Jrg. 2, editie 94

17 OCTOBER 1917

Ecó
“
nomisch~Statistische

B
–
eri*chten

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL; NIJVERHEID. FINANCIËN EN/VERKEER

UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

2E JAARGANG

WOENSDAG 17 OCTOBER 1917

No. 94
1

INHOUD

BIz.
EENLIJN

VOOR

INDIE

…………………………
765
Amerikaansche Verzekeringsplannen

………………
766
O
orlogskosten
………………………………..
767
De
Amerikaansche Food Control Law
………………
768
Financiering van den Indischen Export
…………….
770
Index-cijfers

………………………………..
771
AANTEEKENINCEN:
Nederlandsche Kamers van Koophandel
in
Zwitserland
771
De
Vereenigde Staten
en
Zuid-Amerika

…………
771
Oppotten van zilveren
en
gouden munt
in
Indië
……
772
BOEKAANKONDIGINC …………………………….
772
RECEERINCSMAATREGELEN
OP
HANDELSCEBIED

…………
773
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN

………………774—.783
GeldL’oersen.
Effectenbeurzen.
Wisselkoersen. Goederenhandel.

1
Bankstaten. Verkeerswezen.

INSTITUUT VOOR
ECONOM1SCHE

GESCHRIFTEN

WEEKBLAD ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

Het secretariaat van het weekblad is gevestigd te
Rotterdam, Pieter de Hooghweg 122, telefoon no. 8000.
Telegramadres: Economisch Instituut.
Bijdragen en mededeelingen, den inhoud betref-
fende, gelieve men te zenden aan het secretariaat.

Abonnementsprijs voor het weekblad franco p. p.
in Nederland, f 10,—, buitenland en koloniën f 1e,-
per jaar. Losse nummers 25 cents.
Leden en donateurs van het Instituut ontvangen het
weekblad gratis.
De verdere publicaties van het Instituut uitgaande
ontvangen de abonné’s, leden en donateurs kosteloos,
voor zoover daaromtrent niet anders wordt beslist.

Mededeelin gen betreffende abonnementen en adver-
tentiën richte men tot Nijgh & van Ditmar’s Uitgevers-
Maatschappij, Rotterdam, Amsterdam, Den Haag.
Advertentiën f 0,35 per regel. Plaatsing bij abonne-
ment volgens tarief.

16 OCTOBER 1917.

De geldmarltt was deze berichtsperiode prijshou-

dend; ofschoon de hoogste koers van de vorige week

niet geheel- behouden kon blijven. Wissels met

3-maands looptijd werden verhandeld tot 2
t
2I8 pOt.

Papier van korter looptijd werd bijna niet aange- –

boden.

Op de dagen dat prolongatie genoteerd werd was

de rente 2Y2 pOt. De omzetten waren echter zeer ge-

ring, zoodat herhaaldelijk geen noteering tot stand

kwam.
‘5

Door den Minister van financiën wordt op 19 dezer

de inschrijving opengesteld op 50 millioen gulden

schatkistpromessen vervallende 1 Februari a.s. en 20

millioen gulden schatkistpromessen en 4 Y2 pOt.’s schat-

kistbiljetten vervallende 1 Mei a.s. Bij de storting

op de toegewezen promessen kunnen de op 1 en 12

November vervallende oude promessen, onder aftrek

van resp.
f
0,32 en
f
1,20 per
f
1000 disconto, in be-

taling worden gegeven. Bij deze inschrijving is er

doof den Minister voor het eerst op gewezen, dat de

toewijzingsbiljetten voor de schatkistbiljetten aan

zegëlrecht zijn onderworpen ten laste der inschrijvers.

‘5

*

De flauwe stemming voor de wissels op de entente

landen hield ook deze week aan. Londen liep verder

terug en werd voor 11,05 als laagste koers afgedaan.

De twee volgende dagen was er eenige verbetering tot
11,21Y2 maar daarna zakte de koers weer in. Aange-

zien de telegrafische verbinding nog steeds onderbro-
ken was, waren de omzetten gering. Toen officieel de

oorzaak van deze stopzetting werd bekend gemaakt,
en bleek dat de oorzaak niet toevallig of uit oorlogs-
belang was ontstaan, maar er een opzettelijke strem-
ming van het geheele handelstelegraafverkeer plaats

vond, hield de handel bijna geheel op. Uit beschou-
wingen in Engelsche bladen was op te maken dat in

Londen de koers nog beduidend flauwer was en er

reeds voor 10,55 verhandeld zou zijn. Heden werd dit

langs een omweg (uit Skandinavië) bevestigd.
De Zweedsche koers was ook deze week wederom

zer onregelmatig. Na een stijging tot circa 88 trad

een daling in tot 85,50. Heden echter weder vaster

ca. 85,85.

EEN LIJN VOOR INDIË.
Niet onrechtmatige ingenomenheid met eigen land-
aard, maar veelzijdige ervaring, leert, dat de Neder-
landsche groote scheepvaart alle deugden bezit om een
allereerste plaats in te nemen in het wereldverkeer,
dus niet alleen voor in hoofdzaak eigen landgenooten,
eigen goederen en eigen grondgebied. Daar is onze
grondige kennis en ervaring van het zeemansbedrijf.
Daar is de bewonderenswaardige orde, reinheid en
nâuwkeurigheid aan boord, zonder den dwang en de
heerschzucht, die op sommige vreemde lijnen afstui-
ten. Daar is bij ons welwillendheid vân de beman-ning ten opzichte der opvarenden en der vervrach-
ters. En daar is de uitmuntende toestand van het
materieel. Deze deugden worden algemeen erkend
door de niet talrijke vreemdelingen, die van onze
lijnen ervaring hebben. Hun eexiig bezwaar, algemeen
onder hen gedeeld, geldt onze wijze van spijsberei-
ding, welke zij voor heete klimaten te
rijkelijk
voor-
zien achten van boter en vet. In dit zwakke punt ware
gemakkelijk te voorzien..
Die groote hoedanigheden hebben aan onze lijnen op Noord- en Zuid-Amerika een wereidreputatie be-
zorgd en een plaats onder de allereerste en beste
maatschappijen. Zelfs de kleine bootjes van onzen
West-Indischen maildienst genieten boven de vreemde
in de zelfde vaart de voorkeur. In Oost-Azië echter

766

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

17 October 1917

houden wij tot nog toe deze troeven ongebruikt in de

hand. Wel bevaren wij van Nederlandsch Oost-Indië
uit het Britsche Indië, China en Japan, maar slechts
voor gederenvervoer, op onvaste tijdstippen en in
hoofdzaak slechts voor de behoeften onzer eigen

kolonie.
In den aanvang van den oorlog werd schrijver dezes

van deskundige Engelsche zijde uit Voor-Indië ge-
wezen op de kans, ons geboden,, om in de vaart van

Europa op Voor-Indië de belangrijke plaats in te,
nemen, tot nog toe vervuld door stoombootlijnen van

vijandeljk geworden staten, en ook op die van de
Duitsche Hansa-lijn tusschen Bombay en Oost-

Afrika. Ook na den vrede, betoogde men, zullen die
lijnen althans achterstaan bij eventueele Nederland-
sche; Alleen reeds tusschen Bombay en Zanzibar voe-

ren geregeld 4 Duitsche booten, terwijl de Oostenrijk-
sche Lloyd 3 groote schepen per maand liet loopen
tusschen eerstgenoemde haven en Triest, welke alle

steeds volgeladen waren en waaraan
bij
het uitbreken
van den oorlog juist een vierde zou worden toege-
voegd, waardoor op een wekelijkschen dienst zou kun-
nen worden gerekend. Die lijn had een bevoorrechte

positie verkregen, doordat de Britsche maatschappijen,
de Peninsular & Oriental en de British India Steam
Navigation Oompany overmoedig waren geworden en
inladers zoowel als reizigers uit de hoogte en zorge-
loos behandelden. De Fransche maatschappij, de oud-

tijds beroemde Messageries Maritimes, heeft lhg
haar roep ingeboet, doordat zij, niet kunnende varen

zonder geweldige staatsbijdragen, zich in haar Vrij-
heid heeft geknot gezien door tal van plichten, haar

in ruil daarvan opgelegd. Daardoor heeft zij het
karakter gekregen van een staatsdienst, met een over-

maat van blank personeel, dat niets doet wat niet regle-
mentair is voorgeschreven en dat het belang der gebrui-
kers van de lijn koud laat. De Duitschers zagen hun
schepen wassen in aanzien, ‘maar wekten wrevel door
den gebiedenden toon evenals door het voortdurende

en ongehoorde afpersen van fooien. Voor jaren ,is

thans hun voorkeur in Oost-Azië verkeken.

Japan is er thans op uit, de opengekomen plaatsen
in te nemen. Bij de blanken bestaat intusschen geen

neiging hen te begunstigen, tenzij door den nood ge-
drongen. Van de Scandinaven strekt de ervaring nau-
welijks verder dan de vrachtvaart; zij bleef vreemd

aan groote maildiensten.

De zoogenaamde ,,Conferentie” van, de groote
Britsche compagnieën zou zeker een vreemde eend
in de bijt trachten te weren; maar de ervaring met onze Zuid-Amerikaliju heeft bewezen, dat dit be-
zwaar door ons met goed gevolg kan worden over-
wonnen. De booten zouden, behalve een Nederland-
sche haven, ook Zuid-Engeland dienen te bevaren, om-
dat vandaar de meeste uitgaande lading te verwach-
ten is. Deskundige hulp wordt toegezegd van Britsche zijde, teneinde zich te ontworstelen aan de overmacht
dér Engelsche lijnen, die thans feitelijk een monopolie
hebben. De lijn zou zich hetzij kunnen bepalen tot
Voor-Indië, mar evenzeer aan Oost-Azië een nieu-
wen mildienst kunnen schenken, dat daaraan groote
behoefte heeft, voor jaren na den oorlog.
Dr.
HENDRIK MULLER.

A MERIKAANSCHE VERZEKEBINGSPLANNEN

Grootsche ondernemingen eischen grootsche voor-
bereidingen. Zoo maken de United States zich thans op, voorbereidingen te treffen voor de nagelaten be-
trekkingen van hun in krijgsdienst te vallen zonen,

waaraan zich de zorg voor de invaliden en vermink-
ten nauw aansluit.
Het Amerikaansche plan is in vele opzichten zeer
merkwaardig en afwijkend van wat men gewoonlijk
van staatswege ziet gebeuren. De Times van 22 Sep-
tember bevat daaromtrent nadere bijzonderheden, die,

alhoewel ook niet volledig, toch met de hier en daar
elders in de pers verschenen berichten een vrij juist
beeld geven van de aanhangige plannen.

Door de burgeroorlogen van 1861—’65, en uit den

oorlog tegen Spanje hebben de U. S. een weinig be-
nijdenswaardige ervaring overgehouden van de groote
kosten, die het op ruime schaal toekennen van staats-
pensioenen aan invaliden en nagelaten betrekkingen
aan de volgende geslachten opleggen. Vooral in een land met een weinig volmaakte burgerlijke stand als

de U. S., is het vaak zeer moeilijk de gegrondheid van
de pensioenaanvragen immer deugdelijk te controlee-

ren. Ieder Amerikaan weet, dat er eengroot aantal
renten loopende zijn, die men heel wat beter nooit toe

had moeten kennen, maar een reiniging van deze

Augias-stal is tot nu toe nooit mogelijk geweest.

Geleerd door deze ervaringen, stelt men nu een

stelsel van verzekering voor: half vrijwillig en half
gedwongen, waartoe men voorloopig (wie zal thans

precies kunnen zcggen hoe hoog de kosten nog ‘op

zullen loopen?) een som van $ 23 millioen aanvraagt,
,,to cover insurance liabilities incurred” en om een
fonds te stichten, waarin ook de te storten bijdragen
van de verzekerden zullen vloeien, om daarmee aan
de toekomstigé verplichtingen te kunnen voldoen. De
bedoeling is, dat dit fonds beheerd zal worden door
het Bureau of War Risk Insurance of the Treasury

Department, dat thans reeds zich met molestverzeke-

ring voor de transatlantische vaart bezig houdt. Het
plan van deze verzekeringen is te voren besproken
met een commissie uit het levensverzekering-bedrijf

en met een aantal actuarissen. De resultaten van deze
besprekingen zijn nog niet gepubliceerd maar het is

wel duidelijk, dat de le
v
en
sv
erzekeringinstellingen,

vooral tegen de vrijwillige verzekering, bezwaren
naar voren brengen. Aan deze bezwaren lijkt de ge-
wone tegenzin, de Staat als. verzekeraar te zien, niet
geheel vreemd. Maar aan den anderen kant is het voor

de particuliere levensverzekering weinig aantrekke-
lijk thans het oorlogsrisico te aanvaarden.

Voor de gedwongen verzekering is de maximum
maandelijksche rente bij invaliditeit of dood. gelimi-
teerd tot $ 200. Ingeval van algeheele invaliditeit zal
de toe te kennen rente van 40 tot 60 pOt. van het
salaris bedragen met een minimum van respectievelijk
40 tot 75 dollar per maand, soms jiog a
¼
an te vullen
met een extra uitkeering tot $ 20 per maand toe als
de invalide voortdurend hulp noodig heeft. Hier
zien we het zeer loffelijke, maar ook zeer moeilijke,
principe ingevoerd, dat de staat individueel te, werk
zal , gaan, en niet allen over êôn kam behoeft te

scheeren.
Verder kent men een weduwepensioen, met een
minimum van $ 30 per maand, te verhoogen indien er

ook kinderen aanwezig zijn.

De weduwerente wordt uitbetaald’ tot 2 jaar na den
dood van de vrouw of haar hertrouwen; weezenrenten
duren tot het 18e jaar van het kind, maar indien dit
invalide mocht zijn duurt deze rente langer, dit is

zeker een merkwaardige bepaling.

Aangevuld worden deze gedwongen en gratis-verze-
keringen nog met een uitkeering bij overlijden van

hoogstens $ 100, ,,to cover burial expenses,” blijkbaar
ook ná den oorlogte betalen, mits binnen een jaar na
ontslag uit ativen dienst.

Hiernaast nu kanmen nog een
vrijwillige
verzeke-

ring sluiten, en wel een kapitaals-verzekering van

minstens $ 1000 en hoogstens $ 10.000, betaalbaar bij
invaliditeit of dood. Voorloopig wordt deze verzeke-
ring gesloten als een tijdelijke verzekering van jaar
tot jaar tegen een premie, die waarschijnlijk niet hoo-
ger zal zijn dan $ 8 per mille, onafhankelijk van den leeftijd. Dit laatste is geen bezwaar, het Amerikaan-
sche leger zal, thans vooral, wel voornamelijk uit
jonge gezonde mannen bestaan, voor wie het oorlogs-
risico weinig gedifferentieerd zal zijn in verband met
leeftijd. Wel is er verschil in verband met rang

en positie in het leger, waardoor men kan verwach-
ten, dat deze verzekering door dat deel van het leger,
dat het meestè risico loopt, bij voorkeur gesloten zal
worden en in mindere mate door bijvoorbeeld de admi-

17 October 1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

767

nistratieve militairen achter het front. Dit is even-

wel zeker: een premie van 8 per mille dekt het
moderne oorlogsrisico, voor zoover wij dat nu kennen,
niet en de staat zal dus een aanzienlijke bijslag moe-
ten leveren. Men rekent in Amerika voor de eerstvol-
gende twee jaar op een onkostencijfer van niet minder
dan $ 550 millioen! Zoolang men evenwel niet weet,
hoe en wanneer deze dorlog eens een einde neemt,
blijven zulke schattingen waardeloos.
Deze vrijwillige verzekering vertoont evenwel nog

een tweetal in het oog loopende merkwaardigheden.
Ten eerste spiegelt de staat voor, dat men deze tijde-

lijke verzekeringen na den oorlog zal kunnen omzetten
in een of anderen gangbaren vorm van levensvérzeke-
ring, zonder eenig geneeskundig onderzoek, maar op
nog nader vast te stellen premiën en voorwaarden.
Deze bepaling is ook voor het levensverzekeringbedrijf
van ingrijpend belang. – –
In de oorlogvoerende landen toch zien de levens-
verzekeringinstellingen een groot aantal van de jonge

mannen verminkt en met geschokte gezondheid van
het front terugkecren, en daarmee ontgaat hun een
groot materiaal, wraaruit men in normale omstandig-
lieden de levensverzekering candidaten recruteerde.

Zonder twijfel vermindert dit de acquisi.tie in de toe-
komst, daar het zeer de vraag mag heeten of de
nieuwe cathegoriën wier leven van geldelijk belang

voor het gezin zijn geworden, – denken wij o.a. aan de
vele vrouwen, die de open gevallen plaatsen innemen
– zooveel candidaten zullen opleveren, dat de winst hieruit liet genoemde verlies kan vergoeden. Bij de
centralen leidde dit bijvoorbeld tot het oprichten van
afzonderlijke instellingen tot verzekering van minder-
waardige levens, in deuzelfden geest als vij hier te
laude reeds eenige jar enlang kennen. Verzekering van
deze categorieën is in elk geval van groot sociaal be-
lang voor den betrokken staat.
Van groot belang is echter ook de vraag: zal na
den oorlog de Amerikaansche staat verzekeraar blij
–
ven, of zal men dan toch nog weer de risico’s aan de
bestaande instellingen overdragen? Hoe zeer het ook
logisch is, dat de Staat zelf de lasten draagt voor die-gene van haar zonen, die zich om harentwille hebben
laten verminken, de Staat als verzekeraar is in nor-
male omstandigheden weinig gewenscht, noch door

den verzekeraar, noch door het grootste deel van liet
verzekering zoekend publiek.
Een tweede merkwaardigheid is het feit, dat het
verzekerd kapitaal der vrijwillige verzekering niet in eens in contanten wordt uitbetaald aan den invaliden
verzekerde, maar in den vorm van een lijfrente. Dit is
echter geheel in overeenstemming met de gewone
Amerikaansche praktijken. Bijna alle Amerikaansche
levensverzekeringpoli ssen bevatten aan de rugzijde
een gedrukte tabel, aangevende hoe groot de jaar-
lijksehe termijnen zullen zijn, als liet verzekerd bedrag
niet in eens, maar in den loop van eenige jaren, hetzij
als annuiteiten, hetzij als een lijfrente, wordt uitge-keerd. Hiermede wordt in de hand gewerkt, dat be-
dragen die anders voor kapitaalsvorming bespaard ble-
ven, als inkomen verbruikt worden. Ook nog een ander
voordeel van de uitkeering ineens boven de uitkeerin-
gen in termijnen of lijfrenten geeft men bij het be-
sproken systeem prijs: in het bezit van eenig kapitaal
kan men, eerder dan, in het bezit van een rente, een
goede gelegenheid aangrijpen een economisch loonend
bestaan te verwerven
;
bijvoorbeeld door aankoop van
een huis, een stuk grond, of bedrijfsbenoodigheden.
Evenwel, de voordeelen van uitkeering in termijnen
schijnen in de oogen van de U. S. voor hun doel thans
op te wegen tegen de uitkeering ineens. Ontegenzeg-
gelijk toch wordt er veel kapitaal vermorst doör dit
in handen te geven van personen, die nooit gewend
waren er mede om te gaan, en contrôle van stâts-
wege op het gebruik van de ter beschikking gestelde
som is niet wel denkbaar. In hoeverre hierbij ook

rekening is gehouden met mogelijke latere reactivee-
ring van den invalidé en intrekking van de rente is
niët duidelijk. Dat men alle moeite zal doen, dooi den

invalide een voor hem geschikte arbeid te doen leeren,
liet aantal invaliden naar mogelijkheid te beperken

is wel duidelijk. De aantrekkelijkheid van de hier be-
sproken vrijwillige verzekering wordt evenwel weer verhoogd door de bepaling, dat als de verzekerde, in

het genot van de rente gesteld, overlijdt vôôr dat er
240 betalingen zijn geschiedt, de aan dit aantal ont-brekende worden uitgekeerd aan de weduwe, kinde-
ren of de moeder als deze weduwe was.

Het principe van deze verzekering, namelijk: de
verzekerde betaalt een deel en de staat geeft een toe-
slag, is ons niet vreemd. Er zijn allerlei sociale ver-
,zekeringen op dit principe opgebouwd. Dat de verze-

kering vrijwilP en niet gedwongen is, is een principe dat aan de meeste sociale verzekeringen wel vreemd

is. In zooverre moet deze proefneming onze levendige
belangstelling wekken en kan deze ook voor de toe-komstige ontwikkeling van liet sociale-verzekering
wezen van veel belang zijn.

Intusschen, de zorg van de Anierikaansche regee-

ring voor het wel en wee van haar soldaten en hun
htrekkingen is niet tot deze hier besproken verzeke-
ringen beperkt. Aanzienlijke credieten worden tevens

aangevraagd voor andere doeleinden. Het meest ver-
meldenswaardige hierbij is wel, dat de soldaat of offi-
cier een deel van zijn, vrij ruim, salaris kan doen uit-
betalen aan zijn familie, waarbij dan weer de Staat
toeslag kan geven. Ook hier weer het principe: xvie zelf voorgaat met te zorgen, die zal de Staat helpen,
wie dit niet doet is ook de Staatszorg niet waard. Dat
dit principe op hooger moreele gronden berust dan
dwang of uitkeeringen uit liefdadigheid of bedeeling,
behoeft welhaast niet toegelicht te worden.

A. 0. HOLWERDA.

OO.RLOGSKO,S’TEN.

Het bedrag der oorlogskosten in den tegenwoordi-
gen wereldstrijd is, zonder eenigen twijfel, hoogst aan-
zienlijk. Wij mogen wel zeggen, angstvekkend groot; immers, wanneer men overweegt, dat die kosten voor
een belangrijk deel voorstellen kapitaalsvernietiging,
kan de stand van zaken, als eenmaal Europa weder in
normale omstandigheden zal verkeeren, niet zonder
groote bezorgdheid worden tegemoet gezien.

