Jrg. 1, editie 40

4 OCTOBER 1916

Econom
‘isch~Stati
*sti
*sche

Berichten

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANÇIÊN EN VERKEER

1E JAARCANG

WOENSDAG 4 OCTOBER 1916

No. 40
1

INHOUD

BIz.

ONTWIKKELING VAN HET ENGELSCHE
BANKWEZEN ……..
621
Deaardappel-voorziening ……………………….
622
Debacoven van

Suriname

……………………..
624
Wereldoogst en -verbruik van
katoen

…………….
625
–
Uit

de

Vereenigde

Staten …………………… …..
626
Verwisselingsaanbiedingen voor de Duitsche oorlogsieening
627
INGEZONDENSTUKKEN

………………………….
627
REGEERINGSMAATREGELEN
OP
HANDBLSGEBIED

…………
827
MAANDCIJFERS:
Emissies in

September

1916

…………………..
628
Nederlandsche handeisstatistiek
…………………
629
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN

………………830-.–639
Geidkoersen.
Effectenbeurzen.
Wisselkoersen.
Goederenhandel. Bankstaten.
Verkeerswezen.

Bijdragen en mededeelin gen den inhoud betreffende,

alsmede gegevens voor de
a.fdeeling
,,,Statistieken en
Overzichten” gelieve men te zenden aan het secretariaat,
Geldersche Kade
21 b,
Rotterdam, tele foonNo.
10685.

Abonnementsprijs franco p. p. in Nederland /10,—,
buitenland en koloniën /
12,—
per jaar. Losse
nummers
25
cents.

Advertentiën. / 0,35 jier regel. Plaatsing bij abonne-
ment volgens tarief.

Mededeelingen
betreffende
abonnementen en adv er-
tentiën richte men tot Nijgh & van Dit mar’s Uitgevers.
Maatschappij, Rotterdam, Amsterdam, Den. Haag.

3 OCTOBER 1916.

Oiider den invloed van de maandswisseling en de

betalingen van hèt schatkistpapier was de geidmarkt

de afgeloopen week beduidend vaster. Vooral de stor-

tingsdag van de schatkistpromessen kenmerkte zich

door bijzonder hooge noteeringen. De rente van, par-

ticulier-disconto steeg van
3
% ii 1 pOt. tot 1% ii 2 pOt.

De prolongatie-rente kwam op 2/ pOt.

Dergelijke hooge noteeringen is men sedert maan-

den ontwend; de .. groote bedragen, welke de – Regee-

ring nu kort achter elkaar uit de markt heeft geno-

men doet de algemeene geldruimte dus wel iets ver-

minderen. Toch zijn ook zelfs deze posten nog niet in

staat, een doorgaande vastheid in de markt te br’en-

gen; de volgende dagen was de stemming weer iets

gemakkelijker en kon men prima disconto weder tot
1 pOt. plaatsen, :Lerwijl de prolongatie-rente weder

tot 2 pOt. terug liep.

De omzetten ter beurze blijvenop de prolongatie-

markt gering. Ondanks de verlevendiging in den

effectenhandel kon Maandag weder geen noteering

tot stand komen.
*

S
S

De veranderingen op den weekstaat van de Neder-

landsche Bank wâren in overeenstemming met het

bovenstaande. Het tegoed van particulieren vermin-

derde met ca.
f
35 millioen en de schuld van de ‘Re-

geering met ca.
f 10
millioen. Het verschil vindt men

terug in den grooteren omloop van bankbiljetten,

welke met
f
22 millioen toen an.

* .*

De Engelsche Regeering is thans overgegaan, tot

uitgifte van 6 pOt. driejarige Exchequer Bonds. Deze

verhooging van den rentevoet, nu de vlotteride schuld

het bedrag van een milliard pond sterling heeft over-

schreden, zou tot de gevolgtrekking kunnen leiden,

dat een leening op langen terx3iijn niet spoedig kan

worden verwacht.
, A
ILL&.p

ONTWIKKELING VAN HET ENGELSCHE

BANKWEZEN.

De Organisatie van het Engelsche bankwezen heeft
steeds, en terecht, de bewondering van den vreemde-
ling gaande gemaakt. Bewondering voor het ‘fijnver-takte en levende organisme, gevoelig voor iedere ver-

andering op wissel- of geldmarkt, doch tegelijkertijd,
niettegenstaande den betrekkelijk geringen goudvoor-
raad van de schijnbaar op den achtergrond blijvende
Bank of England, van een elastische stevigheid, die

het oogenschijnlijk zonder moéite en slechts ten koste
van een korte periode, waarin. de drâden gespannen

zijn, hevige schokken doet opvangen en weerstaan.
Nevens en in nauw verband met deze bankorganisatie
staat een betalingsverkeer, dat, afgezien nog van

eigen economische en technische voordeelen, een el-ders ongekende ontwikkeling van het depositowezen
heef t in de hand ,gewerkt, die op haar beurt weder

den banken de noodige middelen verschaft voor de financiering van den grooten invoerhandel, die van
alle deelen der aarde grondstoffen en voedingsmid-
delen naar Westelijk Europa doet tdestroomen. Een
eigenaardigheid, die den niet-Engelschman onmid-
-dellijk opvalt, is de verdeeling van de verschil-
lende functies, die’ op het continent en in Amerika

in den regel door één, hoogstens twee groepen van
bankistellingen worden verricht, over een reeks
van zelfstandige instellingen, als raderen van een
uurwerk in elkander grjpend. Voor wie dieper ziet
zijn echter ook’ voor deze arbeidsverdeeliiig econo-misch juiste, historischè gronden aan te voer
d
en, die,
al is een meer centraliseerende tendens in de laatste
jaren, en vooral sedert den oorlog, onmiskenbaar, ook. thans nog voor een’ deel gelden.
Toch ontbreken ook hier de stemmen niet, die op
leemten en fouten in het organisme wijzen. Is het
Engelsche bankwezen, voor welks problemen van or-ganisatie’en gestie ook thans nog het uit de 60er jaren

stammende beroemde geschrift van Bagehot, Lom-

bard Street, bijna met evenveel vrucht kan worden ge-
raadpleegd, wel genoeg met .zijn tijd medegegaan?
Heeft het, en dit is de vorm, waarin de vraag vooral
sedert den oorlog gesteld wordt, wel voldoende inge-
zien, welke nationale functie het voor eigen industrie

622

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

4 October 1916

en export te vervullen heeft? Moet het voorbeeld, dat

in dit opzicht de Duitsche grootbanken geven, niet

ook in Engeland de groote bankinsteflingen prik]ce-
len, zich meer dan tot dusver met de credietverlee-
ning en in het algemeen met den steun dan den ex-

porteerenden landgenoot in te laten?

De vraag werd in de eerste plaats gericht tot de
groote joint stock banks, de machtige met een net-

werk van filialen over het gausche land werkende

instellingen, die de met het, cheqieverkeer samen-

hangende en in totaal het milliard pond sterling ver

overschrijdende deposito’s van het Engelsche volk in
hun Londenscli hoofdkantoor centraliseeren en daar-

mede ovei een groot deel van het in Engeland aan-

wezige liquide kapitaal de beschikking hebben.

Vooral deze instellingen, wier eigen kpitaa1 in de

laatste jaren zelfs eerder heiging tot dalen dan tot

stijgen vertoont, wordt gebrek aan voortvarendheid en

gebrek aan inzicht in de nationale belangen van in-

dustrie en exporthandel verweten. In stede van hunne

gelden, onder twee-,driedubbele garantie, uitsluitend aan het internationaal discontobedrijf en de effecten-

beleening te doen ten goede komen, wenschte men,

dat zij zich in het vervolg niet meer uitsluitend tot

deze oude, beproefde paden zouden beperken, doch

hun gelden ook voor andere doeleinden zouden bezi-
gen, in beginsel misschien minder liquide en met

grooter risico verbonden, doch strekkend ten steun

van een nationaal belang.

Van de
zijde
der joint stock banks is deze aanval

met beslistheid afgewezen. Had minister Runeiman

in het Lagerhuis den joint stock’banks aangezet tot

een politiek, meer ,,adventurous” dan tot dusver,

de leiders dier instellingen, naar Engelsche gewoonte
op de algemeene aandeelhoudersvergadering de be-

langen hunner instelling besprekend, .hebben deze
inderdaad weinig gelukkige woordenkeus aangegrepen

om er om strijd op te wijzen, dat dezelfde oorzaak, die

de ontzaglijke depositobedrageh naar hun kassen had doen vloeien, hen bond tot een zoo liquide en soliede
mogelijke belegging. Zij erkenden, dat de ervaringen

der eerste oorlogsmaanden aan het licht hebben ge-bracht, dat op de liquiditeit en misschien op de soli-
diteit der tot dusver gekozen beleggingsvormen niet

altijd viel staat te maken, doch meenden, dat niette-

min deze beleggingsvormen voor hen bij uitsluiting
aangewezen bleven. De noodzakelijkheid van een nau-
wer verband tusschen bankwezen en industrie ontken-
den zij allerminst en zij zouden de oprichting van
een krachtig lichaam, dat naar Duitsch voorbeeld met
een flink eigen kapitaal en eigen deskundige voorlich-

ting op industriëel en technisch gebied, deze taak ter hand zou nemen, toejuichen. Met het karakter
hunner eigen instellingen achtten zij deze taak even-
wel niet vereenigbaar. Inderdaad moet men hun hier-
in gelijk geven. Hoe grooter rol de bankinstellingen
gaan spelen in het betalingswezen, hoe meer zij zich

in hun wijzen van credietverleening moeten aansluiten

bij de beginselen geldend voor de centrale bank.
Andere groepen, als de. colonial en de foreign bauks, waren niet in staat de taak orer te nemen,
zoodat hiermede de richting, waarin gezocht moest

worden, aangewezen was. Een half jaar geleden heeft
reeds de in deze bladzijden meer genoemde Sir
Edward Holden, zelf president van een der grootste
joint stock bauks, in een bijeenkomst der Associated

Chambers of Commerce omlijnde voorstellen tot op-
richting eener dergelijke instelling gedaan, sedert
werd een commissie tot dit doel ingesteld onder voor-
zitterschap van Lord Faringdon, en thans heeft deze
commissie haar rapport, waarin de oprichting eener
algemeene British Trade Bank in overweging wordt
gegeven, openbaar gemaakt.
-De Bank zal haar taak, de bevordering der Engel-
sche exportnijverheid, hebben te vervullen door he
verleenen van credieteh op onderpandeh, die thans niet
als zoodanig worden geaccepteerd, als
b.v.
voorraden en

betalingstermijnen van groote buitenlandsche orders,

zij zal een ,,Bureau d’Etudes” hebben op te richten,

dat inlichtingen op alle gebied zal verzamelen, zij zal

steun, geven aan plannen tot oprichting van nieuwe

industrieën, vooral de dusgenaamde ,,sleutel”-indus-

trieën,
gelijk
de chemische industrie, welke voor de

economische zelfstandigheid van het land onmisbaar

zijn gebleken, kortom zij zal op alle wijzen, die haar

mogelijk zijn, de ontwikkeling der eigen nijverheid

bevorderen; zonder zich te begeven op het gebied van

het bestaande bankwezen. Het kapitaal is gesteld op

£ 1.0.000.000, waarin de belanghebbende en de bestaan-
de bankinstellingen zullen deelnemen. Het aannemen

van deposito’s op korten termijn zal haar verboden

zijn.
Een groot en reeds veel besproken punt is de ver-

houding tot de Regeering. Zggenschap der Regee-

ring in het
bedrijf
ligt niet in de bedoeling. De bank

zal echter een geprivilegieerde positie krijgen, regee-
ringsorganen, met name gezanten en consuls in den

vreemde en de handelsvertegenwoordigers in de kolo-

niën zullen, waar
zij
kunnen, steun veileenen, en ver-

moedelijk zal
bij
het oprichten van nieuwe indus-

trieën, die naar de érvaring van den laatsten tijd,,

voor het staatsbelang nuttig worden geacht, tusschen
de bank. en de regeering nauwe banden worden ge-

legd, ook financieele.
De bezwaren tegen dezer opzet, gelijk zij o.a. in de

Times tot uiting
zijn
gekomen, zijn, dat op die wijze

nieuwe bank ôf toch in concurrentie zal komen met

bestaande instellingen, ôf alleen de oprichting der
meest risquante nieuwe ondernemingen voor zich zal
zien gereserveerd, in welk geval ook de staat met

nieuwe risico’s zou kunnen worden belast. Hoe dit moge
zijn, over de plannen is stellig nog niet het laatste

woord gesproken en men zal goed doen het verder verloop af te wachten. In ieder geval is het geheele

voorstel weder
•
een symptoom, hoe in den Britschen
geest een verandering van inzicht, in de functie van

den staat op het gebied van handel en bedrijf zich
bezig is te voltrêkken een verandering van inzicht,

die tot vèrstrekkende gevolgen kan leiden.
Ten slotte zij in dit verband in herinnering ge-
bracht, hoe reeds eenige maanden geleden een Anglo
Italian Corporation is opgericht, – zie no. 32, blz.

493 – waarmede reeds op een speciaal gebied de

boven ontwikkelde denkbeelden in pra4ijk zijn ge-

bracht.

‘

.

r/1B.

DE AARDAPPEL-VO ORZIENING.

Een medewerkei schrijft:

Onze meening (Econ. Stat. Ber. No. 37), dat de tot
dusver van overheidswege getroffen regelingen niet

voldoende konden geacht worden om eene deugdelijke
voorziening met eetaairdappelen te waarborgen, blijkt
nu ook in de regeëring zelve een voorstander te hebben

gevonden. Van de politiek van louter afwachten toch.

heeft zij thans afgezien; het denkbeeld, om door het in
uitzicht stellen van export eene besparing van het
gebruik en een reserveeren van voorraden te bewerk-
stelligen, heeft zij losgelaten; overvloedig is daaren-
tegen gebruik gemaakt van de door de Distributiewet

verleende bevoegdheden ten ‘einde te verkrijgen, dat
inderdaad oordeelkundig met de ter beschikking ko-
mende voorraden zal worden omgegaan.
Trouwens, tot wijziging der houding bestond alle
aanleiding. Meer en meer werd duidelijk, dat dé
oogst zeer zou tegenvallen. Niet alleen was de met
consumtie-aardappelen bezette oppervlakte ruim

12000 H.A. geringer dan in 1915, doch, terwijl toen
de oogst zeer ruim was, gaf thans elke nieuwe raming
ongunstiger uitkomsten. In begin Augustus ver-
wachtte men nog een eenigszins middelmatig gewas;
begin September werd de stand al niet hooger ge-
schat dan ruim 55; en eind September is men reeds
zoover, dat deze op ternauwernood 50 wordt aange-

4 October 1916

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

623

geven (middelmatig = 67 en uitmuntend = 100).

Het loof sterft te vroeg af, de knollen zijn klein
van stuk, het ,,kwaad” woekert voort, zoozeer zelfs,

dat in enkele streken van Zuid-Holland de aardappe-

len niet moer gerooid, doch eenvoudig uitgeploegd

worden, waarbij men dan wel is waar achter den ploeg

de goede aardappelen, die boven komen, nog opraapt,

maar toch• een zeer groot percentage verloren laat
gaan.

Het is niet alleen, duidelijk, dat onder zoodanige

verhoudingen de vraag niet is, of er export van aard-

appelen te eeniger tijd zal kunnen plaats vinden –

het antwoord ligt voor de hand – maar wat er ge-

daan kan worden ten einde te bereiken, dat de be-
schikbaar komende voorraden zoo lang mogelijk zul-

len strekken. En vanzelf rijst als tweede vraag: wat
kan, er gedaan worden, ten einde te voorkomen, dat
men een volgend jaar voor nog grootere moeilijkheden
zal komen te staan?

Het antwoord, dat de regeering op deze vragen

heeft gegeven, zou men als volgt kunnen samenvat-
tën: de beschikbaar komende voorraden zullen zoo

lang mogelijk strekken, indien het verbruik der duur-zame soorten zoo ver mogelijk worde verschoven en

een zoo spoedig mogelijk verbruik van niet houdbare
soorten zoo veel mogelijk worde aangemoedigd. De

moeilijkheden der aardappel-voorziening in een vol-

gend jaar zal men kunnen voorkomen, dooi’ den ver-
bouwer •van consumtie-aardappelen een loonenden
prijs voor zijn product’ te betalen en den verbouw
dezer soorten voordeeliger te doen zijn dan die van

fabrieksaardappelen. De thans door de regeering ge-

nomen maatregelen beoogen dan ook in samenwerking
met elkaar deze doeleinden te bereiken.
Ten einde te voorkomen, dat de duurzame soorten
aardappelen reeds nu geconsumeerd worden, greep

de regeering een allereenvoudigst en voor de hand
liggend middel aan: ingevolge art. 8 der Distributie-
wet 1916 werd verboden het vervoer, anders dan naar
de opslagplaats .ran den verbouwer, van de volgende op kleigrond geteelde aardappelen: Bravo’s, Blauwe,

Bontblauwe, Roode Star, Frisia’s, De Wetten en
Industries. De aardappel komt dus niet in het verkeer

en kan bijgevolg den verbruiker niet bereiken. Het
verbod van vervoer is feitelijk niets anders dan een
verbod van verbruik.

Het uitsluiten uit de consumtie gedurende de eerste
maanden van bovengenoemde kleiaardappelen heeft
vanzelf tôt gevolg, dat het publiek wel. genoegen môet
nemen met de minder duurzame soorten, t.w. alle

soorten zand- en veenaardappelen, alsmede de Eigen-
heimers van de klei. Met name om de Eigenheimers
is het te doen. Dit zijn uitstekende eetaardappelen,

mits v66r 1 Februari geconsumeerd. Welnu, de regee-
ringsmaatregelen zijn er op gericht, dat zulks ditmaal
het geval zal zijn.

Ten aanzien van de klei-Eigenheimers is het dui-
delijk, dat dit geschieden zal. De gewone concurren-
ten: blauwe, bonte en roode star zijn tot nader order

geblokkeerd; het gegoede publiek, dat v66r alles klei-
aardappelen wenscht, môet dus wel genoegen nemen
met de eenige voorloopig beschikbare soort: de klei-
Eigenheimer.

Dat ook de veen- en zand-Eigenheimers geconsu-meerd worden, wordt langs anderen weg verkregen. In gewone jaren worden deze op groote schaal in de
fabrieken tot meel vermalen; ditmaal is zulks inge-
volge art. 6 der Distributiewet verboden, Men houdt
dus de aardappelen beschikbaar en ten einde te be-
reiken, dat zij ook gegeten worden, greep de regee-

ring naar het deugdelijk beproefd middel: beschik-
baarstelling ingevolge art. 1 en art. 3 der Distributie-wét tegen z66 ‘lagen prijs, dat het publiek wordt aan-
gelokt ze te gebruiken. De gemeentebesturen worden
in de gelegenheid gesteld, veen- of zand-Eigenheimers
te betrekken tegen f515 per 10.000 K.G.. franco laat-
ste spoorwegstation of scheepswater (ca. f 3.50 per

H.L.), en
zij
verstrekken ze aan het publiek tegen

f
3,10 per H.L. van 70 K.G. of tegen 5 ct. per K.G.

Hoe billijk ‘deze prijs is, ziet men uit het volgend
staatje, dat de marktnoteering te Amsterdam aangeeft

voor enkele soorten op 30 Sept. j.l., welke noteering

uiteraard lager is (ca.
f
0,50
t
f
0,75 pci’ H.L.) ‘aan
de prijs; die
bij
verkoop en detail voor het publiek
geldt:

Friesche Rodde Star … . …..
f
4,25

per H.L.
Friesche Blauwe ……….,, 5,60

Friesche Borgers (Eigenh.). . ,, 4,—
t
f
4,20

Flakkeesche Eigenheimers .. ,, 4,20 â,, 4,60

Spuische Eigenheimers . . . . ,, 4,40
t ,,
4,50

Zeeuwsche Eigenheimers . ..,, 4,20 i,, 4,60

Zeeuwsche Blauwe ……..,, 5,25
L,,
5,60
Zeeuwsche Bonte ……….,, 5,30
t,,
5,60
Noord-Brab. – Eigenheimers . . ,, 4,20
t,,
4,60
Noord-Brab. Blauwe ……..,, 5,30
t,,
5,60

Limburgsche Industrie . .. . ,, 3,50 . ,, 3,80

Noord-Holl. •Zand-Eigenh.- .. ,, 3,80
t,,
5,20

Deze prijzen zijn alle zoodanig, dat een flink debiet

van ,,Reg’eerings-Eigenheimers
t
f
3,10 per H.L. of

5 ct. per K.G. stellig verzekerd is te achten.

