.
ESB Ceteris paribus
192Jaargang 100 (4706) 26 maart 2015
Ceteris paribus
UIT DE OUDE ESB-DOOS
Anne-Fleur Roos
Anne-Fleur Roos is promovendus aan het Instituut
Beleid & Management Gezondheidszorg van de
Erasmus Universiteit Rotterdam.
Waar werkt u op dit moment aan?
Ik ben bezig met de afronding van mijn proefschrift over fusies en con –
currentie in de ziekenhuismarkt. In de ziekenhuissector is sprake van
een sterke concentratietendens. Mijn promotieonderzoek gaat onder
andere over de vraag om welke redenen fusies plaatsvinden en waarom
vrij veel fusies uiteindelijk afketsen. Ook onderzoek ik de effecten van
fusies en concurrentie op de prijs en de kwaliteit van geboden zorg en
hoe goed we de prijseffecten van fusies kunnen voorspellen. Om deze
laatste vragen te beantwoorden bereken ik de werkelijke effecten van
een fusie tussen twee Nederlandse ziekenhuizen en contrasteer deze
met een voorspelling van een fusiesimulatiemodel. Wanneer zo’n mo –
del de effecten van een fusie goed voorspelt, zou het een belangrijk
hulpmiddel kunnen zijn bij de beoordeling van fusies door de Auto -riteit Consument & Markt. Daarnaast onderzoek ik het effect van de
invoering van prijsconcurrentie tussen ziekenhuizen op de kwaliteit
van de zorg. Daarbij is de vraag : leidt concurrentie op kwaliteit en prijs
tot een lagere of hogere kwaliteit van zorg ?
Wat zijn uw bevindingen?
Fusiebesprekingen worden vaak begonnen om zorginhoudelijke rede
–
nen en om een goede marktpositie te behouden of te verbeteren. Maar
nogal wat fusies in de zorg ketsen af: ruim 38 procent van de respon –
denten was in de afgelopen jaren betrokken bij een afgeketste fusie.
De belangrijkste redenen om een fusie af te laten ketsen zijn voort –
schrijdend inzicht over de wenselijkheid en haalbaarheid van de fusie,
persoonlijke factoren en de invloed van interne stakeholders. Mijn
onderzoek naar de prijseffecten van een ziekenhuisfusie toont aan dat
deze verschillen per locatie, verzekeraar en product. Dat komt omdat
fusieziekenhuizen vaak op verschillende locaties blijven opereren, een
groot aantal uiteenlopende producten aanbieden en onderhandelen
met meerdere verzekeraars. Het fusiesimulatiemodel blijkt goed te
voorspellen waar het effect van de fusie op zal treden, maar de voor –
spelling van de hoogte van het effect kan nog verbeterd worden. Mijn
onderzoek naar het effect van de invoering van concurrentie heb ik nog
niet afgerond. Ik hoop daar binnenkort meer over te kunnen vertellen.
Wat kan de beleidsmaker leren uit uw onderzoek?
Fusies worden velaal gemotiveerd door de wens om onderhandelings-
macht te behouden of te versterken en blijkbaar lukt dat: fusies leiden
vaak tot prijsstijgingen. Voor een goed functionerende markt is strikt
fusietoezicht noodzakelijk. Mijn onderzoek biedt aanknopingspunten
om het fusietoezicht in de Nederlandse gezondheidszorg te verbete –
ren. Mijn onderzoek toont onder meer aan dat fusiesimulatiemodellen
bruikbaar kunnen zijn, zeker als rekening gehouden wordt met hete –
rogene effecten van fusies en de door mij aangedragen verbeterpun –
ten. Het onderzoek naar het effect van concurrentie is relevant voor
beleidsmakers omdat het hun vertelt wat het effect van systeemveran –
deringen is en hoe zij het stelsel verder kunnen verbeteren.
HET WOORD AAN…
FUSIES IN DE ZORG?
Regering en parlement kiezen voor een strategie
om doelmatigheid in de gezondheidszorg te bevor –
deren door een vergroting van de marktwerking.
Zonder een effectief mededingingsbeleid is het on –
waarschijnlijk dat de beoogde werkzame concur –
rentie van de grond komt. De huidige mededingingswetgeving is
ontoereikend en het gevoerde beleid onvoldoende daadkrachtig.
Het formuleren van een operationele, sectorspecifieke invulling van
‘algemeen belang’ en ‘economische machtspositie’ zal de basis
moeten vormen voor een effectief mededingingsbeleid.
Schut, F.T. (1989) Gezondheidszorg en mededingingsbeleid. ESB, 74(3733), 1129-
1133.