Jrg. 4, editie 209

31 DECEMBER 1919

AUTEURSRECHT VOORBEHOUDEN

Econ
–
omischo”Stati
‘Pstische

Beyi*chten

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER

UITGAVE VAN HET .INSTITUUÏ VOOR ËCONOMISCHE GESCHRIFTEN

4E JAARGANG

WOENSDAG 31 DECEMBER 1919

No.
209

INHOUD

BIz.

WAARHEEN? door E.
fleidring’ …………………..
1205
Het draadloos Vereldverkeer door
J. Cor’eer ……….
1208
Nederland-Argentinië door
Jün
.Schilthuis
……….
121]
De Ontwikkeling
van
het Koninkrijk Roemenië II door
Prof.

Dr.

H.

iI

………………………..
1I2
De Concentratiebeweging in de Engelsche Schéepvaart.
. 1215
De

Rijksmiddelen ……………………………..
1217
AANTEEKENINGEN:
La richesse qui fait la ruine (Zwitserschevalutazorgen)
1218
Nationaliteitsmerk in Zweden

………………..
1218
Stand der cultures en uitvoer in Suriname ……….
1218
De econornisché ioikornst van Albni

.
…………
1218
Spoorwegpiannen in Zuid-Amerika…………….
1219
OVERZICHT

VAN

TIJDSCHRIFTEN
………………….
1220
MAANDCIJFERS:
Overzicht

der

Rijksmiddelen

………………..
122!
Résuméuit het ,,Monihly Bulltin of Stâtistics” ……
1222
Ontvangsten van Spodr- en Tramwegmaatschappijen..
1222
STATISTIEKEN
EN
OVERZICHTEN

1223-1229
Geldkoerseti Effectenbeurzcn.
•

Wisselkoersen.
.

Goederenhandel.
Bankstaten.
Verkeerswezeli.

INSTITUUT

VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

Algemeen Secretaris: Mr.
G.
W. J. Bruins.

WE
I)KBLAD ECONOMISCH-STATIBTI$C
IIE BERICHT
lfN

B.ecretaris-Redacleur: G.
E.
liuffnagel.

Secretariaat: Pieter de Hooghweg 1, Rotterdam.
Aangeteekende stukken: Bijkantoor Ruige Plaatweg 37.
Telef. Nr. 8000. Tele gr.adres: Economisck Instituut. Postcheque en girorekening Rotterdam No. 8408.

Abonnementsprijs voor het weekblad franco p. p.
in Nederland f 20,—. Buitenland en Kolon.iën f 2,50
per jaar. Losse nummers 50 cents. Leden en donateurs van het Instituut ontvangen het
weekblad gratis.
De verdere publicaties van het Instituut uitgaande
ontvangen de abonné’s, leden en donateurs kosteloo8, voor zoover daaromtrent niet anders wordt beslist.

Advertentiën
f
0,35 per regel. Plaatsing bij abonne-
ment volgens tarief. Administratie van abonnementen

en
advertenties: Nijgh & van Ditmar’s Uitgevers-
Maatschap pij, Rotterdam, Amsterdam, ‘s-Gravenhage.

BERICHT.

De Raad van Beheer van het Lntituut heeft met
ijsgang van 1 Januari a.s. nan den heer G. E.
u ± ± it
a g e 1, tot dusver als Secretaris-Redacteur
van het Weekblasd aan het ‘secretariaat verbonden, o
zijn verzoek, wegens verandering van werkkring, als
zoodanig ontslag verleend. De Raad
•
‘van Beheer ziet

den heer Huffnagel met leedwezen ‘heenig.aan en zegt
hem dank voor ‘de groote toewijding, door hem aan
de werkzaamheden van het Instituut, het Weekblad in
de eerste phiats, bet’oond.
Het Weekblad blijft al’s tot ‘dusver onder de alge-
meene leiding van ‘den Algemeenen Secretaris van het
I.nstituirt. Als asistent-redacteur
is
met ingang van

1 Januari a.s. ‘door den Raad ‘van Beheer benoemd de
heer ]). J. Wansink, candida’at in de handeisweten-

schap en assistent voor ‘de economie aan de Ned. Han-

dels-Hoagtsohool.

29 bECEMBER 1919.

In deze buiten’gewobn kleine week van slechts drie

beursdagen, waarin zooals vanzelf spreekt het vooruit-

zicht op de rustdagen den lust rtot het opzetten van

nieuW zaken sterk deed verminderen onderging de

stemming ‘op de gel!dmarkt natuurlijk weinlg veran-

dering. De prolongatierente noteerde
4
en 5 pOt.,

tnrwijl particulier ‘disconto in ‘den regel tot 4Y2 pOt.

te piaatseti *as. % de Wisselmarkt war,én dôof cleelf-
de oorzaak de koersen eveneens stationn’air en de om-

ietten zeer beperkt. De eenige variatie van beteekenig

was voor Kopenihagen, dat de aangevaingn rijzing

bleef voortzetten en van 49.75 verder kon verbeteren

tet
51.20

WAARHEEN?
–

Over de geheele wereld houdt het probleem der
h’ooge prijzen ‘sedert enkele jaren de geesten bezig,
zon’dr ‘dat de stijging ‘gestuit kan worden. De duurte
wordt verobrzaa’kt ‘door:
ie.
De ingekrompen productie van. Europa,
indirect
gevolg van den oorlog, direct ‘gevolg van vernietiging
van arbeidskraoht’en, van wanorde, uitputting en ver-
nieling van fabriken en akkers, en eindelijk van ge-
rintgere prestatie van de werkers in alle landen. Rus-
land levert b.v. ‘geen ‘graan en hout meer, Hongarije
•en Rumenië geen graan, Duitschiand, Oostenrijk
‘en Frankrijk ‘geen suiker, kolen komen uit Amerika
en kosten
f
80 per ton, terwijl.ze destijds voor
f
8 uit

.,])uitschland werden ‘betrokken, staal wordt te weinig
.voortgebracht en is vijfmaal hooger in prijs dan voor
den oorlog, het eertijds productieve Noord-Frankrijk
t
is verwoest.
2e.
Gebrek aan scheepsruinzte.
De noodzakelijkheid

in Europa’s tekort te voorzien ‘door aanvoeren van
voeding, kleeding, grond- en brandstoffen uit over-
zeesche gebieden op ongekende schaal en de ‘groote
vei1enging van ‘den duur ‘der reizen door langzaam
werken en stakingen in ‘de haven’s, veroorzaken groote
• vrâag naar sclieepsruimte, welke samenvalt met een
oneconomisch emplooi van een weliswaar ‘afnemend,
maar toch ‘nog bel’anrijk deel der wereld’Vloot door
regeerin’gen. Hooge vrachten zijn ‘het gevolg van de
wanverhouzli’ng tusschen vraa:g en -aanbod van
sc’heepsru.imte.
3e. De
inflatie
van het ruiLsniddel
ten onzent min-
der ‘dan el’ders’bestaan’de, ‘doch overal het gevolg van
liet financieren van oorlogs- en ‘daaropvolgende op-
gedreven vredesuitgaven door kortloopend schatkist-
pap-ier en ‘bankbiljetten.
4e. De mentaliteit der nsenschheid,
die door de
ruimte van geld aan onnaden’kend uitgeven gewend

1206

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

31 December 1919

geraakt, zich om prijzen minder ‘bekre’unt en ander-

zijds, vooral ten onzent en hierin verloochent zich de

aard ‘van de ‘Nederlanders niet, voor de goederen over-
vraagt, z66, ‘dat men in de winkels hier vaak ‘bijna

evenveel guldens als elders shillin’gs of franes ‘betaalt.
Tu•sschen deze vier onder elkaar wisselwerken’de

oorzaken, waarvan cle eerste de priaire is, vlecht
zich de
‘stijging
der bonen heen, zelve zoowel oorzaak

als gevolg; alle te zamen vormen een vicieuse spiraal,
waarlangs het duurteproces voortwoekert. Hoe kan
of zal het gestuit worden?

P r o d u c t i e. Op te geringe productie is het
correctief schijibaar eenvoudig: meer arbeid, leidende
tot vermeerdering der voortbrenging. Voor zoover •d

toepassing van dit middel van den werkman in cle

zegevierende en neu trale landen van Europa afhangt,

ziet het er ‘niet naar uit, ‘dat ‘hij er voorshands toe zal

besluiten. De oorlog ‘is voor ‘hem het graf van het ka-
pitalisme, dat hem ‘gckneid ‘hield en hij meent, dat

zijn uur is aangebroken, het uur van minder prestatie
en meer loon. In de ôverwoiinen landen, waar de nood

groot is, schijnt de werkman tot inzicht gekomen te
zijn, dat het zonder krach’tigen ‘arbeid niet gaat en

wbrdt zelfs het verac’hte stukloon door hem zelf weer

begeerd. Helaas stuit de productiemogelijkheid in
Duitschland en Oostenrijk ‘op liet ‘gebrek aan verkeers-

middelen, dat •het kolengebrek vei’sclmerpt, en aan

crediet, ‘dat aan den invoer van grondstoffen voor de

industrie en van levensmiddelen ‘in ‘den weg staat. In

Oost-Europa wordt de voortbrengirig verhinderd door
den daar heerschenden chaos.

Het is niet aan te nemen, ‘dat de werklust in West-

Europa in zijn huidige ‘mentaliteit niet aansporing

door woorden, maatregelen of steeds ‘hooger loon tot
meerdere productie zal opgewekt ‘kunnen worden.

Evenmin als ‘de ontwikkelde ‘klassen in de ooriogvoe-
iende landen ingezien hebben, ‘dat het uitvechten van

den oorlog tot een algemeene ruïne moest leiden,

evenmin ‘kan mén van de ar’beidende ‘klasse verwach-
ten, d’at zij ‘dc noodiottige ‘gevolgen van haar obstruee-
iende houding overziet. Eerst wanneer de in aantocht
zijnde ‘nood ‘daar is, zal zij de noodzakelijkheid van
hard werken begrijpen, waarschijnlijk te laat om de
grootste ellende te voorkomen.

Slechts door internationale credietverleening aan
die landen, waar de neiging tot ar’beiden ‘begint terug te keeren, ‘doch de industrie ‘de noodige grondstoffen
onder den ‘on’gunst’igen wisselkoers niet kan invoeren,
ware ccii ‘belangrijke stap tot vermeerdering ‘der pro-
ductie gedaan. Alle pogingen in die richting hebben
lang op ‘middelmatigheden, welke de teugels ‘van het financieel beleid in de Ententelanden in handen heb-
‘ben, schipbreuk geleden en nu men daar de noodzake-
lijkheid ‘begint te erkennen, stuit men nog op ‘de kort-
zichti’gheid ‘der Amerikaansche machthebbers. En toch
dient crd,iet haasl?ig verleend te worden, wil men
Duitschiand ‘beschermen voor nijpend’er hon’ger en werkeboosheid dan er thans bestaat en dus voor liet
gevaar van weer oplaaiend spartacisme, dat den fin’a-
lan ondergang van ‘het land zou ‘beteokenen.

-Gebrek aan Sc’hecpsruime. Door kunst-
matige ‘of inci’denteele verlaging ‘der viachten van

regeeringswege wordt alleeii d’an (en dat nog maar
alleen volgens de socialistische theorie) een verlaging
van den con’sumptie5rijs ‘bereikt, indien de regeerin-
gen eveneens den handel en de nijverheid controlee-
ren. Het is de vraag ‘of de lage vrac’hten, welke ‘b.v.
‘de Nder.lan’dsoh’e Regeeri’ng aan de reed,ers voor het
vervoer van graan, kolen en salpeter opiegt, behalve
in clan broodprijs aan don uitcin’delij’ken veibruiker
zijn ten goede ‘gekomen, ‘al mag aangenomen worden,
dat ‘door liet ‘biddeii ‘der reeders het algemeen ‘belang
in zoover ‘gediend werd, dat men ‘verdere onttrekking
van schepen aan Slechts door ruimer aanbod van scheepsruimte
zul-
len èn de vrachten ‘dalen 6n ‘de goederen in grootere
‘hoeveelheden ‘aangeloden ‘worden. Het financieren
der goederen, dat nu nog ‘met gemak schijnt te ge-
schieden, zal dan allengs moeilijker gaan en snelle

realisatie noodig maken, tengevolge waarvan de prijs
der artikelen verder zal ‘dalen. Hot koni ‘mij voor, dat

alle teekenen op een spoedig intreden van dien toe-

stand wijzen. De wereldtionnage is reed’s weer aan ‘het
cijfer van vom’ den oorlog, een ontzaggelijk aantal
schepen staat allerwcge op de werven en wordt

slechts tengevolge van iden geringen werklust der ar-
beNers en arbeidsconflicten te traag afgeleverd. Wan-

neei voorts eenmaal vrede en orde in Rusland, Rume-

nië en Hongarije heerschen, zullen deze graangebieden

hun natuurlijk afzetgebied in Europa weer vinden en

den aanvoer uit verafgelegen landen verminderen.

Overbodig wordt ook ‘door vermeerdering der beet-

wortelsuikerproductie te eeniger tijd de aanvoer van

rietsui’ker in Europa. Sc’heepsruirnte zal daardoor uit-
gespaard worden en vrachten zullen verder dalen.
Reeds v66r dat vermeerdering ‘der productie vaj
Europa intreedt, zal allicht de overvulling ‘der neu-
trale en Engeische markten met allerlei tropische
en
subtropische producten, welke ‘daarheen in de hoop
van een vlotten ‘afzet afgescheept werden en tenge-

volge van de gezonken Duitsche valuta onverkocht
blijven, tot vermindering van aanvoer, vracht en prijs-

verlaging leiden. Dit zijn echter meestal geen eerste
bevensbeh oeften.

Door verder ingrijpen van regeeringswege in de
v’rachten is niets ‘te ‘bereiken, doch hoe eerder de bui-
tenlandsche regeeringen hun bemoeiing met econçmi-
sche verhoudingen staken, hoe beter voor de wereld in
het algemeen. Ik wijs niet alleen op het gebruik van
schepen voor troepentransporten en provia’n’deering

van troepen, ‘doch op ondoelmatig gebruik van vraëht.
– ruimte, zich o.a. voordoende in ‘de aanvoeren van

l)uitsche kolen over zee via Nederland naar Frank-.
rijk, waarvoor schepen gebruikt worden, welke soms
daarna koleii van Engeland naar Nederland ‘brengen.

Indien Engeland deze kolen ‘direct aan Frankrijk
leverde, zon een aanzienlijke tonnage en veel vracht
uitgespaard worden. Krachtens het ‘vredesverdrag van
T
eysa
jli
es
moet Duitschianid ‘zooveel kolen aan Frank-
rijk, België en Italië leveren, ‘dat er theoretisch niets
voor Nederland overblijft. Het zou geograp’hisch ‘lo-

gisch en economisch juist zijn, indien Duitschland in
‘de eerste plaats aan zijn ‘buu’rlieden leverde, waar-
ojilder Nederland, en zooveel
mogelijk
van het over-
schot aan yerder afgelegen landen. Het is toch econo-
mi sch onverded igbaar, dat wij Amerikaansche kolen
iimportecren, op hetzelfde oogen’bli’k, dat over Rotter-
dam kolen naar Frankrijk uitgevoerd worden.

Dat men zich overigens van den invloed ‘der tegen-
woordige vrachten veelal een overdreven denkbeeld
maakt, hebben o.a. Indische stoomvaartlijnen onlangs
in de ,,In¼Ii’sche Mercuur” aangetoond.
1 n f la t i e. Ingrijpende ‘bezuinigingen op ge-
meentelijke, provinciale en staatsu.itgaven, snelle af-
Iossin’g van schulden en vermeerdering der directe be-
l’astiiïge’n. zijn de middelen om ‘het uitgeven van geld
van overheidswege en dus ‘het ‘inflatieproces tegen te
gaan. Echter ‘heeft de oorlog alle ei’schen aan de pu-
blieke ‘beurs gesteld, zoodanig opgedreven, ‘dat het
omgekeerde plaats vindt en tot op zekere ‘hoogte on-
vermijdelijk is. Zoo zijn ‘de woningnood en tevens de
bouwprijzen allerwege z66 gestegen, ‘d’at de oodzake-
lijke bestrijding ervan duize:rden millioenen •kosten
zal. l)it ‘kapitaal is zoo ongewoon groot in verhouding
‘tot het restant kapitaal, dat ‘de oorlog overgelaten

heef t, dat ‘het op natuurlijke wijze niet te vinden is. Door onderneming ‘van ‘gemeentewege en door bij-
slagen uit de staatskas aan bouwveree:iiigi’ngen, wordt
hier te lande ‘de ‘bouw geforceerd (en vordert deson-
danks uiterst langzaam) en daar de huurprijzen slechts
een klein ‘deel ‘der rente, afschrijving en onderhouds-
kosten dekken, creëert men ten ‘koste van opdrijving
der bouwprij zen een jaarlijksch ‘millioenentekort.
Ook ‘bij voor andere minder urgente zaken laten
besturen van steden en staten, hoewel vol zorg over
de steeds toenemende ‘duurte, zelden een gelegenheid

31 December 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1207

voorbijgaan om
–
do 4jjginjder prijen te bevorderen.

Van ernstigc pogingen tot bezuiniging is nauwelijks

sprake ‘onder ‘den drang van het kiezersdom of van cle
behoudende partijen worden door parlernenten en ge-
meenteraden voor ‘milliarden aan niet ‘altijd noo’dige
uitgaven ‘gevoteerd, die voor een onvoldoend gedeelte

contan’t ‘betaald en voor het meerendeel ‘door uitgifte

van nieuw ruilmi’ddei in den vorm van bankbiljetten

en kort schatkistpapier, na eenigen tijd gedeeltelijk

door leening geconsoli’deer’d gefinancierd woiden. In
West-Europa ‘heeft men tot nu toe ‘niet tot de schaal
van ontwapening kunnen besluiten, waarop ide leuze,

waaronder ‘de Entente ‘streed, deed hopen, terwijl de

subsidieering van de verstrekking van levensmiddelen

en ‘brandstoffen nog niet is afgeschaft en de stroom
van uitgaven voor ‘allerlei doel, welke uitgesteld zou-
‘den ‘kunnen worden, niet ophoudt. Men sluit ‘de oogen
voor het feit, dat vermeerdering van ruilmi’cldel zon-
der eorrespondeeren’de vermeerdering van goederen de

waarde- van ‘het ruilmiddel verlaagt en ‘den prijs der

goederen doet stijgen en ‘dat de voortzetting van deze
politiek noo’dwen’di’g ten slotte tot waardeloosheid van
bankbiljetten of staa’ts- en st’adsschuidbewijzen moet

leiden.

De ‘in ‘dit blad opgenomen ivekelijksche •bankstaten

doen ‘zien hoe schrikbarend de circulatie ‘van papier-
geld in alle landen sedert 1.914 en overal ‘behalve in

Nederland en ‘de Vereenigde Staten ook ‘sedert den
wapen’st’ilstan’d gestegen is. Het ‘dekkinigspercentage is
volgens dezelfde staten ‘sedert 191.4 gedaald; in Enge-

land van 52 pOt.
01)
1.3Y2 pOt., in Frankrijk van -69

pOt. op 15 pOt. (waarbij in ‘aa’n’mer’king te nemèn is,

dat
Y
3
‘van ‘het goud ‘der Fran’sche Bank in-Engeland
gedeponeerd is) in Duitschlan,d van 93 pOt. op 34 pOt.

(indien de Darlehenkssensche’ine ‘als ‘dekking gelden
en ‘op 3Y2 pOt. indien 1deze verwaarloosd worden) in

Noord-Amerika van 77 pot.
OP
48 pOt. Ten ontent

is ‘de circulatie met 230 pOt. toegenomen,
‘terwijl
het

dekkingspercerrta’g’e ‘dan’k zij de toevioeiing ‘van gou’d
uit ‘het ‘buitenland ongeveer gelijk aan ‘dat van 1914
gebleven is. In ‘alle landen is zie geconsolideerde
schuld vele malen vermenigvuldi,gd en overal h’angt
een reusachtig vlotten’de schuld ‘boven het hoofd der

helastin’gb.etalers.

• Merkwaardig. is ‘het, ‘dat ook overal op den minis-
terszetel de krachtige figuur, die ‘door gezond inzicht
en wijs beleid het proces tracht te stuiten, ‘ontbreekt. De gemeenteraden en parlemeu’ten, in hun geheel fi-
nancieel ondeskundig, behoeven leiding. Hun leden
zijn voor een ‘groot deel afgevaardigd ‘om v’ol’k’swen-
sohen to helpen bevrediiigen, gedeelteljik zitten zij v’ast
aan militaire tradities; de meesten ‘hebben voor de
financieele zijde van ‘de vraagstukken geen oog.
Zij.

bekommeren zich weinig omtrent inkomsten en drin-

gen aan op uitgaven:

De financieele ‘bestuurstaak is ‘buitengewoon zwaar,
do moeilijkheden zijn inderdaad zoedanig, ‘dat de beste
financier’s voor de verantwoordelijkheid van het be-
heer van de schatkist schijnen terug te schrikken. In
de .mbeste landen ‘is dan ook het finaneele beleid
meer gericht ‘op de opportunistis’che bevrediging van
de uiteenloopende eischen vande vertegenwoordigde
lichamen en het publiek ‘dan op een consequente wel-
vaartpolitiek.

– :De groote lijn en de krachtige han’d ontbreken bij
ons evenzeer, ‘doc’h al werpt een fictieve voorspoed dc
schatkist ongekende ‘baten af, wij willen ‘hopen, dat
van dien in vei-hou’ding tot an’dere lan’den gunstigen

toestand, gebruik gemaakt, zal worden ‘door ‘de ‘aflos-
sing ‘der vlottende ‘schuld d’oor directe «belasting.
Verdere inflatie zal slechts voorkomen kunnen wor-

den, indien de regeeting en de gemeenteraden doel-
bewust gaan ‘bezuinigen en liet creëeren van nieuwe
schuld staken. Voorts indien internationaal overleg
tot groote ‘besparing ‘op militaire uitgaven leidt.

Er is evenwel weinig ‘grond om te hopen, ‘dat spaar-
‘zaaiiiheid preventief zal ‘optreden, het sociale program

is’ overal ‘overladen en -do militaire uitgaven zullen,

gegeven ‘de sabotage ‘van het ‘volkenhondsoutwerp ‘door
den Ameri’k’aanschen Senaat en de samenstelling der

tegenwoordige Engelsche, Frânsche en Belgische re-
geeringen, ‘hun weinig concilia’nte ‘houdin’g tegen’över

Duitschiand, welke ‘daar militarisme en spartacis’me
bevorderd ‘heeft, uit vrijen wil niet ernstig ‘besnoei’d
worden. Eerder is ‘te verwachten, ‘dat de naderende

uitputting van den credietvoorraad, waarop o.a. moei-
lijloheden van plaatsing ‘van gemeentelijke en .staats leeningen wijzen, een ‘abrupt einde aan vele uitgaven,

waaronder ook nootlige, zal maken.
Mentaliteit ‘der me’nsch’heid. Weinig

hoopvoll’er ‘kan ‘men nopen’s de kansen van het ont.
staan van verstandige inzichten bij het puibliek ten

opzichte van
prijzen
zijn. De symptomen van het ,,er
op los leven” doen zich allerwegén op verontrustende wijze voor en ‘nemen niet af. De ‘bestuursorganen ge-
ven het voorbeeld, doch motiveeren hun uitgaven

althans door werkelijke of beweerde ‘noodzakelijkheid.

Het individu volgt, ‘zijn ‘geld aan ‘bioscopen, .over’dadi’g
vermaak,, kostbare ‘kleeding, ‘autos en andere weelde,
meestal grof van vorm, verdoen’de. Hier is ‘de ‘ver-

kw.isting ‘on’nadenkend, daar een uitin’g van’fatali’sme,
maar ‘de massa ‘ziet niet in, dat het roekeloos ver-
teerde ‘gl’d, indien gespaard of voor nuttige zaken

besteed, tot meer en ‘betere productie zou leiden en
dat zij in een moes leeft, die tot de verhaasting ee’ner
ca’tastrophe medewerkt. Zij ‘begrijpt niet, dat de oorlog
het sta’mkapitaal der wereld voor een aanzienlijk deel
verdel’gd ‘lieef t en ‘haar ‘overdaad dit vernietigings-
proces voortzet. Z’oolang ‘cle papieren welvaart ver-
hooging van inkomen vergemakkelijkt, zal het pu-
bliek dit ook niet inzien en de prijzen tegen zichzelf
blijven ‘opdrijven. De neiging tot veekwisting is tot
op zekere hoogte te ‘brei’delen ‘door ‘opschroeving der
‘belastingen op het inkomen tot op het punt, waarop
de matig levende ‘belastingschul’dige juist voldoende
overhoudt lom een gedeelte van het overschot te be-
leggen ‘en ‘dut ‘den priikkel tot den arbeid behoudt.
De ui’bbuitin’g ‘van ‘het publiek, de prjswoeker, ‘kan
vermoedelijk met onaanzienlijk resultaat ‘door coöpe-
ratie en wetgeving bestreden w’or’den, maar het zijn
lapmid.delen, waarmede een zieke psyche ‘niet te gene-
zen is.

De vicieuse oorzaken der duurte he’ben als ‘de
houtwurm zich oo diep in ‘het economisch getim-
merte ‘der maatschappij doorgevreten, dat ‘liet groote
‘kans loopt, ineentestorten. De ‘duurte als gevolg dier
oorzaken zal slechts voor zoover het gebrek aan
sch’eepsruimte er aan ten grondslag ligt, vrij spoedig
getemperd worden, doch de uitwerking ‘van een ‘daling
der vrachten zal van geen betee’kenis zijn, zoo ‘lang de
inflatie van ”het circul:atiemi’ddel, van viottende en
vaste schuld niet gestuit wordt, de verkwisting van
het individu en de gemeenschap doorgaat en ‘de pro-duotie van E’uropa niet toeneemt. Het inflatie-proces
zal, ‘daar ‘de volkeren en regeerin’gen een overmaat van uitgaven ‘blijven voorstaan, eerst ‘door ‘het aan ‘den ‘dag
treden (tenzij een wonder gebeurt) van de oncrediet-
waardigheid der debiteuren tot staan gebr’acht wor-den; ‘tegen verkwistinig baat geen predicatie, tegen
prijswoeker geen duurtewet. Deze verschijnselen kul-
len slechts ‘door den harden n’ood
verdwijnen.
Ook de productie van Europa zal ‘bij de huidige’ gees’tesge-
steidheid der regeer’ders en arbeiders idWest-Europa
niet toenemen. Alleen mag voor Oentraal-Europa,
3oolanjg kende, hongdr ‘of werkloosheid ‘den ‘arbeider
daar niet ‘tot wanhoop drijft, van internationaal, ‘d,w,z.
‘voornamelijk A’merikaansch 8rediet, voor den invoer
van ‘grond’stoffen en levensmiddelen verleend, heil
verwacht worden. Wat er ‘van de verarmde wereld
overblijft, valt in de toekomst onder Ajmerika’s in-
vloed en zijn ‘belang is ten zeerste bij ‘de voorkoming
van algeheele vernietiging van Europa ‘betrokken.
Maar zal ‘het ‘dit nog te
rechtertij’d
inzien?

1208

ÉCONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

31 December 1919

Alles tezamen genomen, is het te verwachten, dat,
aan 1e duurte een gewelddadig einde zal komen, als

het werkelijk gebrek aan koopkracht door een alge-
meene geldcr.isis zal blo’ootgelegd zijn. In ‘de ontzet-
tende gevolgen daarvan is het moeilijk zich in te

denken.
E. HELDRINC.

HET D.RAADLOOS WERELDVERKEE1?.

• Wat het wereldtelegraafverkeer betreft, is door den
oorlog een groots verandering gebracht in de positie.
De draadiocze telegrafie is uit ‘het proefsta’dium

getreden in het stadium der volledige erkenning harer

beteekenis, ook voor ‘het grootv.erkeer.
Men kan die beteekenis niet ‘af meten naar het

aantal woorden, .dat inderdaad .draadloos woedt over-
gebracht in vergelijking met het aantal woorden, dat

langs de kabels igaat. Het aaii4eel der draadioeze in

het overgeseinde woorden,’tal brengt haar nog lang niet

op gelijken voet met de kabels. Maar thaaT belangrijk-
hd is veel grooter ‘dan door die verhouding wordt

aangegeven.
Tot 1914 kan men spreken van het voortduren der
afleenheerschappij van de kabels’, die beteekende: de

Britsohe opperheersohappij over het wereldverkeer.

