordiging in ibedrijfsraden en

centrale raad ‘van (bedrj’ven, die (ik ter werv’anging

van vele andere organen n orgaantjes, tnoodig ‘acht
als organieke doelen van den ,,nieu,wen staat” geen
medezeiggenscihaip ien geen ibeidrj’fsdeniok.r:atiie. Deze
acht ik uitsluitend: ‘mogelijk als
medewerking
der
lconarftyei’ders ‘in Ide onderneming aan het deel dier
onderneming, d.i. een zoo groot
mogelijk
resultaat met
‘zoo min mogelijk middelen. flie mddeweiiking vormt het
onderwerp van hervorming ‘en aanvulling :der bedrjfs-
organisatie, ‘zoodainig: l’o. dat sociale ,inisrtellingen in
Jioofdizaaik door het personeel beheerd rwor’den; 2o. dat

het personeel in vertegenwoordigingen zich kan uiten
en gehoord vorden; 3e. dat de ‘weg gdhaand’ ‘wordt
voor win,std’eeli’ng en aandeelbou’dersrech’ten; 4o. dat rechtvaard:igh’ei’d niet e.11een betracht ‘wordt ‘door de

leiding, maar ‘ook getoetst kan ‘worden aan de ‘opvat-
tin:g [van het personeel.
Die medezeggenschap ‘zal tot uiting moeten komen
fl
Vrije en snelle ontwikkeling, daar anders wettelijke
dwang en dientengevolge vewarring en schade voor de
bedrijfsorgenfisastie bijna niet ‘te ontgaan is.

I. P.
DE
Vooys.

.LONDENSCHE CORRESPONDENTIE.

Het repaa-atievraagstuk; bezuinigingen
van overheidswege; verlaging der spoor-

wegta.rieven; discontoverlaging; haiv-
delsbewe ging over Juni; katoen4nd’ustrie
contra handscho enenindustrie.

Onze Londensche correspondent schrijft ons d.d.
15 J’uli 1922:

Wehave gat as near a panic over Reparations
this week as we are ever likely to get: and the fact
that the mark is falling again as 1 rwrite
will
secure

that public initerest in the matter ‘will not die
down immediately. The situation is regarded very

seniously by the Go,vernanent, endt hoth the Prime
Minister end ‘the Ohancdllor have refused to diseuss
details, ‘thouigh they have voiced the general sende of iuirest. Speakhig in the House of Oonsmons en Thurs-
day afternoon, the Premier said that the Government
regarded ‘a respite as ,,urgen’tly ucoessary”. Yes’terday,
‘the Ohancellor stated that discussion among the
Allies ,,cannot be delayed any langer”, for the con-
dition of Austria eind the position’ of Gezunany ,;gives
cause for the grasvest .aux,iety”. So far as the Oabinet

19 Juli 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

639

is concerned, there are therefore no illusions left; it

is feit that this is the last chance to save anything
out of the wreck.

So far as the Press is concerned, it must be said

that the discussion has been much more serious and

objective. This is in part de to the fact that it is

said that French opinion is now more moderate, so

that there is now less need than there was to conceal
the truth in order to avoid the charge of being anti-

Frenoh: in part
is
is duo to the general fear that things

have been left too late. The statement by Sir R. Kin-

dersley, which 1 quoted the other week, that when

the Allies caime to deal erious’iy ‘w-itih these matters, they migh’t finid
is
too late to do a.uy.thiiig effective,
bas been more than once mentioned to me this week.
It does not do to be optimistic even now. There are
of course the fanatics of the British Empire Union,
fornierly the Anti-German Union, whose members evi-

deut.ly are stil! in the 1918 Electiou mod. The ,,Daily

Mail” probably represents a stage of opinion rathor

less siil3r, the attitude of this party being that we ought to ,,soarch Stinnes’ pocket” and that in any

cme, there ‘shoruld ho ,,no British money for Gormany”.
In other words, ,,let the mark smash”. 1f this school

of opinion is politically strong, for which there is

something to be said, the best that can be hoped for
is to let the German chaos work itself out. But even
the ,,Times” has reached a point beyond this. The
anonyrnous articles which it has been publishing this
week, and which have attracted a good deal of atten-
tion, urge that the French and Italian debts to this
country are the real stumbling block, and that with

the United States in thoir ‘present mond, it is the tasik
of this country to save Europe.

The United Kingdom should accept payment of
these dubts in Repavation. Bonds, •wdirieh it should
then cancel. But the articles fai1 to drive home that, even if the indeinnity total is cut down from £ 6600

millions ‘to £ 4400 uniElions, the realities of the situa-
tien are unc’h.anged. No dou’bt the ‘mehord is the vight
one, but it is dear that we must get to a total which
is, absolutely expressed, within the capacity of Ger-

many to meet. That the foreign investment of the Gcrman capitalists, and their refusai to help their

orw-n Government, have enormously idamagedi the case
for Germany goes without saying: the effect of all
the talk being that the totals held in this rway have
prbably ‘been much exaggerated, and the case for ex-
ternal assistance much weakened. But there is no
doubt that the absence of talk of sanctions this week
has been very remarkable.

The Gerunan situation, bas drirv’en the failure of
the Rague completely in’to the ‘baekgroand’, and there is even an absen.ce of imuch p’ress coanunent. The general
attitude is that the whole conference was ,,eyewash”

from the beginning. The apportionment of blame
follows the political preudices of the writers, and in
fact, the Conference has been so badly reported that it is difficuit to arrive at an objectiive o’pinion. The attempt of the Government to enforce ,,E c
0-
n o m y” has led to the introduction of mi ,,Ecoomy
Bill” which incorporates a lange nunilber ‘of miscel-

laneous provisionis, from oharging for admission to
the British Museum, to the abolition of the inspec-
torate under the Merchant Shipping Acts, the bill

dealing with various aspects of education on the way.
The Bill has already been very bitterly assailed, the
two provisions which 1 have mentioned being espe-
cially the objects of attack. Further consideration of

the measure has been postponed til! the Autrimu
session. Speaking ‘in the Home yes’terday en the third
reading of the Finance Act, the Chancellor of the
Exehequer promised furtfher economies in the Oi’iil
Service, and altogether was ‘albie ito ad:opt a fairly
cheerful tone.

The anticipated r e d u c t i o n s i n th e rai 1-
w a
y r a t e s have this week been announceci: the

ehanges are very technical, and cannot be’ dealt with in detail here. They represent a compromise ijet’veen

the Eng’lisrh railway companies and variom important
associalions of traders, ineluding the Federation of

British Industries. The Goal Mining Associaticin is a

party to the agreement, which removes the danger,

from the railway point of view, that an appeal to the
Rates ‘Iribunal will take place. But though the re-

ductions are welcomof’, they have not been given a

very enthusiastic reception; the Ooal Industry in

particular i:egarding them as wholly inadeq’iate. It is

fairly dear that an attack on the wages of raiiwaymen

is impendin;. though whether it will be successful is
artotli€r botter.

The Bank jate has again fallen this

week, to three per cent, and the deposit tate iow

offerel hy Banks is down to 1 per cent. ‘ihe ebange
has naturally been welcomed by the Stock Cxehange,

and bas been followed by a rather more active lone in

the irisirket, whilst the rate for Treasury
Buis bas
reached a new low record. But it is at last dear, even

to the generality of the business community, that a low Bank Rate will not save the country, and there
has been far less wild talk of the effect of the re-

duction than look placo on’previous occasions. As a
matter of fact, there really is not much occasion for

enthusiasm, for the latest trade returns are
a very distinct disappointment. The figures are as
follows, preniising that, in comparing them with May,
there were two working days less in June:

mill. f. stg.
Jirne
’22
compnred with May
’22
Iniports …………
£ 4,5 muis iess . . . .

5,0
pOt.
Exports

…………
.5,9

……
10,0
Re-Exports ………. ..0,2

,,

……
0,2
First
Six moutjh, ’29
oompared
witli ’21
I’inports …………
£ 84,6 muis
iess
. . .

13,4
pOt.
Exports

………….
, 17,1

..

….

4,6
lIe-Exports ………,,
6,0

more …
12,0
Total Exports …….,,
11,1

lass ….
2,6
Comparisons with 1921 must, of course be subject
to great allorwances
duo
to the alte’rations in the prrice
level. The last Board of Trade index number indicates
that there has been little change in this respect

recently; there is only a net fall of 0.5 per cent:
though the retail cost of living number bas risen by
4 points, a purely seasonal change.

The committee appointed to hear the cme of the
c o t t o n i ‘n d u st r y ‘against the jinpositioii of a
duty in f a b r i c g 1 ov es bas had its first sitting.
A very vigorous speech was made by Mr. Haworth,

representing all sections of the industry, in which
he argued that in normal times 34 per cent of the
yarn exported went to Germany, and that the cotton
industry .possessed no n’atural advantagos. 1f the fabric
glove makers in this country had any pretensions to

efficiency, they should ho content with the fa’ct that
they drew thei’r raw material from makers on the
spot. In any case, they were quite unable to replace
to the cotton trade the loss the latter would suffer
were ‘the German masiket cut off. ‘The representatijve
of the men put the matter en .its surest footing when
he argued that there was no reason to suppose that
as much would be bought from the British makers
as’ was formerly bought of the German, because a rise
in the price would destroy the market. The general
,opinion seems to ‘ho that the chances of a reversal ‘of
policy are less than they were.

INDEXCIJFE,RS

Voor Juni is het inidexcijfer der groortiha,ndelsprijuen
weer wat gerezen en wel tot 4389, dus 17 punten. Dit
is 130 punten beren het einde Fthruari ‘bereikte laag-
ste punt van dit jaar ‘en het lijkt op het oogeublik of
het eerste halfjaar van, 1922 het eind zal vortoonen van
de ‘langdurige en e’rnstige prijsdaling, welke ongeveer
twee jaar geleden begon. Het is nog te vroeg om te
‘zeggen ‘dat er nu eenige standvastigheid bereikt is,

640

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

19
Juli 1922

maar het is zeker waar, dat de bewegingen van de
laatste zes maanden heel wat minder heftig zijn ge-

weest, dan die van de voorgaande drie jaren, en het
halfjaar sluit met een kleine verhooging vergeleken

met eind 1921.
Hieronder volgt de gebruikelijke – aan ,,The Eco-

nomist” ontleende

ta(bel.

Data
Granen
en
vleesch

Andere
00e-
ding,-
en ge-
nolm.

Wee!-
sloffen
De!!-
sloffen

Diver-
sen:
011efl.
hout,
rubber,
enz.

Totaal

.4/ge.
meen
index-
cijfer

Basie (gemidd.
1901-5
)
. .
500 300 500
400
500
2200
100,0

1 Januari1914
563 355 642
491
572
2623
119,2

1 April

,,
560
3501
626*
493
567
2597
118,0

1 Juli

..
5651
345
616 471*
551
2549
115,9

EiudeDec.1914
714
414*
509 476 686*
2800
127,3

1915
897
446
731
711*
848*
3634
165,1

1916 1294
553 1124*
824*
1112
4908
223,0

1917 1286*
686
1684*
839*
1348*
5845 263,2

1918
1303
782*
1805*
816
1337
6094
277,0

1919 1441*
881k
2442*

1145
1453*
7364
334,7
1920
1344
805
1284 1216
1275
5924
269,3

Jan.1921
1295*
797
1187
1128r
1209
5617
255,3

Febr.
1176*
771
1038
1053
1137*
5176
235,3

Mrt.
1212
727
1030
1003
1125
5097
231,7

April,,
1196
723
1031
936
1043
4929 224,0
Mei
1195
691
996
963
1065
4910
223,2

Juni
1174*
665*
973
*
973
1023*
4810
218,6

Juli
1165
707* 958*
937
1030
4798
218,1

Aug.
1184
716*
998 9201
1000
4819 219,0

Sept.
11191
688
1258
871
987r
4924
223,8

Oct.