Maar, aanzienlijk als die kosten zijn, hoede men zich
toch voor overdrijving! –

Welnu, daaraan maakt men zich, naar het mij voor-
komt, onwillekeurig schuldig, wanneer men op het
voetspoor van de .,Statist de daar genoemde kosten

berekent op 240 milliard Hoilandsch geld, gelijk in
het nr. van 10 October van dit blad is geschied.

De engelsche bladen hebben de gewoonte bedragen
in vreemde muntsoort steeds voor hun lezers te her-
leiden in pd. sterling en dat wel tot de oude aange-
nomen pariteiten. Dien weg volgende komt men thans
tot een zeer onjuist resultaat.

Uit de berekening, welke hier volgt, blijkt dat de
door de Statist vermelde kosten thans niet op 240
milliard Hollandsch gold uitkomen, maar slechts
01)
ruim 153 milliard.

Alle bedragen in millioentallen.

Pd. St.
Maakt
Roll.
Maakt
volgens
in
wissel-
in
Statist
lanclsmunt koers
Ned. Crt. Engeland

….
4.910.
£

4.910
11.25
f

55.237
Frankrijk
2.820
Fr.
70.500
40
28.905
Rusland ……
3.630
Rb.
36.300
38
,,

13.794 Italië

……..
1.160
L.

29.000
40
..

11.600

12.520

f109.536

Duitschiand
.

4.700

Mk,
94.000

33

f
31.020

Oost.Hongarije
2.580

Kr.
61.920

21

13.003

7.280

f
44.023

Totaal ……..
iio

f153.559

En nu is het .wel waar, dt ook weder volgens dit
staatje men geen jurste opgave bekômt van wat de
oorlog tot nu toe aan de door de Statist genoemde
staten in Hollandsch gëld gekost heéft, want ilèchts

768

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

17 October 1917

trapsgewijze heeft de waardedaling der vreemde

valuta’s plaats gevonden en voor een deel zijn die kos-
ten gemaakt toen Marken en Roebels, enz., nog hoo-
gere waarde hadden dan tegenwoordig. Doch een be-

rekening, zooals door de Statist werd gemaakt, is toch
zeker onjuist. En de verhooging van den laatsten tijd
der dagelijksche oorlogskosten in verschillende landen is, ten deele althans, ook juist het gevolg van de depre-

ciatie der valuta’s aldaar.
Wat zal, wederom in Hollandsch geld berekend, de

terugbetaling der ter dekking der oorlogskosten ‘ge-

maakte schulden de verschillende landen kosten? Dit
is weder een andere vraag. Men mag hopen, verwach-
ten zelfs – althans voor eenige dier landen – dat de
valuta’s zich herstellen zullen. Maar, in het mooiste
geval zal daarmee toch zeker geruime
tijd
gemoeid

zijn.

G. M.
BOISSEVAIN

[Gaarne geven wij den heer Boissevain toe, dat wie

de totaalkosten van den oorlog thans in Hollandsche
munt wil uitdrukken, den stand der wisselkoersen
niet geheel uit het oog mag verliezen. Echter: omre-

kening tot den koers van den dag leidt tot de toch
moeilijk te aanvaarden slotsom, dat iedere verdere
verzwakking der wisselkoersen den oorlogslast oogen-

schijnlijk gunstiger maakt. De heer Boissevain komt
voor Rusland tot een bedrag van
f
13.794 millioen.

Had hij den laagsten koers uit de deba,,cle-periode van
half September genomen, de 10 milliard had ternau-
“vernood gehaald kunnen worden! Ten slotte is het

alles saamgenomen misschien’ maar het beste zich te
houden aan de bedragen in de eigen landsmunt, die de
heer Boissevain in de tweede kolom geeft, al is verge-

lijking dan moeilijker. – B.]

DE AMERIKAANSCHE ‘FOOD CONTROL LAW.

In het begin van Augustus is in de Vereenigde
Staten van Amerika de Food Control Law aangeno-
men en van kracht geworden. Deze wet verdient in

meer dn een opzicht onze belangstelling. Het trekt de aandacht, hoe zij in haar 27 artikelen een uitge-
breide reeks voorschriften en machtigiugen aan den
president der Vereenigde Staten bevat, die een der-
gelijke omwenteling op economisch gebied zullen te-
weeg brengen, als het bijkans ontelbare aantal wetten,
besluiten en voorschriften, die in den loop der oor-

logsjaren in de oorlogvoerende en de meeste neutrale
landen
zijn,
uitgevaardigd. Bij de uitvoering der wet
wordt de president bijgestaan door den voedselrege-
Jaar
;
tot welk ambt indertijd Herbert C. Hoover,
vroeger leider van de Commission for Relief in Bel-

gium, benoemd is.
In de laatste weken is reeds voldoende gebleken,
hoe zeer de neutrale landen de gevolgen van Amen-
kaansche beperkende maatregelen ondervinden en er
bestaat dus voor ons alle aanleiding eenige nadere
aandacht te wijden aan de wet, die tot verschillende
dier maatregelen heeft geleid. De Food Control Law
dan heeft een veel uitgebreider strekking dan haar
titel zou doen vermoeden. Zij heeft niet slechts con-
trole van voedings- en voeden-artikelen ten doel, doch
bestrijkt het geheele uitgebreide terrein der produc-
tie, zoowel van de genoemde artikelen als ook van
brandstoffen (waartoe ook gerekend worden brand-bare oliën en minerale gassen), meststoffen en zelfs
van alle gereedschappen, machinerieën en uitrustin-
gen, die voor deze productie noodig zijn. Verder
wenscht de wet schaarschte, speculatie en andere
manipulaties, die prijsopdrijving -beoogen of ten ge-
volge kunnen hebben, te voorkomen, alsmede het ver-
voer en de distributie van de tot haar gebied behoo-
rende artikelen te regelen.
In de Europeesche landen, die in den oorlog aan-
leiding hebben gevonden tot het nemen van maat-
regelen met
dergelijke
aoeleinden,
zijn
daartoe een
zeer groot aantal wetten en bésluiten noodig geweest. Uitgevaardigde maatregelen moesten dikwijls worden
herzien en verscherpt en kennis van die onlogswetge-

viiigen zelfs voor ons neutrale land vereischt een heele

studie op zichzelf. in Amerika nu heeft men van de
Europeesche, waarschijnlijk hoofdzakelijk van de En-
gelsche ervaring op dit gebied, gebruik kunnen maken
en de Food’ Control Law is een compacte, duidelijke,
korte samenvatting van een groot aantal maatregelen,
die ernstig
ingrijpen
in het economisch’e leven der

Vereenigde Staten en die toonen, hoezeer het der
Amerikaansche Regeening ernst is met haar voorne-

men, den economischen oorhg met alle kracht te
voeren.
Het is niet mijn bedoeling een gedetailleerd over-

zicht van de wet te geven, doch ik wensch op enkele
der meest opvallende voorschriften de aandacht te
vestigen.
De wet bevat gedeeltelijk bindende voorschriften,

die
bij
haar uitvaardiging direct van kracht worden;
gedeeltelijk bevat zij aanwijzingen, die de president

heeft op te volgen bij zijn ,uitvaardiging van verschil-
lende besluiten, waartoe de wet hem speciale mach-
tiging geeft. Een der belangrijkste, ook zonder ver-
dere tusschenkomst van den president geldige voor-
schriften, is wel het absolute verbod van fabricatie
van gedistilleerde alcoholische dranken uit voedings-
en voeder-artikelen en vruchten. Zelfs de invoer van
die artikelen is verboden. In verschillende Staten der
Unie bestond reeds een matigheids-wetgeving, die

echter in de meeste gevallen slechts een kleine beper-
king van het gebruik tengevolge heeft gehad en veel

gelegenheid tot ontduiking bood. Inplaats daarvan
brengt nu de Food Control Law met een enkel artikel, voor zoolang de Vereenigde Staten in oorlog zijn met
Duitschland (want de wet zal slechts van kracht zijn

zoo lang die oorlogstoestand bestaat), voor de geheele
Unie het absolute verbod. Wel mogen nog de zooge-
naamde alcoholvrije dranken worden vervaardigd,
waaronder verstaan worden die dranken, die slechts
een minimaal percentage alcohol bevatten, doch de
president is gemachtigd, wanneer hij dit voor de
handhaving van den voedselvoorraad wenschelijk acht,

het veroorloofde alcoholpercentage dezer dranken te
verlagen of zelfs de fabricatie er van geheel te verbie-
den. Slechts voor de vervaardiging van munitie en
ander militair gebruik blijft de fabricatie geoorloofd.
De president kan zelfs beslag leggen op de in het land
aanwezige voorraden gedistilleerde alcoholische drani-
ken om deze voor militaire industrieele doeleinden te
laten gebruiken, indien hij meent, dat de daardoor te
verkrijgen bezuiniging in het verbruik der grondstof-
fen uioodig is.
Behalve van Rusland is mij zulk een ‘radicale maat-
regel op het gebied der beperking van het alcohol-
verbruik in geen der oorlogvoerende ‘landen bekend.
Ten einde de uitbreiding van den verbouw van
tarwe aan te moedigen, geeft de Food Control
Law den President het recht den verbouwers een
minimumprijs voor hunne tarwe te garandeeren,
zoodra hij meent, dat eene aansporing tot zulk eene
uitbreiding wenschelijk is. Voor de in 1918 te oog-
sten tarwe garandeert de wet echter reeds nu den boe-ren een minimum-prijs van
$
2 per bushel voor No. 1
Northern Spring Wheat, geleverd aan de belangrijk-
ste binnenlandsche markten. Op dezen prijs zullen de
gegarandeerde prijzen voor de andere tarwesoorten
volgens eene vaste schaal worden, gebaseerd. Om aan
-deze garantie de noodige kracht te verleenen, heeft
de President het recht om, indien de marktpnijs van
tarwe dreigt beneden het gegarandeerde minimum te
dalen, tarwe aan te koopen, op te slaan en later weder
te verkoopen. Reeds is daarvoor eene vennootschap
opgericht met een kapitaal van 50 millioen dollars,
.geheel gefourneerd door de Regeering der’ Unie.
Tevens is in het einde van Augustus’ de prijs vastge-
steld op $ 2,20 per bushel No. 1. Northern te Chicago
met andere soorten en markten naar verhouding.
Wanneer de President dat nioodig oordeelt tot be-
reiking van het doel’ der wat, mag hij bedr.ijven, be-
trokken bij den invoer, de productie, den.opslag en de
distributie der in de wet genoemde ‘artikelen. verbie-

17 October 1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

769

den, voorzoover zij niet in het bezit zijn van eene hun

door de Regeering verstrekte vergunning.
Reeds spoedig is dit stelsel toegepast op den handel
in tarwe en rogge, alsmede op het industrieele. ver-
bruik van die artikelen. Niet alleen wordt daarbij de
taak van iederen vergunninghouder omschreven, maar

de bedrijven blijven voortdurend onderworpen aan
nauwkeurige voorschriften. Zelfs heeft de Regeering

einde Augustus besloten den geheelentarweoogst door
de handen der zooeven genoemde vennootschap te
doen gaan, die dan aan de groote aanvoermarkten als
eenig koopster optreedt, om daarna voor de distributie

aan industrie en handel te zorgen, waarbij zij de aan
ieder bedrijf toe te kennen hoeveelheden alsmede de te
behalen winst vaststelt. Eene speciale commissie, be-
staande uit graanhandelaars, die verplicht zijn zich
geheel los te maken van hunne zaken, is benoemd voor
de leiding van dit gedeelte der Regeerings-bemoeiing.
Een der aanleidingen tot de instelling van dit Regee-
rings-tarwebedrjf heeft zeer waarschijnlijk gelegen in
een ander gevolg van de Food Control Law en wel
de afschaffing van den termijn-handel in tarwe.
Deze afschaffing spruit voort uit een sterk in de
handeisgebruiken der Vei’eenigde Staten ingrijpend
voorschrift der wet. Daarin wordt de President ge-
n
–
iachtigd tot het verhinderen van nadeelige verhoo-
ging, verlaging of fluctuatie van prijzen en nadeelige
speculaties in levensbenoodigdheden. De wet noemt

deze praktijken ,,evil practices” en daar zij in éen
adem met deze onvriendelijke uitdrukking den Presi-
dent het recht geeft, om voorschriften.te geven voor
raken aan beurzen en termijnmarkten en deze zelfs ge-
heel te’verbieden, is de verontwaardiging van den
Amerikaanschen bona fide beurshandel opgewekt te-

gen het ambtenarendom, dat nog steeds de goede
zijden van den termijnhandel niet inziet. Vooral sedert
de President door bemiddeling yan den voedselrege-
laar van deze machtiging heeft gebruik gemaakt door
allen termijnhandel in tarwe eenvoudig te doen sta-
ken, bevat ieder Amerikaausch vakblad, dat in ver-
band staat met den graanhandel, bittere opmerkingen
omtrent deze ,,evil practices”, alsmede artikelen,
waarin het nut der termijnmarkten en de gevaren,
die haar sluiting meebrengt, worden besproken. De
termijnmarkten hebben namelijk reeds sedert tiental-
len van jaren meegewerkt tot de verkrijging van een
geregelden, over het geheele jaar verdeelden aanvoer

der graanoôgsten naar de hoofdrnarkten en daarbij
den graanhandel gemaakt tot een geordend, solied be-

drijf zonder de vele uit prijsveranderingen voort-
spruitende gevaren, die zonder termijnmarkten den
graanhandelaar zouden hebben bedreigd. Door deze
werking hebben de termijnniarkten den graanhandel
op een hooger peil gebracht dan zonder haar invloed
allicht het geval zou zijn geweest. Wanneer namelijk
een Amerikaansche graanhandelaar, die in de graan-
üitvoerende staten gevestigd is, zijn inkoopen bij de
boeren doet met de bedoeling het door hem gekochte
graan in zijn bergplaatsen op te slaan, te reinigen en
tot standaard kwaliteit te mengen om het daarna
naar de verbruikscentra te verkoopen, dan combineert
hij zijne inkoopen met verkoopen in een der vele ter-rnijnmarkten. Hij heeft niet de bedoeling die termijn-
verkoopen werkelijk in natura te leveren, doch regelt zijn inkoopprjs zoodanig, dat daartegenover zijn ter-
mijnverkoop hem een winstmarge laat. Wanneer nu
het oogenblik van verkoop der opgeslagen partijen
aangebroken is, en de voorraad dus geleidelijk gelikwi-
deerd wordt, dekt de handelaar tegelijkertijd zijn ter.
mijnverkoopen. Meestal blijft de verhouding tusschen
den graanprijs in den gewonen handel en den prijs

in de termijnmarkt geruimen tijd onveranderd, zoo-
dat
bij
het einde der transactie de handelaar een even-
tueel verlies op zijn voorraad goed gemaakt ziet door
een overeeukomstige winst op zijn termijncontract.
Het is duidelijk, dat een handelaar dus door de ter-
mijnmarkt gevrijwaard wordt voor verliezen, die hij door eventueele prijsdaling anders waarschijnlijk op
zijn voorraad had moeten lijden. Hetzelfde geldt vöor

den molenaar of anderen industrieel, wiens bedrijf
slechts in zooverre van dat van den gewonen hande-
laar verschilt, dat hij niet het graan zelf, doch het
door hem daaruit vervaardigde product verkoopt. Ook

de exporteurs kunnen dank zij de termijnmarkten aan
hun handel vrijwel alle speculatief gevaar ontnemen
door tegenover verkoopen naar buiten zich door in-
koopen in de termijnmarkt te dekken. Wanneer het
oogeublik van verscheping aanbreekt, wordt het ter-

mijncontract gelikwideerd en de overeenkomstige, ter

verscheping ‘benoodigde hoeveelheid in de gewone
markt aangekocht. Juist doordat exporteurs en

andere als verkoopers optredende kooplieden steeds als koopers in de termijnmarkt aan de markt zijn, en
diegenen, die in verband met den aard van hun be-

drijf voorraden dienen te houden steeds in de ter-
mijnmarkt wenschen te verkoopen, bestaat aan de ter-

mijnbeurzen steeds ruim gelegenheid tot koopen en
verkoopen.

Wanneer de termijnbeurzen hun zooeven beschre-

ven invloed niet kunnen doen gelden, loopen dus de
handelaren in graan, waarvan de prijzen zoo dikwijls’ aan sterke fluctuaties onderhevig zijn, groote- finan-
cieele risico’s. Beperking van dit risico kn slechts

worden gevonden in inkrimping van het bedrijf, waar-
door het ter markt brengen van den oogst wordt be-lemmerd en vertraagd. De zeer geringe omvang der aanvoeren van tarwe aan de Noord-Amerikaansche
markten in het begin van het onlangs aangevangen
seizoen wordt dan ook veelal geweten aan de dreigen-
de opheffing der termijnbeurzen, welke kort daarna
werkelijkheid geworden is. Ofschoon ook andere oor-
zaken daarvoor’ zijn aan te wijzen, is zeker gedeelte-
lijk door die opheffing juist in den tijd, toen de tar-
wevoorraden in Noord-Amerika op onrustbarende
wijze begonnen te slinken, aanvulling van dien voor-
raad uitgebleven en hebben zelfs de meelmolens zich verplicht gezien hunne productie sterk in te krimpen.
Het valt niet te ontkennen, dat dit gevolg van het
opheffen der termijnmarkten te betreuren valt. De
Amerikaansche autoriteiten hebben zich daarbij blijk-
baar laten leiden door de overtuiging, dat het kwaad
door de termijnmarkten gesticht, groot genoeg was
om haar opheffing te rechtvaardigen en de minder
aangename gevolgen daarvan te aanvaarden. .Het voor-

naamste gebrek van den termijnhandel zetelt onge-twijfeld in speculatie op touw gezet door personen,
die de termijnzaken niet beschouwen als een onder-
deel van hun bedrijf, zooeven beschreven, doch die een-
voudig koopen of verkoopen in de verwachting later
hun contracten met winst te kunnen likwideeren. Be-
weerd wordt, dat wering van zulke zaken, die de prij-

zen onnoodig doen rijzen of dalen (doch de rijziugert
zijn mer speciaal als nadeelige verschijnselen be-
schouwd) zeer goed mogelijk zou zijn geweest met in-
standhouding der termijnmarkten, die dan verder on-gestoord hun regelenden invloed op de distributie van
den tarweoogst zouden laten gelden. Met kwalijk ver-
holen spot wijzen de tegenstanders van de opheffing
der termijumarkten daarbij op het feit, dat het juist
een der geallieerde regeeringen is geweest, die de
enorme prijsstijging van tarwe aan de termijnmarkt
te Chicago heeft teweeggebracht door inkoopen aldaat
van enorme hoeveelheden tarwe per Mei, met het doel
om in tegnstelling met de eigenlijke bedoeling van
den termijnhandel de tarwe in natura in ontvangst te

nemen. Juist door deze inkoopen werd een ongekende
prijsstijging teweeg gebracht, omdat spoedig bleek,
dat te Chicago veel minder tarwe beschikbaar was dan

de gezamenlijke aankoopen der bedoelde regeering be-
droegen.

De stagnatie in de tarwe-aanvoeren, welke reeds een
aanvang nam, toen de staking der termi.jnzaken dreig-
de en nadat deze tot werkelijkheid was geworden,
grootere afmetingen aannam, moest worden tegenge-
gaan. Dat was slechts mogelijk door een distributie-
systeem van tarwe, waarin aan termijnzaken geen -be-
hoefte was en waarin de staat een .gedeelte der taak
van den handel overnam. Dat ‘systeem ‘was de rooeven’

770

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

17 October 1917

beschreven werkzaamheid der daarvoor ingestelde
commissie van graanhandelaren. –

De opheffing van de termijn-markten voor tarwe
heeft voornamelijk de bestrijding van prjsopdrijving
ten doel, evenals eenige andere voorschriften betref-

fende verbod van vernielen, verkwistend verbruik, of
opslag, grooter dan overeenkomt met de gewone be-

hoeften in het bedrijf van den eigenaar voor alle in

de wet genoemde goederen.
Ter bereiking van eene geregelde distributie gçeft

dè wet den President het recht tot requisitie of aan-

koop van velerlei artikelen en zelfs tot naasting en
exploitatie van fabrieken, waar levensbehoeften wor-
den vervaardigd, terwijl zij hem tevens machtigt de

prijzen van steenkolen en cokes vast te stellen.
Ik heb tot nu toe niet speciaal vermeld gezien, dat de beperking in den uitvoer naar de neutrale landen,

die in de laatste maanden in steeds toenemende mate

in Amerika wordt toegepast, een gevolg is van de
Food Control Law, doch waar deze maatregelen tel-

kens door den, voedselregelaar worden uitgevaardigd,
mag worden aangenomen, dat deze zich daarbij naast de bekende uitvoerverbod-proclamatie van den presi-
(lent ook op de Food Control Law baseert, die hem
immers als gemachtigde van den President de geheele

regeling van de distributie der levensbehoeften in

handen geeft.
Uit deze beknopte beschrijving der wet blijkt, welk
een groot gedeelte van het economische leven der Ver-

cenigde Staten zij
bestrijkt
en welk eene uitgebreide

macht tot vervorming van dat leven zij den President
geeft. In de Europeesche landen hebben op dit gebied
eene lange reeks van maatregelen de bevolkingen lang-
zamerhand aan de groote veranderingen doen gewen-

nen, doch het Amerikaansche volk heeft zich in enkele
weken van vrijwel algeheelevrijheid verplaatst gezien

in een stelsel van strenge beperkingen en toezicht op
zijne bedrijven en het zal de moeite bonen om na te
gaan in hieverre die plotselinge toepassing van de

tegelijkertijd zoovele veranderingen brengende voor-

schriften mogelijk is en hoe de bevolking die ont-
vangt. Zeker een interessant experiment van econo-

mische wetgeving. J. S.