De uitslag ‘van den oorlog heeft de Engelsohe kabel-
overheersching nog verscherpt. De Duitsche pogingen

om een eigen kabelnet te vormen naast het Britsche,

hebben den nekslag ontvangen. Nederland als kolo-

niale wereldmogend’heid 1hoeft daarbij ook de Duitsch-
Nederlandsche Telegraaf.maatsciha’p’pij ton gronde zieii

gaan. Van de geallieerde mogendheden verzekerde

Engeland zich wederom het Ieeu’wenaan’deel van de
veroverde kabels, zoodat zijn hegemonie in dit opzicht

vollediger is geworden dan ooit.
Maar desondanks is Engeland’s greep op het werelcl-
telegraafverkeer als geheel ‘in sterke mate verzwakt-
Daarin ligt, kort gezegd, de hoofdbeteekenis der

opkomst van het dTaadloos wereldrverkeer.

Het verdient zeer de aandacht, hoe juist hij Enge-

lands vrienden en bondlgenooten
gedurende
den oorlog

•de belangstelling voor draadloose wereldverbindingen

is levendig gewor.den’en in idaden tot uiting gekomen.
• Als deze oorlog iets heeft bewezen, dan is het dit,

.dat kabelbezit niets beteekent tijdens zulk een alge-

meene menschelijke catastrophe, behalve voor dengene,
die ook volledige heerschappij ter zee weet af te
dwingen. En in de tweede plaats hebben de ervarin-
gen gedurende den oorlog gedemonstreerd, welk een

economische machbsfactor is gelegen in de .heer
schappij ov&r het telegraafwezen.
Waar voorloopig Engelands overmacht ter zee een

feit is, waarmede ide wereld nu eenmaal rekening
heef t te houden en derhalve ‘zijn kahelhegemoiiie voor
langen ‘tijd on,wrikbaar.der, staat ‘dan ooit, daar mag
het eau segen van den technischen vooruitgang wor-

den genoemd, dat ‘voor den druk op de overige wereld,
die aan elke ‘hegemnie van één mogenclheid inhaerent

is, een veiligheidsklep is igeschapen.

De Vereeniigde Staten, Frankrijk en Italië hebben

iR
cie, oorlogsjaren hun volle kracht gezet op het tot
stand brengen ivan radiotsiegrafische verbindingen,,
die ten deele slechts als ‘voorloo’pers zijn te beschou-

wen van uitgebreidere netten. De tot dusver opge
richte stations hebben tevens gestrekt tot het opdoen
van ‘ervaring, oo’k omtrent verschillende systemen en
tot het nemen van proeven o.a. met snelzenders.

Van de neutralen in den grooten oorlog heeft
Spanje in de eerste plaats op radiotelegrafiisch gebied
een voorname rol gespeeld. Noorwegen had reeds v66r
1914 ‘plannen voor een verbinding met Amerika, maar
liet station is door d’e Marco’ni-maatschappij eerst in
1918 afgeleverd. Zweden voorzag zelf in zijn behoefte,

die tot dusver niet .zoo ver rei’kte. Nederland ten slotte
maakte een aanvang ‘met werken voor wel de grootste’
tot dusver ondernomen directe verbinding, die met

Java.

Ook Rusland, het voormalige Oostenrijk-Hongarije
en Turkije hebben sedert 1914 g’roote stations ge-

bouwd, cl:ie zeker ook verder uit verkeersoogpunt nog
van ‘belang ‘zullen blijken, maar ‘tot dusver een meer

ondergeschikte rol spelen.

Van groote’re ‘beteekenis is nu zoowel als tijdens

den oorlog de draadlooze toerûsting ‘van Duitsch.laud

met Nauen en Könijgs Wusterhiausen bij Berlijn, als-
mede Eilvese ‘bij Hannover als hoofdpunten.

Op liet bijgevoegde kaartje hdbben wij de all.ervoor-

naamste, than’s voor wereldveikeer in dienst zijnde
stations aangestipt, aangevuld met nog enkele namen

van stations, die bestemd lijken om in de naaste toe-

komst een belangrijke rol te gaan vervullen. Volledig-

heid is in ‘het laatste opzicht moeilijk te verkrijgen,

aangezien van de ‘verkeersplannen van verschillende
landen niet precies ‘bekend is hoever het er mee staat

en in hoeverre ze geheel zullen worden afgewerkt.

Men moet daarbij in liet oog houden, dat zoowel de
uitgevoerde als de nog uit te voeren plannen voor
een groot deel zijn ontstaan onder den indruk van den
oorlogstoestanid. In noralen tijd spreekt de drang

tot onafhankeljkmaking van de kabels natuurlijk

minder sterk. En als het draadloos verkeèr er niet in

slaagt, ook normaal met de kabels te concurreeren,
in snelheid van afwerking der telegrammen en in

financieele uitkomsten, dan moet de ijver voor het

draaddoos wereldverkeer verflauwen naarmate de be-

zwaren der eeni’sij)dige kabelheerschappij minder op
den voorgrond treden.

In de afgeloopen vijf ‘jaren is het met de middelen

voor ‘draadloos verkeer geweest als met zoo’vele andere

zaken: wt het kostte, was een vraag van de tweede
orde. Op den ‘duur echter – en dit met natuurwette-

lijk recht -, beslissen econb’misohe factoren over het recht van ‘bestaan van een bedrijf. In den tijd, die nu
gaat .komen, zal voor de uitbreiding van het draa’dloos

v’erkeer het belang van het breken eener overheer-

schende positie ‘van één mogeiidheid op verkeersge-
bied geleidelijk weer minder zwaar gaan wegen.
Voor ‘het ooigenb]ik is”het aan twijfel onderhevig of

het meerendeel der, bestaande draadiooze wereldver-

bindingen, wat de directe financieele uitkomsten be-
treft, op één lijn zal kunnen staan met kabelbedrijf.

Aan ‘dc ,draadlooze is echter een groote kans gegeven.
Het is al een afgezaagde uitdrukking geworden om
te zeggen, dat de draadioeze techniek nog eiken dag
iets nieuws brengt. Maar het is daarom niet minder
waar. De ervaringen met snel- eü duplex-bediijf, met
ontvangstversterking, welke een meer beperkte zend-

energie noodig maakt en middelen om ‘den last d’er
natuurlijke luohtstoringen te verminderen en mis-

schien weg te nemen, die ervaringen’houden de hoop
levendig, dat de practische ‘toepassing der draadlooze
telegrafi e zich nog in hooge mate zal laten vetbeteren.

Een gewone seinveebiniding tusschen’ twee drea:l-
boze stations staat thans in woordental, dat per
etmaal kan worden overgebracht, ver ten echter bij

een kabelverbinding. De mogelijkheid van snel’tele-
grafie ove groote afstanden is er echter reeds; op
bepaalde momenten laat zij zic’h tusschen Europa e:rt
Amerika uitstekend toepassen. Dat het niet altijd

gaat, ligt hoofdzakelijk aan de luchtstoringen, die cle
opgenomen berichten onleesbaar maken. Maar reeds

zijn ‘verschillende ‘middelen gevonden om bij de ont-
‘vangst den last der storingen te verminderen. Wordt
het effect van die middelen nog verbeterd, dan zal
ook de toepassing van versterking bij ontvangst verder
kunnen ‘worden opgevoerd. Dit alles hëngt samen en
gaat in de richting, die de draadlooze als a1ledaagsoh
concurrent van den kabel ‘krachtiger maakt.

Voor de niet rijk met ka’belbezit gezegen.de landen
heef t trouwen’s het stellen van clraadlooze verbindin-

gen naast de kabels, ook als de draadlooze niet gehéél
zou kunnen concurreeren, tôch ook al economische ‘be-
teekerii’s in dezen zin, dat men niet totaal afhankelijk
is. Dat is een verkeerspolitieke zijde van de zaak, clie

31 December 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERIHTEN

1209

iL.

Co

o)

fl

cL

I

n

D

Cl-

eçfl

E

7
4
7~

1210

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

31 December 1919

ook bij de beoor.deeling •hai’er normale economische

beteekenis gewicht in de, schaal blijft leggen.

Wat hebben, als we de -kaart benien, de verschillende

landen tot stand gèbracht

Het moet de aandacht trekken, dat Engeland en de

Britsche ‘bezittingen op ons overzichtskaart,je slechts

enkele plaatsna-men vertooen. Het Britsche wereld-

rijk telt inideridaad een groot aantal draa-dlooze sta-

tions, maar slechts weinige, waarvan gezegd kan wor-

den, dat ze voor werel’dwerkeer bestemd zijn..

Ook daarin komt in zekeren zin ‘de Britsche kabel-

positie tot uiting.

Er is een plan geweest voor een Br’itsch draadloos

wereldnet; een contract van •de regeerin,g met de

Marconi-maatschappij, van v66r den oorlog, voorzag

in de oprichting ivaneen geheele serie groote stations,

tezamen het z.g. Imperial Scheme vormende. Het plan

dateert ‘uit een tijd, waarin van de wijze van inrich-,

ting der tegenwoordijge wereidstation’s van andere lan-

den nog geen sprake was. Als de stations van liet

Imperial Saheme destijds met voortvarendheid waren

uitgevoerd, zouden het -nu verouderde installaties zijn.

Intussehen is het contract daaromtrent met de Mei-

con’i-maatsohappij ontbonden ouder beding van schade-

loosstelling vooi den leverancier. De diepere oorzaken,

waardoor dit plan zulk een lij.densgesch’ied-enis heeft

gehad, zijn moeilijk te beoordeelen, maar de ,,Times”

sprak onlangs uit
;
dat het nu ‘maar goed was, dat men
liet had kunnen liqui’deeren, waarbij het ‘blad echter

aandrong op maatregelen om ‘het Britsche Rijk ten

slotte in de draad,looze lbeweging niet te doen achter-

blijven.

Engeland bezit aan groote stations een tweetal, die

aan de Marconiimaatsehappij bahooren en doo-r dez
worden geëxploiteerd; daarnaast een aantal moderne
stations van de marine, waarvan Horsea (B Y 0) het

grootste is en verkeert met Malta en Cairo. ‘Van de

twee .groote Marconistations werkt Cliden in Ierland
(M F T) geregeld met Glace Bay, N.-Scho-tland,

Canada (GB). Het zijn betrekkelijk ouderwetsche
stations met vonkzenders, :de eerste, die geregeld
tran.soceanisch verkeer hebben bewerkstelligd. Zij’

geven een goede oommercieele verbinding, waarop ook

met sneizon4er wordt gewerkt. -Carnarvon in Wales

(M
TJ tJ) is een nieuwer Marconi-station -met een soort

-ongednmp;ten zend-er (timed spar.k), maar werkt thans
enkel met Spanje.
Een veel belangrijker rol speelt Frankrijk, dat v66r
dan oorlog met het Eiffeltorenstation éen tijdlang aan
de spits stond, wat ‘de vonkzenders betrof en thans

met ongedempte uen,dstations te Lyon, Parijs en
Nantes wederom onder de eersten voor-komt. Een door’
de Amerikanen opgericht station te B6r-d-eaux, door

de Fransehe regeering voor 4 m’iliioen -dollar overge-
nomen, -schijnt nog s’teed.s niet in bedrijf te zijn. Het
moet de tot dusver grootste vertegenwoerdiger wor–
den van de -stations, die met den ‘door Poulsen uitge’

v-o-iicl,en .booglampgenerator werken. De booglamp is in
dit geval ontworpen voor de bij zulk een zder nog
niet vertoonde energie van 1000 kilowat. Dat is meer
dan het -dubbele van de energie, waarmede Lyon (Y N)
werkt en waarmede niet alleen gregeld telegrammen–‘
wisseling met N.-Brunswick (N 1′ F) en Annapoli
(N S S) in Amerika plaats heeft, maar waarmee ook.

ludo-China wordt ‘bereikt en soms Japan. Nantes
(U A) en Parijs (F L) bezitten kleinere booglamp-
zenders. Oeri.gens neem-t men te Lyon ook proeven met
een hoogfrequentie-machinezenid-er (systeem La’tour)
De Era’nsche regeering wil op Martinique, Nieuw
Caiedonië en Tahiti stations plaatsen als dat te Lyoi

ën voorts Da’kar, Djiboeti,Indo-Chmnia, Madagascar;
Congo, Tunis, Algerië en Marokko, deel-s in onderling
verkeer brengen, deels in direct verkeer met Frankrijk.

Met Amerika werkt Lon bij tijd-en met sneizen-der.
Duitschiznd had reeds even véér den oorlog door
liet -station Eilvese bij Haninover (0 U 1) een toen
nog wat gebrekkig ‘verkeer niet Sayv-ille, Long Island

(N D D), beide stations ‘met -hoo’gfrequentie-racMne

van Goldsohmjd.t. Tijdens den oorlog werd Nauen bij
Berlijn (P 0
Z),
welk-s vonkzender reeds veï’keer gaf

met Zui-rhvest-Afrika (‘hij werd soms tot in Ned.-

Indië gehoord) ‘omgebouwd – en van den -groots-ten tot
‘dusver – bestaanden zender met Arco-hoogfrequen’tie-

machine voorzien, nl. 1000 k’ilowabt primair.

Nauen, Eilvese en Lyoii steken elkaar thans, wat

hoorbaarheid op ‘de verste afstanden betreft, naar de

kroon. Dit bewijst echter voor de deugdelijkheid van

het.gebezigde systeem in verband met de aang’ewendë

primaire energie niet zoo heel veel. Uit verschillende
proeven is toch gebleken, dat bij het verkeer ovei

groote afstanden ‘de door ‘den zender gehezigde golf-

lengte v-oor de ‘hooi’baaxhei-d op bepaal-de punten op

aarde van -groeten invloed is. Bij een ontvangproef

op gewone soheepsan.rtennë was Nauen nog hoorbaar

te Buenos .Aires, terwijl Eilvese liet lang had afge-
legd -en ook Lyon niet meer doorkwam. Te ]3a’ndoeng

op Java -echter hoort man Eilvese sterker dan Nauen
en komt Lyon doorgaans in de d-etde plaats.

Men kan dan -ook voor de verschillende stations
onmogelijk ‘bepaalde werki.ngssferen opgeven. Er zijn
goede en kwade tijd
–
en van ‘den -dag en go-ede en kwade
tijd-en, van het jaar in de oveikom-st ‘der signalen. Het

Du’i-tsch-e station Nanen is ‘zelfs op Nieuw-Zeeland

som-s waarneembaar, dat i-s over den groots-ten. op aarde

voo-r-komcnden afs-tand van 20.000 -kilometer. Tegen-

woordig werkt Nauen gregeld met N.-Briinswick en

Annap-olis, bij wij-ze van proef ook met snelzenclei.
Ook wordt gelijktijdig door N-auen gezonden, terwijl
in Duitschland -tevens telegrammen van
beide
Amen-
kaansche stations worden o’ntvanjgen. Die ontvangst
heeft -dan plaats te Geltow, 30 K.M. van Nauen ver-
wijderd, op twee z.g. raamanitennes, die samen aan één
mast van 100 ‘meter hoogte hangen. In Amerika won-
den ter vermindering vaii luch’tstoringe’n de Euro-

peesche stations ook wel ontvangen op ondergrondsche
antennes.

Italië bezit te- Rome (1 D 0) een geheel modern
zendstation, dat evenals Lycn en Naue.n met Amerika
verkeert.

De Spaansohe stations onderhouden. meest Euro-
peesch verkeer, maar Barcelona is zelfs op Java soms
hoorbaar.

Het ‘grootste station- in Europa, -dat ons nog rest te
noemen, is Stavaing’er (L 0 M) door Marconi uitge-
rust me-t -ti-med spark -en werken-de met Marion (Mass.)
bij Boston
(T
S 0), soms ook met snelzander.
Van de reeds genoemde Amerikaansehe station-s
schijnt New Brun-swick te werken met Alexan,derson-
hi-oogfrequentie-machrine; de overige, behalve Sayvilie
(0-oidsc,h.midtzender) met lichtbooiggenerator. Ook

Tuokertd-n N. J. (N W W) en aan d-e Westkust San
Francisco (N.P G) en San Diego (N P L) zijn met
lichtbogen voor-zien. l)e heide laatste stations hebben
– verbinding met – Honoloeloe -en via dit tuaschen-
station ook met Goeam -en Cavite (Phili-ppijnen), als-me,de m-et Foenatas-hi (Japan). Het laatste is nog een
station met vonkz-ender. –

Wanneer in ons -eigen land ‘liet station te Kootwijk
zal zijn vö-ltooid
1)
-dat -een -geheel géljke inrichting
krijgt als Nauen hij Berlijn, dan zal Nederland – ge-

lijk ook uit het gegeven overzicht kan blijken – een
zeer zeker waardige plaats innemen.

Voor de venbinding Nederland—Indië zijn thans te
Bando-eng op Java twee nog voonloopige zenders, een
booglam-pzen-der en een’ h-oogfrequentie-m achinezender,
in beproeving. De -boo-glampzender d-aar is de sterkste,

maar toch -niet meer dan 300 kil-owatt primair. De
daarmee verkregen resultaten zijn niettemin reeds
zeer vermeldenswaard. De ontvangst uit Bandoeng in
Nederland is som-s st-ark genoeg om automatische

ontvangst (met parlograaf) toe -te laten. De signalen
worden ‘dan niet op het geh-oor opgenomen, maar met

‘)
[Wfen zie
hierbij pag.
932
jaarg.
1918.
– Red.]

31 December
1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1211

een soort ‘van phonografisohen opnemer in een wasrol
gekrast, die men later weer kan laten afloopen. Het

ontvan.gstation waar dit gebeurt, is opgbricht te
Sambeek bij Boxmeer. Men heeft dit op zoo grooten
afstand van Kootwijk geplaatst om met Indië later

gelijktijdig te kunnen zenden en ontvangen. De ont-

vangst op parlograaf is één der hulpmiddelen om

snelzeniden te kunnen toepassen.

In West-Indië bezit Nederland voor verkeer over

groote afstanden voorloopig alleen een groot onitva.ng-

station op Curaçao, waar de groote Europeesche sta-

tions waarneembaar zijn en zelfs een enkele maal ook

Baiidoeng is gehoord. Gegeven dc sterkte van den

Ban.doan,gsohen zender, is deze overbrugging van

20.000 kilometer een zeer merkwaardige prestatie.

Uit het medegedeelde moge blijken, dat de ontwik-

keling van het draadloos wereldverkeer voor Neder-

land alle aanleiding gaf om een begin te maken met

zijn aansluiting daaraan.
Wat betreft de keuze van het zendersysteem, die

gevallen is op de Arco-hoogfrequentie-maehi’ne, daar-
over is nogal strijd geweest. -,

Gaat men de inrichting der bestaande wereldsta-
tions na, dan zijn tot dusver de booglampzenders ver
in cie meerderheid boven de hoogfr.equenti e-eiiaehinea.
Dit kan echter hoogstens als bewijs strekken, dat men
geduren’de den oorlog voorkeur heeft gehad voor
meer eenvoudige constructie ‘der booglampgeneratoin
De tot dusver ingerichte boo,glampinstallaties bezitten
één nadeel, .dat bij de vermeerdering van het aantal
stations zal
n’toeten
worden vermeden, nl. het uitzen-
don van een tweeden toon naast den seintoon, wat soms zeer hinderlijk, is. Een definitieve beslissing
heeft de practijk over de waarde der systemen nog
niet gegeven.

Voor Nedriand is het thans zaak, dat de voltooiing
zijner stations niet te lang meef op zich laat wachten.

Den Haag. J.
CORVER.

NEDERLAND—ARGENTINIE.

In •de Memorie van Antwoord op Hoofdstuk III
(Buitenlandsche Zaken) van de Staatsbegrooting 1920
is sprake van de vestiging van diplomatieke posten in
Argentinië en Brazilië. Tot nogtoe werd ons land
daar vertegenwoordigd door consulaire ambtenaren, aan wie een persoonlijke diplomatieke titel placht te
wonden toegekend. De Minister acht het eene verblij-
dende omstandigheid, dat de lbelangstelling van Ne-
derland in het economische leven van Argentinië en
Brazilië zich uitbreidt, evenals onze commencieele re-

laties met die landen en meent, dat hierin reeds vol-doende aanleiding ligt tot de verandering, welke hij
in onze vertegenwoordiging aldaar voornemens is ‘te
brengen.

W..kelijk hebben in de laatste jaren onze handel,
bankwezen en industrie zich in sterkre mate dan
vroeger met Zuid-Amerika bezig gehouden en vooral
geldt dat voor Argentinië. Een groot aantal Necler-
landeis is in Argentinië verbonden aan ondernemin-
gen, die in Nederland haar hoofdzetel hebben, uit
Nederland worden gefinancierd of gebaseerd zijn op
den ‘handel ‘tusschen Nederland en Argentinië. Reeds
lange jaren houden Nederlanders zich in Argentinië

bezig met waterbouwkun’dige ‘werken en met den in-
voer van producten der vaderlandsche, doch ook van
buitenlandsche nijverheid. Van lateren
tijd
‘dateert
de ‘belangstelling van het Nederlandsche bankwezen. De belangrijkste uiting hiervan is wel de Hollandsche
Banik voor Zuid-Amerika, ‘die zich gedurende haar vijfjarig bestaan heeft ontwikkeld tot eene bank van
beteekenis in Argentinië. Zij werkt nu met een gestort
kapitaal van 20 miljoen gulden, heeft haar hoofd-
kantoor te Amsterdam en succursales te Buenos Aires,
alsmede te Rio de Janeiro, Santos en Sao Paulo in
Brazilië. Het dividend heeft in ‘de laatste drie jaren

8, 8 en 9 pOt. bedragen. De bank heeft ten zeerste bij-
gedragen tot ‘de recente uitbrei’ding van het handels-
verkeer tusschen Zuid-Amerika, speciaal Argentinië,
en Nederland. De Nedenlandsche firma’s, die zich in
de laatste jaren in Argentinië hebben gevestigd of

hare daar reeds gevestigde zaken hebben uitgebreid,
hebben daarbij zeer waardevolle medewerking van de

Hollandsche Bank ondervonden en ondervinden deze

nog steeds. De Bank behoort reeds tot ‘de groote bank-

instellingen in Zuid-Amerika en men mag verwach-
ten, dat zij in ‘de toekomst in nog meerdere mate ‘daar-
toe zal kunnen gerekend worden, te meer, omdat zij

reeds tot hare tegenwoor’dige ontwikkeling is kunnen

komen gedurende de voor haar bedrijf moeilijke oor-
log.sjaren. Voor een groot gedeelte is het zeker ‘aan de

Hollandsche Bank te danken, dat de Minister van Bui-
tenlandsche Zaken heeft kunnen spreken van de ver-
bljdende uitbreiding der Nederlandsche belangstel-

ling in het economische leven van Zuid-Amerika.

Verder werken eenige Nederlan’clsche hypotheekban-

ken in Argehtinië. Het sluiten van leeningen op lan-gen termijn onder Eypothecair verband is in Argen-
tinië reeds lang bekend. In 1886 is daar de Ar.gen-
tijnsche Nationale Hypotheekbank (Banco Hipoteca-
rio Nacional) ‘door den Staat opgericht. Zij verstrekt

slechts geld&n op eerste hypotheek tot een bedrag van

ten hoogste 50 pOt. van ‘de waarde van het pand en
geeft tegen de door haar verstrekte hypothecaire lee-
nin,gen pan’d’brieven uit, cedula’s geheeten, welker
totaal ‘bedrag het ‘bedrag ‘der leeningen niet mag over-
treffen. Oorspronkelijk mocht de Bank 50 mIljoen

papierpesos cedula’s in omloop brengen. Geleidelijk is

deze grens yerhoogd, tot zij in 1913 op 750 millioen
pesos werd gebracht. De Bank ‘heeft geen aandeelen-

kapitaal en hare ‘bedrjfswinst wordt gestort in het

reservefonds, ‘dat op 31 Juli 1919 ‘bijna 50 millioen
bedroeg. Op dien datum stonden omstreeks 690 ruil-
lioen papierpesos aan leeningen uit, terwijl 610 mil-
lioen ‘aan cedulas in omloop waren. Rente en aflos-
sing ‘der cedula’s worden ‘door ‘den Argentijnachen

Staat gewaarborgd. De
Argentijnsohe
cedula’s worden
in Europa (ook in Nederland) ‘gaarne gekocht.

Uit ‘de zeer ‘sterke ‘ontwikkeling van het bedrijf der
Nationale Hypotheekbank blijkt, ‘hoezeer deze wijze
van credietverleening past in het economische leven in
Argentinië. De Nederlandsche hypotheekbanken, die in Argentinië werken, hebben ‘dan ook tot 1916 haar

bedrijf geleidelijk kunnen uitbreiden. Daarop volgden
echter enkele voor Argentinië ‘minder gunstige jaren

tengevolge van geringen oogst (1916) en onvoldoende
prijzen der producten van lan’dbouw en veeteelt, we-
gens het door den oorlog ontstane ‘gebrek ‘aan scheeps-

ruimte. Na 1916 is zoowel van ‘de Holland-La Plata
Hypotheekbank te Amsterdam als van de Holland-

Argentinië Hypotheekbank te Dordrecht het bedrag
der uitstaande leeningen verminderd. De eerste werd
opgericht in 1905 met een gestort kapitaal van

f.700,000,— (nu 4 millioen), de tweede in 1910 met

een gestort kapitaal van
f
750.000,— (nu 1Y2 mil-
lioen). In 1916 stonden ongeveer 20 ‘m.il,li’oen en 7 mil-
lioen aan leeningen uit, welke ‘bedragen echter sedert dat jaar tot 13 millioesi en 5Y2 millioen zijn gedaald.
De ‘dividen’den ‘der eerste instelling hebben zich bewo-

gen tusschen 6 en 9 pOt., ‘die ‘der tweede tusschen 5 en

6 pOt. Aan het einde van het laatste ‘boekjaar had de
Holland-La Plata Hypotheekbank 15 millioen gulden
aan pand’bnieven in omloop, ‘de Holland-Argentinië
Hypotheekbank voor 6 millioen.

Van groeten vooruitgang dezer ondernemingen kan
men ‘dus gedurende ‘de oorlogsjaren niet spreken. Wel is dit het geval voor. ‘de Nederlan’dsche handelsbedrij-
ven, die zich toeleggen op den uitvoer van Argentijn-
sche landbouwproducten. Eene enkele groote Neder-
landsche firma hield zich daarmede reeds vôér den oor-
log op uitgebreide schaal bezig. Zij liet de leiding
dezer zaken in Europa echter over aan hare ‘kantoren in Londen en Antwerpen. Zij was een ‘der weinig tal-

1212

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

31 December 1919

rijke’ Europeesche firma’s, die in Argentinië deii

gr’aanu’itvoer in handen hadden en i.nde genoemde tweê

steden, alsmede Parijs, haar hoofdkantoor hadden.

Geene enkele Argentijnsche firma van beteekenis

hield of houdt zich met dien uitvoer bezig. Gedurende

den oorlog hebben zich een vrij groot aantal graan-
firma’s, vooral uit ‘de neutrale landen, in Argentinië

gevestigd, waaronder een viertal Nederland’sche. Zij

waren importeurs, die gewoonlijk hunne in’koopen de-
den bij de zooeven genoemde Argen’tijnsche verscheper,

doch in de eerste oorlogsjaren bleek al spoedig, dat

men, om zijn ‘bedrijf ‘als importeur van graan en vee-
voeder ‘gaande te ‘houden, zelf zijne ‘inkoopen in het

uitv.oerland diende te bewerkstelligen. Vooral uit

Scandinavië en Nederland ‘hebben een aantal koopli

d’en zich toen in Argentinië gevestigd. De meesten

hunner hebben hunne vestigingen, ‘die ‘aanvankelijk

bedoeld waren als in’ko’op’kantoren voor hunne ‘iropor t-

zaken in het eigen land, kunnen ontwikkelen ntar hét

voorbeeld der toen reeds in Argentinië gevstigde

groote verschepers. Er ‘bestaat ‘daar dus nu een aantal
kleinere fira’s; .waar’bij eenijge Nederlandsche, die
zic’h bezig houden met ‘de verscheping van graan, zaad

en veevoeder naar de verschillende landen, ‘die deze

artikelen uit Argentinië ‘betrekken.
Zij
hebben in ‘de
oorlogsjaren voldoende gelegenheid gehad haar bedrijf

zoodanig ‘te organiseeren, dat zij in staat zullen zijn,
zich verder, teontwikkelen in d’e’ingeslagen richting.’

Vooral de Nederlandsche firma’s maken reeds een goed

figuur.. Zij ‘bepalen zich niet tot voeding van eigeh

imp’ortzaken in Nederland, id’och doen ‘als verschepers

geregeld zaken naar an’dere ‘landen.