,,
956
685
1171
816 960
4588
208,5

Nov.
951
672
1117*
774 9431 4458
202,6

Dec…
921*
636
1106
762
934
4357
198,0

Jan.1922
907* 654*
1066*
730
925-
4284
194,7

Febr.,,
948
640* 1037*
696*
9361
4259
193,6

Mrt. ,,
980
687
1038
700
892
4297
195,3

April,,
1008* 667 1010
709* 890
4285
194,8

Mei

,,
1040*
657
1079
710*
885
4372
193,7

J(mi ,,
1000*
676*
1135
690
1

887
4389
1

199,5

Wat betreft Juni
zijn
de veranderingen in de afzon-
•der ijke groepen greoter geweest, dan men. zou af laidén

uit de verm]dering van het totaalcijfer. In de eerste

groep waren bijna alle besvegingen lali ogen, uitgeson-
derd een aanzienlijk herstel van varkensvieesch en
een kleine stijging -voor gerzt. Tarwe en imeel lager,

Leiwijl dooT het vergevorderd :sezoen ook aardappelen
een sterke daling ondergingen. In. de tweede groep der
voedingsmiddelen werd een daling voor thee en koffie
te niet gedaan, door een stijging voor suiker en voorts
noteerde boter aanzienlijk hooger. Uitgezonderd
Australische wol en hennep, welke onveranderd ble-
ven, stegen alle weefsto’fferi. Ajm.orikaansche (katoen
trok gedurende het grootste deel der m.aand aan, naar
aanleiding van ongunstige oogstvoorspellingen, doch
kon weer iets dalen op berichten van beter weder.
Beide, Amerikaan sche en Egyptische katoen sloten
evenwel hooger. Garen en laken eveneens gerezen. En-

Data
Granen
o/eCe.ch

Andere
coe-

“:
nolm.
stoien

.

D
sio.n

Diver-
sen:

ruS/ier.
eflz.

Totaal

Juli

1914…
100
100 100
100
100
100

December

1918….
226 222
293
186
241
236

December

1919 ..
249
250
396
247 263
287

Maart

1920
.
261
260
484
269
309 325

Juni

1920….
261
263
415
278
281
305

December

1920….
233 229 209
261
230
231

Maart

1921….
209 206
167
216 203
198

Juni

1921

..
203
188 158
210
185 188

September 1921

..
193 195
204
189 178 192

October

1921….
166 194 190
176 173 178

November

1921….
165 190
181
167
170 174

December

1921….
159 180 180 164 168
170

Januari

1922….
157 186
173 158
167 167

Februari

1922….
164 182 168 150 169 166

Maart

1922….
169
195
168
151
161
167

April

1922….
174
189 164 152
160
167

Mei

1922….
180
186 175 153 159 170

Juni

1922…:
174 192 184 149 160
171′

geische wol, zijde, vlas en jute vertoonen matige

stijgingen.

In de delfstoffengroep
zijn
ijzer en staal onver-

anderd, maar ‘kolên nijn nogal gedaald. De bewegin-

gen in de diversengroep waren van geen beteekenis;

de voornaamste verandering was een Ideine verbete-

ring in talk.
Hiervoor geven wij een take), waarin. ‘de sbaii.d Juli

1.91.4 gelijk 100 is gesteld’.
Het totaaicijfer is nu, vergeleken met den stand

voor het iii tibreken van den oorlog, niet 71 ‘pOt. ge-

stegen, tegen 70 rpOt. een maand geleien. .Vengelekeu

met eind Juni 1921 is de meest uitgesproken veran-

dering die in de delfstoffengroep, welke een jaar ge-
leien de grootste stijging vertoonde ibvn Juli.

1914 en thans het normale cijfer het meest nabij ge-

komen lis. De weefstof.f en daarentegen, ciie het vorig

jaar het ]aagst stonden,
zijn
nu het hoogst op een na.

De eerste groep der voedingmiddelen en de diversen-

groep zijn zeer gedaald, maar andere voedingsmddelen
zijn iets hooger.

Algem.

Gem. pon-

Herleid

index-cijf. denkoers

algemeen

van ,,the

over de

index-
Datum

Economist” alg. mnd.

cijfer.

1 Januari 1914……..119,2

12,1121
4

119,6

1 Januari 1915……..127,3

11,78

124,1

1 Januari 1916……..151,6

11,02

138,3

1 Januari 1917……..223,0

11,68

215,6

1 Januari 1918……..263,2

11,06

240,9

1 Januari 1919……..277,0

11,19

256,6

1 Januari 1920……..334,7

10,14

281,0
Einde Januari 1921

255,3

11,371

240,4

Februari ……235,3

11,34

220,9

Maart

……231,7

11,36

217,9

April

,…..

224,0

11,30

209,5
Mei

,…..

223,2

11,17

194,8
Juni

,…..

218,6

11,34
1
1

205.3

Juli

……218,1

11,42

206,2

Augustus ,. ….

219,0

11,77

212,5

September.. ….

223,8

11,77

218,1

October

……208,5

11,59

200,0
November ,…..

202,6

11,35

190,3

December ……198,0

11,42

187,2
Januari 1922

194,7

11,47

, 184,8
Februari

193,6

11,61

186,1
Maart

195,3

11,54

186,5
April

194,8

11,63

187,5
Mei

198,7

11,51

189,3
Juni

199,5

11.49

188,9

BOEKAANKONDIGING.

Revue Economique Iiiternat,’ionale.

14e jaargang. Vol II No. 3. 25 Juni
1922. Nummer gewijd aan Nederland.

Brussel. (Vertegenwoordiger voor Ne-
derland W. P. van Stockum &
Zn.,

Den Haag).

De Revue Economique Internationale, die erop

vermag te wijzen, dat zij reeds v66r den oorlog meet
dan eens aan Nederiandsche en Nederlandsch-Beigi-
sche vraagstukken aandacht gaf, wijdt thans haar
Juni-nummer van dit jaar vrijwel geheel aan ons land.
Het nummer opent met een artikel van
Mr. R. J. H.

Patijn
,
,
over de financieele positie van Nederland. Van
‘dit artikel, dat o’ok kier te lande alle .aa,ndacht ver-
dient, wordt elders in dit blad een overzicht gegeven.

In de tweede plaats volgt een artikel van
Mr. G.

T
7
issering,
dat een aantal opmerkingen bevat over het
Nederlandscho Bankwezen. Na een kort historisch
overzicht, waarbij met name bij de organisatie van de
gelcimarkt en de historische positie van de ,,Kamers”
wordt stilgestaan, wijdt Mr. V. enkele woorden aan
den groei van het particuliere bankwezen hier te lan-
de in de laatste 15 jaar. In het bijzonder valt op de

toeneming der deposito’s in de laatste jaren. De
schrijver geeft hiervoor drie oorzaken: lo. het ver-
band met het prolongatiesysteem, 2o. de sterke ont-
bldoting van ons land met goederen gedurende den

oorlog, waardoor overal in het bedrijfsleven de kas-

19 Juli 1922

ECONOMISCH.STATISTISCHE BERICHTEN

641

positie ruim werd, veel ruimer dan alleen op grond
van gemaakte winsten het geval zou zijn geweest, en

3o. in een latere periode, de sterke toestrooming van
vreemde saldi naar ons land. Dit gaat gepaard met
een toenemende vestiging van vreemde bankinstel-

lingen in Nederland. J)e schrijver wijst op de Stan-
dard Bank of South-Africa, verschillende Duitsehe

instellingen ete. Ten slotte bevat het artikel een over-
zicht van de ontwikkeling der Nederlandsche Bank

sedert het begin van (ten oorlog en van de door deze
instelling gevolgde politiek.
Mr. J. West erman
Jiolstijn
bespreekt vervolgens het
eredietwezen in Nederlandsch-Indiö. In de eerste
plaats wordt een overzicht gegeven van de eredietbe-

hoeften daar te lande; 1. de groote cuitures, voor hun
ontw:ikkeling aangewezen op toevloeiing van Euro-
peesch kapitaal en daarnevens, in verband met den

aa:rd van het bedrijf, jaarlijks naarmate de oogst rijpt,
ccii toenemende behoefte aan crediet op korten ter-

mijn vertoonend, welk laatste dekking kan vinden
door
bankcrediet op basis van oogstverband en con-
signatie en door w.isselt:rekkirig op het moederland,
met cle gevaren van. dien; 2o. de handel, te verdeelen

in export-, import- en plaatselijken handel, waarvan de
exporthandel, naast noodzakelijkheid tot financiering,
van ‘tijd tot tijd, van aangelegde voorraden, voorname-

lijk gele:id heeft tot het tot stand komen van een be-
langrijke wisselmarkt en wisseltermijnmarkt, de im-
])orthandel uit den aard der zaak in hoofdzaak in dcii
‘vreenxcln gefinancierd wordt, en de plaatselijike handel
in, hcvofdna’a’k in handen is ‘van’ Ohinoezen, die,
voorzoc-
ver zij niot over voldoende eigen middelen .beechiikkei,
zich de nooclfige fondsen verschaffen door het afgeven
van pro’niessen. In de dcrdn p.lats volgen dan do’wcinig
bctcekenende industrie en de mijnbouw, in hoofdzaak

arbeidend met eigen door itandeelhouders bijeenge-
bracht kapitaal.

De schrijver geeft vervolgens een overzicht van dc
bestaande bankinstellingeii en van de .wijze, waarop
zij
in de genoemde credietbohoefte voorzien, van de
positie van de Javasche Bank in dit eredie’bmechaniame
en van do in 1918 en opnieuw in 1920 naar voren ge-
komen denkbeelden inzake de oprichting van een
hlulpbank voor de Cultures.

Het vraagetuk van het iniandsche crediet wordt
vervolgens besproken, waarbij de groeiende beteekenis
van de clesaloemboengs, de desabanken en de afdee-
lingbank’on in het licht wordt gesteld’, terwijl ten
slotte enkele woorden worden gewijd aan de ontwik-
]celing van het effecte.ave.rkeer in Indië.
Over Indië schrijft eveneens
Mr. M.
W. F. Treub.
Na
cr01) gewezen te hebben in welke opzichten de crisis,
welke Britsch-Indië thans doormaakt, afwijkt van de
hoofdzakelijk economische moeilijkheden, waarvoor
lNederlandsch-Indië zich ziet gesteld, geft de schrij-

ver in de eerste plaats in korte, scherpe trekken een
beeld van de vraagstukken van politieken aard, waar-voor Nederland zich thans ten opzichte van Indië ziet gesteld. Het is bezwaarlijk dit betoog in het kort weer
te geven, zoodat de belangstellende naar het artikel
zelf verwezen wordt. Vervolgens bespreekt Mr. Treub
de ontwikkeling van de voornaamste groote cultures
en de positie waarin deze zich op het oogenbiik be-
vinden. De schrijver heeft hierbij gelegenheid enkele
malen do iofspraaik te vermelden, diie ‘in het doorr het
Engelsche Foreiign Office
‘uit4gageven
Peace H’andboek
aan den stand van de tecilmiek in versdhilienlde cultu-
ren in .Ned.-Iudië gegeven wordt. D’e m’oeiljlchedien varn
den na-oorlogtijd, ook voor de Indische financiën,
wiyrden ten slotte ,onder het oog gezien.

Vervolgens bevat het nummer nog een aperçu van de Neder]andsche Scheepvaart van de hand van
Mr.
van der Houven van Oordt,
en een uitvoerige en be-langrijke uiteenzettiriig van de ateenkoolipositie van
ons land door prof.
1. P.
de
Vooys.
Hqt nummer beiat voorts nog enkele andere hij-
d’ragen. Op de thieiboven genoemde artikelen laat de
redactiie een bleschouwiiig volgen van den ‘heer L&on

Hen’nebicq, onder den titel: La miithode
i
suivre dans
l’Entente Franco-beige. De heer Heundbicq meent, dat

deze entente het )bst te verkrijgen is door het vormen
van karteis, welke ‘heide landen moeten omvatten.