Is met het voorgaande bereikt, •dat de duurzame

aardappel gereserveerd blijft tot het voorjaar en de
niet houdbare soorten reeds thans worden gegeten,

daarmede is nog niet de zekerheid verkregen, dat men
het volgend jaar niet voor nog grootere moeilijkheden
zal staan. Dit nu tracht de regeering te voorkomen
door den verbouw van consumtie-aardappelen aan te
moedigen, welke aanmoediging uit den aard der zaak

hierop neerkomt, dat zekerheid wordt gegeven, dat
de verbouw loonend zal kunnen geschieden: Ten aan-

zien-van de door het verbod van vervoer geblokkeerde

klei-aardappelen komt de regeering den verbouwer
tegemoet, door te bepalen, dat hij reeds thans
1
1,50
voorschot kan krijgen op de geblokkeerde soorten en
hem verder te verzekeren, dat de Aardappelvereeni-

ging zijn geheelen voorraad zal aankoopen tegen een
loonenden prijs, vermeerderd met het gebruikelijke
bestop- en bewaarloon. En -wat de zand- en veen-

Eigenheimers betreft, welke oorspronkelijk geteeld zijn
met het doel om in de fabrieken vermalen te worden,
zoo wordt de verbouw daarvan in de toekomst zeer
aangemoedigd door de bepaling, dat de producent

thans voor deze soort minstens
f
3 per H.L. zal ont-
vangen of ca.
f 1
meer dan hij vdor zijne niet voor de
consumtie geschikte andere fabrieksaardappelen ont-
vangt.

De naleving van dit ‘voorschrift heeft de regee-
ring, verzekerd, doordien het een der voorwaarden is,
waarop dec fabrieken wordt toegestaan aardappelen

te vermalen.Voor elken H.L.,dien een fabriek vermaalt,
heeft deze 25 ct. beschikbaar te stellen, welke som ge-
bezigd wordt bij den aankoop van consumtie-aardap-
polen,. die tegen verminderden prijs ter beschikking
van den consument worden gesteld; ook kan een f a-
briek zelf consumtie-aardappelen ter beschikking
stellen, doch moet die met den producent zoo ver-
rekenen, dat deze minstens
f
3 voor de consumtie-
aardappelen ontvangt tegen
f
2 voor de overige soor-
ten, welk prijsverschil zoodanig is, dat de producent

een volgend jaar in plaats van voor de consumtie niet

geschikte witvleezige fabrieksaardappelen zooveel mo-
gelijk Eigenheimers en andere geelvleezige eetaard-
appelen zal uitpoteni en daardoor medewerken aan
de verzekering eener deugdelijke aardappelen-voorzie-
ning voor- het komende jaar. Aan den toestand, dat

het voordeeliger was fabrieksaardappelen te verbou-
wen, die in den vorm van meel geëxporteerd mochten
worden, dan eetaardappelen is thans een eind geko-
men, nu de fabrieken behalve voor de binnenlandsche
meelvoorziening ook moeten zorgen voor de binnen-
landsche aardappel-voorziening. Men heeft hier dus te
doen met de uitwerking van hetzelfde beginsel, waar-van de regeering ook bij de regeling der melkvoorzie-

624

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

4 October 1916

ning. uitging: ,,de voorziening van het binnenland

wordt het best dan verzekerd, indien de productie

voor het binnenland loonender is dan die voor het

buitenland.”
!ii. Çg..

fl

DE BACOVEN VAN SURINAME.

(Een terugblik.)

Er zal over enkele weken een nieuwbenoemd land-

voogd uitvaren om voet aan wal te zetten in een ge-

bied waar niet altijd ,,rozengeur en manëschijn” het

leven van de bewoners verblijd hebben. De teleurstel-

lingen, die zich er voordeden, vermeerderden tot een

gestage periode van verval, waaraan het gewest nog

immer niet ontworsteld is. Zoo moest dan ook een

volkomen oordeelkundig man, Mr. D. Fock, in eene

monographie van zijn hand: ,,Over de kolonie Suri-

name” (Mei 1914) schrijven: ,,Waren er op het einde

van de 18de eeuw 591 plantages in cultuur, op dit

oogenblik
zijn
de plantages, op welke althans een

eenigszins noemenswaardige cultuur wordt gedreven,
nog geen 60 in aantal. En terwijl er vroeger zeer vele

suikerplantages waren, zijn er nu nog slechts vijf.

Het rnaakt een allertreurigsten indruk, wanneer men

aan de oevers van het hooger deel van de Oommewyne

en vooral van de Oottica-rivier de vele verlaten of na-

genoeg verlaten plantages ziet, die toch in vroeger
tijd in zoo bloeienden toestand zijn geweest, en waar-

op nu niets meer geplant wordt of nog slechts enkele

hectaren met wat cacao, wat koffie, wat koorn of wat

aardvruchten te vinden zijn. En in het district van

de Saramaccarivier, dat eerst in – het laatst van de

18de eeuw meer in cultuur gebracht is, dat ook sui-

kerplantages had en dat nog in later tijd, véôrdat
de ziekte in de cacao was uitgebroken, een goed cacao-
district was, zijn thans eveneens voor het grooter deel
de plantages verlaten en vervallen; daar treft het te

meer, omdat het nog zoo lang niet geleden is, dat

daar leven en beweging was en dus velen van het thans

nog levende geslacht daar bloei en verkeer met eigen
oogen hebben gezien.” En, wanneer ik bij de woorden
van den oud-gouverneur van Suriname mag aanslui-

ten, zoo zullen niet slechts vele, maar nagenoeg alle
bewoners van de nederzettingen aan de Nederland-
sche Guyanakust zich herinneren, dat nog geen vier

jaren terug 2 X honderdduizend bossen bacoven in
één jaar te Paramaribo verscheept werden en ook zij
zullen getroffen zijn, dat in het verstreken jaar het
aantal geëxporteerde bossen zich slechts tot een poo-

vere 450 verhief.
In het geval van de bacovencultuur strekt zich de
belangstelling evenwel tot verdere kringen dan die
van planters en bezitters van plantage-waarden uit. Vooraanstaande mannen in Nederlandsche scheep-
vaartkringen hebben in de inrichting van een trans-port der bacoven naar Nederland, welke aanvanke-
lijk naar de Vereenigde Staten verscheept werden,
eene uitbreiding van jzun bedrijf gezien en zijn er toe gekomen zich nauw in te laten met de geïnteresseer-

den aan gene zijde van den Oceaan, hetgeen zich
weerspiegeld heeft in berichten en beschouwingen in
de Nederlandsche dagbladen, waardoor een ruimer

schare van belangstellenden in het bacovenbedrijf,
met name bij hen wier hart warm klopt voor de ont-wikkeling der Maasstac, zich vormde.
Schrijver dezes heeft in de benoeming van den
heer Staal aanleiding genomen de bacovenzaak nog

eens ter tafel te brengen. Het ligt in het voornemen aan deze aangelegenheid enkele’ verhandelingen te
wijden, die een indruk willen geven van wat in de
toekomst nog verwacht mag worden van het bedrijf,

dat voor het oogenblik werd opgeheven door eene be-
slissing der Surinaamsche planters d.d. 25 Augustus

1914.
Het zal evenwel niet ondienstig zijn als
,,aicle-
me’moire”
de belangrijkste feiten uit de voorgeschie-
denis te verzamelen, die voor eene juiste waardeering

van nieuwe voornemens niet mogen vergeten worden.

Een retrospectie te geven is de bedoeling van dit
artikel.
1)

Toen de cacao-cultuur door de krulloteii- en de ver-

steenings-ziekte niet meer voordeelig was, nam Gou-

verneur C. Lely het initiatief voor de stichting van

een gouvernements bacoventeelt. Voorgenomen werd

de beplanting van 3000 H.A. over een tijdvak van

drie jaar. Het gouvernement zou de kosten voor-

schieten, men berekende, dat het totaal bedrag aan

voorschotten hoogstens
f
750.000 zou bedragen. Dien-

overeenkomstig werd 30 Dec. 1905 een wet aangeno-

men tot verhQoging der begrooting van Surinamé met

de aanvankelijk benoodigde gelden. Voorts sloot de

Gouverneur, de heer Idenburg, eenerzijds een con-

tract met de Amerikaansche ,,United Fruit Oom-

pany”, voor de afname der te
verkrijgen
bacoven tot

1 Juli 1916, anderzijds met de planters contracten

voor den aanleg van bacoven-cultures.

De U. F. 0. had
blijkbaar
geen plannen den afvoer

der vruchten met eigen materiaal te bedrijven, al-
thans zij contracteerde met den ,,Kon. West-Ind.

Maildienst”. voor een wekeljkschen dienst van Para-

maribo naar New York. Dé eerste verscheping van

vruchten vond plaats op 28 April 1908.
De variëteit, welke aanvankelijk in Suriname ver-

plant werd, was de ,,Oommon Jamaican” of, zooals

men daar zegt, ,,Gros Michel”. Op het einde van
1909 trad in dit soort een ziekte op, welke bekend is
onder den naam van ,,Panamaziekte”. Er waren geen

middelen bekend, om de ziekte te bestrijden en dus

keek men naar een nieuwe variëteit uit, welke geacht
werd ongevoelig te zijn voor de Panama-infectie; als

zoodanig viel de keus op de Oongosoort. In Septem-
ber van het volgend jaar verbreidde zich het bericht,
dat de ,,Panama Disease” zich ook in de nieuwe varië-
teit vertoond had. Latei bleek de infectie van geen

beteekenis te zijn.
Waar echter voortdurend weinig hoopvolle mede-
deelingen aangaande de cultuur de ronde deden, gaf
Gouverneur Fock den – waarnemenden Administra-

teur van Financiën opdracht een nota betreffeiide de

bacovencultuur op te stellen. Het stuk verscheen 28
Oct. 1910, er wordt in voorgesteld met een hoofdcul-

tuur van Congo-bacoven voort te gaan, maar daarbij

een tusschenplanting toe te passen van hoofdzakelijk
koffie. Na verloop van tijd zou men dan kunnen kie-
zen tusschen de beide cultures. Voor dit plan was het
echter noodig, dtt het Gouvernement voortging met

het verstrekken van voorschotten.

Er bleek uit de nota, dat het nadeelig saldo der

bacoven-cultuur had bedragen:

einde 1907 ……
f
647.762

1908 …… ,,1.121.006
1909 ……,, 1.496.997

tot 30 Juni 1910 ……,, 1.680.360

Waar het totaalcijfer der voorschotten op 30 Juni
1910 ruim 2 millioen’ gulden bedroeg, in stede van

f
750.000, als door Gouverneur Lely was voorgere-
kend, bleek dus 76,9 pOt. der voorschotten te zijn ver-

loren gegaan.

Nadat de nota van den 28sten October ter kennis
was gebracht van den Minister van Koloniën, vond
deze het wenschelijk het advies in te winnen van eene commissie. Deze zeide in haar advies, dat de doorden
waarnemenden Administrateur van Financiën in ge-
val van voortzetting berekende winst niet in verhou-
ding stond tot kosten en risico, die zijn plan meebren-
gen en concludeerde dus geen verderen financiëelen

steun van gouvernementswege te verleenen en de

1) Ik
veroorloof mij in dit verband bescheidenlijk de aan-
dacht te vestigen op mijn opstel: ,,De Tragedie der Ver-
scheping van de Surinaamsche Bacoven” in den loopenden
jaargang van het ,,Tijdschrift tóor Economische Geogra-
phie”, pagina 181
tot 196.

4
October 1916

ECONOMIS
‘
CH-STATISTISCHE BERICHTEN

625

plantages verder geheel aan zichzelf over te laten.

Hierop stelde de heer De Waal Malefijt aan de Kamer
voor het contract met de U. F. 0. te beëindigen en

de bacovencultuur van gouvernementswege te liqui-

deeren, evenwel met voortzetting van den steun tot

September 1911, het tijdstip waarop geen verscheep-

bare hoeveelheden ,,Gros Michels” meer zouden wor-

den voortgebracht. Het voorstel werd zonder hoof de-

lijke stemming 23′ Dec. 1910 in de Tweede Kamer

aangenomen. De formaliteiten der ontbinding van

het contract, tusschen Gouvernement en U. F. 0., von-

den op 27 Jan. 1911 plaats.

Bij de besprekingen over de Surihaamsche begroo-

ting voor 1911 had de Kamer voorgesteld eenige per-

sonen uit Nederland naar de kolonie uit te zenden ter
bestudeering van den aldaar heerschenden economi-
schen en financiëelen toestand. Bij ministerieel be-

sluit van 11 Maart 1911 werd eene commissie van 8

leden benoemd, waaronder Dr. D. Bos, als voorzitter.

In September d.a.v. publiceerde de commissie een rap-

port, waarin wat betreft het bacoveubedrijf de mee-
ning wordt uitgesproken, dat het besluiten tot liqui-

datie volkomen juist gehandeld was. Eene sub-com-
missie, welke voor het onderzoek. vijf weken in de
West vertoefde, verkreeg van Gouverneur Fock mach-

tiging te New York besprekingen te houden net de
U. F. 0. over een
mogelijk
contract vooi verderen op-

koop der. Surinaamsche bacoven door deze maatschap-
pij. De commissie wist eene concept-regeling te ver-
krijgen, deze vond echter geen instemming bij de
planters. Onbekend als men beweerde nog te zijn met
de cultuur van de Congo-variëteit verklaarden plan-

ters t.o.v. die soort nog geenvast standpunt te kunnen
innemen, zij vroegen den Gouverneur daarom de
U. F. C. te willen verzoeken de pi’ijsregeling, zooals
deze in het oude contract met de U. F. C. stond, voor
het jaar 1912 op beide variëteiten te willen toepassen.
De Gouverneur schreef in dezen zin op 10 Febr. 1912,
waarop géén antwoord werd ontvangen, tenzij men als zoodanig wil beschouwen het noodlottig telegram dier
maatschappij aan den Gouverneur van 26 Sept. 1912, waarbij bericht werd, dat opkoop en verscheping van
de bacoven in Januari 1913 gestaakt zouden worden.

Vermoedelijk is de aanleiding tot dit besluit ge-

weest de bezwaren, die de U.F.C. ondervond van het charter met den K. W.-I. M., want onder de bepalin-
gen daarvan was zij verplicht voor elke verscheping
een minimumvracht van 3500 dollars te betalen.

Na haar besluit maakte de U. F. C. onmiddellijk
gebruik van het recht van optie, in haar contract met

de K. W.-I. M., de vruchtenbooten bij beëindiging van
haar bedrijf te kunnen overnemen en zoo was Suri-
name meteen beroofd van al het beschikbare ver-
schepingsmateriaal.

Allen slechten verwachtingen ten spijt, was de ver-

scheepbare hoeveelheid daarentegen aanzienlijk; op
28 Dec. viel er nog een lading te noteeren van 25.271
bossen per s.s. ,,Coppename”, moesten toen zelfs bij
gebrek aan ruimte vier
a
vijfduizend bossen geweigerd
worden. Zonder verschepingsgelegenheid was er met
het product niets te beginnen, het overgroote gedeelte der bacoven rotte op de velden weg, of, wanneer men
zich de moeite wilde geven, werden de bossen in de
rivier gegooid.

Deze toestand bleef aanhouden totdat de impor-
teurs-firma Brooker Bros, Mac. Oonnell & Co. Ltd. te
Georgetown aanbood cene proefzendig naar Europa
te ondernemen. Het voorstel vond gehoor en op 5 Mei
1913 vertrok de ,,Imataka” van. Suriname en bracht
den 21sten Mei hare lading te Liverpool aan. Dit was

de eerste verscheping van Surinaamsche bacoven naar
Europa. Sedert onderhield het schip een geregelden
dienst, wat evenwel neerkwam op één verscheping in
ruim een maand tijds, hetgeen natuurlijk ten eenen-
male ontoereikend was.
De oorlog gaf aan het schip eene andere bestem-
ming, 23 Juni 1914 laadde de ,,Imataka” voor het

laatst te Paramaribo voor Rotterdam en daarmede

kwam ook een einde aan de bacovenverschepingen uit
Suriname. G. E. Hm

WERELD000ST EN -VERBRUIK VAN KATOËN

Eenige weken na het eindigen van ieder’ katoen-

oogstjaar .(einde Juli), geeft de Commercial and.

Financial Ohronicle een uitvoerig overzicht van pro-

ductie, verbruik, prijsloop enz. van dit artikel.

Wij ontieenen daaraan de volgende cijfers:

Wereldoogst in duizenden balen.

1915116 1914/15 1913/14 1912/13

Vereen. Staten
12.634
14.766 14.495
13.943

Britsch Indië
.
3.490 3.337 4.592 3.469
Egypte

……..
910
1.236 1.440
1.416
A.ndere landen
220 240
388 370

Totaal

. . . .
17.254 19.579
20.915 19.198

Wereldverbruik
in duizenden balen.

1915116
.
1914/15
1913/14
1912/13

Groot-Britannië
4.000 3.900
4.300
4.400
Europ. vasteland
4.500
5.000
6.000
6.000
Vereen. Statèn
7.110
5.806 5.680
5.531
Britsch Indië
.
1.660 1.648
1.680.
1.642
Japan

……..
1.540 1.527 1.522 1.352
Canada
208 185
146
145
Mexico

……..
19
44
30 26
Andere landen
536
625 500 448

19.573

18.735

19.858

19.544

In beide staatjes komt duidelijk de invloed van den
oorlog aan het licht: een verminderd verbruik in
.Europa in het eerste oorlogsjaar, door het gebrek aan
arbeidskrachten en de afsluiting der neutrale landen,
daarna in het tweede jaar een in verband met de min-
dere afname ingekrompen productie en tegelijkertijd
een weer normale afzet, veroorzaakt door de uitbrei-
ding van de fabriekscapaciteit in Amerika en de
groote behoefte aan katoen voor de munitiefabricage.

De vraag voor munitiedoeleinden was reeds aan het
einde van het oogstjaar 1914/15 levendig; daardoor
kon het overschot van dat jaar tot een vrij normale
hoeveelheid worden teruggebracht.
Bij
het begin van
defi oorlog werd er voor een zeer groot oogstoverschot
gevreesd; echter overtrof de productie van dat jaar
het verbruik met slechts 844.000 balen, tegen een
overschot van 1.057.000 in het voorgaande jaar. De nu afgeloopen campagne evenwel geeft een tekort te zien•
van 2.319.000 balen en waar bij een steeds toenemende
bedrijvigheid in de industrie de nieuwe oogst
bij
dien
van 1915/16 dreigt achter te staan, zal het tekort in
het komend seizoen nog aanzienlijker zijn. Intusschen
schat de Chronicle den zichtbaren voorraad eind Juli 1916 – dus na aftrek van het tekort over het afgeloo-
pen oogstjaar – op ruim 3 millioen balen en den on-
zichtbaren voorraad op bijna een gelijke hoeveelheid.

In Engeland gaan krachtige stemmen op voor ver-
meerdering van den katoenaanplant in de Britsche
koloniën. De verminderde oogsten in de Vereenigde
Staten en in Egypte, alsmede de toename van de Ame-
rikaansche consumptie hebben aanleiding gegeven tot
de vrees, dat er in de komende jaren een nijpend te-
kort aan katoen zal blijken, vooral nu de nieuwe
oogst ernstig dreigt tegen te vallen. De voorzitter van

de British Cotton Growing Association, Mr. J. Arthur Hutton, noemt deze kwestie ,,one to cause the gravest
anxiety” en voegt er aan toe: ,,I do not think one can
exaggerate its seriousness”. En in de Manchester
Guardian werd in het begin dezer maand gezegd, dat
men blij mag zijn, indien deze oogst 14 millioen balen
oplevert en dat iedere mindere opbrengst het gevaar
nader brengt van een ernstig tekort, nog v6érdat het
tegenwoordige seizoen is geëindigd.

Een correspondent van The Economist maakt dan

626

–

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN.

4 October 1916

ook melding van een streven om staatssteun te ver-

krijgen bij de uitbreiding der met katoen beplaute

oppervlakte in het Britsche Imperium. Het particu-

liër initiatief heeft in die richting in twaalf jaar tijds

nog niet veel tot stand gebracht: de recordoogst van

de landen, door bovengenoemde association ,beplant,

bedraagt niet mder dan 82.000 balen. Waar de bloei

van katoenhandel en -industrie een van Engelands
vitale belangen uitmaakt, wordt daar thans op krach-

tig regeeringsingrijpen aangedrongen.