Op ‘initiatief van een dier Nederlanjdsche firma’s

en ‘met medewerking va.n een.ige Nederlandsehe olie-
slia’gerijen is eniele jaren ‘geleden ‘besloten tot ‘oprich-
tinig van eene olieslagerij in Argentinië, die als grond-
stoffen Argentijnsch lijnzaad en, ‘bij voorkomende ge-

legenheden, ook koolzaad zou gebruiken. Niet lang

daarna heeft zich een onzer grootste m’argarinefa’bri&-

ken een overwegend ‘belang ‘bij ‘die onderneming ver-
zekerd en onder hare leiding heeft ‘de fabriek onlangs
hare werkzaamheden aangevangen. Zij is gebouwd te

San M’artin aan de Para’na ten Noorden van Rosariô

en is ‘de grootste en best ingerichte fabriek van dien
aard in Argentinië. De ‘hoeveelheid grondstoffen,

welke zij ‘kan verwerken, is zeer belângrijk, terwijl de
fbriek nog op verdere uitbreiding is berekend.

Tot ‘de ontwikkeling van ‘den handel tusschen N e-derl’an’d en Argentinië en Brazilië heeft natuurlijk de
‘d’ruikke’stoom’bootver’bindin’g van dan Koniniklijken Hol-
lan’d’schen Lloyd reeds verscheidene jaren sterk ‘bijge-
dragen. Producten van landbouw en veeteelt wor’den geregeld met ‘diens boeten naar Nederland verla’deit,
terwijl de Nederlan’dsche importfirrn’s i Argentinië
zich eveneens van ‘deze lijn bedienen. Gedurende de
laatste oorlogsjaren is echter de ‘dienst zeer ongeregeld’

geweest en hçef t hij zelfs ‘geruimen ‘tij’d geheel stilg-
staan, zeer ten nadeele van dat gedeelte van den Ar-
gentijnschen handel op Zuid-Amerika, dat voor het
vervoer op de ‘booten van ‘den Lloyd was aangeweze.

JAN
ScHILrijuls.

DE ONTWIKKELING VAN HET KONINKRIJK

ROEJWENIE II.
*)

Geheel anders was ‘de geschiedenis ‘der bergachtige
l’an’dstreken, welke tu’sschen de zuidelijke Karpaten
en de TTa’nssylv’anische Alpen gelegen waren, en die
zich in het westen aansloten ‘bij ‘de la’agvlakrteu van de
Theiss- en ‘dan Donau, het ou’de Transsylva’nië. Dt deel der Ro’meinische provincie Dacië werd na den
val van het Romeinsche rijk overstroomd ‘door Go’tdn
en Hunnen. In 452 kwam het land in handen van de
Gepi’dcn en later va’n de Avaren. Door ‘die ovenheer-
s’ch’i.ng van ‘vreemden ‘werd het land ontvolkt, en toen omstreeks 899 de M’agyai’en in ‘de Donauvla’kte dooi’-

*) Vervolg
van
pag.
1191.

drongen, was het destijds ‘dun bevolkte land van

Transsylv’anië zonder geregeld bestuur.

T’oen de Hongaarsche ‘koni’n’geû ‘hiér ‘het gezag had-

d’en, trachtten zij het land ‘door kolonisatie weder te
bevol’ken en tot productie te brengen. Onder de koni’n-

gen Stephai 1 en La’dislaus 1 werden de
Szu/clers,
een volk tot de Oegrische groep van de Mongolen be-

hoorend, in Tr’an’ssylvanië ‘gevestigd, waar zij nog

in oostelijk Zeven’bur’gen hun nationaliteit ‘bewaard

hebben. Doch in het ‘midden der 1e eeuw werden

door koning Géza II in ‘aa’nzienijken getale Germaan-

sche ‘kolonisten, bestaande uit Sak’sen en Vl’aimingen,

in ‘het land ‘geroepen. Dezen vestigden zich langs den

oever der Alt of Al’oeta en la’n’gis de Maros, tot in de

dalen vau ‘de K’okel-riv’ier, waar zij waarschijnlijk

de ‘nederzettingen H’erm’an,nstadt (Villa Herman’ni),

Leschkirch en Grosz- Schenk ‘gegrondvest hebben. Die

kolonisten, te m’idden van n’og onbescih’aafde volken

gevestigd, waren genoodzaakt vooi ‘hun veiligheid
burchten en ‘kerk-k’asteelen te ‘bouwen, waar zij zic’h

tegen aanvallen konden verdedigen, en ‘de bewoners
van het ‘open land in ‘tijd van nood een toevlucht kon-

den vinden. In den loop der
tijden
zijn u’it ‘die ver-

sterkte n’ederzetti’ngen steden ontstaan. Een gemak-

kelijk ‘binnen te ‘komen toegangspoort voor d’i’t land
lag in het zuidoosten, en’ ‘dewijl van die zijde ‘de roof-

zuchtige invallen het meest gevreesd moesten worden,

gaf Andreas ‘Ii,.ten bind’e hiertegen een wacht te

hebben, ‘aan ‘de Dui’tsc’he Ridde’rord’e (Hospi.taalrid-

ders) .r,êriof aldaar houten ‘burchten en steden te ‘bou-

wen. Hioor is de stad Kronstadt ontstaan, en

nieuwe Duitgchèkolonisten werden hier in den om-trek geplant. De’ Saksen,. wier pri’viilegiën van vrij

gron’d’bezi’t en eigen rechtspiaak erkend werden, vorm-
den onder ‘hun eigen ‘graven ‘met de Magyare’n en de
Szè’klers ‘de ‘drie erkende naties ‘van dit land; een
s’tadhouder van den koning, woiwode; vor’mde den

band ‘met Hongarije. Intusschen waren ‘ook ‘de Roer’

menen uit het ‘bergland weer in dit gewest doorge-
dfongen. Dezen vormden echter een klasse ‘van onv.rije’

lijfei’genen, zonfder staatktndige rechten, ‘te midder(
van genoemde naties. Tien in 1427 en 1459 Sa’ksen,

M’agyaren en Szèders tot bescherming hunner vrij-
heden een verbohd van ‘wederzij’dschan steun sloten,
werden de Roemenen in Zevexi’bu.rgen n’og niet ge-

noemd. Het land verkreeg naar de zeven rechtbanken,
welke het, behalve Herm’anns’tadt, dat al’s hoofdplaa’ts
niet medegereken’d werd, bezat, nl. Bross, Mühl’bac’h,

Reu’ssmarkt, Leschkirch, Schenk, ‘Schss’bur’g, en
Reps, ‘den naam
Zevenbur gen.

Zevenburgen stond onder zijn
w
oiwode niet zelden

op tegen Hongarije, vooral ‘als di’t door de Turken
uit het zui’den bedreigd werd, en maakte ziek tijde-
lijk wel vrij, kwam ook een ‘korten tijd ‘onder ‘de opper-

heerschappij van Turkije, maar viel eindelijk, na een
zeer ‘afwi’sselen’de geschiedenis en veel strijd, evenals
Hongarije ten deel ‘aan het Ha’bsburgsche huis. Dit
geschiedde in het eind ‘der 17e eeuw. Zeveniburgen
werd ‘niet bij Hongarije ingelijfd, maar al’s een af zon-
cl’erljk kroonl’and beschouwd, terwijl de rechten en
vrijheden der drie genoemde ‘naties in Z’e’ven’burgen

erkend werden in het ,,Diplom’a Leopol’dinum” van
1691.

In 1765 verhiaf Maria T’heresia Z’e’venbui’en tot
Grootvors’ten’d’om.

Keizer Joseph II, ,besieid met een onitij’d’igen hervat’-
mingsijver en een streven naar jelijkmAking, h’ief in

Zevenhur’gen ‘de ‘bijzondere voorrechten ‘der daar er-

kende naties op. Dat veroorzaakte een bloed’igen tegen-
stand in Zeven’burgen, waar de natie’s ‘aan die voor-rechten ‘gehecht waren, en ‘duizenden aanziienlijken

vielen al’s ‘slachtoffer’s. In ‘dit land bleef vervolgens in-
nerlijke ‘strijd ‘heerschen tusschen de verschillende
staatkunidige partijen. Enkelen wenschten. een aanilui-
ting ‘bij Hongarije, o.a. ‘de Magyaren en Szèklers, ter-

wijl ‘de overigen, vooral die van Saksischen bloede, op
zelfstandigheid aandrongen met liberale hervormin-

,.,’
S

31 December 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

r

. –

‘ ••
i

–

.

h.
J&—

No

ta
tiI•iui

–
. —
•

— ,,

r
U

IUMMA
i•ur
1

W.1,&.ka.I

SIMON
CRIFur

I,I
,
–

j

i•
R1P•U’
–

••••r
.
.
t –
-,

•

,

•

.

i

• •

u.us’

•
–

–

‘ffJ

4

1213

îITftiiiiii
Poernru
V661Z’
der2.

Banaal
ooi’/o
.
g.

1
/’/,uw J2oemenrÂ.

eapabz.e.

– – – –
.5pOO1-Wge12.

– — –
RJ459r1zQr4

gen. Na het ibegin der tbewegingen van 1848 besloot de
Landdag te Klausenburg tot de vereeniging met Hon-
garije. Toen in dien tijd de Roemenen in het land,
die in de negentiende eeuw na verkregen vrijheid van

lijfeigenschap tot nationaal zelfbewustzijn waren op-

gekomen, er op aandrongen als vierde natie van Ze-
venburgen erkend te worden, ontbrandde weldra de
nationaliteitenstrijd in Zevenburgen, die alleen met
kracht van wapenen door Oostenrijk kon worden

onderdrukt. In Zevenburgen schommelde de macht
onzeker tusschen de nationaliteiten, totdat door de
kieswet van 1865 het overwicht in handen kwam van
Magyaren en Szklers, die de vereenigin.g met Hon-
garije wisten door te drijven, welke in 1867 tot stand
kwam. De Zevenburgsche hofkanselarij te Weenen
werd nu opgeheven en de afzonderlijke landdag van

Zevenburgen ontbonden. Het gebied werd hij Hon-
garije ingelijfd als een Hongaarsche provincie, die

door 75 afgevaardigden in den Hongaarschen Rijks-
dag werd vertegenwoordigd.

Sedert die vereeniging werden de nationale ver-

houdingen in Zevenburgen niet verbeterd. De Hon-
garen deden al het mogelijke om de bevolking van

Zevenburgen Hongaarsoh te maken; de Hongaarsche
taal werd er officieel ingevoerd. De Roemenen, zeer
talrijk in het land, die als natie erkend waren, kwa-
men hiertegen krachtig in verzet.

Nadat zij in 1906 voor de eerste maal het :kjesrecht uitgeoefend hadden, traden zij meer en sterker op den
voorgrond, vooral nadat in •de Saksische gewesten
aan 40.000 Roemenen eigendom van land was toege-
staan. De Saksen in Zevenburgen werden bij den
nationaliteitenstrijd meer teruggedrongen, en ook de
Szèklers kwamen in een moeilijke positie, waardoor

velen het land ontviuchtten en over ide bergen naar
Roemenië verhuisden. Zoo was Zeveniburgen een land,

waar niet alleen de inwonende nationaliteiten onder-
ling strijd voerden, maar waar zelfs een natie van
buiten de heersehappij had gevestigd, die alles in het werk stelde om op de regeering en de bevolking haar

stempel te zetten.

Zoo was de toestand v66r den laatsten grooten oor-

log. Toen Roemenië aan den strijd deelnam, trokken
de Roemeensche legers door de passen van de Trans-
sylvanische Alpen Zevenburgen binnen, en rekenden op dan steun van de Roemenen in het land en op den
afkeer van Hongarije. Toch waren heide factoren in Zevenburgen nog niet krachtig genoeg, om het land
geheel aan Roemenië over te leveren, zoodat het Oos-

tenrijksch-Hongaarsche leger de troepen kon terug-
dringen. Eerst na den val •der Oostenrijksch-Hon-
gaarsche monarchie weid de toegang ‘voor het Roe-
meensche leger gemakkelijker en nu deed Roemenië

bij den vrede
zijn
aanspraken op Zevenburgen gelden,
op grond van de nationale meerderheid der Roeme-
nen in het land.

Roemenië is hij den vrede beloond met Zeveiïbur-
gen. Maar dat de overgang nog niet de ulgemeene in-
stemming ‘der bevolking wegdraagt, bleek uit ‘de laat-
ste bericihten van het land, die meldden, dat er reeds
pogingen waren gedaan zich weer van Roemenië te
scheiden. De nationale verlangens zijn hier ,niet be-
vredigd door de bepalingen van den vrede. De idee
van een zelfstandig Zevenburgen wint steeds veld en
wordt in de eerste plaats geleid door de geestelijkheid,
die niet op vereeniging onder de Balkan-Roemenen ge-

1214

ECONOMISCHSTATISTISCHE BERICHTEN

31 December 1919

steld
is.
Voorstanders van de autonomie zijn verder
het meerendeel der Zevenburgsche Roemenen, ni. het
beschaafde Roemeensche element, de Zevenburgsche

bewoners van Duitschen oorsprong, alsmede de hier

wonende Hongaren. En in Hongarije volgt men met

meer dan algemeene ‘belangstelling •de politieke stroo-

‘mingeil in Zeven’burgen. Waarheen die leiden zullen,
is nog niet te voorzien.
S

*
S

Het oude Transsylvanjië vormt èeu merikwaardig

land. Door de natuurlijke gesteldheid, afgesloten aan

alle zijden, scheen het voorbestemd tot ide ontwikke-

ling van een zelfstandig staatsleven. Maar de mogelijk-

heid van toegang tot ‘het land langs be.rgpassen
in
het
zuiden en langs r.ivier’daleu in het westen, heeft
tengevolge gehad, dat idealen van de groote volken-

stroomen zichdoor het land bewogen, en ‘dat van de

hier •elkander hestrijdende M.agyaren, Roemenen en

Turken er telkens groepen als kolonisten of ver-

averaars in dit land drongen. Daardoor kon de zelf-

standigheid van. Zevenburgen niet lang ‘stand ‘houden.
Naar de natuurlijke gesteldheid ‘vormt Zevenbur-

gen een hoogland van 500 tot 800 M. hoog, evenals

Bohemen ingesloten door hooge bergketens. Het land

behoort .grootendeels tot het bergstelsel der
Kar paten,
die het ‘hoogland in het oosten met een hoogen berg-
muur, welke tot ‘boven 2500 M. gaat, afsluiten en

zich aan de zuidzijde voortzetten in de
Trarvs,sylva-
n’ische Alpen,
met verscheiden toppen van dezelfde

hoogte. De afsluiting door deze bergketens is niet zoo

volkomen, omdat de laatstgenoemde keten door.gangs-
wegen ‘hezit, o.a. iden Roode-Torenpas, die door een in-

snijding van 352 M. hoogte aan de Aloeta den doorgang

uit Zevenburgen •naar Walachije verleent. A’an iden
noordelijken uitgang van dezen pas ligt
Herman-,z-
stadt,
met 33.000 inwoners, •het middelpunt van het Duitsche element. En. verder oostelijk doorsnijdt di
e

Tömospas (1040 M. hoog) het gebergte, aan weiks

noordelijke opening het door de Aloeta doorstroomde,

‘door hooge gebergten ingesloten, . Burzenland ligt.

Hier vindt men iop den ,,Könin’gsboden’,’ het oude Sak-
seidand, de grootste ‘en meest bedrijvige stad van
Zeveniburgen,
Kronstadt
(Brasso) met 41.000 zielen.

Hier ‘hebben ‘in ‘de 13 eeuw ‘de ‘Duitsche ridders de
grenswacht gevormd tegen de invallen der ‘heidensche
Kumanan. Lang’s genoemde ‘beide pasen i’oopen ‘spoor-
wegen naar Zevenburgen.
Aan den ‘westrand wordt Zevenibiugen afgesloten
door ‘het
Bihargebergte,
dat in
zijn
zuidelijkst gedeel-
te, waarlangs ‘de Maros uit Zevenburgen zich een
w
i
eg
lbaant naar de Theiss, wegens den rijkdom aan
ertsen ook
wel ‘het
Zevenburgsche Ertsgebergte
ge-
noemd wordt. Het door deze bergwallen ingesloten
hoogland wordt door lagere uitloopers en heuvel-

reeksen doorsneden, waartusschen rivieren haar dalen
hebben: de Sza’mos, Maro’s en de Alt of Aloeta, die
van ‘drie zijden
den
toegang tot het hoogland openen,
en er vruchtbare dalen vormen. –

Hoewel een bergvestin.g, is Zevenburgen daardoor
toch niet afgesloten geweest voor het verkeer en dien-
tengevolge trokken verscheidene volken door ‘het land
en ontstond er die betrekkelijke veelheid van natiën
op een kleine oppervlakte, ztoals wij ‘dat boven be-
schreven hebben. Van de dnigeveer 2.658.000 zielen
behooren tot de Roemenen, of, gelijk men ze ook
noemt, de Wal’achen, 1.972:000 zielen of 55 pOt., tot de
Magyaren 918.000 of 35 pOt. en tot de Germanen (Saksen) 234.000 of 9 pOt. Daarbij komen nog de
Szèklers iin den zuidoosthoek ‘van het bergland, onge-
veer 450.000 in getal.
Die verschillende nationale elementen vormen
sterke tegenstellingen onder de ‘bevolking van Zeven-

burgen. De Szèklers zijn verwant met de Hongaren of
Magyaren; zij noemen zich met zekeren trots ,,zonen
van Attilas volk”, en zeggen, ‘dat de Hongaren daar-
aan eerst in verderen graad verwant zijn. Zij spreken

een oud ‘di’alect en onderscheiden zich ‘van de Trans-

sylvanische Magyaren door een meer imposant voor-

komen, een athletisehe gestalte, maar toonen minder

edele gelaatstrekken. Waarschijnlijk door kruising met
hun Germaansche na’buren, vindt men onder de

Szèklers zoovel blonde als donkere typen. De Szèklers

zijn meer vasthoudend aan oude gewoonten dan de
Magyaren.

De Sahsen hebben de ‘Duitsche taal in Zevenbur-
gen in eere galnouden. Terwijl de Szèklers meest het

Kathoiici’sme bewaard hebben, zijn ‘de Saksen meest

Protestantach, volgen’s de Augsiburgsche confessie. De
Hongaren daarentegen zijn meer het Calvinisme toe-
–
gedaan en de Roemenen de Grichsch-Oostersche Kerk.
Het Saksische element zag men in de jaren v66r den
oorlog lan’kzaam verminderen. Als oorzaak daarvan

beschouwt men politieke en sociale invloeden. Wat
de eerste betreft, vele Saksen ‘verlieten het land, om

aan de onderdrukking der Magyaren te ontkomen,
terwijl ook de toeneming door geboorten
‘bij
hen,
niet zeer sterk is, teneinde de verdeeling van het

groirdbezit niet te ver ‘te doen zijn. De. Roemenen, die groote gezinnen hebben, voorzien voldoende in

goedkoope wer’kkrachten. Landbouw, veeteelt en ‘mijn-
bouw
zijn
de ‘belangrijkste bedrijven der Saiksen.
De Roemenen bf Waladhen zijn door hun grote

huweljksv’ruc’htbaarheid, sobere levenswijze en ‘groots
activiteit, nadat
‘zij
als natie erkend werden, snel

opgekomen en ‘vormen de meerderheid der bewo-
ners van Tra’nssylvanië. Zij zijn over geheel Zeven-
burgen verbreid, ‘doch komen ‘het meest voor in het
westen en zuiden, terwijl de Magyaren daarentegen

meest in het westen en oosten worden gevonden. Die toeneming in aantal ‘heeft hun kracht gegeven om op

te treden tégen het Hongaarscihe }ewind in het land.

Zij ‘beschouwen zich als verwanten inn ‘hun naamge-
noo’ten, de Roemenen over, de Karpaten en de Trans-
sylvanische Alpen. Op het congres ven 1890 drukten

de Transsylvanisohe Roemenen dat gevoel ‘aldus uit:
,,Wij zijn en gevoelen ons leden van een ‘groote Roe-
meensche familie van elf millioen zielen. Als leden

van ‘die familie is ons streven naar haar materieele en
intellectueele ontwikkeling, en werken wij om ons
volk te behoeden ‘voor allen vreemden invloed.” En zij
betuigden tevens nog, dat zij trouwe onderdanen wa-
ren ei zou’den
blijven
‘van de vorsten uit het Habs-
burgsche huis.

Een verandering in ide gevoelens dienaangaanide zag men opkomen met den Balkanoorlog van 1913,
toen een ‘grooter Servië, een: grooter Bulgarije en een
grooter Griekenland werden geschapen. Wat men toen
op den Balkan zag gebeuren, maakte ‘bij een ‘deel der Roemenen in Zeven’burgen en Roemenië de gedachte
levendig aan een grooter Roemenië. En ‘dit denikbeeld
werd ‘door den groeten wereldoorlog verwerkelijkt,
toen het verzwakte Hongarije moest toestaan, dathet
ou’do Transsylv’anië met Roemenië werd vereenigd tot
en groot land.
Omtrent twee grenslanden bestaat n’og ‘geen zeker-
heid, nl. omtrent het Banaat en omtrent Bessarabië.
Bei’de zijn behalve ‘door Romenen ook door andere na-
tionaliteiten ‘bewoond. Omtrent het bezit van het Ba-
naat, de. rijke korenschuur van Hongarije, wordt nog
strijd ‘gevoerd tu’sschen Joego-Slavia en Roemenië.
Bessarabië daarentegen is een land, waar Oekraïne en
Roemenië elkander den invloed betwisten op nationali-teitsgronden. Wat daarvan worden zal, is nog onzeker;
waarschijnlijk zullen zij
bij
Roemenië komen.
t

S

S S

Het nieuwe Koninkrijk Groot-Roemenië is door
zijn gesteldheid een land, dat rijk is aan natuurlijke
hulpbronnen. Het zou te veel ruimte vorderen, om
daarbij in
‘bijzonderheden
stil te staan; wij bepalen
ons enkel tot eenige korte aanduidingen.

In de eerste plaats is Roemenië door klimaat en
bodem een uitstekend land voor den akkerbouw en de
ieeteelt. Het oude Roemenië —Walachije en MoIdavië
-, is door zijn uitgestrekte viakten en heuvellanden

31 December 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1215

voornamelijk een land van akkerbouw. De econo-
mische gesnliiedeuis is die van de boeren in dit land,
die. niet voor 1864 ‘van dan druk der lijfeigensohap

verlost werden, en ‘daarna eerst langzamerhand eenig
landbezit verwièrven. Twee klassen van grootgrondbe-zitters, eerst de Bojaren of adeflijke grond’heeren, later

ook de kapitalistische heeren, die grondbezit verwier-

ven, hadden schier alleen :den grondeigendom in han-
den. De economische vrijrnaking der beren en hun

opbeuring, maakt een belangreuk gedeelte uit van de

inwendige geschiedenis des lands. D cultuur-methoden
laten, door gemis aan kapitaal en de weinige ont-

wikeling der boeren, nog veel te wenschen over.
In 1915 was 1.904.294 H.A. lands aan de ‘teelt van

tarwe gewijd, d.i. 34 pOt. der oppervlakte (in 1913: 46 pOt.). Verder is het hoofdgewas mais: 2.107.289
H.A., of 34 pOt. der oppervlakte. Daarop volgt de

teelt van .gerst: 554.900 H.A. of 9pOt., van haver: 430.963 H.A. of 7 pOt., van rogge: 75.613 H.A. of

1 pOt., gierst 50.727 H.A. of 0,8 pOt. der oppervlakte
en een weinig boekweit. In totaal was in 1915: 84 pOt.
:der oppervlakte aan de teelt van granen gewijd. Daar-

naast worden nog geteeld peulgewassen en aardappe-
len, ongeveer 1 pOt., industriegewassen als beetworte-
lan, taba’k, enz. 0,4 pOt., en oliehoudende gewassen als

koolzaad, lijnzaad, hënnep en zonnebloemen. De tarwe

en maïs groeien meest in de Donauvlakte, de rogge
meer in de vlakte tussohen Sereth en Pruth.
Hoewel Roemenië rijk is aan
vee, staat toch de vee-

teelt niet lop hoogen ‘trap, en •de zuivelproductie is

daardoor nog onbelangrijk. Voor den wereidhaudel is,
wat lan’dibouwpro’ducten betreft, Roemenië hoofdza-.
kelijk leverancier van granen en meel. Tin 1911 werd
vçor 625 millioen lei aan ‘a’kkerbouwproducten en
voor 19,4 millioen lei aan dierlijke producten uitge-
voerd. Naar Nederland werd in 1911 voor 76,9 mii-

lioen lei uitgevoerd.
Naast den ‘akkeribouw noemen wij de wenden. Roe-
menië is een :boschrijk land; 2.707.800 H.A. zijn met
bosch bedekt, waarvan 1.067.573 H.A. staatsbosschen zijn. De bosschen leveren goed eiken-, ‘beu’ken-, den-
nen-, wilgen- en populierenihout. Aan hout en hout-
artikelen werd in 1911 uitgevoerd voor ongeveer 24

millioen lei; naar Nederland voor 4,6 millioen lei. De nijverheid in Roemenië is nog jong; ‘voor veer-
tig jaren vond men er nog slechts kleine, primitieve

fabrieksinrichtiugen ‘ter voorziening in de landelijke behoeften. Door staatsprotectie is de industrie opge-
komen; volgens de fa’briekswet van 1887, gewijzigd in
1912, worden van staatswege bijzondere voordeelen aan

fabrieken verleend, naar drie klassen ingedeeld, ni. 1.
die, welke ‘bi.nnenlan’dsche ruwe stoffen verwerken;
2. die, welke ruwe stoffen uit het buitenland invoe-
ren en verwerken en 3. fabrieken, ‘die voor export
leveren. De iand’bouwindustrie treedt voornamelijk
op den voorgrond, nl. de graanmalerij, de piritus-
industrie, de suikerindustrie, de houtindju’strie en de
bierindustrie.
Een hoogst waardevol voortbrengsel van ‘Roemenië
is de petroleu’m, een product, waaraan de zuidelijke
vooiibergen ‘der Transsyl’vanische Alpen rijk zijn. In
1913 was de opbrengst 1.885.225 tonnen, ter aarde
van 132 millioen dei. Een viertal groote maatschap-
pijen: de Steaua Romana, de Romana Americana, de
‘Astra Ro’mana en •de Ooncordia die tezamen onge-
veer
7
110
der totale productie bezitten, hebben de pe-
troleumindustrie voornamelijk in handen. Uit de ruwe
olie wordt gewonnen: petroleum, ‘benzine, smeerolie
en paraffineolie, paraffine, vaseline en als nevenpro-
ducten aaphalt en pek.
i)

*

*

Het hoogland van Zevenburgen heeft dQor zijn
hoogte, trots ‘de zuidelijke ligging, een ruw klimaat,
met snelle afwisseling van temperatuur, hoewel het
zeer gezond is. Landbouw, veeteelt en mijnbouw zijn

) [Zie ,,De petroleum-overeenkomst tussehen Roemenië
en de Middenrjken,” op pag.
632
v. d. jaarg.
1918. –
Red.]

de ibelamgrijkste bronnen van bestaan voor de bevol-
king. De Magyaren en Szèklers wijden zich hoofdza-

kelijk aan landbouw en veeteelt, de Saksen behalve aan den landbouw en de veeteelt ook aan den wijn-

bouw. De Roemenen (Walachen) houden zich ‘meest

bezig met ‘de teelt van mais en met ‘eeteelt.
Zevenburgen is over ‘t geheel, trots zijn bergachtige

terreinen, en met uitzondering van de hoogste kale
b
ergru
gge
n
, een vruhtbaar ‘landschap. Ongeveer

22 pOt. van ‘den bodem wordt gebruikt als bouwland,

26 Ot. ‘als grasiand en 37 pOt. is met bosch bedekt,

terwijl 10 pOt. improductief is. Den wijnbouw ‘vindt

men aan ‘de oevers van ‘de Maros en de Kokel. Ooft
wordt er in groote hoeveelheid geproduceerd. De

grensgebergten
zijn
meest met dennen- en beuken-

wonden begroeid, in het binnenland vindt men yeel
eikenwoud, ‘dat ‘door Roemenen en Szèklers ‘meest

wordt ibewerkt.
De exploitatie der wonden is nog pas goed begon-

nen, ‘doch kan veel toenemen. De landbouw is het best

ontwi’kkel’d in lde landen der Siaksen, ‘overigens is het
nog een uiterst pri’niifjief ‘bedrijf. De ru’n’der- en var-
kensteelt is zeer aanzienlijk; men vindt er uitstekende
paarden. Op de ‘bergen ziet men een druk herders-
leven; de Senuhutten gaan tot 1700 M. hoog.
Belangrijk zijn de delfstoffen van het land.
Het Zevenburgsche Ertsgebergte is lhet rijkste goud-

land van Europa. Het goudhoudende gedeelte van dit
Ertsgebergte heaft een lengte van 55 K.M. en een
maximale breedte van 30 K.M. Men kent hier een

groot ‘aantal vindplaatsen van gouderts, welke even-

wel in den laatsten
tijd
slechts ten ‘deele produceer-

den. Het grootste gedeelte der Hongaarsche goud-
productie is van hier afkomstig. Deze mijnbouw is
hier al zeer oud, d’agteeken’t van den tijd der Romei-nen (106-276 n. Ohr.), en werd sedert ‘onafgebroken
uitgeoefend; in ‘de streek van Böröspatak (in het
Ertsgeb.) liggen ‘de ‘gou’drijkste lagen van dit land.