Ji
INANCIERING. VAN DEN INDISCHEN

EXPORT.

Het op 27 Juli j.l. door den President van de Java-
sche Bank te Batavia uitgebracht verslag over het
boekjaar 1916/1917 der bank, bevat enkele belang-
wekkende mededeelingen over de wijze waarop in het

verslagjaar de financiering van den Indischen export

plaats vond.
Aanvankelijk was het de Javasche bank mogelijk
door goudzendingen uit Londen zich de noodige f oud-
sen in Amsterdam te verzekeren. Stijgende assurantie-
premiër voor het vervoer over de. Noordzee waren
echter oôrzaak dat naar andere middelen moest wor-
den uitgezien om den goudvoorraad te Amsterdam

aan te .ul1en. Met Engeland, kwam een regeling tot
stand waarbij – naar de woorden van het verslag – de Javasche Bank voor het grootste gedeelte van
haar beschikbaar rekeningcourantsaldo in Londen in
plaats -van goud te verschepen 5 pCt. Treasury -bills met een looptijd van 6 maanden ontving, welke hil.ls
door de Bank of England werden gegarandeerd tegen

den koers van
f
12 betaalbaar werden gesteld te Am-
sterdam ter keuze van den houder. De Nederlandschc
Bank werd bereid bevonden om eventueel’ aan de
Javasche Bank een voorschot in rekening-courant te
verstrekken met onderpand van deze Treasury bills,
terwijl verder aan .de Javasche Bank door de Engel-sche Regeering werd toegestaan om zoo noodig
.
als-

nog een zeker bedrag in goud van Engeland naar
Nederland- te exporteeren. Door deze regeling was het der Javasche. Bank mogelijk hare middelen te Amster-
dam, naar behoefte aan te vullen- en werd het bedrag harer buitenlandsche wisselportefeuille aanmerkelijk

versterkt.
–
Nadat op die wijze de Javache’ Bank zich

de versterking harer middelen in Nederland verzekerd

had, konden de koersen op Amsterdam geleidelijk

weder tot het normale peil worden teruggebracht. Op
den 7en September waren die koersen voor telegrafi-
sche transferts van Indië op Nederland 99Y2 en voor
zicht 99X, waarop zij gedurende het verdere gedeelte

van het jaar
zijn
gebleven.”

Ook de goudvoorraad in Indië kon, dank zij ver-

schillende transacties door goudremises uit Amerika
belangrijk worden vergroot, zoodat de komende finan-

ciering van een grooten en tegen hoogen prijs ver-
kochten suikeroogst met alle gerustheid kon worden

tegemoet gezien. Als bekend, werd evenwel tusschen

de Engelsche suiker-commissie en een syndicaat van
Amsterdamsche bankiers een regeling getroffen voor de financiering van een deel van de op Java gekochte suikers, waardoor £ 5.000.000 minder aan suikerwis-

sels op de markt kwam. ,,De verdere financiering van
den suikeroogst geschiedde door het openen door
eerste klasse banken te Londen van wisselcredieten, en
de daartegen getrokken wissels werden in de open

markt aangeboden. Aangezien’de Javasche Bank voor
die wissels den eisch had gesteld, dat
zij
ten allen

tijde over het equivalent in goud zou kunnen beschik-

ken, welke conditie niet vast werd toegezegd, onthield
de Javasche Bank zich van het koopen dier wissels.
De in Nederlandsch-Indië gevestigde Nederlandsche
bankinstellingen onthielden zich ook dit jaar groo-
tendeels van het koopen van eenig ander devies dan
Amsterdam en Amerika, omdat dè koersen op het

buitenland te veel aan fluctuaties onderhevig waren,

zoodat ten slotte de alhier gevestigde Engelsche ban-
ken zoo goed als het geheele in wissels aangeboden be-
drag voor de financiering van den suikeroogst, zoovel
als voor vele andere producten hebben opgenomen,

waartoe zij natuurlijk den steun van de Javasche Bank
hebben gehad, zoowel in den vorm van tijdelijke ver-
strekking vali voorschotten als door het overnemen
bij de afwikkeling der transacties van telegrafische
transferts op Amsterdam, waardoor het voor de Java-

che Bank weder overbodig werd om ter versterking
van hare middelen in Nederland een beroep op de

Nederlandsche Bank te doen.”

Een andere omstandigheid, die de Javasche Bank tot ingrijpen noopte, was de voortdurend’ gunstiger
wordende betalingsbalans van Britsch-Indië. . Zooals

de lezer weet, heeft deze omstandigheid, samen met

de
stijgende
zilveiprijzen van enkele: weken geleden,
het Engelsche gouverhement er zelfs, toe gedwongen
den koers der rupee van 114 op 115 te verhoogen. Intus-
schen was, zooals het verslag der Javasche Bank me-
dedeelt, ook reeds ten vorigen jare het verloop der
koersen van Britsch-Indië op andere landen zoodanig,
dat zelfs voor 115 geen transferten waren te plaatsen.

,,De import in Nederlandsch-Indië van opium en
goenizakken ondervond hiervan de groote moeilijk-
heden en teneinde die import alsnog mogelijk te ma-
ken, stond de Javasche Bank haar goud af voor ex-
port, terwijl bovendien getracht werd de,naar Britsch-

Indië verkochte Java-suiker in het vervolg niet via
Londen, doch direct te financieren. Alvorens tot den
export van goud over te gaan werd.getracht met de
Bnitsch-Indische Regeering tot, overeenstemming te
komen om het goud niet v,an Java te verzenden, maar
het alhier te earmarken, teneinde dat goud weder te
kunnen vrijgeven, wanneer Bzitsch-Irtdië, exportarti-
kelen, van Nederlandsch-Indië noodig zou hebben. De
wettelijke bepalingen in Britsch-Indië verzetten zich
tegen eendergeljken maatregel,, maar bij eene even-
tueele verandering dier wettelijke, bepalingen zal men
er wel op bedacht zijn dat het onderhouden van, een
Gold Exehange Standard systeem, zooals. in Britsch-Indië bestaat, het noodig maakt dat, goud in verschil-
lende wereldplaatsen kan worden geëarmarkt.”

Het verslag bevat ditmaal, naast de gewone gra
phische voorstelling der- gemiddelde maandcijfers be-
treffende – metaalvoorraad, uitzettingen en obligo’s
over de laatste tien jaren, een aanta1 welgekozen. en

17 October 1917

ECÔNOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

771

duidelijke diagrammen in kleuren, die en overzichte-
lijk beeld geven van het bedrijf en de ontwikkeling
der bank.

INDEX-CIJFERS.

Zooals reeds de vorige Maal – blz. 714 – werd

medegedeeld, voorzag de Economist dat de in Sep-
tember getroffen maximum-prijsregelingen niet zon-
der invloed, zouden blijven op het index-cijfer over
deze maand. De prijsregeling treft in de eerste plaats

de voornaamste voedingsmiddelen, granen en meel
zoo goed als vleesch. Vandaar de belangrijke daling
van de eerste groep, waarvan het totaalcijfer van
1342
viel op
1221.1/2.
Alleen aardappels stegen een weinig,
terwijl rijst op hetzelfde niveau bleef. Intusschen

heeft deze daling slchts een zeer geringe verlaging van het algemeene index-cijfer tengevolge kunnen
hebben, doordat zoowel de groep der andere voedings-
middelen als die der diversen niet onbelangrijk stegen.
Thee, boter, petroleiim en talk zijn hiervan de oor-

zaak. Vooral wat de thee betreft dringt de Economist
aan op een uiterst spaarzaam verbruik.

‘-for,-
Andere

3m:

Alge.
Granen’ •,oe

Weef. De!!- olln, Totaal meen
Dato

en

ding,- stoffen stoffen hout,

index.
vleesch -en ge.

notm.

rubber,

cijfer

Basis (gemidd.

1901-5) . . ‘500

300 .500

400

500 2200 100,0
1 Januari 1914 563

355

642

491

572 2623 119,2
1 April

560

350+ 626+ 493

567 2597 118,0
1 Juli

5654 345

616

471+ 551 2549 115,9
EindeJuli

579

352

616+ 464+ 553 2565 116,6
Aug.

641

369

626

474

588 2698 122,6
Sept.

646

405

611+ 4724 645 2780 126,4
Oct. ,,

6564 4004 560

458

857 2732 124,2
Nov.

683

4074 512

473

6844 2760 125,5
Dec. ,,

714

4144 509

476

6864 2800 127,3
Jan.1915 786

413

535

521

748 3003 136,5
Febr.,,

845

411

5524 5614 761 3131 142,3
Mrt.,,

840

427

597

644

797 3305 150,2
April,,

847

4394 5944 630

816 3327 151
1
2
Mei ,,

893

437

583

600

814 3327 151,2
Juni ,,

818

428

601

624

779 3250 147,7
Juli ,,

8384 4404 603

625

774 3281 149,1
Aug.

‘341

4384 628

6104 778 3296 149,8
Sept.,,

8094 4704 667

6103 7694 3336 151,6
Oct. ,,

834

4434 681

6313 781 3371 153,2
Nov. ,,

8714 444

691

6674 826 3500 159,1
Dec. ,,

897

448

731

.7113 8483 3634 165,1
Jan.1916 9464 465

7824 7614 8844 3840 174,5
Febr.,,

983

5204 8054 8014 8974 4008 182,2
Mrt.,,

9493 503

7964 851

913 4013 182,4
April,,

9703 511

7943 895 1019 4190 190,5
Mei ,, . 1024

529

805

942 1019 4319 196,3
Juni ,,

989

520

794

895 1015 4213 191,5
Juli ,,

961

525

797

881 1040 4204 191,1
Aug. ,,

9994 5314 882

873 1086 4372 198,7
Sept. ,,

1018

5364 937

8583 1073 4423 201,0
Oct.,,

11244 543

9903 8503 10874 4596 208,7
Nov. ,,

11773 558 1091

8503 1102 4779 217,2
1)cc. ,,

1294

553 11243 8244 1112 4908 223,0
Jan.1917 1310

561 1137

8254 11194 4953 225,1
Febr.,,, 13124 5814 1189

8294 11594 5072 230,5
Mrt. ,,

1346

6104 1226

8344 .1283 5300 240,9
April,,

1362

642 1240

842 1293 5379 244,5
Mei ,,

13763 648 12614 8393 12864 5412 248,0
Juni ,,

14323 6524 1441

8414 12783 5646 256,6
Juli ,,

13334 607 1512

840 12964 5589 254,4
Aug. .

1342

670 15044 830 13114 5658 257,1
Sept. ,,

12213 726 15093 8224 13544 5634 256,1

De kleine stijging in de groep der weefstoffen
hangt samen met een geringe verhooging van de ka-toenprijzen, terwijl de eveneens geringe daling in de
groep delfstoffen door een vermindering van den
koperprijs met
£
10 per tön is veroorzaakt.

Kleinhandeisprijzen.
Het
0
e n t r a a 1 B u r e a u
v o o r d e
S
t a t i s t i e k heeft in hare publicatie der
kleinhandeisprjzen een wijziging gebracht. Tenge-
volge van «de buitengewone omstandigheden komt het

steeds vaker voor, dat een artikel tijdelijk door één
of meer der coöperaties niet wordt verkocht, waar-

door het gemiddelde cijfer geschaad wordt en van de prijsbeweging geen juist beeld meer kan worden ver-
kregen. Om deze reden worden voorhands alleen die
artikelen opgenomen, waaromtrent in de verslag.

maand en de daaraan voorafgaande door dezelfde
coöperaties prjsopgaven worden verstrekt. Aan ver-
gèlijkingscijfer zijn hierom slechts te geven:

Artikelen
1913
1914
1915
1916
lehalf.
jaar
1917
Ii
A
,91g7

Kaas (Leidsche)

.
140

139

160

180 207

220

227
88

41

100
-108

114

115
Margarine

……..
127

99

102

rio
118

122

123 94

97

130

149
194

233

235

Koffie ………….94

11

(raap)

……
136

137

192

214
282

345

321

Olie

(boter)

……..

Stijfsel …………
103

107

130

157
243

380

377
Stroop …………
100

100

125

161
,
1
179

182

182
Suiker (basterd)

.
89

91

105

115

.

1

116

116′

116
(melis)

. . .
85

89

98

102

.

103

103

103
Zout …………..
.80

80

90

90
100

100

100

Als
bekend zijn
de verhoudingscijfers ontleend aan
de

prijzen

van
de

Ooöp.

Winkelvereeniging

van
,,Eigen Hulp” te Amsterdam,

Haarlem,

Arnhem,
Utrecht en Leeuwarden en de Ooöp.
Winkelvereeni-
ging, vroeger van ,,Eigen Hulp”, te
‘s-Gravenhage.
De prijzen van het
jaar
1893
werden gelijk 100 gesteld.

AANTEEKENINGEN.

Nederlands c h e Kamers van Koop han-
d e 1 i n Z w i t s e 1 a n d. –
De dagbladen brengen
het bericht van de vrijwel gelijktijdige oprichting van
een tweetal Kamers van Koophandel in Zwitserland,
de een voor Fransch Zwitserland, gevestigd te Genève,
de andere te Zürich, voor Duitsch Zwitserland. Blij-
kens een mededeeling in ,,Handelsberichten” is van de
Kamer te Genève voorzitter de heer K. W. Vermaire,
Nederlandsch consul aldaar en secretaris Jhr. de
Jonge van Ellemeet. Van de Züricher Kamer is even.
eéns de aldaar gevestigde Nederlandsche consul, de
heér
H.
von Olaparède ‘Orola, voorzitter, terwijl het
secretariaat waargenomen wordt door den heer Dr.
H.
Bleier, syndikus: Dr. E. Keller-Huguenin. De
jaarlijksche contributie bedraagt resp. frs. 20 en 30.
Het nog veel te geringe aantal van Nederlandsche
Kamers van Koophandel in den vreemde is hiermede
met twee vermeerderd. Dergelijke Kamers kunen,
zoo spoedig er in het bestuur enkelen zijn, die zich
niet liefde aan hun taak geven, zeer veel nut stichten.
Met de beide nieuwe Kamers moge dit het geval zijn.

De Vereenigde Staten en Zuid-Ame-
?i Ir
a. –
Ovei de vraag of inderdaad de Vereenigde
Staten wel in voldoende mate profijt hebben weten te
trekken van de ,,golden opportunity” hun in Zuid-
Amerika geboden, wordt, gelijk den lezer bekend is,
verschillend geoordeeld. Het is daarom goed het woord
te geven ‘aan de cijfers. –

Uitvoer in £ uit de Verer,nip-,lp

1914
1915 1916
Argentinië
45.179.089
32-549,606
66.378.386
Brazilië
29.963.914
25.629.555 40.572.197
‘Chili
17.432.392
11.377.181
24.239.826
Peru
7.141.252 5.873.474
9.526.230
Uraguay
5.641.266
5.171.323
10.287.384

105.357.913
80.801.139 151.004.003

Invoer in
$
in de Vereenigde
Staten uit:
1914
1915
1916-
Argentinië..
–
45-123.988
73.776.258
112.512.420
Brazilië
101.329.073
99.178.728
132.663.984
Chili
25.722.128
27.689.780 64.154.859
Peru
12.175.723
12.596.648
24.826.689
Uraguay
.. ..
7.715.144 10.492.849..
14.475.478

192.066.056 223.734.063 ‘348.133.430

De handelsattaché van de Amerikaansche legatie te’
Rio de Janeiro,-die bovenstaande cijfers in het orgaan
van de American Ohamber of Oommerce for Brazil te

772

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

17 October 1917

berde brengt, voegt er de opmerking aan toe, dat, ge-

zien de uitvoercijfers uit de Vereenigde Staten, zijn

landgenooten zich blijkbaar slechts langzaam reken-
schap hebben gegeven van de mogelijkheden in de
Zuid-Amerikaansche staten. Veel sneller is de uitvoer
naar de Vereenigde Staten gegroeid, wat, gelijk be-

kend, in hooge mate aan de financiëele positie der

Zuid-Amerikaansche staten is ten goede gekomen.

Oppotten van zilveren en gouden

munt in Indië.
– Hetinditnummerrèedsaan-

gehaala verslag der Javasche Bank over 1916117 ver-
meldt, hoe ook in het afgeloopen jaar weder op ruime

schaal afvloeiing van zilveren munt in de bevolking
viel te constateeren. Gevolg was, dat de hoeveelheid
zilveren standpenningen in handen der Bank met

bijna
f
10Y2millioen verminderde en
bij
het einde van

het verslagjaar gedaald was tot
f
23.668.585,28, wat de

bank aanleiding gaf bij de Regeering aan te dringen
op zooveel mogelijk spoed
bij
de aanmunting van

nieuw zilvergeld. Middelerwijl heeft de bank, teneinde

het zilver nog zooveel mogelijk te sparen, voor de op-
pottende bevolking vreemde gouden munt verkrijgbaar
gesteld, een maatregel, waard in d annalen van ons

Indische muntwezen geboekstaafd te worden! –

BOEKAANKONDIGING.

After, War Problems
by the Earl çf

Oromer, Viscount Haldane, the Bishop
of Exeter, Professor Alfred Marshall
& others Ed by W. H. Dawson.

London George Allen & Unwin Ltd.
1917. 360
D.

Te midden van de sterk in omvang toenemende
litteratuur, welke zich bezighoudt met de vraagstuk-

ken op economisch en politiek gebied, waarvoor de
verschillende landen zich na den oorlog zullen zien
gesteld, neemt dit boek een bijzondere plaats in. De
heer Dawson toch is erin geslaagd een reeks mannen
bijeen te brengen, elk op hun gebied tot de meest

competente behoorend, die in kort,
dikwijls
bijna te

kort bestek over een onderdeel van het vraagstuk hun
meening geven. Eenzelfde vertrouwen in de toekomst
van het Engelsche volk doortintelt ongetwijfeld het
gansche boek; die heeft evenwel niet verhinderd, dat
vrijwel alle bijdragen zijn van een in deze tijden

weldadige soberheid.

De eerste 20
bladzijden
van den tekst worden
gevormd door een zeer belangrijke beschouwing van
de hand van Earl Oromer over ,,Imperial Federa-
tion”, opgesteld in de laatste maanden voor zijn dood.
De bijdrage is voor alles een waarschifwing van den
ervaren en voorziclitigen staatsman aan zijn landge-
nooten. ,,Reorganisatie van het Britsche imperium”
is geworden tot een leus van- den dag. En inderdaad
zijn er onderwerpen, als in de eerste plaats de buiten-
landsche politiek en straks wellicht de organiëatie der
rijksverdediging, die in de toekomst niet meer geheel buiten de Dominions om zullen mogen worden gere-
geld. Niet echter dan met de grootste omzichtigheid zal aan het rjkabouwwerk kunnen worden gearbeid.
Tegenover de onzen lezers bekende denkbeelden van
den Round-Table groep – zie E.S.B. 1916 no. 34 blz.
25 – nopens de instelling van een ,,Imperial Parlia-
ment” en een ,,Imperial Cabinet” stelt de schrijver de
vraag: hoe moeten de verschillende deelen des
rijks
in

dit hoogste gezag vertegenwoordigd zijn? En zal men
niet krijgen: bf dat de vertegenwoordigers steeds voe-
ling willen houden met het eigen landgezag,wat de ma-
chine met uiterste langzaamheid zal doen werken, bf
een oppergezag, dat te zelfstandig handelt en aldus den
Dominions het gevoel moet geven, dat zij meer hebben
verloren dan gewonnen? Wat zonder het bestaan van
•eenigen anderen band dan dien van affectie te berei-
ken valt, is in dezen oorlog bewezen. Dit moet een
waarschuwing zijn tegen schema’s, die licht een gevoel
van knelling kunnen geven. Een adviseerend ,,Impe-
rial Council” en geregeld overleg met de regeeringen

der Dominions zou in het oog van den schrijver wel-
licht meer aanbeveling verdienen’) .Ook over de plannen

voor een gemeenschappelijke tariefpolitiek laat Earl
Oromer zich uit. Als oud, zij het unionistisch, freetra-
der blijft hij in beginsel voor een stelsel van algemeene
vrijheid. ,,I hold very strongly that the essential

principles of Free Trade are justified by economic
laws which cannot be violated without eventually

taking condign vengeance upon those who violate
them.” En even verder: ,,Protection must always

operate to the advantage of the few and the detri-

men of the many.” Maar niet minder sterk waar-
schuwt Earl Cromer zijn landgenooten tegen het
uitsluitend bezien van het vraagstuk als van econo-
mischen aard. Politieke overwegingen behooren hun.
woord mede te spreken, doch zullen dit eerst geheel

kunnen doen aan het eind van den oorlog, wanneer

men overzicht heeft van de dan bestaande verhoudin-
gen, in de eerste plaats tegenover Duitschland. Daar-

nevens laat brd Cromer ook de overweging van

belastingpolitiek gelden, dat tegenover de huidige z. i.
te eenzijdig directe lasten – zooalsmen weet stijgt
de inkomstenbelasting in Engeland thans tot onge-
veer 50 pOt. van de groote inkomens – een tegen-
wicht van indirecte lasten noodzakelijk is. De grootste

moeilijkheden blijven echter liggen op het gebied der

internationale politiek. Over de ,,geheime” buiten-
landsche politiek wordt dikwijls veel kwaad gezegd,
waarbij vergeten wordt, dat deze politiek nu eenmaal
niet door een groot vertegenwoordigend lichaam noch

geheel in het openbaar gedreven kan worden. Vooral
hier zal het groote staatsmanskunst vereischen een

oplossing te vinden, die, zonder alle actie te verlam-

men, aan de billijke verlangens der . Dominions tege-

moet komt.
Het is niet doenlijk den inhoud van het boek op den

voet te volgen. Genoemd mogen worden de, belang-
rijke bijdrage van Lord Haldane over ,,National
Education”, waarin hij het gansche gebied van het
onderwijs de revue laat passeeren en op de wijze, die

reeds velen zijner meer kor.tzichtige landgenooten tot

een ergenis is geweest, hen opwekt toch -vooral het
goede in het Duitsche onderwijs te willen zien en
hiermede hun voordeel te doen, en enkele bladzijden

verder een bezonken betoog van prof. Ohapman over
de nieuwe functies – adviseerend en steunend méer
dan dwingend – die na den oorlog de Staat tegen-

over den arbeid zal hebben te vervullen.
Belangrijk voor den geest, die arbeiders en werk-
gevers thans kenmerkte, zijn de bijdragen van het
parlementslid G. H. Roberts (Lab. p.) en de reeds
overleden Sir Benjamin 0. Browne. Over den huidige
verhoudingen geven beiden interessante bijzonder-
heden, die bij den lezer weder sterk het gevoel wekken,
dat in de laatste jaren voor het uitbreken van den
oorlog in Engeland de ontwikkeling der weerzijdsehe
verhoudingen in verschillend opzicht niet in de juiste
richting was gegaan en dat de ontwikkeling sedert
dien het oogenblik, dat het gansche organisatievraag-

stuk ernstig onder de oogen zal moeten worden gezien,
belangrijk nader heeft gebracht. Merkwaardig en
hoopgevend is dat beiden in hun deserata voor de
toekomst heenwijzen in de richting van ,,corporate
organisation”, een richting, waarin sedert deze artike-
len voor het boek geschreven werden, ook het Recon-
struction Committee, gelijk onzen lezers – E.S.B. 1917, no. 86, blz. 617 – bekend is, een eerste stap

voorstelt.
In de laatste afdeeling van het boek, gewijd aan
National Finance and Taxation zijn de ruim 30 blad-
zijden door prof. Marshall aan het onderwerp ,,Natio-
nal Taxation after the war” gewijd, verre de belang-rijkste. Klaar en helder stelt hij in enkele bladzijden

1)
,,De Gids” van Juni dezes jaars en volg. maandea
bevat van de hand van Dr.
P. C.
Geil te Londen een belang-
rijke bijdrage over de hier aangeduide vraagstukken onder
den titel: ,,De constitutioneele ontwikkeling van het
Britsche rijk.” –

17 October 1917

ECONOMISCHSTATJSTJSCHE BERICHTEN.