UIT DE TEREENIGDE STATEN.

Een medewerker te New Yoi-k schrijft ons

De buitengewone voorspoed, waarin de Vereenigde

Staten zich tengevolge van den wereldoorlog bevin-

den, ontmoet allerwegen belangstelling, niet het minst

in Europa. Het is daarom niet onaardig, na te gaan,
hoe de heer Garet Garett, financieel redacteur der

New York Tribune, een beeld geeft van het leven in
enkele Amerikaansche steden, welke den invloed der

oorlogsconjunctuur op verschillende wijze ondervin-

den.

Het behoeft niet te verwonderen, dat deze invloed
het allersterkst gevoeld wordt in het ijzer- en staal-

centrum P i t t s b u r g h. In minder dan een jaar

was de geheele productie-capaciteit win het Pitts-

burghsche district tot in de hoogste mate in bedrijf

en in 18 maanden tijds, begon men bestellingen af te

wijzen, niettegenstaande het productie-vermogen door

nieuwe installaties
e:d.
in do laatste jaren verbazend

was uitgebreid. En niet alleen wat den zakenomvang
aanging overtrof alles de stoutste verwachtingen,

doch ook de genoteerde
prijzen
waren bepaald onge-
loofelijk. Toen de oorlogsbestellingen in d boeken
aanzwollen, begonnen de fabrikanten prijzen te vra-

gen, welke zoo hoog waren, dat
zij
de koopers moesten

afschrikken. Niets daarvan geschiedde. Zelfs prohi-

bitieve prijzen ontmoedigden de koopers niet. Nim-

mer te voren had men met zulk een klant te doen ge-
had: zijn behoeften waren onverzadigbaar en op prij-

zen kwam het niet aan.

Natuurlijk zou dit niet aanhouden. Dat zeide een
elk. En zoodôende begon men overal het ijzer te sme-

den
terwijl
het wit-gloeide. Men kan dan ook nauwe-
lijks zijn ooren gelooven,
1
wanneer men luistert naar
de wondere verhalen van plotselingen opgang.

Pittsburgh is evenwel niet optimistisch met be-

trekking tot wat de nijverheid na afloop van den
oorlog te wachten staat. Maar evenmin is men pes-
simistisch. Men neemt een afwachtende houding aan.
Niemand is in het bezit van den steen der wijzen.
Zelfs de financiers, die uit Wailstrcet terugkomen,
schudden het hoofd: ,,In New York zijn ze.even wijs

als hier.”

Maar Pittsburgh was nimmer te voren zoo goed

voorbereid als thans. Nimmer te voren had het zoo-
veel geld op zak. ,,Wij kunnen heel wat inzinking
weerstaan – zeide een bankier – en, na al wat wij
verdiend hebben, moet er heel wat plaats vinden,

voordat wij ons het hoofd behoeven te breken.’ En
misschien werden wel nimmer te voren de plotselinge

reuzen-winsten op zulk een voorzichtige wijze aange-
wend. Zij, die vlottende schulden hadden, betaalden ze
af. D.e habitueele geldôpnemers hebben thans belang-

rijke sommen op deposito uittaan. Fabrieken werden
gebouwd en uitgebreid en de constructiekosten wer-
den uit de winsten voldaan, zoodat al die nieuwe

eigendommen
pro meniorie in de boeken voorkomen.
Een aantal dubieuze maatschappijen van v66r den
oorlog kunnen thans met gemak de ernstigste cata-
strophe doorstaan. De geldkisten vloeien over, en

Pittsburgh, de chronische geldopnemer, zendt kapi-talen het land in om in handeiswissels, prolongaties
en fondsen te worden belegd.

Spaarbankinlagen zijn evenwel geenszins in verhou-

ding toegenomen. De bonen
zijn
hooger dan ooit te vo-
ren, de menschen verdienen meer dan ooit, doch men

bespaart in verhouding minder. De mensch geeft nu’

eenmaal röekeloos uit wat hij gemakkelijk verdient.

En met dit alles is een vermindering in het. gehalte

der arbeidsprestatie gepaard gegaan. Men vi-aagt zich

dan ook af, hoe men na den oorlog het hoofd zal kun-

nen bieden aan de mededinging, welke op de wereld-

markt zal ontstaan tusschen een volk, welks productie-
kracht gaandeweg afneemt, doch weiks consumptie

stijgt, en andere volken, welke door den nood tot een

in de tegenovergestelde richting gaande activiteit
zijn gedwongen……

Ook in 0 1 cv e 1 a n d heeft de oorlog zijn duidelij-

ken stempel ‘op het zakenleven gedrukt, speciaal op

de automobiel-industrie. Een auto-maatschappij stond

in den herfst van 1914 aan den rand van een ban-
kroet.
Zij
kreeg haar eerste oorlogs-order voor auto-

wagens juist in tijds, en is nu in bonis. Een andere

op $ .7.000.000 gekapitaliseerde auto-mpij., welke in

haar beste jaar v66r den oorlog $ 900.000 had ver-

diend, zag haar winsten tot $ 8.000.000 ‘s jaars stij-

gen. Waarop Walistreet er op los kwam, haar beet-

pakte en haar voor $ 16.000.000 herkapitaliseerde. De

groei der automobielnijverheid is gewoonweg 6nge-
loofelijk. De lui, die er in zijn, wantrouwen het: zij
kunnen niet aannemen, dat het zal voortduren. Iets

onverwachts kan ten allen tijde plaats grijpen. Geen

wonder dan ook, dat iemand mij vertelde, dat hij in

Cleveland meer dwaasheid en hebzucht waarneemt,

dan hem ooit van Wallstreet ter oore kwam. Specu-

latie is thans ten zeerste verbreid. Dat zal ook met de

verliezen het geval wezen.

En nu zijn wij in 0h i c a g o. De bankgebouwen

hier zijn wonderlijk. Het is alles een epische struc-
tuur. Zij zijn aan het commercieele genie van het
volk gewijd. Commercieel genie en democratie zijn

ondfscheidelijk. Gij ziet dan ook den eenvoudigen

veker door de zuilen-rijen der bank zijn weg vinden

naar het kantoor van den hankpresident, waar hij

gemoede]ijk neerzit en den financier vertelt, dat hij

een bestelling van oorlogstuig kan krijgen, indien hij
$ 5000 kan opnemen. De president doet hem eenige
vragen en zegt hem morgen terug te komen. Men

wint informatie in, en is die bevredigend, dan krijgt

de man den volgenden dag van den president te hoo-
ren: ,,Ik leen u dit geld. Je schijnt fatsoenlijk en hebt
verstand van tuig. Bezoek me van tijd tot tijd en

laat mij weten hoe de zaken gaan.” Ziehier het begin
van een tuig-zaak. Een tuigmaker stapt een bank

binnen en verlaat haar, in staat gesteld om een fa-

briek te huren en arbeiders in dienst te nemen. Zijn
zaak zal groeien. Alles groeit. Twee of drie geslachten

geleden was hier niets. Thans zijn de bezigheden zoo
-veelomvattend en onderling verbonden, dat men zich
statistisch er van op de hoogte moet houden. En de

totalen zijn zoo groot en zijn uit zooveel eenheden
saamgesteld, dat men tot electrische optelmachines
zijn toevlucht heeft moeten nemen…

Als men naar andere deden der Unie reist en een stad als S t. L o u i s binnenkomt, bevindt men, dat

de stroom van den oorlogsvoorspoed zeer snel ver-
loopt. En zoodra de extase der oorlogswinsten ver-
mindert, schijnt het alsof het belang, dat in de poli-
tieke en moreele aspecten van het Europeesch con-
flict wordt gesteld, toeneemt. Dat komt misschien
doordat men niet gehaast is en meer tijd heeft voor
overpeinzingen. Oorlogsbesteilingen willen nu een-

maal niet wachten. Do nieuwe faciliteiten, welke zij
vereischen, moeten spoedig worden opgesteld en dit

geschiedt dan ook onder omstandigheden, welke allè

menschelijke gewoonten ondersteboven rmijten. St.
Louis filosofeert daarom: ,,Laten de oorbogsbestellin-
gen maar daarheen gaan waar men die kunst-toeren
kan verrichten. Onze groei moge dan wel iets lang-
zamer wezen, doch het staat ons beter aan.”

4 October 1916

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

627

De manier, waarop een gebouw tot stand komt, legt

getuigenis af van den in die stad heerschenden geest.
In de eene stad is alles haast. Men brengt het land

in orde, terwijl de inkt van de overgangs-acte nog aan
het drogen is. Onmiddellijk daarna, tusschen nacht-

en daglicht, wordt het stuk grond onder een machi-

ne-lawine bedolven. Het dak is er reeds over v66r

de muren er recht onder zijn. Men werkt top en bo-
dem terzelfder tijd af en de intrekkende bewoners

passeeren de er uittrekkende werklieden. Dat is op

zijn Pittsburghs. In St. Louis gaat dit alles heel
anders toe en gunt men zich meer den tijd. Dit zijn

verschillen in temperament. Steden bestaan uit men-

schen en weerspiegelen daarom hun collectieve eigen-

schappen. Een stad is wel geen persoon, doch’ per-
sonen vormen steden. In Pittsburgli vindt men f a-
brikanten, in St. Louis handelaren. De Staat Mis-
souri voert dan ook, veel van de binnen zijn grenzen
gevonden ruwe grondstoffen uit, terwijl het, vaak uit

diezelfde grondstoffen geprodueerde fabrikaten in-

voert. ‘
Nog opmerkelijker is datzelfde verschijnsel in

M i n n e a p o 1 i s. Minnesota, de staat waarin Min
neapolis ligt, voert enorme hoeveelheden ijzererts

naar Pittsburgh uit, waar het in ijzer of staal wordt
omgezet. Dit wordt, tezamen met cokes, weer terug-

gebracht naar Minneapolis, waar men er granaten

van fabriceert, om deze naar Europa te verschepen.

Minnesota heeft de rijkste en gemakkeljkst be-
reikbare
ijzerertsbedding:en
ter wereld en mijnt ze

voor oogenblikkelijk gewin. Het is die uit den grond
opgediepte ruwe rijkdom, welke bij millioenen tons

wordt verkocht. Het erts gaat per spoor naar Duluth,
van daar per boot over de meren naar Oleveland of
elders, en vervolgens per spoor naar Illinois en Penn-

sylvania, waar hitte en arbeid er op worden toegepast.
Indien dit laatste door Minnesota zelf kon worden
gedaan, hoeveel vervoer zou er niet bespaard kunnen
worden?
De les, hieruit te putten, bestaat daarin, dat het
vervoer in dit land steeds zoo goedkoop is geweest

– en nog is – dat een elk, zich een verspilling er
van kan veroorloven. Hoeveel het een fabrikant zal
kosten om zijn ruwe grondstoffen van vèraf gelegen
plaatsen naar zijn fabriek te krijgen en om zijn pro-
ducten weer. te verzenden, is gewoonlijk een zaak,

waaraan hij het laatst zijn aandacht behoeft.te wijden.
Intusschen heeft deze ertshandel reeds een grooten

ommekeer gebracht in de bedrijvigheid van ‘Minnea-
polis. Vele jaren lang bestond er voor deze stad
slechts één ding:. de tarwe. Men danste er op, wanneer
deze goed was en bad er op als zij slecht uitviel. Ge-
ruchten van zwarte roest verspreidden angst aller-

wegen: Niemand vroeg: ,,Hoe zijn de zaken,” doch:
,,Hoe staat de tarwe er voor?” Nu is er iets anders
bijgekomen. En dat is ijzererts. Heden ten dage fluis-tert de bankier te Minneapolis een vertrekkenden be-
zoeker in het oor: ,,Telegrafeer ons in welken toe-

stand gij de tarwe vindt, en als ge iets omtrent
ijzererts hoort, laat het ons dan ook onmiddellijk
weten.” IJzer en tarwe. Zij beiden vorien den grond-
slag van Minnesota’s voorspoed.
En zij zijn ook de grondslag geweest voor den bui:
tengewoon krachtigen opbloei van de geheele Unie
in de achter ons liggende twee

VER WfSSELINGSAANBIEDINGEN VOOR DE

DUITSCHE OO,RLOGSLEENING.’

Een medewerker schrijft:

,,Hindenburg braucht die Moneten” is het wacht-
woörd, dat de Duitsche bladén op het oogenblik ver-
spreiden, tot het maken van propaganda voor de oor-
logsleening. Aan vindingrijkheid om deze . te doen
slagen ontbreekt het den Duitschers trouwens niet.
Zoo zijn er tal van industriëele maatschappijen, die,

ongetwijfeld onder aandrang van boven, de gelegen-

heid openen, haar obligatieschulden om te zetten in
oorlogsieening. Daar ‘vervroegde aflossing dezer obli-

gatiën veelal gepaard gaat met het betalen van eene

boete-premie, ontgaan de maatschappijen-debitrice

deze vergoeding, door den houders harer schuidbewij-

zen tot deze vrijwillige omzetting te krijgen. De

grodte welvaart, in zoo vele takken der industrie

maakt deze transactie mogelijk.

Ook hebben eenige steden zich bereid verklaard,
door een versterkte aflossing of terugkoop harer obli-

atiën de inteekening op de nieuwe leening te bevor-

deren. De strekking van deze maatregelen is veel

minder duidelijk. Voor zoover het betreft verplichte

aflossing,, volgens voorwaarden, kan meii de houders

van stedelijke leeningen bezwaarlijk dwingen, voor
hun loshare of ingekochte stukken s,.taatsleening te
accepteeren en het wil er niet bij ons in, dat waar nu

gedurnde meer dan twee jaar de geldmarkt gesloten

is geweest voor alle
gemeentelijke
leeniugen en de
gemeentekassen sterk worden’ aangesproken voor het
onderhoud van familieleden van hen, die aan het

front strijden, de gemeenten zich zouden kunnen ver-

heugen in een zoo welvarenden toestand, dat zij tot
extra-schulddelging zouden kunnen overgaan. Boven-

dien, waar zulks wel het geval is, waarom dan niet

het voorbeeld van eenige groote steden gevolgd en
direct op de oorlogsieening ingeschreven? Het wil ons dan ook voorkomen, dat al mogen particuliere
maatschappijen wellicht in de gelegenheid zijn, uit
eign middelen schulden af te lossen, de gemeenten
een dergelijke aanbieding -slechts kunnen doen, van-
neer zij zich wederom op andere wijze in de schuld

en dan heeft deze beweging een
,
n1delijke

INGEZONDEN STUKKEN.

Aan de Redactie van

Economisch-Statistische Berichten.

In de
N. R. Ct.
van hedenavond vraagt een amateur
den titel eener heerlijkheid met of zondér grondbezit
te koop. –

Zou eene duchtige belasting op deze en dergelijke
ijdelheid niet op haar plaats zijn? De fiscus profiteert
ei’ van. En iemand die zich gelukkiger voelt met een
gekochte ,,van”, zal het zeker hoogst aangenaam vin-

den als iedereen weet dat die ,,van” peperduur was.
Is men wel op den goeden weg door inkomen en
vermogen steeds meer te belasten (belastingen, die
slechts zeer weinig tot kapitaalvorming aansporen),

nog v66r dat de eigenaar eene bestemming aan zijn
inkomen gaf? Ware het economisch niet veel beter
uitgaven, die niet werkelijk noodig zijn, te belasten,
(en hoe onnoodiger des te hooger belast) m.a.w. eerst
met de belasting voor den dag te komen, als de
eigenaar uit vrijen
Wil
besloten heeft met zijn geld
niet
tot kapitaalvorming mede te werken? Dit zou
zeker veel meer tot sparen aanzetten.

Hoogachtend,

A.
Wassenaar, 28 Sept. 1916.

REGEERINGSMAATREGELEN OP

HA’NDELSGEBIED.

Beschikbaarstelling van gerst. Een

regeling is getroffen, volgens welke een zekere hoe.
veelheid binuenlandsche of buitenlandsche gerst ter
beschikking kan worden gesteld van de mouters. Be-
stellingen kunnen telkens voor een kwartaal gedaan
worden tot een maximum van de capaciteit van hun
bedrijf op heden. De levering geschiedt tegen door de
Regeering vastgestelde prijzen. De mouters mogen

628

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

4 October 1916

de gerst uitsluitend gebruiken voor verwerking in
eigen fabriek en mogen de daarvan veriaardigde f a-

brikaten, met uitzondering van de afvalproducten,
slechts verkoopen voor menschelijk gebruik.

Maatregelen inzake den aardappel-

o o g s t. De oogst van consumptie-aardappelen laat

dit jaar, naar de toestand zich thans laat aanzien,
zeer te wenschen over. Minder aardappelen zijn uit-

gepoot en voorts is de opbrengst per H.A. onvoldoen-

de. Met het oog daarop is het wenschelijk, ten einde

gebrek aan aardappelen tegen het einde van het sei-

zoen te voorkomen, dat in de eerste plaats de minder
duurzame zandaardappelen worden gegeten en de

klei-aardappelen, speciaal de beter houdbare soorten,

zoo lang mogelijk bewaard worden; dat verder de in
de vier
noordelijke
provinciën verbouwde, voor con-
sumptie geschikte en benoodigde aardappelen van

zand- en veengrond niet in de fabrieken worden ver-
malen en ten slotte, dat het drogen van voor con-

sumptie geschikte aardappelen in het geheele land
wordt beperkt.

In verband hiermede
zijn
eenige maatregelen geno-
men, die elders in dit nummer worden behandeld.
Voorts is een regeling van het bedrijf van het drogen

van aardappelen vastgesteld, waarbij verboden wordt
om aardappelen op eenige
wijze
te drogen of op an-
dere wijze te verduurzamen, tenzij de onderneming

bij de Rijkscommissie van Toezicht op de aardappelen-
vereeniging als zoodanig is ingeschreven.

S u i k e r. In verband met den aanvang der cam-

pagne in de suikerfabrieken is bepaald, dat deze geen

product (ruwsuiker of witsuiker) mogen verzenden

zonder zich te hebben verstaan met de Oommissie van

Advies, inzake Suiker. Deze zal hun op aanvraag be-

richten, waarheen de suiker moet worden verzonden
en aan wie ze moet worden afgeleverd.

M.aximumprjzen. Door den Minister van

Landbouw,. enz. is vastgesteld een
lijst
van
prijzen,
waarboven de goederen, door hem ingevolge art. 1
der Distributiewet aangewezen, tot nadere aankon-
diging niet aan den verbruiker mogen worden te

koop aangeboden of verkocht.
Tegelijkertijd
is krach-

tens art. 8 van genoemde wet vastgesteld een lijst van

maximumprijzen voor groothandel, tusschenhandel en
kleinhandel, ter vervanging van de gedurende de

maand September geldende
lijst.
Ten aanzien van
deze laatste prijzen vestigt de Minister er de aandacht
op, dat deze onder geen voorwaarde mogen worden verhoogd en dat het den ‘kleinhandelaar verboden is
daarboven iets te rekenen, hetzij voor verpakking,

hetzij voor thuisbezorgen of eenige andere door hem
te verrichten ,werkzaamheid, met dien verstande ech-
ter, dat levering in verpakking of aan huis. slechts

verlangd kan worden, voor zoover die gebruikelijk

was. Evenmin is het geoorloofd, aan den verkoop
eenige bijzondere voorwaarde te verbinden, met name
niet die van het bijkoopen van eenig ander artikel.
De gemeentebesturen zijn geheel vrij de genoemde

artikelen aan den verbruiker te doen verkoopen of te
verkoopen tegen een lageren dan den vastgestelden
prijs. Van een eventueel voornemen daartoe verzoekt
de Minister in kennis te worden gesteld.
Op denzelfden datum is door den Minister een cir-
culaire aan de bl.4rgemeesters gezonden, waarop ver-

meld worden de prijzen, tegen welke de krachtens art.
1 der Distributiewet aangewezen goederen verkrijg-
baav zijn voor de gemeentebesturen, die van behoefte

daaraan tijdig hebben doen blijken. In ‘erband met
den uitgesproken wensch, dat de Minister in dezen
leiding zou geven, heeft de Minister in deze circu-
laire tevens vermeld de verkoopprijzen, welke hij zoo-

wel voor grossiers als voor detaillisten, in overweging
meent te moeten geven. Ten slotte wordt nogmaals
gewezen op de wenschelijkheid, dat de gemeentebe-
sturen zich zooveel mogelijk zullen bedienen van de
tusschenkomst van, den tusschenhandel, voor zoover
deze in de betreffende goederen zijn bestaan vindt.