Verder vindt men er ijzer, brumnkoleli en steenzout,

dit laatste voornamelijk bij Maros-Ujvar. De opbrengst
aan zilver, koper en lood is daarentegen nog gering. De industrie staat er niet op een ‘hoog standpunt.

Boekowina,
dat in den Romeinschen tijd ook tot
Dacië behoorde, ligt ten oosten der Karpaten en sluit
zich aan ‘bij Moldavië. Di-t land ‘kwam na een af-

wisselende geschiedenis in 1775 aan Oostenrijk en be-
hoorde sedert 1849 tot de Kroonlanden der Oosten-
rijksche monarchie, met den titel van Hertogdom.

Het is een gebied van 10.441 K.M.
2
, ‘
met ongeveer

800.000 inwoners, voor 38 pOt., meest in het noorden,
uit Roethenen ‘bestaande, en voor 34 pOt., meest in het
zuiden, uit Roemenen, terwijl er verder Polen, Ma-
gyanin en Joden en vele vertegenwoordigers van

Oostersche naties gevonden worden.
Het is een land met voornamelijk akkerhouw, met
teelt van m’aïs en haver, eenige veeteelt en bijenteelt.
De ‘bodem levert ijzer. Belangrijk zijn de bosschen des
land: de naam Boekowina beteekent heu’kenland, en
de houtpro’ductie wei aanzienlijk.’
H. BLINK.

DE CONCENTRATIEBEWEGING IN DE

ENGEtJSCHE SCHEEPVAART.

Onder invloed van ‘den oorlog werd ‘de concentratie-
beweging in ‘de Engelsche handelsscheepvaart zeer
versterkt. In het Juli- en Octobernummer van het
,,Weltwirtscthiaftlic’he Archiv” levert
Dr.

P. Overzier
in een artikel getiteld:
,,Die Zusa.mmen.-
schlussbewegurg in der englische’n. Handelsschif-

fahr”
‘belangrijke details, nan de han’d waarvan we de gelegenheid hebben met toevoeging van eenige recente
gegevens ‘op dit verschijnsel nader in te gaan. Een al-
gemeene inldiding gaat vooraf aan de afzonderlijke
bespreking van het Ounard- en Royal Mail-concern.
1
)
Reed’s voor ‘den ‘oorlog ‘deed ‘de concentratie tendens
hbre werking in de Engelsche . handelsscheepv.aart

) De studie wordt nog voortgezet.

1216

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

31 December 1919

gev’olen, ofschoon in de meeste reederijeii het parti-

culiere vermogen een overwegende ‘beteekenis had,

waardoor de ‘kapitaal’sconcentratie tot op zekere hoogte

gbon’den was aan het particuliere vermogen van den

reeder.

Een voor de concentratie .nadeel:i’ge factor is de ver-
deel.ing van de E’nigelsche scheepvaart over soovele

groote en kleine havens, ‘die onderling in concurrentie

staan, waardoor ‘de samenwerking zeer moeilijk is.

Bovenidien was ‘ongeveer twee derden der Engeische
scheepsruimte in de’ wilde vaart werkzaam, in welke

‘de concentratie zeer moeilijk schijnt .te zijn.

Deze factoren zijn door iden oorlog in menig opzicht

opgeheven. De heerschende ‘opvatting werd
ru,
‘dat de

handhaving ‘der positie ‘van Engeland in ‘de handels-

scheepvaart ‘in de toekomst afhangen zou van de sa-

menwerking in sterke organisaties. De ‘kleinere reede-

rijen varen geneigd hun schepen te v’erkoopen, vooral

daar een klein ‘scheepsverlies reeds een goede exploi-
tatie voor ‘hen ‘onmogelijk maakte.

De groote ree’derijen trachtten het gebrek aan

scheepsrui’mte, dat ontston’d door de requi’sitie van
regeeringswege en oorlogsmolest, te verhelpen ‘door
den aan’bouw van nieuwe schepen of ‘de verwerving

van oude. De scheeps’bouwnijverh’eid ‘kon in d’ie be-
hoefte niet geheel voorzien, vooral ook doordat de

aanbouw van p’assa’gierssc’hepen aldra gestaakt werd.

Vele kleine reederijen konden ‘hun schepen op voor-

deelige ‘wijze van de ‘han’d ‘doen en iook ‘de igroote reede-
rijen werden ‘meer gediend ‘door samenwerking. Oor-

l’ogswinsten en schadevergoedingen ‘der verzekerings-
maatschappijen gaven de groote reederijen ide be-

schikking over veel vlottende middelen, *eike aange-

wen’d werden ter versterking van het concentratie-

proces.

De j’aren 1915 en 1916 waren zeer gunstige jaren

voor de Engelsche scheepvaart; de verzekering dek’te

de verliezen, zoodat ‘door ‘de hoo’ge vrachten ruime
winsten ‘gemaakt konden worden. In 1917 verminder-

den deze winsten, ‘daar de requi’sities der regeering

tegefl ,,con’tract r.ates”, welke beneden de vracht op
de open markt waren, zeer toenamen.

Wij zullen nu twee der ‘belangrijkste groepen aan

een afzonderlijke ‘beschouwing onderwerpen.

Het 0 u n a r .d – c
0
n c e r n. De ‘kern van deze

groep vormt ‘de in 1840 met steun van de Britsche
regeering onder ‘den’ naam van ,,The Britis’h an’d North
American Royal Mail Steam Packet Company” opge-‘
rich’te’ Cunar’d Line. Tot aan het uitbreken van den
oorlog, nam zij voornamelijk deel ‘aan ‘het Noord-
Atlantische verkeer. De maatschappij ‘kon zich steeds verheugen in steun van regeeringswege, ‘vooral ‘sinds

1903 werd de relatie met de regeering zeer nauw. In
genoemd jaar werd ‘de international Mercantile f a-
rine Company op’gericht, waardoor ‘de Cunar’d Line.
geïsoleerd in het Noord-Atlantische verkeer ‘kwam te’
staan, en daardoor onder Amerikaansche’n ‘invloed

dreigde te komen.

Om het Engel’sche karakter van de Cuin’ard Line te
waarborgen, ‘stond de regeering een ‘in 20 jaren af te
lossen leenin’g toe van £ 2.600.000 tegen 2/4 pOt., met
het doel om ‘twee snelvarende schepen te bouwen, ‘die
in 1907 onder ‘den naam van Lusitania en Mauretania’

in ‘dienst gesteld werden. Bovendien verkreeg ‘de
Cunar’d Line vanaf ‘de •indienststelling dezr beide

schepen een jaarlij’ksche ‘subsidie ‘van £ 150.000 en een

postsu’bsidie van £ 68.000 per jaar.

Reeds in 1911 verschafte de Cun’ard Line zich ‘de’

contrôle over ‘de Thomson Line, waardoor een belang-,rj’k aandeel verkregen werd in het verkeer ‘op Canada.
In 1912 verschafte ‘zij zich ‘de meerderheid der aan-
‘deelen van de Anehor Line (Henderson Brot’hers),
waar’door niet alleen de ‘dienst van ‘de Mi’ddellandsche
Zee op New York ‘kon uiitgebreid worden, doch ook’
een aandeel verkregen werd in ‘de scheepvaart op
Indië. Door ‘deze transactie verkreeg ‘de Cun•ar’d Line
ook de heerschappij over de Anchor-Brocklebank Line,

welke on’der contrôle van ‘de A’nchor Line stond. In

.1916 nam’ de Anohor-Brocklcbank Line nog ‘de Well
Line, Ltd., New-Oastle.’on-Tyne over.

In April 1916 nam ‘de Cun’ar’d Line ‘de twee sche-
pen van ‘de Canadian N’orthern Steam’ship, Ltd., over

en ‘sloot zij een o’ïereen’komst met de Cana’dian

N’orthern Railway. De ‘dienst ‘op Canada kon hier-

‘door weer uitgebreid worden.’ In Juni 1916 verschafte
zich de Cunard Line, door de overne±.ing van ide Corn-

mon’wealth ‘and Dominion Line, aandeel in ‘het ver-
keer ‘met Au’s’trali,.

In Septensbr 1916 vond er een fusie plaats tus-

schen ‘de Anchor Line en ‘de Donaldson Line ‘of Stea-niers (Donâldson Bros), ‘Glasgow. De Doniildson Line

‘onderhield ‘lijnen op ‘de La Platahavens en andere

Zui’d-Ameri’kaansche havens en ‘bovendien ha’d zij

diensten op Canada.
Ten slotte werd in 1917 n’og een kleine reederj, de

America-Levaiit Li’ne overgenomen.

Door’dat ‘de chairman ‘van de Cunard Line, Sir
Alfred Booth, ei’genaar ‘is van ‘de Booth Steamship
Compaiijr Ltd., L,iverp’ool, welke op Zuid-Amerika

vaart, heeft het Concern van ‘de Cunard Line, het een
bij ‘het ander genomen, h’are verbindingen over de

geheele wereld.

De tonnage waarover de Cunrd Line in 1909 he-

schik’te, ibedroeg 275.000 B.R.T. Than:s, tien jaar later,

beschikte ‘het geheele ‘concern over 558.380 B.R.T.

sch’eepsruimte, terwijl voorts 426.800 B.R.T. in aan-

bouv zijn.
In 1909 ‘bedroeg ‘het gestorte aandeelenkapitaal van

de Cunard Line £ 1.600.020; de rageering hee’f.t één

sh.are van £ 20. Bovendien was er een ,,Mortgage
Debenture Stock” van £ 3.940.000. A’an het eind van

1918 bedroeg het gestorte kapitaal £ 5.470.856, terwijl
de obl’igatieleening nog slechte £ 2.683.631 ‘bedroeg.
In Februari van ‘dit jaar werd ‘bekend, dat ‘de

Oufiard Line, welke h’are ‘diensten ‘op New York steeds

van. Li’erpool onderhield, •in de toek’omst ook van
Southampton op New York zou varen.
;,As a Liv er-

Pool m.an, 1 regret the necessity of coming to such a

cle cision,”
zei Sir Alfred Booth, ‘doch om een vooraan-
staande plaats in ‘het vervder van eerste ‘klasse passa-
giers te ‘verkrijgen, welke van het vasteland komen is

een ‘dienst van Southampton via Oherbourg noodzake-

lijk, voôrai daar de Duitsc’he
lijnen
‘hier weggevallen

zijû. Een concentratie-schema vanh’et Cun’ard:concern,
overgenomen uit ‘liet W.A., vindt men hierbij opge-

nomen.
Cunard
Line

Common-

Canadian
wealtli and

‘
Anchor

Northern

Booth
Dominion

Line

Steamship

Line
Line

I I

I I

Co.

Donaidson

I

Anchor-

T me

Brockieba
Line

Well Liiie

Als tweede groep verdient het R o y al Ma i l-c o n-
c e r n alle aandacht. Als leider van deze combinatie
is Sir Owen Philipps te beschouwen, de president van

31 December 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1217

de in 1839 ‘opgerichte Royal Mail Steam Packet Oom-

pany, London.
In 1903 had deze reederij een vloot van 89.460

B.R.T., in 1910 was deze reeds 211.831 B.R.T. groot.

In laatst genoemd jaar ‘begint de concentratiebewe-ging in de Engelsche Scheepvaart, welke beweging

zijn stuwende kracht in Sir Owen Philipps ‘vond.

In den loop van de jaren 1910 en 1911 heeft de
R.M.S.P. zich de leiding over een aantal groote maat-

schappijen verschaft, zoodat de totale scheepsruimte

in 1912 reeds 1.300.000 B.R.T. bedroeg. In 1910 ver-den de ‘door de Elder Dempster & Co. geëxploiteerde

Scheepvaartmaatschappijen ‘onder contrôle der R.M.
S.P. gebracht. Dit nieuwe ‘bezit werd ingebracht in de
op 31 Maart 1910 ‘opgerichte Elder Dempster & Co.

Ltd. De belangrijkheid van de ‘onder ‘dezen naam ge-
combineerde reederijen blijkt uit onderstaande tabel.

Sclteepsbezii ven de Elder Dempster & Co., Ltd.

African Steam Ship Company……70.475 B.R.T.

British & Afric. Stearn Nav. Co., Ltd 92.618

Elder Line, Ltd ……………….

78.717

Imperial Direct Line, Ltd., West
In’dian Mail Service …………23.572

La Beige Mai-itime ‘dii Congo(ge-
deeltelijk) ………………….16.058

Elder Dempster. & Go. …………

33.120

In aanbouw………………….29.578

344.138 B.R.T.
Bovendien werden door ‘de El’der Dempster & Co.,
Ltd. de zaken van ‘de Gra.nid Canary Coaling Cy. op
Teneriffa en die van de Sierra Leone Coaling Cy. in

Sierra Leone overgenomen. Kort daarop werden de
Glen Line en S’hire Line aangekocht, welke van de
Noor’dzeehavens naar het verre oosten voeren. In 1917
werd door ‘cle Elder Dempster & Co., Ltd. de Gulf
Transport Line overgenomn, welke een geregelde
dienst van Liverpool en Lc Havre naar Gaiveston on-
derhiel’d.
In Juni 1910 breidde de R.M.S.P. hare macht uit
door ‘de overneming van de Pacific Steam Naviga-
tion Company. Laatstgenoemde reederj werd in 1840
opgericht; zij was de eerste stoomvaartmaatschappij
die de Stille Oceaan ‘bevoer. Haar schepen voeren van
San Francisco tot Vaiparaiso en bovendien was er
een geregelde lijn ‘van Liverpool en Glasgow naar Bra-

zilië en de La Plata. Bij overneming was de vloot
183.234 B.R.T. groot. Devoornaamsteredenenvoor de
overneming wraron het gereedkomen van den Andes-
tunnel en ‘het feit, dat de ‘bouw van het Panama-kanaal
zijn einde scheen te naderen. Hierdoor zou in ‘de toe-
komst geen samenwerking •tusschen ‘beide reederijen

volstaan ‘op basis van een losse vriendschapsband. De
oplossing werd in de fusie gevonden.
In 1911 sloot zich de Laimport and Holt Une bij
het Royal Mail-concern ‘aan. Deze, in 1865 onder den
naam van Brazil and River Plate Steam Navigation
Gompany opgerichte reederij ‘onderhield geregelde
diensten van Antwerpen, Le Havre, Londen, Man-
chester en Glasgow naar ‘de La Plata, Brazilië en de
Westkust van Zuid-Amerika. Deze combinatie ver-grootte het concern met 146.670 B.R.T. Sinds 1917
wordt ‘samengewerkt met ‘de Argentine Navigation Co. In het begin van 1918 werd ‘de meerderheid ‘der aan-
doelen van ‘de scheepswerf Archi’bald Mc. Millan and
Sons, Ltd. in Dumbarton, die reeds vroeger schepen
voor dese groep ‘bouwde, verworven.
V’an zeer groote ‘beteekenis is de aansluiting van de Union Gastle Line bij het Royal Mail-concern in 1911.
De aanleiding hiertoe was het pos vervoer naar Zuid-
Afrika. De Union Castie Line was lid van den Zuid-
Afrikaanschen Scheepvaartrin.g, welke met de Zuid-
Afri’kaansche regeerin’g niet tot overeenstemming kon
komen over ‘de rabatkwestie. Daar de R.M.S.P. niet
tot den genoem’de’n Sc’heepv’aartring behoorde, kon ze
met de overgenomen vloot der Union Gastle Line tot
een overeenkomst komen met de Zui’d-Afrikaan’sche
regeering.

De vloot van de Union Oastle Line was bij ‘de over-

neming 320.000 B.R.T. groot, terwijl het Royal Mail-
concern, ‘door •deze nieuwe combinatie over 1.287.950 B.R.T. kwam te ‘beschikken.

In 1913 nam ‘de R.M.S.P. ‘de aan het La Plata ver-

keer deelnemende Nelson Line, Ltd. en de Neison
Steam Navigation Oompany, Ltd. over. De Nelson

Line had schepen, welke speciaal ingericht
zijn
voor

het transport van bevroren vleesch en graan. In 1914
werd ‘d’oor de R.M.S.P. ‘de Royal Mail Steam Packet

Meat Transport Co. opgericht, met het speciale doel

van vleeschtran’sport van ‘de La Plata naar Engeland.
In 1916 werden nog overgenomen de Moss Line,

R. Mac An’drew & Co. en ‘de V’olana ‘Shippi.ng &

Co., Ltd.

Door dit geweldige concentna’tiepr’oces ‘beschikte het
Royal Mail-concern aan het ein’de van 1917 over
1.600.000 B.R.T. In 1911 bedroeg het aan’deelen kapi-

taal ‘der R.M.S.P. £ 1.700.000, terwijl een o’bligatie-

leening van £ 2.250.000 ten haren laste was uitgege-

ven. De totaal’ boekwaarde ‘der vloot, nieuwbouw en
deelnemingen in ‘dochtermaatschappijen was toen
£ 4.875.183. In 1917 waren ‘deze cijfers resp. £ 5.000.000,
1 4.500000 en £ 10.437.769.
Door ‘de verkeer’sstremming ‘had de R.M.S.P. in het
begin van den oorlog igroote verliezen ‘te dragen. In

de latere oorlogsjaren verbeterde de f.inancieele p’ositie
echter geheel.
u.
M. H.

DE RJJKSMJDDELEN.

In dit nummer treft men aan het gebruikelijk over-

zicht met bijlagen, van de opbrengst der Rijksmid
–
delen over de eerste elf maanden van het loopende
jaar, vergeleken met de overeenkomstige cijfers van

liet vorig jaar.
De oorlogswin,st- en verdedi’gingsbeiaatingen
brachten tot dusver in totaal op een bedrag van

f
655.050,314, waarvan
f
488.236.300, op rekening

komt van eerstgenoemde heffing.
Met inbegrip van de opcente’n ten behoeve van het
Leeningfon’d’s – ‘behalve die op den suikeraccijns,
wrelke geene verawaring van belastingdruk mode-
brachten – is dus in totaal
f
789.968.952, ontvangen

uit belastingheffing, die haren grond vindt in de
buitengewone omstandigheden.
De gewone middelen brachten in de afgeloopen
maand
f
33.395.207 ‘op, tegen f18.438.280 in Novem-

ber 1918 en vertoonen mitadien een vooruitgang van
/ 14.956.927.

De opbrengst der afgeloopen maand overtreft de
raming met het aanzienlijk ‘bedrag van
f
14.791.832,
de opbrengst van de eerste tien maanden van 1919
overtrof de raaning met f77.294.287, zoc>dat over de
eerste elf maanden van 1919 de opbrengst de raming
met het aanzienlijke bedrag van
f
92.086.119 te boven
gaat.

Dit gunstig resultaat is voornamelijk ‘te danken aan
het ruimer vloeien van de grond-, de personeele, de
inkomsten-, de dirviden.d- en tantième- en de vermo-
gensbelasting, aan de accijnzen op suiker, gedistil-
leerd, bier en geslacht, aan de zegel-, registratie- en
successierechten, aan de rechten op den invoer, de ‘be-
lasting op go’uden en zilveren werken, aan ‘het sta-tistiekrecht, het recht op de mijnen, de domeinen en
de loodsgelden.

Tot de gunstige resultaten over November 1919, in
vergelijking met November 1918, ‘droegen de zooeven
genoemde middelen bij met uitzondering van den
suikeraccijns en het reoht ‘op de mijnen.
Tra,ger vloeiden suiker- en zoutaccijns.

Het ruimer vloeien van ide grond-, personeele,
inkomsten-, dividend- en tantième- en vermogensbe-
lasting hangt waarschijnlijk samen met het inhalen
van den achterstand bij de vaststelling der aanslagen
en de invor’dering hiermede verband houdend. De hoogere opbrengst van ‘den gedistilleerdaccijns
is een gevolg van de op 7 April ingegane accijns-

1218

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

31, December 1919

verhooging en van een toeneming der beschikbare

gronidstMfen, dit laatste deed waarschijnlijk ook bij

de
iiookere
opbrengst van den bieraccijns invlôed

gelden.
De stijging in opbrengst van den geslachtsaccij.n’s
houdt verband met de hoogere vleeschprijzen en ‘het

meerder rvleesohgebruik in 1919 vergeleken met 1918.

Het ruimer vloeien van de zegelrechten mi wel zijn
tôe te schrijven aan de met 1 Augustus j.l. in werking
getreden wet van 27
Juui
1919 (Sta.atsblad No. 432)

tot wijziging der Zegelwet 1917, aan den levendigen.

Effectenhaudel en aan de verscherping van het toe-

zicht.

De
stijging
van de opbrengst van •het registratie-

recht moet waarschijnlijk worden toegeschreven aan

de talrijke emissies en overgangen van vast goed.

De belangrijke vooruitgang in de opbrengst der

successierechten ets., is
waarschijnlijk
toe te schrijven
aan de waardedaling van het geld, waardoor grootere
geidswaarden worden nagelaten, geschonken of bij

overlijden overgaan. Voorts doet thans de belangrijke
sterfte in do griepperiode haren invloed gevoelen.

De meerdere opbrengst van de invoerrechten, het

statistiekrecht •en de loodegeiden ‘vloeit •voort uit de verlevendiging van ‘het internatiozale verkeer, terwijl

bovendien wat de eerste twee middelen betreft, de

sterke
prijsstijging
haren invloed op de ontvangsten

dQeTt gevoelen.
De toeneming van de opbrengst der belasting op

gouden en zilveren werken
wijst
op de toenemende

neiging van velen tot ‘het koopen van weelde-artikelen.
De mindere opbrengst van den suikeraccijns ‘houdt
verband met een afnemend verbruik van suiker en

‘su,i.k’erhoudende spijzen, nu weder andere voedings-middelen in voldoende mate aanwezig
zijn
en boven-

dien de hoogere suikerprijzen de vraag naar suiker

doen afnemen. –
De lagere opbrengst van den zoutaccijns is een ge-

volg van het verbruiken van de groote, gedurende den
oorlog gevormde en veraccijnsde voorraden.

AANTEEKENINGEN.

La r
•
i chess e qui fait la ruine.
(Zwitser-

sehe valuta-zorgen.) – In Zwitserland gaat men onder
den hoogen stand van den Zwi’tse’rsch’en frank tegen-

over de andere valuta’s zeer gnbukt. Het veroorzaakt
vooreerst een overweldigend aanbod van Zwitsersche
waarden, vroeger in ‘het buitenland, vooral in Frank-

rijk, geplaatst; het maikt .dat de Zwitsersche indus-

trieën, veelal parallel-industrieën met Dui’tschland,
niet meer expo’rteeren kunnen; het maakt dat ‘het

hotel- en toeristen,wezen, deze voorname factor van

volk.swelv’aart, kwijnrt.
Bovendien o’njder’v’indt de Z’w-itsersche wisselmarkt hevi’ge schokken, die de ha.ndelszaken enorm belern-.
meren. De oorzaa’k hiervan wordt gezegd de ‘volgende

te zijn’. In de nieuwgecreëerde staten als Polen’ en
Tsjeeho-Slo’wakije, idienoggeen behoorlijk muntatelsel
hebben, zouden de .groote transacties meestal worden afgesloten in een vreemde valuta en wel in Paiiij,sche
frainken. Nu deze aan het wankelen zijn geraakt, zou

men een frank ‘met betere basis, nl. den Zwitserschen,
als betaalmiddel hebben gekozen. De Zw.itser.sche cir-
culatie is te beperkt om aan dezen eisoh te voldoen,
zoodat nu eens ‘de vraag, dan weder ‘het aanbod van
Zwitsérsche franken plotseling te groot is.
Men heeft daarom al reeds ‘het wanhopige voorstel-
hooren uiten, om ‘den Zwi’tserschen frank nu mair

moedwillig te bederven door eene opzettelijke inflatie
teweeg te brengen: aflossing van alle ooriogsschul’d

door een overmatige uitgifte van ‘bankpapier. Men
kan ook aan zijn rijkdom te gronde gaan!

Nationaliteitsmerk in Zweden.
– Naar
de lezer weet – zie pag. 386 – werd reeds gerui-
men tijd in Zweden de al of niet wenschelijkheid van de invoering van een z.g. nationaliteitszegel,

waarmede de exportgdederen als afkomstig van’ on-

vervalschte Zweedsche origine zouden kunnen geken-
merkt worden, overwogen en hield daartoe de Zweed-
sche Exportvereeniging onder haar leden eene enquête.

Het resultaat daarvan is evenwel afwijzend ten aan-

zien van de invoering geweest. Wil toch een merk,
als beoogd was, zijn functie goed vervullen, dan

moet het niet alleen den oorsprong ‘der goederen,

maar ook – en dât vooral – hun goede kwaliteit

waarborgen. Het hiertoe noodige contrôle-instituut

zou men eventueel van ondernemerszijde hebbei:i

willen oprichten, daar besliste bezwaren werden ge-

opperd om deze taak aan den staat op te dragen.

De groote export-industrieën waren evenwel van

meening, dat de werkzaamheden van een zoodanige

instelling te veelomvattend zouden moeten zijn,
om practisch uitvoerbaar te wezen. Zij zou naar

aanleiding van hare bèslissing zonder twijfel op ge-

regelden en moeilijk te breken tegenstand van

belanghebbenden stuiten, terwijl al het verrichte
werk nog maar uiterst weinig waarborg zou bieden,
dat geen minderwaardige artikelen werden uitgevoerd.

Is men er niet , van verzekerd, dat alle exportpro-

ducten, die den Zweedschen oorsprong vermelden, van
onberispeljke kwaliteit zijn – trouwens een onmo-

gelijk verlangen – dan wordt hel Zweedsche pro-

duct eerder in een slechten roep gebracht dan dat

van het gebruik van het zegel steun voor den handel

uitgaat. Deze overwegingen zijn beslissend geweest,

om het plan op te geven. De groote toonaangevende

Zweedsche Exportvereeniging zal de invoering van

het uationaliteitszegel dus niet bevorderen.

,S’tand der cultures en uitvoer gedurende

het derde kwartaal 1919, in Suriname.
1
)

– De weersomstandigheden waren voor de’ meeste
cultures gunstig. Het droge seizoen was tot nog toe

minder streng dan in 1918 wat een gunstigen invloed

heeft gehad op den stand der gewassen: De cacao-

thrips en de krullotenziekte blijven nog steeds schade
aan de cacao toebrengen. De cacao-productie was

belangrijk lager dan die in 1918; de napluk zal van

weinig beteekenis zijn.
De uitvoer der voornaamste producten over het

3e kwartaal van 1919 bedroeg, in vergelijking ‘met
dien over 1918:

3e kw. ’19

3e kw. ’18

Balata
……..
K.G.

226.562

285.573
Cacao ..
……

539635

1.122.411,5
Koffie
……..

900.853

180
Naïs
……….

13.660

–
Suiker ……..

,,

1.224.850

1.574.880
Rum
……….

. L.

160.118

249.741
Huiden ……..
K.G.

. 13.149

–
Hout
……….

M.

129,

.105
Letterhout
….

K.G.

15.756

339
Goud
……….
Gram

250.770

334.152,7

De stand der Liberiakoffie is gunstig; aangezien de
hoofdoogst grootendeels in de eerste maanden van
1920 wordt verwacht, zal de productie dit jaar ver-
moedelijk niet het cijfer van 1918 bereiken.
De oogst-vooruitzichten voor de eerste maanden van
1920 zijn zeer gunstig. De stand van het suikerriet

is bevredigend. De rjstoogst, welke thans is afge-
loopen, is bijzonder meegevallen.
1)
Zie pag.
844.