773

het vraagstuk. Was
voor
den oorlog Enge]and in hei
gelukkig geval nog tal van mogelijke belastingbron.
»en te bezitten en bij de bestaande belastingen te heb. ben kunnen blijven binnen de grenzen, waar overheer
de druk ernstig begint te worden gevoeld, de oorlog ver.
andert dit in hooge mate. Ook bij beëindiging nog ir
1917 zal de Engelsche staatsschuld in ieder geval dc
£ 3000 millioen te boven zijn. Rente en aflossing
or
deze schuld, oorlogspensioenen, verhoogde kosten vaij

leger en.vloot, zullen âlleen reeds voldoende zijn om met de gestegen binnenlandsche uitgaven het nieuwc

vredesbudget van £ 200 millioen op meer dan £ 400
millioen te . brengen en de verplichte belastingop.
brengst meer dan te verdubbelen. Ook in Engeland

was volgens Marshall de openbare meening reeds voor
den oorlog belangrijk gewijzigd. Voor wat hij noemt
het Naamlooze Vennootschap-standpunt ‘- ieder naar

gelang van zijn aandeel in het totale volksinkomen en
-vermogen – was in de plaats getreden het beginsel,
dat belastingen mede de ethische functie hebben een
correctie toe te passen op de ongelijkheid in vermo-
gen en inkomen. De verhooging der successierechten

en de in 1909 ingevoerde supertax ‘zijn hiervan een
uiting en Marshall meent, dat het beginsel van sterke
en doorgaande stijging bij de hooge inkomens, thans
in de zooeven reeds genoemde oorlogsinkomstenbelas
ting aanvaard, ook na den oorlog zal moeten worden
gehandhaafd. Hooge belastingen brengen ongetwijfeld
gevaren mede. Ten opzichte van den druk op energie
en ondernemingslust is Marshall, die de ervaring der
80 pOt. oorlogswinstbelastjng voor oogen heeft, echter

optimist. ,,The zeal of a yachtsman in a race is not
lessened when an unusually unfavourable tide retards

the progress of all; and so the business man of high
faculty would not be much less eager for success, if
taxation took from him afid bis compeers a conside-
rable portion of their gains.” Marshall gaat vervol-
gens na de werking van wat wij zôuden noemen de
personeele belasting en bespreekt ‘uitvoerig het ook
reeds door Earl Oromer aangeroerde vraagstuk der
indirecte lasten. Enkele woorden wijdt hij in de eerste
plaats aan de verschillende accijnzen op genotmidde-

len, waarvan hij verhooging wenschelijk acht en voor-

al een zoodanige wijziging, dat de fijnere en duurdere
qualiteiten naar verhouding hooger in plaats van
lager, gelijk thans in den regel het geval is, worden
belast. De groote belastingtechnische bezwaren hier-
aan .verbonden ziet Marshall niet over het hoofd. Het
vraagstuk der invoerrechten beziet Marshall van, den

principieelon kant. Het in- en uitvoerargument, de
mogelijkheid, dat de vreemdeling een deel van het recht voor zijn rekening neemt, het groote verschil
tusschen jonge en oude landen opzichtens rechten op
industriëele ‘producten, de invloed van zoodanige
rechten op de Organisatie van het bedrijf, – waarbij
de textielnijverheid van Lancashire met de zwaar-
industrie van het Rijnland vergeleken wordt – en
tal van dergelijke punten passeeren den lezer: mee-
rendeels bekende zaken, doch waarbij telkens de klare
uiteenzetting treft. In enkele gevallen slechts –
dumping, steun aan jonge, speciaal key industries –
acht Marshall, hoezeer ,,restrictive measures by taxa-
tion are but a poor, substitute for constructive
energy,” industriëele protectie gewenscht. Ook in het
vraagstuk der rechten op voedingsmiddelen stelt
Marshall zich principiëel onder de tegenstanders. Ver-
grootinè van de eigen graanproductie in Engeland
kan, gelijk thans blijkt, ook langs andere wegen wor-
den bereikt, terwijl in het opbouwen van een onder-
ling stelsel van preferentie met de Dominions de ge-
varen schuilen, eigen aan allen handel met nabe-
staanden. Zoolang men met vreemden te doen heeft,
berust men in wat men krijgen kan, onder nabestaan-
den wordt beiderzijds op grooter welwillendheid ge-
rekend en ontstaat zoo licht misverstand en verwijde-
ring. Intusschen ook hier zal niet het enkele beginsel
te beslissen hebben, maar ieder geval op zich zelf moe-
ten worden bezien. Zoo toont Marshall zich o.a. een
sterk voorstander van de sedertdien inderdaad inge-

voerde bescherming der Indische katoennijverheid.
Tot zoover de inhoud van het boek. Niet een streven
naar volledige en wetenschappelijke bewerking der
stof kenmerkt het. Wat aan het boek zijn bijzondere

beteekenis geeft, is dat personen, onder de eersten in
den lande hiertoe bevoegd, hun meening geven en toe-

lichten, een meening, gegroeid in jaren van dagelijks
vertrouwd-zijn met het behandelde onderwerp. Van-
daar, dat wie zijn inzicht in wat ginds op economisch
en economisch-politiek gebied groeiende is, wil ver-
rijken, bij oorkeur grijpt naar boeken als deze.
B.

REGEERINGSMAATREGELEN OP
HANDELSCEBIED.

Uitvoerverb’oden. Met ingang van 8 dezer
isverboden de uitvoer van
glas en glaswerk,
met uit-
zondering van flesschen en ander glaswerk, gebezigd
als.verpakking. Voorts is met ingang van 10 dezer
verboden de uitvoer van
papier in alle soorten,
ge-
bruikt of ongebruikt, bedrukt of onbedrukt.

Distributieregel’ing voor besch.uit.
Voortaan zal alle beschuit alleen mogen worden ver-

kocht tegen afgifte van bons van de wittebroodkaart;
tot dusverre kon z.g. fabrieksbeschuit nog zonder bons
worçlen verkocht.

P e u 1 v r u c h t e n. Tengevolge van de ongunstige
veêrsgesteldheid in Augustus heeft de erwtenoogst

hier te lande niet aan de oorspronkelijke verwachtin-
gen beantwoord. De distributie der peulvruchten ge-
duiende den a.s. winter zal zoo geregeld worden, dat
te beginnen met 6 November 1 K.G. per vier weken

per hoofd der bevolking beschikbaar zal worden ge-
steld,,gerekend op eene beschikbare hoeveelheid van
8/ K.G. per hoofd, blijft dan na 26 Maart nog 3
over, waarvan een deel bestemd.is
voor het ma-
ken van eene reserve aan bruine boonen voor
het geval de oude aardappelen in Mei en Juni zeer
slecht mochten blijken te zijn. Het rantsoen geldt voor
alle soorten peulvruchten, ook de fijnere; deze laat-

ste capucijners, witte boonen, enz., zullen echter niet
beneden kostprijs ter beschikking van de verbruikers
worden gesteld, zooals met de bruine boonen en groene
erwten het geval is.
A a r d a p p e 1 m e e 1. Onder bepaalde voorwaar-
den kan met de aardappelmeelcampagne onmiddellijk een aanvang worden gemaakt. Voorloopig mag iedere fabriek niet meer verwerken dan een zeker voorschot,
hetwelk is bepaald op 50 pOt. van ieder quantum van
de 8,2 millioen K.G., in 1916117 aanvankelijk verma-
len. De definitieve hoeveelheid voor iedere fabriek
wordt nader vastgesteld.

K u n s t m e s t. Blijkens mededeeling van de
Kunstmestcommjssje zal een aanvang worden ge-
maakt met de verdeeling der bestelde superfosfaat
voor bemesting van den oogst 1917118 en wel tot een
hoeveelheid van 65 pOt. van iedere goedgekeurde aan-
vrage. Met een eventueel door bestellers gewenscht ge-halte kan geen rekening worden gehouden. De prijs be-
draagt voor superfosfaat van 14 pOt.
f
9,05 en van
17.pOt.
f 11
per 100 K.G., brutô voor netto, in zak-
ken, af fabrieksterrein.

V e e v o e d e r. Volgens mededeeling van het
B. M. V. is voor varkens dezen winter geen voedsel te
verwachten, voor zoover dat uit het buitenland moet
worden betrokken. Voor meikvee zal de stalvoedering
met Amerikaansche ljukoeken karig moeten zijn. Ge-
tracht zal worden zooveel mogelijk voedsel voor be-
drjfspaarden te distribueeren; gedeeltelijk hangt dit
af van hetgeen uit den binnenlandschen graanoogst
beschikbaar zal komen; voorts zijn plannen in bewer-king om ‘van regeeringswege melassevoeders te doen
distribueeren. De distributie van voerbieten, mangel-
wortelen en dergelijke, waarvan een ruim beschot is
te wachten, zal door de ,,Bieta” geschieden. Suiker-bieten zijn reeds als veevoeder beschikbaar gesteld.
Veehouders zullen de gelegenheid om deze voederarti-
kelén te bestellen niet moeten laten voorbijgaan.

774

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

17 October 1917

STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.

Door het uitblijven van beurs- en handelstelegrammen
uit Amerika en Engeland, kunnen verscheidene koersen,
noteeringen en verdere gegevens voor de verstreken week
niet worden medegedeeld.

N.B. *** beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.

GELDKOERSEN.

1. BANKDISCONTO’S.

1
13 October 1917

1
20 Juli 1914
(Disc.Wissels.
4 lis sedert 1 Juli ’15
3 ‘,sedert23 Mrt. ’14

1ed. .Be1.Binn.Eff.
4’12

,,

1

,,

’15
4

,,

23

,,

’14
BanktTrschjflRC
511,

,,

19 Aug.’14
5

,,

23

,,

’14

Bank van Engeland
5

,,

6 Apr.’17
3

,,

29 Jan. ’14

Duitsche Rijksbank
5

,,

23 Dec. ’14
4

,,

5 Fehr.’14

Bank van Frankrijk
5

,,

20Aug.’14
3′

,,

29 Jan. ’14

Oostenr. Hong. Bk.
5

,,

10Apr.’15
4

,,

12 Mrt. ’14

Russische Staatsbk.
6

,,

27 Juli ’14
5

,,

1 Apr. ’14

Nat.Bankv.Denem.
5

,,

10

,,

’15
5

,,

6 Febr.’14

Zweedsche Rijksbk.
6

,,

28 Spt.
1
17
4
8
12

,,

8

,,

’14

ZwitserscheNat.Bk.
4
1
1,

,,

2Jan.’15
3’12

,,

19

,,

’14

Bank van Italië ..
5

,,

1 Juni’16
5

,,

9Mei

’14

Feder. Res. Bk. N.Y.
3-4

–
–

–
Javasche Bank….
3
1
1,

,,

1 Aug.’09
3’12

,,

1 Aug.’09

II. OPEN MARKT.

Amsterdam

1 Londen
1
Berlijn P

N. York
Data

Part.
1
P,olon-

Part.
at.

Cali
–
disconto
1

gatie

1
disconto disconto disc.

mone3i

13

Oct.’1712-2
1
18
221
2

1
–
1
4-118
-:
1

8-13

‘1712-2
3
18
1
2’1
1

‘”
1
4/s

1-6

,,

’17I114-2
12
1
2’1214
4_51
–
24-29 S.

17l1
215

8/
4

2
1
/
4
.
3
/4
425

97
4-s/s
1
–
12_6

9.140ct’1611
1/5_l/4
1
2
‘/

‘/o
1b
.
5
9
ir
4.11
–
2 ‘/24

11-160ct.’1513
1
3.’1
1 4+*
–
1
–
1
–
‘Ii
1s-2

20-24Jnl.’14 3 ‘/K/lO

211
4
.31
4

21414 1 2
l/5_1/3

28/4

WISSELKOERSEN.

1. KOERSEN IN NEDERLAND.

Voor Londen, Berlijn en Parijs worden voorloopig ook de
dagelijksehe noteeringen te Amsterdam opgenomen. De dage-
lijksche koersen op New York, alsmede de laagste en
hoogste der week zijn aan particuliere opgaven ontleend.

Londen

Berlijn

Parijs

New York
Data

1

8

Oct. 1917
…
11.20
32.70
40.75
2.35

9

,

1917

..
11.1212 32.65 40.60
2.33

10

1917

. .
11.19
32.55,
40.70
2.34’/

11

1917

..
11.21 /2 32.65 40.65
2.35 i/

12

,,

1917

..
–
11.18
32.55
40.60
2.34/4

13

1917

..
11.1611
2

32.55 40.62
1
/
2.34V,

Laagste (Ier week
11.05
32.50 40.52
1
12
2.3214

rloogste

,,

,,
11.21
1
12
32.72’12
40.90
2.3618

6 Oct.

1917

– .
11.27
1
14
32.72
1
/
40.90
2.36/4
29 Sept. 1917

..
11.31
1
12
32.80
40.92
1
1
2.3718

Muntpariteit

..
12.10’1s 59,26
48.-
2.48’/4

1) Noteering van 30 Aug.

Dato
Zwitser-
land
Weenen
Kopen.
hagen
Stockholm
1 1

Batavia
telegrafisch

13

Oct.

1917
50.20 20.85 74.05 85.50
99-100+

Laagste d.
w.
50.-
20.60
73.95
84.40
–
Hoogste
,,

,,
50.30 20.85
74.45
87.75
–
6 Oct.

1917
50.27
1
12
20.85
73.95 84.50
991004

29 Sept. 1917
50.45 20.85
73.90
82.35
99T
1
-100-4
1

Muntpariteit
48.-
50.41
66.67
6667
.10

OVERZICHT.

De wisselmarkt was uiterst stil. De koersen voor Londen,
Parijs en New York waren weder flauw. Londen daalde tot
11.05, Parijs tot 40.60, New York ca.ble 233.-; daarna trad
eeuige verbetering in tot raap. 11.2111
2
, 40.70 en 235
1
12 maar
later had het aanbod weder de overhand. Slot .11.16
1
1,

40.62V2 en 234
1
/2 Berlijn en Weenen waren zeer kalm. De
koersschonimelingen waren gering; Berlijn iets flauwer

32.67
1
12-32.55 h 60. Weenen eerder vaster 20.67ij2-20.85,.
Ook Zwitserland, Kopenhagen en Christiania ondergingen
geen verandering van beteekenis. Alleen Stockholm maakte
weder een uitzondering. De koers was weder zeer onzeker.
Aanvankelijk in 2 dagen oploopend van 84.40 tot circa 88,
trad daarna weder een sterke daling in. Slot 85.50. Roebels,
Lires en Pesetas bijna zonder omzet.

II. KOERSEN TE NEW YORK.

Cal,le

1

Zicht

Zicht

Zicht

Data

Londen

Parijs

BerlIjn

Amsterd.
(in $

(in frs.

(in cent,

(in cents
per £)

P.
)

P.
Rm. 4)

per gid.)

5.79
nom.
5.781/t
–

5.79
–

5.79
1
1,
nom.
–
579
1
1
ibm.
42’/s
5.18
,
14
95
1
14
40e/is

0 8-11 October.

III. KOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN OP

LONDEN.
Plaatsen en

Noteerings. 115
Sept.
24
Sept. 25 Sept.-5 Oct. 5 Oct.

Landen

1
eenheden
1
I917

1917

1917

1917
Laagste
1
Hoogste

Alexandrië..
Piast.
P. £
977/je
97
8
18
97
3
18
97
8
1s
97e/s

B. Aires
….
d.p.gd.pes.
491/,o
49114
49
49112
49814

Calcutta
….
sh/d.p.rup.
115V32
l/S°/s,
115
l!Shl
io

115
1
1s2

Hongkong
..
id. p.
$
312
1
1,
312
7
18
2110
1
12
31218
2110
8
14

Lissabon….
d.p.escudo
3118
31
5
18
30
8
/4
3114
31
1
18

Madrid

….
Peset. p. £
21.30
20.46
19.90
20.52 20.35

Montevideo..
d.p.peso
5331
4

53314
5312
54814
54’12

Montreal….
$
per
£
4.76’12
4.76’/s
4.75
1
18
4.76
1
14
4.75
1
14

Petrograd
..
R.
p. £10
287’12
275
1
/s
272
323 314

R.d.Janeiro’)
d.
p.
milr.
12131,,

12
2
1s2
12’°/,
131,2
13
5
182

Lires
p. £
38.25 36.92 36.65
36.93
36.79

Shanghai

. .
sh/dp.tael
4110
1
12
4110
2
11
412
41I0
1
12
412
1
12
Rome

…….

Singapore

..
id.
P. $
2/4
1
/is
214
1
/o
214
2/48/
10

2/412

Valparaiso
0
d.p.pap.p.
15
,8
182
15
1
12
14
21
/32
15
19182
15
°
115

Yôkohama
. .
sh/d.p. yen
211
3/
211119
21171
ia
2/1
15
/is
211
1
18

t) Noteeringen op 90 dagen.

GOUD EN ZILVER.

–

GOUDBEWEGING BIJ DE BANK VAN ENGELAND.

Sedert 29 Juli 1916 worden de dagelijksehe ontvangsten
en onttrekkingen van goud
,
door de Bank van Engeland
tijdelijk niet bekend gemaakt.

ZILVER.

Noteering te
Londen.
te New York.

15
Oct.

1917
86114

5
,,

1917
90
61

29
Sept.

117
……..
49
96
1
18

22
,,

1917
……..
55
108’1

15
,,

1917
……..
51′)
100’12

14
Oct.

1916
……..
32V,
16Oct.
1915
……..
23e/s
20
Juli

1914 ………
24″!,,

‘)
Noteering van 14
September 1917.

11 October

1917
4.76.40
Laagste d. week ‘)
4.76.40
hoogste,,

,,

..
4.76.45
8 October

1917
4.76.45
29September1917
4.76.45
Muntpariteit.. ..
4.86.67

8
18
68
49
5418

rai

17 October 1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHÏEN

775

NEDERLANDSCHE BANK.

OVERZICHT VN DE VOORNAAMSTE POSTEN.

(In duizenden guldens.)
VERKORTE BALANS OP 13 OCTOBER 1917.

Activa.

Pauiva.

Kapitaal ……………………….
f

20.000.000,-
Iteservefonds …………………….

5.234.534,18′!,
Bankbiljetten in omloop ………….. ,, 815.592.900,-
Bankassignatiën in omloop ………… ,, 2.355.746,32V
Rekening-Courant saldo’s:
Van het Rijk ……
f

–
Van anderen ……,, 79.530.507,98
1
/2
79 .530 .507 ,98
t/,
Diverse rekeningen ………………

4.209.456,27

/ 027.013.234,76
1
1,

Beschikbaar metaalsaldo…………..
f
511.880.165,67 ‘/2
Op de basis
van
‘/, metaaldekking ……
Minder bedragaan bankbiljetten in omloop
dan waartoe de Bank gerechtigd is .. 2.559.400.825,-

Bij vergelijking met den vorigen weekstaat blijken de volgende verschillen:

Meer

Minder
Disconto’s

…………..
7.350.347,63
1
1
Buitenlandsche wissels….
77.618,-
Beleeningen

…………
100.766,8’2’/z
Goud

………………
9.104.802,15
Zilver

……………….
120.171,99
Bitnkbiljetten …………
714.260,-
Part. Rek.-Crt. saldo’s

..
14.131.379,47
1
/,

N.B. Uit de bekndinaking van den Minister van Financiën
blijkt, dat uitstonden op:

13
Oct. 1917
6 Oct. 1917

Aan schatkistprornessen..
f
118.400.000,-

f
111.390.000,-
waarvan rechtstreeks bij
de Ned. Bank geplaatst
64.000.000,-
,, 57.000.000,-.
Aan schatkistbiljetten ..
,,115 403.000,-
,,115.403.000,-
Aan zilverbons

………
,, 26.111.628,-
,, 25.546.114,-

Data
Goud
Zilver
‘B
an
k
–
oujetlen
An dere opeischbare
c!iulden

13 Oct.
1917
..
685.021
7.331
815.593
81.886
6

,,
1017
.

