Jrg. 7, editie 326

£9 MAART
1922

AUTEURSRECHT
VOORBEHOUDEN.

Economi*sch
–
‘Statistische

Berichten

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL NIJVERHEID. FINANCIËN EN VERKEER

UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

7E JAARCANG

WOENSDAG 29 MAART 1922

No.
326

INHOUD
BIz.
HET ONTWERP JAVACHE BANKWET 1922

…………..
279
De El,ctrotechnische Industrie in Nederland door
Ir. Air.
B
.

Roch

…………………………………..
281
Medezeggenschap
1
door
A. H. Baron van Ilardenbroek
van Animerstol
…………………………….
283
Lrpmiddcleii door
Jhr.
F. W. L.
de Beaufort
……….
285 De
Atmo5pheer
in
het Duitsche Bankwezen door
Mr. W. 0.
Post huinus Mcyes
…………………………..
286
Londensche Correspondentie
……………………..
287
AANTEEKENINCEN:
Kosten van levensonderhoud van arbeidersgezinnen
te
Amsterdam…………………………….
288
De asurantiemarkt
in
1921

………………….
289
Kleiuhandelsprijzen
…………………………
290
Stand der cultures
en
uitvoer gedurende het vierde kwar-
taal

1921,
in Suriname

……………………
291
MAANDCIJFERS:
Giro-omzet
bij de
Nederlandsche Bank
…………..
291
Ontvangsten van Spoor-
en
Tramwegmaatschappijen,
November

1921

…………………………
291
Handelsbeweging over
de
maand Januari
1922
……
292
Résumé uit het ,,Monthly Bulletin
of
Statistics”

……
293
Postchèque
en

Girodienst

…………………….
293
Rijkspostspaarbank

………………………….
293
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN
…….. ……….
293-30 1
Geldkoersen.
Effectenbeurzen.
Wisselkoersen.
Goederenhandel.
1

Bankataten.
Verkeerswezen.

INSTITUUT

VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

Algemeen Secretaris: Mr. G. W. J. Bruins.
A8aistent-J,?edacteur voor het weekblad:
D. J. Wan8ink.

Secretariaat: Pieter de Hooghweg 1, Rotterdam.
Aan geleekende stukken: Bijkantoor Ruige Plaatweg 37.
Telefoon Nr. 3000. Postchèque- en girorekening
Rotterdam No.
8408.

Abonnementsprijs voor het weekblad franco p. p.
n. Nederland f £0,—. Buitenland en Koloniën. f £5,-
per jaar. Losse nummers 60 cents.

Leden en donateurs van het Instituut ontvangen
het weekblad gratis.

De verdere publicaties van het Instituut uitgaande
ontvangen de abonné’s, leden en donateurs kosteloos,
voor zoover daaromtrent niet anders wordt beslist.

Advertenties f 0,50 per regel. Plaatsing bij abonne-
ment volgens tarief. Administratie van abonnementen
en advertenties: Nijgh & van Ditmar’s Uitgevers-
Maatschappij, Rotterdam, Amsterdam, ‘s-Gravenhage.

7 MAART 1022.

In den toestand van de geidmarkt kwam deze be-

richtsweek geen verandering. Zelfs
was
in het midden
der week de vraag naar prelongatiegeld nog iets ster-

ker, zoodat ‘tot
43%
pOt. genoteerd werd. Daarna trad

in verband met de plotseling sterk verminderende e-

langstelliag op de effecteamarkt een daling in, ‘zoodat

Zaterdag 4 pOt. genoteerd werd. Héden kwam de

noteering echter opnieuw op 4Y2 pOt. Particulièr dis-‘
conto noteerde 4% pOt., waartegen het tamelijk over-

vloedige aanbod van wissels regelmatig werd opge-

nomen.
*
*

De wisselmarkt was stil en zee-v stationnair. Een

uitzondering maakte de mark, die wederom zeer sterk

was aangeboden en in het, nidden der week voor den

nieuwen recordkoers van 0,78 ‘werd verhandeld.

LONDEN, 25 MAART 1922.