STATISTIËKEN EN OVERZICHTEN.

N.B.

beteekent: Cijfers nog niet ontvange.

GELDKOERSEN.

BANKDISCONTO’S.

N
d
(Disc. Wissels. 4
18Juli ’22
Zweeds.R.ksbk 5
lOMrt. ’22
Bk Be1.Binn.Eff.4
18Juli
’22 Bk. v. Noorw..
5
+
1
8Mei ’22
J,Vrsch.inR.C. 5
18Juli ’22 Zwits.
Nat. Bk. 3
2Mrt.
’22
Bk. van Engeland 3
13Juli ’22 Be1g.Nat.Bk.5-519Mei
’21
Pitéche Rijksbk. .5
23Dec. ’14
Bank v. Spanje
5
+
183
Iei ’22
Bk. van Frankrijk 5
11 Mrt.
’22
Bank v. Italiii 6 20
iIei ’20
Oosteur. Hong. Bk. 7 30Nov.’21
F. Res.
Bk. N.Y.
4
21Juni’22
Nat. Bk. v. Denem. 5
25Apr.’21
Javaache Bank
3
+
1Aug.’09

OPËN MARKT.

Data
.4m,terdam
t Londen
Part.
Berlijn
Part.
1
Par

N. York
Cali. Part.
Piolon.
dl,conlo
gace
1
di,conlo
dI3Conto
ditc
moneg

15 Juli

’22
–
11
4
.
17

J
,
4-‘/
–
2/_3′)
10-15,,

’22
–
1
1
1
2
2’/
2
1
18 2
1
8

4
_t
1
4
–
2
1
_4′
1

3-8
,,

’22
2
1
4

2-3
2
11

–
5_51
1
1
6J.-lJl.’22
–
3_3112
2’/-211
4_8
–
4_511

t 116 11.121
411
8
8/8
2
1
1
2
_3
-I
12-17
J1.’20
3
11
8
_
1
1
4

5
1
1
2

6/
451
–
7-1
t
~0.24Ju1i’14
3’I-i
21/_8/
2/
4
_
8
/
4

2
1
/
9
_’j
2

21
4

5
1
I2-7’1o
1)
Noteering van 14 Juli

WISSELKOERSEN.
‘-De stemming op de wisselmarkt was clooroengcitomeu
wat vaster, hoewel nog steeds plotselinge flitctuaties voor-
komen. Het.
£ kwam na het ‘bekend worden van de dis-
conto-verlaging te Londen op 11,433/4, doch herstelde zich
spoedig en ‘was iten slotte zelfs vast. De beide francs-idevie-
sea en dollars ook vester. Marken met plotselinge fluctu.
aties na 0,62-0,55 &lot. Oostenrijksche kronen sterk aan-
geboden op 0,9 cent. Ska’ndinavische deviesen ook beter
met weinig schommelingen. Zwitserland en Italij vester,
daarentegen
Spanje flauw;
Buenos Aires circa 0,92.
Op I
de baakpapier-markt valt een groot agio (van S tot
6 cent) voor
Marken-scheine waar te nemen. De vraag is
zeer groot, terwijl het aanbod zeer ‘beperkt blijft, gezien
(ie moeilijkheid het ibankpapier hier te krijgen.
Ook Zwitsersch tb&Likpápier wordt, nu het reis-seizoen in
vollen gang is, met een agio van enkele dubbeltjes gezocht.

KOERSEN IN
NEDERLAND.

D
ala
Landen
5)
Party,
S)
Berlijn
5)
Weenen
t)
Bussd
5*)
New
Yorkt*)

10 Juli 1922..
11.45* 21.17+ 0.48+
0.011+
19.45
2.571
8

11

1922..
11.47+
20.92+
0.54+
0.010+
19.47i/.
2.58’/
12

1922..
11.47*
21.10
0.58*
0.010+20.11
‘2.58
8
1
13

1922..
11.44 21.22+
0.59
0.010+2012
11
8
2.57
3
1
4

14

1922..
11.46+
21.17+
0.56+
0.010
21.07
1
1
1
2.58
1
1
8

15

,,

1922..
–
–
–
–
–
–
Laagsted. w.
1)

11.43
20.-
0.46
0.007+19.-
2.57
Floogste
,,

,,

)
11.48
21.35 0.63+
0.01*
20.35 2.58
3
/
4

7 Juli

1922..
11.48+
20.32+
0.49
0.012
19.07
1
/
2
2.58
7
/
8

30 Juni 1922..
11.47j1
21.70
0.69*
0.013+
2O.57
1
,
a

2.60
untpariteit..
12.10

1
48.-
59.26
50.41
48.-
2
5)
Noteering te Amsterdam.
5*)
Noteering te Rotterdam.
t)
Particuliere
opgave.

Da a
t
Stock.
holmt)
Kopen.
Sagen”)
C1,,i,.
tlanlo
5
)
Zwil,er-
l
an
dt)
Spanje
1)
Batoola
t
telegrajiaclt

10 Juli 1922
66.80
55.65 42.50
49.35
40.15
97814
11

,,

1922
66.90
55.65 42.65 49
.
47
+
40.05
9781
12

,,

1922
66.80
55.45
42.50
49.60
40.15
973/4
13

,,

1922
66.75 55.60
42.50
49.50 40.15
9
,
7
8
j,
14

,,

1922 66.80 55.40 42.60
49.50 40.10
9531_97
15

,,

1922
–
.-
– –
40.10
–
L’ste d

w.’)
66.60 55.20 42.20 49.25
40.-
97814
lT’ste,,

,,

1)
66.90
55.80 42.80
49.70
40.30
978
1

7 Juli 1922
67.-
55.60
43.-
49.40
40.15e
9531
4
_97
30 Juni 1922
67.-
55.70 42.65 49.45
40.50e
9781
vîuntpariteit
66.67 66.67
66.67
48.- 48.-
100
Noteering
te Amste,dam.
t)
Particuiiere
opgave.
2)
Noteering van
8
Juli.
0)
idem van 1 Juli.

642

ECONOMISCHSTATISTISCHE BERICHTEN

19 Juli 1922

KOERSEN TE NEW YORK.

D
0
a
Ca6leLond.
(in I per)
Zkht Parijs
1
(in cia. p.jrs.)
Zicht Berlijn
(in
cl.
P. Mrk.)
Zicht Am,terd.
(in cia. P. gIJ.)

15 Juli

1922
4.44.37 8.28 0.23 38.77

Laagste d. week
4.43.37 7.90
4.. 19
38.75

Hoogste
,,

,,
4.44.37
8.28 0.24
38.85

8’Juli

1922
4.44.62
7.82 0.19
38.83

1

,,

1922
4.42.50 8.39 0.25
38.53

Muntpariteit
.
4.86.67
5.1811
9511t
40i

KOERSEN VAN DE VOLOENDEPLAATSEN OP LONDEN

Plaaisen en
Landen
Noteering,-
eenheden
1 Juli
1922
8 Juli
1922
1

10-15 Juli’22
Laagste Hoogste
15 Juli
1922

Alexandrië..
IPiast. p.
£
97
15
/t
q71’/82

97151

9715/
97151
”
•B. Aires’).
.1
d. p.
$

4481s

t

43
7
1
43
5
1
9

44
1
1

1
Calcutta
. . . .
8h. p. rup.

.

113
11
1
113
5
1
8

11328
1

82
Hongkong ..
id. p.
$

217
1
1
2

2171,
217

2171
2/7
9
/
18

Lissabon ….
d. per Mil.

329182

381
4

3814

4’/
6
3
29
1,2
62
Madrid

…
Peset. p.
£
28.35

28.50
28.45

28.68
28.64

‘Montevideo’
d. per
$

44
6
1

44
44

441
44
1)
Montreal….
$
per
£

4,4931s

4.51
4.48

4.50814

4.481

•R.d.Janeiro
d. per Mii. 7″

2
/39

717/
7
.

71,

2)
77)
16

717/
82
Lires p.
£
9411t6

995/,;
96
1
/

102′
9761s

Shanghai….
Sh. p. tael

3175/,

316
1
1
3/5
1
1

3161
316
Rome

…….

Singapore

..
id. p. $.

2/319!
82

381112
213
1
j

214
1
1
82

23
81
/
s2

‘Valparaiso..
peso p.
£

2) 34.40
34.50

35.10
34.80

Yokohama .. 5h. p.yen
1
212
1
1,

211181j0
2112518212/116116,2111811e
•
Koiraen der
voorafgaande
dagen.
t)
Telegrabacb
nanafert.
–
2)
Noteering
van
14
Juli.

NOTEERING VAN ZILVER

Noteering te Londen

te New York

15 Juli
1922

……
35
8
/
t

701
8
1922

……
36/
4

71
1
1
1
1922

……
36/
71/

24 Juni 1922

….
318
7011s

16 Juli
1921

.,.,
37314
60112
17

,,
1920

……
52
891
20 Juli
1914

…
2415/
1

NEDERLANDSÇHE BANK.

Verkorte Balans op 17 Juli 1922.
Activa.
Binnen!.
Wis-I
H.-bk.
f
108.068.372,44
sels, Prom.,’ B.-bk. ,, 40.416.009,94
is– 1

– …L

Q flfl’l ‘IÇÇ AAl!
CR8. 111 U1BU.

tg.auu. ,, U5

-‘

2

217.477.737,821

Papier
o.
h. Buiten!, in disconto

…….
–
Idem eigen portef..
f
67.348.284,-
Af :Verkochtmaar voor
de bk. nog niet afge!.
•»

–
67.348.284,_.
Beleeningen1 H.-bk.

f
31.223.217,62
1
1
mcl.
vrsch.

B.-bk.

,,

6.753 472,78
1
1
2

in rek.-crt.

Ag.sch.
,,
67.466.032,801
3

op
onderp.
f105.422.723,21
‘/

Op Effecten

…..
f
94.196.216.52’1
Op Goederen en Spec.,, 11.246.506,69
105.442.723,211

Voorschotten a. h. Rijk
…………,,
1
1.886.583,13’/

Munt en Muntmateriaal
Munt, Goud . . . . .

f
56.238.850,-
Muntmat., Goud .,,549.715 947,01

f605.954.797,01
Munt, Zilver, enz..
,,

7.720.177,08
1
1,
Muntmat., Zilver

–
613.674.974,0911,
Effecten
Bel.v. h. Res.fonds..
f

5.575.320,37
1
1
2

id. van
‘Isv.
h. kapit.
,,

3.892.600,3711,
9.467.920,75
Geb. en Meub. der Bank
…………………,,
4.522.000,-.
Diverse rekeningen
,.

.,
…………….,,45.1
97.732,93

f1.075.017.955,95

Passiva. Kapitaal

………………………
f
20.000.000.-
Reservefonds

……………….. ..,,
5.660.599,75
Bijzondere reserve
………………,,
1.675.581.33
Bankbiljetten in omloop
………….,,
992.036.360,-
Bankassignatiën in omloop………..,.
1 .480,393,22’/
Rek.-Cour.

Het Rijk
f

–
,
Ç

saldo’s:

J
Anderen
,,

48.157.872,01
48.157.872,01
Diverse rekeningen
………………..
6.007.149,63
1
/,

(1.075.017.955,95

NED. BANK 17 Juli 1922
(vervolg).

Beschikbaar metaalealdo ………….. ( 404.599.432,04
Op de ba8is van
‘ja
metaakiekking….,,
196.263.507,-

Minder bedrag aan bankbiljetten in omloop
dan waartoe de Bank gerechtigd is..
»
2.022.497.160,-

Verschillen m.d. vorig. weekst.:
Meer

Minder

Disconto’s

15.249 817,98
1
1
2

Buitenlandsche wissels

24 .509.942,-

Beleeningen ……….167.
425
,
45

Goud …………….-

–
Zilver …………
.5..