.
675.916
7.211
816.307
68.108
29 Sept.
1917
..
675.916
7.264
808.812
70.458
22

,,
1017
..
674.376
7.376
784.733 86.831
15

,,
1917
….
676.780
7.310
787.108 82.835
8

,,
1917
..
664.182
7.364
788.448
101.260
1

,,
1017
..
664.145
7.70
>
789.761 102.046
25 Aug.
1017
..
656.911
7.375 .
766.667
70.081
18

,,
1917
….
656.851
7.229
768.531
66.385
11′

,,
1917
.

.
656.748
7.097
770.707
66.264
4

,,
1917
847.041
7.060
778.969 57.932
28 Juli
1917
….
633.304
7.247
787.152
58.470
21

,,
1917
621.209
7.322
760.027 55.682

14 Oct.
1916
….
584.677
6.273
715.453 90.348
16 Oct.
1915
..

..
393344
2.227
547.708
21.903

25 Juli
1914
..

..
162.114
8.228
310.427
6.198

Data

Di,contos

Relee.
Beschik-
baar
Dek. king,. Hiervan
Totaal
Schatkist.
ningen
Metaal.
percen.
promessen
saldo
tage
recht,treek,

33 Oct. 1917
74.802
64.000
69.977
511.880…
77
6

,,

1917
67.541 57.000
70.078
505.252
77
29 Sept.1917
‘
57.628 47.000 72.055
506.310
78 22

1917
55.517
45.000
70.934 506.430
78
15

1917
52.451 42.000 71.095
509.039
79
8

,,

1917
90.728
80.000
71.915
492.542
75
1

,,

1917
78.763
68.000 76.110
492.002
75
25 Aug. 1917
31.951 21.000
74.621′
495.884
70
18

,,

1917
31.402 20.000
73.697
496.045
80
11

,,

1917
37.913 26.000 74.812
495.414
79
4

,,

1917
45.467
34.000 75.101
485.707
-78
28 Juli 1917
44.781
33.000
75 195 474.413
78
21

,,

1017
49.692
38.000
77.060
464.375
77

14 Oct. 1918
93.911
78.000
59.502 428.889
73
16Oct. 1915
72.363 42.560
86.191
281.131
’69

25 Juli 1914
87.047 14.300
61.886
43.521 ‘)
54
t)
Op de basis van
‘Is
nietaaldekking.-

–
JAVASCHE BANK.

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.

– (In duizenden Guldens.)

Data
Goud
Ziloer
bj
a
e
,
h
!
c
en

Andere
opeischb.
schulden

82.721 17.789 170.107
48.174
21

Juli

1917 …….
14

,,

1917 …….
81.034
18.407
171.903
43.620
78.4Q0
1
9
.008
164.939
45.237
23

,,

1917
76.953
19.641
164.789
43.190
30

Juni 1917 …….

64.089 26.522
156.420 46.068
22

Juli

1916 …….
34.093
32.194
120.273
26.908
24

Juli

1915 …….

25

Juli

1914 …….
22.057
31.907 110.112
12.634

Data
1

Dis-
t
conto’s

Wissels,
buiten
N..!nd’.
betaalbaar

Bdee.
ningen

1
1

DIverse

1
ntngen
t)

Besel,i*-
baar
metaal.
saldo

Dek. hing,
percen.
lage

2LJuli 1917
7.325
35.135 67.312
13.779
57.188
46
14

,,

1917
7.026
35.172 65.264 14.196
56.622
46
30 Juni1917
7.102 34.667
62.042
13.125
56.555
46
23

,,

1917
7.117′
34.243 60.810 12.936 56.224
46

22 Juli1916
6.672 38.835 65.205
5.574 50.109
45
24 Juli1915
5.942 9.152 54.321 13.809
36.851
45

25 Juli 1914
7.259 6.395 47.934 2.228 4.842
2
)
44

‘) Sluitpost der activa.

‘) Op de basis van ‘/s metaaldekking.

BinneuL Wis-( H.-bk.

/
67.21.431,95
sels, Prom.,

B.-bk.

,,

125.777,32
enz. in disc.
( Ag.sch. ,,

7 .547.53008 74.891.q39,35

–

f
Papier o. h. Buiteni. in
disconto

……………………..
Idem eigen portef..
f

8.049.128,-.
Af: Verkocht maar voor
de bk. nog niet afgel.

Beleeningen
8.049.128,-
ll.-bk.

f

35.931.122,33 ,, mcl. vrsch.
B.-bk.

,,

5.046.799 18
in r:k.-::t.
Ag.sch. .,, 28.999,158,47
‘/
op

/

69.977.079,99

OpEffecten

…… f65.211.979,99
OpGoederen en Spec. ,,

4.765.100
–
69.977.079,99

Voorschotten a. h. Rijk …………….
..11.847.777,40 12

MuntenMuntmateriaal
Munt, Goud

……/ 74.946.820,-
Muntmat. Goud.. .. ,,610.074.307 ,44
1/,

1685.021.127,44
1
1,
Munt, Zilver, enz..

7.331.450,20
1
12
Muutmat. Zilver

692.352.577,65
Effecten
Bel. v.h. Res.fonds..
f

5.209.192,50
id. van ‘/.v. h. kapit.

3.915.930,62
1
1,

t.

9.125.132,12
1
12
Geb. en Meub. der Bank …………….
rekeningen

………………
59.304.800,24’12

f 927.013.234,76
‘Is

776

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

17 October 1917

SURINAAMSCHE BANK.

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.

(In duizenden guldens.)

Data
Metaal
Circulatie
Andere
opeischb.
schulden
Disconto
Div. reke.
ningen i)

28Juli

1917

..
782 1.206
1.100 902 735
21

,,

1917

..
719 1.108 1.001
898
589
14

,,

1917

..
750
1.186 1.003 890
589
7

1917

..
760
1.248 980 895
616

29 Juli

1916

..
728
1.054
890 917 618
31

Juli

1915

..
1.078
1.056 1.548
850
992

25 Juli

1914

..
645
1.100
560
735
398

t)
Sluitpost der activa.

BUITENLANDSCHE BANKSTATEN.

Aan het eind van ieder kwartaal wordt een overzicht gegeven
van enkele niet wekelijks opgenomen bankstaten.

L BANK VAN. ENGELAND.

WEEKSTAAT VAN 3 OCTOBER 1917.

ISSUE DEPARTMENT.

Notes issued.. £ 71.846.495

Governm.Debt £ 11.015.100 Othersecurities,,

7.434.900 –
Gold coin and
bullion….

53,396.495

£ 71.846.495

£ 71.846.495

BANKING DEPARTMENT.

Capital……£ 14.553.000

Government
Rest ………,

3.628.838

“securities .. £ 58.735.220
Public deposits,, 42.512.204

Othersecurities,, 98.371.795
Other deposits,, 128.744.973

Notes ……..,, 30.0,17.540
Seven-day and

Gold and silver
other bilis. .

16.421

coin ……

2.330.881

£ 189.455.436

£ 189.455.436

Door het uitblijven der Engelsche bladen konden de cijfers
van den laatsten weekstaat hierboven niet worden opgenomen.

OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.

Onderstaand overzicht-bevat tevens de cijfers der door de
Regeering uitgegeven currency notes van 1 £ en 10 sh. met
het bedrag der gouddekking en der tot dekking aangewezen
Government securities. De publicatie dezer cijfers geschiedt
sedert 26 Augustus 1914.

(In duizenden p. st.)

Currenci, Notes.
Data

Metaal

Circulatie

Bedrag
1
Goudd.
1
Gov. Sec.

10 Oct.. 1917

55.489

41.678
3 – ,,

1917

55.727

41.829

180.749 28.500

154.062
26 Sept. 1917

55.097

41.182

178.640 28.500

152.062
19

,,

1917

54.724 ‘ 40,666

176.685. 28.500

150.062

11 Oct. 1916

55.696

36.854

134.527 28.500

102.978
13 Oct. 1915 59.955

32.560

76.444 28.500

26.921

22 Juli 1914, 40.164

29.317

Data.
Go,,.
Sec.
Other
Sec.
Public
Depos.
Other
Depos.
Re.
serve

Dek.
kings’
percen.
lage i)
10
Oct. ’17
58.272
88.944
42.176
119.625
32.260
19,93
3

,,

17
58.735
98.372
42.512
128.745
32.348
18
7
1,,
26 Sept.’17
58.189
93.594 44.285
121.703
32.365
19,50
19

,,

17
58.145 96.462 40.765 128.236 32.508
19,23

11 Oct. ’16
42.188
102.773
55.135
109.361
37.292 2214
13 Oct. ’15
25.960
114.707
70.860 97.907 45.845
27
1
/

22
‘
Juli ’14
11.005
33.633
13.735
42.185 29.297
5218

t)
Verhouding tusschen Reserve en Deposits.

II. DUITSCHE RIJKSBANK.

STAAT VAN 6 OCTOBER 1917:

De biljetten zijn sedert den oorlog niet inwisselbaar.

Metalibestand ……………………Mk. 2.507.295.000
davon Goldbestand ………………,, 2.404.151.000
Reichs- und Darléhenskassenscheine ……

1.019.392.000
Noten anderer Banken …………….,,

2.345.000
Wechsel ………………………….,, 12.057.556.000
Lombardforderungen ………………- ,,

9.296.000
Effekten …..
……………………..

158.644.000
Sonstige Aktiva ………………….,, 1.551.980.000

Grundkapital………………………..180.000.000
Reservefonds ………………………,,

90.137.000
Notenumlauf ……………………..,, 10.366.711.000
Sonstige tiiglich flillige Verbindlichkeiten.

.6.019.934.000
Sonstige Passiva …………… …… .,,

649.726.000

OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.

Onderstaand overzicht bevat tevens het cijfer der uitgegeven
Darlehenskassenscheine. De Scheine, welke niet in kas zijn
bij de Reichsbank, circuleeren grootendeels onder het publiek.
De Darlehenskassen zijn ingesteld op 11 Augustus 1914.

(In duizenden Mark)

Data
Metaal
Daarvan
Goud
____________

Kassen.
.

scheine
Circu.
latic

Dek.
kings-
percen-

6

Oct. 1917
2.507.295
2.404.151 1.019.392 10.366.711
34
29 Sept. 1917
2.505.761
2.404.006
986.481
10.204.986
34
22
.
,,

1917
2.511.513 2.403.854
854.219
9.603.573
35

15

1917
2.508.263 2.403.702
714.417
9.475.217
34

7

Oct. 1916
2.511.291 2.492.933 370.072
7.230.214
40

7

Oct.

1915
2.458.519
2422.972
887.905 5.877.543 57-

23 Juli

1914
1.691.669 1.356.857 65.479 1.890.895
93

2)
Dekking der circulatie door metaal en Kassenscheine,

.
Darlehenskassenscheine
–
Data
Wissels
Rek. Cr1.
Totaal
in kas bij
uit ge’
de Reichs.
bank

6

Oct. 1917
12.057.556
6.019.934
6.583.700
1.008.400
29 Sept. 1917
15.632.509
9.540.925 6.523.200
975.000
22

1917
11.265.959
5.972.139 6.110.700
749.400
15

,,

1917
10.997.242
5.504.353
6.022.600
700.200

7 Oct. 1916 7.468.061

3.216.339

2.467.700 358.400

7 Oct. 1915 4.375.969

1.615.423

1.788.000 843.000

23 Juli

1914

750.892

943.964

.’…………….

III. BANK VAN FRANKRIJK.

OVERZICHT AN DE VOORNAAMSTE POSTEN.
Van 6 Aug. 1914 tot 28 Jan. 1915 werden geen staten
gepubliceerd. De met * geteekende posten komen eerst sedert
28 Jan. 1915 in den weekstaat voor. De biljetten zijn sedert
den oorlog niet inwisselbaar.

(In duizenden francs.)

Data
Goud
Waarvan
in het Buitenland
Zilver
*
Te goed
in het
Buitenland

*
.Buit.gew.
voorsch.
old. Staal

11 Oct. 17
5.322.715 2.037.108
259.043
***
12.100.000
5

,,

’17
5.321.227
2.037.108
259.782
761.964
12.100.000
27Sept.’17
5.319.381 2.037.108
260.286 681.594
11.650.000
20

,,

’17
5.317.556
2.037.108
260.135 729.535
11.350.000

12 Oct. ’16
4.856.533
–
332.287 889.830
8.600.000 14 Oct. ’15
4.647.367
–
363.268
1.016.623
6.900.000

23 Juli ’14
4.104.390
–
639.620
–
–

Wissels
*
Uitge.
stelde Wissels
Belee-
ning
Bankbil.
jetten

Rek. Cr1.
Part!.
culieren.

Rek.
Cr1.
Staat

.
592.10412.274.138
1.114.526
21.607.953
2.821.696
25.315
‘
728.320
1.161.654 1.097.085
21.420.039
2.899.713
27.269
.
574.860
1.162.999
1.099.488
20.994.829
2.910211
38.607
570.729
1.164.352
1.099.416
20.956.056 2.723.200
32.373
Cr
0
435.227
1.379.850
1.177.319
17.028.894
2.345.844
48.298 274.209
1.947.597
581.272
13.752.143
2.611.796
59.435

1.541.080
–
769.400
5.911.910
942.570
400.560

17 October 1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

777

IV. RUSSISCHE STAATSBANK.

EFFECTENBEURZEN.

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.

(In millioeûen Roebel).

Data n.
31.
Goud
Te

ten/and
Zil-
ver

Schat-
kistbil
jetten

Dis.
conto’,
~
en helee.
ningen

Circu.
latie

Rek.
Cou.
rant

6 Oct.

’17
1.293
2.309
151
13.743
2.036
16.661
2.717
29 Sept. ’17
1.295
2.309
146
13.395
2.027
15.887
2.839
21

,,

’17
1.295
2.309
133
13.091
1.965
15.850
2.738
14

,,

’17
1.293
2.304
130
12354
1.942 15.398
2.665

6 Oct.

’16
1.556
2.001
98
5.034
765
7.443
1.685
6 Oct.

’15
1.592
38
20
2.556
1.427
4.767
1.345

21 Juli ’14
1.601
144
74
..

.

.
757 1.634 1.099

V. SOCIT GNÉRALE DE BELGIQUE.

Sedert einde 1914 met de functie van circulatiebank belast.

OVERZICET VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.

(In duizenden francs.)

Metaal Beleen. Beleen.
1

Blnn.
Rek.
Data
1

mcl.
1

bulten!,
van
buiten!,
aan prom. d.
t

Lvisstl3
1

en
Circu.
latie
Crt.
saldi
vorder.
provinc.
heleen.
saldi

11

Oct.

’17
473.465 90.880 480.000
103.115
1.045.276 91.945
27 Sept. ’17
460.199 90.386 480.000 98.010
1.015.657
102.801
20

,,

–
’17
441.194 90.287 480.000 98.885 1.013.858 86.363
13

,,

’17
433.983
90.180 480.000
101.758
1.011.364 84.454

12

Oct.

’16
351.119
75.847
480.000
43.101
828.252
111.877
14

Oct.

’15
158.7701
26.815 440.000
43.0661
491.985
177.457

VI. VEREENIGDE STATEN VAN NOORD
–
AMERIKA.

FEDERAL RESERVE BANKS.

In werking getreden op 16 November 1914.
.

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.

(In duiznden dollars.)

Waarvan
Waar.
FR.
Data
Goud
voor dekking
van
In
het bui.
1

Zilver
1
ete.
1
Notes
In
1
cireu.
F. R. Notes
teniand
1
1

latie

31 Aug. ’17
1.353.498
500.264
52.500 52.610
587.915
24

’17
1.372.229 495.911
52.500 52.540
558.782
17

’17
1.374.583
5,12.383
52.500 52.906 549.244
10

’17
1.370.942 494.741 52.500
53.117
540.785

1 Sept. ’16
528.806
178.847
–
13.605 170.561

:öi
Percent.
Totaal
Waar.
kingsper-
Goud.
Data
Wissels
Deposito’s
.
van
centage
dekking
Kapitaal
Depo.
circu-
_____________
sito’sl)
Folie

31 Aug. ’17
301.906 1.393.343 58.904
79.9
85.1
24

,,

’17
287.964
1.351.989
58.484
80.6
91.7
17

,,

’17
299.275
1.424.480 58.093
77.4
90.1
10

,,

’17
284.019
1.374.828 57.970
79.3 88.2

1 Sept. ’16
105.670
535.615
55.390
72.7
104.9
t)
yerhouding tusschen: goud, zilver etc., uitgezonderd
het voor de dekking der F. R. Notes gereserveerde goud,
en: netto deposito’s met inbegrip van het kapitaal.

VEREENIGDE NEW YORKSCHE BANKEN.EN TRUST
MAATSCHAPPIJEN.

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.

(Gemiddelden in duizenden dollars.)

Dato
Reserve
Deposito’s
Circulatie
Beleenin gen
en
,sconto
5 urp us
JÇeserve

29Sept.’17
547.060
3.731.950
31.910
3.895.880
61.010
22

’17
550.560 3.693.750
31.830
3.874.970
85.320
15

,,

’17
541.070
3.718.140
31.630
3.808.280
75.770
8

17
505.770 3.712.990 31.330
3.850.650
50.050

30Sept!16
665.210 3.471.460
31.190
3.339.550
96.360
2 Oct. ’15
684.000 2.959.700 36.490
2.778.190
192.900

25 Juli ’14
467.880
1.958.320 41.730
2.057.570
26.1701)

1)
Op
basi9 van 25
0/
van alle deposito’s.

Amsterdam, 15 October 1917.
Indien men den loop der verschillende beurzen in buiten-
zoowel als in binnenland gedurende de afgeloopen week
beschouwt, kan men niet zeggen; dat de politieke gebeurte-
nissen grooten invloed hebben uitgeoefend; de meeste
fondsen hebben een koersgang gevolgd, die meer iii direct
verband stond met factoren van locale kleur. Hoe vreemd
dit op het eerste gezicht ook moge schijnen, een nadere
beschouwing doet deze verwondering wijken. Het spreekt,
dat een werkelijk tot-stand-komen van den vrede aller wege
een sterk inwerkend element op de fondsenmarkt zal worden, doch hiervan zal voorloopig, althans indien alle teekenen ons
niet bedriegen, geen sprake zijn. Het schijnt, dat wij tot dit
zoo sterk begeerde tijdstip slechts zullen naderen, zooals op
de slagvelden een vooruit vastgesteld einddoel wordt bereikt;
met vallen en opstmfan en na het overwinnen van tallooze
en zich plotseling voordoende hindernissen. Aan beide zijden
van het strijdkamp wordt herhaaldelijk over, het einde van
den oorlog gesproken en al moeten deze parlementaire en iriterparlementai re redevoeringen ongetwijfeld het hunne
bijdragen om tot een eind-resultaat te_ komen, voorloopig
staat dit dne slechts vast, dat de eenstemmigheid van oor-
deelen over de basis van eventueele vredesonderhandelingen
nog zeer verre ligt. Het schijnt wel, dat de rede des Heeren
Von Kühlmann, met zijn eenvoudige en voor geen twee-
ledige uitlegging vatbare uitspraak omtrent Elzas-Lotha.
ringen de mogelijkheid van een vrede door overeenstemming
geheel heeft uitgeschakeld, temeer, waar deze uitspraak
gevolgd is op en samengaat met een hernieuwde activiteit
aan het Vlaamsche front; men krijgt zoo den indruk, dat
men aan beide zijden nog hoopt op de kracht der wapenen.
En wij hebben in de achter, ons liggende mér dan drie.
jarige periode geleerd, hoe lang een beslissing langs dezen
weg’ kan uitblijven.
Wij herhalen dus, dat het geen verwondering behoeft te
wekken, indien de beursbeschouwingen geen groote plaats
tion de vredes-mogelijkheid inruimen en meer aandacht
schenken aan de invloeden, die op meer dircten weg de
prijzen der verhandelde fondsen wijzigen. Tot deze invloeden
behoort wel in deeerste plaats de overvloedige geidruimte
in de meeste landen. Vrijwel overal héeft de oorlog ontzag-
gelijke stroomen aan vlottend geldmateriaal gebracht, ver-
oorzaakt eenerzijds door cle verhoogde opbrengst van
enze1fde of vaak kleiner hoeveelheid materiaal en anderzijds
door de onmogelijkheid om dit geld in nieuwe onderne-
mingen, handelstransacties, enz. opnieuw te gebruiken. Als
vanzelf vloeien deze kapitalen naar de beurs, die echter niet,
als vroeger, de taak van bemiddelings-instituut vervult,
doch in zeer vele gevallen gedegradeerd is tot een plaats,
waar de speel- en winzucht op de meest toomelooze wijze id
de hand wordt gewerkt en botgevierd. Deze toestand aan de
beurs te B u da p e s t b.v. gaf den correspondent van de
Frankfurter Zeitung aldaar de tekenende woorden in de
pen, dat de fondsenmarkt den indruk maakte van ,,ein Stück
Tollhaus und ein Stück Schiaraffenland”. En waarlijk, deze omschrijving is een getrouwe weerspiegeling van de waar-heid; eenige fantasie is hier geenszins in het spel. Wanneer
men ziet, dat de meeste in Hongarije verhandelde waarden
een nominale waarde hebben van Kr. 200 en dat zij in den
hoogsten bloeitijd vdOr den oorlog van 400’tot 700 Kronen
noteeiden, terwijl zij thans varieeren van 1200 tot 2400
Kronen, dan komt men tot de conclusie, dat zonder eenig
oordeel des onderscheids fondsen worden gekocht. Dit wordt
in de hand gewerkt door de gedwongen ledigheid, waarin
zich vele industriëelen en handelaren bevinden, zoowel als
door de in den oorlog verder doorgevoerde emancipatie van
vrouwen, die thans zelfstandig met het door hen verdiende
of beheerde geld ter beurze transacties doen uitvoeren. Een
psychologisch motief is derhalve hierin wel zeer sterk te onderkennen, doch dit zal de ongetwijfeld komende
catastrophe niet minder ernstig maken. In de kringen, die
tot de leidende gerekend kunnen worden en die dus niet
beneveld zijn door den geest van het oogenblik zint min dan
ook reeds op middelen, om de ongebreidelde speculatie in te
binden, of althans in rustiger banen te leiden. Als een der
eerste maatregelen is voorgesteld den beurstijd te Budapest
te verlengen. De ongehoorde massa afdoeningen, die in een
zoo kort tijdsverloop als 1Y
4
uur afgewikkeld moeten wor-
den, nopen als het ware vanzelf tot een koortsachtige haast,
ciie het koerspeil nog meer opschroeft, dan wellicht het geval
zou zijn, indien men zich den tijd kon nemen kalm op het
aangeboden fondsen-materiaal een bod te doen. Thans tracht
een ieder den concurrent vOOr te zijn, om zoodoencie niet de
kans te loopen nog hoogere prijzen te moeten betalen. Voorts
is men van plan de fondsen in twee categoriën in te deelen;
,,Schranken” en ,,Kulissen”, welke indeeling men ook op de

