Vandaag geeft minister Dijsselbloem een interview in het NRC. Hij verweert zich tegen criticasters van zijn 6-mld pakket. ‘Het kleine beetje groei zou worden weggeslagen, de koopkracht zou onderuit gaan.’ Maar zijn 6-miljard pakket is ‘een oplossing’ die ‘de groei minder belast’.
Na de publicatie van de MEV afgelopen zondagavond kraaide ook een aantal voorstanders van tekortreductie direct victorie: bezuinigen kan zonder de groei af te knijpen! Vrijwel iedereen verwachtte namelijk dat de economie volgend jaar helemaal niet meer zou gaan groeien door het 6 mld pakket.
Volgens de CPB spoorboekjes kost 6 miljard bezuinigen ongeveer 1 procent economische groei en 6 mld lastenverhoging kost ongeveer een half procent groei. Van de in augustus geraamde ¾ procent economische groei in 2014 zou dus vrijwel niets meer overblijven.
Hoe kan het nu dat Dijsselbloem 6 miljard kan ombuigen op de begroting en toch op een geraamde groei van ½ procent uitkomt? Door helemaal geen 6 miljard om te buigen.
Ten eerste, Dijsselbloem smokkelt een meevaller bij de zorguitgaven van dit voorjaar in het 6 mld pakket. Dit gaat kennelijk om ongeveer ¾ mld euro, want het CPB komt tot de conclusie dat het feitelijke pakket geen 6 mld, maar 5¼ mld euro bedraagt (MEV 2014, p.13).
Ten tweede, Dijsselbloem haalt een kasschuif uit met de stamrecht-bv. Hij haalt voor 1¼ mld aan belastingopbrengst uit de toekomst naar 2014. Dus hoeft hij voor 1¼ mld minder om te buigen om op 6 mld tekortreductie uit te komen voor 2014. In de toekomst derft hij daarentegen meer dan 1¼ mld opbrengst want mensen zullen alleen in 2014 hun stamrechttegoeden verzilveren als dat belastingvoordelen geeft. De overheidsfinanciën zullen door deze boekhoudtruc dus structureel verslechteren. Maar dat terzijde.
Door een beetje smokkelen met zorgmeevallers en een kasschuif buigt Dijsselbloem dus eigenlijk maar 4 mld echt om op de begroting voor 2014. En dan vallen de cijfers natuurlijk mee. Dit is natuurlijk niet fraai voor een minister van Financiën, maar als hij hiermee Olleke Bolleke Rehn om te tuin kan leiden en 2 mld minder kan bezuinigen, dan is dat macro-economische winst.
Het CPB geeft op meerdere plekken in de MEV aan hoezeer de ramingen de afgelopen jaren aan de optimistische kant waren. Ter illustratie, na verwerking van het Kunduzakkoord raamde het CPB in juni 2012 een groei voor 2013 van ¾ procent. Nu lijkt de economie in 2013 te gaan krimpen met 1¼ procent. Een ramingsverschil van maar liefst 2 procent bbp!
Het bezuinigings- en lastenpakket voor 2014 is met 12 mld euro bijna net zo zwaar als de 15 mld van 2013. Het zou daarom niet moeten verbazen dat we volgend jaar uiteindelijk toch niet groeien. Om allerlei redenen (bv. balansproblemen bij huishoudens en banken, ineffectief monetair beleid) zijn de schadelijke effecten van bezuinigingen groter dan in normale tijden, zie bijvoorbeeld hier of de bespreking in het CEP van maart.
Balansproblemen zitten niet goed verwerkt in het CPB-model. Zolang Nederland met balansproblemen kampt bij hypotheken, banken en pensioenen, en zolang het CPB met haar onvolkomen model het beleid vrolijk blijft doorrekenen, zullen de macro-economische gevolgen van ombuigingen en lastenverzwaringen steeds veel te rooskleurig worden voorgesteld. Dijsselbloem doet er daarom goed aan voorzichtig te zijn met zijn woorden.
Auteur
Categorieën