1l2801,92’/

Bankbiljetten

8.612.020,-

Part. Rek.-Crt. saldo’s..

10.923.568,34
1
1,

Voornaamste posten in duizenden guldens.

Data
Goud
Zilver
bilj
Bank.
etten

“°,°
opeischbare
schulden

17 Juli

1922 ……
605.955
7.720
992.06
49.638

10

1922 ……
605.955
7.607
1.000.648
60.569 605.955
7.500
1.011.468
50.397

26Juni 1922 ……
605.890
7.540
959.192
47.630

19

,,

1922 ……
605.890
7.163
968.829
68.072

3

1922
.
…….

605.969
11.323
1.019.299
55.418
18

Juli

1921
…….
19

Juli 1920 ……
636.399
14.714 1.027.294
127.814

25 Juli

1914 ……
162.114
8.228
310.437
6.198

Totaal
1

h’iervan
Schatkist.
–
Belee-
baar
Dek.
kings.
Data
bedrag
disconto’
t t

promessen
i
rechtstreeks
1

nin gen
i
Metaal.
saldo
1
percen-
lage
17 Juli 1922 217.478

55.000

105443

404.599

59

10

1922 232.728

68.000

105.275

400.578

58

3

1922 229.403

60.000

102.940

400.341

58

26 Juni 1922 176.417

–

100.968

411.390

61
19

,,

1922 188.513

6.000

101.624

404.997

60

18

Juli 1921 262.090

114.700

132.560

401.595

57

19

Juli 1920 104.255

13.000

330.731

419.236

56

25 Juli

1914

67.947

14.300

61.686

43.521
1

75

‘) Op de basis
van
tj
a
metaaldekking.

U’it
de bekendmaking van den
M
in
i at
e r
v a
n
F 1
n
a
n-

c i ë
n blijkt, dat uitstonden op:

1
10
Juli 1922
1

17
Juli
1922

Aan schatkistpromessen

f428.1 60.000,-

f428.930.000,-

waarv. direct bij Ned. Bk

,,
68.000.000,-

,, 55.000.000,-

Aan schatkistbiljetten

,,243.1 69.000,-

,,242. 197.000,-
Aan zilverbons
……….,
28.321.949,50

,, 28.492.025,50

Onder de vlottende schuld
is
begrepen: Voorsch. aan de Koloniën
1
,,254.686.000,-

,,256.745.000,-.

Voorschot aan Gemeenten)

31
Mei

30
Juni
voor door Rijk voor hen
‘
,,
62.040.702,94

,,
43.957.697.71
te heffen Ink. belasting)
10
Juli

.

17
Juli
Tegoed v.d.Postch.&G.dst
1..
53.307.262,35

,, 53.536.243,06

JAVASCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guidens.De aamengetrodcken
cijfers der laatste weken zijn telegrapiiisch_ontvangen.

Data
Goud
Zilver
Bank.
vi
jetten
Andere
opeischb.
Beschikb.
metaal-
schulden
saldo

8 Juli1922
202.000
270.000 60.500
135.900
1

,,

1922
198.250
265.000
83.000
128.650

24 Juni1922
199.000
264.500 69.000
132.300

10Juni1922
1.571

47.576
271.103
74.390
131.692

27Mei1922
153.183

46.977
263.581
71.963
133.693
20

,,

1922
143.628

46.435
264.079
79.491
121.947

9Juli1921
215.792

17.533
311.552
117.341
148.007

10
Juli1920
203.778

6.000 335.477
187.652
105.330

25Juli1914
22.057

31.907
110.172

Wissels.

12.634
4.842e

ata
Dis.
buiten
Delee.
V.
schotten
iverse
‘

Dek.
king.,.
conto’s
N.-Ind.
betoalbaar
n,ngen
oon het
Gouv.nem.
nin gen
2)
percen.
lage

8Juli1922
‘i’.

300e
*”
61
1

,,

1922
164.920
20.300
S”
56
24Juni1922
149.510
9.200
”
60
10
Juni1922
8.924
19.402
53
35.0
24
80.489
27Mei 1922
33.615
21.001
71.349
7.999
19.016
60
20

,,

1922
33.915 21.434
71.865
8.730
35938
55

9Juli1921
36.314
20.416
103.162
21.254
26.198
52
10 Juli 1920
27337
20.445
173.638
62.134
39.556
. 40

25Juli1914
7.259
6.395 47.934
6.446
2.228
44.

‘) Sluitpost activa.
2)
Basis
5/
znetaaldekking. 5) Creditsaldo.

19 Juli 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

643

DE SURINAAMSCHE BANK.

Voornaamste posten in duizenden guldens.

Data
Metaal
Circulalie
Andere
opetichb. schulden
Disconto’s
D

&e.
!°’ re
nzngen

10Juni1922….
1.588
2.081
773
1.047 1.152
3

,,

1922….
1.604
2.163 833
1.051
1.129

27Mei

1922…,
1.603
2.024
731
1.061
1.127
20

1922….
1.603
2.064 786
1.048
1.177

13

1922….
1.601
2.068 835
1.055
1.168

6

1922….
1.601
2.195 860
1.069
1.164

11Juni1921….
1.112
2.057
872
2.069
291

12Juni1920….
1.072 1.970
811
1:623
395

25Juli 1914,…
645
1.100
560 735 396

1)
Sluitpoot der activa.

BUITENLANDSCHE BANKSTATEN.

BANK VAN ENGELAND.

Voorxiaanuste posten, onder bijvoegiug der Cur.rency Notas,

in duizenden pond 8teriing.

Dato
Metaal
Ct,’culatte
Cur,encg, Notes.

Bedrag

1

Goudd.

Gov. Sec.

12 Juli

1922
127.901
124.249
298,635
27.500
257.411
5

,,

1922
128.459
124.523
297.904
28.000,
256.461
28 Juni 1922
128.947
123.048
295.374
28.500
254.312
21

1922
128.883 121.373
295612
28.500
254.274
14

1922
128.884
121.950
299.222
28.500
258.193
7

,,

1922
128.886
122.513
301.429 28.500
260.555

13 Juli

1921
128.374 127.956
1325.503
28.500
289.097
14 Juli

1920
122.879 124.238
1362.277
28.500
331.679

22 Juli

1914
40.164
29.317
1
–

–
–

Data
Got,.
Sec.
Other Sec.
Public
Depo:.
Other Depos.
Re-
erve
Dek.
king,-
pe,c,
1)

12 Juli ’22
47.104 73.663
12.612
112.375
22.102
17,68
5

,,

’22
67.988
75.820
14.923
133.394
22.386
15,09
28Juni
1
22
49.221
75.725
16.348 115.088
24.349
18,52
21

’22
45.029
76.801 16.802
113.156
25.960
19,97
14

’22
46.699
73.605
17.734
110.140
25.377
19,84 7

,,

’22
61.137
73.281
15.541
125.938
24.823
17,54

13Juli ’21
76.003
77.613
19.665 134.964
18.8681
12,20
14Juli ’20
59.439
78.623
17.671
119.623
17.0921
12,50

22 Juli ’14
11.005
33.633
13.735
42.185
29.2971
521
•

1)
Verhouding
tuschen Re.erve en Deposits.

DUITSCHE RIJKSBANK.

Voornaamste posten, onder bijvoeging der Darlehens-

kassenscheine, in duizenden Mark.

Data
Metaal
Daarvan
Goud
Kassen-
scheine
Ct,cu.
latte
Dek.
kings.
pete.

)

7 Juli ’22
1.024.476
1.004.859
14.281.874 172.736.686
8
30 Juni ’22
1.023.602 1.003.859
14.605.085
169.211.792
9
22

’22
1.023.200
1.003.861
11.150.689 157.935.228
7
15

’22
1.022.615
1.003.861
9.163.162
155.345.277
7
7

’22
1.022.375 1.002.862
5.981.436
154.914.888
4
31 Mei

’22
1.021.632
1.002.864
4.901.822
151.949.179
4

7 Juli

’21
1.102.628
1.091.5601
6.677.1691
75.839.226
12
7 Juli

’20
1.095.430
1.091.716
17.272.274
54.045.201
34

23 Juli

’14
1.691.398 1.356.857
65.4791
1.890.895
93
1)
Dekking der circulatie door metaal en
Kassenscheine.

Data
Wissels
Rek. Cri.
Darlehenskassenscheine
Totaal
in ka, hij de
uitgegeven
Reichs bank

7 Juli

1922
189.949.556
31.531.010 25.221.100
14.264.400
30 Juni 1922
190.877.495
37.173.745
25.082.800
14.588.900
22

1922
171.785.995
29.490.168 20.696.500
11.134.800
15

1922
175.657.942
36.831.696
18.656.300
9.145.400
7

,,

1922
167.361.132
28.011.143
15.623.200 5.962.900
31 Mei

1922
171.170.521
33.127.990
14.440.600 4.880.000

7 Juli

1921
72.620.866 9.927.014
15.355.300
6.606.800
7 Juli

1920
44167.064
16.939.980
30.925.600
17.231.100

23 Juli

1914
750.892
943.964
–
–

BANK VAN FRANKRIJK.

Voornaamste posten in duizenden 1 ranes.

Data
Goud Waarvan
in het
Buitenland
Zilver
Te goed
in het
Buitenland

Buitgew.
voorsch.
old. Staat

12Juli’22
5.529.572
1.948.367
283.138
*
23.500.000
5

’22
,,
5.529.200
1.948.367
284.942
•
23.700.000
28Juni’22
5.528.858
1.948.367
284.862
615.356
23.300.000
22

,,

’22
5.528.549
1.948.367
284.784 624.592
23.100.000

14Juli ’21
5.520.736
1.948.3671
274.925 637.034
26.200.000

15Juli ’20
5.588.603
1.978.278
247.484
662.866
26.000.000

23Juli’14
4.104.390
–
639.620
–
–

Wiuds
Uitge-
1

stelde
Wtssds

Belee-
ituig
Bankbil.
jegien

Rek. Cr1.
Pont.
culieren

Rek.
Cri.
Staat

2.103.289
35.957
2.218.741
36.501.518
2.197.409 47.238

tP
2.105.264
36.180
2.370.000 36.798.717
2.344.127 22.758
2.331.740
36.651
2.174.770 36.039.356 2.390.692
57.681
cr
1.970.024
35.796
2.238.300
35.852.3122.275.814
13.297
0
2.708.782 78.482
2.214.061
37.555.470 2.703.190
23.437

1

1.848.130
511.916
1.936.454
38.010.9733.194.301
168.428

1.541.980
–
769.4001
5.911.910
942.570
400.590

BANQUE NATIONALE DE BELGIQUE.

Voornaamste posten in duizenden 1 ranca.

Data
Metaal
mcl.
buitenl.
saldi

t

in.
1

van

.
1
buttenl.
1
oorden.

Beleen.
van
prom. d.
prootnc.

Binn.
wissels
en
l,deen.

1

Cincu-
1

lalle

Rek.

panttc.

13 Juli’22
329.441
84.653480.000
622.780 6.273.528
228.322
6

,,

’22
328.036
–
–
149.606
6.252.732
273.658
29Juni’22
328.130 84.653
480.000 625 395
6.228.201
228.561
22

,,

‘22328.130
84.653
480.000 612.550
6.150.693
208 295

14Juli ’21
327.176 84.653
480.000
728.5906.126.750
398.082
15 Juli’20
356.33384.653480.000
735.6755.341
.535
1.506.372

VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.
FEDERAL RESERVE BANKS.

Voornaamste posten in duizenden dollars.

Data
Goudvoornaad
_______________

Zilver
etc.

