MON’HOR
Conjunctuur
Groei VS
boven
verwachting
wordt een verdere daling van het tekort voorzien. Hoewel dus sprake
lijkt van een keer ten goede, is het tekort op de handelsbalans in de eerste
acht maanden van 1994 wel tot ongekende hoogte gestegen: S 72 mrd tegenover 548 miljard een jaar geleden.
Het handelstekort met Japan steeg in
deze periode van $ 37 md tot $42 miljard.
Japan
De groei van de Amerikaanse economie is in het derde kwartaal volgens
een eerste schatting uitgekomen op
3,4% op jaarbasis, ten opzichte van
4,1% in het tweede kwartaal. Dit cijfer is aanzienlijk hoger dan waar de
meeste economen rekening mee hadden gehouden en het duidt erop dat
van een echte groeivertraging nog
geen sprake is. Ook de index van inkoopmanagers wijst op een vooralsnog aanhoudende, relatief hoge economische groei. In oktober is deze
index gestegen tot 59,7%, het hoogste niveau sinds eind 1987.
De index van de zogenoemde leading indicators, een andere maatstaf
voor de toekomstige economische activiteit, lijkt zich daarentegen te stabiliseren. Het consumentenvertrouwen
is iets gedaald in de afgelopen
maand. De inflatie in de VS loopt geleidelijk op. In september lagen de
consumentenprijzen
3,0% boven het
niveau van een jaar eerder. In mei
was dit nog slechts 2,3%. De bezettingsgraad in de industrie is inmiddels gestegen tot 84,6% en de werkloosheid is gedaald tot 5,8% in
oktober. Dit zijn niveaus die algemeen als kritisch worden beschouwd
voor de toekomstige prijsontwikkeling.
Tegelijkertijd valt de ontwikkeling
van de producentenprijzen
erg mee.
Deze zijn in september zelfs gedaald.
En ook de loontontwikkeling, veruit
de belangrijkste inflatie-indicator, is
tot op heden vrij gematigd. De gemiddelde uurlonen liggen al maanden
slechts 2,5% boven het niveau van
een jaar eerder, veel minder dan de
gemiddelde produktiviteitsstijging in
het bedrijfsleven. Al met al lijkt het inflatiegevaar daarom nog wel mee te
vallen. Het Amerikaanse handelsbalanstekort kwam in augustus uit op
$ 9,7 mrd, fors minder dan de $11,2
miljard in juli. De export van vliegtuigen, kapitaalgoederen en diensten
steeg relatief sterk. Voor september
De Japanse economie heeft de grootste moeite om uit het dal te komen.
De export wordt bemoeilijkt door de
dure yen en de consumentenbestedingen laten het afweten, ondanks het
feit dat de koopkracht van de gemiddelde Japanner flink is toegenomen.
De reële consumptieve bestedingen
lagen in het eerste halfjaar zelfs 1,1%
onder het niveau van dezelfde periode in 1993. De Japanse industriële
produktie daalde in september met
1,5% ten opzichte van de voorgaande
maand. Wel lag het produktieniveau
!
Fvan Lanschot
Bankiers nv
SINDS 1737
1,8% hoger dan een jaar eerder.
Mede dankzij een vrij forse stijging
van de invoer daalde het Japanse handelsoverschot in september tot $ 14,1
mrd, terwijl in de zes maanden tot en
met september een surplus van $62,9
mrd werd geregistreerd, fractioneel
minder dan in de vergelijkbare periode een jaar eerder. In yen gemeten is
het overschot veel meer gedaald.
Toch lijken de perspectieven voor de
Japanse economie verbeterd. De index van leading indicators vertoonde
in augustus een forse vooruitgang tot
100%, tegenover 63,6% in juli, en ook
het consumentenvertrouwen
neemt
geleidelijk toe, onder meer omdat het
met de gevreesde massa-ontslagen in
het bedrijfsleven wel losloopt. Dit zal
de koopbereidheid zeker ten goede
komen. Verdere stimulerings-maatregelen van de overheid, waaronder
een geplande verlaging van de in-
r
MONrrOR
komstenbelasting per 1 april 1995
van in totaal ongeveer f 100 miljard,
kunnen hierbij als katalysator dienen.