Aankoop van regeeringsvarkens. Aan-
gezien het in het belang van de volksvoeding wen-

scheljk is, dat de aanfok van varkens geregeld voort-
gang heeft en ook de mesterj zonder stoornis wordt

beoefend, is aan belanghebbenden medegedeeld, dat

wekelijks voor binnenlandsch gebruik noodig
zijn
tus-

schen de 10.000 en 13.000 varkens, welke op te ver-

strekken opdracht geregeld zullen worden aangekocht
tegen een
prijs,
gesteld op een basis van
f
1,20 per
K.G. slachtgewicht, in ieder geval op een prjsbasis,

die in overeenstemming is met den maïsprijs.

S u p e r p h o s p h a a t. Blijkens mededeeling van

de Kunstmest-commissie zal een aanvang worden ge-

maakt met de verdeeling der bestelde superphosphaat
voor bemesting van den oogst 1916/17 en wel tot een

hoeveelheid van 15 pOt. van iedere goedgekeurde aan-
vraag.

MAANDCIJFERS.

EMISSIES IN SEPTEMBER 1916.

Provinciale en
Gemeentelijke
leeningen
f
228.147,50
zijnde:
Drenthe
f100.000 4
O/

Obi.
it 97,01 o/o.
Tilburg
f130.000 4’1

0
/0
Obi. â 1001

o/o.

Bank- en Oredietinstellingen …………

,,
960. 000,-
zijnde: Gemeëntecrediet

f
1.000.000

4
°/o
0b1.
.
96°/o.

llypotheekbanien,

werkzaam

in het
buitenland ……………………………

,,
300. 000-
zijnde:
Ned. Transati.
f
250.000
aand. á
106
0/s.

Rott. Canada

,, 250.000

,,

10
0
/0
gest.
ft

140

O
lo.

Industriëele Ondernemingen•
…………

.,
3.480.625,-
zijnde:
Zd.

Hol! ..Bierbr.

f
600.000

6
0/

prei.
aand.
5

105
O
lo.

Noorsche Gas Mij.
f750.000 5 °/o
Obi.
a
98’1

0
/0.
Aircraft

Manuf.

£
100.000

7
0/

prei.
aand. á
105
Ol
o.

Van

Berkel’s Patent

1
500.000

aand. 125
0
/0 Werf Zeeland
f225.000
50/

Oh!.
iL
100
0
/0

Oultuurond., Handelsvereen. en Han-
delsvenn.

………………………………

,,
3.282.000,-
zijnde:
Ver. md. Cultuur Ond.
f
1.500.000
6
0/
Ohi. ft 100
Olo.

Ned. md.. Houtaankap
f
1.800.000
5
0/

Obi. á
99
Olo.

Mijnbouw-Maatschappijen ……………,, 280.000,-
zijnde:
Rott. Palembang
f
280.000 6
0/
Obi:
100
0
/ó.

Rubber-Maatschappijen ………………..,,

25.000,-
zijnde:
Amst. Java
f
300.000
aand.
ft 75
O
lo.

Totaal……..
.f
8.755.772,50

Totaal der emissies in Januari …
f
26.282.800,-
Februari

,, 18.978.475,-
Maart

,, 132.756.462,50
April

,, 2.507.000,-
Mei ……….,,

9.708.625,-

Jun.i…………..,,. 108.229.300,-
Juli ………,, 20.344.900,-

Augustus… ,, 7.418.375,-

September..
,,
8.755.772,50

Algemeen totaal……..
f
334.981.710,-

Bovendien:

f10.830.000 6
md.
4
1
1
°/o
schatkistbiljetten
a
f
1015,82.
f
28.100.000 6
md. schatkistpromessen t
f
992,01.

4 October 1916
.

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
629
..
.

NEDERLANDSOHE
ÈANDELSSTATISTIEK.

De keuze der artikelen
is bepaald tot de
belangrijkste handelsartikelen en tot die, wier
in- of
uitvoer in verband met de
buitengewone tijdsotandigheden meer dan
gewone
belangstelling
wekt, alles voor zoover de officieele gegevens vergelijkbaar
zijn. Daar tengevolge
van
den oorlogstoestand zoo goed als alle
doorvoer is opgehouden, zijn niet de algemeene in- en uitvoer-
cijfers
gegeven, doch die van invoer
tot verbruik
en uitvoer uit
het Vrije
verkeer. De aandacht zij
er echter
op gevestigd, dat
vooral vOOr 1 Aug. 1914 goederen voor invoer tot verbruik werden aangegeven,
terwijl zij feitelijk in doorvoer
aankwamen.

(In duizenden Kilogrammen).

Algemeene
voedings–
middelen.
Aardappelmeel.
Boter ……….
Eieren

……..
Tarwe en -meel
t)

Rijst

……….
Andere granen…
Kaas

……….
Versche zeevisch
Haringenbokking
Versch vleesch..
Gez. of ger.vleesch
Krachtvoeder- koeken en -meel

Genotmiddelen.
Cacaohoonen..
986 889
53
289
38
0
34.773

31.389
13.088 10.762
520
924
Cacaopoeder
8 2
0
1.938 1.417
479
36

1.620
138
10.552 15.172
8.628 2.654
12.111
14.424 6.532
11.226
3.825 78.627

156.857
73.798
62.917
129.329
61.113.
Ruwsuiker

..
6.574.
1.119
103
50
893
0
90.170

5.966
891
3.380 23.423 29.286

Koffie

………..

Kandij, melis,
basterd
263 423
3.888
353
5.107
2
6.466

7.634
4.546
98.354
81.981
16.89
–
1
1.826
1.920
3.834
269
876
601
15.530

14.786 15.084
3.678 5.226
5.113
Tabak

………..
Sigaren
1 1 1
96
213
247
10

7
28
1.369 1.408
2.089

Oliën, vetten e

grondstoffen
daarvoor.
3.432
12.342
1.981
2.276 2.155
0
66.297

169.399
57.582
43.453 103.239
0
Kokosnootolie
144 668
.0
80
.

939
5
10.584

9.337
18
2.035 9.401
6.208
Reuzel

…….,
741
1.231
55,4
1.174
14
5
14.577

15.102 11.816
14.582 2.000
48
Margar.(eetbare)
1 1
0
–

7.700 9.690 12.624
424

94
0
48.601
92.555
100.629
Margar.(ruwe)
1.2.69
2.338
2.978
432
10
0
26.083

27.798 15.660
14.329
3.256
460
Katoenpittenolie
388.
3.215 2.046
‘

0
1.636
5
9.460

57.220
21.123
30
14.429
89
Grondnoten
635
2.886
605
–

213
5 0
63.919

43.41-9
15.993
21.510
6.476
43

Copra

………..

Palmpitten

..,
114
96
4349
486
0
0
44.605

14.865
17.492
34.877
80
0
Palmolie
117
1.145
0
78
–

3 0
13.637 – 12.707
371
4.702
1.715
139
Sojnboonen

..,
0
0
1
0 0 0
16.468

13.374
3.442
13.531
106
0
Soja-olie
493
172,
184
24
71
0
7.727

11.127.
4.577 1.444 983
0
Koolzaad
2.087
307
464
5 9
16.495

8.266
9.25.1
5.103

.
172
425
Lijnzaad
5.335
4.464
10.725
2.573
1
0
207.330 288.843
100.379
60.677 ‘
2.192
3.006

–
–
Lijnolie
5
1
7
538 1.598
139
294

29.510
7
19.457
85.145
1.082
Petroleum. ……
12.452
5.245
10.665
14
0
1
103.234 115.393
110.935
–

69
21
17
Miuer.smeeroliën
.
847
729
4.323
‘
?
12.078

21.260 9.353
?
Talk,roetensmeer
1.768.
2.340
1.828 1.986
785
–

94′
37.116

30.726
7.770.
26.79
14.981
1.736
•
Wee fatoffen.
Hennep (ongeh.)
2,60
1.318
86
73
89
0
22.272

17.849 2.997
8.944 6.484
15
Ongetw.en ongev.
katoenen garen
560
1.152
1.413
9
0 0
.

23.241,

14.367
11.787
583
51
8
Katoen (ougesp.)
833
4.241
3.709
.304
64
16
45.914

62.392 27.362
2.1.584
40.822
226
Vlas

(geroot en
–
gezvingeld)
–

9
63
0
151
467
1.270
198

1.117
256
3.137
6.994
13.801
Wol (alle soorten, wolaf val en
kunstwol) ..
233
305
621
234
29
4
11.718

6.648
–

6.336 6.434
213
84
Metalen.

Ijzer(ruwgegot.)
1.328
5.977 4.651 3.089
‘0
0
–

191.550.’

32.802
47.185,
1-22.260
3.747
38
IJzer (smeed-,
band-enpl.ijzer).
6.894.
45.72.4
29.199.
3.40.7
7.749.
871
‘
493.732. 376.475
306.427
32.1.582
97.280,
18.313
IJzer (spoorstav.),
239
4.838
3.70
269
92.6 0
35.955

22.475
14.185.
23.071 6.133
1.843
Ijzer (gaspijpen)
846
2.163 3.454
106,
372
174
29.687

22.980
32.046
6.521 1.373
2.107
Staal (in staMen)
1.192
3.112
2.95.8
1.251.
1-43.
238
161.087

18.412
30.340 90.475
1.403
1.809,
Koper (ruw),
2.128
595 325
2:.478
3
1
54.888

1.085
1.001
51.042
882
3
Lood
(ruw).

…..
3.163
534
447
2.959

32
0
27.345

5.357 2.741 18.304
592
705
83.7
0
184
295
142
6
15.305

2.114
995-
10.866
4.951
‘

34
Tin

(ruw)………..
Zink (iuw)

..
1.128
16

,
25
2.75.4
2.058.
163
,

29.558

471
2.165
41.976, 12.505
6.296
•
Steenkolen.
Steenkolen

. . .

1
347.324
1
762.2221
528.921
1.
14.900
1
5:5631 3.282
1
8.905.323.1 4.819.4351.
4:139.3581
3.580.530
235.731

1
62.312
Diversen.
888
4.351
1.488
181
120
1
‘

28.729

30.729
.
14.525
‘

5.002
2.881
9′
Chilisalpeter
1.116
0
6.520
360
0
0
149.138 .

37.880 48.687
111.137

.
204′

‘
1
Cement, tras..
7.469
37.033 35.960
2.416 5.156
57
373.400

259.160
280.140
1-12.517
38.387
1.122

Soda

………….

Huiden (gedroogd
–
‘en onbereiel)..
306
‘

378 300
129
.61
18
11.399

4855
1.383
–

7.316
255 262
Huiden (gezout.)
80′
4
279 367
295 251 10.891

2.174
1.739
11.850
1.460
7d26
1)
Tarwemeel is uitgedrukt.
in tarve; aangenomen is, dat 75 K.G.
meel met 100 K.G.
tarwe
gelijk staat.

Bij
,,and’ere
granen” vond voor roggemeel eenzelfde verrekening plaats.

_______ _______ ______

Invoer tot verbruik
Augustus

1914

1915

TT
______ _______

Uitv.uithetvrijeverkeer
Augustus

‘ÎÏ7

1915

19l6

Invoer tot verbruik
eerste acht maanden

‘
1914

.
1915

1916:

Uitv.uithetvrijeverkeer
eerste acht maanden

‘
iO
‘
14

1915

1916

151
0 0
2.466 2.557
241
15.709
25
.

0
63.553
72.854 62.782
67
36
0
3.513
3.687
3.243
1.691 317 449
25.153
28.833
27.164
77
0 0
1.085
3.833
2.819
9.229
52
37
18.560
27.047
26.550 45.319
12.318
70.058
19.948
2.485
’21
1.387.259
615.226 571.603
.1.09.442
•
23.067
735
3.738
13.806
13.406 46.011
16
8
342.437 42.154 55.453 206.331
3.198
4.135
15.146 122.222
88.239
19.327
693
106
1.647.168
878.296 513.636
859.584
23.096
321
?
4.974 8.694 9.146
?
?
40.502 59.610
•
70.791
197
4.491 7.578
?
?
14.472
28.124 41.608
64
87
0
5.510 11.275 17.802
6.111
11.473
727
34.314
45.013
47.961
?
2:649
5.582
134
? ?
41.478 56.438
29.735
?
2.053
708
178
‘
?

–
10.256
11.251
15.801

3.346 9.880
18.332
?
?
182.582
171.607
131.479
?
‘

630

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

4 October 1916

STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.

N.B.

beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.

–

GELDKOERSEN.

I. BANKDICONTO’S1

30
September
.
1916

20 Juli 1914

(Disc. Wissels.
Ned.
4’hsedert 1Juli’15
3
1
/2sedert23
Mrt. ’14
Be1.Binn.Eff.
BankIVrschjflIC
4
1
12

,,

1

,,

’15
4

,,

23

,,

’14
5
1
12

,,

19Aug.’14
5

,,

23

,,

’14
Bank van Engeland
6

,,

14 Juli’16
3

,,

29Jan.
1
14
Duitsche Rijksbank
.5

,,

23 Dec. ’14
4

,,

5 Febr.’14
B,ankvan Frankrijk
5

20Aug.’14
3’/,’

29Jan. ’14
Oostenr. Hong. Bk.
5

,,

10Apr.’15
4

,,

12Mrt. ’14
Russische Staatsb,k.
6

27 Juli ’14
5

,,

1 Apr. ’14
Nat.Bankv.Denem.
5

,,

10

,,

’15
5

,,

6 Febr.’14 Zweedsche Rijksbk.
4’12

,,

1Mei’16
4
1
12

6

,,

’14
ZwitserscheNat.Bk.
412

,,

2Jan.’15
3
1
12

,,

19

,,

’14
Bank van Italië ..
5

1Juni’16
S

9 Mei

1
14
Feder. I{es. Bk.N.Y.
3-5 ,,

4Febr.’15
–
Javasche Bank….
3
1
12

,,

1 Aug.’09
3
1
12

,,

1Aug.’09

II. OPEN MABKT.

An,sterdan,

1
Londen
1
Berlijn Parijs1 N. York
Data

Part.
1
Prolon-

Part.

Part.
1
Part.
1
(‘all-
disconto

gatie

o disc.

,noney

2
1

518
4.
5
18
1 –
1

214-3
2
1
12
1

51
1 1
–
1

2-3
1/4/4

I5i0122218
I

4_51
1
–
1

2
1
12-3
1
1
12

1
5ih182

1

4
–
‘1
1
–
2’12-3
2l14i12
1
ioT5I
–

–
1

1,
14
-1
18
–

1
3
‘/-i
1

–
1
–
1

6

2 l/4_2/4 12 114_!l14 1 2 ‘/s-‘/2 1 2
1
1 Ii
8
1_2 ‘/2

WISSELKOERSEN.

I. KOERSEN IN NEDERLAND:

Voor Londen, Berlijn en Parijs worden voorloopig ook de
dagelijksche noteeringen te Amsterdam opgenomen. De dage-
lijksche koersen op New York, alsmede de laagste en
hoogste der week zijn aan particuliere opgaven ontleend;

Data Londen
Bçrl&jn
Parijs

.
New York

25

Sept. 1916

..
11.68
42.60 41.92
1
12
244e18 26

1916

..
11.67
1
12
42.60
41.92
1
/2
2.44/s
27

1916

..
11.67’14
42.52’/2
41.90
2.44’1
28

1916

..
11.68
1
14
42.50
41.97’12
2.44
1
/8
29

1916

..
11.66’/4
42.57’12
41.8792
2.44
2
/8
30

,,

1916

..
11.66
1
/2
42.5292

41.8712
2.44
5
/s

Laagste der week
11.6521
4

42.45 41.77
2
12
2.44e18
Hoogste

,,

,,
11.68’/
42.65
41.97’/2
2.45
23

Sept.1916

..
11.68/4
42.65
41.92V2
2.45
16

,,

1916

..
11.69
42.70
41.97’/2
2.45
1
18
Muntpariteit

..
12.10/s
59.26
48.-
2.48/4

1 Zwitser.
Weenen
Kopen_ 1 Stock- 1 Batavia
Data

land

hagen

holm

telegrafisch

30 Sept. 1916
46.02’12
28.75
66.42
1
/2
69.-
99-100
Laagste d.
w.
4597
1
12
28.70
66.35 68.75
–
Hoogste
,,

,,
46.10
29.25
66.80
69.05
–
23 Sept. 1916
46.02
1
/2
29.20
66.75
68.85
99-100
16

,,

1916
45.8792
28.95
66.90
68.97’12
99’12-100
Muntpariteit
48.-
50.41 66.67
66.67
100

OVERZICHT.

De wisselmarkt was ook deze week weder zeer kalm. De
omzetten worden steeds geringer. De stemming was behou-dens een kleine onderbreking op Donderdag flauw.

• Londen liep van 11,68 terug tot 11 ,66’/d. Parijs daalde
van 41,92
1
12 tot 41,80, was echter ten slotte weder beduidend
vaster.
Berlijn, Zwitserland en New-York bijna onveraiiderd,
Weenen echter aanzienlijk flauwer, terugloopend van 29,17
1
/2
tot 28,75. Roebels sterk schommelend.
Van Skandinavië lag Stockholm weder vaster, 68,85 tot 69,-, daarentegen Kopenhagen en Christiania flauwer. Het
agio van Stockholm ten opzichte van Kopenhagen bedraagt
nu reeds circa 4 Olo.

II. KOERSEN TE NEW YORK.

1

Cable

1

Zicht

1

Zicht

1

Zicht

Data

1
Londen
1
Parijs
1
Berlijn
1
A,nsferd.
1

(in
,

1

(in fr.
1
(in cents
1
(in cents
1
per
£)

P. )

I•
P. R,n. 4)
1
per gld.)

30 September1916
4.76.45
5.83
70
1
12
40
18
1t6
Laagste d. week..
4.76.45
5.83
70V8
40/4
Hoogste,,

,,

..
4.76.50
5.86V2
7014
40’116
23September1916
4.76.45
5.86
70
,
12
40
7
/s
16

,,

1016
4.76.50
5.8521
4

69
7
18
40
1
/io
Muntpariteit’..
..
4.86.67
5.18’/4
95’14
.

III. KOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN OP

LONDEN.

Week
Plaatsen en

Noteerings- 15 Sept. 22 Sept. 23-28 Sept. 1) 28 Sept.
Londen

eenheden

1916

1915

1916 1)

Alexandrië..
Piast.
p. £
977/1s
972/
je

977/,
9771
je

977/
j
,

B. Aires
0 ..
d.p.gd.pes.
49
1
1
49122
49I32
49
5
/is
48
12
/1s
sh/d.p.rup.
1/4
1
18
114
1
18
1141/8

11498
114
1
18
Hongkong
..
id.
p. $
21118
212114

22
1
14
21218
21114
Lissabon….
d.p.escudo
3471
8

34718
24
5
18
3418
34
7
18
Madrid

. . . .
Peset.
p.

23.67
23.72
1
12
23.76
23.80,
23.75
Montevideo’)
d.p.peso
53
52
7
18
5218
32
7
18
52
7
1is
Möntreal….
$
per
£
4.7681
8

4.76’/,
4.7611
8

4.76
1
12
4.76
1
1
2

Calcutta
……
Petrograd ..
R.
p. £10
151
1
14
147
8
18
14718
152
145
R.d.Janeiro
1)

d. p. milr.
121 ‘/82
12
11
132
12
9
182
12
12
/82
12
‘/si
Rome

. …..
Lires p. £
30.81k
30.74′
30.781
30.85
30.57
Shanghai

.
.
sh/dp.tael
3/0’/
31111
4

311

3/1114

3/0V2
Singapore

.
.

..

id. p. $
214e/is
214/,,
2/4/j
214
2
11s
214
2
11s
Valparaiso
1)

d.p.pap.p.
10’/22
10
12
122
102
1
/ik
10Va2
9
81
112
Yokohama
. .
sh/d.p. yen
211
2
18
211
2
18
211
8
18
211
8
18
211
8
18
1)
Noteeringen
van 29
September
nog
niet
ontvangen.

GOUD EN ZILVER.

GOUDBEWEGING BIJ DE BANK OF ENGLAND.’

Sedert begin Augustus 1916 worden de dagelijksche ont-
vangsten en onttrekkingen van goud door de Bank of England
tijdelijk niet bekend gemaakt.

