Nieuwe statistiek?
Aute ur(s ):
Tuinen, H.K., van (auteur)
De auteur is lid van de Raad van Bestuur van het CBS
Ve rs che ne n in:
ESB, 86e jaargang, nr. 4299, pagina D1, 15 maart 2001 (datum)
Rubrie k :
Dossier: Vernieuw ende Statistieken
Tre fw oord(e n):
ten, geleide
In het poldermodel speelt informatie een cruciale rol. Waar wisselende coalities met elkaar tot afspraken moeten komen, is het wel zo
efficiënt als alle partijen dezelfde cijfers gebruiken. Het is dan ook begrijpelijk dat juist in ons land grondig is geïnvesteerd in de
onpartijdigheid van de officiële statistiek. Wat dijken en watergangen zijn voor de polder, dat zijn onbetwiste statistieken voor de
poldereconomie.
Het beleid wordt technocratischer en vergt informatie over dwarsverbanden tussen steeds meer aspecten van de samenleving. Tegelijk
leidt de ict tot een overvloed aan informatie. En zoals het wassende water de vraag naar infrastructuur doet toenemen, zo leidt de
informatievloed tot een grotere behoefte aan statistiek.
We zien dit nu ook sterk tot ontwikkeling komen buiten de polder. De vorming van de EMU doet de behoefte aan velerlei statistieken
sterk toenemen. Daarbij gaat het niet alleen om cijfers voor het Eurogebied, ook de Europese behoefte aan nationale cijfers groeit sterk.
In zekere zin is Europa vergelijkbaar met onze polder, want er moet door meerdere partijen gezamenlijk besloten worden. Omdat culturen
en instituties tussen landen verschillen, is statistiek nodig om lusten en lasten tussen landen te verdelen. Maar die statistiek moet dan
wel onbetwist zijn. Als ieder land zijn statistiek naar eigen inzicht zou kunnen inrichten, zou die statistiek minder bruikbaar zijn voor het
verdelen van de EU-contributie en de EU-subsidies of voor het onderbouwen van toelatingseisen zoals de EMU-criteria.
Westerse samenlevingen worden pluriformer en complexer. Veranderingen gaan sneller en hebben vaker onvermoede gevolgen. Hoewel
onze kennis toeneemt, neemt de voorspelbaarheid van maatschappelijke en economische ontwikkelingen af. Informatiebehoeften
veranderen sneller en zijn minder lang van tevoren te voorzien. Hoe dynamischer de ontwikkeling, des te sneller moeten de cijfers
beschikbaar komen. Hoe veranderlijker de informatiebehoeften, des te minder tijd beschikbaar is voor het ontwikkelen van nieuwe
statistische informatie. Maar het gaat niet alleen om sneller en flexibeler. De ict-economie maakt meten ook moeilijker. Het aandeel van
diensten in de economie wordt groter en daarmee groeien de problemen bij het meten van volumeontwikkelingen. ‘Customisation’ leidt tot
steeds meer unieke goederen, waardoor het vaststellen van het prijsverloop lastiger wordt. ‘E-commerce’ en andere wijzigingen in de
distributieketen vergen fundamenteel andere handelsstatistieken. Het past in de tijdgeest om bij zoiets te spreken van een uitdaging. Een
uitdaging voor het CBS? Jazeker, maar niet alleen voor ons.
Het is absoluut nodig dat statistiekgebruikers meedenken met het CBS. De creativiteit en de flexibiliteit van het CBS zullen sterk moeten
toenemen, maar dat moet wel leiden tot informatie waarmee de statistiekgebruikers echt uit de voeten kunnen. Het CBS heeft veel in huis:
kennis van data en dataverwerking, kennis van internationale standaardisering en conceptontwikkeling, kennis van geïntegreerde
informatieontwikkeling en publicatievaardigheden en tevens één van de rijkste informatieschatkamers ter wereld. Maar het CBS heeft zijn
omgeving harder nodig dan ooit om te kunnen komen tot informatie die houvast biedt in de dynamiek van de informatiemaatschappij.
Het CBS neemt een aantal initiatieven om zijn omgeving meer bij de ontwikkeling van de statistische informatie te betrekken. De
bestaande relaties met statistiekgebruikers en met de Centrale Commissie voor de Statistiek en haar commissies van advies zijn nuttig. De
effectiviteit daarvan is op veel punten verbeterd. Maar de problemen waarvoor het CBS zich gesteld ziet, nemen sterk toe en daarom
moeten ook nieuwe wegen worden gezocht. Eind vorig jaar was er de conferentie ‘Vernieuwende Economie à Nieuwe Statistiek?’ Honderd
betrokkenen, merendeels niet CBS-ers, bogen zich over de vraag of de gangbare economische statistieken nog wel valide zijn en welke
nieuwe leemten in de statistische informatie optreden 1. Tijdens die conferentie werd het idee van dit ESB-dossier geboren.
Voorts heeft het CBS een aantal strategische onderzoeksprojecten opgezet over onderwerpen als de nieuwe economie, prijs- en
volumemeting, sociale dynamiek en arbeidsmarkt, samenhangende informatie over gezondheidszorg, methoden voor de bestrijding van
en correctie voor selectieve non-respons en geavanceerde statistische technologie en methodologie. Het doel is om rond deze projecten
een aanzienlijke intensivering van de samenwerking tussen CBS en andere kennisinstellingen te creëren. We overleggen met NWO en we
leggen contacten met universitaire onderzoekers. Belangstellenden kunnen rechtstreeks contact met ons opnemen (htun@cbs.nl).
Als u wilt blijven volgen wat er in onze vernieuwende economie aan de hand is, zult u bediend moeten worden met vernieuwde statistiek.
Maar wilt u dan wel met ons meedenken over hoe wij u steeds beter kunnen bedienen? Hopelijk wordt u daartoe door dit dossier
gestimuleerd.
Dossier Vernieuwende Statistieken
H.K. van Tuinen, Ten geleide: Nieuwe statistieken?
B. Los, Kenniseconomie: meten is weten?
L. Soete en B. ter Weel, Reactie: Intelligent kapitaal: vernieuwing vereist
B. van Ark, Macro-economische statistiek: hoe en wat
A. Kleinknecht, Reactie: Nieuwe economie of domme economie?
H. van der Wiel, Arbeidsproductiviteit: niveaus of groei?
M. de Haan, B. de Boer en S.J. Keuning, Econologische statistiek
H. Verbruggen, R. Gerlagh, M.W. Hofkes en R.B. Dellink, Duurzaam rekenen
H.A. Keuzenkamp, Reactie: Eén grote illusie
F.A.G. den Butter, Reactie: De betekenis van het dni volgens Hueting
W. Bier en H. Ahnert, De afruil tussen tijdigheid en nauwkeurigheid
A.B.T.M. van Schaik, Reactie: De ECB heeft meer nodig!
E.J. Bartelsman en H.B.J.B. Maas, Theorie en statistieken
A.E. Steenge, Reactie: Lopen de statistieken altijd achter?
S.G. van der Lecq, Epiloog: Het CBS kijkt naar buiten
1 De gratis conferentiebundel is te bestellen via de bestelservice van het CBS (telefoon 045 – 570 70 70 of per e-mail verkoop@cbs.nl).
Copyright © 2001 – 2003 Economisch Statistische Berichten (www.economie.nl)