Sterk herstel Duitse economie
De Duitse industriële produktie is in
september met 0,2% gedaald, nadat
deze in augustus ook al was gedaald
met 2,6% ten opzichte van juli. Het
bekendgemaakte cijfer heeft echter
een zeer voorlopig karakter en in regeringskringen in Bonn wordt nu al
rekening gehouden met een forse opwaartse bijstelling. Tevens dient te
worden bedacht dat de groei van de
industriële produktie in het eerste
halfjaar maar liefst 10% bedroeg ten
opzichte van dezelfde periode in
1993, zodat eerder sprake is van terugkeer naar een normaler groeitempo dan van een afzwakking van de
economie. Volgens het onlangs gepubliceerde herfstrapport van de belangrijkste Duitse economische onderzoeksinstituten komt de groei dit jaar
uit op 2,5% en volgend jaar op 3%.
De inflatie, inmiddels gedaald tot
2,8%, daalt in 1995 verder en komt
naar verwachting uit op gemiddeld
2,5%. Wel wijzen de instituten erop
dat er risico’s bestaan voor de Duitse
economie. Zo noemen zij de stijging
van de kapitaalmarktrente en het gevaar van te hoge looneisen. Ook zijn
zij niet gelukkig met de solidariteitstoeslag van 7,5% die in januari wordt
ingevoerd, omdat deze de koopkracht van de Duitse consument teveel aantast. Het positieve effect op
de werkgelegenheid van de aangekondigde lastenverlichting voor het
bedrijfsleven wordt hierdoor vrijwel
ten iet gedaan.
Britse inflatie verder gedaald
De Britse economie beleeft goede tijden. Onlangs werd bekendgemaakt
dat de economische groei in het derde kwartaal is uitgekomen op 3,6%
ten opzichte van dezelfde periode in
1993. In het tweede kwartaal bedroeg de groei zelfs 3,8%, het hoogste groeitempo in de afgelopen zes jaren. De inflatie is in het Verenigd
Koninkrijk in september gedaald tot
2,2%, het laagste percentage in 27
jaar. De Bank of England heeft onlangs haar infla- tieramingen neerwaarts bijgesteld. De onderliggende
inflatie (exclusief de hypotheekrentecomponent) zal in d.e eerste helft van
1995 rond 2,5% liggen en niet op
3,5% zoals enkele maanden geleden
nog werd verwacht. Dit percentage
ligt slechts weinig hoger dan de 2,0%
die in september werd gere- gistreerd. De centrale bank verwijst
hierbij onder meer naar de gematigde
looneisen en gaat ervan uit dat de recente verhoging van de base-rate met
O,5o/o-punttot 5,75% de groei van de
economie sterker zal afremmen dan
bij eerdere renteverhogingen het geval was, vanwege de hoge schulden
van de Britse bevolking.
Nederland
De Nederlandse economie is in het
eerste halfjaar met 2,2% gegroeid, iets
meer dan aanvankelijk was becijferd.
Het cijfer is overigens enigszins vertekend doordat de eerste zes maanden
van 1994 twee werkdagen meer bevatten dan dezelfde periode in 1993.
Gecorrigeerd hiervoor bedroeg de
groei 1,6%. De investeringen namen
met 3% toe en de consumptieve bestedingen met 2%. De uitvoer leverde
met een toename van 6% echter de
grootste bijdrage aan de economische groei in het eerste halfjaar. De
Nederlandse exportorganisatie FENEDEX rekent voor dit jaar zelfs op een
groei van de Nederlandse export met
10% tot f 260 miljard, hetgeen een
nieuw record zou zijn. De industriële
produktie is in de eerste acht maanden van dit jaar met 2,4% toegenomen. De sterkste groei deed zich
voor in de chemie en de bouw- en
bouwmaterialenindustrie.
Vooral met
de woning- bouw gaat het uitstekend. In de eerste drie kwartalen is
het aantal in aanbouw genomen woningen met 20% gestegen, terwijl
voor 26% meer woningen 09.144)
een bouwvergunning werd aangevraagd.
Deze bijdrage is ontleend aan de tweewekelijkse publikatie Beleggen met Van Lan-
schot