Illegale productie
Aute ur(s ):
CBS
Ve rs che ne n in:
ESB, 82e jaargang, nr. 4124, pagina 791, 15 oktober 1997 (datum)
Rubrie k :
Statistiek
Tre fw oord(e n):
criminaliteit, economie, samenleving
Conform de huidige internationale praktijk maakt de door illegale activiteiten gevormde toegevoegde waarde geen onderdeel uit van de
bbp-ramingen. In Nederland wordt echter ruwweg vijf miljard gulden verdiend met illegale activiteiten. Dit is bijna 1% van het bbp. In
geld uitgedrukt zijn de drugshandel, de prostitutie en het illegale gokken de belangrijkste verboden activiteiten. De handel in en
productie van drugs levert een ‘toegevoegde waarde’ van drie miljard op, (het uitbaten van) prostitutie één miljard en het illegaal gokken
0,6 miljard. Zie figuur 1a, figuur 1b, figuur 1c, figuur 1d en figuur 1e.
Figuur 1a.. Experimentele schattingen van illegale transacties in Nederland in mln gld, 1995
Figuur 1b.
Figuur 1c.
Figuur 1d.
Figuur 1e.
Raming
De raming van de illegale productie is verre van eenvoudig. Vanzelfsprekend kan niet worden teruggevallen op gebruikelijke methoden
als enquetes en informatie uit registers. De omvang van de drugshandel is voornamelijk gebaseerd op in beslag genomen hoeveelheden.
Het aantal verslaafden is uitgangspunt voor de schatting van de consumptie van harddrugs. Het cannabis-gebeuren in Nederland is
uitgebreid beschreven in rapporten ter ondersteuning van het drugs-beleid. De prostitutie is onderwerp van een aantal afstudeerrapporten en dissertaties. Over de omvang van het illegale gokken is vrijwel niets bekend. Dit is geraamd als het verschil tussen het
geschatte totale bedrag besteed aan gokken en de omvang van het legale circuit.
Men moet er rekening meehouden dat de uitkomsten van de huidige nationale rekeningen reeds beinvloed worden door transacties die
samenhangen met illegale activiteiten. Bij de productie van nederwiet zijn onder meer energie, zaden, meststoffen en lampen nodig. Deze
zaken zijn thans deels als consumptie van huishoudens en deels als intermediair verbruik van de land- en tuinbouw geboekt. Iets
dergelijks geldt ook voor de transportkosten van drugs. Ook condooms en lingerie, die door de prostitutie aangeschaft worden, staan
geboekt als consumptie van huishoudens. Het is daarom onjuist om aan te nemen dat de hierboven geraamde bedragen zonder meer bij
het bbp moeten worden opgeteld.
Illegaal of zwart
Het verschil tussen zwarte en illegale activiteiten laat zich het beste als volgt omschrijven. Zwarte activiteiten zijn op zich niet verboden,
maar er worden premies en belastingen ontdoken. Illegale activiteiten zijn over het algemeen in strijd met de strafwet. Vaak zullen
verdiensten uit illegale activiteiten ook zwart zijn; over het inkomen wordt geen belastingen en premies betaald. Dit is echter niet altijd
het geval. Een deel van de eigenaren van coffeeshops en bordeelhouders betalen wel belasting.
De omvang van de verdiensten uit zwarte activiteiten wordt geraamd op ongeveer 3% van het bbp. De toegevoegde waarde hiervan is, in
tegenstelling tot de verdiensten uit illegale activiteiten, reeds inbegrepen in het huidige bbp.
Uitbreiding nationale rekeningen
In de nabije toekomst zal de beschrijving van de illegale economie wel in de reguliere (Nederlandse) nationale rekeningen worden
opgenomen. Dit is het gevolg van nieuwe internationale richtlijnen voor de samenstelling van nationale-rekeningengegevens die kort
geleden zijn vastgesteld. Hierdoor neemt de internationale vergelijkbaarheid van de cijfers toe. Als de illegale verdiensten niet worden
meegenomen, dan wordt het bbp van landen waar ‘weinig mag maar veel gebeurt’ naar verhouding meer onderschat dan dat van de
andere lidstaten. Goede internationale vergelijkbaarheid is zeker in Europa van groot belang, omdat een deel van de afdracht van de
lidstaten aan de Europese Unie gebaseerd is op het nationaal inkomen. Landen met een relatief grote illegale productie zullen in de
toekomst waarschijnlijk meer moeten afdragen en landen met een illegale productie onder het Europese gemiddelde minder. Momenteel
zijn geen cijfers van andere landen beschikbaar, zodat er geen uitspraak gedaan kan worden of een illegale productie van 1% van het
bbp, zoals in Nederland internationaal gezien veel of weinig is.
Copyright © 1997 – 2003 Economisch Statistische Berichten (www.economie.nl)