Balansomvang banken gestegen tijdens eerste coronagolf

■ Pieter Stam en Marjo de Jong (DNB)

De nettowinst van het gezamenlijke Nederlandse bankwezen over de eerste zes maanden van 2020 is met 1,3 miljard euro het laagste halfjaarresultaat van de laatste tien jaar. Dit is mede het gevolg van zes miljard euro aan impairments (waardeverminderingen) die over het eerste halfjaar ten laste zijn gebracht van het resultaat, wat een veelvoud is van de jaren hiervoor.

Hoewel de winst daalde, steeg juist de balansomvang. Medio 2020 is het balanstotaal van het geconsolideerd Nederlands bankwezen ten opzichte van eind vorig jaar met bijna tien procent toegenomen tot ruim 2.700 miljard euro (figuur). Dit is de grootste balansomvang van het Nederlands bankwezen sinds een decennium.

Aangezien in het tweede kwartaal van dit jaar de omvang van de Nederlandse economie juist is afgenomen, zijn de totale bancaire activa uitgedrukt in procenten van het bruto binnenlands product hierdoor gestegen tot bijna 340 procent. Dit is een toename van ongeveer 35 procent procentpunt ten opzichte van eind 2019.

Het rendement op activa (RoA) is ten opzichte van eind vorig jaar juist afgenomen en nagenoeg gehalveerd tot 0,25 procent (figuur). Dit heeft ermee te maken dat het grootste deel van de toename van de balans­omvang voornamelijk betrekking heeft op de posities van banken ten opzichte van centrale banken, mede onder invloed van het gevoerde beleid van deze zelfde centrale banken om de continuïteit van de kredietverlening en liquiditeit tijdens de coronacrisis te ondersteunen. Het aandeel van de posities bij centrale banken als percentage van het balanstotaal is in het tweede kwartaal van 2020 gestegen tot dertien procent, waar dit cijfer eind vorig jaar rond de negen procent lag (figuur).

De solvabiliteit van het Nederlandse bankwezen is vergelijkbaar met voorgaande kwartalen. De verhouding tussen het kernkapitaal als percentage van de risicogewogen activa (CET1-ratio) van het Nederlands bankwezen lag in juni 2020 op ruim 17 procent. In Europees perspectief is dit een relatief gunstig percentage.