De redactie van ESB is per 1 januari uitgebreid: Ron Stoop, sinds de zomer werkzaam als freelancer, is nu voltijds in dienst. Ervaring met schrijven heeft hij onder andere opgedaan door het schrijven van een vorig jaar verschenen boek De gegijzelde economie: Een reis door de tijd langs de vernietigende effecten van scheefgroei.
Je boek heeft een nogal dramatische titel.
“Tijdens de financiële crisis werden de breuklijnen in ons economische systeem pijnlijk duidelijk. Met de grootscheepse kwantitatieve verruimingen hebben de centrale banken tijdelijk voor wat rust gezorgd, maar het fundamentele probleem is niet opgelost. Door de ongelijkheid, hoge schulden en speculatie is onze economie in een precaire situatie terechtgekomen.
We hebben al verschillende schuld- en speculatiecycli gezien, waarbij toenemende schulden zorgen voor een groeiende instabiliteit, totdat een systeem niet langer houdbaar is, er een crisis komt, waarna de cyclus opnieuw begint.”
Waar staan we nu in de cyclus?
“De schulden van overheden en particulieren zijn nu erg hoog. Er is daarnaast ook veel speculatie en volatiliteit op de financiële markten. De laatste jaren zijn er veel ‘retail’-beleggers bijgekomen, die doen soms onverwachte dingen zoals grote ongedekte short posities innemen, of in paniek hele portefeuilles liquideren. Dat maakt de financiële markten – en dus de schuldenberg – nog instabieler.
Het probleem is bovendien dat het beleid van centrale banken ineffectief wordt – ze kunnen de rente immers niet zoveel verhogen, anders stort de schuldenberg in. In de jaren zeventig was de rente soms nog tot wel tot boven de vijftien procent te verhogen, terwijl we nu al bij vier procent bang zijn voor een onhoudbare rente.”
Wat kunnen we eraan doen?
“We kunnen de instabiliteit verminderen door tegenwicht te bieden aan de ontwrichtende dynamiek van oplopende ongelijkheid, schulden en speculatie. Dat kan ten eerste wanneer arbeid zich beter organiseert. Zo kunnen werkenden een groter deel van het surplus naar zich toetrekken, en is er minder noodzaak voor hoge particuliere of hypotheekschulden. Ook kan de overheid via belastingen tegenwicht bieden door te herverdelen en consumptie te stabiliseren. Beleid kan verder machtsconcentratie en instabiliteit beperken door bijvoorbeeld monopolies te verbieden of speculatie te reguleren.”
Je schreef het boek terwijl je werkte als arbeidsmarktanalist. Hoe kwam dat zo?
“Geschoold als politicoloog heb ik een maatschappelijke interesse, en dat aspect miste ik in mijn werk in de particuliere sector. Daarom ben ik boeken gaan lezen over sociaal-economische thema’s. Via de bronnen kwam ik ook terecht bij onderzoeksrapporten en verslagen van parlementaire enquêtes. De bronnen las ik vanuit de visie van een politicoloog: economen zijn goed in het analyseren van de economie, maar politicologen denken vaker na over stabiliteit in de samenleving en machtsverhoudingen. Dat heb ik in het boek uitgewerkt.”
En nu maak je als politicoloog de overstap naar het vakblad voor economen…
“Ik heb een aantal jaar geleden gereageerd op een stage. Toen was ik nog geen econoom, en werd ik afgewezen. Inmiddels heb ik nog een master politieke economie afgerond – dat vond ik nodig om het economische systeem dat ik als politicoloog bestudeer ook echt te begrijpen. Toen ben ik weer in contact gekomen met ESB. En nu dus full time aan de slag.”
Op Twitter plaats je ook af en toe draadjes over geopolitiek
“Inderdaad, dat is een voorschot op een volgend boek. Ik denk dat factoren zoals strategische afhankelijkheid van grondstoffen te weinig worden meegenomen in economische analyses. Andere landen worden steeds actiever op het gebied van industriepolitiek – denk aan de Amerikaanse Inflation Reduction Act. We moeten af van het taboe op industriepolitiek, anders dreigen we als Europa achter te blijven.”
Auteur
Categorieën