De ecori.ô’ni’ische toekomst van Alba-

n i ë. –
Wij ‘hebben hier te lande nog altijd een meer
dan gewone ‘belangstelling, wanneer van Albanië ge-
sproken wordt. Economisch of ‘anderszins bestonden
er weliswaar
tusschen
dat ‘landschap en ‘de Neder-

landen nimmer enge banden van gemeenschap, maar
de werkzaamh’eid, die een ‘aantal officieren van ons
leger in ‘de jeg.dj’aren – jeugdm’aanden ware het wel-
licht juister te zeggen – van den nieuwgeschapen staat
op eervolle. wij’ze veiricht ‘hebben, ‘houdt .onwillekeurig –
nog altijd onze aandacht voor Albanië gaande. Uit

een artikel, dat
Pierre ‘Cauboue
onder -den ‘titel

31 December 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1219

l’Ave’n,ir 6co1omique de l’Albanie
in het laatstversche-
non nummer van het Journal des Economis-

t es publiceert, willen wij idan ook de belangrijkste
feiten hier overnemen. Achtereenvolgens worden be-
handeld landbouw, industrie en in- en uitv’oerhandel.
De landbouw.
Albanië is geen landbouwland van den
eersten rahg. De talrijke ‘bboachte bergen hebben dit
belet. Toch slaagt •de
landbouw
er in te voorzien in

‘s lands behoefte aan de dage]ijJmche levensmiddelen
en zelfs kan er nog graan, mais en olijven geëxporteerd

worden. De vruchtbaarste streken
zijn
gelegen langs
de kust en in de valleien van ‘het ‘binnenland. De

grond is voor het overgroote gedeelte i’n ‘handen van

Alban’eesche grootgrondbezitters, die on’der het

Turksch regime vooraanstaande ambten hadden ver-

kregen. Deze stand van zaken, gepaard met den afkeer,
wolken .de Albaniër heeft om ‘bij vreemden in ‘dienst
te treden, verklaart, dat v66r den oorlog de ‘grond
niet op de meest economische wijze geëxploiteerd

werd. Indien men op de eene ‘of andere wijze den

grond onder de Aibaneezen verdeelen kon, ‘dan is ‘het
vrijwel zeker, dat een groot gedeelte der bergbevol-
king naar de vlakte zou afdalen om zich daar als land-
bouwers neer te zetten. Een’ige uitvoercijfers in 1913 waren ‘aldus
(cijfers
in
Oostenrij’ksche Kronen):

Oosten rijk
Italië
Turkije Griekenland

Olijfolie ……

119.280
6.240
5.280

23,260
Olijven

–
155.230
–

–
Male ……..-
19.675
–

–
Vlechtriet..

–
64775
–

–
Granen

–
–
62.135

–
Schapenboter

– –
159.040

21.560
Schapenwol

430.350
– –

–

P,ierre Oau’boue stelt de vraag ‘hoe ‘men de rvrij vrucht-
bare streken van Albanië tot ‘de grootste economische
ontwikkeling zou ‘kunnen brengen. De grootgrondbe-
zitters, merkt hij op, zijn onbekwaam geweest om al
hun landerijen op een ‘degelijke manier te laten exploi-

teeren. Hun functie onder de Turksche regeering
hield hen ‘steeds ver van Albanië verwijderd en h’ad
hen volkomen onverschillig gemaakt voor de econo-
mische ontwikkeling in hun eigen land. Daarbij komt,
dat de Turksche regeering, gesteld men ‘had over

voldoende ‘kapitaal en wilskracht beschikt, toch syste-
matisch alles zou hebben tegengewerkt.

Nu de oorlog voorbij is en met ‘den laatsten Balkan-
oorlog ‘de Turksche heerschappij over Albanië reeds

een einde genomen had, is het toch niet zeker, ‘dat de
Albaneesche grootgrondbezitters geneigd zullen zijn
hun landerijen beter in exploitatie te ‘gaan ‘brengen;
noch is het zeker, dat zij hiervoor over genoegzaam
kapitaal zullen kunnen beschikken. Oau’boue meent,
dat een verdeeling van den grond ‘moet plaats hebben, waar’door de Albaneezen uit de bergen eigenaars wor-
den van de vlakten. Hieruit zou een zeer verdeeld
kleingrondbezjt ontstaan, doch ‘de n’adeelen hiervan
zou men kunnen tegengaan door ‘het in het leven roe-
pen van coöperatieve l’an’dbou
–
w
–
vereenigingen met door
de we-t verplicht lidmaatschap. In elk ‘dorp kon een dergelijke vereeniging worden opgericht. Alle land-
bouwers moesten er lid van zijn. De vereeniging zou
landbouwmachines, zaden, mest, enz. ‘inkoopen en
eventueel als verkoopster van den oogst optreden.
Dergelijke vereenigingen zouden ‘ook silo’s, olieper-
serijen, zuivelfabrieken, enz., ‘kunnen oprichten. In-
dien de Albaneesche regeer’ing ‘d’e zaak flink eanpakt,
zal Albanië in de toekomst veel graan kunnen expor-
teeren, meent de schrjv’er, temeer ‘daar tijdens den oor-

log de Oostenrijkers, de Italianen en ‘de Franschen
goede wegen hebben aangelegd.
De i’ndustrie.
Albanië bezit drie inidustriegebieden:
Scutari, Durazzo en V’a]ona. In 1916 lbestonden in
Scutari vier stoommeel’molens en verschillende
watermolens. Het land beschikte daarmede nog niet
over een volidoen-d aantal molens, hetgeen ook aan te
nemen is uit het feit, dat het graan uitvoerde en meel
in
–
voerde. De oprichting van meelfabriekea zou dus

werkelijk in een bestaande behoefte ‘voorzien. In deze
streek’worden nog steenfahrieken, kalkovens en een

zeepfabriek aangetroffen. Hier ook is de ‘speciaal

Albaneesohe filigraan -industrie (fijn draadzilver- en

gondwerk) gevestigd. In Duraz’zo treft men weinig

belangrijke stoommeelfabrieken aan, een houtzagerij
te Derveni, zij’denstoffenfabrieken te Tirana.

In Valona borinden zich vier groote stoommeci-

molens en acht molens, gedreven door motorkracht,

voorts olieperserijen, welke grootendeels gedreven
worden door waterkracht.

De industrieele ontwikkeling van Albanië is zeer

gering. Toch bevat de bodem erts- en kolenlagen,

petroleum, koper, anti-monium en hismuth. De aan-
wezigheid hiervan is aan het licht getreden, dank zij

de onderzoekingen van Oostenrjksch-Hongaarsche geo-
logen tijdens de bezetting in 1.916,.rterwijl ‘de ibosschen
een groo.ten schat in zich bergen van eiken- en beuken-
boomen en verf’hout.
Export en Import. Het district Scutari exporteerde
in 1913 voor 7.008.437 Oostenrijksche Kronen, waar-
van ongeveer de helft naar Oostenrijk en voor ruim
twee millioen naar Italië. De import bedroeg in dit

district 6.330.896 Kr. voor het ‘grootste gedeelte ook uit’ Oostenrijk en Italië.
Over Durazzo wer4. in ditzelfde jaar voor 7.229.010
francs, waarvan 47 pOt. uit Oostenrijk en 20 püt. uit
Turkije ingevoerd, terwijl over Valona voor 4.908.655
Kronen werd geïmporteerd, waarvan ‘het grootste ge-

deelte uit Oostenrijk-Hongarije. De export over
Durazzo en Valona bedroeg resp. frs. 2.196.648 en
Kr. 1.480.334.

Oau’boue -besluit zijn beschouwingen met ‘de opmer-

king, dat Albanië, nu het zelfstandig aan zijn econo-
mische ontwikkeling kan werken, zeer zeker een land
is, dat in aanmerking ‘komt om er in de naaste toe-
komst handelsrelaties mede aan te knoopen. Albanië
moet veel importeeren. Tot op heden was haast de ge-
heele handel in handen van Oostenrijk en Italië. Daar
Oostenrijk zijn -havens faan de A-driatische Zee, Triëst
en F-iume, niet moer bezit, heeft dit land twee machti-
ge armen van zijn export ‘op Albanië verloren, terwijl
Italië en de Yoego-slaven, ofschoon meester van ‘de Adriatische Zee, minder -kansen hebben de openge-
vallen plaats in te nemen wegens het feit, dat ze in
Albanië niet gaarne gezien zijn.

Spoorw egpla’nnen in Zuid-Amerika.

– De spoorwegplannen, welker uitvoering gedurende

den oorlog in Zuid-Amerika voor een groot deel door
gebrek aan kapitaal of soheepsruimte voor het vervoer
van het materiaal i’us’bte, worden veer ‘opgevat. Het spoorwegnet van Zuid-Amerika heeft zich slechts in
een langzaam tempo ontwikkeld en is bovendien
ongeiijkmatig over het wereldicleel verdeeld. In het
Westen levert het Andesgebergte onnoamelijke moei-
lijkheden op, terwijl ‘het moordende klimaat van het
Amazone-gebied den spoorwegaanleg bijna onmogelijk
maakt. Het kustgeber’gte van Brazilië is eveneens
hinderlijk voor den aanleg van spoorwegen.
Over het beste spoorwegnet beschikt Argentinië. Het La Plata-‘bekken vergemakkelijkt den toegang tot het binnenland. Ofschoon de oppervlakte van Argentinië
slechts een ‘derde is van die van Brazilië, bedraagt
de lengte van het spoorwegnet 22.000 Eng. mijlen,
terwijl dat van Brazilië 1,6.000 Eng. mijlen lang is.

Voor de naaste toekomst bestaan de volgende spoor-
wegplannen in Argentinië.
1)

In het Noorden wil men de Gouvernemeriten Formosa

en Ohaco, door het Formosa-Em’barcacion-.systeem
ontwikkelen.

In de laudstreek tusschen de Para,na en tTrugua
y
–
rivier (Entre R’ios) wil men Diamante en Ouruzu
Ouati verbinden, waardoor hier een meer volledig
spoorwegnet zal ontstaan.

1)
Zie de mededeelingen van de
,,Gearanty Trust’Cornpany
of New York”,
van
28
Octobr
1919
over:
,,Nrw
Railways
in Foreign Countries”.

1220

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

31 December 1919

Voor Patagonië zijn eveneens zeer belangrijke uit-

breidingen in uitzicht gesteld. Het betreft lijnen ter
lengte ‘van 1243 Eng. mijlen, waarvan 580 in expi-ci-

tatie zijn. Er zijn twee lijnen dwars dooi Patago-nië
geprojecteerd, een van San Antonio naar Osorno in

Chili en een van Rivada’via tot het Buenos Aires-

meer
01)
de Ohi]ee’nische grens. Een derde lijn is ge-

projecteerd van Puerto Deseado
in
N.W.-richting

over de lijn van Rivadavia naar het Westelijke einde

van de lijn van San Antonio.

Van groot belang rijn de plannen voor de spoorweg-

verbinding van Argentinië met Peru.
1)

In exploitatie is reeds cle lijn van Tucuman tot

Qniaca aan de grens van Bolivia. Van Quiaca tot

Atcha wordt een automobieldienst onderhouden, ter-

wijL de spoorweg nog in aanleg is. Van laatstge-

no.itnde plaats loopt de spoorweg tot Uyuni, aan den

Antofagastaspoorweg en via Oruro, La Viacha, Guaqui

en Puno tot Ouzco. Van Ouco tot-Huanoayo moeten
nog groote moeilijkheden overwonnen worden voordat
de doorloopende spoorwegveiibiniding via Oraya met

Lima tot stand gekomen is.

Van Puno af loopt reeds een spoorweg naar Mollendo,

een haven in ‘het Zuiden van Peru. Van Buenos Aires

kan men drns tot Mollen-do per spoor reizen (met

alleen een klein traject waar van een autodienst ge-

bruik gemaakt moet worden), van datr bestaat een

stoomvaartveiibinding met Callao, de haven iran Lima.

Bolivia
spreidt tegenwoordig een groote activiteit

ëp spoorwetggebied ten toon. Het Antofagaatas-poor.

wegnet is reeds zoo-ve•r uitgebreid, dat een lijn is aan-

gelegd, welke La Paz, Cocha’bamjba en het rijke zilver-

rlistriôl van Poto-si verbindt. Do aanleg vando lijn

van Potosi naar Sucre vordert. Verder zijn de vol-

gende lijnen in aanleg of geprojecteerd:
Van La Paz naar het vrüclitbre Yunga-district; bij
Puerto Pan do woedt de Beni-rivier bereikt, waardoor

men aansluiting aan het Amazone-gebied verkrijgt.

Van Cochabam-ba naar Ohimoré.
Van Santa C’ruz in Zuidelijke richting naar Yacuiba
aan -de grens van Argentinië, niet ver van Embarca-
cio’n, zoodat hier een tweede aansluiting aan. het
spoorwegnet van Argentinië in uitzicht gesteld wordt.

Van Santa Cruz bestaat ook een plan voor een ver-

binding me
–
t Co-rumiba aan de Paraguay-rivier in

Brazilië ,nabij degr ens van Bolivia. –
Verder is er nog een plan den Madeira-Maimo:réspoor-
weg tot in Bolivia té verlengen. In exploitatie is- een
deel ter lengte van 394 K.M. in het N.O. van Matto
Grosso, langs het door stroomvvr-snellin’gen on’bevaa i
–

bare deel van de Madeira en Maimoré. De bevaarbare
bovanloop van deze rivieren wordt zoodoende voor
het verkeer bereikbaar. Een lijn naar Ribeiralta aan
de Beni-river in Bolivia is geprojecteerd.
Van verre strekking zijn de plannen in
Peru.
Vanaf
Oroya loopt een lijn naar Oerro de Pasco, wchr be-
langrijke koperinijnen zijn. De ,,Amazon Pacific Co.”

heeft het plan om een spoorweg aan te leggen, die
van laatstgenoemde plaats in Noordelijke richting via
Huanuco aan de Huallaga-rivier naar Cumaria aan
de Tjcayali-rivier, een -grooten zijstroom van de Ama-
zone-rivier, loopt. Deze rivier wor-dt bij genoemde
plaats bevaarbaar voor schepen vai middalbaré
grootte. IVJet de verwezenlijking der plannen ‘voor dezen spoor-
weg zou een groote transcontinentale verbinding tot
stand gekomen zijn. De concessies zijn in handen van
Amerikanen.
De Amerikanen hebben ook grooten invloed op spoor-
weggebied in Ecuador,
welke staat alleen den spoor-
weg van Guayaquil tot Quito bezit. Sinds 1917 wordt -er aan gewerkt deze lijn via Ibarra naar Esmeralda in
hht N.W. van Echa-dor voort te zetten.
VeiS,’ar zijn er nog projecten, in het Zuiden voor een
lijn iéaj Cu-enza en in het Oosten naar S. Antonia,

1)
HaiIw Communication between Peru and the Argentine
Republic, in
l3ulletin of the Pan-Am. Union,
September 1919.

een plaats aan een bevaarbare bronrivier van de

Amazonas.

In
Columbia
bestaan plannen om de verbinding van

Bogota m-et den mond van de Magdalena te verbeteren

door den aanleg van nieuwe-spoorwegen.
In 1918 werd een contract tussch-en de rege-ering van

Venezuela
en de ,,Caribbean Ooal Co.” gesloten, met
het doel een spoorweg in -den staat Zulia aan te leg-

gen. De lijn zal van Las Oastilletes aan de Golf van

Maracaibo loopen tot de mijnen van Santa Rosa en

Filon de Espejo.

In
Chili
bestaan plannen voor een n-ieuwen spoorweg

tussehen Valparaiso en Santiago via Casablanca. Met

de aanleg van een spoorweg van Pua naar Traiguen

werd begonnen, terwijl -de. constructie van de lijn

Iquique-Pintados vordert.

In Bazilië
zijn er plannen de lijnen van Sao Paulo

naar Itapura en van daar dwars door Matto Grosso

tot Corumba, tot één systeem -te vereenigen. Verder

wordt er een nieuwe lijn overwogen -over het kustge-
bergte van Angra dos Reis (tussohen Rio de Janeiro
en Sa:ntos) via Barra Mausa tot in het centrum van

den staat Goyaz.

De Braziliaansche regeering verleent de concessies
voor den aanl-eg van spoorwegen niet zonder meer;

zij wil zich waa
r
bo
r
ge
n
verschaffen voor een spoedigen aanleg -der
lijnen,
door den import van spoorweg-

materiaal van de co-ucessionarissen te verlangen.

OVERZICHT VAN TIJDSCHRIFTEN.

De Economist. – ‘s-Gravenhage, 15Oct. 1919.

Prof. Mr. D. van Blom,
Collectieve bedrijfsorgani-
sat-ie; J. C.
Kempees,
De Nederlandsche Hypotheek-

banken in de Vereenigde Staten van Noord-Amerika
en in Canada, I.

Idem. – 15 December 1919.

Mr. J. A. Levy,
Wettelijk aangemoedigde bevolkings-
vermeerdering, II;
J. C. Kempees,
De Nederlandsche

Hypotheekbanken in de Vereenigde Staten van Noord-
Amerika en in Canada, 111;
Prof.
Dr. A. H. Beric-
hout,
De wijziging van de inkomstenbelasting in
verband met den boschbouw. –

Tijd schrift v o o r Economische Geografie.
– ‘s-Gravenhage, 15 October 1919.
C.
Wessels,
Ierland. Economisch-geographische schet-
sen; Bandoeng, de toekomstige hoofdstad van Neder-
landsch-Indië; G.
van Geldei,
Het romaniseeren van
Chineesche aardrijkskundige namen;
Prof. Dr. H.
Blink,
Albanië en de Albaneezen.

Idem. – ‘s-Gravenhage,lS Ndvember 1919.
Ir. E. C. Abendanorc,
Het rapport van de Konink-
lijke Nikkel-Commissie van Ontario (Canada);
J. A.
Eizgelberts,
De vleeschexport van Argentinië;
Prof.
Dr. H. Blink,
Andalusië en de kanalisatie van den
Guadalquivir;
R.
Wolframproducten van Bolivia;
De lJral en het Ohoco-gebied in Columbia als
platinavindplaatsen.

De West-Indische Gids – Amsterdam, Sep-

tember 1919.
Prof. Mr. 1). van Blom,
Kolonisatie met Ned.

boeren in Suriname; Prof. J. A. Grutierinic,

Beauxiet;
Dr. H. van Cappelle,
De aanslibbingen

der Sur. rivieren; Dr. J. de Hullu,
St. Eustatius,

St. Martin en Saba op het laatst van de 18e eeuw;
Kalff,
Uit Suriname’s verleden.

Idem. – Amsterdam, October 1919.

–

Prof. Dr. F. A. F. C. Went,
Natuurwetensehappelijk
onderzoek van de binnenlanden van Suriname;

P. Westra,
Plantage-arbeideis;
Mr. B. de. Gaay

Fortnian, Curaçao tegen het einde der West-Indische

Compagnie;•
Th. van Lelyveld,
De kleeding der

Surinaamsche bevolkingsgroepen in verband met
aard en gewoonten (vervolg);
F. E. Bn. Mulert,
De

Nederlandsche Bovenwindseilanden in het midden

der 17de eeuw.

Oorllgswinstbelasting ……
Verdedigingsbelasting la
Verdedigingsbelasting Ib
Verdedigingsbelasting
II

1

1
Januari
19I9

8.131.763 156.026.525
301.364
5.483.056
1.248.747
21.608.948
3.229.097
32.36437

31 December 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1221′

Grensgebied van het recht. -Amsterlam;
October 1919.

Th. M. Roest van Limburg,
Sociologische frag-
menten;
Prof.
Dr. J. H. F. Kohibrugge,
Het ziele-
leven van den misdadjger èen maatschappelijk vraag-

stuk; B. De oorzaken der criminaliteit;
Mr. J. H.
Schollen,
De onderlinge verhoudingen in het straf-
proces;
Mr. H. L. A. Visser,
De]ofrechtsidee en de
mogelijkheid harer verwezenlijking;
Mr. L. G. Korten-horst,
Bedrijfsrechtspraak;
C. J. van Lédden Huise-
bosch,
Papieren getuigen.

Jahrbücher für Nationalökonomie und
Statistik. – Jena, September 1919.

J. 1-lashagen,
Marxismus und Iniperialismus;
F.
Bendixen,
Nominalismus und Metallismus;
J. Muller,
Die wirtschaftliche Gesetzgebung des Deutschen

Reiches. (Die Zeit vom 9. November 1918 bis 31
Mrz 1919 umfassend);
K. Elster,
Ueber ,,Zahlungs-
bilanzen’;
G. Jahn,
Ein Ausweg aus den Nöten der
Zeit?;
H. Fehlinder,
Die stïjdtische Bevölkerung im
Indischen Reich.

Annalen für Soziale Politik und Gesetz-

gebung. – Berlin, 6. Band, 5. en 6. Heft. 1919.

Prof. Dr. Bichard Thoma,
Deutsche Verfassungs-
probleme;
Dr. W. Vershofen,
Parlanient uud Sach-
verstndigenkammern;
Pr. Dr. Paul Natorp,
Soziale
Erneuerurig;
Dr. J3erberi von Becicerath,
l’robleme
industriewirtscbaftlicher ,,Sozialisieru ng”, mit be-
sonderer Berücksichti gung des Sozial isierirn gsgésetzes
und der geplanten Sozialisierung der Kohienberg-
baus;
Dr. A. Braun,
Der Friede von ‘Versailles;
Soziale Gesetzgebung;
Prof. Dr.,A. Gunt her,
Weitere
Fortschritte der Sozialgesel zgebung in Den tschlan d;
Prof. Dr. J. Jastrow,
Die Kapitalertragsteuer; Mis-
zeilen:
Prof. Dr. L. v. Bortkiewicz, Ergebnisse ver-
schiedener Verteilungssysteme hei der Verh.ltniswahl.

Zeitschrift für Sozialwissenschaft. –
Leipzig, 29 October 1919.
R Hennig,
Der ,,stumme Handel” als pandemische Erscheinung;
W. Feld,
Behördliche oder freie Für-
sorge?;
K. Briiuer,
Probleme des Reichsfinanzvesens II;
Joh. Pfitzner,
Die wi rtschaftl ichen Emanzi pations-
bestrebungen der Vereinigten Staaten von Amerika
und ihre Erfo]ge, 1; Dr. W. Schweisshei?ner,
Der
Krieg 1914/’18 und die Bevölkerungsbewegûrig in
Bayern;
B. Simmersbach,
Die neuere Entwieklung
der Kupfererzeuung;
B. Schick,
Betriebsr’te;
H.
Fehlinger,
Volk und Wirtschaft in Finnland;
Ad.
Mayer,
Krieg, Kapitalismus und Sozialismus.

J’ournal des économistes-Parijs, Oct. 1919.

Yves-Guyot,
L’illusion fiduciaire et la réalité
économique;
A. Raffalovich,
Difficultés monétaires
allemandes;
F. Ma;lhews,
Une politique du change
et sa réception;
H. Lambert,
La paix des AlIjés; le
protectionnisme, voilt l’ennemi!;
Fernand-Jacq,
Le
Trajté de paix et la Restauration des droits indu-
striels;
J. Lef art,
Revue de 1’Académie des sciences
morales et politiques (du 15 mai au 15 octobre 191.9);
N. Mondet,
Questions économiques i la réunion de
la British Assocation for advancenient of science;
Yves-Guyo’l,
Le Manisfeste des Kulturkriegèr et
M. Lujo Brentano.

The Journal of Political Economy. –
Ohicago, October 1919.
H. C. Adams,
Problems of budgetary reform;
A. B. Wolf e and H. Olson,
War-time industrial em-
ployment of women in the United States;
G. E. Bar-
nett,
American trade unionism and the stahdardi-
zation of wages during the war;
H: G. Moulton,
War finance and the price level.

Political science quarterly. – New York,
September 1919. –
R. M. Eaig
The revenue act of 1918;
W. R.

Shepherd,
The expansion of Europe, III;
W. F.
Ogburn and 1. Goltra, How women vote;
L. H. Ha.iey,

Price fixiug in the tTnited States during the war, III;
G. H. Haynes,
Initiative and referendum in Massa-
chusetts;
M. Smith,
Bismarek’ reconsidered;
E. P.
Wheeler,
Rise and progress of the merit system.

MAANDCIJFERS.

OVERZICHT DER RIJKSMIDDELEN.

(In Guldens).

Novem
er
Sedert
1
Jonua,t
19I9

Overeen.
komtIge
periode
1918

Directe belastingen.
1.604.761
15.416.343 14.872.345
Grondbelasting

……..
Personeele belasting
1.925.877
13.594.097
11.777.716
Inkomstenbelasting
3.762.761 47.216.507
54.607.379

1.544 831
9.933.092
–
Verniogensbelasting
912.457
6.407.5911
2.949.314

Accijnzen

.
2.406.290
33.695.244 37.805.928
Wijn

…………….
36.55i5i
872.765
l.285.5t,1
4.415.495
33.772.9
4
7
17.282.”74
1’9.039
1.414.434
2.6.56
561

Dividend- en tantinie-

Suiker

…………….

243.907

..

1.2$o.161
1.05

.23
1.353.011
12.672.838
10.213.151
Geslacht

…………..

Indirecte bela8tin gen.
Zegelrechten

………
‘1.854.253
‘)l.653.857
)11.861.842
Registratierechten
5.870.7f17
34.993.245
25.150.715

belosti lig …………

Successierechten ……
3425.503
30.784.049
22.544.228

2.818.202
25.532.534 7.825.752

Gédistilleerd

……….

Gouden en zilveren werken

Zout ………………
Bier

………………

97.137
832.378
706.090
il
Essaaoon

..

76
781
758
Belasting …………..

337.591
3.840.145
989.257

Invoerrechten
…………

–
484.729
–
m.
424.807
3.265.448
2.811.149

Statistiekrecht

………..

634.1112
634.355

Mijnen
………………
Doesnen

…………..

Jacht
en
visscherij

..
3.281
.
275.323 275 868
Staatsloterij

………..
9.057

Loodagelden

……….
159.505
1.150.023
218.233

33.395.207
296.723.246
227.421.657
Totaal ………. .

..

OPOENTEN VOOR HET LEENINGFONDS 1914.

–
Novem ber
1919
Sedert
I
Januari
1919

Overeen-
komitige
perlodel9l8

Directe bela8tin gen.
Grondbelasting
321.042
3.087.433 2.980.419
Personeele belasting
377.563
2.458.274 2.112.973
Inkomstenbelasting
1.644.985
20.781.618
21.298.119
Verniogensbelastiag
240.835
2.364.786
1.065.264
Dividend- en tantième-
9
‘
belasting
………..509.794
3.277.920
–
Accijnzen.
481.258
6.739.049
7.561.186
7.320
174.553
257.100
Suiker

……………

Gedist. (binn.- en buiti.)
44 1.549
3.377.300
1.728.267
Wijn ……………….

Indirecte bela8tin gen.
Zegelrecht van buitl.eff
46.612
585.872
440.030
•
Registratiereehten
–
44
4.270

Totaal
..
4.070.958
42.847.289
37.447.628

BELASTINGEN IN VERBAND MET DE BUITEN-
GEWONE OMSTANDIGHEDEN.
13.510.971
1
215.454.966

1)
Hieronder begrepen
f511.413
wegens zegelrecht van
nota’s van makelaars en commissionnairs in effecten, euz.
(Beursbelasting). ‘)
idem
f
5.364.355.
0)
idem
f
2.179.539.

1222

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

31 December
1919

RËSUME’ UIT HET MONTULY BULLÉTIN OF STATISTIOS (SUPREME ECONOMIO COUNOIL)

Maande!. gemidd.
19
19

1913
1

1918
Maart
April
•Mei
Juni
I

Juli
.. Aug.
Sept.
Oct.

Productie van
24,336
19,282
18,9592
17,5432

24,812′
17,754′
19,905′

15,0422
18,3522
21
1
7201

steenkool
Engeland ……….
43,087
51,809
40,852
31,985

45,091
38,583
40,3702

53.238′
44.2902
–

(1000 tons)
Ver.

Staten ……..
Frankrijk ………..
.3,404
2,078
1,890
1,7438

1,7338
–
–

1.980
2.094
–

Duitschiand………
15,961
13,366′
9,299′ 5,09v’

8,772′ 8,312′
–
–
–

Productie van
889 767 695 663

873
654
671

530
583
–

ruw ijzer
2,622
3,306
3,139 2,518

2,142
2,149
2.468.

2.788 2.529
1,894

(1000 tons)
434
.
110
–
–

–
–
–

–
–
–
1,608
9794
5554
442′

5334
5354
576′

569 529
–

Schepen

op
1,957 1,980
2,255
‘
2,524
‘

(
2,817

stapel eind
148
3,646 4,186
Kwartaals-
3,874
J

Kwartaals-

j

3,471
jKwar-
taals-

der maand
229
52
110
(

opgave
110
(

opgave

‘
175
op-

(1000 tons)
545
–
–
)
–
)

1,
286
gave

Imports(net-

Duitschiand ………..

Enge1nd ……….
54,930
107,100
96,823
98,864

124,162
110,982
141,383

133.521
132,876 133,844

to) 1000
£
Ver.Staten . …. …
30,501
50,869
«53,507
49,631

66,248 56,770
69,433

61.754
88.374
–
Frankrijk ………
28,071
66,383 93,162 88,342

73,558 90,946 93.513
–
–

Engeland ………….
Ver.

Staten ……….

44,129
–
– –
–

–
–
44.885

44 495 50.304
–

Exports (bin-

Frankrijk ………….

43,770
41,785 53,108 58,482

64,345
64,562 65.315

74,773
66,500 79,061

nenlandsche

Engeland …………
Ver.