Ook gedurende deze week handhaafde rzich op de

geldmarkt een voortdurend sterke Vraag. Over het

algemeen deed daggeld 3-4 pOt.; 7-d. geld bleef op

3 pOt., doch voor geld tot na de maandawisseling werd

tot 4-6 pOt. gevraagd.

Het hij de Bank of England opgenomen bedrag,

dat op Maandag verviel, werd voor een week gepi’o-

longeerd, terwijl nog een verdere som werd opgenomen.

De discontomarkt sloot ‘zich bij deze vaste stem-

miag niet aan en onder den invloed van de verwach-
•ting van een ruimere markt in April was de tendens

‘zelfs iets gemakkelijker. De disconto’s voor prima

bankaccepten noteerden
33-3I16
pOt. voor alle loop-

tijden.

HET ONTWERP

JAVASCHE BANKWET 1922.

De vijftien laatstverloopen jaren, gedurende welke
de Javasche Bank de functie van circulatieibank ver-
vu’de, vornden voor Nederlaadsch-Indië een tijdperk
van opbloci en welvaart. De in den aanvang der eeaw
aanvaarde politiek van bevestiging – ook door uitbrei-
ding – van het gezag, vooral ‘buiten Java, wierp &are vruchten af door bestendiging van orde en rust, door
opwekking en bevordering van ondernemingsgeest op
het gebied van landbouw, nijverheid, scheepvaart- en
spoorsvegverkeer. In de Westerafdeeling van Borneo en
•de Oostkust van Sumatra werd het geldverkeer gezui-
verd van do in omloop gebleven vreemde munt, en ook
in de meer afgelegen streken, waar de bevolking ge-
hecht gebleven was aan een volgens de mu’ntwet siiet
gangbaar ruilmiddel, kon voor wettige betaalmiddelen
vertrouwen worden gewekt.

Aan de ontwikkeling van het verkeer heeft de cir-
culatiebank, met gebruikmaking van de haar ten dien-
ste staande middelen, medegewerkt met beleid en
voortvarendheid. Het aantal kantoren, in het eerste
jaar van het octrooi 1900 beperkt tot acht, steeg tot
19 in 1920, ongerekend het bijkantoor ‘te Amsterdam;
het opereerend kapitaal, dat in 1907108 gemiddeld
4eliep
f
47.241.000, was in •het eerste oorlogsjaar
1914115 gestegen tot gemiddeld
f
86.700.000, en be-droeg in 1920121 gemiddeld
f
270.600.000. Beliep het
‘totaal-bedrag der ‘bankbiljetten in 1907108 eene som

anf62.540780, tien jaren later was het gestegen tot

280

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

29 Maart 1922

f
180.754.970, om in
1920121
een cijfer te bereiken van

f
328.312.140,—. En aan
–
nettowinst, die in 1907108

beliep
f
1.920.300, boekte de Bank n het oorlogsjaar

1914115
f
2.665.000, en aan het eind van het boekjaar

1920121
f
6.535.700. Aan aandeelhouders, die in 1908

een dividend ontvingen van 14 pOt., ‘konden in de
laatstverloopen drie jaren uitkeeringen worden ge-

daan van respectievelijk 25, 30 en 35 pOt.

Dat bij dozen vooruitgang de Regeering van eordeel
was bij de verlenging van den duur van het octrooi,
als prijs voor het emissie-recht, eene vergrooting rvan

het winstaandeel van het Land te moeten bedingen,
ligt voor de hand. De eisch kan te minder bezwaar

ontmoeten, waar slechts bedongen wordt een gedeelte

der overwinst – waaronder te verstaan de netto-

winst, verminderd met een bedraq van 6 pOt. van het

kapitaal, ten behoeve van aandeelhouders – en eene
vergrooting van het kapitaal noodig wordt geacht

van zes inillioen tot negen millioen gulden.
Bij de behandeling in den Volksr.aad gevraagd naar

de redenen, die de uitbreiding van het kapitaal noodig
maken, antwoordde de Regeering met een beroep op
de bestemming van het kapitaal als zakenheid voor

de verbiutenissen van de Bank jegens hare schuld-
eischers, in het bijzonder bij de eindelijke vereffeniug,