778

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

17 October 1917

beurs te Parijs in .eenigszins afwijkenden vorm terugviudt.
Als bijkomstige maatregel wil men het uiroepeii van koersen
aan andere, clan hiertoe speciaal bevoegde personen ver-
bieden. Of al deze voorschriften veel tot het beoogde doel
zullen bijdragen, valt af te wachten, temeer, daar de regee-
ring niet wil overgaan tot cle officiëele heropening der beurs.
Weliswaar zal bij doorvoering van bovengenoemde maatre-
gelen de handel onder toezicht van het beursbestuur komen,
doch er blijven zoovele hiaten in de verordeningen, dat
men waarschijnlijk moeilijk de thans ‘tot kookhitte gestegen
speculatiezucht zal, kunnen afkoelen. Zelfs het middel om
slechts onder zeer beperkende voorwaarden beleeningen op
fondsen toe te staan, zal vermoedelijk weinig uitwerking
hebben,omdat thans reeds in de meeste gevallen zonder hulp van voorschotten wordt gekocht.
Het spreekt vanzelf, dat de excessen aan de beurs te
Budapest hun weerklank aan die te W e e n e n niet gemist
hebben. Als teekenend staaltje mag hier wel genoemd wor-
den het feit, dat b.v. te Weenen iii de vorige week aandeelen
van een kleinen Hongaarschen houthandel, ,,Slavonia” ge:
naamd, eenige honderden procenten in koers monteercien,
terwijl dit fonds tot nu toe totaal onbekend was ‘geweest
Wij noemen slechts dit enkele voorbeeld, hetwelk de wijze
van zaken doen volmaakt illustreert. Men kweekt een kunst-
matige vraag voor een of ander onbekend papier, hetgeel natuurlijk hij gebrek aan voorhanden materiaal bij uitstek
gemakicelijk is, terwijl de oorspronkelijke houders van dezen
toestand gebruik maken hun bezit aan de ondeskundige
gegadigden tot exorbitante prijzen over te doen. Het beurs-
bestuur te Weenen heeft thans besloten het’ reeds bestaande
verbod van handelen in niet-genoteerde waarden in ver-
scherpten vorm toe te passen, doch ook tea opzichte hiervan
is men in ingewijde ‘kringen zeer sceptisch gestemd; te
%

een
en zijn reeds herhaaldelijk verboden in vrscherpten
‘crm bekend gemaakt, zonder dat dit iets aan den bestaan-
den toestiid toe- of afdeed. Ook hief zal waarschijnlijk wel weder de harde hand der werkelijkheid ‘de hoofden koel en het verstand nuchter moeten maken.
Te B e r 1
ij
n is de in den aanvang van dit overzicht
gereleveerde onverschilligheid voor de vredes-gedachte wel
zeer sterk tot uiting gekomen. Zoowel de z.g.,,vredes”-
fondsen als de aandeelen in munitie- – en staalfabriekeri
genoten gelijkelijk de belangstelling van het publiek. Van
de eerste kwamen voornamelijk petroleumwaarden in aan-
nierking. Weliswaar werkte hiertoe mede het bericht, dat de
Steaua Romana een nieuwe bron had aangebooid, die haai
in staat zou stellen in 1918 reeds petroleum aan het neutrale
buitenland te leveren, doch ook aandeelen – Deutsche Erdöl
en Deutsche Petroleum, welke ondernemingen niet op een
dergelijke nieuwe aanwinst ‘konden wijzen, werden tot
hoogere prijzen uit de markt genomen. Aandeelen in olie-
fabrieken waren med zeer sterk gezocht; in deze rubriek
stonden vooraan aandeelen Gross-Gerau, vermoedelijk in
verband met een door deze fabriek nieuw toegepast procêdd
betreffende de bereiding van olie uit verschillende ‘zadeii. Eenige handel viel op te merken in scheepvaartfondsel’, van welke Norddeutsche Lloyd en Hapag gevraagd warei.
Overigens wordt de handel in het vrije ei fecteuverkeer
thans eenigszins belemmerd door •de uitgebreide pogingen
welke• men aanweudt om alle beschikbare middelen tot
inschrijving op de zevende oorlogsleening te doen gebruiken,
terwijl bovendien in vele gevallen als tegentendenz werkt
de omstandigheid, dat de meeste ondernemingen hun div!-
denden niet opvoeren boven het peil van het vorig jaar, ook in die gevallen, waarin zij hiertoe door hun winsten gemak-
kelijk in staat gesteld worden. Allerwege kan men in
Duitschland een zich uitrusten voor den komenden strijd op
handelsgebied opmerken. Fusie’s vinden onophoudelijk plaats
op ieder gebied van het economisch leven; snel voltrekt
zich de trust- en kartelvorming in de verschillende talckeii
van beçjrjf, hetgeen vôor de toekomst een ontzaggelijke
besparing van bedrijfskosten eh een scherp inzicht in de
wereidbehoeften, sarnengaande met de meest economische
wereld-distributie, moet voortbrengen. Eigenaardig is het, dat vele dier fusie’s eigenlijk ongewild, en alleen door den
nood der tijden tot stand komen, hoewel zij in hun gevolgen
natuurlijk de zoo juist door wis genoemde voordeelen even
goed met-zich voeren. Zoo is thans een samensmelting van
t-wee groote brouwerijen, de Aktienbrauerei.Gesellschaft
Friedrichshöhe, vormals Patzenhofer met de Boekbrauerel,
tot stand gekomen doordat aan de brouwerij-industrie slechts,
50 pCt. kolenverbruik (in verhouding tot het vorig jaar)
wordt toegestaan, waardoor het zelfs in sommige gevallen
voordeelig is minder goed ‘rendeerende ondernemingen ovet
te nemen, om zoodoende het recht op de 50 pCt. brand-
stoffen te kunnen verkrijgen. –
Op de beurs te P a r ij s zijn de invloeden van de geld-
ruimte mede merkbaar geworden. Verschillende syndicaten

hebben de industrie- en scheepvaartwaarden, waarbij zij
gemnteiesseerd zijn, tto groote . hoogte weten op te voeren
en ook hier zijn het voornamelijk de onervaren ,,nouveaux
riches” die bij deze fondsen belang hebben genomen. Deac speculatie is te gevaarlijker, omdat door het wegvallen van
de maaidelijksche liquidatie ieder overzicht over de uitge-
breidheid der posities onmogelijk is geworden. Tot welke
voorvallen deze toestand kan leiden, is de vorige week reeds
eenigszins tot uiting gekomen, toen scheepvaart-waarden
eenvoudig oriverkoopbaar bleken na de aankondiging der
regeering betreffende de requisitie van vaartuigen. Dit
geschiedde in een periode, waarin de geldmarkt geen enkele
hinderpaal in den weg legde; men kan zich derhalve eenigs-
zins indenken, hoe het moet worden, als de Regeering b.v.
zal overgaan tot het doorvoeren der derde oorlogsleening.
Inmiddels schijnt hierop nog weinig uitzicht te bestaan: de
keuze van het rente-type is althans tot het begin van het
volgende jaar uitgesteld. Inmiddels behelpt men zich met
vorschotteu van de Bank van Frankrijk, die thans gemach-
tigd is, de uiterste grens van deze voorschotten te ver-
hoogen van 12 tot 15 milliard franes.
De beurs te N e w Y o r k heeft in de achter ons liggend
benichts-periode van groote lusteloosheid blijk gegeven. Hen
is wel merkwaardig te zien, hoe geheel anders de oorlog op deze markt heeft ingewerkt, dan oorspronkelijk werd
gedacht. Men had zich voorgesteld, dat het daadwerkelijk
deelnemen aan den strijd door, de Vereenigde Staten slechts
een nieuwe stimulans zou vormen voor den reeds tot groote
hoogte opgevoerden bloei der Amerikaansche industriën; de
practijk heeft echter het tegendeel geleerd. Ook hier is dc
geldmarkt weder in de eerste plaats de factor, die alles
bepaalt, doch te New York is men eerder beducht voor een
te weinig, dan voor een teveel aan beschikbare middelen.
Voor het eerste oorlogsjaar toch rekent men op 10,75 mil-
hard dollar aan eigen kosten, waarbij dan nog komen onge-
veer 5 milliard dollar aan de gealhiëerden. Deze geweldige
sommen op te brengen is zelfs voor Amerika geen lichte taak. Hierbij komen de prijszettingen voor tal van indus
triëele producten, welke prijsbepahingen niet alleen gelden
voor leveranties aan de Regeering en aan de verboudenen,
doch ook voor die aan particulieren. Het spreekt dan ook
vanzelf, dat de winstmarges van de nijverheid den weerslag
hiervan gevoelig moeten ondervinden, al staat hiertegenover,
dat ook de benoodigde gi-onclstoffen als steenkool, ruw.ijzer
enz. tot billijker prijzen betrokken kunnen worden. De
directe gevolgen van de maximumprijs.politiek komt in de onlangs gepubliceerde orderstaat van de Steel Corporation
reeds scherp naar voren; de onuitgevoerde orders per.
-eind
September ad 9.833.000 ton zijn de laagste van het loopende
jaar en toonen een gevoelige vermindering tegenover het tot
nu toe bereikte hoogste cijfer (per eind April’ j.l.)
ad 12.183.000 ton. Hoogstwaarschijnlijk zijn velen er toe
gebracht in het vooruitzicht van de vaststelling van maxi-
mumprijzen geen bestellingen te plaatsen, daar de vÔÖr dezen
maatregel gegeven orders nog voor de oude, en dus hooge,
prijzen uitgevoerd mochten worden. Ook de stakingen in
verschillende bedrijven hebben tot de ongeanimeerde stem-ming in Walistreet bijgedragen.
T e o n z e n t was de markt voor Staatsfondsen Vrij onbe-
wogen en meereudeels vast gestemd. Variaties van betee
keijis zijn hier dan ook bijna niet op te merken, tenzij in
sommige Russische waarden. Deze terugval is echter vaak
toe te schrijven aan het feit, dat geruimen tijd in een be-paald fonds geeii handel plaats vindt, zoodat de ,,vorige
koers” blijft bestaan, ook al is deze niet meer in overeen-
stemming met de werkelijkheid; bij een nieuwe omzet komt
dit natuurlijk naar voren en dit veroorzaakt een schijnbaar buiten verhouding tot de andere soorten staande gevoelige
reactie. Over het algemeen echter bestaat ook voor Rus
sische waarden een stemming van afwachten; in beleggers-
kringen oordeelt men, dat veel van het kwade, dat nog in
Rusland wellicht staat te geschieden, reeds in het tegen-
woordig niveau zijn weerspiegeling vindL

9 Oct. 12 Oct. 15 Oct.
Rijzingof

5

O/
Ned. W. Schuld ..

100
21
0
lOO’/,o
100112 —
‘Is
4
1
12 0
/2

,,

,,

,,

1916 101
1
110
100
1,
116
100 2i/ – i/o

4

°o ,,

,,

,,

1916 94

93
1
18

9318 – Vs
3
1
12
°
/o

,,

,,

……82
I/

8,2
1
18

82

– 218
3

0/

….

71211
32
71
22
122 7111
8
–
21
112

2V2
0
10
Cert. N. W. S …….

60’/a

60
1
12

60
1/is
—
12
/ja

5

0f
Oost-Indië 1915

10114 101

1001

‘/o
4

0/
Hongarije Goud . . .

38111
11
38
‘/’io
38’Iio – /o
4

o/
Oost. Kr.r. Jan./Juhi 38
1
18

38
1
1s

38

-118
5

0/
Rusland 1906 ……60V,o 60
/10
60’/io
4V2
01
Iwangor. Dombr… 642/
4

642/
4

6421
4

4
0/
RuslandCons.1S80
lit
50
2
11

48e18

47Wio —2’/
4

O/
Rusl.bijHope&Co. . .
47’Iio
49
7
1s

47151, + 718

17 October
1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

779

9 Oct. 12 Oct.
15 Oct. Rijzingof

4

O/

Servië

1895 ……..
43 43
43
4112 01

China Goud 1898 ..
65
8
18
65
5
18
6481j6

–
1811e
4

0/,

Japan 1899 ……..
68
1
/2
68
1
12
68
1
12
4

0/

Argeut. Buiteni …..
67
8
/s
67
2
18
67I1

– 118
5

0/

Brazilië 1895 ……
67
66/

•
67
/a

+
112
5

0/

Brazilië

1913… ….
66718
65
114

651

– 114

De locale afdeelingen daarentegen waren van grooter bewo-
genheid. Bij een bespreking van de afgeloopen week treden
natuurlijk het eerst
scheepvaart fondsen
naar voren, die n een bijna onafgebroken snelle stijging van eenige weken
plotseling een zeer groot deel van het behaalde avance
moesten prijsgeven. Het hieronder gereproduceerde koers lijstje toont reeds duidelijk de verwoestingen aan, die in de scheepvaart-afdeeling zijn veroorzaakt en het doet het nog
niet eens ten volle, omdat juist heden een herstel van vrij groote beteekenis is ingetreden. De oorzaken van de aan
merkelijke rijzing zijn reeds in deze kolommen besproken,
(le redenen, die tot de daling aanleiding hebben gegeven,
moeten hoofdzakelijk gezocht worden in het bekende geschil
tushen onze cii de Engelsche Regeering inzake den door-
voer naar België van kiezel’ en metaal-afval. De repre-
saille-maatregel van het Engelsche gouvernement, het stop.
zetten van de telegrafische gemeenschap van ons land met
overzeesche gewesten liet zich dan ook aanvankelijk ernstig
genoeg aanzien en nog is op het oogenblik, waarop wij dit
schrijven, niet te voorzien op welke wijze tot eeu overeen-
stemming zal worden gekomen. Echter is het onmiskenbaar,
dat ter beurze een optimistischer opvatting omtrent deze
aangelegenheid de overheerschende is geworden: men heft
het volle vertrouwen in de diligentie en het beleid van
orze Regeering. Eigenaardig was het wel, dat juist scheep-
vaartwaarden het meest van de aanvankelijk zeer zwart-
gallige opvatting te lijden hebben gehad, daar toch hij een
– eventueel toespitsen van een geschil in de eerste plaats
inheemscle industriën getroffen zouden worden. Doch vooi
de scheepvaartmai-kt gaf den doorslag de omstandigheid, dat
zij juist een tijdperk van
–
grooten bloei achter den rug had,
waardoor de technische markt-positie zwakker was gewor
den, dan hij de andere afdeelingen het geval was. Ook werkte
hier mede het feit, dat de Regeeruug der Vereenigde Staten
geen bunkerkolen wenschte te verstrekken, indien de betrok-
ken reederijen niet beloofden, dat dezelfde route terug zou
worden gevaren ten dienste van de Unie. Deze oneenigheid
echter werd van den aanvang af niet zoo ernstig opgevat;
primo omdat het hier niet een geschil tusschen de regee-
ringen, doch slechts tusschen ddn regeering en particuliere
ouilcriicmingen betrof, secuudo, omdat klaarblijkelijk som
mige maatschappijen wel geneigd ivaren aan den eisch van
het Amerikaanseh gouvernement te voeldoen en er derhalve
groote kans bestond, dat ten slotte met alle tot een overeen-
stemming kon worden gekomen. Ook deze kwestie is ininid-
dels nog niet geregeld, doch zij neemt, zooals gezegd, geen
groote plaats in bij de beoordeeling van de waarde onzer
Nederlandsche scheepvaartfondsen. Aan het slot van de
beurs van heden trad een zeer scherpe verbetering in het
peil van de meeste der betrokken waarden in; speciaal de
aandeelen der Indische lijnen werden tot aanmerkelijk betere
prijzen opgenomen. –
Naast de scheepvaartvaarden werden de aandeelen van
sndustriëele-
en van
handels-ondernemingen
sterk in prijs
gedrukt; zoo verloren aa.ndeelen R. S. Stok-,is & Zonen
gedurende de afgeloopen week 23 pCt. van hun koers, terwijl
aandeeleu Van Nierop, Tels, Hollandsche Transatlantische
Randelsvereeniging ,enz. alle waarden, die in de juist achter
ons liggende’periode het voorwerp van uiterst levendige
belangstelling zijn geweest, mede gevoelig in prijs zijn terug.
geloopen.
De
petroleum-markt
was mede ongeanimeerd, met uitzon-
(lering van aandeelen Steaua Romana, die, in aansluiting
aan de boven gereleveerde gunstige houding te Berlijn, ook
hier gezocht ivaren.
Tabakswaarden
sterk afbrokkelend in verband met de
steeds grooter wordende onzekerheid omtrent de mogelijk-
heid van verscheping der in Indië liggende voorraden. De
koersdaling heeft hier echter geen al te groote proporties –
aangenomen, omdat het speculatieve element in deze afdee-
liug ter beurze niet al te groot kan worden genoemd.
Rubbers
zeer stil en mat van toon.

9 Oct. 12 Oct. 15 Oct. Rijzing of
daling.
Neil.
md. Handelsbank…. 251

258/1 251
Nederl. Handel Mij.

……
194’/

198’12
193214
–
1819
Amst. Superfosfaatfabriek..
16981
4

16921
4

170
+
214
Insulinde Oliefabriek…….
243
8
/2
248
238
–
Philips’ Gloeilampenfabriek
362
350 350
–
12
R. S. Stokvis
&
Zonen ….
603
580
580
—23

9Oct. 12 Oct. 15 Oct. Rijzingof

CultuurMijd.Vorstenlanden 232

233

22814 _31/4
Handelsver. Amsterdam …. 476
1
12 475 ’12 466

– 10
1
12
Javasche Cultuur Mij…..373
1
/4 3692/
4
36914 – 3’/2
Kon. Petroleum Mij ……. 5671/2 56592 553.

– 14
1
12
Amsterdam Rubber Mij. . . 243
1
12 239 ‘2 235

—8 ‘/z
Holland Amerika Lijn . . .. 469

434

424112 – 44112
Kon. Hollandsche Lloyd . . 21281
4
206

19492 – 18’/4
Kon. Ned. Stoomboot Mij. .. 285

266

257 8/
4

2781
4

Dcli Maatschappij ……..524

516

506

– 18
Als voorbeeld, hoe ook aan onze beurs langzamerhand de
buitenlandsche zucht tot speculatie in de eigen waarden
haar intrede doet, willen wij wijzen op de gelegenheid, dte
thans geboden wordt om certificaten in coupures van
f 100
te verkrijgen van origineele aandeelen van
f 1000,
die door
hun hoogen koers niet binnen het bereik van kleine beurzen
vallen.
De
A.merikaansche markt,
die in de laatste tijden toch reeds
zeer veel van haar, vroegere belangrijkheid heeft ingeboet,
heeft in dc afgeloopen week een verdere inkrimping van
zaken te aanschouwen gegeven, in verband met het uit-
blijven der New Yorksche beursnoteeringen. Bij ontstentenis
daarvan tast men vrijwel in den blinde en men geeft er
derhalve de voorkeur aan, zich van het doen van zaken
geheel te onthouden. Af en toe vinden eenigszins omvang-
rijke afdoeningen plaats (oa. lieden in Steel-shares) die dan
echter bijna geregeld blijk geven van groot aanbod.

9 Oct. 12 Oct. 15 Oct.

American Car & Foundry .. 71 i8/

69
1
14

69 ‘/z —2
5f’0
Anaconda Copper ……..l49’/s 146
1
12 144112 – 451
g

iJn. States Steel Corp ….. lO5/is 103
28
182 1002/4 – 4hij6
Atchison Topeka ………. 99 Vs 957/ 9521
4
– 3818
Southern Pacific ………. 9l/i

92

911

+ 81
Union Pacific …………133’/2 132

130118 _381
Int. Merc. Marine afgest. … 29
1
12

29
1
182 28
1
/is – 1 7/,
prefs 86
1
12

85 i8/

85

– 1112
De gcldmarkt blijft rustig en zeer ruim; geld op prolon-
gat.ie is gemakkelijk
ft
2Y
2
pCt. verkrijgbaar.

GOEDERENHANDEL.