ZILVER

De markt blijt bij voortduring vat gestemd en op een
iets hooger niveau was de noteering ook deze’ week vrij
constant: de prijzen fluctueerden binnen zeer enge grenzen,
de hoogste noteering was 32
18
/,s, de laagstè 32
7
18.
Toch is
•
er deze week weer wat aanbod van Chineesche
zijde geweest, anders had men wellicht hoogere noteeringen gezien. Het door China aangeboden materiaal werd grif op-
genomen door de nog steeds gretige koopers voor munt-
doeleinden; evenzoo de partijen, die, voor Amerikaansche
rekening werden aangeboden. Deze laatste zijn nog altijd
van beperkten omvang en lang niet voldoende om aan de
vraag te voldoen.

Noteering te Londen.

te New York.

30 Sept. 1916 ……..327/s

•

,69,18
23

,j

1916 ……..32/g ‘ –

,
68
71
8

16

,,

1916 ……..32’/2
–

9

,,

1916 ……….32’/,s

1 Sept. 1915 ……… 237/s :

‘

481

3 Sept. 1914 ……… 23/8
–
–

;

52Vs
20 Juli

1914 ………24
18
/is •

.

‘ 54l1

30 Sept.. ’16 1 ‘/2/4

25-30,,

’16

1-2

18-23,,

’16

1

11-16,,

’16

1

27 S.-20.’15 2115-18
28S.-30.14

20-24Jul.’14 3
1
18.
2
/16

4 October 1916

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

631

NEDERLANDSCHE BANK.

VERKORTE BALANS OP 30 SEPTEMBER 1916.

Activa.

Binnenl.Wis.(H.-bk. / 93.623.942,48
sels, Prom., B.-bk.

464.368,47
enz. in disc. ( Ag.sch.

11.528.141,41
‘/

Papier o. h. Buitenl. in
disconto

……………………..
Idem eigen portef..
f
8.176.147,-
Af: Verkocht maar voor
de bk. nognietafgel.

Beleeningen
‘
H.-bk.

/

19.438.1
0
5,52
1
2
mcl.
vrsch.J
B.-bk.
4.241.061,89
’12
in

rek.-crt.l
op onderp.
Ag.sch.
36.982.835,69’12

/
60.662.003,11 ‘/2

OpEffecten

……/
54.55’7.
‘
903,1l’/
OpGoederen en Spec.
6.104.100,-

Voorschotten a. h. Rijk…………….

Munten Muutmateriaal
Munt, Goud ……
f
64.449.605,-
Muntmat. Goud……522.910.602,22’/

f
587 .360 .207 ,22
‘1
Munt, Zilver, enz. .

6.596.711,58
Muntmat. Zilver

Effecten
Bel. v.h. Res.fonds.. / 5.149.332,62 ‘/2
id. van
‘Isv.h.kapit.

3.970.360,75

Geb. en Meub. der Bank …………….
Diverse rekeningen ………………

/ 839.009.471,50
1
1

Pas5iva.

Kapitaal ……………………….
f

20.000.000,-
Reservefonds ……………………
,,

5.155.090,93’/
Bankbiljetten in omloop …………..
,, 700.781.680,-
Bankassignatiën in omloop …………
,,

2.674.885,32
Rekening-Courant saldo’s:
Van het Rijk ……
/

– –
Van anderen ……

,,105.961.014,65 ’12

pp

105 .96 1.0 14,65 ‘/2
Diverse rekeningen

………………
,,

4.436.800,59
1
12

t 839.009.471,50
1
1

Beschikbaar metaalsaldb…………..
f
431.170.618,07
Op
de basis van
2
12 metaaldekking ……

269.287.102,07 ‘/2
Minder bedrag aan bankbiljetten in omloop
dan waartoe de Bank gerechtigd is ..
,;
2.155.853.090,-

Bij vergelijking met den vorigen veekstaat blijken de volgende verschillen:
Meer
Minder
Disconto’s
388.656,05
Buitenlandsche wissels

49.500,-
Beleeningen
–
1.030.240,92
Goud
.

7.277,18
Zilver
334.768,61
1
12
Bankbiljetten …………

22.137.450,-
Part. Rek.Crt. saldo’s
35.352.410,14
1
12

N.B. Uit debekenclmaking van den Minister van Financiën blijkt, dat uitstonden op:

23 Sept. 1916
30Sept. 1916

Aan schatkistpromessen..
/115.860.000,- /143.960.000,-
waarvan rechtstreeks bij
de Ned. Bank geplaatst
,, 89.500.000,- ,, 89.500.000,-
Aan schatkistbiljetten ..
,, 50.737000,-
,, 50.737.000,-
Aan zilverbons.

……..
.
,, 15.233.332,50
,, 15.429.888,-

OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.

(In duizenden guldens.)

Data
Goud
Zilver
B

k
bl°e’tn

Andere
opeischbare
schulden

30

Sept.

1916

..
587.360
6.597′
700.782
108.636
23

,,

1916

..
587.367
6.931
678.644
143.451
16

,,

1916

..
587.373
7.000
678.243
146.374
9

,,

1916

..
583.879
7.160
675.829
146.397
2

,,

1916
584.865
7.460
679.571
134.879
26 Aug.

1916

..
585.813
8.231
657.109
140.467
19

,,

1916
587.278 ‘8.694 659.399
133.792
12

1916

..
588.254
9.074
662.369
124.635
5

,,

1916
588.114
9.788
668.017
116.044
29

Juli

1916

. . .
581.564
10.784
661.679 92.148
22

,,

1910

..
581.173
10.464
649.687 105.408
15

,,

1916

..
578.989
9.873
654.012 100.459
8

,,

1916
575.116
9.246
655.968 91.330

2

Oct.

1915

.. ..
390.289
1.839
-542.135
17.072
3

Oct.

1914

.. ..
156.356
4.049
453.134
27.404

25

Juli

1914

….
162.114
8.228
310.437
6.198

a a
D t

Disconto’:

Belee-
Besch,k_
baar Dek.
king:.
Hiervan
.
Toto
0
Schatkist-
ningen
Metaal-
percen-
–
prosnessen
saldo
tage
rechtstreeks

30Sept.1916
105.616
89.500 60.662
431.171.
73
23

,,

1916
106.005
89.500
61.692 428.984
72
16

,,

1916
106.348
89.500 62.736 428.547
72
9

1916.
105.368
88.500 63.168
425.731
72
2

1916
97.276
80.500
64.043
428.532
73
26 Aug. 1916
75.887
59.500 64.757
433.626
74
19

1916
70.087
53.500 65.766
436.430
75
12

,,

1916 66.467
49.500 66.421
439.024
76
5

,,

1916
64.058
46.500
67.203
440.195
78
29 Juli 1916
37.521
19.50
68.101
440.696
79
22

,,

1916
36.011 17.500
68.189
439.734
78
15

,,

1916
34.580
15.500
72.434 437.086
78.
8

,,

1916
31.689
12.500
72.669
434.026
78

2Sept.1915
66.190
37.560
85.456
279.874
70
3Sept.1914
181.566
63.500
131.573 64.127
33

25 Juli 1914
67.947
14.300
61.686
43.521′)
54

1)
Op de basis van
2
12 metaaldekking.

JAVASCHE BANK.

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.

(In duizenden Guldens.)’

–

Data
Goud
Zilver
Bank
biljett;n
Andere
opeischb.
schulden

87.664 24.013
154.044
•53.451
5

Aug. 1916 …….
64.204 25.674
150.635
56.645
64.089
26.522
156.420
46.068 58.629 26.744 158.178 43.969

29

Juli

1916 …….
22

,,

1916 …….
15

,,

1916 …….

32.249 32.614
125.892
27.109
7

Aug. 1915 …….
8 Aug. 1914 …….
22.356 30.926
123.188 11.319

25

Juli

1914 …….
22.057 31.907 110.172 12.634

Data

1
1
Dis.
conto’s

Wls,
uiten
1
..I,,d.
oalbaarl

Belee.
m

Diverse
reke
ningen’)

Beschik.
baar
meaa-
saldo

kings_
1 Percen-
1
taçje

5Aug.1916
6.747
38.089 66.006
6.491
51.178
44
29 Juli1916
6.694 38.787
68.711
5.896 48.422
43
22

,,

1916
6.672
38.835
65.205 5.574 50.109
45
15

,,

1916
6.726
39.424 63.893
10.848
44.944
42

7 Aug.1915
6.042 9.999
54.336
19.888 34.263
42
8Aug.1914
7.435 5.408
59.880 3.348 26.380
40

25 Juli1914
7.259
6.395
47.934
2.228 4.842
2
)
44

‘) Sluitpost der activa.
2)
Op de basis van
2
12 metaaldekking.

/ 105.616.452,36
1
12

8.176.147,-

60.662.003,11 ‘/2

1.57 7 .646 ,33 ‘/2

,, 593 .956 .9 18 ,80 ‘/2

9.119.693,37 /2
1.400.000,-
58.500.610,51

632

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

4 October 1916

SURINAAMSCHE BANK.

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.

(In duizenden guldens.)

Data Metaal
Circulatie
Andere
opeischb.
schulden
DLconto0
reke-
,lingen
1)

12

Aug. 1916..
690
1.077
900
888
641
5

,,

1916..
665
1.129
804 895
679
29

Juli

1916..
728
1.054 890
917 618
22

1916..
717
1.015 895
917
584

14

Aug. 1915..
1.080 1.062
1521
860
1.004
15

Aug. 1914..
645 1.105
761
743 471

25

Juli

1914..
645 1.100
560
735 396

1)
Sluitpost der activa.

BUITENLANDSCHË BANKSTATEN.

Aan het eind van ieder kwartaal wordt eenoverzicht gegeven
van enkele niet wekelijks opgenomen bankstaten.

1. BANK VAN ENGELAND.

WEEKSTAAT VAN 27 SEPTEMBER 1916.

ISSUE DEPARTMENT.

Notes issued.. £ 70.198.685

Governrn.Debt £ 11.015.100.
Other securities,,

7.434.900
Gold coin and
bullion.. ..

51.748.665

£ 70.198.665

£ 70.198.665

BANKING DEPARTMENT.

Capital. . .,. … £ 14.553.000

Government

Rest …….. ,,

3,614.926

securities .. £ 42.187.627

Public deposits,, 53.371 842

Other securities ,, 95.388.643

Other deposits,, 101.483.434

Notes ……..,, 33.663.110

Seven-d,ay anI

Gold and silver

other bilis..
,,

17.761

coin ……,,

1.803.583

–

173,.040.963

£173.040.963
OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.

Onderstaand overzicht bevat tevens de cijfers der door de
Regeering uitgegeven currency notes van 1 £ en 10 sh. met
het bedrag der gouddekking en der tot dekking aangewezen
Governmeut securities. De publicatie dezer cijfers geschiedt sedert 26 Augustus 1914.

(In duizenden p. st.)

Currency Notes.
Data

Metaal Circulatie Bedrag
1
Goudd. IGov. Sec.

27 Sept. 1916

53.5,52

36.536
20

1916 54.579

36.973
13

,,

1916

54.696

36.121
6

,,

1:916

55.342

36.264

29 Sept. 1915 62.009

32.800

30 Sept. 1914 52.917

34.975

22′ Juli 1914 1 40.164 1 29.317

130.607 28.500

98.876

130.961 28.500

98.915

130.436 28.500

97.972

72.022 28.500

20.40Ô
28.409

4.500

10.924

Data
Gen.,
Sec.
Othr
Sec.
______________

Public
Depos.
Other
Depos.
Re-
sesvo

Dek.
kings.
percen-
tage a)

27 Sept,1916
42.188
95.387
53.372
101.483
35467
22/8
2O

,,

1916
42.188
96.103 52.993
104.185.
37.057
2,31&
13

,,

1916
42.188
94.460
59.147 96.383 37.025
2,3°/4
6

1916
42.188
95.739
52.219
105.094 37.528
23/8

29 Sept.1915
31.287
132.3.15:
116.217
76.689
47.659
2.4
8
/4
30 Sept.1914
24.732
116.820,
22.244
137.287
36.392
22
8
1t

22 Juli 1914
11.005
33.633
13.735
42.185 29.297
5218

1)
Verhouding tusschen Reserve en Deposi’ts.

II. DUITSCHE RIJKSBANK.

STAAT VAN 23 SEPTEMBER 1916.

De biljetten zijn sedert den oorlog niet inwisselbaar.

Metallbestand ………………….Mk. 2.492.605.000
davon Goldbestand …………….,,

2.471.626.000
Reichs- und Darlehenskassenscheine

212.038.000
Noten anderer Banken ……………

16.831.000
Wechsel ………………………..,,

7.687.918.000
Lombardforderungen …………….,,

9.648.000
Effekten …… ………………….,,

79.666.000
Sonstige Aktiva ………………..

758.992.000

Grundkapital ……………………

180.000.000
Reservefonds ……………………

85.471.000
Notenumlauf ……………………

6.860.047.000
Sonstige tiiglich f5llige Verbindlichkeiten

,,
3.679.741.00
Sonstige Passiva ………………..

342.439.000

OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.

Ondersta,and overzicht bevat tevens het cijfer der uitgegeven
Darlehenskassenscheine. De Scheine, welke niet in kas zijn
bij de Reichsbank, circuleeren grootendeels onder het publiek.
De Darlehenskassen zijn ingesteld op 11 Augustus 1914.

(In duizenden Mark)

Data
Metaal
_______________

Daarvan
Goud
Kasen
scheine
Circu-
latie

Dek.
kings.
Percen-
tage
1)

23 Sept.1916
2.492.605
2.471.626
212.068
6.860.047
39
15

,,

1916
2.492.420 2.470.202
27.443
6.878.486
40
7

,,

1916
2.493.482
2.469.699
373.872
7.175.105
40
31 Aug.1916
2.494.327
2.469.036
333.625
7.117.524
40

23Sept.1915
2.457.402
2.414.909
183.883
5.548.661
48
23Sept.1914
1.704.513 1.675.832
149.292
3.992.806
46

23 Juli 1914
1.691.398
1.356.857 65.479 1.890.895
93

1)
Dekking der circulatie door metaal en Küssenscheine

Data
Wissels
Rek. Crt.

Darlehonskassenschcine

Totaal
In kas bij
uitge.
de Reiche-
1

_______________

geven
bank

23 Sept. 1916
7.687.918 3.679.741
2.123.800
182.900
15

,,

1916
7.554.055
3.466.808
2.122.500 254.600
7

,,

1916
7.142.22.0
2.877.896
2.138.600
3.3.9.000
31 Aug. 1916
7.077.48.5
2.835.52.9
2433400
298.20,0

23

Sept. 1915
5.326.867
2.249.234
1.025400.
129.0,0,0
23 Sept. 1914
.4.712.152
2.708.975
265.000
143.0.0,0

23 juli

1914
750.892 943.964

III. BANK VAN FRANKRIJK.

OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.
Van 6 Aug. 1914 tot 28 Jan. 1915 werden geen staten
gepubliceerd. De met * geteekende posten koxnen eerst sedert
3.8 Jan. 1915 in den weekstaat voor. De biljetten zijn sedert
den oorlog niet inwisselbaar.

(In duizenden francs.)

•
Te goed
•
Uitge-
Data
Goud
Zilver
in het bui.
Wissels
stelde
tenland wssels:

28 Sept. 1916
4.832.751
336.840
723.220 410.958 1.386.186
21

1916
4.826.723 338.040
652.540
371.288
1.390.35,1
14

1916
4.821.600 338.278
703.920
381.3.05.1.393.858,
7

,,

1916
4.817.320
‘337.497
703.260
387.818
1.399.004.

30 Sept.1915
4.550.142 364.146 981.888 279.726
1.981.953
1Oct1914
– –
–
–
–

23 Juli 1914
4.104.390 639.620
–
1.541.08.0
…….

*
Buitge?u.
B

k-
Rek. Ct.
Re 4 Cr t
Data
Beleen,ing
voorsch..
b
Particu-
5.

28Sept.1916
1.176.805 8.5.00.000
16.714.0.63
2.248,.01
36.322
21

,,-1916
1.175.044 8.5.00.000
16.653.451
2.180.615
123.191
14

1916
1.171.957 8.500.000
16.602.659
2.146.358
206.938
7

,,

1916
1.173.557 8.500.000
16.598862
2.122.21.4
171.33,7

30Sept.1915
585.675 6300.000
13.458.304
2.6.9L989 64.207
1Oct.1914.
–
‘-

‘
–
–
,

–

23Juli
1914:

769.400′
…….
5.911.910.
942;570
400.520′

1.1

t.

4 October 1916

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

633

IV. RUSSISCHE STAATSBANK.

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.
De post ,,Schatkistbiljetten” komt eerst sedert 14 November
1914 ii. St. in deh weekstaat voor. De biljetten zijn niet in-
wisselbaar.
(In millioenen Roebel).

Data n. cl.
Goud
Tegoedl
i/h bui-
fenland
1

ver

Schat. kisibil.
feIten

conto’s
1
en heke.l
ningen

Circu- latie
rant

Rck.
c,i-

29 Sept. ’16
1.553
2.055
96
4.819
786
7.304
1542
21

’16 1.554 2.055
95
4.657
811
7.224
1.596
12

.,

’16
1.552
2.055
93
4.420
845
7.122
1.544
5

,,

16
1.552
2.057
88
3.993
993
7.022
1.549

29 Sept. ’15
1.591
38 23
2.395
1.459
4.622
1.373
29 Sept.’14
1.613
217
49
.

.

.

.
1.373
2.613 929

21

Juli ’14
1.601
144 74
..

.

.
757
1.634 1.099

V. BELGIË.

Van de Nationale Bank van België, die haar goudvoorraad
naar Londen heeft overgebracht, zijn sedert 6 Augustus 1914
geen weekstaten openbaar gemaakt.
De Socité Gdn6rale de Belgique is einde 1914 met de functie
van circulatiebank belast. Het Notendepartement dezer bank publiceert wekelijks verkorte balansen. De biljetten zijn niet
inwisselbaar.

OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN

(lor’ duizenden francs.)

Metaal

Beleen.
Deken.
Binn.
Rek.
Data
mci.
van
van

buiten

i.
,uisses
Circu-
Ccl.
buiten!,
prom. d.
en
latie.
saldi.
saldi

,’order.
provinc.
beleen.

21

Sept. 1916
332084
71.989 480.000 48.032
800.424
123.928
14

,,

1916
336.769 71.524 480.000
47.690
787.297 141.035
7

,,

1916
314.451 71.359
480.000
42.927
756.651
144.458
31 Aug. 1916
308.592
71.320
480.000
45.021
751.131
146.124

23 Sept. 1915
137.373
24.020 400.000
43.638 449.892
156.300

VI. VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.

• 1/’EDERAL RESERVE BANKS.

In werking getreden op 16 November 1914.

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.

(In duizenden dollars.)

Data
Goud
Zilver
Wissels
Deposito’s
c
fas
ift
e

Dekknigs-
Perccn_
lage’)

25Aug.’16
372.387
12.265
109.178
552520
15.423
68
18

,,

’16
372918
16.998 106.894
554807
13.986
68
11

,,

’16
366.925
11.127
108.971
542.478
12.903
68
4

,,

’16
365.163
11.699
109.934
547.232
12.701
68

27Aug.’15
268.179
19.878
42.839
316.989
16.738
82

1)
Gouddekking van deposito’s en circulatie na aftrek van
de posten tussehen de banken onderling.
VEREENIGDE NEW YORKSCHE BANKEN EN TRUST

MAATSCHAPPIJEN.

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.

(Gemiddelden in duizenden dollars.)

Data
Rcscrre
Deposito’s
Circulatiei
Deleeningen

en
diçconto’s
Surp
Reserv
luse

30Sept.’16
665.210 3.471.460
31.190
3.339.550
96.360
23

,,

’16
667.250 3.438.940
31.210 3.307.290
103.500
16

,,

’16
633.160
3.410.320
31.280
3.306.370
74.940
9,,

’16
628.900 3.408.840
31.390
3.306.960 71.060

2 Oct. ’15
684.000
2.959.700
36.490
2.778.190
192.900
3 Oct. ’14
424.750 1.966.280
138.800
2.202.130
-17.990

25 Juli’14
467.880
1.958.320 41.730
2.057.570 26.170

EFFECTENBEURZEN.