F.R.
Notes in
ctrcu.
Totaal
Dekking
in het
bedrag
F. R. Notes
buttenl.
latie

28 Juni ’22
3.020.868 2.171.580
–
127
.
498
1
2
.
124
.
422

21

’22
3.019.000 2.170.056
–
127.715
2.126.304
14

’22 3.007.794 2.186.652
–
128.6842.122.610
7

’22
3.010.072 2.184.123
–
123.994
2.141.531

29 Juni ’21
2.461.931
1.730.795
–
163.527
2.634.475
2 Juli ’20
1.971.696
1.286.229
111.531
137.805
3.168.814

Data

‘
Wtssels
Totaal
Depostto’s
Gestort
Kapitaal

Goud.
Dek-
king,
perc.
1)

Algem.
Dek.
kings.
pete.
°)

28 Juni ’22
623.161
1.939.276 105.078
74,3
77,5
21

’22
543.035
1.854.399 105.079
75,9
79,1
14

’22
537,592
1.929.036
104.879
72,4
77,4
7

’22
556.437
1.896.990
104.859.
74,5
77,6

29 Juni ’21
1.803.165 1.685.788 102.184
56,9 60,8
2 Juli

’20
2.935.279 2.539.950 94.594
38,4
41,0
1)
Verhouding
totalen goudvoorraad tegenover opeischbare
schulden:
F. R.
Notes en netto deposito.
2)
Verhouding
totalen voorraad munt.
materiaal en wettig betaalmiddel
tegenover
idem.
PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ HET
FED. RES. STELSEL. Voornaamste posten in duizenden dollars.

Data
Aantal
Totaal

1
uitgezette
1
Reserve

t
hij de
Totaal
1

Waarvan
1

time
banken
gelden en

1
beleggin gen
F. R. banks
1
deposito’s

1

deposiis

21Juni
1
22
817
11.873.822
1.254. 60
13.371.133 2.919.332
14

’22
800
10.943.997
1.339.433
14.730.535
3.281.607
7

’22
799
10.887.452 1.398.452 14.609.406
3.305.627
31 Mei ’22
799
10.906.217
1.364.418
14.413.652
3.231.920

22 Juni’21
817
11.863.069
1.254.660 13.371.133 2.919.332
25Juni
1
20
814
16.970.751
1.393.709 14.298.869 2.691.880

Aan het eind van ieder kwartaal wordt een overzicht
gegeven van enkele niet wekelijks opgenomen bankstaten.

644

ECMØIISCH?STATISTiSCHE BERICHTEN

19 Juli 1922

EFFECTENI3EURZEN.

Amsterdam, 17 Juli 11922.

Het ‘is een eigenaardig verschijnsel, dat het a’waartepunt
van de economische beschouwingen in den laatsten tijd ver-
plaatst is van Rusland naar Du.itschiaiud. In ‘de dagen van
de conferentie te Genua richtte ieders oog izich naar ‘deze ‘plaats, om ‘te ontdekken of ‘de eerste sporen ‘van een ver-beteriag op economisch gebied hier te onixiekken waren,.
En toen de conferentie te Genua resulteerde in een nieuwe
‘bijeenkomst te ‘s Gravenbage, conceatreerde
zich
hier weder de bela’u’gistelling en ‘verwachtte enen het heil of den onder-
gang vool’ de ‘wereld van Iket al- o niet welslagen van ‘deze
besprekingen. Doch nu gebleken ‘is, dat met de itussen voor-
loopig niet t praten valt, is imen klaarblijkelijk tegelijker-
tijd ‘tot ‘de conclusie gekomen, ‘dat het inschakelen van het
vroegere Tsarenrijk in den kring van het eco’nomisdh ver-
keer toch niet van zulk een ‘vitaal belang is, ‘dat alle
andere overwegingen ‘hiervoor moeten ‘wijken. En men
heeft ‘zich reeds verzoend met de gedachte, dat de weder-
opbouw ‘van Europa nog zeer langen tijd in beslag tzal
moeten nemen en desnoods zonder medewerking der Rus-
sen zal moeten plaats vinden.
Daarentegen hebben de gebeurtenissen in Duitsebland
weder het volle ‘licht doen vallen op ‘de hroeiplaats van mo-
gelijke catastroplien, die Europa in ‘het centrum ‘herbergt..
Het oplaaien der politieke hartstochteu in Duitsohlan.d
‘heeft opnieuw een beroering gewekt, waarvan de gevolgen
tot zeer ver over de grenzen zijn gevoeld. De geweldige da-
ling van de Mark-valuta heeft weliswaar •in’d.ustrieelen en
handelaren voor een korten tijd weder ‘een voorsprong ge-geven op het buitenland, idech heeft aan dan anderen kant
het leven in Duitschiland nog weer duurder gemaakt, mat
het bi,raan verbonden gevaar van excessen der acbeiders-
klasse, die allioh:t weerkla.nk kunnen vinden ‘hij zeker
kringen in het buitenland. Bovendien heeft de reactie van
(le vluta de betalings-capaciteit van ‘Duitjschla.nd water
geheel op losse schroeven gezet. Het Fbdhoeft ‘dan bok gee-
ne’lei verwondering te wekken, dat er ‘vooral in Engelan4 zeer ernstig op wordt aangedrongen •Dui’tschland althans
een beperkt unorator,ium toe te staan,
iom
in dien tijd te
beraadslagen op welke wijze een meer definitieve stabili-
satie ‘kan ioicien ‘bereikt. In verband met deze neiging vao
Engela.nd is er ‘dan ook ‘reeds dadelijk
een
rem aangezet aan
de sprongsgewijie prijsverheffing van de ibui.tenlandsohe
valuta’s in Duitschland, hoewel men over het algemeen
toch nog izeer sceptisch gestemd is ten aanzien ‘van ‘het
welslagen dezer ‘Engelsche plannen. De buitengewone om-standigheden in aanmerking genomen, moet echter ‘worden
geconstateerd, dat men op ‘cle effccten’bminzen ‘van I1Duitsch
land ‘toch over het algemeen betrekkelijk riist.i,g ‘te werk is
gegaan. Het was natuurlijk onvermij’delijk, dat hij •de storm-
adhtike ‘hausse op de ‘deviezenmarkt, ook de koersen ‘der
verschillende aan,deelen het voorbeeld Snoesten volgen. Ban-
ken en andere emissiehuizen hebben ‘hiervan gebruik ge-
maakt cru groote posten nieuwe aandeelen van o’tiderne-
mingen, die zij nog in portefeuille had’den, bij het publiek
ouder ‘te brengen. Gedurende een paar dagen toch was
iedere nuchtere overweging zoek; er ‘werd geen keuze toe-
gepast op het materiaal der aan te koopen fondsen ‘en het
was ibijna onvermijdelijk, ‘dat hiervan gebruik werd ge-
maakt door ihen, diebelang hadden bij liet onderibrengen
‘an ‘allerlei waarden. Deze roes heeft echter niet langer
dan enkele dagen geduurd. Spoedig kwamen er verkoop.
orders ‘voor ‘de pas gekochte fondsen; men zag wel in,
‘dat er op de ‘koortsadhtige deviezen-hausse een inzinking
moest ‘volgen. Toen was het echter tin vele gevallen te laat;
het aangeschafte materiaal kon in vele gevallen slechts
met aanmerkelijke verliezen van cle hand ‘worden gedaan.
Dientengevolge is het index-cijfer voor ide BerlijasChe beurs
dan ook van 291 ‘tot 282 teruggeloopn. Deze bewegL’ig
op ‘de ‘effecten’markt heeft ‘echter geheel ‘zonder schokken
plaats gevonden, dank zij ook de reeds voor langen tijd
plaats gevonden zuivering van de rmarktpositie ten aan-
zien rvan zwakke posities.
Ook de ‘beurs te Lo nd’en heeft zich niet kunnen ont-
trekken aan ‘den invloed van de ‘wisselmarkt. Ilifierdoor valt
het dan ook ‘te verklaren, idat de jongste discontoverlaging
van de Bank of Englan’d geen invloed ‘van ‘beteekenis heeft
gehad. In meer normale omstandigheden zou het sekar
sterker ‘de aandacht hebben getrokken, ‘dat de Engelsche
uirculatie-instelling ‘thans ‘den laagsten discontvoet heeft
en dat bovendien het peil is tterugg
g
ebracht tot ‘dat van
onmiddellijk vÖÖr iden oorlog. Weliswaar ‘was de ‘verlaging
reeds ‘lang voorzien en ook wel voor een goed deel in de
koersen verdiseonteerd, maar toch pleegt het feit zelf ook
‘wel eenige nawerking te hebben ..Dat idit tlans niet ‘het
geval is geweest, moet vermoedelijk grootendeels aan de

visselmarkt ‘worden ‘toegeschreven. ‘Ook de koers ‘van het
pond sterling ‘toch is niet zeer stabiel geweest. Men heef t
dit toegeschreven aan de verzending van ‘goud van Enge-
land naar Amerika ‘ter betaling van geïlnipo’r!teerde granen
en ruwe materialen, doch het ‘verzonden bedrag was zdÖ
klein (circa ddn mii ioen pond), dat idi.t vermoedelijk niet ‘de ‘ware oorzaak aal zijn. Veeleer ‘komt het hierdoor, idat
men in cie City deze verzending slechts als een voorloopster
van andere en grootere beschouwt, die dan aangewend ‘nul-
len worden tot delging van ‘de schulden aan de Unie.
Hoe-
wel hierdoor ‘natuurlijk dc f in aiscieele ‘kracht ‘van iEnigeland
duidelijk wordt ‘gedemonstreerd, houdt men ‘rekening met
het gevaar, dat de lEngelsche wisselkoers tijdelijk kan ‘wor-den ontwricht.
De beurs te P a’r ij s is eveneens weinig geaninteercl
geweest. On,danks het feit, dat ‘de stand van het Duitsohe
betalin’gsmiddel iets gcsustiger is geworden, is men in
Frankrijk bevreesd ‘voor een verdere inzinking, welke, ide
ondervinding heeft ‘het geleerd, ook de eigen valuta mede-
sleept. Desniettegenstaande ‘houdt men nog steeds vast aasi
de stelling: vermindering van ‘de Duitsohe schadeloosstel-
ling moet i4entiek eijn met kwijtschelding ‘van een even-
redig deel der F,ran,sch’e schulden. Teneinde deze stelling en
dit verlangen kracht ‘hij te zetten, wordt gewezen op de
statistieken, waaruit blijkt. ‘dat het iwvergroote deel van de
staats-inkomsten moet ivo’rden besteed aan ‘de verplichtin,g,
‘voortvloeiende ‘uit ide sdhildenlast. Een vergelijking tus-
schen ‘de jaren 1913 en 1921 doet ‘dan zwaren druk ‘der
schulden wel ‘zeer duidelijk naar voren komen:
Van de staats-i’nkomsten werd besteed in

1913

1921
aan dienst der schulden ……26,8 pOt.

