Hoe zorg je dat een pensioenfonds doet wat het moet doen? Want voorzien in een goed pensioen klinkt eenvoudiger dan het door complexe verdelingsvraagstukken is: er is een gezamenlijke pensioenpot, maar de toewijzing hieruit aan deelnemers is ondoorzichtig. De premie-inleg wordt via complexe regels van het Financieel Toetsingskader verdeeld.
Onduidelijk is wat opgebouwde uitkeringsrechten waard zijn en dus ook in hoeverre er sprake is van herverdeling, bijvoorbeeld tussen generaties. Als de verdeling onder bepaalde groepen als oneerlijk wordt gezien, dan kan het vertrouwen onder pensioendeelnemers in het stelsel wegvallen, waardoor pensioenfondsen moeilijker tot effectief beleid komen.
Een pensioenfonds dat doet wat het moet doen, is voor deelnemers steeds belangrijker geworden. Sociale partners trekken zich terug als risicodragers van de pensioenfondsen, waardoor risico’s meer en meer bij pensioendeelnemers zelf komen te liggen. Met alle kortingen in de afgelopen jaren hebben deelnemers ook kunnen merken dat hun pensioenrechten niet onaantastbaar zijn.
Zowel om het vertrouwen van deelnemers als hun toegenomen belang pleiten Boot en Cools voor een actievere rol van deelnemers in het toezicht op pensioenfondsen.
Ze missen aandacht hiervoor in recente wetgeving. Zo biedt de onlangs ingevoerde ‘Wet versterking bestuur pensioenfondsen’ pensioenbestuurders teveel vrijblijvendheid om de deelnemers als uiteindelijke risicodragers te betrekken bij belangrijke beslissingen. Deelnemers zouden bijvoorbeeld een doorslaggevende stem moeten krijgen bij de benoeming van leden van de Raad van Toezicht en het bestuur.
De deelnemers zouden volgens de preadviseurs ook aan vertrouwen winnen bij een helderdere relatie tussen premie en toezegging, en daarom bij afschaffing van de doorsneesystematiek. Ze stellen een collectief beschikbaar premiestelsel voor waarin collectieve vermogens worden opgesplitst tussen generaties. Een ander voorstel is een basispensioenvoorziening in de tweede pijler met meer zekerheid, met de overheid als achtervang.
Hoe dan ook zijn heldere eigendomsrechten voor deelnemers nodig, waarmee deelnemers vertrouwen behouden in een stelsel dat moet inspelen op onzekere toekomstige uitdagingen.
—
Het originele en meer uitvoerige preadvies is vanaf vrijdag beschikbaar op de website van de KVS. Deze blogpost is onderdeel van een blogserie deze week waarin de KVS preadviezen over de toekomst voor aanvullende pensioenen worden uitgelicht, die vrijdag a.s. worden besproken in Amsterdam (inschrijven kan hier). Arnoud Boot is (onder meer) hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam en voorzitter van de KVS, Kees Cools is partner bij Strategy&.
Auteur
Categorieën