waarvoor het gewenscht is, dat er een rzekere verhou-
ding bestaat tusschen dat kapitaal en het bedrag der

verplichtingen, die in de laatste jaren eene aanzien-

lijke uitbreiding hadden verkregen. Het is eenigszins verrassend, na dit betoog, kennis
te nemen van de redactiewijziging van het voorschrift
in het ontwerp-Bankwet op vergrooting van het kapi-

taal betrekking hebbende. Op het voetspoor der Ne-derlandsche Bankwet was in het oorspronkelijk ont-

werp aan den Gouverneur-Generaal voorbehouden,
tijdens den duur van het privilege, tot vergrooting
van het kapitaal te ‘besluiten, zij het dan ook onder
voorbehoud van toestemming der Bank. Vergrooting

om redenen -van algemeen belang iigt toch niet op den
weg der vergadering van aandeelhouders. Naar het
oordeel van eenige leden van den Volksraad zoude
echter, blijkens het afdeelingsverslag, de redactie juis-

ter zijn, indien zij luidde: ,,Het kan ‘met toestemming
van den Gouverneur-Generaal worden vergroot.” Im-
mers het is niet de Gouverneur-Generaal, die het kapi-

taal vergroot”. Het ontging kennelijk den Volksraads-leden, dat hier sprake is niet van een voorschrift in de
statuten eener naa.mlooze vennootschap, maar van eene
voorwaarde voor het recht van •uitgif te van bankbil-

jetten. Zwichtende voor de opmerking stempelde de
Regeering tot een recht van de Bank, wat als een
haar te stellen eisch was bedoeld. Handhaving of ver-
grooting van het maatschappelijk ‘kapitaal kan, ook
wegens het daaraan verbonden stemrecht, en de aan
de aandeelhouders voorbehouden bevoegdheid tot be-
noeming van den Raad van Commissarissen, geen
onverschillige zaak zijn. De Regeering acht het noo-
dig, het nationaal ‘karakter der Javasche Bank te ver-
zekeren door voor de uitoefening van ‘het stemrecht
als eisch te stellen de hoedanigheid van Nederlandsch
onderdaan (artikel 3, alinea 2, van ‘het ontwerp). Van
niet minder gewicht schijnt een middel rvan verweer
tegen een mogelijke poging .tot overheersching van
private belangen in den kring van aandeelhouders. Uit
dit oogpunt beschouwd, had een vooiibehoud van het
uitsluitend recht van initiatief de voorkeur verdiend

boven een recht van placet.

Het ontwerp-Javasche Bankwet 1922 bedoelt’ het

privilege om als circulatiebank in Nederlandsch-I-ndië

werkzaam
–
te zijn, te verlengen met een rtijdperk van

vijftien jaren, eindigend den Siert Maart 1937.
De bepalingen, waaronder het privilege 7.al moeten

worden uit’geoefend, geven tot bespreking van begin-
selvragon geen aanleiding. Ret ontwerp is geschoeid,
zoo lozen wij in de Memorie van Toelichting, op de
leest van de ,,Bankwet 1919. Waar bij de jongst
e

oc
t
r
ooivernieuwing van de Nederlandsche Bank de
grondslagen van deze cireulatiebank aan een nauw-

gezet onderzoek zijn onderworpen, kan gereedelijk

worden aangenomen, dat het onderhavig wetsontwerp
in overeenstemming is met de toenmaals algemeen als

juist aangenomen beginselen.”
Wordt hiermede ook de duur der verlenging ge-

motiveerd? Is er voldoende rekening unede -gehouden,
dat het groeiproces van den voet, voor ‘welken de

schoen bestemd is, ‘leiden kan tot eene -vervorming,
die aan eene verruiming – zoo niet eene bevrijding
– binnen het tijdperk van den duur van het -privilege,

behoefte doet gevoelen? Bepaaldelijk moge de ‘vraag

worden gesteld, hoe het staat met het vraagstuk der
rnunteenheid tusschen Nederland en Nederlandsch-