Staten ………..

42,505
105,000 123,412 141,682

124,051 187,017
116,534

132.226
121.262
–

producten)

Frankrijk ………….

22,934
13,811
16,364 14,103

17,101 19,133
24.735

–
–
-.
1000
£

Duitschiand ……….

41,374
–
–
–

–
–
15.087

18.132
22.540
–

Scheepsbew.:

Duitschiand ……..

Engeland

(geladen)
4,089

.

1,934
1,940
‘

2,207

2,380 2,415
2,811

2,777
2,832
2,872

Binnenkom.

Engeland ……….
Ver.

Staten ……..

Ver. Staten
schepen

Frankrijk ……….
Duitschiand ……..

(gel. en ballast)
4,440 3,866 2,783 3,583

4,067 4,464
5.054

–
-‘
–

(1000 tons)
Frankrijk (geladen)
2,876
1,654
1,644
1,678

1,889
1,793 1.853

1.878
–
–

Index-cijfers:
Engeland
Groothand.-
100
224.9 212.0
214.4

222.4
229.8 239.6

241.5 244.7 252.4

prijzen
Ver. Staten
–
(Bradstreet’s) ….
100
203.2
187.1
187.7

187.2
196.5
205.2

217.2
211.5

(Economist) …….

100
339.2 336.6

‘,
332.2

325.1
-‘
348.6

347.5 360.0
–

Wisselkoer-
NewYork op Londen
100
97.95 97.03
,
95.54

95:90
94.98
91.04

87.59 85.94
86.15

sen: (wekel.

Frankrijk ………..

NewYork op Parijs.
100
92.56
92.08 86.49

82.36
80.42
74.81

65.35
61.21
60.32

gemiddelde)
Parijs op’ Londen..
100
105.53
105.14,
110.66

116.07
117.89
122.56

134.37
140.24
142.45

1)
Vijf weken. 2)
Vier weken.
2)

Inclusief
de productie
van Lotharingen.
4)
Exclusief
de productie van Elzas-Lotharingen
en Luxemburg
sedert October
1918.

1!

ONTVANGSTEN VAN SPOOR- EN
TRAMWEGMAATSOHAPPIJEN ‘SEPTEMBER
1919.

(Ontleend aan’ ,,de Ingenieur”.)
Totale ontvangsten,
Namen der Maatschappijen.
Personenvervoer.
Goederenvervoer.
September 1919.

September 1918.

Maatsch. tot ExpI. van S.S., N. C.-S. en Noord-
Brab. Duitsche Spoorwegmaatschappij ……

f3.408.822,-

f4.607.911,-
f8.140.733,-
f
7.272.599,

‘)
,Ho!l. Ijzeren Spoorwegmaatschappij

………’

,, 3.428.909,-

2.281.779,-
,,
5.860.965,-
,, 4.875.505,-

)
Tramw.mij.

,,de

Meijerj”

………………
–

–
39.267,451!,
,,

36.172,52

14.141,83

,,

15.960,671!3
,,

31.283,47’I
,,

41.439,42/
70.914,70

,,

65.637,29
,,

139650,07
,,

140.040,90
99.328,64
1
!

,,

94.417,41
,,

193.746,05′!,
,,

170.187,03

Westland.sche Stoomtramwegmaatschappij ….

.

36.276,61

10.989,99
,,

49.444,46
,,

46.661,82
Rotterdamsche Tramwegmaatschappij ………,,

928.628,05

–
928.628,05
,,

677.105,47
1
/

Rotterdamsche Electrische Tramweg-mij ……
430.229,95

–
,,

430.229,95
,,

309.645,08

–

Nederlandsch-Indische Spoorwegmaatschappij

Gemeentetram te Amsterdam

……………,,

lijn Samarang-Vorstenlanden-Willem 1..
–

-‘
,,

665.000,
,,

684.363,-

–

Oost-Java Stoomtramwegmaatschappij

–

Zuid-Nederlandsche Stoomtramweg-mij……..,,
…….

lijn Modjokerto-Ngoro ……………….
24.000,
,,

15.600,

Nederlandsche Tramwegmaatschappij

………,,

lijn Soerabaija-Krian…………………

.
–

‘

.

–
68.700,
,,

61.100,

Semarang-€heribon Stoomtramwegmaatsch…
–

–
,,

393.900,-
,,

347.800j

….

Samar.-Joana Stoomtramwegmaatschappij ..
–

–
,,

‘317.900,-
,,

264.600,
Seraj oedal Stoomtramwegmaatschappij
–

–
,,

83.900,-
,,

49.800,

r
lijn Bandjanegara-Wonosobo …………
–

–
«

11700,
,,

13.000,-
lijn Maos-,Bandjarnegara ……………..

Kediri Stoomtram-Maatschappij

………….

–
,,

79.000,-
,,

67.861,-

Malang Stoomtram-Maatschappij …………

..

–

–
74.500,-
,,

64.109,

Deli-Spoorweg Maatschappij …………….

–
,,

540.000,
,,

429937,-

Nagekomen over Augustus.

Dedemsvaartsche

Stoomtramweg-maatschappij

f
17.284,64

f

27.093,931/2

f

46.785,76
1
1
f

48.518,90
Hollandsche Buurtspoorwegen

…………..

.,,
10.632,321!

,,

13.911,33
,,

25.448,75
,,

23.980,91

De ontvangsten der groote maatschappijen, die in ,,de Ingenieur” ontbreken, zijn aan het ,,Maandschrift Centr. Bureau Statistiek” ontleend.
1)
Definitieve opgave.

31 December 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1223

STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.

N.B.

beteekent: Cijfers nog niet ontvangen

GELDKOERSEN.

BANKDISCONTO’S.

20
Juli
1914

N

(Dise.Wissels.
‘l’/, sedert 1Juli’15
3
11
/2sedert23
Mrt. ’14

BkBel.Bmnn.E.
an
41/3

,,

1′

,,

’15
4

,,

23

,,

’14
IVrsch.inR.C.
5
1
/2

,,

19Aug.’14
5

23

,,

’14
Bank van Engeland
6

6 Nov.’19
3

29 Jan.
’14
Duitsche Rijksbank
5

23Dec.’14
4

5Febr.’14
Bank vanFrankrijk
5

,,

21Aug.’14
3
1
/1

29 Jan. ’14
Oostenr. Hong. Bk.
6

,,

12 Apr.’15
4

12 Mrt. ’14
Nat.Bankv.Denem.
7

,,

21 Nov.’19
5

,,

6Febr.’14
Zweedsche Rijksbk.
6

,,

12 Juni’19
41/t

6

’14
Bank v. Noorwegen
6.6+,,

18Dec.’19
4
1
/2

11

’14
ZwitserscheNat.Bk.
5

,,

21Aug.’19
3
1
/1

,,

19

,,

’14
Belgische Nat. Bk.
31/

,,

6 Oct.’19
4

30 Jan.’14
Bank van Spanje..
5

,,

12 Nov.’19
4
1
/1

24 Sept.’03
Bank van Italië ..
5

10Jan.’18
6

9 Mei ’14
Feder. Res. Bk. N.Y.
4-5

–
–

–
Javasche Bank….
31/s

1Aug.’09
3l/

1Aug.’09

OPEN MARKT.

Data
Amsterdam
Londen
Part.
Berlijn
Part.
Parijs
1
Part.
N. York
1

CaIl
–
Part.
1

Prolon-
disconto
gatie
disconto disconto
1

disc.
monet,

27

Dec.’19
4l/

1)5

‘)
571
8
1)
–
14-15
1)

22-27

’19
41/
4

8)
0/2-5
5/8
4-‘/s
–
10-16
15-20

‘194
1/_8/
38/_5
5/8
4-‘Io
–
5-8
8-13

’19
4I/_8/
3’i-5
5
1
/s
4-
1
/8
–
5+-12

23-28D. ’18
3/8
–
4
3I/,4
3I/
4_8/
–
4_51/
24-29 D. ’17
4
1
/8
1
12
4’1-5V
,
1
4

1 8
4-
1
is
–
–

20-24Juli’14
2I-
8
I
2’/-‘i
2t1s_1/,

2
1
4

1’/-2
1
1,

1)
Noteering van 24 December.
1)
idem van 26 December.
8)
Het
particulier disconto der gemeentewissel, was in de afgeloopen week
1
/1
pCt. hooger.

WISSELKOERSEN.

WISSELMARKT.

De wisselkoersen bleven deze week vrij stationnair. Lon-
den, Parijs en Brussel waren eerder ‘gezocht en konden nog.
iets verbeteren 10.14>-10.20, 24.70-25.- en 25.50-25.90.
Voor alle drie was het slot echter eerder weer iets flauwer.
Be?lijn enWeenen waren weder zeer stat,ionnair. Bijna iederen
dag bleef de koers met kleine schommelinge zich om-
streeks 5.50 en 1.50 bewegen. Het verloop van de overige
koersen was ongeveer gelijk aan den Londenschen koers en
geeft gee.n aanleiding tot eenige opmerking met uitzon-
dering voor Denemarken en Spanje. De Deensche koers
bleef zijn stijgen.de beweging vervolgen en kon tot 51.40
verbeteren, daarentegen was Spanje niet onaanzienlijk flau-
wer en voor 51.- sterk aangeboden.

KOERSEN IN NEDERLAND.

Data

.
Londen
•
Parijs
•)
Berlijn
5)
Wecnen
5)
Brussel
*5)
New
York”)

22 Dec.

1919..
10.14+
24.80 5.52 1.55
25.52+ 2.67
23

1919..
10.18
25.-.
5.25+
1.55
25.85
2.6
.
58/
4

24

,,

1919..
10.19+
25.15 5.52}
1.55
25.85
2.65e/8
25

,,

1919..
–
–
–
– –
–
26

,

1919..
–
–
–
–
–
–
27

,,

1919..
–
–
–
– –
–
Laagste d.w.’)
10.08
24.50
5.40 1.45
25.45
2.64
1
/2
Hoogste
,,

,, ‘)
10.21
25.20
5.60
1.57+
25.95
2.67’/,
20 Dec. 1919..
10.08+
24.65 5.50
1.52+
124.90
2.67+
1

13

,,

1919..
•9.89
23.75 5.35 1.55
8
2512+
2.67+’
Muntparitèit..
12.10+
48.-
59.26
50.41
48.-
2.48’i

5)
Noteering te
Amsterdam.
5*)
Noteering te
Rotterdom.
1)
Particuliere opgave.
1)
Noteering
van
19 December.
5) idem van
12 December.

D t
a
Stock-
holm’)
Kopen.
hagen’)
Chrls-
liania)
Zwitser.
land’)
Spanje
1)
Batavia
1)
telegrafisch

22 Dec. 1919
57.20
49.75
55.-
48.-
52.15
101
3
/
23

1919
57.32+
50.-
55.-
48.20
51.75
101
8
I
24

1919
57.30 51.30
55.12+
47.95
51.-
101/
25

1919
–
–
–
–
51.-
1018/
4

26

1919
–
‘ –
–
– –
1018/t
27

1919
– –
–
–
–
1018/
4

L’ste d;
w.1)

57.
49.50
54.60
47.85
50.50
1018/
H’ste
,,

,,

)
58.-
51.75 55.30
48.30
52.50
10.18/
4

20
Dec. 1919
57.75
49.50
55.50
48.25
51.25
101
8
/
13

,,

1919
56.-
47.50
52.75
48.-
51.75
101
8
/
‘Iuntpariteit
66.67 66.67 66.67
48.-
48.-
‘

100
3 Noteering te Amsterdam. 1) Particuliere opgave.

KOERSEN TE NEW YORK.

Cal,le
Zicht Zicht Zicht
D a
Londen
Parijs
Berlijn
Amslerd.
(In
$
(in frs.
(In cent,
(in cents
per
£)
P.
$)
p.
4
Rm.)
per gId.)

27 Dec…..1919
3.80.-
10.61
nom.
37
1
/2
Laagste d. week..
3.80.-
10.37
nom.
37
/s
ifoogste

,,

..
3.84.-
10.61
nom.
37
1
/1
20
Dec…..1919
3.80.75
10.85
noni.
37
‘/
13

,…..1919
3.60.25
11.35
nom.
36e/s
1untpariteit……
4.86.67
5.181/4
951/4

J
408/16

KOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN OP LONDEN.

Plaatsen en
Landen
Noteerings.
eenheden
13
Dec.
1919
20
Dec.
1919

Tijdperk
22-24

Laagste Hoogste

24
Dec.
1919

A1exandrj..
Piast.
p. X
978/8
978/8
978/
8

97
8
/8
97
1
/o
‘B. Airesl)..
d.p.gd.pes.
64
1
/
62
1
/
61
63’/d
61
1
1,
Calcutta
– .. .
sh/d.p.rup.
2/4
7
/te
2/41/2

214
8
/s
2/48/4

2/4
5
/8
Hongkong
..
id.
p. $
5/1
1
/2
5/11/,
4/112
511
1
/
2

4/111/,
Lissabon….
d.p.escudo
211/
2

20
1
/
201/2

21/2
208/
4

Madrid

….
Peset.
p..
19.60
19.38
19.65
20.00
19.90
‘Montevideo
1

d.p.peso
64
1
1
66
1
/
641/4

66/4
65
Montreal….
$
per
£
4.04
4.09 4.10
4.14
4.13
‘R.d.Janeiro.
d.p.milr.
18
17
1
/
171/,

17’/4
17
8
/4
Rome

……
Lires
p. £
50.-
50.33
48.75
49.75 49.55
Shanghai

– .
sh/d.p.tael
7/11
8/1/s
.
7/10
815
8/1/
3

Singapore
..

..

id.
p. $
2/4
1
/s
2/4
9
181
21481,,
2/4
8
/s
214/i
5
Valparaiso.. d.p.pap.p. 11
9
i10
11
8
/18
11
0
132
ll”iio
1111/,,
Yokohama
..
sh/d.p.yen
218
8
/s
2/8
217
2/8
21 7′!,
* Koersen van den dag voorafgaande aan de data in het hoofd vermeld.
1) TelegraSoch transfert.

•

GOUD EN ZILVER.

Sedert 29 Juli 1916 worden de dagelijksche ontvangsten
en onttrekkingen van goud door de Bank van Engeland
tijdelijk niet bekend gemaakt.

NOTEERING VAN ZILVER.

Noteering te Londen
te New York
27 Dec.
1919 ……..
77l/l)
132!2
20
1919 ……..
78’/8
2)
133’/2
13

,,
1919 ……..
78ij,
131
1
/,
6

,,
1919
……..
74
132
28 Dec.
1918
……..
477/10

101’/
29 Dec.
1917
……..
43’/s
86
7
/s
20
Juli
1914
……..
24″/.
1) Noteecing
van
24
December.

1)

idem
van
19
December.

N.U.M.

Weekstaat der Nederlandsche rjitvoermaatschappij.
Voornaamste posten in duizenden guldens.

Buiten!. Debet
5
pCt.
Credit
Data
Bankiers
Schat.
Diverse
Schuld.
Diverse
kisibilj.
reken.1)
brieven
reken.
1)

23 Dec. 1919..
2.603
58.650
1.584
17.166
49.922
18

1919..
2.448
58.650
1.574
17.166 49.765
11

,,

1919..
2.527
58.650 1.549 17.166
49.552
4

1919..
2.388
58.650
1.542 17.166
49.193

27 Dec. 1918..
1.634
53.200
‘

70.400
14.788
101.893
1) Beide rekeningen omvatten, behalve garantiewiosels in portefeuille
tot het bedrag der buiten!. schatkistbiL,etten,
in hoofdzaak garantiewisoela
in depht bij de Ned. Bank.

1224

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

31 December1919

•
NEDERLANDSCHE BANK.

Verkorte Balans op 27 Dec. 1919.

Activa.

Binnen!. Wis
.
H.-bk. (110.272.026 91 ‘/
sels, Prom., B.-bk.

1 472.3″3 0E
enz.in
disej Ag.sch.

57 117.440.611/1

168.861.770.54
Papier o. h. Buiten!, in
disconto

. …………………..
–
Idem eigen portef..
f
48.353.945,-
Af; Verkocht maar voor de bk. nog niet afgel.

–

48.353.945,-

Beleenungen { H.-bk. (143.470.898.68
mci.
vrch.
in rek.-crt. B.-bk. ,, 13.715 359 80
1
/3
op onderp. Ag.sch. ,, 92 929 40.3,99

f250.115.662,47′!,

Op Effecten ……f249 905.062,47
1
/2
Op Goederen en Spec.
,,
210.610,- 250.115.662.47’1;
Voorschotten a. h. Rijk ……………..
‘

12.241.072,67
1
/2

Munt en Muutmateriaal
Munt, Goud ……f 56.411.170.-
Muntmat., Goud .. ,,580.911.599.36
1
/3

f 63 7.322. 7)39,36
t
/s
Munt, Zilver, enz.. ,, 6.103.311,261/3
Muntmat., Zilver

Effecten

643.426.080,63

Bel.v.h.Res.fonds.. ( 4.521.257,25
id. van ‘/,v. h. kapit.

3.934.409,62
1
/1

Geb. en Meub. der Bank …………….,,

3.312.000,-
Diverse rekeningen ………………,,. 40.656.582,74

f
1.175-422.780,931/2

Passiva.
Kapitaal ……………………..f

20.000.000,
Reservefonds ………………….,,

5.000.000,-
Bankbiljetten in omloop ………….,, 1.032.732.145,-
Bankassignatin in omloop.,………,,

1.740.170,36’/i
Rekening-Courant saldo’s:
Wn het Rijk ….
f

–
Van anderen …. ,, 102.343.190,79
1
/1
102.343.190,79
1
12
Diverse rekeningen ………………,,

13.607.274,77
1
/

f
1.175.422.780,93
1
/2

Beschikbaar metaalsaldo ………….. ( 415.169.058,03’/,
Op de ba8i8 van ‘/, metaaldekking…. ,, 187.805.956,80
1
1
Min der bedrag aan bankbiljetten in omloop
dan waartoe de Bank gerechtigd is .. ,, 2.075.845.290,-

Vei’schillen met den vorigen weekstat:

Mee,

Minder
Disconto’s …………….10.699.734,66
Buitenlandsche wissels

349.767,-
Beleenuugen

4.171.174.82
1
/2

Goud ………………..
,

6.358.04
Zilver

657.752,50′!1
Bankbiljetten
…………
‘

22 060,-
Part. Rek.-Crt. saldo’s ‘

2,472.960,441/,

Voornaamste posten in duizenden guldens.

Data
Goud
Zi1er
B °”b-
e

Cfl
Andere
opelschba,e
schulden

27 Dec.

1919
637.323
6.103
1.032.732
104.083
20

,,

1919

….
637.329
6.761
1.032.710
102.737
13

,,

1919
637.320
7.268
1.036.953
110.997
6

,,

1919
632 148
6757
1.046.881
lul.077
29 Nov.

1919

.
632.156
6.325
1.048.397
83.508
22

,:

1919

..
632 161)
5.854
1.033.194
85.564 1
15

1919
632.160
5.350
1.048.991 84.489
8

,,

1919

..
1332 167
4.986
1.057.999
83.778
1

..

1919
632.167
4.955
1.068.074
76.052
25 Oct.

1919

.
632.167 4.907 1.010.411 92.941
18

,,

1919

, .
632.170
4.758
1.013.204 78.893
11

1919
632.173 4.662
1.015.774 66.600
4

•

1919
632.186
4.807
1.021.460
‘58.451

28 Dec.

1918
689.441 8.545 1.068.947 90.529
29

Dec.

1917

.
698.233
7.028
890.273
57.200

.sc,

.1,11i”1914
162.114 8.228
310.437
6.198

D a
0

Disconto’s
__
Bdee.

1,
Beachik.
.
ar
Dek.
hings.
Hiervan

1
otaai
Schatkist.
ningen
Metaal.
percen-
promessen
soias
lage
rechtstreeks

27 Dec. 1919
168.862
87.000
250.116
415.169
57
20

1919
158.162
77.500
254.287
416 107
57 13

1919
157.615
80.500
263.977
414.104
‘
56
6

,,

1919
155844
81.500
271.101
408.561
56
29 Nov.1919
146.037
79.500
262.964
411.348
56
22
‘

1919
137.846
75.000
258.277
413.511
57
15

1919 139.480
77.000
266.852
41u.062
56
8

1919
153 375
88.000
263.935
408.046
56
1

1919
149.956
86.000 277.271
407.544
56
25Oct. 1919
141.166
85.000 238.945
415.636
58
18

1919
142.813 89.000
227.312
417.741
58
11

1919
127.119
76.000
229.635
419.592
59
4

,,

1919
123.773 69.000 231.681
420.245
59

28 Dec. 1918
243.691
174.800
139.515
465.624
60
29 Dec. 1917
81.819
49.0001
107.448
514.916
74

25 Juli 1914
67.947 14.300
81.688
43.521.1)
54
t)
Op
de
bas,, van /&
tnetaaldekking.

Uit de bekendmaking van den Minister van Finan-
ciën blijkt, dat uitstonden op:

20
December 1919
1
27
December 1919

Aan schatkistpromessen.. (440.260.000,- (445.750.000,-
waarvan rechtstreeks bij

de Ned. Bank geplaatst ,, 77.500.000,-

87.000.000,-
Aan schatkistbiljetten ..

101.442.000,-

101.442.000,-

Aan zilverbons ……….,, 40.420.436,-

41.350.530,50

JAVASCHE BANK,
Voornaamste posteji in duizenden guldens.

Naast de per mail ontvangen gegevens wordende telegrafisch
bekend geworden totaalcijfers der obligo’s en uitzettingen
en
het beschikbaar metaalsaldo van latere data opgenomen.

Data
Goud
Zilver
Bank.
biljetten
opetschb.
schulden

20

Dec.

1919 ……
*5*
*5*
414.000
13

1919
415.000
6

,,

1919 ……
*5
*5*
412.500

8 Nov

1919 ……
169.053

…

3.164
104.382

103.749
166.900
3.032
301.159

116.294
166.965

…

3.005
300.940

108.512 167.012
2.814
295.708

117.588

1

,,

1919 ……..
25

Oct.

1919……..
20

,,

1919 ……..

107.414
14.31i
196.239

99.801
21

De.

1918 …….
86.793
18.123
171.212

60.038
22

,,

1917 …….

25 Juli

1914 ……
22.067 31.907
,110.172

12.634

1
1
Wissels.
1
Diverse
1

Beschlk’
1
Dek-

Data
Dis.
buiten
1
Belee.
reke.
1

baar
hing.-
1
conto’s

1
N..Ina’.
1
ntngen
t)
ningen
1

metoa,
–
percen-
1
betaalbaar
1
saldo
tage

20Dec.1919

1940

92.250 **
13

1919

201.500

90750
*5*

‘6 ,, 1919

208.000

•**

89.250

8Nov.1919 13.628 14.677 173.421 44.722 90.852

42
1 ,, 1919 12.868 13.945 189.081 42.407

86.700

41
25Oct. 1919 12.686 14.272 187.526 35.564

88.354

42
20 .. 1919 13.168 13.933 191.152 35.581

87.341

41

21Dec.1918 8.781 18.033 83.055 15.472 62.813

41
22 ,, 1917 7.146 33.467 68.569 23.666 58.566

45

25Juli 19141 7.259

6.3951 47.934

2,228

4.8422

44
t)
Sluitpost
der
activa.

t) Op
de
basis Ven
2
/5
metaaldekking.

SURINAAMSCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldens.

Data
Metaal
Circulatie
Andere
opeischb.
schulden
Disconto’s
D

C
ke
n
I,
te
T
n

15
Nov.
1919
..
1.059
1.635
4.131
1.518.
496
8

1919

..
1.060
.

1.667
1.114
1.536 465
1

,,

1919

..
1.058
.1.658
1.220
1.537
497
25 Oct.

1919

: .
.
1
,
.642 1.207 1.572
506

16 Nov. 1918

..
921
‘.1.627
1)

1.181
1.263
151
17 Nov. 1917,
..
614
1.199
1.036
.1.049
1.019

25 Juli

1914

.
645.1
1.100
590
735
1

396
t)
Sluitpost
der
activa.

2)
Hiervan zilverbons
274
dz. gid.

31 December 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1225

BUITENLANDSCHE BANKSTATEN.

Aan het eind van ieder kwartaal wordt een overzicht gegeven

van enkele niet wekelijks opgenomen bankstaten.

BANK VAN ENGELAND.

Voornaamste posten, onder bijvoeging der Ourrency Notes,

in duizenden pond sterling.

Currenci, Notes.
Data

Metaal

Cl,culalie
11
Bedrag
I
Goudd.
1
Gov. Sec.

26 Dec. 1919 91.392

92.149

***

***

17

1919 91.499

90.300 348.373 28.500 329.463
10

1919 91.660

88.581 343.293 28.500 324.533
3

1919 91.790

88.134 340.277 28.500 323.890

26 Dec. 1918 79.111

70.307 323.644 28.500 304.633

26 Dec. 1917 58.303

42.009 1212.782 28.500

186.637

22 Juli 19141 40.164 1 29.317

Data
___________

Gov.
Sec.
Other
Sec.
Publk
Depos.
Other
Dcpos.
Re-
serve

Dek-
kings-percen-
tage
t)

26Dec. ’19
68.175 85.179
20.338
133.361
17.693
11,50
17

’19
68.189 76.860 21.538 125.312
19.649 13,38
10

,,

’19
77.205
77.074 20.174 137.694
21.526
13,63
3

,,

’19
84.301
78.809
20.794
146.538 22.106
13,20

26Dec. ’18
71.106
92.140 23.643
149.037
27.254 15,78
26Dec. ’17
58.337
94.889 45.944
124.161 30.844
18,56

22 Juli ’14
11.005
33.633
13.735
42.185
29.297
52
8
/

1)
Verhouding tus.chen Reserve en Deposite.

DUITSCHE RIJKSUANK.

Voornaamste posten, onder bijvoeging der Dar1ehena

kassenscheine, in duizenden Mark.

Data
Metaal
Daarvan
Goud
______________

Kassen-
scheine
Circu-
latle

Dek.
kings-percen-
tage
)

15 Dec.

1
19
1.110.664
1.089.613 10.094.977
32.875.631
34
6

,,

’19
1.112.598 1.091.265
9.926.549 32.460.351
34
29 Nov. ’19
1.111.848
1.090.519
9.741.397
31.905.815
34
22

,,

’19
1.111.596
1.090.763
9.526.765 31.319.050
34

15 Dec.

’18 2.324.787 2.304.477
4.481.531
20.005.801
34
15 Dec. ’17
2.556.084
2.405.775
1.103.064
10.773.328
34

23 Juli

’14
1.691.398 1.356.857 65.479 1.890.895
93

t)
Dekking der circulatie door metaal en Koasenscheine.

Data
Wissels
Rek. Cr1.

Darlehenikassenichelne

Totaal
in kas hij
uitge.
de Rekhs.
geven
bank

15 Dec.

1919
34.371.362 10.953.684
23.638.300
10.063.900
6

,,

1919
32.772.612
9.688.711
23.271.100 9.896.700
29 Nov. 1919
34.266.286
11.137.577
22.646.700 9.711.700
22

,,

1919
32.120.097 9.279.504 21.568.200
9.496.400

15 Dec.

1918
24.271.354
11.405.928 14.740.600 4.478.000
15 Dec.

1917
12.282.469
6.176.154 7.187.000
1.089.900

23 Juli

1914
750.892 943.964
– –

OOSTENRIJKSCH-HONGAARSCHE BANK.

Voornaamste posten in duizenden Kronen.

1 Metaal en
Diie. en
Bijzondere
1

Data
buiten!
schuld van
1

Bank-
1 Rek. Cr1.
goud.
ningen
Oostenrijk
1

biljetten
t

saldi
–
wissels
en Hongarije
1

15Dec.’19
)
298.143 16.894.017
32.954.000 52.034.816
7.705.242
7

,,

’19
308.113 16.051.885 32.954.000
51.798.651
6.584.789
29Nov.’19
318.158
16.846.140 32.954.000
51.344.147 7.474.540
23

,,

’19 319.502
14.974.374
32.954.000
50.916.077
7.137.876

23 Juli’14
1.589.267
954.356
–
2.159.759 291.270
1)
waarvan
232.732 goud, 8.612
buiten1andsce goudwissels en
56.769
munt- en mununateriaal z
,
,ilver.

BANK VAN FRANKRIJK.

Voornaamste posten in duizenden francs.