Amsterdam, 1 October 1916.
In geen jaren zijn de noteeriugen der geidkoersen ten
onzent zoo laag geweest als in het afgeloopen kwartaal het
geval was. Wel is de laatste dagen onder de voorbereiding
voor de kwartaalswisseling de prolongatiekoers eenigs-
zins opgeloopen, doch reeds
nu is
alweer een ontspanning
ingetreden. De gemiddelde noteering over de laatste drie
maanden is ditn ook niet hooger dan ca. 1,83 pCt., tegen
ca. 2,80 pCt. over gelijk tijdvak van 1915 en 5,51 over het
derde kwartaal van 1914. Ook de vrij groote emissiebedrij-
vigheid is niet in staat, deze geldruimte te niet te doen
Onze Nederlandsche Staatsfondsen
en ook tal van andere
binnenlandsche beleggingswaarden kwam deze stand van
zaken in ruime mate ten goede, doch tegeljker tijd werd de
publieke belangstelling door dezen geldovervloed de zijde
der speculatieve fondsen opgedreven. Vooral de Amerikaan-
sche afdeeling, gedurende de eerste paar jaren van den oor-
log ten onzeut om tal van redenen sterk verwaarloosd, her-innerde bijwijlen aan de meest actieve dagen uit den ,,goe-
den ouden tijd”.
Intusschen kreeg de markt voor
buitenlandsche Staats-
fondsen
een meer verlaten aanzien. Zoo sluiten o.a. Russen,
hoewel deze nu en dan toch vast waren gestemd, per saldo
onder de koersen van drie maanden geleden, terwijl ook de
koersen van Oostenrjk-Hongaarsche Staatsfondsen bijna
voortdurend langzaam afbrokkelden. De staatsschuld van
Oostenrijk, die einde Juni 1914 Kr. 13.044 millioen bedroeg,
was einde Dec. 1914 reeds
•
tot Kr. 17.691 millioen gestegen,
ultimo Dec. 1915 tot Kr. 27.049 millioen en sedert dien is
zij in nog sneller tempo toegenomen. In Rusland zal het
bedrag der Staatsschuld aan het èinde van dit jaar in ver-
gelijking met een jaar geleden met Rbl. 6y
2
milliard ge-
stegen zijn.
Beter was de houding van Zuici-Amerikaansche obliga-
tiën, die hooger gezocht worden, nu de meeste dezer. repu.
blieken bezuinigingen gaan invoeren, nieuwe belastingen
afkondigen om de budgetten beter sluitend te maken en,
voor zoover zulks nog niet gelukt, vrij gemakkelijk in de
Vereenigde Staten leeningen kunnen onderbrengen. Zelfs
Mexicaansche fondsen beginnen den laatsten tijd tot iets
hoogere koersen vraag te ontmoeten, nu, naar gemeld wordt,
de toestanden in Mexico geleidelijk aan het verbeteren zijn.
Japafiners toonen voortdurend een willige houding, dank
zij de regelmatige en versnelde aflossing van oude schuld,
waartoe de groote oorlogswinsten, die voor een deel naar de
Staatskas vloeien, in staat stellen.

2 Sept. 16 Sept. 30 Sept.
R
ij
zin
g
of

5
O/o
Ned. Werk. Schuld. – . . 1031io 103
8
/oo 1031jo + /s
4
12
0
10

idem

. . . –
102
1
/2
102
102118
– 118
3 %

idem

. . .
75/io
75511e
75v/s
°
/i-
2
1
/2
0
/0

idem

. .
..
64
15
/to
64’/s
65u18
+

O/j
5
0/

Oost.Indië 1915 ……
101’/io
101
10111i6
– 718
4O/

Oostenrijk Jau.-Juli
.
401
41
1
12
4118
+
P/
4’12
01

Port. Tabak

……
77’/2
781
77
6
12
–
4
0
h Rusland Nicolaï ……
61 /o
60 °/io
59
1
12
-1
h11

4
0/

Rusland 1880 ……..
57
/io
55
1
12
55
“
/to
–
1 51
4
0/

Rusland bij Hope
.
67 67
60
/it
66
15
/ie
–
t/to
5 “/s

Mexico ……………
19
12
/16
20
1
/io
18 l5/
j

–
71

–

5
0
/0

Brazilië 1898 ……..
92’/o
9311g
93
7
18
+
1
1
1g
3
0/

Venezuela

……….
46
°
/
18
46
9
1os
49
+
21j6

In de
locale
markt kreeg in het afgeloopen kwartaal
haast iedere af deeling haar beurt van willigte en levendigen
handel. Doch ook als de omzetten inkrompen bleef meestal
het koersavans gehandhaafd of breidde zich zelfs verder uit.
Dit kwam wel het sterkst tot uiting in de markt van
n’ijverheidsfondsen
waar, ondanks, hoogst geringen handel,
de koersen soms met tientallen procenten vooruitgingen.
De aandeelen uit deze afdeeling schijnen in zeer vaste han-
den te zitten, zoodat de minste vraag dadelijk groote gun-
stige koersverschillen doet ontstaan. In de
cultuurmarkt
houdt men het oog gericht op de zeer
gunstig schijnende toekomst voor het artikel suiker en
het koerspeil bleef zich schier zonder onderbreking in op-
waartsehe richting ontwikkelen. Gezien de vermindering
der wereldproductie, speciaal van bietsuiker, en de toene-
mende vraag naar het product schijnt men vrij algemeen op
een lange periode van hooge suikerprjzen te rekenen. Voor-deelige koersverschillen, varieerend tusschen 10 en 25 pCt.,
toonen o.a. Vorstenlanden, Handelsver. Amsterdam, Java-
sche Cultuur en Suiker Cultuur aan, hoewel ook tal van
andere fondsen dezer af deeling soortgelijke en zelfs groo-
tere koersverbeteringen aanwijzen.
In de
nsijnbouwafdeeling
heeft men wel nu en dan ge-

634

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

4 October 1916

poogd ook leven te blazen, doch, deze rubriek fondsen bleef voortdurend stiefmoederlijk bedeeld, daar de vooruitzichten
voor het Indische mijnbouwbedrijf niet bemoedigend schij-
nen te zijn.
In
petroicunvwaarden is
de handel sedert het deelnemen
van Rumenië aan den strijd sterk verminderd. Het onder
sequester stellen van maatschappijen, waarbij ook onze
markt belang heeft en het hierdoor voorloopig vervallen
van dividend-uitkeeringen op deze aandeelen, droeg mede
tot de vermindering der belangstelling voor de waarden
dezer afdeeling bij. Toch konden Geconsolideerde, Orions,
Steaua Romana’s e. a. van den eersten schrik bekomen, ge-
leidelijk het koerspeil weer zien herstellen, zoodat het slot
niet of niet noemenswaardig beneden dat van het vorig
kwartaal blijft. Koninklijke en, Dordtsche waren zelfs zeer
vast en sluiten respectievelijk 244 en 204 pCt. hooger.
De
rubberafdeeling
kenmerkte zich een poos lang door
een zekere aarzeling, die met koersafbrokkelingen gepaard
ging, een en ander veroorzaakt door de langzaam dalende
lijn van de rubberprjzen. Want de productiecijfers onzer
Indische ondernemingen wettigen. eerder eenig optimisme.
Niet zoodra werden de rubberprjzen echter iets vaster en
begon Londen grootere vraag voor caoutchouc-aandeelen
aan den dag te leggn, of ton onzent werd dit voorbeeld in
versterkte mate gevolgd, zoodat over de geheele linie de ge-
leden verliezen konden worden ingehaald en nog een be-
scheiden slotverbetering kon worden geboekt, die echter
voor enkele aandeelen (Amsterdam Rubber en Serbadjadi)
niet eens ,,bescheiden” was, namelijk resp. 10 en 19 pCt.
In de
scheepvaartafdeeling
een voortdurende, slechts zel-
den onderbroken stijging, terwijl af en toe cle meest fan-tastische verhalen worden vernomen, waarvoor de markt
vaak gevoelig blijkt. Berichten, dat een Nooschè scheep-
vaart-maatschappij haar matten oprolt, na uitkeering van
honderden procenten dividend, dat de vernietiging van
schepen op groote schaal aanhoudt en de vraag naar
scheepsruimte steeds dringender wordt, oefenen evenzoo
veel prikkels uit op het voorstellingsvermogen van beleg-
gers en speculanten; die hun voor een groot deel gewettigde
hooge verwachtingen eéhter topzwaar maken, hetgeen in sommige gevallen tot teleurstellingen moet leiden. Het is
onbegonnen werk de nieuwe koersverbeteringen in deze afdeeling in de laatste drie maanden behaald, op te som-
men. Rijzingen van ca. 50 pCt. en meer (o.a. voor Holland-
Amerika Lijn, Kon. Ned. Stoomboot, Oostzee enz.) behoorén
niet tot de uitzonderingen. En van een stuiten dezer. op-
waartsche prijsbeweging is nog altijd geen sprake.
Een afdeeling, die ook in zeer ruime mate van de gun-
stige voorwaarden, waaronder onze handel en industrie
thans werken, geprofiteerd heeft, is die van
bankaandeelen,
die eveneens op belangrijke koerswinst kunnen bogen.
Minder is dit het geval voor
tabaks fondsen,
die door de
bekende maatregelen van Duitschlaid ten opzichte van den
tabaksinvoer en het ten deele ophef 1 en van de openbare in.
schrijvingen hier te lande, niet meer zoo begunstigd zijn.
Toch was ook hier de prijsontwikkeling voor de meeste
aandeelen bevredigend. Vooral – de laatste dagen was de
stemming vrij vast op het bekend worden van gunstige
interim.diviclenden, o.a. 30 pCt. voor Senembah tegen 10
pOt. het vorig jaar en 30 pCt. over het ‘geheele jaar; 10
pCt. voor Medan, tegen nihil het vorig jaar, enz.

2 Sept. 16 Sept. 30 Sept.
R
:
n
s
g
3f

Koloniale Bank ……….154

163
1
12
169’12

+ 15
1
12
Ned. md. Handelsb…..220.

221
1
12 233

+ 13
Ned. Handel Mij. resc .. 179
1
14 190

194
1
14 + 15
Ned. Gist & Spir. Fabr. .. 355

375

375

+ 20
Philips’ Gloeil.fabr…….425

398*

407014

+ 814
Wester Suikerraff . …… 186

204

219.
1
12

+ 33
1
12
Vorstenlanden ……….222’/2 223
1
18 235

+
12’12
Handeisver. A’dam ……360

363

376

+ 16
Javasche Cultuur ……..344
8
/4 340

368

+ 23
1
14
Suiker Cultuur ………..
194814
201
3
14
217/4

+ 23
Ketahoen …………….

22’/2

25

25
1
110
+ 2
1
10 Paleleh

…………….17v/s

18
1
1’8

17’11

— 815
Redjang Lebong ……..159
1
/2 158’14 160
2
12

+ 1
Dordtsche Petr ……….. 1818/
2
193
8
14 201
8
14

+ 202/4

Geconsolideerde ……….184/4 17981
2
183

. — 114
Koninklijke . …… …..
4931/4
514

518
1
14

+ 24812

Moeara Enim ………. ..226/to 229

229

+ 2
11
/io
Orion ………………..63

60 8/4

63’14

+ 814
Steaua Romaua ……….110

108

107

— 3
Amsterdam Rubber ……196

196

206 812 + 10
1
12

Bandar Rubber ……….95

. 97 /2

99
1
18

+ 4
1
18
Deli Bat. Rubber ……..150

149
1
18 152818

+ 2
1
18
Oost Java Rubber ……255
8
12 247

259

+ 312
Serbadjadi …………..310

298

329

+ 19

2 Sept. 16 Sept. 30 Sept.
R,,ingof

HolI. Am. Lijn .: …….. 406’/2 439814 453

+ 46’/2 Java China Japan Lijn…. 164

167
1
14 183

+ 19
Kon. Roll. Lloyd ……..182

2098/
4
217814

+ 35814

Kon. Ned. Stoornb. …… 214/4 249V2 27218

+ 57
7
18

Ned. Scheepv. Unie ……171

175

192’/4

+ 2114

Oostzee …………….355

375

407
1
1

+ 52
1
12
A’dam Dcli ………….. 241

246

250 ‘

+ 9
Besoeki …………….166

16781
4

173

+ 7.
Deli Batavi …………475

490

454*

+ 11
Deli Mij ……… . ……. 55O’/s 56781
2
570

+ 19
3
18
Medan ., ……………..203

205

204814* + 1114 –

Senembah …………..530

542

529 8/2* + 29’12
West Java Thee ……..34

33
1
14

33
5
18
—
1
18
* ex div.

De
,itrnerikaansehe af deeling
verheugde zich, na langen
tijd bijna geheel verlaten te zijn geweest, in het afgeloopen kwartaal in een buitengewone belangstelling.
Nieuwe groote orders op allerlei gebied zijn met een
verdere rjzing der reeds hooge metaalprjzen gepaard ge-
gaan en geven niet slechts de industrie, doelt ook de spoor. wegen de handen vol. Door beide categorieën van bedrijfs-
groepen worden dan ook steeds stijgende winstcijfers be-
haald, clie ten opzichte van de toekomstige dividenduitkee-
ringen, de stoutste verwachtingen doen ontstaan. De be-
langrijke koersrijzing in Wallstreet ging gepaard met
levendige onizetten (gemiddeld over het millioen stukken
per dag).
Ons publiek heeft zich onder die omstandigheden, blijk-
baar niet langer onzijdig kunnen houden en neemt thans
ook op ruime schaal aan den handel in Amerikaansche
waardepapieren deel. Bijzondere belangstelling genoten in
de afgeloopei .drie maanden Steelshares, die van
93/8
tot
121’% pCt. stegen; American Car & Foundry’s, die 113/
4
pCt.,
Anaconda’s, die 14, Studebakers, die 9 pCt. verbeterden
enz. –
Geleidelijk vonden ook spoorwegfondsen meer waardee-
ring. Unions bleven gezocht op 14 pCt. ‘hooger koerspeil,
terwijl van de goedkoopere soorten o.a. Southern Rails,
Ene’s, Chesapeake, Ohio’s en Denvers afwisselend vraag
genoten.
Marinefondsen en Maxwells ‘vormden ook telkens een
hoofdschotel voor het koopgraag publiek, eerstgenoemde
vooral in de laatste dagen op de definitieve goedkeuring
van het reorganisatieplan, laatstgenoemde wegens de snel
elkaar opvolgende aflossingen van restantbewij zen.

2 Sept. 16 Sept. 30 Sept.
Rz3gof

American Beet ………. 83’/s

88 8/4

93

+ 9
8
18
American Can ………. 59
1
18

63

69

+ 9’18
Am. Car & Foundry

64
3
1

70
8
12

76’/2 + 11/4
Am. Hide & Leather ..

56
71

65
7
18

64
1
14 + 7
1
18
Am. Smelt. & Ref ……. 95
8
/8 105
7
18 11,4

+ 1818
Anaconda Copper ……l75’/s 182/4 196*

+ 14
8
/s
Central Leather …….. 602/
8

67

78
1
14

+ 18/4
Studebaker …………326

138’/4 135

+ 9
United Gigar .. … .. …

48/4

49718.

51’/

+ 28111

Steel Corp. ………… 93’/s 1061io 1218/4 + 27
7
18

Atchison Topeka …….. 104’/io 105
1
12 109812* + 6°1ic
Baltimore & Ohio ……87ij2 87
1
1io 91 + 3’12
Chesapeake en Ohio .. .. 56
8
18

60

64’14 + 8
8
/8
Denver ………… . …

lS’/s

1518

16’/o +
1°116
Ene ………………37
1
j

38
1
116

39
5
18

+ 2
8
/s
Kans. City Southern . . .. 25
1
110
261
4

27 ‘/2 -+
1
0
I1
Southern Pacific ……..97’/io
97112
105’18

+ 715/io

South. Railw. cert. v. aand. 24
8
14

25
1
12

2614 + 2
Union Pacific ……….140
88
/10
144812
154
7
18

+ 13
15
1j6
Canachian Pacific …….. 185

1858/
g
193

+ 8
* ex div.

Te L o n d e n was de stemming ter beurze deze week aan-
vankelijk vast, o.a. voor
Grand Trunks,
in verband met de
bevredigende dividend-uitkeering. Ook Consols waren, eerst
goed gezocht: 604-603/
4
, terwijl Peruvians van 253% tot
26 opkwamen. Een gunstige uitwerking had ook de uit-
slag van de inschrijving op de Canadeesche
–
oorlogsieening,
groot £ 20 millioen, die ca. tweemaal overteekend werd.
Een minder bevredigenden indruk maakten daarentegen
de geleidelijk geringer wordende verkoopen van schatkist-
wissels en exchequerbonds. Nog steeds schijnt men in Enge.
land evenwel de uitgifte van een groote oorlogsleening niet
aan te durven, weshalve men thans door de uitgifte van
schatkistobligatiën met verhoogd rente-type (6 pCt.) de oorlogskosten tracht te bestrijden. In de pers vindt deze
wijze van oorlogsfinanciering evenwel lang niet algemeen
instemming.

1

4 October 1916

ECONOMISCH.STATISTISCHE BERICHTEN

635

Te B e r lij n verkeerde de beurs eerst onder den gun-
stigen indruk van de bevredigende jaarresultaten door in-
stellingen als de IPhönix, Laurahütte (die.10 pCt. dividend
uitkeert tegen 4 pCt. over 1914115), Gelsenkirchener e.a.
behaald. Toch was ook aan de Spreè het slot minder willig,
wellicht wegens den indruk, gewekt door de rede van de
rijkskanselier, die ûog niet de geringste hoop laat op een
spoedig einde van den oorlog.

Te P a r ij s duikt de voorbereiding voor de inschrijving
op de nieuwe Fransche oorlgsleening op alle afdeelingen
ter beurze, die, in verband met het vrijmaken van gel-
den, een zwakker voorkomen vertoonen. De oude 3 pCt.
Fransche Rente daalde van 62,50 tot 62,15._

Te N e w Y o r k houdt de geldruimte aan, zonals ook uit
de toeneming van de surplus-reserve bij de New Yorksche
banken en uit de lage noteering van call money blijkt.
Eenige cijfers betreffende de spoorwegmaatschappijen
maken een schjtterenden indruk. Zoo behaalde cle Ene over
het boekjaar, geëindigd 30 Juni j.l., een surplus van
$ 1.983.376 (v. j. $ 530.800); de Norfolk & Western een
surplus van $ 2.606.618 ($1.819.043) duz. Aan dividend- en
rente-betalingen werd dan ook in September in de Unie
$ 142.539.689 besteed tegen $ 115.154.000 in Sept. 1915.

GOEDERENHANDEL

GRANEN.
2 October 1916.

T a r
w
e. Nadat in het begin der week cle positie der
Europeesche markten nog gelijk was gebleven aan clie der
vorige week met over het algemeen vaste stemming in
Amerika en Argentinië.en weinig belangstelling in Europa,
is daarin later verandering gekomen. De Europeesche,
vooral de Engelsche markten hebben het Arnerikaansche
voorbeeld gevolgd en ook daar vertoonde zich meer koop-
lust niet eenige prijsverhooging, welke echter later weder
gedeeltelijk verloren ging. Een der hoofdoorzaken voor de
verbetering vormen de -wedet stijgende zeevrachten, die
vooral van Argentinië van het verlies der laatste weken
weder een groot gedeelte hebben ingehaald cii nu ongeveer 20
shilling per ton noteeren boven het in de vorige weelc be-
xeikte laagste punt. Bovendien was de vraag in Europa
beter en maakten ook de zeer pessimistische berekeningen,
onlangs gepubliceerd over het resultaat der. Amerikhansehe
tai-weoogsteu, blijkbaar indruk.
Berekend wordt, dat de in de Vereenigde Staten geoogste
tarwe ongeveer voldoende zal zijn voor de binuenlandsche
behoefte, zoodat voor export slechts de van den vorigen
oogst overgebleven hoeveelheid beschikbaar is. I)eze nu – is
wel van grooten omvang, maar telkens blijkt toch weder,
hoezeer Europa bij de dekking zijner behoefte aan tarwe
zich zal hebben te wenden tot andere landen dan het
Noord-Amerikaansche vasteland. In Canada schijnt wel-
iswaar de opbrengst hier en daar beter uit te vallen dan
de.meest ongunstige voorspellingen hadden doen verwach-
ten, maar de kwaliteit der eerste aanvoeren van den nieu- –
won oogst is over het algemeen onbevredigend. Waarschijn-
lijk echter zal die later beter zijn, want de districten, van-
waar dc eerste aanvoeren komen van nieuwe tarwe, zijn
juist de het meest door black-rust en hitte geteisterde stre-
ken. De aanvoeren aali de markten in Noord-Amerika en
Canada zijn belangrijk kleiner dan iii voorafgaande jaren en
de zichtbare voorraad in beide landen neemt dan ook in
de laatste weken af. Het vraagstuk der tarwevoorziening
van Europa in. het eerste halfjaar van 1917 belooft nog
veel hoofdbrekens te zullen kosten e, bij zijn oplossing zal
zeker het tekort aan vrachtruimte een allereerste rol blij-
ven spelen.
In, de laatste dagen zijn de markten in Amerika minder
vast dan in het begin der week en na eenige verhooging
sluit Decembertarwe te Chicago op 30 September vrijwel
onveranderd bij het einde der vorige week.
M a ï s was zeer vast, in Amerika en A-gentinië zoowel
als in Europa. Uit Amerika komen klachten over vorst- –
schade met vei-wachtiiig van lagere oogsttaxatie. Er valt
daar echter slechts weinig pi
–
ijsverhooging te constateeren.
In Engeland is de vraag naar mais aanzienlijk beter en
cle prijzen hebben zich daar dan ook vrij belangrijk kunnen
herstellen, terwijl het dringende aanbod is verdwenen. De
hoogere vrachten van Argentinië hebben daarbij een groote
rol gespeeld. De voorraden in Argentinië zijn nog zeer groot
en voor de aankomsten in de havenplaatsen is nauwelijks
ruirrte beschikbaar. –

De positie van g e r s t en h a v e r geeft weiuig verande-
ring te zien. Gerst blijft in de uitvoerlanden bij voortdu-
ring vast met goede vraag voor de betere soorten, ofschoon
de afzet n Engeland hiet groot is. Haver echter is ook in
Europa vast en hooger.
L ij n z ;. a d. De berichten omtrent den oogst in Argen-
tinië waren in de laatste dagen dezer week zeer ongunstig
en c.fschoori hier en daar eenige regenval den toestand
scheen te zullen verbeteren, was die geheel onvoldoende en
wordt zelfs van een mislukking gespjoken. Vandaar zeer sterke prijsverhooging en gering aanbod, waarvan de ge-
volgen zich zeker ook in Amerika zullen doen gevoelen.

