boeken
De redactie nodigt lezers
uit boeken te recenseren
voor deze rubriek
30
ESB
Sinds mensenheugenis heffen
zoeken. Bijvoorbeeld een Earned
machthebbers belastingen om hun
Income Tax Credit, vanaf 2009
uitgaven te financieren. Van recenook in Nederland van kracht, is
tere datum is belastingheffing als
bedoeld als arbeidsmarktparticimiddel om de inkomens- en vermopatiebevorderend instrument. Het
gensverdeling te corrigeren, of nog
blijkt in het ene land stimulerend,
recenter, om ook andere politieke
maar in het andere remmend te
doelstellingen te realiseren, zoals
werken. Wel eenduidig effectief
stimulering van werkgelegenheid,
blijken onderwijs op jonge leeftijd
stabilisatie van conjunctuurcycli en
en belastingstimulansen voor O&Overbetering van het milieu. Wat veel
activiteiten. Na een hoofdstuk over
moderne democratische landen
tax competition in vennootschapsonderscheidt van vroeger en van
belasting en een hoofdstuk gewijd
huidige minder ontwikkelde landen
aan belastingmaatregelen ter verbeis een ingewikkeld belastingstelsel.
tering van het milieu, behandelt
In Taxes and the economy wordt
het laatste hoofdstuk de interactie
treffend geïllustreerd hoe ingewik- Vermeend, W., R. van der
tussen belastingheffing en 21ePloeg en J.W. Timmer (2008) eeuwse trends als globalisering
keld het belastingstelsel in een
Taxes and the economy – a
groot aantal OESO-landen sinds
en digitalisering. Mede op basis
het einde van de twintigste eeuw is survey on the impact of taxes
van criteria die overheden zouden
on growth, employment, ingeworden. De auteurs hebben de
moeten toepassen voor effectieve
effecten van belasting op de econo- vestment, consumption and
maatregelen, bevelen de auteurs
mie in kaart gebracht door landen the environment. Chelteneen toekomstig belastingstelsel
met een zekere welvaart met elkaar ham: Edward Elgar.
aan dat kort samengevat “breed,
te vergelijken. Het betreft vooral
laag en eenvoudig†is. Een brede
macro-economisch empirisch internationaal vergegrondslag vereist minder aftrekposten en vrijstellinlijkend onderzoek naar de invloed van maatregelen
gen. Lage tarieven bevorderen de werkgelegenheid
ingevoerd na 1990 met een structurele en signifien stimuleren het bedrijfsleven. Eenvoud zorgt voor
cante begrotingsimpact, en theoretisch onderzoek
minder administratieve rompslomp, voor meer transnaar beginselen van belastingheffing.
parantie en begrip bij de belastingbetaler. Wel wordt
Het boek begint met een beknopte discussie over
een verschuiving naar hogere btw en belasting op
economische en sociale indicatoren, maar zonder
milieuvervuiling bepleit. Een vereenvoudigd concept
duidelijke analytische toelichting. Zo concluderen
van een second life tax is uitgewerkt voor een hypode auteurs bijvoorbeeld dat er een positief verband
thetisch land genoemd nowhere land. Dit land wordt
lijkt te bestaan tussen een grote overheidssector en
gekarakteriseerd door een totale belastingopbrengst
welzijn (of geluk). Een ranglijstje over de beleving van van veertig procent, een groene belasting van vijf
geluk hoort niet thuis in een lijst met macro-econoprocent, en totale overheidsuitgaven van 39 procent
mische indicatoren, en de combinatie met hoge overvan het bbp. Het toptarief inkomstenbelasting voor
heidsuitgaven suggereert een invloed van de overheid inkomens boven de een miljoen euro is 45 procent,
op het menselijk lot, wat vraagtekens oproept en
anders 35 procent, de vennootschapsbelasting 20
toelichting behoeft. Andere resultaten geven aan dat
procent en de btw 22 procent. Hoe men van de
er een negatief verband bestaat tussen economische
ingewikkelde stelsels naar second life tax in nowhere
groei en hoge marginale belastingtarieven. Ook hier
land kan komen en hoe de herverdeling zonder al te
zou een korte wetenschappelijke toelichting over uitgrote inkomensachteruitgang voor bepaalde groepen
eenlopende resultaten en factoren die deze uitkomst
tot stand kan komen, wordt niet aangegeven. Juist
beïnvloeden op zijn plaats zijn geweest. Hoofdstuk 2
de overgangsperiode tussen huidige systemen en een
illustreert doeltreffend de complexiteit van belastingstelsel dat economische groei stimuleert, inkomens
stelsels en dat een complex stelsel op zichzelf een
eerlijker verdeelt, werkgelegenheid bevordert en
extra belasting vormt. Ook geeft het inzicht in de vele het klimaat verbetert, vereist visionaire politici. Die
mogelijkheden van het belastingstelsel als instrument hebben nu weliswaar een interessant naslagwerk om
van economisch beleid. Daarom is, alle pogingen ten
te raadplegen alvorens nieuwe  elastingmaatregelen
b
spijt, vereenvoudiging van de belastingstelsels in de
in te voeren met de economische effecten van
onderzochte OESO-landen nergens gerealiseerd. De
vrijwel alle vormen van belastingheffing, maar de
invloed van belastingheffing en de manieren waarop
wetenschappelijke vertaalslag hoe die toe te passen
belasting wordt geheven op arbeid, investeringen,
ontbreekt. Kortom een boek met veel compacte inforconsumptie en economische groei zijn juist overal
matie, vlot geschreven, interessant om te lezen, maar
toegenomen, zoals de volgende hoofdstukken illustre- zonder analytische toelichting mist het zijn doel.
ren. Door de complexiteit ontbreken ook duidelijke
Hettie Pott-Buter
wetenschappelijke conclusies, en, ernstiger, opnieuw
Gastonderzoeker aan de Universiteit van Amsterdam
ontbreken toelichtingen op de empirische onder-
94(4551) 9 januari 2009
De auteur heeft verklaard dit artikel alleen te publiceren in ESB en niet elders
te publiceren in wat voor medium dan ook. Het is wel toegestaan om het artikel voor eigen gebruik
en voor publicatie op een intranet van de werkgever van de auteur aan te wenden.