Data
Goud
Waarvan
In het
Buitenland
Zilver
Te goed
in het Buitenland

Buit
voorsch.
old. Staat

26 Dec.’19
5.578.523
1.978.278 268.035
28.500.000
18

,,

’19
5.577.925
1.978.278
272.160
796.711
25.600.000
11

,,

’19
5.577.647
1.978.278 276.308
836 593 26.100.000
4

,,

’19
5.577.239
1.978.278
280.488
808.641
26.100.000

26Dec.’18
5.477.568
2.037.108
318.348
1.300.472
17.150.000
27Dec.’17
5.351.524
2.037.108
247.657
778.397
12.700.000

23Juli’14
4.104.390
–
639.620
–
–

Wissel,
Uisge. stelde
Wissel,
Bdee.
ning
Bankoil-
Jelien

I

Rek. Cr1.
Pont.
culleren
Rek.
Cnt.
Staat

1.268.239
626.438
1.451.457
37.274.540
3.120.796
76.497 1.194.308
631.040
1.397.497
37.378.432
3.182.261 82.179
.
1.114.619
635.900
1.385.146
37.677.945
3.053.251
94.195
1.300.427
640.750
1.346.717
37.756.326 2.982.369
50.120
1.046.275
1.028.569
1.202.841
30.249.612
2.366.197 111.684
911.962
1.140.832 1.211.924
22.336.799
2.913.741
251.859
1.541.080
–
769.400 5.911.910 942.570
400.590

BANQUE NATONALE DE BELGIQÜE.

Voornaamste posten in duizenden t’anca.

Metaal.
Beleen. Beleen.
Blnn.’
.
R k
e
at
inc1.
‘.

van van
wissels
–

Clrcu.’t’
Lnt. ouitens
uiten:,
prom. a
en
–
t.,
alle
portie.
saldi
,,order.
provinc.
heleen.’

24 Dec.’19
350.652
84.955
480.000
426.54k
4.12.818
2.242.856
18

’19 349.610
84.955
480.000
426.883
4.695:708 2.142.639
11

’19
349.931
94.955
480.000
394.097 4.713.734
2.002.582
4

’19
346.934
84.955
480.000
376.389
4.713.969
1.974.175

VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.

FEDERAL RESERVE BANKS.

Voornaamste posten in duizenden dollars.

Waarvan
Waar.

II

F.R.
in

Dato

Goud

voor dekkingvan in
hei bui.

cie.
Zilver

Notes
circu.
1
F. R. Notes iroland

laile

Data
Aanial
Toiao!
uilgczeiie
Reserve
hij de
Totaal
Waarvan
time
banken
gelden en
F. R. bank,
1

deposito’s
deposits
beleggingen

21
Nov.
’19
791
13.471.091 1.408.880
13.860.118 2.287.897
14

’19
790
13.561.912
1.428.223
14.017.161
2.293.139
7

’19
783
13.584.626
1.461.741 13.824.254
2.209.167
31 Oct. ’19
783
16.598.438
1.402.026
13.821.061
2.181.473

22 Nov. ’18
752
13.660.556 1.290.472
11.698.157
1.454.787

28 Nov.

’19
2.093.641 1.282.311
135.696
66.020
2.852.277
21

’19
2.119.315
1.284.561
142.196 67.857
2.817.173
14

,,

’19
2.133.260
1.298.405
146.176
66.846
2.8(8.466
7

,,

’19
2.119.565
1.318.135
127.165 67.804
2.806.769

29Nov.

’18 2.065.213
1.293.154
‘

5.829 55.158
2.568.676
30 Nov.

’17
1.621.725
674.102
52.5001
54.486 11.056.983

Algem.
Percent.
1
oioai
Waar.
Dek-
Goud-
Data
Wissel,
Depositos
van kings.
dekking
Kapitawl
percen-
circu-
________________

lage
t)
latie

28 Nov.

’19
2.709.804
2.902.825
87.001
44,2 45,5
21

,,

’19
2.604.680
2.847.088 86.885
45,4
46,9
14

,,

’19
2595.271
2881.832
86.769
45,7
4?,1
7

,,

’19
2623.075
2.807.688
86.267
45,3
46,8

29 Nov.

’18
2.190.536
2.404.611
80072
52,1 51,3
30Nov.

’17f
961.852
1.968.672
68.500
1

72,2
78,6

t)
Verhouding tusschen:
den totolen goudvoorraad,
Zilver etc., en de
opeischbare schulden: F R.
Notea
en
netto depoaitos met
inbegrip
van
het kapitaal.
–

PARTICULIERE BANKEN
AANGESLOTEN BIJ HET

FED.
RES. STELSEL.

Voornaamste posten in duizenden
dollars.

1226

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
.
31
December
1919

BANKSTATEN,

V. ZWEEDSCHE RIJKSBANK.

KWARTAALSGEWIJZE OPGENOMEN.

‘(In millioenen Kronen.)

II

1. BANK VAN ITALIË.

(In millioenen Lires.)

Data
Goud
Zilver Staal,.
1
fondsen
1
1

conto’s
en
Beleen.

Circu.
lalic
Rek.
Cr1.

31

Oct.

1919
805,0
75,2 203,0 2136,0
11.955,4
1804,1
20

1919
805,0
75,1
203,8
1973,2
11.709,3
1751,6

30

Sept.

1918
818,1
76,8
215,1
1482,0
.8554,6
1322,8
31

Oct.- 1917
833,8
76,2
219,7
1135,1
5389,2
1087,2

20 Juli

1914
1106,5
90,4
203,9 632,5
1661,1
272,8

H. BANK VAN SPANJE.

(In millioenen Peseta’s.)

Data
Goud
Zilver
Slaat,-
fond.
3t1 t)

Dis-
conto,
en
Beleen

Circu.
latle
Rek.
Cr1.

13

Dec.

1919. .2422,4
627,7
871,0
1642,7
3851,9
1002,6
6

,,

1919..
2421,3 627,2
667,1
1833,9
3854,8 079,1
29

Nov.

1919..
2419,5
634,2
672,2
1629,6
3830,8
988,3
22

,,

1919..
2419,5
631,7
699,1 1665,7
3847,0
1030,6
15

1919..
2419,6
628,7
667,0
1663,9
3872,5
988,4
8

,,

1919..
2419,4 625,8 663,6
1657,6
3872,4
959,7
31

Oct.

1919..
2415,3
633,1
665,8
1638,4
3797,9
958,8
25

1919..
2415,3
633,0 667,1 1604,8
3790,7
967,1
18

,,

1919..
2415,3 630,1 667,1 1652,3
3791,5
1004,3
11

,,

1919..
2410,2 629,9 666,9
1654,5 3791,9
1008,2
4

,,

1919..
2410,2
633,9
674,9
1662,4
3770,3
1004,8
27

Sept.

1919..
2410,2
640,5
662,6
1607,0
3714,9 988,9
20

,,

1919..
2410,3 640,4
660,7
1593,0
3708,4 997,4
13

,,

1919..
2410,3
640,6
663,0
1588,3
3699,5
1004,1

14 Dec.

1918..
2228,4 645,2
764,7 1113,5
3267,6
1184,3

15

Dec.

1917..
1966,4
715,0
626,7 730,4 2750,9 930,6

24 Juli

1914..
543,5
729,8
494,4
783,8
1919,0
1

497,9
t)
Inclusief de schuld van de schatkist in rek.-crt.

III. ZWITSERSCHE NATIONALE BANK.

(In millioenen Francs)

Data
Goud
Zilver
Darle- hen,.
kassen-
scheine

Di,-
conto’s
en
,Bcleen.

Circu. latte
Rek.
Cr1.

23

Dec.

1919..
516,3
71,1
11,4
466,8 965,2
166,6

15

,,

1919..
518,4
–

66,5
11,1
420,7
929,7
157,5
6

,,

1919..
505,6
60,7
10,9
426,3
946,0 116,4
29

Nov.

1919..
491,1
58,8
10,8
493,2
961,0
153,4
22

,,

1919..
478,2
59,9
10,8
493,1
928,0
163,3
15

1919..
474,7
60,3
11,5
450,8
939,3
125,0

7

,,

1919..
475,3
60,3
12,1
495,8 963,6
136,5
31

Oct.

1919..
475,5
60,8
11,9
477,8
974,4
95,2
23

,,

1919..
472,9
61,7
12,0
451,9
915,7
131;6
15

1919..
473,0
62,1
10,4
423,7
914,3
114,1
7

,,

1919..
473,3
62,0
11,2
440,4 922,4
112,1
30

Sept.

1919..
471,3
62,9
11,1
440,9 940,3
100,0
23

,,

1919..
467,9
63,9 11,4
392,2 880,5
110,6

23 Dec.

1918..
396,4 58,0
7,6
577,0
921,5
153,8
21

Dec.

1917..
355,6
53,0 11,1 301,0
638,5
94,6

23

Juli

1914.
.
180,1
18,9
–
107,8
267,9
50,7

IV. NATIONALE BANK VAN DENEMARKEN.

(In millioenen Kron
‘
en.)

Data
Goud
Zilver
Vde-ID
ringen
op het
tsllenl.IBdeen

1
conto’s
1

en
Circu-
lalle
Rek.
Cr1.

29 Nov.

1919..
212,2
3,4
27,8
373,0
471,7
43,1
31

Oct.

1919..
191,4
3,3
36,2
412,7
.481,4
68,0
30

Sept.

1919..
187,5 3,2
36,2
387,6
455,6 67,5

30 Nov.

1918..
187,6
2,6
78,1
243,4
440,2 67,2
30 Nov.

1917..
178,6
2,6
45,9
192,0
325,8
70,6

30 Juni

1914..
75,6
6,6 19,8
95,6 159,8
4,8

Data
Goud

Vorde-
ringen
het
bultenl.

Staats. fondsen

Dis.
conto’s
en
Beleen.

Circu.
latle
Rek.
Cr1.

20

Dec.

1919..
281,3 121,6
48,4
558,9 730,6 243,8
13

1919.
.
281,6
120,8
48,4
503,4 694,0
206,7
6

,,

1919..
290,8
121,0
48,4
510,3
707,2
231,8
29

Nov.

1919..
300,0
127,0
50,1
424,7
723,5
146,9
22

1919..
300,1
129,8
50,1
323,7 701,1
119,3
15

,,

1919..
300,2 131,2
51,9
418,5 718,2
135,9
8

,,

1919..
299,5
134,3
51,9
409,8
729
3
1
112,7
1

,,

1919..
299,6
139,8
51,9 417,9
747,6
117,3
25

Oct.

1919..
299,8
134,9
51
3
9
378,9 687,8
120,4
18

1919..
299,8
138,0
51,9
374,2 696,8
113,1
11

1919..
299,9
141,0
51,9
378,3
711,7
112,2
4

1919..
300,0
135,0
53,9
413,4
746,2 113,6
27

Sept.

1919..
300,2 140,4
51,9
389,9
690,3
143,9
20

,,

1919..
300
3
2
140,1
52,2
406,5
683,2
219,3

21

Dec.

1918..
285,7 122,5
55,5 515,7
831,6
172,5
22

Dec.

1917..
234,3
125,5
79,9
290,6 558,7
185,1

25 Juli

1914..
105,8
115,6
28,0
92,4 206,2 68,2

VI. BANK VAN NOORWEGEN.

(In millioenen Kronen.)

Data
Goud

Vorde-
””

buitenL

Effecten

Dis-
conto,

Beleen.

CIrCU.
Rek.

22

Dec.

1919..
147,8
74,1
12,2 373,8
472,1
52,9

15

1919..
147,8
75,9
12,2
345,2 445,2
53,8
8

,,

1919..
147,9
74,3
12,2
341,9
431,5
63,0
29 Nov.

1919..
147,9
75,1 12,2
347,9
430,3 71,5
22

1919.
.
148,0
74,8
12,2
325,7
423,5
55,9
15

1919..
148,0
74,5
12,2
322,2
428,8
48,5
7

,,

1919..
148,0
76,8
12,2
326,3 433,2 47,9
30

Oct.

1919:.
148,0
77,2
12,2
345,7
439,2
65,1

22

1919.
.
148,0
.76,6
12,3
338,1
432,3
62,9

15

1919..
148,1
80,7
12,3
334,5
439,3 56,8

7

,,

1919..
-148,1
77,3
12,3
354,6
440,1
69,9
30 Sept.

1919..
148,1
78,8
12,3
330,2 435,2
55,8

22

,,

1919..
148,2
79,6
12,3
209,6
421,8
40,9

22

Dec.

1918..
122,0
66,8
13,6
399,1
450,5
81,1

22

Dec.

1917..
113,9
87,4
13,0
382,9 332,7
-200,9

22

Juli

1914..
52,4
65,7
8,9
79,3
120,8
10,7

EFFECTENREURZEN.

Amsterdam, 29 Dec. 1919.

Het vooruitzicht op ide vacantiedagen ‘heeft op ‘de inter-
nationale beurzen over het algemeen een loome stemming
te voorschijn geroepen, die meer het gevolg is geweest van
het gebrek a,an.animo om nieuwe zaken te entameeren, dan
wol van buitengewone gebeurtenissen. De houding op de
valuta-markt toch;.die de effectenbeurzen voortdurend heeft
geïnfluenceerci, heeft ‘slechts weinig verandering ondergaan.
Nadat toch’ de .berichten omtrent de fin’ancieele overeen-
komsten .tuss&jen Engeland eenerzijds en Frankrijk en Bel-
gië aa.n;’denanderen kant voldoende tot het publiek waren
doorgedrongen, heeft de valuta-verbetering, ‘die van deze
• overeenkomsten ‘aanvankelijk ‘het gevolg is geweest, geen
verderen voortgang gemaakt. Met spanning wordt thans
1 ‘de houding van de Vereenigde Staten tegemoet gezien, van-
waar men nog steeds hulp verwacht, ondanks het feIt, dat zeer invloedrijke kringen, o.a. de Federal Reserve Board,
zich pertinent tegen een ingrijpen in ‘den ‘natuurlijken loop
van zaken hebben verklaard; –
De beurs ‘te New Y o r k heeft, in verband ‘met de on- . waarschijnlijkheid van een Regeerin-gsmaatregel ten aan-
zien ‘der valuta-kwestie, dan ook eerder een ongeanimeerd
voorkomen gehad, ‘hoewel, zooal’s reeds ‘gezegd, ‘de naderende
vaca’ntiedagen ‘hiertoe ook ‘hebben bijgedragen. Op som-
m.ige dagen waren de omzetten zeer sterk beneden het ge-
middelde ‘peil van de laatste ‘maanden en de koersfluctua-
i ties kunnen dan ook slechts onbeteekenen’d worden ge-
noemd. Tot de terughoudiag heeft ook ‘medegewerkt de
– situatie op de geidmrkt, welke wederom veel stroever is
geworden. Na een reeks van ‘dagen, waarop ,,call-money”
tot redelijke prijzen beschikbaar werd gesteld, steeg plotse-
ling de noteerin’g tot 12 ft 15 pCt.; ‘hetwelk opnieuw reali-

31 December 1919

ECO1OMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1227

saties uitlokte, voôral in verband met de nog steeds loo-
pende geruchen, dat van bankierszijde maatregelen tot
sterke betengeling der speculatie zouden worden genomen.
Te L o n 4 en is de stemming ter beurze Vrij gelijkmatig
gebleven, hoewel geen enkel nieuw •geziehtspunt hier werd
geopend. Men is algemeen van meening, dat •de hierboven
gereleveerde overeenkomst met Frankrijk en België een ge-
clecideerd gunstige uitwerking op de valuta-kwestie aal moe-
ten uitoefenen en dit heeft een stemming van hoopvolle
verwachting in het ieven getoepen. Te P a r ij s is de tendens •ter becLrze eeuigszins ten
0fl-
gunste beïnvloed door de plannen van den Minister van
Financiën om verschillende tarief verhoogingen
•bij
de spoor-
wegen in te voeren, die •het deficit op de begrooting kleiner
moeten maken. Zoo is thans reeds ingevoerd een zeer aan-
merkelijke. stijging der vracht- en personentarieven, ter-
wijl een reeks van andere maatregelen in het vooruitzicht
is gesteld. O.a. aal worden doorgevoerd afschaffing van den
toeslag op geïmporteerd graan, waardoor de Regeering
alleen reeds een besparing van 2 milliard Francs per jaar
zou bereiken. Het spreekt van zelf, dat dergelijke maat-
regelen, die de inkomsten der burgers in zeer sterke mate
zullen aantasten, vooral in een land als Frankrijk met
zijn krachtig gevoel voor privaatbezit, een onrustige stem-
ming iii het loven hebben geroepen, te meer waar men er
aan don anderen k-ant van overtuigd is, dat nog verder
ingrijpende maatregelen absoluut nood zakelijk zullen zijn,
indien men den gauschen financieelen toestand niet voor
een reeks van lomeucle jaren in de grootste wanorde wil
laten voortbestaan. Toch heeit de .beurs deze gevoelens niet
geheel en al weerspiegeld, omdat ook hier de handel in de
achter ons liggende berichtsperiode tot eenT minimum is
ingekrompen.
Aan de beurzen in de landen van Centraal Europa echter
is een totaal verschillende tendens overheerschend geweest.
Ook in deze kolommen is reeds bij herhaling gewezen op
dc’ gewedige overspeculatie, die, •b.v. aan de beurs te
B e r 1 ij n, reeds gedurende maanden en maanden bestaat.
Zonder rekening te houden met de uitlegging, die door de
Entente aan het viedesverdrag aal worden gegeven, zon-
der ook maar in ht minst zich rekenschap te geven van den
deplorabelen toestand, dien de depreciatie van den marken-
koers op het economisch leven van Duitschland moet uit-
oefenen, is deze laatste omstandigheid veeleer aanleiding
geworden tot een koersvei-heffing van sommige waarden,
clie buiten iedere redelijke verhouding ligt. Weliswaar is de
kring van fondsen, die voor de hier bedoelde koersverhef-
fingen in aanmerking komt, sterk verkleind, doch hier-
tegenover zijn de variaties in de noteeringen dan ook te grooter geworden. In de laatste weken was de aandacht
bijna uitsluitend gevestigd op koloniale en op sommige bu-
tenlandsche papieren. Om een klein voorbeeld Van deze
overspeculatie te geven, vermelden wij hieronder de koer-
sen van enkele fondsen op 1 September en op 13 December
van het loopeude jaar.’

1 Sept. 1910. 13 Dcc. 1.919.

lÇaoko-aaadeelen ………….52 pCt.

420 pCt.
Kolmauskopdianiantmijn . . .

60
,,

680
Nieuw Guinea …………..211

725
Pomona Diamant ………..1070 ,,

7500
Schautung Spoorweg ……..128 ,,

660

Deze plienomenale prijsverhoogingen hebben louter en
alleen haar oorzaak gevonden in de verwachting, dat de
vergoedingen voor de betrokken buitenlan.dsche bezittingen
ton slotte plaats zullen hebben in de verhouding tot de zoo
zeer ged.epreci eerde Ducitsche valuta, waardoor natuurlijk
een geweldig bedrag aan marken voor de betteffende Mij.
gereserveerd zou moeten worden. Plotseling echter schijnen
sommige kringen tot de wellicht niet onjuiste gedachte te
zijn gekomen, dat een dergelijke afrekening, op zijn ifiinst genomen, toch wel uiterst onzeker moet worden genoemd,
tengevolge waarvan eenige omvangrijke realisaties hebben
plaats gevonden. Het onmiddellijk resnitaad is een koersval van zeer grooten omvang geweest, waarbij sommige papie-
ren meer dan de helft van de. ‘hierboven genoemde prijzen
van 13 December 1919 hebben moeten inboeten. Hoe uiterst
ongeniotiveerd de koersstijgingen zijn geweest kan ten over-
vloede nog blijken uit de omstandigheid, dat b.v. aandeelen
Kaoko vÔÔr den oorlog als nonvaleurs hebben gegolden en
er toen niet meer dan 10 pCt. voor werd betaald. –
Na de izinking echter is men weder op ‘de verlaagde
prijzen met nieuwen moed aan •het koopen gegaan, waar-
door de meeste fopdsen een goed deel van hun verlies heb-
ben kunnen inhalen. In dé laatste dagen is zelfs een ver-
betering ingetreden, die het algemeene koerspeil weder
op een zoodanige hoogte heeft gebracht, dat slechts weinig
van de geleden verliezen in de herinnering is achtergebleven.

‘zins verbeterdén sterliagkoers, waarbij
zich de overige
fondsen uit deze afdeeling, als aa’ndeelen Geconsolideerde,
geheel aansloten. –

–

‘

–

23 Dec. 24 Dec. 29 Dec.
R1
J
Z
1
:
Of

Amsterdamsche Bank –
Ned.Handel-Mij.cert.v.aand.

+ 2
Rotterd. Bankvereeniging.
Amst. Superfosfaatfabriek..

– 1

Jurgens’ Ver. Febr. pr.aand.

+ /o
Ned. Scheepsbouw-Mij
–
/1
Philips’ Gloeilampenfabriek
+
5
R. S. Stokvis
&
Zonen
….
–
8
Vereenigde Blikfabrieken..
+
2
Compania MercantilArgent.
+
6

De nog steeds niet verminderde geldovervloed heeft hiertoe
ook het zijne bijgedragen.
Te We e n e n is de tendens ook uiterst levendig geweest,
natuurlijk ontstaande uit geheel dezelfde oorzaken als te
l3erlijn. Hier echter is een reactie van zon groeten omvang
niet ingetreden, omdat in Oosténrjk het instituut van een
1rie- of viermalige afrekening pei- maand bestaat, tegen
welke tijdstippen zwakke houders telkenmale hun posities
realiseeren om na de liquidatiedagen opnieuw tot aankoop
over te gaan. Te Weenen bestaat derhalve een meer gelijk-
matige nivelleeri’ng van ‘het koerspeil, hetgeen een meer
voortdurende verheffing zonder groote reacties natuurlijk
sterk in de hand werkt. In de afgeloopen week vareu koers-
‘sprongen van 2000 en meer Ki
–
onen ook geen uitzondering,
o.a. bij de Donaudampfschiffahrts-Ges., die van 5100 op
8200 Kr. sprongen. Op den 2den Januari a.s. zal na een
534-jarige onderbreking i’ntusschen de officieele prijsno-
teering weder worden ingesteld, hetgeen wellicht een einde
zou kunnen maken aan de misbruiken, die het niet-offi-
cieele verkeer bij koersbewegi.ngen als de ‘hier genoemde
heeft doen ontstaan.

T e o n z e n t heeft de markt voor inheemsche
staats-
fondsen
slechts geringe ‘variaties ‘aangetoond. Waar de ver
–
betering der, Fra.nsche en Engelsche valuta’s nog niet zulk
een grooten omvang ‘heeft aangenomen, hebben de verkoo-
van Fransche en Engelsch’e zijde voor de ‘in die landen
gehoudei Nederlandsehe staatsfondsen verderen voortgang
gehad, hetgeen de koersen ‘nog eeniigszins heeft gedrukt.
Voor buitenlandsche staatsfondsen bestond niet de geringste
belangstelling.

23 Dec. 24 Dec. 29 Dec.
Riizingof

;
5

O/o
Ned. W. Sch. .

–

87’/,

87
1
/8

88u/,o ± /8
434
°
/

1916

81
3
/t

828/
10

84 , + 2
1
/
4

0
/0

1916

7411,

758/
4

758/4 + l’/4
334
0/0

. . .

60
l/0

601/
8
–

601/4 +
°
/8
3

0f

52

521/
8

51 80/80 – ‘ho
234
0/
Cert. N. W. S…..46’/4

46
1
I

47
1
/o + 11/8
5
0/
Oost-Indië 1915

90

89/4

898/4 – 8/
4

4 °/
o
Hongarije Goud . .-

8’/

8’14

8 –
4
°/o
Oostenr.Kronenrente

6°rs

6’/

6

–
8
!8
5

°/o
Rusland 1906 …….18’/o

18
1
/8

181/
8

434
0/
Iwangorod Dombr.. . 13
5
/

13
5
/8

148/4 ± l’/
4
0
/0
Rusland Cons. 1880 13

13

13
4
0
/0
Rus]. bij Hope & Co.

14
1
/,

15

15’/4
-f-
i
4

0
/0
Servië 1895 ……..26

25

25

– 1
41,4
0/
China Goud 1898 ..

54
0
/io
55’/8

55l/

+ ‘
*
/
16

4

0/
Japan 1899 ……..53

53

53
4 °/
0
Argentinië Buitenl

50

50

50
5

0
/0
Brazilië 1895 ……56 8/4

56
1
/4

56’/
5

oh

,,

1913 ……51°/4

51
3
/

–

De locale markten hebben niet in groote mate de nadering
der vacantiedagen ondervonden. De stemming was meesten-
tijds zeer geanimeerd, hoewel de omzetten gëring .waren.
Vooral voor
suikerwaarden
ontwikkelde zich zeer groote
belangstelling, welke het gerucht, dat de Regeering wel-
licht zou overgaan tot inbeslagneming van groote partijen
ton behoeve der Indische bevolking, niet heeft vermogen te
onderbreken. Bovendien werd dit gerucht door goed inge-
lichte kringen als zeer onwaarschijnlijk gekenschetst. Voor-
loopig hebben de zeer hooge suilcerprjzen nog grooten in-
vloed gehad, met name op eenigge minder couroente fond-
sen; hoewel ook aandeelen H.V.A., Vorstenlanden, enz.,
goed van de betere stemming hebben kunnen profiteeren.
De overige cultuurwaarden, doch vooral i-ubbers, zijn in
deze stemming geheel medegegaan, modat de berichtspei-iodc
voor deze rubrieken werd afgesloten met aanmerkelijk ver-
hoogde prjsnoteeringen.
De
petrofeuonmarkt
heeft, wat aandeelen Koninklijke
Petroleum betreft, den invloed ondervonden van den eenigs-

188/2
188’/,

‘
188’h
2168/
4

216/8
218/4
143 143 143
134°/a
134°/
1330/
4

Van Berkel’s Patent ………………+ 1
1
/
4

135’/
136 137
Insulinde Oliefabriek

. .. .

+ 41/4
222l/
222’/4
227
_99/8
99′!,
100’/
143
………………..
142’/
1421/, 845
845 850
567
562°/a
559
130’/
132
132’/4
254
257
‘/2
260

–

1228

ECONOMISCH-STATiSTISCHE BERICHTEN

-31 December 1919

23 Dec. 24 Dec. 29 Dec.
Rijzing of
daling.’
Rijzing
of
23Dec.- 24 Dec. 29 Dec.

daling.
Cultuur-Mij. d. Vorsteuland
278/1
281
1
/

285
1
/2
+
71/t
American Car
&
Foundry.
.

148

148

150/,
+
Handelaver. Amsterdam
Hou. Transati. Handeisver.

602
114
1
/
611
1
/2

624/8
114
1
/

114’/,
+
22
1
I
Anacônda Copper ………

l26/,,

126l8/

129’/4
+
218/,
e
(In. States Steel Corp
…..1l2/,

112
7
/8

114
+
j0/4
Linde Teves
&
Stokvi8
. .
195 195

197
+
2
Atchison

Topeka

……..9O1/,

9O’/

891/8
–
8
/16
VanNierop&Co’s Handel-Mij
179
180

182’/2
+
3’/s
Southern

Pacific

……..107/

1078/
4

109’/4

+
i’h
Tels
&
Co’s Handel-Mij ….
138
1
h
139
1
14

138
1
/2
+
/1
Union Pacific …………

131
1
/16

132

133
1
/io
+
2v18
–
Gecons. Hol!. Petroleum-Mij
273
1
/2,
278/2

285
+
11’/
–

Int.Merc.Marine afgest …..

52’/

52
1
/8

531/i,

+
i8/
Kon. Petroleum-Mij…….
7831/
2

790

805
+
21
1
/
,,

,,

,,

,,

prefs.

164
1
/88 164
1
/3

165/8

+
12/1
Orion Petroleum-Mij …….
Steaua Romana Petr.-Mij..
–

701/s

141
70

70’/i
142’fs

142’/s
+
11/2
‘De
geldrnai
–
kt
werd tegen het einde van het jaar iets

Amster.dam-Rubber-Mij.
—
.
252/
238
1
12

245/4
‘
minder ruim; enkele proloagaties werden aangezegd, ter-

Nederl.-Rubber.Mij……..
113’/
2

115

116
+
2’/2
U
vijl
de noteering voor prolon’gatiegeld tot 5 ‘pCt. is ge.

Oost-Java-Rubber-Mij. – – – –
306
1
h
315

325
+
18
1
/
stegen.

