.
Redactioneel ESB
Een overheid
voor nieuwe markten
D
heid achteraf uit de geschiedenis is
e overheid kan het
weggeschreven, waardoor wij zijn
nauwelijks
goed
gaan denken dat groots ondernedoen. Op zich niet
merschap een kwestie is van een
zo vreemd, gezien
zo klein mogelijke overheid die de
het onder steeds grotere druk
animal spirits van de private sector
staande sociaal-economische hervooral niet met haar raamambverdelingsmodel. De overheid coörtenaren en procedures in de weg
dineert overdrachten tussen hen die
moet zitten. Maar ondernemende
recht hebben op zorg en zekerheid
overheden schetsten niet alleen
en hen die verplicht zijn daaraan
randvoorwaarden voor innovatie
bij te dragen – en is daarmee steeds
en groei, maar investeerden binde boodschapper die de schuld van
nen specifiek gekozen sectoren in
het slechte nieuws krijgt. Zolang
zeer risicovolle projecten met hoge
de economie stevig groeit, komt
faalkansen, ver voordat private pardit spanningsveld niet aan de opSandra Phlippen
tijen en durfkapitaal instapten. Pripervlakte. Maar sinds de crisis barst
Hoofdredacteur ESB
vate partijen kunnen de risico’s en
het kibbelen over de balans tussen
s.phlippen@sdu.nl
de lange adem die nodig zijn voor
uitgaven en inkomsten van de overfundamentele wetenschappelijke
heid in alle hevigheid los. Nu wil ik
niet zeggen dat dit geheel onterecht is. Bij ongewijzigd her- innovaties steeds minder aan, doordat hevige concurrentie
vormingsbeleid op de grote dossiers gaan we in de lijn der de terugverdientijd van innovatie verder inkort.
En dan is de hamvraag natuurlijk: hebben wij in Nederland
huidige demografische verwachtingen volledig de muur in.
Maar het mag ook wel eens duidelijk worden welke rol over- eigenlijk een ondernemende overheid? Jazeker, ook onze
heden kunnen spelen in economische groei als wegbereiders overheid is ondernemend. Het innovatieplatvorm en het
van innovatie. Overheden zijn niet alleen tollenaars, institu- topsectorenbeleid zetten in op nieuwe markten en risicoten die reguleren, afremmen en indammen. Ze kunnen zelfs volle projecten. Ze neemt 41 procent van de O&O uitgaven
verder gaan dan het scheppen van randvoorwaarden. Zelfs voor haar rekening, wat veel is vergeleken met andere Eurode Amerikaanse overheid blijkt aan indicatieve planning pese landen. De rol van private investeringen in innovatie is
te doen, door als eerste te investeren in hyperinnovatieve relatief klein. Door dit eens wat meer voor het voetlicht te
brengen, bijvoorbeeld door te communiceren wat de rol van
plaatsen als Silicon Valley en alles wat daaruit ontsproot.
Het wordt tijd dat een overheid laat zien wat ze wel bewerk- de overheid in snelle groeiers of succesvolle patenten is gestelligt. Economische groei wordt gedreven door innovatie weest, wint zij het vertrouwen van de burger mogelijk terug.
en terwijl de meesten van ons denken dat de overheid in- Maar, hoor ik u denken in de aanloop naar Prinsjesdag met
novatie vooral niet in de weg moet zitten, blijkt nu uit het zes miljard bezuinigingen op stapel, dit is niet de tijd voor
boek ‘The entrepreneurial state’ van Mariana Mazzucato, enorme investeringen in zeer risicovolle investeringen met
hoogleraar economie en innovatiebeleid aan de universiteit een hoge faalkans die mogelijk over tien tot twintig jaar iets
van Sussex, dat het anders zit. Mazzucato laat zien welke gaan opleveren. En dat is waar, maar om hogere structurele
fundamentele rol overheden, en niet alleen de Amerikaanse, groei te bewerkstelligen die nodig is om niet voortdurend in
begrotingsvetes te belanden, moet er ook nu over innovatie
spelen in de grootste innovaties van de laatste decennia.
De self-made men Steve Jobs en Bill Gates hadden het liever in de toekomst worden nagedacht. Het parasiterende innoeen beetje weggemoffeld, maar hun successen hadden waar- vatiesysteem waarbij de grote investeringen publiek worden
schijnlijk niet bestaan als de Amerikaanse overheid niet de- opgebracht en de winst privaat afgeroomd, is aan heroverwecennialang het fundamentele voorwerk had gedaan door pro- ging toe. Steeds meer instellingen denken na over manieren
actief op de ontwikkeling van fundamentele technologieën en om inclusive growth te bewerkstelligen, dat wil zeggen dat de
algoritmen in te zetten die de basis van vrijwel alle grote ICT- overheid meer direct profiteert van haar fundamentele invesinnovaties stonden. Ook op het gebied van medicijnontwik- teringen dan alleen via welvaartsgroei en belastinginkomsten.
keling zijn het niet de farmaceuten geweest die de monoÂclonal Economen kunnen daarbij helpen. Om te beginnen door
antibodies (de basis voor biotechnologie) ontwikkelden maar de overheid niet alleen te modelleren als partij die vooral bij
marktfalen optreedt. Waar zijn de modellen van overheden
een onderzoekscentrum van de Engelse overheid.
Mazzucato betoogt dat de rol van de ondernemende over- die markten creëren?
Jaargang 98 (4667) 30 augustus 2013
503
De auteur heeft verklaard dit artikel alleen te publiceren in ESB en niet elders
te publiceren in wat voor medium dan ook. Het is wel toegestaan om het artikel voor eigen gebruik
en voor publicatie op een intranet van de werkgever van de auteur aan te wenden.
503
28-8-2013 12:42:51