GRANEN.
15 October 1917.
T a r w e. In de’ afgeloopen week heeft de post ons vrij
veel nieuws gebracht dat, hoewel grootendeels reeds een ige
weken oud, Zijne waarde voor ons heeft .behouden. En de
eerste plaats de resultaten der tarweoogsten in Europa. en
in Noprd-Amerika, welke, al waren bij het samenstellen der
cijfers die oogsten nog niet overal geheel afgeloopen, toch
reeds met vrije groote zekerheid waren vast te stellen.
Allereerst treft het zeer teleurstellende resultaat van
den Franschen oogst, ivelks opbrengst meer dan 25 pCt.
achterblijft bij die van het vorige jaar. De meel- optimistische
berichten in de laatste zomermaanden hadden eene veel
betere uitkomst doen verwachten. Ondanks de stelselmatige
bezuiniging, die tegenwoordig vrijwel overal bij het tarwe-
verbruik wordt toegepast, zal Frankrijk dit jaar meer tarwe
dienen
–
te importeeren dan in lange jaren het geval is ge-
weest. Wel eene zeer onaangenaTé omstandigheid bij de
bezwaren, die zich bij de verkrjging der scheepsruimte
zullen voordoen. Reeds is sprake van verlaging van het
Fransche broodrantsoen tot het lage niveau, waarop dat zich
in ons land tegenwoordig bevindt. Voor het Fransche volk, dat zoo veel brood gebruikt, is dit een groote tegenslag. De Britsche tarweoogst valt kwantitatief ten slotte nog mee en
wijkt zeer weinig af van de opbrengst in vorige jaren. De
kwaliteit loopt zeer uiteen, doch is over het algemeen beter
dan verwacht werd en in vele districten zelfs zeer voldoende.
In de Vereenigde Staten en in Canada is men over de
resultaten zeer tevreden. Volgens de meeste schattingen is
de Canadeesche opbrengst bijna 10 pCt. grooter dan die van
het vorige jaar en in de Vereenigde Staten geeft het elf i-
ciëele landbouwi-apport over de maand September’ weder
eenige verhooging te zien sedert de vol-ige maandelijksche
1-aming. Vooral is van beteekenis, dat in beide landen, doch
vooral in Canada, de kwaliteit der tarwe veel beter is dan
in 1916, waardoor dus de hoeveelheid meel, welke uit de
geoogste tarwe verkregen kan worden, percentsgewijze in
vergelijking niet het vorige jaar eene nog belangrijk grooteru
verbetering belooft dan de vernieerdering in de opbrengst
van de tarwe zelve. Voor Canada, welks tarwe-opbrengst het vorige jaar 220 millioen .bushels bedroeg, terwijl zij nu bijna
op 250 millioen bushels wordt geraamd, is ‘berekend, dat wegens de zooveel betere kwaliteit de tarweoogst van dit
jaar evenveel meel zal leveren als 300 millioen bushels van
de kwaliteit van 1916 zouden hebben opgeleverd.

780

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

17 October 1917

De zichtbare tarwevoorraad in Noord-Amerika begint ein-
delijk uitbreiding van eenige beteekenis te ondergaan. De
aanvoeren zijn (lus grooter dan zij in de eerste weken van
het nieuwe seizoen zijn geweest, doch deze toename der aan-
voeren alleen zoude den zichtbaren voorraad niet hebben
vergroot, indien niet de verschepingen in de laatste weken
klein waren geweest. De Engelsche vraag naar tarwe is
minder groot clan zij geruimen tijd is geweest. De voorraden
van tarwe en trouwens ook van-sommige andere graansoor-
ten zijn in Engeland namelijk zoo groot, dat in de haven-
plaatsen nauwelijks ruimte is om de aankomende partijen te
bergen. Het is echter zeer waarschijnlijk, dat tengevolge van de zeer zuinige distributie de voorraden bij molenaars, han-delaars, bakkers
5
enz. van tarwe en meel klein zijn en dus
de overvloed in de havenplaatsen niet zonder meer zeer
groote voorraden over het geheele land beteekent.
De te velde staande oogst in Argentinië belooft nog
steeds een groote opbrengst en het weder is zeer gunstig.
Ook uit Australië worden geen klachten vernomen, doch de
met tarwe bezaaide oppervlakte is daar 10 pCt. tot 15 pCt.
kleiner dan het vorige jaar. Eenige zorg voor de voorziening
van Europa behoeft dat echter niet te wekken. In Australib
liggen nog zulke enorme voorraden tarwe op verscheping
te wachten, dat eenige vermindering in de opbrengst van
den nieuwen oogst geen gewicht in de schaal legt. De moge-
lijkheid, dat de Australische tarvevoorraden ooit Europa
zullen bereiken, wordt met de toename der verschepings-
moeilijkheden steeds kleiner en meer en meer beginnen ook
de Entente-rijken te rekenen met de noodzakelijkheid, zich
zonder de Australische tarwe te redden. Zelfs zal het groote
moeite kosten de noodige scheepsruimte beschikbaar te stel-
len voor den aanvoer van de nieuwe Argentijnsche tarwe,
die in het begin van 1918 beschikbaar zal worden. De
gealliëerden zullen zeker trachten hunne behoefte zooveel
mogelijk in Noord-Amerika te dekken, wat te minder bezwa-
ren zal opleveren naarmate de eveneens uit Noord-Amerika
verkrjgbare maIs en gerst meer als broodgiaan worden
gebruikt. Als de gealliëerden hierin slagen, ziet de toekomst
er voor Argentinië donker uit. Eenige troost vindt dat rijk
in de aan- Japan toegeschreven plannen om tarwe in Argen-
tinië te koopen en in de inkoopen van Spanje, dat echter
zijne behoefte vrijwel geheel gedekt vindt door eigen
verbouw en dus slechts weinig tarwe van buiten noodig
heeft. Of de andere neutralen eenige hulp zullen kunnen
bieden, is zeer twijfelachtig, nu de neutrale scheepvaart
zooveel moeilijkheden ondervindt. –
Met den uitzaai van wintertarwe wordt in de Vereenigde
Staten flinke voortgang gemaakt en reeds wordt eene groote
uitbreiding der bezaa-ide en tb bezaaien oppervlakte gemeld.
De aan de landbouwers voor de in 1918 te oogsten tarwe
gegaraudeerde minimumprijs van $ 2 per bushel is dan ook

Noteeringen.

Chicago

–

Buenos Agres

Data

Tarwe

Mais

Haver

Tarwe

MaTs Lijnzaad
Dec.

Oct.

Dec.

Oct.
1

Oct.
1

Oct.

13Oct.17
220

8)
11218
58112
_5)
–
_5)
.,__5)-
6

,,

’17 220

8
)
118
71
5881
4

–
5)
–
5)
)
13 Oct. ’16
15811
8

77

‘)
4814
11,95
4
)
6,30
4
)
17,15
13Oct.’15
1081/
4

62
38’14
11,65
4,85
11,90
13 Oct’14
112114
–
4731
4

–
4,15
4
)
8,80
20 Juli ’14
82

‘)
5618 ‘)
3611

1)
9,40 ‘)
5,38
2)
13,70
2)

‘)
per Dec.
2)
per Sept.
8)
olf ie. vastgestelde loeoprijs.
4
)
per Nov.
5)
niet ontvangen.
–

zeer aanlokkelijk. Ook in Britsch.Indië heeten de pogingen

tot uitbreiding van den tarweverbouw met succes te zijn
bekroond. De aanvoer en de distributie van de tarwe in
Canada en de Vereenigde Staten is meer en meer regeerings-
zaak geworden. In Canada zal vrijwel het geheele voor uit-
voer beschikbare overschot door de Britsche regeering
worden aangekocht, te welker behoeve door de Canadeesche
banken een crediet van 80 mi-Ilioen dollars is geopend voor
de financiering van dezen enormen aankoop. In de Veree-
nigde Staten zal de geheele tarweoogst door de handen
gaan van een vennootschap, opgericht door de regeering
met een geheel door de regeering gefourneerd kapitaal van
50 millioen dollars. De regeerings-bemoeiing gaat hier echter iets minder ver dan in Canada. De regeering der
Unie treedt weliswaar als eenige koopster aan de tarve-
markten op voor de einde Augustus door haar vastgestelde
minimum-prijzen (gebaseerd op $ 2.20 per bushel voor
No. 1 Northern te Chicago), doch zij staat die dan weder af
aan handelaars, molenaars, enz., waarbij zij weliswaar de
door dezen te betalen maximum-winsten vaststelt, alsmede
de hoeveelheden, die aan ieder hunner zullen worden afge-
staan. Slechts de voor haar . eigen leger alsmede voor do
gealliëerde.rijken benoodigde hoeveelheden behoudt de regee-
ring voor zich, zonder de hulp van den handel in te roepen.
De prijs, dien de Britsche regeering in Canada voor de
tarwe betaalt, is vastgesteld in overeenstemming met de
minimumprijzen, die in de Vereenigde Staten gelden. De
uitvoer van tarwe uit de Vereenigde Staten zal zooveel
mogelijk plaats vinden in den vorffi van meel. De meelmolens
zullen dus het geheele jaar volop werk hebben en aan
sclieepsruimte zal eene belangrijke besparing plaats vinden,
al i’s het dan ook tea koste van de in Europa anders in den
vorm van zemelen, enz. terbeschikking komende hoeveelheid
veevoeder.
Mal s, G e r s t en
II
a v e r. De in de export-landen
beschikbare en binnenkort te verwachten voorraden van
deze graansoorten wijzen nog steeds op overvloed, vooral
wat haver en mais betreft. De laatste raming door het
Amerikaansche Lancibouwbureau – van de opbrengst van den
haveroogst is nog weder gi-ooter dan een maand geleden en
ook in Canada zijn de verwachtingen zeer gunstig, evenals
i Argentinië, waar trouwens alle te velde staande ge.
wassen record-opbrengsten beloven. De oogsttijd valt daas
echter eerst in onze wintermaanden eni vOOr wij zoo ver zijn,
kunnen nog velerlei veranderingen plaats vinden. De maIs-
oogst in de Vereenigde Staten heeft onlangs hier en daar
in de meer noordelijke staten, waar niet veel mais wordt
verbouwd, van de vorst geleden. Veel invloed op het enorme totaal van den Amerikaanschen maïsoogst zal die schade niet
hebben. Wel heeft zij eenige fluctuaties teweeg gebracht in
de prijzen aan de markt te Chicago, doch over het algemeen

Loco-prijzen te Rotterdam/Amsterdam.

15 Oct.
1

8
Oct.

1

15 Oct. Soorten.

1917

1917

1916

588ç)
588,
–
‘)
Rogge (No. 2 Western)
nom.
nom.
Mais

(La Plata)

……..
360,-‘) 360,-‘)

Tarwe

……………….

Gerst

(46

lb.

feediiig)..
360,_t)
360,-‘)
Haver (38 Ib. whiteclipped)
18,-‘)
18,-‘)
Lijnkoeken (Noord-Ame-
250,-‘)

.

250,-‘)
rika van La Plata-zaad)
–
Lijuzaad (La Plata) ……Dom.
nom.

‘) Regeeringsprijs.

426,-‘)
fl011).
285,)
360,-‘)

600,

AANVOEREN in tous van 1000 K.G. voor verbruik in Nederland.

Rotterdam

A msterdarn

Totaal

Artikelen.
7-13 Oct.
1

Sedert

1
Ovcreenk. II 7-13 Oct.
1

Sedert

Overeenk. II
1917

1
i
Jan. 1917
1
tijdvak 1916
II

1917

1
Jan. 1917

tijdvak 1916

1917
1916

Tarwe……………..
Rogge …………….
Boekweit …………
Iaïs…………….
Gerst …………….
Haver …………….
Lijnzaad…………..
Lijnkoek……………
Tarwemeel
…………

Tarwe ……………..6.416
Mais

Tarwemeel
……………

2
..
–

…………..584

253.376 568.429
–
8.465 17.139
–
2.314 10.032
–
114.637
324.298
6.424
30.600
90.009
–
12.399
43.460
–
8.322
88.607
–
34.078
124.860
–
1
19.988
–

21.370
–

AANVOEREN intons van 1000 K.G

343964
744.774
–
12.335
74829
–
1
–
6.962
1.260
–

291.603
8.465
2.314
194.771
42.486 39.668
15.882
62.063 23.039

343.964
12.335 6.962

587.222
17.664 10.532
478.181
108.735
51.300
138.619 130.595 21.370

744.774
74.829
1.260

38.227

80.134
11.886
27.269
7.560
27.985
3.051

voor België.

18.793
525
500
153.883
18.726
7.840
50.012
5.735

17 October 1917

. ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN –

781

zijn die prijzen stabiel. De Amerikaansche zichtbare voor-raad van oude mars is tot minimale afmetingen geslonken.
Ook de voorraden bij de boeren schijnen buitengewoon klein
te zijn, hetgeen trouwens voor de hand ligt, waar de prijs
van loco oude maïs aan de Oostkust nog steeds bijna
$ 1
per bushel hooger is dan October te Chicago.
In Argentinië worden eindelijk de maisaanvoeren aan de
havenplaatsen door den invloed van het warmere jaargetijde
droger en van betere kwaliteit. Verscheping, is echter
wegens gebrek aan scheepsruimte zeer bezwaarlijk en de
verscheepte hoeveelheden zijn voortdurend uiterst klein. L ij n z a a d. De berichten over de nieuwe lijnzaadoogsten
van Canada en de Vereenigde Staten loopen zeer uiteen.
Het schijnt, dat in d8n laatsten tijd gebleken is, dat de zees
pessimistische meeningen van begin September overdreven
zijn geweest en dat het gunstiger weder van de laatste
weken in beide landen verbetering heeft gebracht. Veel
beteekent die verbetering echter nog niet en het tekort aan
ljnzaad in Noord-Amerika zal dit jaar zeker veel te groot
zijn dan dat Canada daarin zal kunnen voorzien. Argen-
tinië belooft echter een zeer grooten oogst, ruim voldoende,
om de Amerikaansche, alsmede de tegenwoordig .zeer be-
perkte Europeesche behoefte te dekken. Ook worden eindelijk
verschepingen gemeld van ljnzaad van den zich nog in
Argentinië bevindenden voorraad naar Noord-Amerika. Het
seizoen Jzal echter wel te ver gevorderd zijn om de Argen-
tij usche houders gelegenheid te geven, zich tegen de nu
geldende zeer hooge prijzen van hun geheelen voorraad te
ontdoen.
De Engelsche markt wordt nog steeds voldoende uit
Britsch-Iudië voorzien.

–

Buitenlandsche granen in Nederland.

Niet de minste verandering ten goede valt te vermelden
ten opzichte van nieuwe graan aanvoeren naar Nederland.
Meer en meer blijkt, dat ons land nog geruimen tijd zal
moeten trachten, zich zelf te helpen.

SUIKER.

NOTEERINGEN.

Londen
Amsterdam
1

New York
Data

per

1
Tales

W/,iie Ga

96%
October

Cubes
1
Java3

bied.
1
CentrifugaL
,
.

1
No.I
1 f,.l,.

1

t_c

1

12 Oct. 1917
. . f –

5319

1716

–

–
5
,, 1917 . .

–

5319

–

–

–
12 Oct. 1916 ..

251

4711′

2116

291- 6.02 ft6.08
12 Oct. 1915 ..

lS°/gs
501-

2014i 181

–
21 Juli 1914 . .

111

181-

–

–

3.26

Over onze Bie t suiker m a r k t valt niets nieuws te
berichten. Het regenachtige weder heeft op het binnenhalen
van den oogst zeer belemmerend gewerkt en is het te hopen,
dat spoedig droog veer intreedt.
In Duitschland daarentegen waren de regens zeer
welkom, aangezien in de meeste streken de grond hard was
‘geworden. In Oostenrijk-Hongarije rekent men op een
Vrij hoog gehalte, doch de opbrengstaan bieten zal beneden
normaal ‘blijven, daar de gewichtstoename in den laatsten
tijd geen noemenswaardige vordcriogen gemaakt heeft.

De zichtbare voorraden zijn volgens F.0. Licht:

1916117

1915116

1914115

Duitschland,1 Sept.’16 250.000*

545.000*

536.607 tous
Hamburg
j

–
Oostenrijk 1 ,, 16 305.000*

478.000*

244.741
Frankrijk .1 ,, ’16 39.012

58.525

141.454
Nederland 15 Sept’17 65.996

3.797

14.145
België

1Aug.’17 58.754

19.642

79.913
Engeland

1 ,, 17 144.859

187.672

198.236

Totaal Europa 863.621

1.272.636

1.215.098 tous
V.S.v.N.A. 20 Sept.’17 78.000

206.398

272.528
Cubahavens26 ,, ’17 133.000

319:747

291.229 ,,

Totaal ……1.074.621

1.798.781

1.778.853 tons
* Raming.

Neemt men.hierbij in aanmerkidg, dat de zeilende Java-
ladingen, die feitelijk ook in dit overzicht thuis behooren,
– dit jaar veel minder zijn dan verleden jaar, dan wordt de
vergelijking met vroegere jaren nog ongunstiger.
Uit Java kwamen, in verband met de onderbreking van
het telegrafisch verkeer via Engeland, geen nieuwe berichten
binnen. Reeds sedert eenigen tijd werden onderhandelingen
gevoerd tusschen de -Suikervereenigiug en de Engelsche
Sugarcommission over eenen inkoop door laatstgenoemde van
2.500.000 picols Javasuiker en is het alleen aan de afbreking
van het telegrafisch handelsverkeer te wijten dat wij het

tot stand komen der transactie heden nog niet kunnen melden.
• Uit Amia kwamen uit den aard dér zaak ook geene
nieuwe berichten. De ontvangsten der week eindigende
28 Sept. bedroegen 28,000 tons, de versmeltingen 41.000
tons en de voorraden 65.000 tons tegen 167.000 en 277.000 tons in de voorgaande jaren.

C u b a-statistiek:

1916117

1915116

1914115
Ontv. der week tot 22Sept. 12.000

780

9.000 tons Totale sedert 1 Dec. 1918 2.967.673 2.961.746 2.520.715
Werkende fabrieken….

/

1

1
Export d. weektot22 Sept. 13.000

16.000

18’659
Totaal sedert 1 Dec. 1916 2.756.869 2.600.404 2.167.892
Voorraad op 17 Sept…

133.000

320.000 291.229

KATOEN.

De Liverpool Cotton Market werd den len October her-
opend voor den onbeperkten handel in termijnen, echter alleen voor Groot-Britannjë en de Geallieerden, voor de
neutrale landen mogen de makelaars geen orders uitvoeren.
Contracten voor den termijuhandel zijn thans gebaseerd
op Good Middling American in plaats van, zooals vroeger,
op.,,Middling American”, terwijl de transacties tot ,,single
months” van Januari 1918 tot Mei 1918 beperkt worden.
Met het oog op den oorlogstoestand werd verder het
bestaande Liverpool-Contract vervangen door een Emergency-
Contract, volgens welks bepalingen noch koopers noch
verkoopers de levering van de katoen kunnen verlangen en
beide partijen daarentegen genoegen moeten nemen met het
over en veer verrekenen der t.z.t. bestaande marktverschillen.
Ook de officieele noteering voor Loco-katoen baseert
Liverpool vanaf 1 October op ,,Good Middling”.

Noteeringen voor Loco-Katoen.

(Middling Uplands.)’

Vanaf 1 Oct. ’17
III
Oct.
171 5 Oci.I7 Isept.’I7I12 Oct. 16112 Oct. l5

New York voor
Middling. . 27,35e 26,70 c 25,30 c 17,60 c 12,50 c
Livérpool voor

Middling Middting Middling
Good Middling 20,57 d 19,82 d 18,62 d 10,15(1

7,19 d

Ontvangsten in, en uitvoeren van Asuerikaansche havens. (In duizendtallen balen.)

1
Aug.1
tot 7

Overeenkomst/ge perioden

6 Oct. l7

1916 -17
1
1915-16

Ontvangsten Gulf-Havens..
593
1002
704
,,

Atlant.E[avens
495 609
612
Uitvoer naar Gr. Brittannië
560 479 297
,,

,,

‘t Vasteland.
308 521 479
Japan etc…
– –
–

Voorraden in duizendtallen
6 Oct. ’17
6 Oct. I6 6 Oct.15

952
1092
Binnenland …………..
793 706

Amerik. havens ………..573

74
270
New York

…………….85
.413

200
173
New Orleans ………….87
Liverpool

……………
329 563
934

WOL.

De volgende cijfers geven den wol-uitvoer aan
van LaPlata:

Uit Argentinië:
1 Oct.1916-
1Oct. 1915-
–
31Aug.1917 31Aug.1916
Frankrijk

…………
31.834 bn.
26.423

bit.
Italië

…………….
28.915
–
39.322
Engeland

…………
33.979

,,
30.743
Vereenigte Staten

. . .
217.762
149.745
Spanje

…………..
3.157 6.812
Nederland

…………
7.517 11.002
Andere landen ……..
9.103
18.667

Totaal ……
332.267

bn.
282.714 bit.

Uit Uruguay:
1 Oct. 1916-
1 Oct. 1915-
31Aug.1917 31Aug.1916
Frankrijk

…………
1.928 bn. 768 bn.
Italië

…………….
9.508

,,

–
21.758
Engeland

…………
1.729
311
Vereenigde Staten

..
45.827

,,
9.297
Andere landen ……..
2.952 10.086

Totaal ……
61.944 bu.
42.220

bit.

782

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

17 October 1917

De vooruitzichten voor den nieuwen wol mogen goed
genoemd worden. Het weer is zeer gunstig geweest voor
het lammeren werpen en behoudens onvoorziene omstandig-
heden, kan men eeii kleine product.ievermeerdering verwachten,
zoowel voor Argentinië als voor Uruguay. –

De heeren Dalgety & Co. publiceeren de volgende cijfers
voor Australesië.
Productie

Verkoop

Uitvoer

1 VI ’16-30VI ’17 2.268.000 bii. 2.216.581 bn. 1.674.136 bn.
1 VI’15-30 VI’lG 1.094.656 ,,

1.807.979. ,, 2.129.915
1 VI’14-30 VI’15 2.337.014.
,,

1.544.799 ,, 2.137.702
1 VI’13-30 VI’14 2.527.463 ,,

1.968.578 ,, 2.527.463.

