Voor het voetbalgeweld losbarst en we (bijna) allemaal vermomd als primaten onze helden aanmoedigen, eerst nog even serieus. Als de voortekenen er niet om liegen wordt Europa een belangrijk verkiezingsthema. Na de moslims, de PvdA, de elite, de Polen en Grieken heeft Wilders een nieuwe zondebok gevonden en dat zullen we allemaal weten. Net als over het Nederlands elftal heeft iedereen een mening over Europa. Niet altijd snijden die meningen hout. Hier mijn top drie van zin en onzin over Europa.
Goede redenen om kritisch te zijn over Europa:
1. Democratisch deficit
Nu de onzekerheid bij de burgers over de economie groeit, groeit ook het onbehagen dat er veel besloten wordt ver weg van huis met consequenties dichtbij huis zonder een adequate democratische controle over die beslissingen. Nu valt er wel het een en ander af te dingen op de term ‘zonder adequate democratische controle’. Het Europees Parlement is gekozen en heeft meer bevoegdheden dan vroeger. Ook worden alle belangrijke beslissingen door de Raad genomen waarin de regeringsleiders zijn vertegenwoordigd. Niettemin ontaardt de discussie over het democratische deficit niet alleen in retorica van eurosceptici. De publieke perceptie over het deficit is immers ook realiteit. Kennelijk zijn de regeringsleiders en de Europese Commissie er onvoldoende in geslaagd om de burgers uit te leggen wat het nut en noodzaak van Europa zijn. De zwakzinnige inspirerende slogan van Balkenende III uit de titel heeft in NL niet geholpen, alvast.
2. Valse start euro
Met de kennis van nu is het gemakkelijk te concluderen dat de euro een valse start heeft gekend omdat landen die er eigenlijk niet aan toe waren om politieke redenen mee mochten doen en er geen geloofwaardige sancties waren als het mis dreigde te gaan. Het is niet zozeer deze wijsheid achteraf die er toe doet, maar het gebrek aan politieke moed om dit onderwerp te bespreken toen het nog kon.
3. Curieuze besluitvorming
De besluitvorming in Europa doorloopt een curieus pad. De Europese Commissie (als hoeder van de Europese verdragen) doet een voorstel. Het Parlement kan dan amenderen waarna de Raad de tekst aanpast, het Parlement nog een tweede ronde heeft, waarna de Raad een definitief voorstel vaststelt. Deze procedure leidt niet zelden tot gedrochten waar de Commissie vervolgens weer de schuld van krijgt. Dit kan beter. Op termijn is het onvermijdelijk dat de Europese Commissie meer op een gewone regering gaat lijken en het Europese Parlement op een nationaal Parlement, maar voor het zover is, zal er nog wel wat water door de Tiber stromen.
Slechte redenen om kritisch te zijn over Europa:
1. De Zwitsers bewijzen het: we kunnen best zonder Europa
Een vaak gehoord misverstand is dat de Zwitsers prima functioneren zonder Europa. Hoezo zonder? De Zwitsers zijn economisch gedwongen om vrijwel alle belangrijke Europese wetgeving letterlijk over te nemen, maar zonder over de inhoud te kunnen meepraten. Zwitserland werd door de EU jarenlang financieel gematst, omdat men nog hoopte dat het zou toetreden. Nu de Zwitsers voor de tweede keer gezegd hebben dit niet te willen, gaan ze een dikke prijs betalen voor alle bilaterale verdragen. Voor NL zou dit nog veel erger worden omdat we twee keer zoveel naar Europa exporteren als de Zwitsers en na een uittreding niet op enige clementie van de EU kunnen rekenen. Penny wise pound foolish dus.
2. NL is netto betaler
Sinds Zalm heerst er de illusie dat NL een netto betaler is. Deze houding getuigt van een boekhouders mentaliteit. Als kleine open economie is NL spekkoper in Europa. Weliswaar moeten de afdrachten een eerlijke grondslag hebben, maar de perceptie ontstaat al gauw dat Europa ons land meer kost dan het oplevert, hetgeen onzin is.
3. Het moest van Europa
Hoe vaak hoor je politici de verantwoordelijkheid afschuiven omdat het ‘moest van Europa’? Als gezegd neemt de raad alle belangrijke besluiten, vaak zelfs met vetorecht, dus hier trappen we niet meer in. Toen ik nog voor de denktank van Barroso werkte, was zijn favoriete uitspraak: ‘You can’t bash Europe from Monday to Saturday and expect citizens to vote for Europe on Sunday’. Daar heb ik niets aan toe te voegen.
Auteur
Categorieën