Indië, tot onderzoek waarvan in April 1921 eene
Staatscommissie werd ingesteld. Welke ‘zullen van eene

eventueele scheiding der muntgemeenschap de ge-

volgen zijn voor de toepassing der in de ‘bankwet op-
genomen bepalingen omtrent de inwisselbaarheid der
bankbiljetten en de verplichting tot mebaa.ldekking

van-de onmiddellijk opvraagbare obligo’s? In Neder-
land heeft men, -wat de inwisselbaarheid betreft, ge-

noegen genomen ‘met de vrijheid der Bank om de
betaling harer biljetten, naar keuze te doen geschie-
den in zilver of goud, in verband met de verbintenis
door de ‘directie der Nederlandsche Bank tegenover

de Regeering aangegaan tot handhaving en voortzet-
ting van de tot dusver door haar gevolgde goudpoli-
tiek, door
bij
stijging van ‘de wisselkoersen op het

buitenland boven de pariteit der goudwaarde, haren

goudvoorraad, zoolang zij daartoe
(
bij machte zal zijn,

voor uitvoer beschikbaar te iblijven stellen op den voet

van
f
1653,44 per KG. fijn voor baren en tot hiermede

overeenkomende tprijzen voor gouden muntspeciën.”

De verbintenis heeft, zoolang tussehen Nederland en

Nederlandsch-Indië de wettelijke munteenheid niet is
opgeheven, ook voor laatstgenoemd gebied beteekenis.
Zoozeer, dat bij ‘de inwerkingtreding van het vigee-
rend octrooi der Javasche Bank, door den toenmaligen

President van de Nederlandsche Bank, -Mr. N. P. van den Berg, kon worden geschreven:

,,Bij een voor Indii5 ongunstigen wisselkoers, die uitvoer
van specie naar Nederland noodzakelijk mocht maken,
(blijft) de zilvervoorraad der Javasehe Bank hiervoor na-
tuurlijk aangewezen. De zorg rvoor de handhaving der
goudwaarde van ons ruilniid.del, die het ‘de Nederlandsehe
Bank tot plicht maakt om voor haren goucivoorraad te
waken en them tenipore ut.ili tot brekleliag der wissetkoer-
en voor uitvoer ‘beschikbaar te houden, is eene taak te eenenmale va’lende buiten
1e
‘bemoeienisafeer van de
Javasche Bank.”
1) –

Het is hier de plaats niet om over de toen onvoor-

ziene ontwikkeling van -het geldverkeer in Neder-
landsch-Indië, en de daaruit voortgesproten rwijzigin-
gen in den mianttoestand, uit te weiden, die de
Javasche Bank ertoe brachten, zelfstandig eene goud-

politiek te vol
g
en. Waar het op aankomt is slechts, dat
het privilege der Javasche Bank ten deze volle vrijheid
laat, m.a.w. aan het publiek een waarborg voor de
wanr’devastheid van het ruilmiddel onthoudt, die in
Nederland – in normale omstandigheden althans –
onmisbaar is geoordeeld. Men zou in dozen toestand
kunnen -berusten, zoola’ng geen nieuwe muntregeling
voor Nederlandseh-Indië noodig blijkt. Indien echter
de resultaten van het onderzoek der Staatscommissie
de noodzakelijkheid eener voorziening doen blijken,
welke eene wijziging of aanvulling van het bank-
octrooi -ten gevolge moet hebben, -mag niet een moge-
lijk verschil van inzicht tusschen Bank en Regeering,
de vrijheid van de Regeering belemmeren. Als maat-
regel van voorzichtigheid ware derhalve eene aan-
vulling van artikel 33 van het ontwerp, handelendo
over tusschentijdsche eindiging -van ‘het -privilege, niet

overbodig geweest.

Aan het ontwerp-Javasche Bankwe’t 1922 is .toege-
voogd een voorstel om de hoedanigheid van wettig
betaalmiddel, ‘welke in het oorlogsjaar 1914 aan do

t)
De Economist, Jaarga.ng
1906, (blz. 19 van den

o’verdruk).

