Steeds meer statutair Nederlandse topholdings met notering Damrak

Met het vertrek van Shell en Unilever zijn er in het maatschappelijk debat zorgen ontstaan over het Nederlandse vestigingsklimaat voor multinationals. Tegelijkertijd blijft het totale aantal statutair Nederlandse topholdings met een beursnotering aan het Damrak stijgen (figuur).

Buitenlandse multinationals vestigen zich hier door bijvoorbeeld hun topholding aan de Amsterdamse beurs te noteren. Topholdings staan bovenaan de bedrijfsstructuur van een ondernemingsgroep, en oefenen via deelnemingen controle uit over de bedrijfsonderdelen. Deze topholding wordt doorgaans omgezet naar een Nederlandse rechtsvorm.

Een beursnotering in Nederland kan om diverse redenen aantrekkelijk zijn. De kapitaalmarkt hier kan dieper zijn, of de juridische ondersteuning voor een beursgang is ruimer aanwezig. Verder bevat het Nederlandse flexibele ondernemingsrecht aantrekkelijke aspecten voor familie­bedrijven, zoals de mogelijkheid om sommige aandelen meer stemrecht te geven, waardoor een familie haar bedrijfscontrole kan behouden.

Mede door de komst van buitenlandse partijen is in de afgelopen twaalf jaar het aantal statutair Nederlandse topholdings op de Amsterdamse beurs, bijna verdrievoudigd. Eind 2022 stond de teller op 74 topholdings met een totale beurswaarde van bijna 500 miljard euro. Dat is circa veertig procent van de beurswaarde van alle statutair Nederlandse instellingen.

De koerswaarde kende tot 2021 een vergelijkbare ontwikkeling als de aantallen. De lichte daling erna wordt veroorzaakt doordat Shell vanaf 2021 een in het Verenigd Koninkrijk gevestigd bedrijf werd.

De overheveling van beursnoteringen naar ons land heeft weinig impact op de ‘werkelijke’ economie in Nederland (het bbp). Doorgaans wordt alleen de topholding verplaatst. Voor het totale inkomen van Nederland (bni) zijn de verplaatsingen wel van belang, omdat de topholding vaak wordt omgezet naar een Nederlandse rechtsvorm. Daarmee wordt de topholding ‘een Nederlandse ingezetene’ en tellen de winsten die niet aan aandeelhouders worden uitgekeerd mee bij het Nederlandse bruto nationaal inkomen. Voor grote multinationals kunnen deze ingehouden winsten tot miljarden euro’s oplopen.