52,5 pOt.

militaire uitgaven ……..S5,6 ,,

19,5

andere takken van dienst – 37,6
,,

28

Waar echter een oplossing in clese irichting vermoedelijk
nog wel eenigen tijd op sich zal doen ‘wachten, lis het be-
grijpelijk, dat de Parjsohe ‘beurs ‘voorloopig de gebeurte-
nissen met een pessiniiistisoh oog aanschouwt.
Te II ‘e
w
Y or k is de markt merkwaardig vast gdble-
ven. Vrijwel onbewogen heeft ‘men gestaan ‘tegenover de
eonfliten op aiibei’dsgebied, izoowel ‘bij de mijnen als bij
cle spoorwegen. Dit staat natuurlijk wel in verband niet
den verbeterden toestand op industrieel gebied (o.a. wijst
de staat van onuitgevne.ilde orders der Steeltrast per einde
Juni een totaal aan van 5.636.000 ton; liet, grootste aantal
sedert April 1921), doch men schijnt uit het oog te ver-
liezen, dat deze in’d.ust.rieele prosperiteit in nauw verband
staat met de rust op de arbeidsmarkt. Hoe het zij, tot nu
toe is ‘de markt te Walistreet voor cle allarsneereude berich-
ten geheel ongevoel’ig gebleven. ‘Zelfs is ‘de ‘heleggingsmark’t
van dien aard, dat het in Amerika aangeboden gedeelte
der nieuwe Holland.sche staataleening sterk ‘kon worden
overteekend.
Te on z en t ‘heeft de markt een verdeeld aanzien gehad.
De ‘belaggings-afdeeling had ‘aanvankelijk onder een sekereic
druk te lijden in verband met ‘verkoopen ‘door bezitters van de ‘Staatsieening 1922 A, die hun stukken boven tien eniia
sieprijs van ‘de tranhe
B.
‘wilden reailiseeren. Deze tactiek
heel t medegewerkt tot het welslagen van de jongste Staats-
emissie; er kon althans slechts een percentage van circa
40 pOt. worden toegewezen, terwijl de stukken op den
eersten dag na de ‘toewijzing ‘niet, een agio van ongeveer
l4 pOt. ‘werden verhandeld. De overige Staats]ceniii.gen kon-
den ‘zioh onder zien invloed vwn dit succes ook alle her-
stellen.

10
Juli
13
Juli
17
Juli
Riizing o}
daling.
5

%
Ned. W.
Sch

1918
86
3
1
t

87
87
1
1

+
51

4
1
1,91
0

1916
851
85
5
1
86
1
1

+
h/

4

0j

1916
771
”
–
77

31/2

/o

,…….
68 68
68
3

o/
0

5771s
5715
1
5831s

f-

1
1,
2’/

0/

Cert. N. W.
S.

…….
50
8
/
8

501
5015
1

+
11
,16
5

0/
Oost-Indië
1915
….
90
90 90
6

0/

,,

1919
….
96
9518
953/
4

– 11

4

%
Oostenr,
Kronenrente
81 81 81

5

0/
Rusland
1906
……
7
7
7
4

O
lo
Rusl. bij
Hope
&
Co.
5814
5
3113

–
211
4

u
/ i/o China Gou4
1898

..
7471
73
72
1
1

– 2
1
/
4

0/,
Japan
1899
……..
65
11
65
1J
65
1
1
16

4

0/
Argentinië
Buiten!..
65
1
1
8

67I
671

+
21
5

Olo
Brazi1i

1895
……
58/
58j
581
4

7

0/

Staatsspoor
..

…..
13
1
1
102
1
1
1021

–

7

0/

Amsterdam
. .’. . …;
103
1
1
103I
102
1
1
2

–
De
aandeelcnm.airkt
‘was oker
het
algemeen ougeanimeerd
en zeer
stil.
De
petroleunzcsfcleeling
heeft
slechts
minieme
‘variaties te aanschouwen gegeven,
doch
de
tendens
was

19 Juli 1922

ECONOMISIH-STATiSTISCHE BERICHTEN

645

voornsimelijk naar omlaag gericht,
mede als gevolg van het
feit, dat aanicieelen KonInklijke Petroleum
in New York
vrijwel op dde hoogte kleven.
i?ubberaaadeelen
hbben over het algemeen hun lustelooze houding gehandhaafd; een uitzondering vormden
aaadeelen

Indische Rubber Cie. in veilband met het
gunstige divi-
dcnd en aandeelen Ddli-]3atnvia Ru’bber.
Tabaicken
hoorn, doch met iets vasteren ondergrond.
Zeer flauw gestemici wa.ien
suikc’raisndeclen,
ondanks het
feit, dat de .heTiohten uit Lndiii optimistisch blijven luiden.
Het publiek heeft klaanbljkeljk de Oeschikbare middelen te
zeer noodig, om de werliezen op de overige fondsen aan
te vul1en

10Juli 13 Juli
17 Juli
Rijzing of

Amsterdamsche Bank

•…

1261
g

121
1
1
4

121

–
51f

Koloniale Bank ……….107’/2

1071
106

–
11
1
2

Ned.Handel-Mij.cert.v.aand. 1131

116
1
1
114
1
1

+
818

Rotterd. Baukvereeniging..

8811
4

88 88
1
1

Amst. Superfosfaatfabriek
.

38

37
3681
4

–
111
4

Van Berkel’s Patent ……27

28
1
1
2

27

Insulinde Oliefabriek……3

3
3

Jurgens’ Ver. Fabr. pr. aand

561
4

57
1
12
59

+
2814

Hollandia Melkproducten ..

129

127
1
1
4
126

–
3

Philips’ Gloeilampenfabriek 213
1
1
2

214114

219114

+
58/t

R. S. Slokvis
&
Zonen ….

578

578
578
Vereenigde Blikfabrieken..

711
4

711
12
71
12

+
3
Compania Mercantil Argent,

25

25 23

–
2

Cultuur-Mij. d. Vorstenland. I28
1
1

1331
4

130

+
11
4

Handeisver. Amsterdam… 329
1
1

333
315’/
2

– 13
8
1,

Holi. Transati. Handeisver.

18

18
18

Linde Teves
&
Stokvis….

72

70
1
1
4
70

–
2
VanNierop&Co’sflandel:Mij.

11

3
1,6
8
1j4

+
1
11
16
Tels
&
Co.’s Handel-Mij….

7

7
1
/
7
Gecons. HoU. Petroleum-Mij. 103
1
/
9

106
1
1
8

97

–
6
1
12
Kon. Petroleum-Mij . …… 415

423
415
1
1
2

+ 118
Orion Petroleum-Mij.
Afgest. Aand.

24

251
4

2611

+
2’/4
Steaua Romana Petroleum
Mij.
..
Afgest. Aand.

32

32%
33

+ 1
Amsterdam-Rubber-Mij.

..

451.

50
8
1
48
1
1
2

+
3
Nederl.-Rubber-Mij ……..

29

24
24

—5
Oost-Java-Rubber-Mij.

….

101

102
1
1
2

96

—5
Deli-Batavia…………..205

230 220

+
15
Deli-Maatschappij

……..170

1821
4

175

-1–
5
Senembah-Maatschsppij.
…
235

2571
4

2541

+
191

De
scheenxtartma’rkt
was
als gewoonlijk
weder
stil;

na
cle heftige verliezen echter van kie laatste
maanden
is
er
thans wel eenig hertel
op
te nnerken geweest.

10 Juli

13Juli
17Juli
Rij:ing of

Holland-Amerika-Lijn

….

96
1
1

108
97h/2

+
1

1111

,,gem.eig.

85

95

Holland-Gulf-Stoomv.-Mij…

70

40

87
1
1

+
2
1
1
1

40

–
30
Hollandsche Stoomboot-Mij.

10’1
2

13 13

+
2’/2
Java-China-Japan-Lijn
….

60

62
62

—
2
Kon. Hollandsche
Lloyd. ..

9
1
/

101/2
9112

Kon. Ned. Stoornb.-Mij…..40’/
8

41
1
1
4

40

–
11
8

Koninkl.-Paketvaart Mij.
..

72
11
2

77
76

+
3
‘/2
Maatschappij Zeevaart
….

41

36
38

—3
Nederl. Scheepvaart-linie..

871

80
1
1
2

87

– 718

Nievelt Goudriaan ……..
112

102
97

–
15
Rotterdamsche Lloyd ……

99
1
/
2

I051
3

105
1
1
9

+
6
Stoomv.-Mij. ,,Hillegersberg”

50
1
1
9

49 49

–
1
1
/
8

,,Nederland”
. .

10P/

II 1’/
108
1
1
4

+
6814

,,Noordzee”
. ..

17

19
19

+
2
,,Oostzee”…..451/

47119
4
‘/2

+
2

De

Â?nerikaansche

afdeeliivg

was

in
aansluiting aan
Walilstreet rustig en met klcine fluctuaties.

10Juli

13 Juli 17 Juli
Rijzing
of

American Car
&
Foundry

170

164
164

—6
Anaconda Copper

……..106

1081
.107

+ 1
Un. States Steel Corp…..102’/
2

104
1021

+ ‘/
Atehison Topeka ……….

106/
8

1071
106

-318

Southern Pacific ……….

95

95 95
Union Pacific …………147

1481
8

148′
8

+ 118
Int. Merc. Marine orig.
Corn.

181

191
19
14

+
1
12
…..pres.

73’l

72814

761

+
2
1
1
4

Geld was
aeer ruim; na cle doorvoering
van
de jongste
St.aatsleeuing echter
is
de rent.evoet voor prolongatiegeklen
gemonteerd van
1 4
tot
2 3f
pCt.

GOEDERENHANDEL.

GRANEN.
17
Juli
1922.

De graanmarkten stonden gedurende de af gelopen week
sterk onder den invloed

van de •heitige
.Illuctuaties

van

eeuige der Europeesche valuta’s. De groote sprongen, waar-
nede de koersen van marken en franken reeds in de voor-
afgaande ‘week naren gedaald, hadden eene algemeen flauwe
stemming teweeggabracht aoowl in Noord-Amerika als in
Europa. In de eerste dagen dezer week
kwam
hierin weinig verandering, doch de daarop weder intredende vetibetering
der koersen leidde ook tot vastere graanmurkten, vooral
toen het Juli-rapport van liet Amerikaansche Departement
van Landbouw de juistheid bevestigde -van de reeds eerder gepuhdiceerde vermindering in de oogstramingeii, speciaal
van wiutertarwe. De opbrengst woedt nu 6Y POL. lager
geschat dan eene maand tevoren. Wel blijven de vooruit-
aichten voor de remertarwe gunstig, wordt de gezamen-
lijke oogst van winter- en zomertanwe toch altijd nog
hooger geschat dan de opbrengst in het vorige jaar, en
venwaeht ook Canada, waar juist op tijd overviôccliig legen
is gevallen, een rijkeis oogst van alle graansoorten, doch
door ‘den handel is het iapport als jhausse”-gunstig ‘be-
schouwd, zoodat op 11 Juli de .tariweprijs te Ohicago eene
belangrijke stijging onderging. Wel volgde den volgenden
c1ag weder eene prijsdaling, doch de laatste dagen der ‘week
bleef de markt prijahoudend met ten slotte weder eenige
prjsverthooging, zoodat Zaterdag de Juli-termijn sloot op
3%, de September-termijn op
3/8
dollarcent per 60 lbs.
ho9ger dan eene week tevoren. iOok ‘mais was te Chicago
vast wegens het maandrapport eis cle verbetering der Euro-
peescsb.e valuta en waarschijnlijk ook ‘door de dreigende
gevolgen der epnorwegstaking, die aan de kust sterke vraag
naar spoedige mais in de hand werkt. Ondanks het gun-
stige weder voor den te velde staancien licialsoogst verbe-
terde in den loop der week de prijs te Chicago voor den
Julitermijn 1%, voor den September-termijn % dollarcent
per 56 lbs. De maïsopbrengst woiidt ‘wegens den geringen
uitzaai op een lager cijfer geschat dan in het vorige jaar,
doch de stand is goed en het vochtige weder is gunstig
voor de ontwikkeling van het gewas. Een andere belangrijke factor bij iie vorming der graan-
prijzen is reeds gedurende eenige weken het ‘weder in Ar-
gentinië, waar oVermatige Tegen
iS
gevallen en eerst in de
laatste dagen •der week eindelijk beter weder intrad. Voor
de nieuw uitgezaaide tanwe avas de regen even nadeelig
als voor de reeds geoogste mais. Niet slechts het dorsohen
der mais werd door den voor;t.durenden regen belemmerd,
doch bovendien is aanvoer aan de markten niet mogelijk,
zoolang de wegen geen gelegenheid krijgen van modder-
poelen ‘,yeder te veranderen in bruikbare vei1bindingen naar
tin
stations. De laatste berichten melden, dat daarin reeds
verbetering ‘begint te komen, doch de ‘verschepingen waren
deze week zeer klein en bedroegen niet meer dan 30.000
ton, terwijl vooral in het midden der week de markt aeer
vast was met eene liooge premie voor spoedige posities. In
het laatst der week daalde de prijs door het betere weder,
doch het slot was nog 5 tot 25 centavos per 100 KG. lioo-
ger dan ede week tevot-en. Voor tariwe ‘was de prijs-ver-
‘hoogin.g 25 tot 40 eentavos. De Europeesche vraag naar
tarwe was wegens het gevoel ‘vals onzekerheid, dat zich ook
aan iie graanniai-kt kentbaar maakte, niet groot…..Enge-
land werd minder gekocht dan in de voorafgaande week
en verder trad slechts Frankrijk als kooper van ibeteekenis
op. Wel schijnt het, idat daar cle oogst beter zal uitvallen,
dan cle zeer pessimistische berichten van Juni deden ver-
wachten, doch het staat wel vast, dat Frankrijk een to-
langrijken tarweinvoer zal nooclig hhben. Blijkbaar ‘heeft
dit nu reeds de geregelde Fraasche vraag ten gevolge. Ook
in verschillende andere Europeesche landen, wie,- oogst-
berichten den laatsten tijd wei ilig fheurig waren, ‘valt oen.Lge
verbetering te constateeren. Weliswaar was in Duitsch-
land op 1 Juli de stand der oogsten nog iiet verbeterd
tegenover eene maand tevoien, dooh cle regen der laatste
weken schijnt voor het zoimergraan, waarover ‘vooral werd
geklaagd, nog venbetering te tobben gebracht. Ook
Tajecho-Siowakije verwacht betere resultaten dan eenigen
tijd geleden het geval! was. Engeland, uit welk land cle
klachten het geheele seizoen trouwens weinig ernstig
waren, heeft van alle Wet- Europeesche landen nog de
beste vooruitzichten, behalve voor haver, die ei- islecht voorstaat. Overal wordt ‘nu reikhalzeii,d uitgezien naar
droger weder en nog meer regen zou in verschillende lan-
den gemakkelijk tot schade aan den ‘oogst kunnen leiden.
Ja Zuid-Oost-Europa zijn ide vooiuitzichtoii gunstig en zoo-
wel Zuid-S!avië als Roemenië verwachten goede oogsten.
Vooral in het laatste land zijn cle vei-wacltingen hoog
gespannen. Ook .A,ustralië heeft nu genoeg regen gehad en
over het algemeen ziet het er dus voor de graan-invoe-
rende landen naar uit, dat in het komende seizoen aan hun kooplust kan worden voldaan, vooral wanneer zij
dien hebben te beperken door lage ‘valuta’s. Duitoob.land
ziet zioh daardoor reeds gedwongen zijn. i.nkoopen binnen

