Sommige banken doen het relatief goed ondanks de crisis. Eerder noemde ik islamitische banken. Ook coöperatieve banken en kredietunies steken er bovenuit. Met coöperatieve banken is vrijwel iedereen bekend, met dank aan de Rabobank. Kredietunies genieten in Nederland veel minder bekendheid, terwijl er wereldwijd heel veel kredietunies zijn. De World Council of Credit Unions omvat op dit moment meer dan 51.000 kredietunies in 100 landen, met 196 miljoen individuele leden. Tijd dus om deze financiële coöperatieven nader te bestuderen.
Wat is een kredietunie?
Een kredietunie wordt opgericht door leden. Elk lid legt een bepaald bedrag in. Het ingelegde geld wordt weer uitgeleend aan leden. Elk lid is aansprakelijk voor het bedrag dat hij of zij heeft ingebracht. De leden kiezen op democratische wijze de bestuurders van de kredietunie uit hun midden, waarbij elk lid één stem heeft (ongeacht de hoeveelheid geld die het lid heeft ingebracht). Een kredietunie huldigt dus het principe “door de leden, voor de leden”. Een kredietunie heeft geen winstoogmerk (“not for profit”). Eventuele winsten kunnen worden gebruikt om de creditrente te verhogen, de debetrente te verlagen of om het eigen vermogen te versterken. Wereldwijd bestaan er kredietunies in allerlei soorten en maten.
Wat is de toegevoegde waarde van kredietunies?
Kredietunies hebben de crisis goed doorstaan, zeker in vergelijking met commerciële banken. In de VS zouden commerciële banken in 2010 een vijf keer zo hoge kans op faillissement hebben gehad als kredietunies (de cijfers op deze niet-officiële website kunnen worden nagerekend aan de hand van de informatie over bank en credit union failure op de websites van de FDCI en de NCUA). Kredietunies nemen door de bank genomen minder risico dan commerciële banken. Dat kunnen ze zich ook permitteren aangezien ze niet beursgenoteerd zijn en winstmaximalisatie niet hun primaire doel is. Zo hebben kredietunies in de VS in veel mindere mate dan gewone banken geld in gesecuretiseerde subprime hyptheken gestopt, wat hun veel ellende heeft bespaard.
Een ander belangrijk punt is dat kredietunies ook tijdens de crisis doorgaan met kredietverlening, wat o.a. blijkt uit het feit dat deze vorm van financiële dienstverlening de afgelopen jaren is blijven groeien.
Tot slot hebben kredietunies het voordeel dat ze financiële dienstverlening mogelijk maken zonder tussenkomst van een bank. In onderontwikkelde of afgelegen gebieden hebben consumenten dankzij kredietunies toch de beschikking over zulke diensten.
Zijn er al kredietunies in Nederland?
Onlangs is in Nederland het eerste initiatief tot een kredietunie van start gegaan. Het is in Nederland voor veel ondernemers uit het MKB momenteel lastig om geld te lenen bij de reguliere banken, zo blijkt uit cijfers van De Nederlandsche Bank. Om hier wat aan te doen is de Kredietunie Nederland opgericht. Deze coöperatieve vereniging van kredietunies hoopt ondernemers uit het midden- en kleinbedrijf ruimere toegang tot financiering te bieden. Alternatieve financieringsvormen zoals kredietunies hebben inmiddels ook de zegen van het huidige kabinet. Op basis van de eergenoemde argumenten lijkt dit een goede zaak: in andere landen scoren kredietunies goed qua stabiliteit en gaan ze door met kredietverlening ondanks de crisis.
Hoe zit het met het toezicht op kredietunies?
Om volwaardig te kunnen functioneren, moeten kredietunies in Nederland een bankvergunning aanvragen. De Wet Financieel Toezicht maakt echter geen onderscheid tussen kleine en grote banken. Kredietunies zouden – net als elke andere bank – minimaal 5 miljoen aan eigen kapitaal in kas moeten hebben. Voor een kleine kredietunie is dit niet haalbaar. Het lijkt er inmiddels op dat kredietunies in Nederland ontheffing van bepaalde regels zullen krijgen (in de vorm van een bankvergunning “op maat”), waardoor ze meer kans van slagen zullen hebben.
Overigens verwacht ik niet dat er voor kredietunies heel veel uitzonderingen op de (prudentiële) regels zullen komen. Dat zou immers tot de onwenselijke situatie kunnen leiden dat geld minder veilig is bij een kredietunie dan bij een gewone bank.
Auteur
Categorieën