Markten in Nederland.

Eindelijk is een begin gemaakt met de lang verwachte
distributie door de Regeering van ge r s t, li a v e r en lij n-
k o e k e n en de eerste afleveringen zullen deze week plaats
vinden: J)e beschikbaar gestelde hoeveelheid is echter klei-
ner dan men had gehoopt. De distributie zal zeker eenige
verademing brengen, doch aan de geheele bestaande be-
hoefte zal zij niet kunnen voldoen. De prijzen van zich nog
in de handen van dcii vrijen handel bevindende artikelen
zijn dan ook weder gastegen en voor de afvalproclucten der
nieclmclens wordt steeds meer betaald.

Noteeringen.

Chicago

1

Buenos Airc)

Dafo

Toroe Mais

Haver

Tarioe Mais

Lijn:.
Dec.
1
Dec.
1
– Dec.
1
Oct.
1
Oct.

Oct.

2 Oct. 1916
156’/s
74’/
48I8
‘*
***

25 Sept.1916
1542)

87 ,/, ‘)
46’Ii
2)

10,50
5,20
13,90
2 Oct; 1915 96’I8
53’Ii
35′!,
11,55
4,80
11,30
2 Oct. 1914
108 68
48’/z
10,20
4,90′
10,20
20 Juli1914
82
1
)
56e18
1
)
36V,’)
0,402)
5,382)
13,702)

1)
per Dec.
2)
per Sept.
*)

De

noteeringen

van
Buenos
Aires zijn
van
88

en
21 September.

Loco-prijzen te Rotterdam/Amsterdam.

Soorten. 2 Oct.
25 Sept.
Soorten.
2 Oct.
25Sept.

425′)
425
1
)
Haver38 lb.white
Rogge No. 2
18,—’) 18,—’)
Western ..
nom. nom.
Lijnkoeken.

Nd.

Tarwe …….

MaïhLaPlata
275
1
)
275
1
)

clipped

…….

Amer.. van La
ferst

46

lb.
Plata-zaad

. .
180
1
)
180
1
)
feeding….
360
1
)
360
1
)
LijnzaadLaPlata
570.—
570.-

1)
Regeeringsprjs.

AANVO
‘
EREN in tons van 1.000 kilo’s.

Rotferdan&

,

Amsterdan

Artikelen

24-30Sepl.

Sedert

24-30Sept. Sedert
1916

1
1
Ja,,. ’16

1916

1
1Jan.’16

30.487
1.257.889
–
18.793
(waarvan voor de Bel-
Tarwe

……………

gium Relief Comm.).
14.331
701.940
– – –
17.139
–
525
–
10.032
. –
500 M ais

…………….
372.620
8.690 148.428

Rogge

………………

(waarvan

voor cie Bel-

Boekweit

……………..

gium Relief Comm.).

20.
.236

–
68.262
–
–
–
86.244
4.530 14.459
Haver

……………..
–
41.360
1.480
7.840 3.580
85.342 5.945 44.945

Gerst …… ………….

6.100
119.654
—
5.735
Lijnzaad

………….

Tarwemeel

………..
–
17.830
– –
Lïjnköeken

………..

(waarvan voor de Bel-
gium Relief Conin,.).
–
1.260
– –

METALEN.

IJZER EN STAAL.

E
n ge! an d. In al de produceerende districten wordt
niet volle kracht gewerkt en de vraag naar afgewerkt ijzer
en staal van elke soort schijnt niet op te houden. De leve-
ringen worden steeds moeilijker, daar de eene week na de andere verloopt en slechts materiaal voor rekening van de
Admiraliteit en het Ministerie van Oorlog eenige kans van
doorkomen heeft. Er is thans bijna geen vraag voor parti-
culiere behoeften, daar het onmogelijk is om eenig materiaal

636

ECONOMISCH.STATISTISCHE BERICHTEN

4 October 1916

van welke soort ook voor gewoon werk geleverd te krijgen.
De prijzen voor binnenlandsch materiaal, welke officieel
zijn vastgesteld, hebben geen verandering ondergaan, ter-
wijl die voor export. nog een lichte opwaartsche neiging
tonnen. De verkoop en verdêeling van haematiet ijzer
blijven onder streng officieel toezicht en zelfs voor een
contract van tien ton is machtiging van Londen noodig.
Woensdag ging het gerucht, dat verschillende vergun-
ningen verleend zijn voor den uitvoer van smeedijzer naar
neutrale landen. Dit veroorzaakte een zekere verwondering,
met het oog op de vroegere bekendmakingefi, -doch vindt
verklaring in het feit, dat smeedijzer overvloedig is. Vier
of vijf ovens meer zijn gereed om in werking te worden
gesteld, doch terwijl er geen beletsel is wat betreft den
aanvoer van cokes en ijzererts, schijnt het gebrek aan werk-
krachten de fabrieken te verhinderen, haar plannen ten
uitvoer te brengen.

D u i t s c h 1 a,n d. De hoogovens werken alle met hoog-
druk en nog zijn zij niet in staat, gelijken tred te houden
met de binnenlandsche vraag of die van het neutrale bui-
tenland.
Er worden thans voorbereidingen gemaakt om een paar
hoogovens meer in gebruik te nemen. Men verwacht, dat
de ruwijzer-productie gedurende September die der vorige
maand zal overtreffen, doch het juiste cijfer is nog niet
gepubliceerd.
In een bekendmaking van het Roheisen Verband wordt
toegestaan, vbor het vierde kwartaal tegen de laatste prij.
zen te verkoopen.

A rn e r i k a. De spoorwegmaatschappijen schijnen niet
over voldoende wagons te beschikken om aan de eischen
van het zich enorm uitbreidende verkeer te voldoen en uit
het Pittsburghdistrict wordt bericht, dat de fabrieken, met
het oog op dit beletsel, genoodzaakt waren, hare leveringen te beperken. De spoorwegen trachten echter zooveel moge-
lijk hierin tegemoet te komen door groote bestellingen te
doen voor rollend materiaal.
Er zijn ook teekenen van een acuut gebrek aan werk-
lieden, hetgeen natuurlijk zijn invloed uitoefent op de pro-ductie van ijzer- en staal-materialen.

KOPER.

Statistiek van Henry R. Merton & Co. Ltd.

15Sept. 31Aug. 15Aug.

31 Augustus.

1916.
1916.
1916. 1915. 1914. 1913.
Voorraad
ton
ton ton ton ton
ton
in Engeland en
inFrankrijk..
7.118 7.514 5.822
29.564 23.108
20.006
Zeilend v. Chili
1.550 850
1.450
2.450
825
2.300
Id.vanAustralië
3.000 3.150
3.750 2.100
4.000 4.200

Totaal .. 11.668 11.514 11.022 34.114 27.933 26.506

Fijn Koper

–
te Rotterdam 1.150 1.150 1.150 1.150 2900 3.600
Id. te Hamburg •2.867 2.867
0
2.867
2.867
2.867 2.138
Id. te Bremen. *1.106 *1.106 *1.106
1.106
*1.106
1.801

Totaal .. 16.791 16.637 16.145 39.237 34.806 34.045

Prijs van Stan- £

£

£

£

£

£
daardKoperp.t. 116.-/- 109.101- 116.-!- 68.1216 56.101- 71.716

* Als op 31 Juli 1914, sedert wanneer geen opgaven’zijn
ontvangen; thans waarschijnlijk nihil.

Loco-Noteeringen te Londen:

Data
Ijzer
Clcv.
No. 3
Koper
Standard

Tin
–
Lood
Zink

29 Sept. 1916..
nom.
118.101-
175.101- 30.101-
52.-!-
22

,,

1916..
nom.
116.-/-
171.216
30.101-
54.-/-
Oct. 1915..
64111
73.!-
150.-!-
25.-!-
70.-!-
2

Oct. 1914..
50111
57.-!-
135.101-
18.151-
–
20 Juli 1914..
5114
61.-!-
145.15,-
19.-!-
21.101-

STEENKOLEN.

Veel aandacht is deze week door de kolenindustrie ge-
wijd aan de verschillende berichten, die de ronde deden
aangaande verdere door het Gouvernement te nemen maat-
regelen om zijn toezicht meer volkomen en krachtdadig te
doen zijn.
Het plan voor leveringen aan Italië schijnt vorderingen

te maken en er is half-officieel aangekondigd, dat de onder-
handelingen een bevredigend verloop gehad hebben. De
prijzen zullen hetzelfde zijn als voor leveringen naar Noord-
Frankrijk, terwijl de vrachten gebaseerd zullen zijn op
67 sh. 6 d. van de Tyne naar Genua tegen 65 sh. van de
Tyne naar Marseille.
Overigens is er geen verandering in den toestand van
de kolenmarkt.

PETROLEUM.

(Ontleend aan den ,,Petroleum Review”.)

Londen, 22 September 1916.
Petroleum. Amerikaansch geraffineerd, sterke vraag tegen
onveranderde prijzen.

Water White ……1 s. 2
1
12 d.
Standard White …. 1 s. 1
1
12
d.
2e destillaat …….. is.

Paraffine. De onveranderde prijzen zijn ongeveer:
Smeltpunt

140
0
. …..
53/4 d. tot 6 d.

130-132
0
……5

d.

125-128
0
……4
1
/3
d.

per lb.

118-120
0
……4

cl.

Terpentijn. Prijzen zijn gestegen:

Amerikaansch loco ……..43 s.
October/December ……..43 s. 01 d.
Januari/April …………44
S.
41 d.

Stookolie en vethoudende oliën niet officieel genoteerd.
De hooge vrachten doen hun invloed gelden.

Smeeroliën. Sedert onze vorige noteering geen verandering
in de plijzen.
Anjerican red …… . ……. vanaf £ 21
American pale …………

£ 21
Ainerican filtered cylinder

£ 17
American dark cylinder

£ 15
Benzine. De markt blijft haar vast karakter behouden.
Uitgezonderd in Schotland en Ierland, waar alle merken
1 d. per gallon duurder zijn, bedroegen de prijzen:

No. 1 …………2s. lod.)
No. 2 ………….2 s. 9 d.’ per gallon.
No. 3 …………2s.

8d.J

Liverpool, 21 September 1916.
Petroleumproducten vinden vasten verkoop. Amerikaanseh
gaat tegen 11 d. tot 1 s. per gallon. Geen Russische olie
aan de markt.
De prijs van benzine voor den kleinhandel bedraagt
2 s. 10 d. per gallon. Leveringen volgen echter moeielijk.

Bakou, 21 September 1916.
De markt voor ruwe olie blijft vast. De noteeringen
handhaven zich nog steeds op 45 kopeken per poed.

New York, 21 September 1916.

Geraffineerd in kisten 11,00 c.) Standard White in vaten 8,60 c. per gallon.
Credit Balances

2,30 c.J
Pennsylvanian Crude $ 2,30 per vat.

Philadelphia, 21 September 1916.
Standard White wordt 8,60 c. per gallon genoteerd.

Bucarest, 21 September 1916.
Op de markt gaat veel om. Ruwe Bustenari noteert
76 franes per ton.

KATOEN.

Marktbericht van de Heeren Sir Jacob Behrens & Sons,
Manchester dd. 20 September 1916.
De prijzen van Amerikaansche katoen hebben de geheele
week sterk gefluctueerd en zijn ten slotte veer 13 punten
gestegen. Bovendien zijn de noteeringen voor de winter-
maanden nog verder verhoogd, want terwijl deze in Juli
ca. 20 punten lager waren dan de loco-noteering, wordt dit
verschil nu geregeld kleiner. Ook worden de tegenwoordige
hooge prijzen in de hand gewerkt door speculatieve inkoo-
pen, omdat men meent, dat de nieuwe oogst onvoldoende
zal blijken te zijn voor het verbruik.’ De heeren Neill Bros
hebben echter een nieuw bericht gepubliceerd, waarin zij
het oordeel van den heer R. L. Neill onderschrijven. Deze
heeft n.m. een reis door de katoendistricten gemaakt en
meent dat het pessimistische Bureau-rapport overdreven is,
zoodat hij zelfs de mogelijkheid van een groote top-erop,
vooral in Texas en Zuid-Oklahoma aanneemt en, indien er
geen vroege vorst intreedt, een oogst. van ca. 14 millioen
balen waarschijnlijk acht.
Na de aanvankelijk zeer gunstige berichten omtrent den

4 October 1916

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

637

Egyptischen oogst luiden deze thans minder -goed en de oogst wordt thans niet hooger dan 7 millioen cantars ge-
schat. De prijzen zijn dan ook gestegen, door dekkings-
koopen en in verband met den zeer kleinen vooraad.
Spinners van Amerikaansche garens hebben veel, vraag
gehad voor het binnenland, vooral voor medio-nummers.
Zoowel 44er en 46cr twist als inslaggarens boven no. 50
zijn dan ook zeer vast in prijs. In grove nummers is meer
vraag naar weft dan naar twist. Egyptische garens zijn
zeer vast en spinners zijn •huiverig te noteeren door de
groote fluctuaties in ruwe katoen. De exportvraag is hoofd-
zakelijk •beperkt tot speciale kwaliteiten Amerikaansche en
Egyptische garens voor de tricotage-industrie, en tot de
fijnere garens voor Frankrijk, daar die -markt voor de grove
garens thans hoofdzakelijk uit Spanje en Italië voorzien
wordt. Behalve in 701100 enkel voor Calcutta en eenige
kleine partijtjes voor Bombay is voor het verre Oosten Vrij-
wel niets gedaan. Spinners van getwijnde Amerikaansche
garens zien hun marge successievelijk inkrimpen door de
afnemende vraag naar deze garens. –
De doekmarkt blijft vast; er is veel vraag tot oploopende
prijzen, die echter in vele gevallen toch nog te laag blijken.
Fabrikanten zijn thans beter bezet dan zulks sedert het
begin van den oorlog het geval is geweest en kunnen dus
aan hunne verbeterde marges vasthouden. Ook heeft de
regeering eenige flinke orders in zware ruwe katoen ge-
plaatst. Calcutta koopt ook weer White shirtings, doch
Ruwe shirtings en Dhooties blijven verwaarloosd. Van
China komt iets meer belangstelling en de meeste Ooster-
sche markten beginnen thans te beseffen, dat zij verhoogde
prijzen moeten betalen, als zij hun voorraden weer willen
aanvullen.

NOTEERINGEN VOOR LOCO-KATOEN.

(Middling Uplands.)

30
Sept. ‘ 16123
Sept.
16116
Sept.’
16130 Sept.’
15130
Sept.’ 14

New York…. 16,00 c 15,95e 15,55 c 12,00 c 11,-c
Liverpool ….

9,50d

9,62d

9,51d

6,85d

5,30d

Ontvangsten in, en uitvoeren van Amerikaansche havens.

(In dujzendtallen balen.)

1
Aug.
’16
Overecnkomstiqe pet joden
–
tot
–
27Sept.’16
191516

1914-’15

Ontvangsten Gulf-Havens..
758 530 264
,,

Atlant. Havens
414
421
137
Uitvoer naar Gr. Brittannië
376
194
56
‘t Vasteland.
358 295
51
Japan etc…
57
34
9

Voorraden in duizendtallen
1
23 Sept. ’16
23 Sept-. ’15
23 Sept.
’14

685
938.
315
Binnenland …………..
514 556
230
Amerik. havens ………..

238
82
New York

……………84
New Orleans …………
134

.

138
54
Liverpool

……………
589
1034 829

WOL.

Op de den 22sten September geëindigde zesde reeks L o n –
densche veilingen zijn van de aangeboden 103.000 balen
87.000 balen voor het binnenland en 6.000 voor export van
de hand gegaan, terwijl 10.000 balen werden opgehouden.
De zevende reeks zal den 24sten October aanvangen en ver-
moedelijk niet meer dan 100.000 balen omvatten.
Te B rad ford blijft de stemming vast, maar de omvang
der zaken is eenigszins afgenomen. –
Ook te Bos to ‘ii is de markt zeer -vast. Niettegenstaande
buitengewoon groote aanvoeren uit Australië begint zich
eenige schaarschte te vertoonen. De aanvoeren van 1 Januari
tot einde Augustus bedroegen:

1916

1915

Domestic wol …. 650000 balen 600.000 balen
Foreign wol ….

510.000 ,,

380.000 ,,

1.160.000 balen

980.000 balen

In Zuid – Amerika ismen met scheren begonnen, maar
er is op de groote markten nog weinig wol aangevoerd.
Intusschen kan men in het binnenland reeds belangrijke
aankoopen waarnemen voor rekening van Noord-Amerikaan-
sche huizen, tegen prijzen, 15 0 20
O/
hooger dan die bij

het begin

der ‘voige
campagne werden besteed.
Midden
Octobér verwacht men
het

begin
der -aanvoeren
aan de
marktplaatsen.

Noteeringen te Bradford:

Coloniat carded
Data
kerage
64
–
56
1

50
1

46
1

40

•28 September 1916….
54
39
33 28
25
1
12

21

,,

1916….
5.3
39
32’/
27’/2
25
28 September 1915….
38 32
28
25
23
SUIKER.

Onze B i e t s u i k e r m a r k t was gedurende de afgeloopen
week onregelmatig gestemd, hetgeen blijkt uit de noteeriug
voor Oct./Dec.-levering, die van
f
25/io opliep naar
f
25/
om ten slotte op
f
25lio terug te vallen. Men wacht nog
steeds op de regeling van den uitvoer. De eerste bietsuiker
uit den nieuwen oogst zal nu spoedig voor handel en con-
sumptie disponibel komen.
Volgens F. 0. Licht bedroegen de zichtbare voorraden:

–

1916

1915
Dultschl.

1 Febr . ……..

*1.200.000
*2.350.000
tons
Hamburg ,
Oostenrijk 1 Febr . ……..

*930 .000

1.274.054
Frankrijk

1 Juli

…. ….33.189

– 118.953
Nederland 1 Sept . ……..

3.706

19.138
België

1 Aug .

……..

19.642

79.913
Engeland

1 Sept– ……
-159013

163.504

Totaal in Europa … – ….

2.346.450

4.005.562 tons
er.St.vNA. 7 Sept. ……..

.255.000

277.867
Cuba, alle havens 6 Sept . ……

362.000

384.200

Totaal ……….2.963.450

4.647.629 tons
*Raming.