646

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

19 Juli
1922

Noteeringen.
Locoprijzen
te
Rotterdam/Amsterdam.

Chicago
Buenos Ayres
Soorten
1

17Juli
10 Juli
18 Juli
Data
Tarwe
Mars
1

Haver
Tarwe
Mars

1
Lljnzaad
1

1922
t

1922 1921

Tarwe
4

…………..
1
)

Rogge (No.
2 Western)
1)

MaTe (La
Plata)

……)

13,75

13.75

21,-
12,-

11,75

21,50
199,-

195,-

265,-

Juli Juli
1

Juli
Aug.
Aug.
Aug.

15Juli’22 115/
4

62/4

3471s

12,85

8,10

21,50
8

,,

1
22
112

61112

34114
12,60

7,85

21,-
Gerst
(481b.malting)
•2)
216,-

214,-

305,
15 Juli’21

130214

6314

39
1
1
18,50

8,90

21,60
Haver
(381b.whitecl.)..
1
)
10,65

10,65

14,50
15Juli’20 291

14911
4

897I
26,20
1
)

9,40

25,10
Lijnkoeken
(Noord-Amen-
–
15Juli’19 223

193
8
1„

79
3
1
9

16,20
2
)

9,20

39,652)
ka van La Plata-zaad)
1
)
14,50

14,75

21,-
20 Juli’14

82

561

36
1
1
2

9,40

5,38

13,70
Lijnzaad
(La
Plata) ….
8)

1

459,-

450,-

1
480,-
1)
per Juli.

2)
per September.
‘)p. 100 K.G.

8)
p.
2000
K.G.

8)
per 1960 K.G;
•) Nr. 2 Hard/Red Winter
Wheat.

AANVOEREN in tons van 1000 K.G.

Rotterdam
Amsterdam
Totaal
Artikelen.
9115 Juli
Sedert
1 1

Overeen,k.
9
1
15 Juli
1

Sedert
Overeenk.
19 1921
1922
1 Jan. 1922
1

tijdvak 1921
1922
1Jan. 1922
tijdvak 1921

Tarwe …………….
12.958
534.969
656.621
–
26.976
10.922
561.945 667.543 Rogge
…………….
22.025 98.506
80.625
– –
325
98.506
80.950
109
9.338 3.500
–
–
500 9.338
4.000
32.121
562.534 478.713
60
‘62.913
44.407 625.447
523.120

..

74.043
133.220
–
2.597 6.398
76.640
139.618

.

3.032
62.464 42.172
–
50
1.154
62.514 43.326

Boekwejt

……………
MaTe

………………

Lijnzaad
…………..
3.933
90.014
71.095
–
45.083
50.748
135.097 121.843
Gerst

……………..1.272
Haver
.. ..

…………

Lijnkoek
…………..
.
1.119
39.280
66.243
–
1.547
15.370
40.827
81.613
Tarwemeel
………….
.
688
30.205
24.655
–
4.954
1.070
35.159
25.725
Andere meelsoorten,
–
4.690
19.532
–
2.615
1.263
7.305
20.795

matige grenzen te ‘houden. Tarwezaken naar Duitschianci
waren deze week uiterst sdhaa’r,sch, doch wel kooht’de Duit-
sohe regeer.ing geregeld Noor’d-Amerikaansche rogge op
herfstverschcping. De oogst van ‘dit artikel ibeloolt nog
‘steeds zeer groot te rworden. Verschepiagen van ‘tarwe wa-
ren deze week groot. Weliswaar voerde Argentinië minder
uit, ‘doch het Noor.d-A.merikaansche cijfer was zeer gro’t
en ‘bleef slechts weinig o]idler de totale were1clversohepi-
gen van 4e week tevoren. Ook ‘Austral.ië verraste weder ‘door
groots verschepingen, terwijl in de ivorige week slechts eens
minimale hoeveelheid verlaclea werd. –
In mals, waaraan in ‘Duitschiaad hij voortduring groote
behoefte bestaat, konden zich evenals in tarwe wegens
den ‘lagen stand van de mark geen uitgebreide zaken ont-
wikkelen. Daarbij kwaim nog, ‘dat de sleephootstakiug op
den Rijn den aanvoer via llof.terdajrn izeer belemmert. Wel
kwamen dagelijks zaken, vooral in Noord-Aimarikaan.sche
mais, tot stand, doch de ‘o,zet bleef klein. De laatste dagen
begint La Plataimaïs meer de aandacht te trekken, nu doo.r
de lage Argeutijnsahe zeevrachten eenezizijds cd den h000en
maisprijs saai de Noord-Ainerikaa’nsche kust anderzijds het
prj’sverschi’l tussohen de heide soorten sterk vermindert en
Noord-Amerikaansche maIs bovendien aan aautrekksl ijk-
beid dreigt te ‘verliezen, ‘weg4ns cle ongezonde aankomst
van ‘eenige partijen, vooral te Hamburg. Het zeer vochtige
weder in Juni in Amerika is idaarvan ‘de oorzaak, doch
men schijnt te mogen verwachten, dat de nieuw .gedorschte mais, die nu’ ter .v.erscheping komt, de ‘reis ‘beter kan ver-
dragen.
In Engelanici is de consumptie van mais bevredigend
voor 4ezen tijd van Let jaar met vaste stemming. La Plata-
mais was wegens de Argentijiisdhe regeliberichten ‘vooral ‘in
‘het midden der week zeer vast met ‘groote premies voor
spoed.ige posities. Voor latere afladi’n’g ‘was ‘de belangstel-
iin.g echter geringer. Versohepi’n,gen van mals waren deze
week ook van Noord-Amerika klein ‘en ‘het totaal Iberetikte
nog niet de ‘helft van het cijfer der vorige week.
In gerst werden vooral naar Engeland wat meer zaken
gedaan, doch haver was stil. Lijazaad was over het algemeen vast overeenkomstig de
Argentijnsohe markten. De ‘Noord-Aimer.i’kaainsche opirengst
wordt wel ‘iets hoo’ger geraamd dan het vôrige jaar, doch
dit neemt iniet weg, ‘dat ide ‘invoer uit Argentinië weinig
minder zal kunnen zijn dan in ‘het vorige seizoen. De bij
voortduring Vrij groote verschepi’agen uit Argentinië lei-
den ‘steeds meer tot (het ‘vermoeden, dat ‘het ui’tvoersurip’lus
daar oo’k dit jaar weder is ‘bnderschat en wegens deze on-
zekerheid ‘omtrent de toekomst bepaalt ‘de Europeesche
vraag ‘z.i’ch vooral to’t spoedig zaad.
e de r 1 a ‘n d. Ook nu ‘weder werd tarwe vrijwel hit-sluitend voo’r spoedige ‘behoefte gekocht en adgeziën van
een enkelen ‘dag met flinke omzetten, noowel in Nood-
Ainerikaansche
eis
La Plata-tarwe, waren de’ zaken van
beperkten lom/vaag. M’a.ïs was meestal vast ,en ‘nog, steeds
is het aanbod van spoedige Noord-Ameri’kaainsche mais ge-

ring, zoodat ,daarvor hooge premies ‘worden betaald. De
‘belangstelling vo’o,r La P,l’atajm’aïs ‘verbetert en zoowel in
stoomenicle partijen als op aclladin,g twordt de omzet beter.
In gerst en haver komen geregeld zaken tot stand, doch
levendig is de handel niet. In ljn’zaad werd op ‘enkele
dagen ‘der week een goede omzet bereikt, doch later be-
lemmerde de prijsstijging verdere zaken.

SUIKER.

Ook gedurende de ‘afgeloopen week bleef de weersgesteld-
heid voor de hietvelden in Europa gunstig en wat
D u i t s ch 1 a n d ‘betreft, rekent F. 0. Licht ‘tihaais op een gemidldeld’en tot goeden oogst. In F r a ‘n k r ii k ‘wordt hij
het aanhouden der tegenwoorclige weersgesteldheid een hoo-
ger rendement verwacht dan verleden jaar. Ten opzichte
van
cl
t a 1 i ë ‘wordt bericht, dat het az. herstel van ‘den
vrijen handel
to
suiker, en de groobere ‘bietenaanplant im-
port uit het
buitenln
voor do volgende campagne waar-
schijnlijk ‘o’vesboidiig maken.
De zichtbare voorraden ‘bedragen volgens T. 0. Licht:

1922

1921

1920
tons

tom

tons
Dui’tsohlan,d 1 Mei’ ……420.972

489.480

322.081
Tsjeoho-Slowakye 1 Juni

126.470

310.207

188.551
Frankrijk 1 Juni ……..76.042

110.471

92.702
Holland 1 Juni ……….83.046

74.253

47.666
België 1 Juni . ………..

41.585

75.019

41.517
Engeland 1 Juni ………154.267

413.207

449.506

Totaal in Europa ….1.102.382 1.472.637 1.142.023
V
. St. v. N.-Amer,ika 29 ‘Juni 199.752

184.855

50.666
Cu(ba, alle havens, 1 Juli . 844.622 1.416.943

540.320

Totaal . . – . 2.146.756 3.074.435 1.733.009
In E ‘n g cl a u d heeft de consumptie gedurende de maand
Juni ‘het hooge cijfer van 163.174 tons bereikt, z’ooais uit
de volgende Board of Trade-statistiek ‘blijkt:
Juni

Juni

Jan./Juni
1922

1921

1922

1921
ton’s

‘tons

tom

tons
Import rietsuiker – 144.230

66.971

777.988 496.354
bied

geraffineerci

65.416

63.736

261.062 203.211

Totaal…. 209.646 130.707 1.039.050 699.565
Vo&rr. inE’ntrepot

319.950 388.150

–

–

Raff.rijen – . 44.300

14.050

–

–
Opbrengst

,,

‘ .