1-let aantal schapen bedroeg:

Australië
Nieuw-Zeeland
Totaal

1916 ……..
71.416.000
22.475.300
96.179.000
1915 ……..
69.781.303
24.607.868
94.389.171

1914 ……..
82.011.606
24.465.526
106.477.152
1913………
85.096.859 24.798.763
109.805.682

1912 ……..
83.451.867
23.750.153
107.202.020
1911
>
……..
92.742.034 24.269.620
117.011.654
1910 ……..
92.241.226 23.792.947
116.034.173

COPRA.

Er ging deze week bij gebrek aan aanbod niets om.
Ceylon cii. Londen £ 46.-.-.

NOTEE1IINGEN.

Java f.m.s.

13 October 1917.. oom.
6

1917.. f57

}
13 October 1916..,, 41 13 October 1915.. ,,30
20-25 Juli 1914..

–

PETROLEUM.

(Ontleend aan den ,,Petroleum Review”.van 21, 28 September
en 5 October).
Londen. Geraffineerde pe1roleum. De voorraden zijn zeei
gering. Hiermede in verband is de markt zeer vast. De
prijzen der diverse merken hebben sedert 7 September geen
verandering ondergaan, met uitzondering van 2e distillaat, dat sedert 5 October niet meer werd genoteerd. De prijken
waren:

Water White ……..1 s. 9
1
12 d.

–
Standard White ……1 s.
8>12
d.
2e distillaat……….1 s. 8 d.

Smeerolie. De prijzen hebben geen verandering onder-
gaan en waren:

American pale
.. ..
£ 27 tot £ 35
American red……£ 31 ,, £ 35
American filt. cyl.. . £ 33 ,, £ 38
American (lark cyl. £ 27.10 s. tot £31

De markt is zeer vast en dagelijks worden hoogere prijzen
verwacht.
Stookolie en vethoudendc olië1 worden niet officieel ge-
noteerd.

Benzine. Overzicht van de benzine-prijzen op diverse data.’

Tot eind Tot half

27 Juli— 7-14
Mei

Juli

20 Juli 31 Aug.

Sept.

No. 1 2 s. 10 d., 2 s.
10814
d. 3 s. 1 d. 3s.3 d. 3 s.
11>1>
d.
No.2 28. 9 d. 2s.
9
5
14
d. 3s.

3 s. 2 d. 3 5.101/
s
d.

No. 3 2 s. 8 d. 2 s.
8
1
14
d. 2 s. 11 d. 3s.1 d. 3
S.
9
1
/2
d.

21 Sept.

28 Sept.-5 Oct.

No. 1. . .. niet genoteerd

niet genoteerd
No. 2….

4 s.

3s.11
1
12
d.

No. 3.. . .#

3 s. 9
1
12
d.

3 s. 10
1
12
d.

No. 1 is niet genoteerd,, omdat dit artikel voor privé-
gebruikeis niet meer te verkrijgen is. In Schotland en Ier-
land zijn de prijzen nu
1112
d. hooger voor de resteerende merken. Verbruiksbelasting van 6 d. niet inbegrepen.

Terpentijn. Gedurende de week van 21 September was de
terpentijn-markt zeer levendig met voortdurend stijgende
prijzen, welke zich de daaropvolgende week handhaafden,
om de laatste week met sprongen omhoog te gaan. Dc sluit-
noteeringen zijn:
14 Sept. 21 Sept. 28 Sept.

5 Oct.

Loco …………60 s. 3 d. 65 s. 3-d. 66 s.

71 s. 9 d.

September/Decemb. –

–

–

–
October/December. 61 s. 3d. 66 s. 3 d. 66 s. 8 d. 72 s. 9 d.
Januari/April …. 63 s 3d. 68 s. 3 4.. .68 s. 6d 74 s.

Paraffine. De nominale noteeringen bleven onveranderd:

-.

Smel€punt 140
0

7
3
14d. per lb.
130-132
0
7
125-127
0
6
1
14
118-120
0
8

Live r pool. De toestand der markt heeft geen verande-
ring ondergaan.

Bakou. De markt voor ruwe olie bleef vast en notee-
ringen stonden op den prijs van 60 kopeken het poed, vast-
gesteld’ door het Gouvernement. (20 September).
Er is sterke vraag naar ruwe olie tegen de nieuwe door
het Gouvernement vastgestelde prijzen, zijnde 96 kopeken voor Bakou en Grosny ruwe olie. De ongeregeldheden der
werklieden hebben een einde genomen en het is te ver-
wachten, dat er schikkingen zullen getroffen worden niet
hen, op grond van- de door het Gouvernement vastgestelde
algemeene bepalingen. (Telegram 23′ September).

New Yo r k. Geen verandering te noteeren.

Philadelphia. Standard White 10,35e. per gallon.

VERKEERS WEZEN.

SCHEEPVAART.

15 October 1917, Uit de Vereenigde Staten wordt gemeld,
dat eenige graanelevators in Blooklyn door brand vernield zijn en daardoor meer dan 160.000 bushels graan verloren
ging. Voor het transportvraagstuk is dit niet van veel
beteekenis, omdat de havens in de Golf van Mexico in den
toekomst voor graanverscheping aangewezen zullen worden.
New Orleaus, – na New York de grootste haven der Veree-
iiigcle State», – heeft buitengewoon goede inrichtingen
voor graanverlading, met een laadcapaciteit van ruim 100.000 bushels per uur. Er zijn daar een groot aantal
elevators met ruimte voor millioenen bushels graan en meer
elevators zijn in aanbouw. Ook komen verdere berichten
over de ontwikkeling van binnenlandsche waterwegen; aan
de regeering wordt het voornemen toegeschreven het
transport zelf ter hand te nemen door een groot aantal
lichters te huren en te doen bouwen.
Behalve de schepeu boven 2500 ton, welke vanaf heden
onder regeeringstoezicht komen, zullen eerlaug ook booten
van 1500/2500 ton opekommandeerd worden.
Berichten over plannen tot aanbouw van koopvaardij-
schepen
01)
reusachtige schaal blijven aanhouden. Er wordt,
reeds becijferd, dat de regeering aan het eind van het vol-
gend jaar de beschikking over nieuwe schepen met meer
dan 13.000.000 ton draagvermogen zal hebben. De ministet van marine hield over het onderwerp een lange redevoering
en môet o.a. gezegd hebben, dat de regeel-ing iiiet zou terug-
deïnzen voor liet nemen van de meest drastische maatrege-
gen, teneinde elke ton scheepsruimte’die onder haar bereik
kwam te vet-krijgen of op te kommandeeren. Na de ouder-vindiug opgedaan door Nederlandsche schepen in Amerika en na het inmiddels uitgevaardigde verbod tot levering van
bunkerkolen behoeft aan het bestaan dier voornemens niet
meer getwijfeld te worden.
Een aantal tankschepen zal door de regeering in gebruik
genomen worden om de oorlogsvloten van Amerika en de
Entente van stookolie te voorzien.
In Australië nemen de plannen om silos te bouwen,
wegens het gebrek aan schepen om het graan te vervoeren,
vasteren vorm aan. Voorgesteld wordt de bouwkosten, –
circa 35.000.000 gulden, – door de regeering van het
Gemeenebest te doen dragen.
In Griekenland werd een verordening uitgevaardigd,
waarbij verkoop of overdracht van schepen verboden wordt,
zoowel aan Grieksche als aan buitenlandsche onderdanen,
tenzij bizondere vergunning gegeven wordt. –
De Noorsche molestpremie w’erd, w’egens het verminderde
cluikbootgevaa-r, van 8 op 7 pCt. gebraeht
Peru brak de diplomatiekë betrekkingen met Duïtschlaud
af, en nam cle geïnterneerde schepen, met een draagver-
mogen van en. 70.000 tons, in beslag. –
In de vrachtenmarkt ging nagenoeg niets om. De laatste
neteeringen zijn 7501. voor talk en 1000/. voor huiden van
Argentiië naar Genun, 1r. 190 kolen van de Oostkust naar
Scandinavië, 150/- kolen van Cardif-f naar Bilbao en 250/-
naar Barcelona.
De uitvoer van Engeland naar Scandinavië en Nederland
is vanaf 8 October stopgezet. Intusschen vallen steenkolen,
w’aarvoor reeds uitvoervergunning gegeven werd, niet onder
deze bepaling, zoodat de 100.000 ton, welke deze maand naar
Nederland vervoerd zouden worden, toch ter verscheping
komen. De aanvoer moet plaats vinden met N.ederlandsche
schepen; de regeering tracht de benoodigde ruimte.te huren.

17 October 1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

783

GRAAN

Data

Pet,o.
grad
Londen/I
R’dam

1
Odessa
Rotte,- Jam

All. Kuil
Ver. Staten
San Lorenzo

Rotte,..
Bruto!
Rotte,..
Enge.: dam
Kanaal
dam
land

8113 Oct.

1917
–
-.
–
301-
–
1451-
118

,,

1917
–

1
–
–
301-
–
1451-
9114 Oct.

1916
1
–
f14,—
1116
f100
12119
11116 Oct.

1915
–
1
–
,,

8,50
121-
,,43,50
6613
Juli

1914
lid.
713
1111
1
14
1/111/4

121- 121-

HOUT.

Cronstadt

1
Golf aan Mexico

Holland Engeland
Data

Holland Engeland
1
(putch.
1
(pitch-
(gezaagd)

(mijn-
1
pine)

pine)

8113 Oct. 1917 ……
118

,,

1917….
9114 Oct. 1916 ……

–

–

–

4701_
1
)
11116 Oct. 1915 ……

–

–

–

2501-
1
)
Juli
1914 ……

112,—

2416

751-

7716

ERTS.

Bilbao
Cartha-
Grieken-
.

.
Poll-
Data
Middles-
gena
Mi ddles-
tand
Mlddlei-
Middles-
bro
b

– –
–
–
1/6.

1917
,,
–
8113

Oct.

1917
………

18/6
191-
–
–
9114

Oct.

1916 …….
17/1
1816
– –
11116

Oct.

1915 …….
Juli

1914
413
514
1
1
519 816

–

KOLEN

Cardlff
Oostk.
Engeland
Data
Bor-
Genua

Port
pf7
Cron-
deaux
J
Sald

i.tvu
Jam
stadt

8113 Oct. 1917
691-
10113
–

–
–
–
116

,,

1917
691-
10113
–

—
–
–

9114 Oct. 1916
341-
7619
601-

301-
f8,50
–
11116 Oct. 1915
fr28,—
391-
451-

3912
,,6,—
–
Juli
1914
,,

7,—
71-
713

1416
312
51-

DIVERSEN.
.Bombay
1

Burma

1
Vladivo- 1
Chilt
Data
West
1
1

West

1
stock
t
West
Eu,oi’
1

Europa

1
West

t
Europa

8113 Oct.

1917
–
–
–
– –
116

,,

1917
–
5001-
–
–
130/-
1551-

9114

Oct.

1916 …….
52/-
751- 851-
801-
11116

Oct.

1915 …….
Juli

1914 …….
14/6
1613
251-
2213
1)
Per zeilschip.

BINNENVAART.
Ookin Nederland gaan hoe langer hoe meer stemmen op,
zooveel mogelijk profijt te trekken van de binnenscheep-
vaart. Maatregelen zijn van hoogerhand getroffen, om goede-
ren van en voor plaatsen aan goed vaarwater gelegen, ook
langs den waterweg te doen vervoeren, speciaal ter ontlas-
ting van de spoorwegen, uit een oogpunt van koleubespa-
ring. Zoo werd de vorige week de pakketpost. van Rotterdam
naar Hoek van Holland niet meer per spoor, doch per
sleepschip vervoerd. Een Soort bed.rijfscentralo is in het
leven geroepen (zetel te ‘s Gravenhage – Kneuterdijk –
met medewerking en onder toezicht van den Generalen
Staf). De binnenscheepvaart in het algemeen kan thans
deze maatregelen slechts met vreugde begroeten; zoowel de
binnenvaartreeder als de particuliere schipper. Thans strekt
de werkzaamheid van het nieuwe bedrijf ziçh nog wel voor-
namelijk naar het noorden van ons land uit – bijna uitslui-
tend vaartuigen van de Friesche maat worden aangeno-
men, – maar ook de overige gedeelten van ons land zullen
wel spoedig erin worden opgenomen.
Het sleepbootbedrjf wordt eveneens zoo gecentraliseerd
mogelijk beheerd, om de kolenbesparing zooveel mogelijk in
de hand te werken en teneinde de exploitatie van de sleep-
booten zoo economisch mogelijk te doen zijn.
– Toch moet men zich onwillekeurig afvragen welke invloed
van die bepalingen, ook na den oorlog, zal uitgaan: En

gevaar is er reeds dadelijk te noemen, namelijk dat A op de
hoogte kan komen van de zaken van B, en dat het in ver-
band hiermede voor de kleinere bedrijven steeds moeiljket
zal worden zich staande te houden. Het goede van eene
bedrijfsconcentratie in deze benarde tijden is zeer zeker, dat
het werk, dt er is, voor de binnenscheepvaart in groote
trekken zoo economisch mogelijk verdeeld wordt. Mits de
regeering harerzijds met zorg de vakkuudigè personen kieze,.
die met tact en overleg, en met terzijde stelling van hunne
e i g e n belangen, de al g e m e e n e belangen hebben te
dienen. De regeering wake ervoor, dat niet de groote
ondernemingen met hunne eigen talrijke vaartuigen, in
hoofdzaak de exploitatie van die eigen vloten kunnen bevor
–
deren en vergemakkelijken, maar dat de binnenvaart in het
algemeen de voordeelen van die bedrijfscentralisatie plukke T
Met een enkel woord moge van deze plaats voorts gewezen
worden op wat thans in D u i t s cli land op dit gebied kort
geleden tot stand is gekomen, namelijk de twee belangrijke
verordening ter zake van de binnenscheepvaart; een gewel-dige organisatorische arbeid, verricht, onder leiding van den.
Chéf van de Velcispoorwegen. In hoofdzaak komen de veror-
deningen hierop neer:
,,le. Voor transporten op binnenwateren, voor het sleepen,
,,laden en lossen van binnenschepen, alsmede voor de huur
,,daarvan, kunnen maximum- en minimumvrachtprijzen wor
–
,,den vastgesteld; de tarieven zijn vast te stellen door den
,,Chef van de Veldspoorwegen”;
,,2e. Scheepvaartafdeelingen kunnen worden
,,opgericht; dat wil zeggen: door onteigening kan de Staat
,,66n of meer particuliere bedrijven onteigenen – tegen vast
,,te stellen vergoedingen – ten einde het uitvoeren der
,.werkzaamheden te vergemakkelijken. De oorspronkelijke ,,eigenaars hebben, zoodra de scheepvaartvereeniging geen
,,belang meer heeft bij de gerequireerde schepen het recht
,,hunne vaartuigen terug te koopen, met ina.chtnerning der
,,wettelijke bepalingen, mits binnen één maand na de aan-
,,zegging van de betrokken scheepvaartafdeeling van dat
,,recht gebruik makend.
Dat hier de v r ij e h a n d e 1 zeer aan banden wordt ge-
legd, behoeft geen betoog en evenzoo dat het doel dezer ver-
ordeningen voornamelijk is, het Departement van Oorlog
zooveel mogelijk de beschikking te geven over de door dat
Departement noodig geoordeelde vervoermiddelen, alsmede
de spoorwegen te ontlasten. Een flink stuk organisatie –
zooals Duitschland dat kan – maar zeer zeker door den
handel niet met onverdeelde vreugde begroet. De handels-
kamer te Duisburg Ruhrort heeft dan ook gemeend ernstig
protest te moeten aanteëkenen.
Hoe het staat met eventueele opvordering van Neder-
landsche vaartuigen, is thans nog niet na te gaan. Ze
behooren er natuurlijk buiten te vallen. Maar dan doet zich
onmiddellijk de vraag voor, of die Nederlandsche vaartuigen,
in den vrijen handel gelaten, geen afbreuk zullen doen aan
de Duitsche binnenvaart, en of hiertegen van Duitsche zijd
niet ernstig zal worden geprotesteerd. Immers, de Neder-
landsche vaartuigen worden niet bedreigd met inbeslag-
neming – met boeten (hoogstens Mk. 15000) bij overschrij-
ding van minimum- of maximu.mvrachten en kunnen dus in
den vrijen handel geweldig concurreeren. (Het aantal Neder-
landsche schepen varend in Duitschland is sedert den oorlog
zeer toegenomen, vooral omdat de vrachten loonend zijn).
In Nederland wordt door den ,,Schippersbond” geijverd
voor minimum- en maximu.mvrachtprijzen en centralisatie
van het bevrachten (op een beurs in de diverse plaatsen,
met zoo mogelijk een bezoldigd gemeenteambtenaar aan het
hoofd). De handel is er niet vijÔr, om meer dan één reden, en wel voornamelijk omdat de vrije concurrentie, het vrije
yerkeer belemmerd zal worden, en om het dan niet vrij meer
kunnen beschikken over het eigen materieel der onderne-
mingen in verband met de gevraagde beurtbevrachtings-
regeling. Met een maximumprijs voor vrachten gaan ook de
Rij aschippers (Rij nschippersbond) niet mede.
Dat alle toestanden als vOOr den wereldoorlog met den
vrede niet terug zullen keeren zal wel elkeen inzien – daar-
voor is het geheele. Europeesche economische verkeer te veel
ontredderd. Heel veel zal opnieuw opgebouwd moeten wor-
den, maar elkeen uit de binnenscheepvaart, zoowel in
Nederland als in Duitschland, zal toch hopen, dat het groote
Rijnverkeer – Rotterdam als transitohaven voor het West-faalsche industriegebied en misschien in de toekomst ook
Rötterdam als transitohaven voor het Lotharingsche indus-
triegebied – weer geheel zal opleven. Doch dan weder als
vrij bedrijf. Ook hierom zal men zich in Nederland ernstig
rekenschap hebben te geven der draagwijdte van de boven-
genoemde Duitsche verordeningen. Immers een wettelijk
geregelde binnenscheepvaart in Duitschland tegenover een
vrije Nederlandsche scheepvaart zou voor Rijn- en transito-
verkeer tot tal van moeilijkheden kunnen leiden.

‘1

784′

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN•

17 October
1917

Nederlandsche Bank voor Russischen Handel

BANQUE NÉERLANDAISE .POUR LE COMMERCE RUSSE

–

Kapitaal 5.000.000 Roebels.
t
Kantoor: 20 NEWSKY PROSPECT

PETROGRAD.
Telegramadres: NEDRUSBANK

De Bailk iieemt geldenaUeposito eii
111
rekdllillg-oouraut
011
verricht alle soorteil wissel- enbaukzakeli.

Voor inlichtingen kan men zich wenden tot alle kantoren van

de NEDERLANDSCHE HANDEL-MAATSCHAPPIJ en de TWENTSCHE BANK,

zoomede tot de heeren HOPE
&
Co. en LÏPPMANN, ROSENTHAL
&
Co. te Amsterdam

en R. MEES
&
ZOONEN te Rotterdam.

NEDERLANDSCHE GRONDBF .EFBANK

J&J. M. VOORHOEVE
HEERENGRACHT 495, AMSTERDAM

Makelaars in Assurantin
te
g
en
pCt. Obligatiën (Grondbrieven) Beurskoers

5
Anno 1836
Gecertifieeerd door
1e
Cen
trale Trust.Compagnie

–

ROTFERDAM
Verkrijgbaar in stukken van
f
2500,—,
f
1000,—,
f
500,—
en f
100,—
op elk goed effectenkantoor

GEBROEDERS CHABOT
Nederlandsch-

Transatlantische
RÖTTERDAM

Hypotheekbank

te AMSTERDAM.

KASSIERS en MAKELAARS in ASSURANTIËN
Werkt in
CANADA
Deposito’s.
–
Rekening-Courant.
–
Franco Chèque-Rekening.
met eigen kantoren

Aan- en Verkoop van Wissels op het Buitenland.
–
Aan- en Ver-
0
–

Directie
{
J. MEES
te Am,terdam
DROOGLEEVER
L.

FORTUYN
.1

kocp van F ndsen.
–
Bewaarneming en Admiitratie van Effecten.
te Winnipeg

5

01 PANDBRIEVEN
Oorlogs-. Transport-, Casco-, Brand-, Diefstal- e. a. verzekeringen
/0

in, stukken van

van elken aard.
f1000,—,
f500,—
en
f 100,-

Afgifte tegen beurskoers.
• ONTVANG-
EN
BETAALKAS
••

NIEUWE DOELENSTRAAT
20-22

AMSTERDAM
PRACTISCH EFFECTENBOEK

KAPITAAL EN RESERVEN
f
5.500.000,-
ter vereenvoudiging van admini-

DEposITo’s VOOR
1
JAAR FIXE

4 PCT.
stratie en ten gebruike voor de

GELDEN
OP
DEZEN TERMIJN GESTORT ZIJN NA AFLOOP VAN HET
JAAR ZONDER OPZEGGING BESCHIKBAAR.
VERMOGENSBELASTING

NIET OPGEVORDERD ZIJNDE, WORDT DE
POST
STILZWIJGEND VOOR
GELIJKEN TERMIJN VERLENGD.
Prijs

DE RENTE KAN NAAR VERKIEZING PER KWARTAAL, PER HALF JAAR
OF PER JAAR ONTVANGEN WORDEN:
NIJGH&VANDITMAR’SUITG.-MIJ,R’DAM

GEO. H. MÇFADDEN & BRO. COTTON MERCHANTS

PHILADELPHIA—NEW
YORK

Vertegenwoordiger voor Nederland:
b.BREEKLAND,Okienzaal—Enschede

NEDERLANDSCH INDISCHE HANDELSBANK

AMSTERDAM

‘

BATA VIA

‘s-GRAVENHAGE

AMPENAN, BANDOENG, CHERIBON, HONGKONG, INDRAMAJOE,

MEDAN, PEKALONGAN, PROBOLINGGO, SEMARANG, SINGAPORE,

SOERABAYA, TEGAL,
TILATJAP,
WELTEVREDEN.

Kapitaal f30.000.000,—

.

Reserven /14.800.000,—.