Met uitsluiting van Duitschland, Oostenrijk en België
wordt deze vergelijking als volgt:

1916

1915

Frankrijk

1 Juli ……….33.189

118.953 tons
Nederland

1 Sept . ……….

3.706

19.138
Engeland

1 Sept. . . . . . …..

159.913

163.504
V. St. v. N.A. 7 Sept . ………. 255.000

277.867
Cuba,havens 6 Sept . ………. 362.000

364.200

Totaal …………813.808

943.662 tons

Java berichtte verdere kleine afdoeningen van diipo-
nibele No. 16 en honger op basis van
f
12
1
12 voor hoofd-
plaatslevering. Voor den nieuwen oogst zoude waarschij olijk
tot
f
12
1
12. voor Superieur en
f 1121
2
voor No. 16 en honger
belangstelling te vinden zijn, doch verkoopers geven de
voorkeur aan een afwachtende houding.

In A m e r i k a was de stemming weder iets flauwer, zoo-
dat de noteering voor Spot Centrifugals
114
c. terug liep tot
5,77 c. Van de groote daling der prijzen gedurende Aug./Sept.
hebben Noörwegen, Portugal en Argentinië gebruik gemaakt
om hun tekort aan suiker tot – onder tegenwoordige om-
standigheden – matige prijzen aan te vullen. De aan-
voeren der week in Amerika bedroegen 22.000 tons, de
versmeltingen 53.000 tons en de voorraad 206.000 tons.

Te Londen werden Cuba Centrifugals op 26 Sept. ge-
noteerd met 2116 f.o.b. Cuba voor September-, 1919 voor
December- en 17/6 voor Maart-afscheep, terwijl de f.o.b.
noteering voor Americaa Granulated 2616 en voor witte
Java 2116 was.

De C ub a-statistiek is als volgt:.

Ontvangsten der week

196

1915

1914

eindigende24 Sept…’

. 780

7.358

5.000 tons
Totaal sedert 1 Dec. . . 2.969.885 2.514.201 2.558.528
Werkende fabrieken ..

1

1

1

NOTEERINGEN

Amsterdam
Londen
New York
–
1
1
A,ncric.
Data,
per
Tates
White
Gronu-
96%
Oct./Dcc.
Cubes,
.10705
1

lated
Centrifug.
No. 1
fob.
1

fob.

29Sept.1916….
f
25’1
4711
1
12
2116
1

2618
5,77
22

,,

1916….
25
1
/g
47/1)/z
21/9
1

2516
6,02
29 Sept.1915.. ..
18
°
/
50
1
–
201-
1

1716
3,7503,89
29 Sept. 1914.. . .
,,

14
27
/22
33/6
–
1
–
5,02
21 Juli 1914….
,,

11
18
112
181-
–
–
3,26

638

EONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

4
October
1916

RUBBER.

• De stemming is in de afgeloopen week iets flauwer geweest.
Van verschillende zijden werden pogingen aangewend om
de markt te drukken, hetgeen aanvankelijk gelukte; echter
bij aanbod tegen lagere prijzen ontstond goede vraag, zoo-
dat de prijzen zich weer gedeeltelijk konden herstellen. Prima
Crepe loco werd gedaan. tot 21314, doch de prijs liep weder
spoedig op tot
21411
4.

Slotnoteeringen:

Prima Heva Crepe loco Oct.
2/4’/4
einde vor.wk.
locolSpt.2/5
Nov./Dec. 214112

,,

,,
,,
Oct./Dec.215
Jan./Juni214
8
14

,,

,.Jau./Juui2/5 ‘/2
Sinoked Shects
114
d. minder

11
d. minder. Hard cure fine Para loco 311

,,

, ,,
loco

311 ‘/2

KOFFIE.

(Uit het Mailbericht van de Makelaars G. Duuring & Zoon,
Kolff & Witkamp en Leonard Jacobson & Zonen).

De markt is stil en wordt er alleen voor onmiddellijk
verbruik verhandeld tot de bestaande prijzen. Santos blijft
45 genoteerd. Het weinige (lat 1fl de eerste hand wordt aan-geboden blijft vlot weggaan.
Noteeringen en voorraden.

Data
Rio
Santos
Wisse1koer
Voorraad
..
Voorraad
Prijs

30 Sept. 1916
427.000
6600
2.442.000
6500
12/g
23

,,

1916
418.000
6600
2.423.000
–
30 Sept. 1915
489.000
4900
2.226.000
5500
12V8
24 Juli

1914
353.000
4900
889.000
5700
16

Ontvangsten.

Rio

So,,tos
Data

ïeloo pen

Sedert

Afgeloo pen

Scdert
–

week

1 Juli

week

1 Juli

30 Sept. 1916 ..

68.000

729.000

316.000

3.984.000
30 Sept. 1915 ..

101.000

963.000

360.000

4.362.000

TABAK.

(UithetMaandberichtder firmaP.Meerkamp vanEmbden &Zn.)
De twee afgeloopen maanden hebben voor den tabaks.
handel weder belangrijke gebeurtenissen gebracht, welke
den bestaanden toestand van onzekerheid en spanning in
niet geringe mate vermeerderd hebben.
Op 7 Augustus verscheen plotseling het bericht, dat met het oog op (le in het binnenland voorhanden zijnde groote
voorraden tabak en teneinde prijsopdrjving tegen te gaan,
de invoer van ruwe tabak en tabaksfabrikaten, met uitzon-
(lering van sigarettentabak, in Duitschland verboden werd,
welk verbod vanaf 7 Augustus in werking trad. Tegelijkertijd werd de verkoop van tabak in Duitschland
zelf voorloopig eveneens verboden.
])it besluit verwekte natuurlijk groot opzien, al was in
verband metde vacantie omtrent den directen invloed op
de markt nog niet dadelijk een oordeel te vellen.
Zelfs thans is nog niet na te gaan, hoever die invloed
strekken zal. Zooals te verwachten was, zijn de prijzen in de eerste inschrijving, die na de vacantie gehouden werd,
vrij beduidend gedaald. Men moet hierbij echter niet uit het
oog verliezen, dat de markt vôör de vacantie, in verband
met de toen juist weder vereischte N. 0. T. consignatie op
het allerhoogste peil sloot, zoodat er, waar de boog zoo
strak gespannen was, niet veel noodig was om eenige ken-tering te veroorzaken.
Of de grenzen voor alle soorten lang gesloten zullen kun-
nen blijven, én wat later bij de hernieuwde openstelling zal
geschieden, dit alles blijft nog een open vraag.
In verband met deze maatregelen valt nog te vermelden
de oprichting in Bremen van de ,,])eutsche Tabakhandels-
Gesellschaft”, waarbij – zoowel importeurs en handelaars als
fabrikanten betrokken zijn; nadere bijzonderheden hier-
omtrent ontbreken nog.
Uit den aard der zaak heerscht door dit alles een groot
gevoel van onzekerheid bij de bij ons artikel betrokkenen.
Een groote grief blijft ook voor velen de voortdurende
onzekerheid omtrent de uitvoering der N. 0. T-clausule
welke Engeland 14 Juli weder in werking gesteld heeft.
Waar de officieele mededeeling der N. 0. T. destijds luidde
dat volgens kennisgeving van de Engelsche legatie
voortaax
alle tabak, met uitzondering der
.
Ned. Indische soorten,

weder aan de N. 0. T. geeonsignerd moest worden, heeft
aanvankelijk wel niemand aan de mogelijkheid gedacht, dat
deze bepaling ook toepasselijk verklaard zou kunnen wor
–
den op partijen welke vOOr 14 Juli verladen waren, waar
–
door die feitelijk terugwerkende kracht zou verkrijgen, het-
geen een geheel ongewoon verschijnsel zou zijn, dat tot
groote onbillijkheden aanleiding moest geven. Intusschen
zijn echter verschillende aanvullende bepalingen in het
leven geroepen, waarbij merkwaardigerwijze deze datum
geheel op den achtergrond gedrongen lijkt te zijn, en er
heerscht thans in dit opzicht algeheele onzekerheid, terwijl
ccii aantal booten reeds 3 d 4 weken hier liggen, zonder dat
de eigenaars der tabak iets naders daaromtrent te weten
kunnen komen of hun goederen in ontvangst kunnen
nemen. –
Hoe bezwaarlijk dergelijke vertragingen zijn, vooral in
tijden als de tegenwoordige, waarin de toestanden zich met
den dag wijzigen, behoeft niet nader uiteen gezet.
Ook omtrent de mogelijkheid om voor verdere anvoez
–
en
van de N. 0. T. consenten te verkrijgen, tast men nog
nagenoeg geheel in het duister.
De S u m a t r a-importeurs vonden in de op de markt
heerschende onzekerheid aanleiding het restant van den
oogst en bloc te verkoopen. Omtrent de mérites van derge
lijke verkoopen is het onder de telkns wisselende omsjan-
digheden uiterst moeilijk een oordeel te vellen, al valt niet
te ontkennen dat deze voor het gros der handelaars steeds
in hooge mate teleurstellend zijn. In elk geval dient men
echter de zaak te beschouwen los van de fantastische be-
richten welke daaromtrent, in verband met de van Duitsche
zijde genoiien maatregelen, in verschillende bladen de ronde
gedaan hebben.
Van dezen oogst zijn thansverkocht 231.313 pakken tot
circa 180 cents; de vorige oogst heeft bedragen 246.543 –
pakken, verkocht tot circa 93 cents, terwijl oogst 1916 ge-
raamd wordt op circa 237.000 pakken.
Van J a v a werd slechts één inschrijving gehouden en
wel op 29 September te Amsterdam. Deze bestond uit 9362
pakken, t. w. 4768 pakken Vorstenlanden, 2589 pakken
Bezoekje Blad, 329 pakken Bezoekje krossok, 1321 pakken
Kedirie-Rembang krossok, 72 pakken Malang krossok en
283 pakken diversen. –
Omtrent den uitval is niets bijzonders te vermelden; zoo-
-als boven reeds aangeduid was de stemming eenigszins wei-
felend; en liepen de prijzen voor alle soorten nogal wat
lager; wanneer men echter ziet dat bijv. voor de partijen
Vorstenlanden midden- en topblad, welke het hoofdkwan-
tum der inschrijving vormden, de prijzen grootendeels tus-
schen 80 en 100 cents varieerden, hebben importeurs zeker –
nog geen reden tot klagen.
• Van B o r
11
e o werden verkocht 1429 pakken – N. 0. T.-
tabak; de uitval was in doorsnede vrij goed, en de tabak
werd, de qmstandigheden in aanmerking genomen, goed
betaald.
Van dit gewas zijn thans verkocht 7891 pakken tot circa
-148 cents, tegen 14,942 pakken tot circa 59 cents, welke de
vorige oogst opgeleverd heeft.
Bovendien werd in deze inschrjvng aangeboden een groot kwantum bijsoorten, t. w. 3044 balen B r as i eI,
3907 balen D om i n go, 1344 ceroenen
II
a v a n a, 974 ba-
len C 01
U
m b ia, 1100 balen Para g
t’
a y, 742 balen Ve-
nezuela, 500 balen Mexico en 581 kisten Seedleaf.
Ook deze partijen hadden natuurlijk van de verandering
in den toestand te lijden, oogenschijnlijk meer nog dan- de
Java’s. Aanvankelijk konden dan ook de meeste importeurs
niet besluiten de tabak tot de ontvangen biedingen af te geven en werden tal van partijen opgehouden, waarvan
echter verscheidene later nog afgedaan werden.

VETTEN EN OL1N.

O 1 e o – M a
r ga r i n e onveranderd. Er werd deze week
wederom een partij van 1000 Trcs. ,,Amour extra” stoomend
tot
f
92
1
12 verkocht en verder nog 100 Trcs. ,,Monogram”,
op Octoher-aflading, tot
f
85,—.
Voor ,,Ohoicest” op aflading werden biedingen van
f
91
1
12
geweigerd.
Oleo-Stearine zonder offerten.
P rem i er – J u s vaster. Er werden ronde posten le soort
op October-aflading geplaatt tot
f
78,—; de vraagprijzen
zijn thans
f
80,—.
In t,eede en derde soorten zijn
–
er geen offerten aan de
markt.
Verkocht werden 150 Trcs. ,,Fae. A”, op October-aflading,
a
f
80,—.

–
Mutton Preinier-Jus werd op October-aflading tot
f
72,— gedaan.

–

4 October 1916

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

639

N e u
t
r alla r d. De vraagprjzen voor ,,stoomeüd” luiden
IIOUT.

f
100,— tot
f
101 /2.

1
Imitatie Neutrallard wordt stoomend tot
f
98,—
Cronstadt
Golf van Mexico

Holland
Oostk.
Engeland Holland
Engeland
aangeboden. Data
Katoen za a dol
i
e zonder zaken.

De noteering

voor
(gezaagd) (,nijti-
(Pitch-

1
(Pitch.

Boterolie is
f
70171.— ,,cost freight” Rotterdam; menwil
–
stutten)
j’ine)

1
pine)

biedingen van
f
68,— naar Amerika opseinen.
Ge r af f
i
â eer d C oc os vet.

Noteering
:

f
76,—

vôor 25130 September 1916
..

–

–

–

1

46216

prompte levering.
18123

,,

1916
..

–

–

–
27 Sept.12 Oct. 1915
. .

–

–

–

1

–
28 Sept.13 Oct.

1914
..

–

–

–

8716
COPRA.

.
Juli 1914 ..

f12,—

2416

751-

7716

De markt was gedurende de a.fgeloopen week weder
•
vaster

gestemd.

Java

1. in. s.

werd gedaan tot
f
38’12 en f39,—,
KOLEN.
Molukken telquel tot
f
35,—.
Cardiff
Oostk. Engeland
Ceylon cif.

Londen
£
31.15.- en cii. Marseille
£
37.5.-.

Bor.
deaux
Genua

Port
Said
Plata

t-
dam
stadt
NOTEERINGEN.
Data

1
Java f.m.s.

30 September 1916….
‘

–
25130 Sept.1916

341-

731-

60/-

311-

f6,50
N
. 0
.
T ..condities
23

,,

38’/2

N
1916..
..

,,

30 September 1915…. ,, 28
’13

18/23

,,

1916

341-

70/-

60/-

30/-

,,6,50

–
27 S12 Oct. 1915 f

28,—

381-

4119

–

,, 6,—

–

30

September

1914..
. .
,, 36
1
12 (loco.)
28S.13.Oct.1914

6,50

719

–

121-

–

–

20-25

Juli

1914..
..

,,
2821
4

‘Juli 1914 ,,

7,—

71-

713

1416

3!2

51-

DIVERSEN.

VERKEERS WEZEN.
Bombay
1
Burma/t
Vladivo-
Chili

BEVRACHTINGEN..
Data
Weit
1
Europa
West
Europa
stork
West West
Europa

30 Sept. 1916.

Van Zuid-Amerika was levendige
vraag
_____________________________
(d.
70,)
(rijst)
Europa
(salpeter)

25130 September 1916 ..

13319

170!-

–

–
naar ruimte voor October/November verscheping; vracliten
liepen snel op van ca. 1301- tot 1501-. In de overige thuis-
18123

•,,

1916
. .

1301-

1701-

–

–
vrachten kwam geen noemenswaardige wijziging.
27 Sept.12 Oct.

1915

Kolenvrachten bleven vast.
28 Sept.!3 Oct.

1914 ..

2216

31110k

–

201-

GRAAN.
Juli

1914 ..

1416

1613

251-

2213

Graan Petrograd per quarter van 496 lbs. zwaar, Odessa per Unit,
Ver. Staten per quarter van 480 lbs. zwaar.
Hout gezaagd en pitchpine per St. Pet. Standard van 165 kub. vt.,
Petr.
–
Odessa
AtI. Kust

1
Ver. Staten

i
San Lorenzo

Data
grad
Londeni Rotter-
mijnstutten per vadem van 216 kub. vt.
1
R’dam
dam
Rotter-
I3ristol
1
Rotter-
Enge-
Overige noteeringen per ton van 1015 K.G.
dam
Kanaal
dam
la;td

25130 Sept. 1916
.

–

–

f
14,—

1119
1

–

1
1431-

18123

,,

1916

–

–

–

1116
1

–

12219
.

RIJNVRACHTEN.

27 S.12 Oct. 1915

–

–

f6.—

111-

11
43
1
12l

6116
Er blijft bij voortduring goede vraag naar magazijnschepeu
28 S.13 Oct. 1914

–

131-

—

31-

– –

1

2013
en voor reizen naar het binnenland.
Juli 191.4

11 d.

713

1/1111
4

1111
1
/oj

121-

121-
.

VRACHTEN TE ROTTERDAM.

ERTS.

–
(in Gld. per 2000 K.G.)

1

Bilbao
Cartha- ena
Grieken-
land
Poti
Erts ur. Ruhrhavens
Massale
Data
1
Middles-
bro’
Mrddles
Middies-
bro’
Middles-
bro’ Data

–
____________________
goed.
Boven-
Waterstand
lostijdl
bro’
‘/
1/a

lostijd
rijn
•
.
_
–
–_

25130 September1916..
1

1816
191-
–
–
25-30 September1916..
–
–
gunstig

18123

;,

1916
. .
1

1816
1916
–
–
18-23

,,

1916..
0,40 0,50
–
gunstig

27

Sept.12 Oct.

1915
.:
1

1416
141-
–
–
27 Sept.-2 Oct.

1915..
0,35
0,45.
–
gunstig

28

Sept.13 Oct.

1914
..
416
51
519
–
28 Sept.-3 Oct.

1914..
0,25 0,35
1,10
gunstig
Juli 1914
..
413
5/4’12
519
816
20-24 Juli

1914..
0,60 0,70
1,05
gunstig

—

ADVERTENTIËN

Boli & Dunlop’s Distilleerderij, Rotterdam

J. & J. M. VOORHOEVE
–

–

–

OPGERICHT ANNO 1821

Makelaars in Assurantin
Agenten, de Heeren: JACOBSON, VAN DEN BERG
& Co.,
Semarang,

Anno 1836
Sôerabaya, Batavia, Cheribon
VAN NIE
& Co.,
Medan, Deli

R0rFERDAM
HESTERMAN
& Co.,
Menado
NICHOLAS RATH
& Co.,
New York

De Erven de Wed. J. van Nelle
VAN RIJN & C

UTRECHT
–
POSTBUS
40

–
ROTTERDAM

..

.
–

EENIGE FABRIKANTEN

Tabaks- en Sigarenfabrieken
–

VAN DE UTRECHTSCHE

Koffiebranderij
–
Theehandel,
FIJNE TAFELMOSTERD.

640

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICTHTEN

4 October. 1916•

MINISTERIE VAN FINANCIËN

OORLOGSWINSTBELASTING

De aandacht van ‘het publiek’wordt in het bijzonder gevestigd op de volgende,

in de Wet op de Oorlogswinstbelasting 1916 voorkomende, Strafbepalingen:

Hij die eène
aangifte,
voor zich ‘zeiven of voor èen

ander, opzettelijk
onjuist of onvolledig
doet, wordt, indien

daaruit nadeel voor het Rijk kan ontstaan, gestraft iTlet

gevangenisstraf van ten hoogste zes maanden.
(Art. 79

der wet).. .

Met gevangeniistraf van ten hoogste tweè jaren

wordt gestraft:

.

. hij die aan dèn inspecteur, de commissie van aanslag
of den raad van beroep, opzettelijk een
vaisch of vervalscht

geschrift als bewijsstuk overlegt;

hij die, nadat hem door den inspecteurof den raad

van beroep is gevraagd inzage te verleenen van boeken o.f
andere bescheiden, die tot staving zijner aangifte of bewe-

ring kunnen dienen, of nadat zijn aanbod om inzage van

boeken of andere bescheiden te verleenen, is aanvaard, -aan

dien ambtenaar of raad,’ of aan den. door den directeur

der directe belastingen of door den raad aangewezen des-

kundige, opzettelijk een
vaisch of vervalscht boek of ander

geschrift ter inzage aanbiedt.
(Art. 81 der wet)

– Hij die, door den inspecteur, de commissie van aanslag

of den raad van beroep om inlichtingen gevraagd, opzettelijk

onjuiste inlichtingen
‘geeft, wordt gestraft met
gevangenis-

straf van, ten hoogste drie maanden
of met
geldboetè

van ten hoogste duizend gulden.
(Art.’ 82 der wet).

Voorts wordt verwezen naar art. 225 van het , wetboek van strafrecht,

betreffende het valsche’lijk opmaken of vervalschen van bepaalde ge-

schriften (waartoe » ook koopmansboeken behooren) en naar de ârtt. 48

en 49 van dat wetboek, betreffende medeplichtigheid aan een misdrijf.
De Minister van Finançiên,

‘S-GRAVENHAdE,
den 19 September 1916. ,

ANT. VAN GIJN.