85.547

47.461

467.153 403.464
Binnenl. consumptie 163.174 121.277

784.902 658.168
Totale export

4.755

1.005

8.766

3.115

1922

1921

fors

toas Voorraad op 31 Mei

……………….335.150 397.500
11

11
30 Juni ………………364.250 402.200

19 Juli 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

647

De laatste Cubastatistiek luidt:
1922

1921

1920

ton.s

tons

tons

Weekoitvangst t. 8 Juli

74.263

25.573

39.780
Tot. ontv. 1 Dee.-8 Juli . 3.293.444 2.952.918 3.253.714
Werkende fabrieken

14

11

13

Weekexport tot 8 Juli

146.092

11.373

101.450
Tot. exp. op 8 Juli ……2.549.983 1.521.155 2.778.240
Tot. voorraad op S Juli .

789.983 1.431.143

478.650

Weekexport, Oude oogst

769
Tot. voorr., Oude oogst

17.190
De sutkermarkten waren over het algemeen kalm ge.
stnmcl. A su e
T
ik a bood weer tot lagere prijzen aan en
de laatste noteeri’ug voor Cuban Centrifugals was 3
5
1.o
d.c.
c. & f. New York. De termijirnoteeringen fluctueercien
eenigszins en sloten als volgt: 3,42 cI.c. voor Sept.; 3,49 d.c.
voor Dec.; 3,25 d.c. voor Maart en 3,33 d.c. voor Mei; ter-
wijl Spot Centrifugals na 5.05 d,c. bereikt te hebben, thans
4,92 d.c. noteeren.
De J a v
S
ma r k t was aanmerkelijk flauiwer en viel
de prijs voor late levering Superieur van
f
1334 •e.k. op
ongeveer fl3,-; suiker No. 16 en hoeger wercl tot
f 1134
e.k. afgedaan. De Producenten Trust handhaaMe intussohen
haar laatste verkooplisnitas van
f
13,50 voor Superieur en

f
11,75 voor No. 16 en honger.
Hier te lan cle vonden in de laatste dagen weer
eenige lierverkoopen van stoornende Ja.vasui.ker plaats tot
prijzen tussnhcu
f
24% en
f
24%. De terzuijnmarkt was
zeer kalljn. De omzet bedroeg ongeveer 750 tons.

N OTEERINGEN.

Londen
–

New York
miier-

White Java

Amer. Gra. 96pCi.

Data

dom Per Talci

f.o.b. per

nulated eLf.
Centri-
Aug- Cubes
No. 1

Juli/Aug.

JuliAug

fugals

Sli.

Sh.

8h.

$
ets.

12Juli ’22
f24
1
/

5713

20/9

2219

5,00

5
,,
’22 248/,

5613

1919

2217
1
1,

4,79
12
Juli 21 ,, –

61/6

2013

2916

4,37
1
1
2

12 Juli ’20

– 116/-

9216

–

18,31
4Juli ’14,,11
18
1,,
181-

–

–

3,26

KATOEN.
Noteering voor Loco-Katoen.

(Middling Uplands).

15Juli’
2
2
8Juli’22
1 1uli’22
1
15Juli21

1
15Juli20

New York voor
Middling

..
22.65e 22,75e
22,05c
12,75e
40,50e

New Orleans
voor Middling
22,50e 22,50c 21,50c
11,88c
39,- c

Liverpool voor
Fy Middiing
113,80
d
13,65d
13,23d
8,69d
27,47d

Ontvangsten i- en uitvoeren van Amerikaansche havens.

—

(In duizendtallen balen)

1
Aug. 2i

Overeenkomstige perioden
tot
17
Juli ’22

1920-21
1
1919-20

Ontvangsten Gulf-Havens..
4427 5110 4224
Atlant.Havens
1770
1689
3009
Uitvoer naar Gr. Brittanniël
1712
1695
3031

,,

,,

‘t
Vasteland.
!.
4163
3623 3219
Japan
ete…
)

Voorraden
in
duizeudtallen
14Juli ’22
15Juli 91
5 Juli ’20

603
1476
844
441
1180
883
Amerik. havens ……
…..

157
29
Binnenland ……….
…..
New York ……………175
450 270
New Orleans ………….118
Liverpool

……………
857
1131
1000

RUBBER.
De markt bleef in de afgeloopen week zeer kalm gestemd
en prijzen liepen iets terug. Eenige belangrijke transacties
hebben plaats gevonden, doch over het algemeen blijft de
vraag beperkt.
De slotnoteeringen zijn:
einde voorafgaande week:
Prima Crpe Juli ..

……
39

,………..
41
Aug./Sept…..
40

12

,
………..
41
11
Oct./Dec.

……
42

,………..
43
Smoked Sheets Juli

……..
40
112

,………..
42
Aug.ISept…..
41

,………..
42’/
Oct./Dec…….
42

,………..
43
17 Juli 1922

–

KOFF1EC
(Mededeeling van de Makelaars G. Duuring & Zoon, Koif t & W.itkamp, Leonard Jacobson & Zonen en G. Bijdendijk).

Noteeringen en voorraden.

Rio

Santoa
Data
1

Wiiselkoer,
1
Voorraad

Voorraad

15
Juli

1922
1.772.000

15.525
2.498.000
19.100
7
15
,,,
8

,,

1922
1.573.000

15.800 2.484.000
19.300
7171,,

1

,,

1922
1.564.000

16.075 2.554.000
19.200
7
1
/,
15
Juli

1921
1.266.000

12.450 3.022.000
15.100
71
/

Ontvangsten.

Rio
Santos

Afgeloopen
Data

Sedert
Afgeloo
pen
Sedert
week
1 Juli
week
1 Juli

15
Juli 1922….
47.000
102.000

1

63.000

–

116.000
15
Juli
1921
….
90.000 294.000
144.000
331.000

COPRA.

‘De markt bleef de afgeloopen week Vrij wel onveranderd
ni’et regelmatigen omzet.
De noteeringen zijn:
Ned. md. f.m.s. op aflading ……f 29,12
1/,
verh.
Java f.m.s. op aflading …………,, 29,37V,
niet koopers tot
f
‘h lager.
Ned. lcd. f.ni.s. stoomend ……..,,
29,-
gedaan.
11 Juli 1922.

METALEN.

Loco-Noteeringen te Londen:

Dato
112cr
Clev.
No.3

K oper
tanar
Sdd
Tin
Lood
Zink

17 Juli 1922..
nom.
63.216
153,1216 24.1716
29.-/-
101922..
,,
nom.
62.17/6
154.101-
24.216
28.51-
3

,,

1922..
nom.
62.101-
154.216
24.51-
27.1716
26 Juni 1922..
nom.
61.1216
152.12/6
24.7166
27.1216
18 Juli

1921.. nom.
70.1216
164.1216
23.716
26.51-
20 Juli 1914..
5114
61.-/-
145.151-
19.-/-
1
21.101-

VERKEERS WEZEN.
SCHEEPVAART.

GRAAN.

Data

Petre-
grad

Odessa

Londen! Rotter-
R’dam

dam

Au. Kuit
Ver. Staten
San Lorenzo

Rotte,-
Bruto!
Rotte,-
Enge.
dam
Kanaal
Jam
land

10-15 Juli

’22
–

–
13
1
1
2
‘
316
201- 201-
3-8

,,

..’22
–

–
14′
41.
2211
.2211
11-16
Juli

.
.
’21
–

–
519 519
481-
481-
12-17 Juli

.
.
’20
–

–
f
30.-
101-
–
801-
Juli

1914
11
d.

713
1111
1
1,
1111
1
1,

121-
121-

KOLEN.

Cardif

Oo,ik. Engdand

1

Data

‘

‘

La
1
Rotte,. IGothen-
de
Bor-
aux

Cenua

Plato t
Said

Rivier
1
dom

burg

10-15 Juli

’22
61-
101101
121-
1516
514
712
3-8

,,

’22
611
1
1,
1012
121-
1416
515
71-
11-16 Juli

’21
813
1719
1716
1716
713
101-
12-17 Juli

’20
251-
3716 3716
37/6
f12,-
–
–

Juli

1914
fr. 7,-
71-
713
1416
312
41-

DIVERSEN.

Bombaj.,
Birma (‘jadivo-
C/,ili

D
ota
1
West
Europa
1

West
Europa
stock
West
West
Europa

1

(d. w.)
(rijst)
Europa
(salpeter)

10-15 Juli

1922..
181-
261-
3216
301-
3-8

,,

1922..
181-
261-
301-
301-
11-16 Juli

1921..
2716
3716
501-
35
1
1
–
12-17
Juli

1920..
801.-
1251-
–
–
Juli

1914..
1416
1613
251-
2313

1) Amer. cents p.
100
lbs.
Graan Petrograd per guarte, van 496 Iks. zwaar, Odeasa per untt. Ver. Staten
per guarter van 480 Ik,. zwaar.
Operige noteeringen per ton van 1015 K.G.

–

648

19 Juli 1922

NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP

Wilton’s MachinefabriekenScheepswerf

ROTTERDAM
Scheepsbouw en Machinefabriek
Speciale inrichting voor reparatiën van eiken omvang

Vier droogdokken met lichtvermogen tot
46000
ton

Dwarshelling

Drijvende kranen met lichtvermogen tot
120
ton

Telefoon: 7303 en 7304

Telegramadres: ,,WILTON” Rotterdam

Nederlandsche 6ist-

en Spiritusfabriek

DELFT

ARTIKELEN:

Gist

Brandspiritus

Zuivere spiritus

Foezelolie

Amylalcohol
Aether Sulfuricus

Narcose mther

Kurken en

Gedroogde Spoeling

Motorlocomotleven

Transportwagens

voor
alle doeleinden

Si

DE ALGEMEENE

SPAARVERZEKERING

Opgericht 1901

‘s-Gravenhage

Anna van Saxenplein 3

UITGAVE VAN N. SAMSON TE ALPHEN AAN DEN RIJN

ONGEVALLEN WET 1921

DOOR MR. H. W. GROENEVELD,
ADMINISTRATEUR BIJ HET OEPT. VAN ARBEID

EN MEJ. MR
. G. J. STEMBERG,
REFERENDARIS BIJ HET DEPT. VAN ARBEID

Zoo goed als alle bedrijven vallen thans onder de Ongevaileilwet. Waar de

geheele industrie en handel
bij
de uitvoering betrokken is, wordt de kennis-

neming van dit door zoo bij uitstek deskundigen geschreven werk aanbevolen

in de belangstelling van de velen die met deze wet in aanraking komen.

VRAAGT UITVOERIG PROSPECTUS

PRIJS
f
9.50.

AANLEG VAN

IL

FABRIEKSSPOOR

Nijgh & Van Ditmar’s Uitgevers-Maatschappij

Belast zich met
‘t
verzorgen van uitgaven
–
SPOORWEGMATERIEEL
–

:-

en tijdschriften op elk gebied.

-:

KONINKLIJKE STEARINE KAARSENFABRIEK GOUDA

GOUDA

GOUDA KAARSEN – NACHT-, THEE- EN SCHEMERLICHT

STEARINE – KAARSENPIT – OLEÏNE

CHEMISCH ZUIVERE EN ALLE ANDERE SOORTEN GLYCERINE