Deli-Maatschappij

……..
441 438
1
/i

440
-1

1

Medan.Tabak-Maatschappij
224
‘I
22084

225
+
‘/i
–
GOEDERENHANDELO
Senembah-Maatschappij

– –
430 436

440
+
10
GRANEN.
$cheepvaarten
‘bleven vast gestemd, ondanks het
feit, dat
30 December 1919.

de kwestie van de overneming der
Duitsche schepen
‘door de
Berichten uit ‘de Vereenigde Staten van Noord-Amerika
Holland-Amerika Lijn en den Konink.lijken Hollaudschei’
over cle te velde staande wintertarwe ‘vermelden nog steeds

Lloy’d nog ‘niet is geregeld
If
‘insectenschade en vrees vooi- de gevolgen der onvoldoende
,
sneeuwbedekki.ng. Deze laatste schijnt echter hier en daar
23 Dec.
24 Dec. 29 Dec.
Rijzing of
daling.
iets beter te ziju geworden. Nu sedert 15 December de

Holland-Aiierika-Liju

….
467 ‘/
472

479’/
+
12V41
tarwehanciel in ‘de Vereenigde

Staten is

vrijgegeven,

is

452
455

4638/4
+
11I4
daar voor de ‘graanhandelaren ‘he

bedrijf levendiger ge-

‘

gem.eig.
Holnd-Gulf-Stoomv.-Mij
284 284

284
worden; de prijzen blijvenzich bewegen boven het door de

Roll. Alg. Ati. Stoomv.-Mij
174/2
174
1
/

165
;-
–
9’/2
regeering gegarandeerde minimum. Voor den export gelden

Hollandsche Stoomboot-Mij.
231
1/8

234 ‘/

242/1
+
nog dezelfde bezw.ren als in onze vorige berichten vermeld

Java-China-Japan-Lijn….
323
328

332
+
9
”
en het plan, om op crediet aan de noodlijdende Europeesche

Kon. flollandsche Lloyd
. –
1838/
4

184’/z

186
1
/
+ 2/1
ianen te leveren, heeft vastereti vorm aangenomen. Er is

Kon. Ned. Stoomb.-Mij.

–
237
1
/
241/4

247′,’2
+
10’14’
sprake ‘van een daarvoor ‘door de Amerikaansche regeering

Kon. Paketvaart-Mij…..
236’/
2

236

233V:
gesteld crediet van honderd millioen dollar. Dui.tschland

Maatschappij Zeevaart ….
325 330
1
/4

345
s+
20
schijnt voorloopig die hulp niet ‘nood.’ig te hebien, want voor
Duitsche
Nederl. Scheepvaart-Unie.
–
289
1
/3
2918/
4

296
+
6/14
rekening
‘is
men, volgens een Amerikaansch be-

Nievelt

Goudriaan’

……
549
1
/2
549

555
+ ”
richt, bezig ‘te Chicago i’nkoopen te doen tegen betaling van

Rotterdamsche
Lloyd……
295
303

307
V
.
+
12
$45.000.000 aan Chi’neesche en Zuid-Amerikaansche ‘effecten.

Stoomv.-Mij.,,uillegersberg”
,
329
330

330
+ 1
Oogstberich.ten uit
de
West-Europeesche landen zijn
ook

,,

,,Nederland”
. .
357
361

368V:
+ 111/
al niet

o
gunstig ‘a
ls zij eeoigen tijd geleden waren.
Zoo-

..
,,Noordzee”
152
153

155
+ ‘
wel uit E.ngelancl en Frankrijk als uit België ‘hoort men

….
,,Oostzee”
320
320

320
•’
van vernii.nderclen tarweuitzaai.
Als
oorzaken worden opge-
geven ‘de te lage prijzen, welke door ‘de regeeriugen worden
De
Anierikaansche n’&am-kt
volgde volkomen de aanwijain
gegarandeerd en gebrek aan arbeidskracht en meststoff en. gen van Wallstreet, zoodat
‘hier geen fluntiiaties van
groo-
In Elngelaml wordt zelfs ‘beweerd, dat in vom-ige jaren ge-
ten omvang zijn te registreeren.
,
d
scheur’d land weder tot grasland wordt teruggebracht, ter-

Noteeringen.
4o
Locoprijzen te Rotter(lam! Amsterdam.

Chicago
Bueno, Agrea

Dato
Tanve
Man
Haver
Toru,e
Mars
Lijnzoad
Dec. Dec.
Dec.
‘JanS
Jan.
Febr.’i

27 Dec.’19
226
134f4
80’/4 13,10
6,45
19,65
20

,,

’19
226
1448/4
81
1
/8
13,05 6,30
23,20
27Dec.’18
226
1
574/
s

688/
4

11,85 5,25
19,50:
27Dec.’17
226
1’27/4
78’/8 12,65 6,85
16,-
27 Dec. ’16
1811/3

–
92
,
50
1
/8
12,-
7,90
23,95
20 Juli’14
82

t)
568/s
‘)
36
1
/

‘)
9,408)
5,38
1
)
13,708)

‘)
per Dec.
1)
per
Sept.

Soorten.
9
Dec.
1919
2

22
Dec.
1919
29
Dec.
1918

–
–
Rogge
(No..
2 Western)

340,- 340,-
–
Gerst (48 lb. feeding)
..
440,-
440;-

Tarwe
…………………

Haver (38 lb. white clipped)
21,-
19,50
–

Mais (La Plata)

………

Lijnkoeken (Noord-Ame-
rika’van La Plata-zaad)
260,-
260,-
–
Lijnzaad (La Plata)
…….
820,-
820,-

AANVOEREN in tons van
1000
K.G. voor verbruik in Nederland.

Rotterdam
‘5
Amsterdam
Totaal

–

Artikelen.
22-27
Dec.
Sedert
Overeenk:
22-27
Dec.
Sedert
Overeenk.
1919 1918
1919
1
Jan.
1919
tijdvak
1918
1919
1
Jan.
1919
tijdvak
1918

81
12.800
237.141
30.245

–
147.628 2.920
384.769
33.165 15.960
–

–
25.653
–
41.613
–
Boekweit
.

…………
4.170
– –

–
. –
–

..
4.170
–

Tarwe
……………..
Rogge

……………..-

Mais

…………….
.-
217369
–

–
26.519
4.590
243.888
4.590
Gerst

…… ……….
72.130
–

—
‘

‘

63.065
–
135.195

Haver

………….
43.657
–
,

–

–
7.633
–
51.290
–

3
..903

90.290
–

–
.25596
–
115.886
–
Lijnkoek
…………..

3
..361
.-

51515
–
88.172
– ,j

‘ –
500
–
88.672
.. –
Lijuzaad ……………356

867
48.885
756,

–
37.435 6.068
86.320
6.824
Tarwemecl
………….
Andere meelsoorteu
.. . . 113
37.109
25.101

–
10708
4.286
47.817
29.387

AANVOEREN in
tons
va1OuO K.G.
voor

het

Buite,.,lam,,l.

–
230.143
414.387

–
—

.
230143
414.387
–
14.372
99.000

—
–
–
14.372
99.000
Tarwe
……………..

–
56.712
5.174′

-‘
–
–
56.712
5.174
Mais

……………..
Rogge

……………..
–
144.506
83.531′

–
‘

-‘
8.807
144.506 92.338
Tarwemeel
………….
Gerst

…………….
–
62.537 29:834

–
–
–
62.537
29.834
Haver
……………..
–
123.757
– .

—
– –
‘123.757
–
Lijnkoeken
…………
–
..
‘
2.412
–
–
2.412
–
Andere meelsoorten
‘-
..
122.238
47.096

–
–

–
9.510
122.238 56.606

31 December 1919

ECONOMISCH-STATISfESCHE BERICHTEN

1229

wijl tevens hier en daar voor andere graans.00rten de uit-
zaai
ton koste van tarwe schijnt te zijn uitgebreid. In de
vakbladen heeft echter in den laatsten tijd eene Engelsche
berekening van het tarwe-overschot, dat in liet komende
jaar ‘in de uitvoerlanden beschikbaar zal zijn, ‘de ronde ge-
daan. Die berekening leidt tot het. resultaat, dat in het
komende seizoen volop •tarwe beschikbaar zal zijn en dat zelfs ‘de te verwachten overschotten eenige tientallen per-
centen meer zullen bedragen dan de behoefte ‘in de import.
landen. Bij deze berekening is in aanmerking genomen, dat
cle nieuwe tarweoogst in Australië igeen overschot zal op-
leveren, dat Britsch-I,ndië matig zal bijdragen ‘tot de vooi–
zieni.ng van Europa en ‘dat Argentinië eene ‘ruime opbrengst
van tarwe ter beschikking zal ‘hebben. Deze drie veronder-
stellingen zijn ‘tot nog toe tin overeenstemming niet ‘den
tegenwoordigen toestand.
un Argentinië is ‘het weder den laatsten ‘tijd Z,elfs zeer
gunstig geworçlen voor den oogst van haver, •tarwe en lijn-
zaad. •De regen, waarvan in vorige ‘weekberichten sprake
was, heeft namelijk reeds gernimen tijd opgehouden en het
is ‘nu zoo ‘droog, dat in ‘de afgeloopen week maïs in Argen-
tinië Vrij •sterk in prijs is ‘gestegen. Blijkbaar is alle vrees
voor tegenvallers tin ‘de opbrengst va’n tarwe, haver en lijn-
zaad vei
–
clivencn, waint voor al ‘deze artikelen is de markt
flauw met hgere prijzen, vooral voor ljnzaad. Van dit
artikel •is in den laatsten tijd ‘de prijs in Argentinië bij
groote sprongen gedaald, zoodat hij nu ongeveer 4 Pesos
jer 100 K.G. lager is ‘dan bij ‘het begin der maand. Ook in
Noord-Amerika, waar Argentijasch ljnsaad in zoo sterke
mate is gekocht, is, in overeenstemming met de Argentijn-
sche markt, lijnzaad weder veel goedkooper te koop dan
eenigen tijd geleden. Ook mais is ‘daar ‘de laatste dagen
v-ij sterk in prijs gedaald, welke ‘beweging eenigszins door
haver is gevolgd. Amerikaansche graans’oorten blijven echter
nog steeds ver ‘boven ‘de prijzen, welke men in de meeste landen van Europa kan •be
b
aien.
Ondanks •de omstandigheid, dat ‘de afgeloopen week voör
zoo’n groot gedeelte uit feestdagen bestond, heeft de graan-
markt juist in ‘cle laatste helft dier week weder meer leven-
‘digheid vertoond dan tin ‘den laatsten tijd het geval was ge-
weest. Men ‘dien’t daarbij in aanmerking te nemen, da.t ‘in
Noord- en Zuid-Amerika •de 2cle Kerstdag niet gevierd
wordt en evenmin, zooals ‘in Engeland en ook gedeeltelijk
in Nederland, Zaterdag 27 December als vacantiedag is be-
schouwd. Gisteren ‘heeft ziich de betere stemming ook iii Europa merkbaar gemaakt en voor mais ozijn nu ook hier
betere prijzen te krijgen. In Scandinavië was reeds de vorige
week meer attentie en daarheen zij’n Vrij omvangrijke zaken
in mais en lijnzaad ‘afgesloten. De verbetering ‘der kronen-
koersen heeft ‘daartoe medegewerkt. Ook mag ‘als oorzaak
worden aangegeven, dat ‘de vr’achten’markt meer stabiliteit
heeft vertoond, esisschien in verbojn’cl met ‘de ruime bevrach-
‘tingon van Argentinië naar Btsche havens.
N ed r land. In de afgeloopen week ‘heeft maïs aan
de Nederlacn,dsche markten nog weder verdere ‘prijsdaling
ondergaan tot ver ‘beneden ‘de ‘pariteit van Argentinië, het
eenige uitvoerland, ‘dat tegenwoordig in aanmerking komt.
Tot lage prijzen zijn echter geleidelijk Vrij veel zaken tot
stand gekomen en gisteren had het aanbod van loco ,maïs
vrijwel geheel opgehouden. De regeering zal nu spoedig
weder aan de ‘markt komen niet een ‘gedeelte van ‘haren
voorraad, doch n i ettegenstaande ddt vooruitzicht bestaat er
meerdere ‘attentie tot ‘hoogere prijzen voor ‘stoomende en
spoedig af te laden maïs. Ook haver is vester en ‘bot bd-
langrijk hoogere prijzen te plaatsen, welke echter nog ‘niet
in overeenstemming zijn niet ‘het niveau, waarop haverprij-
ren zich in Amerika bewegen. La Plata-liaver, waari’n ge-
i’egel’cI zaken inaar Engeland en Frankrijk worden gedaan, koopt imen hier nog steeds slechts •bij thoage uitzondering.
Van lïjnkoeken is eveneens het overvloedige aanbod ver-
ilwenen en cle prijs heeft zich reeds flink kunnen herstellen.

KATOEN.

Marktbericht van de Heeren Sir Jacob Behrens & Sons,

Manchester, d.d. 26 November 1919.

Niettegenstaande de ongunstige omstandigheden is de
prijs van Amerikaansche katoen de ,laatste week bijna
dagelijks gestegen. Het Census-Bureaubericht van verleden
Vrijdag gaf een ‘ hoeveelheid geginde katoen aan van
7.577.000 balen tegen 8.706.000 balen verleden jaar, het’
geen ongeveer met de verwachtingen overeenkwam. De financieele positie en arbeidsmoeilijkheclen in Amerika
houden een verdere verhooging tegen, maar de vraag van
den handel blijft goed, speciaal voor de betere soorten,
welke zeer schaarsch zijn; daarin schijnt voorloopig niet
veel- verbetering te komen. Egyptische katoen is wat duurder,
hoewel receipts in Alecandrië grooter zijn dan verleden

jaar, doch de vraag blijft zeergoed en men verwacht later
nog hoogere prijzen..
Zoowel in cops als in bundelgarens zijn flinke zaken
voor binnenlandsch gebruik ‘gedaan en prijzen zijn min-
stens 1 d. per 1h. hooger. Spinners vreezen een verdere
loonsverhoogiug in het aanstaande voorjaar en wenschen
dus niet lang vooruit te verkoopen. De exporthandel zoo-
wel in Amerikaansche als Egyptische garens blijft zeer
levendig en vele spinners van Egyptische garens zijn niet
bereid verdere orders aan te nemen in verband met de
groote hoeveelheden, die zij reeds geboekt hebben. Prijzen
zijn 2 d. per ib. duurder, maar dit houdt de vraag niet tegen.
Wat manufacturen betreft, wordt het voor koopers steeds
moeilijker zich te voorzien, daar prijzen geregeld blijven
stijgen. Verleden week vermeidden wij reeds de waarschijn-
lijke loonsverhooging in de weverijen, doch zoowel de blee-
kerjen als de ververjen hebben nu hare tarieven ver-
hoogd. Verkoopers worden wel huiverig meer te verkoopen,
doch er komen nog steeds nieuwe orders binnen, vooral van
Indië, dat in de laatste maanden veel te weinig gekocht
heeft. De vertragingen in het telegramverkeer worden in
plaats van minder hoe langer hoe grooter, zoodat het geven
van vaste offertes op omgaand kabelantwoord bijna niet
meer mogelijk is.
–

19Nov. 26Nov.

19Nov. 26Nov.
Liverpoolnoteeringen (loco)

T:T.op Indië …. 210
1
h
212’/g
F.G.F. Sakellaridis 40,50 41,00 T.T. op Hongkong 4/10 511
1/

G.F. No. 1 Oomra 16,10 16,40 T.T.opShanghai 710

7/4

SUIKER.

De stemming op ‘de Suikermarkten ‘der wereld blijft
zeer vast.
De noteei-ingen voor witte Javasuiker werden te Londen
verhoogd tot 77 s./3 d. f.o.b. voor December-afscheep en
78 s./0 d. voor Januari-afscheep, echter tot dusver zonder
koopers ‘daartoe. Stoomeede par’tijen werden tot 77 s./6
cl..
cii. afgedaan.
Op J a vn wordt de markt voor clisponibele suiker door
speculanten gemanipuleerd, zoodat de prijs voor witte
suiker kon oploopen tot
f
47,— p. pic., waartoe afdoenin-gen plaats vonden. Voor nieuwen oogst is de positie onver-
anderd. De yereenigdo Javasu’iker Producenten hebben on-
langs den ‘duur der vereen’igiug verlengd tot 31 Dec. 1921.
1
De November-afschepi;ngen van Java hebben 160.000 ton
bedragen tegen 220.000 ‘ton verleden jaar.
In A m e r ik a heeft de Senaat ‘goedgekeurd, dat de Sugar
‘Equ’alization Board tot uit. Dec. 1920 in werking blijft, ‘doel,
de Louisiana en Ameriik’aansche Bietsuiker aal op 30 Juni
vrijgegeven worde’ci.
– De C uh a-statistiek luidt:

‘ 1919

1918.
Weekaanvoeren tot 20 Dec . ………. 33.000

22.699
Totale aanvoeren sedert 1 Dec . …….. 49.000

22.699
Werkende fabrieken ………………90

‘

50
Vasn den n’ieuwen Cuba.00gst ‘is ongeveer een ‘derde reeds
verkocht. De oogst wordt •door Himley op 4.446.000 ‘tons
gotaxeerd..

VERKEERS WEZEN.

RIJN VAART.

–

Week van 22 tot 29 December 1919.
.in ‘de atgeloop’eii week was de vraag naar scheepsruiinte
iets,, minder dan in de vorige week. Er was voldoende
scheepsrucimte te Rotterdam voorradig. De scheepshnren
bedroegen voor ladingen naar den Bovenrjn
4Y2/6
cents
pci ton per ‘dag, ‘terwijl voor lagerschepen te Rotterdam
6/7 cents per ton per dag werd betaald. Om in Antwerpen
te gaan laden bedroeg de huur 8/10 cents per ton per ‘dag.
‘Het sleeploon werd genoteerd met het 180.cen’ts-tarief.
De huren te Ruhrort bedroegen voor kolenladingen naar
den Bovenrij’n, als voorheen, 30 pf. per ‘ton per ‘dag, terwijl
het sleeploon niet Mk. 28-131.— per ton Ru’hror.t-Mann-‘
heim en Mk. 25-130.— Mannheim-Strasbourg werd geno-
teerd..
De verladingen in de Ru’hrhavens gingeii iets beter en het is
te verwachten, dat deze in de eerstvolgende dagen nog beter
ullen worden, indien de waterstand niet hooger wordt.
1 De exportverladingen naar Rotterdam gingen ook iets
vlotter. De vracht werd genoteerd niet
f
0,90/ 1,— per ton
Ru,hr—Rotterdam.
7 Het water was ‘de geheele week wassende en Cauber
Pegel bereikte einde ‘der week een stand van ca. Mtr., 6,—.
Nog steeds wordt van ‘dan Bovenrijn was gemeld en te ver-
wachten is, ‘dat wij in ‘de eerste dagen eau waterstand’ op
dan Rijn’ zullen ‘hebben zoo hoog, als in jaren niet is voor-
gekomen, waardoor ‘de beladingen ‘in ‘de Ruhrhavens en ook
het sleepbedrijf zeer grooten hinder zullen ondervinden.’

1230

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

31 December 1919

De NX, Nederlandsch
.
e Huistelefoon-Matschappli

ROTTERDAM

‘s-GRAVENHAGE

GRONINGEN

Telefoon 3600

Telefoor H 280, 800

Telefoon 1555

AMSTERDAM

LEEUWARDEN

ARNHEM

Telefoon N 5580

–

Telefoon 2723

levert uit voorraad
TELEFOON-, SCHEL-, ELEcTR. KLOK-INSTALLATIES,
etc.,

in huur en koop.

•

Herstelt en
onderhoudt o n d er g a r anti e ook alle niet door haar uitgevoerde installaties.

•

PROSPECTUS GRATIS.

Ballkzakdll

met

Zwedeil,

andelsbank
fon dseii
10.000

d met

ra Sverige

rg

:r. 45.000.000

van

Isbailkon

ELSBANK”)

Telegram-

adres:

,,HANDELS-

‘BANK”.

De
,,Svenska Handelsbanken”
is vol-
1

koen toegerust om aan al Uwe eischen

Zweden verspreide 254 bijkantoren: in cle

“
t
-‘
•, ) te voldoen dank zij haar over geheel

hoofdstad, de grootste handeissteden, de
ijzer-, papier- en andere industrieele ge-
0

bieden, het houtdistrit, delandbouwende
d

0,
6deelen van het land, de zeehavens – zie de kaart.
Groote kaart in kleuren met complete lijst van alle
daarop voorkomende plaatsen, zoowel als alle verdere inlichtingen worden

op aanvrage verstrekt.

ADVERTEERDERS!
p, Cbs & Leornbruggell

Raadpleegt bij het maken van Uwe plannen
LEIDEN

NIJGU & VAN DITMAR’S

Algem.Adverterttiebureau

Opgericht
1 Mei 1766

Dit adviseert U bij het ontwerpen van Uwe

Tel. Intercomm. 370

reclames voor alle landen der wereld

Telegr.-Adres: CLOS

Gévestigd sedert 1837

ROTTERDAM, WIJNHAVEN 113

Sajetten en “Wollen

BIJKANTOREN:

AMSTERDAM, N.Z. VOORBUROWAL
157
Garens voor Hand-

‘s-GRAVENHAGE, BUITENHOF
48
en Machinebreen
HAARLEM, SPAARNE 3

KONINKLIJKE

HOLLANDSCHE

LLOYD

AMSTERDAM

Geregelde Passagiers- en

Vrachtdienst met nieuwe,

moderne post-stoomschepen

TUSSCHEN

AMSTERDAM
EN

ZUID-AMERIKA

VIA

PLYMOUTH, BOULOGNE s/M., CORUIA,

LISSABON, LAS PALMAS, PERNAMBUCO,

BAHIA, RIO DE JANEIRO, SANTOS, MONTE-

VIDEO en BUENOS AIRES.

NAAM LOOZE VENNOOTSCHAP

Wester-Suikerraffinaderj

AMSTERDAM

GROOTSTE RAFFiNADERIJ

IN NEDERLAND

Levert de mooiste suiker,

omdat haar zuiveringsver
–

mogen het grootst is.

Produceert behalve alle soorten
Meli8-

8uiker
en
Basterds:

Cristzllen, groots en kleine, Klont jes

(Cube8), Theeki ont jes, Crushed (brokken)
Tabletten, Brooden, Poeder8uik.er, fijne
.Suikers voor Vruchten gebruik, enz. enz.

31 December 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1231

___ • b ‘i biS C :EI IIJ

LEEUWARDEN, BOLSWARD, DOKKUM, DRACHTEN, FRANEKER, GORREDIJK, HARLINGEN,
HEERENVEEN, JOURE, LEMMER, SNEEK, STEENWIJK
EN
WOLVEGA.

GESTORT KAPITAAL f 3.000.000,—

RESERVE f 300.000,-

Billijk incasso-tarief voor geheel Friesland en Noordelijk Overijsel.

ONTVANG-
EN
BETAALKAS

NIEUWE DOELENSTRAAT
20
–
22
AMSTERDAM

DEP0sIT0’s
VOOR
1
JAAR
FIXE
4
4 PCT.

GELDIN, OP DEZEN TERMIJN GESTORT, ZIJN
NA AFLOOP

VAN HET JAAR ZONDER OPZEGGING BESCHIKBAAR.

NIET OPGEVORDERD ZIJNDE, WORDT DE POST
STIL-

ZWIJGEND VOOR GELIJKEN TERMIJN VERLENGD.

DE RENTE KAN NAAR VERKIEZING PER KVARTAAL, PER

HALF JAAR
OF PER
JAAR ONTVANGFN WORDEN.

GEBROEDERS SCHEUER

Assuradeurs en Assurantiebezorgers
Expediteurs en Cargadoors

AMSTERDAM EN ROTTERDAM

Verzekering van Koopmansgoederen tegen

transport, molest, brand en diefstal tegen

concurreerende premiën.

Nederlandsche 0ist

en Spiritusfabrick

DELFT

ARTIKELEN

Gist

Brandspiritus

Zuivere spiritus

Foezelolie

Amyl-alcohol

Aether Sulfuricus

Narcose a9ther

Kurken en

Gedroogde Spoeling

Eerste Nederlandsche

Hypotheekbriefbank

TE ‘s-tRAVENBAOE.

Van 2 Januari i.s. af zijn

Betaalbaar:
de losbare
4
1
12
0
/0
Algemeene Hypotheek-
brieven, en de coupons der 4
0/0, 41j 0/
en 5
0
/o Algemeene Hypotheekbrieven,
vervallende 2 januari 1920.

De oingelote 4
0
/0
Algemeene Hy
p0-
theekbrieven kunnen eenig en uitsluitend
in de maand
Januari 1920
tegen
4’12
0/
Algemeene Hypotheekhrieven worden
omgewisseld

te ‘s-Gravenhage

TEN KANTO10,’
l)El. BANK.

te Amsterdam

hij de ASSOCEATIE-CASSA.

te Rotterdam

hij MARX & Co’s BANK.

DE GRONINGER BANK

Groningen, Winschoten, Stadskanaal, Wildervank,

Veendam, Sappemeer, Deifziji, Emmen, Hooge-

veen en Ter Apel
(Firma TIMMERMAN & SASSEN)

Kapitaal /6.000.000,— Geplaatst
011
gestort /4.598.000,-

Reserves /401.498,23

VERRICHT ALLE BANKZAKEN

Belast zich met het’ incasseeren van wissels op binnen-

en buitenland

PRACTISCH EFFECTENBOEK

Prijs f 1,25
Verkrijgbea, bij clan Boekhandel en bij NIJGH & VAN DITMAR’S UITG..MlJ, Rotterdam

NEDERLANDSCHE HYPOTHEEKBANK
TE
VEENDAM

Kapitaal
f
4.000.000,—

Drectie k
f
Mr. M. J. BOS.

Reserve
f
1.062.309,99
Mr. R. DOJES
Pandbrieven ruim 37 millioen.

(tijdelijk Directeur).
Hypotheken ruim 38 miljoen.

Koers{ 5 pCt. Pandbrieven 100 pCt

4’/2
93

Hypotheekrente vanaf 5
1
/4pCt.
11

91

,,

1232

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

31 December 1919

GRONINGSCHE CREDIET-

EN HANDELSBANK

GRONINGEN, APELDOORN, APPINGEDAM, ASSEN EN VEENDAM

Kapitaal t 5.000.000,-

Geplaatst en volgestort
f 2.500.000,—

Reserves
ruim
……
f
478.000,-

VERSCHAFT
BEDRIJFSKAPITAAL
AAN

LANDBOUW, HANDEL EN NIJVERHEID

INCASSO
–
DEPOSITO
–
SAFEDEPOSIT

VERZEKERINGSMAATSCHAPPIJ

,,GELRIA”

ROTTERDAM

Maatschappelijk Kapitaal
f
2.500.000,-

waarvan gepladat
f 500.000,-

TRANSPORT- en

BRAND VERZEKER ING

DIREKTIE:

C. TH. DAAMS

H. G. SCHUDDEBEURS

kantoor WIJNHAVEN 103

Telefoon No. 13883 Telegr..Adr.a: ,,VERMAAGEL”

N.V. VAN DER LELTS TOUWFABRIEKEN

iÔTTEtDAM,

AMSTERDAM,

ÔONINGEN,

Boompjes 93.

Prins Hendrikkade 16/7.

Der– A–Brug.

Telefoon: 3277 en 3296.

Telefoon: 7415 N.

Telefoon:
1035.

Telegr.-adr.: Vanderlely. Tel.-adr.: VandrlcIy-touw. Telegr.-adr.: Vanderlely.

FABRIEKEN TE
MAASSLUIS.

SCHEEPSTROSSEN in alle soorten en afmetingen

VISSCHERIJTOUWWERK.
Geteerd en ongeteerd Manila-, Sisal-, Nieuw-Zeeland-,

Bômbay- en Russisch henneptouw.

Cocostouw.

TRANSMISSIESNAREN met en zonder reguleerbare

koppelingen.

STAALDRAADTOUW voor Scheepsgebruik, Liften,

Mijnen-
én
Hijschwerktuigen.
Idzerwant en Hercules.

ALLE SOORTEN PAK- EN BINDTOUW

MAATSCHAPPIJ

voor

Scheeps-
611
Wrktuigbouw

,,FIJENOORD”

ROTTERDAM

Kruisers – Torpedobooten

– Onderzeebooten

Mailstoomschepen

Vrac
h
ts toom schepen

Baggermateriaal

Machine-installaties

•

tot
65000
P.K.

Scheeps-ZoelIy-Tur61ne8

Machines en
akparaten voor

Suikerfabrieken. enz.

TAN A” BANIM

OF SOUTH
.
.,
AF
R
“”‘

LT011

ROTTERDAM

AMSTERDAM

HOOFDKANTOOR: 10jCLEMENTS LANE, LONDON, E.C., 4

AGENTSCHAP NEW YORK, 68 WALL STREET

f
12.—=1.-

MAATSCHAPPELIJK KAPITAAL
……………… …
f
120.000.000,-

GEPLAATST KAPITAAL ….. ………………………….
f

75.000.000,-

GESTORT KAPITAAL …….. . ………………………..

18.750.000,—

RESERVEFONDS
…………….’-

………………………26.400.000,—

Meer dan 350 kantoren in Zuid-Afrika en elders

BEHANELING VAN

BANKZAKEN.MET 1LLE WERELDDEELEN

S’

–
1