29 Maart 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

281

biljtten der circulatiebank in N.-I. werd. ‘toegekend,

bij de wet te bekrachtigen.
Bij de toelichting van het ontwerp wordt aange-
teekend, .dat het hier betreft een blijvende maatregel

van vèrreikende econenischc beteekenis.
Van de 2ijde der eirculatieba.nk is indertijd de

uiting vernomen, dat ,,h.et haar zelve te eenenmale
koud (‘kan) laten of haar (bankpapier al of niet de
hoedanigheid van wettig betaalmiddel bezit”. ‘) Toe-
gelicht door de stelling, .dat de •kwijtiagskracht der

biljetten niets toedoet aan de ,,earning capacity” van

de Bank, heeft de opmerking hear waarde. Aan den
anderen kant ligt in den maatregel onmiskenibaar een

bewijs van vertrouwen in het beleid ‘van haar bestuur,
en in de oprechtheid van ‘haar streven om, in samen-

werking met de Regeering, de .waardevastheid van het

ruidmiddel als hoof.ddoel harer werkaamheid te be-
schouwen, met erzijdestelling desnoods van daarmede

strijdige particuliere belangen.
De bijna honderdjarige werkzaamheid .der lavasche
Bank geeft volle recht haar .dit vertrouwen te

schenken.
En het ual aan de directie en de Cömmissarissen
der Bank niet onwelgevallig kunnen rzijn, eene two-
anige uitspraak van vertrouwen hij de wet te ont-

vangen.

DE ELECTROTECHNISCHE INDUSTRiE

IN NEDERLAND.

Hoe weinig aanlokkelijk het ook mag zijn in ‘te gaan

op avereehtsche beweringen en aan die uitingen een
schijn van belangrijkheid ‘te geven door de moeite,
die men neemt om ze te weersproken, – de plaats,
waar zulke beweringen een onderkomen vinden, noopt

soms daartoe.
Zoo was eenigen tijd geleden in de Econo’misch
Statistische Berichten een artikel te lezen, *) dat

eene zoo scheetve ‘voorstelling gaf van den groei, de
‘beteekenis en de verlangens der electrotechnische in-
dustrie hier te lande, dat een rechtzetting ‘van de

feiten niet uit mag blijven.
De bedoeling van het artikel was in het kort op de electrotechnische industrie, met een enkele lofwaar-
dige uitzondering als voor Philips’ Gloeilampenfa-
brieken, het stempel van een kunstmatig gegroeide oorlogsindustrie ‘te drukken, terwijl mede betoogd
werd, dat de bloei dier industrie allerminst weer

icunsimatip
in stand mocht worden gehouden door
eene ,,’beschernxing”, als waarom door de Vereeniging
van Fabrikanten op Eleotrotechnisch Gebied (Ver.

Foegin) was gevraagd.
Wat de gevraagde besehermin.g betreft het volgende.
Om ‘te beginnen staat het vast, dat in
normale
ver.

houdingen door de Ver. Foegin nooit ‘om inmenging
van de Regeering zou zijn gevraagd, waarbij met nor-
male verhoudingen bedoeld worden normale valutaver-howdingen. Tegenover Zweden, Amerika, Engeland en
zelfs Frankrijk wordt immers geene bescherming ge-
vraagd, maar feitelijk alleen tegen Duitschiand. En
welke reusachtige bescherming is er dan toch ge-
vraagd? Was het een invoerrecht van 50 pOt.? van
75 pOt. of van 100 pOt. en meer? Er werd alleen
gevraagd, dat de geringe bescherming, die het wette-
lijk vastgestelde fiskale 5 pOt. intv’oerrecht geeft, niet
illu.soir zou worden. Men moet hierbij niet de omstan-
digheid uit het oog verliezen, dat tot voor •kort het
5 pOt. invoerrecht berekend werd naar den ,,loopen-
den prijs hier te lande”, dat echter in Mei 1921 plot-
seling eene bepaling in werking trad,waardoor verder kon worden volstaan met de betaling van een invoer’-recht, berekend naar de werkelijke koopprij’zen (fak-tuurprijzen). Het is duidelijk, .dat deze overigens met
goede bedoelingen gemaakte bepaling, **) den coneur-

1)
Verslag over het boekjaar
190911910, blz.. 115.
*) In ‘het No. van
11
Jan.
1922.
**) In den oorlog was een &oote onzekerheid iin den
‘hai-
del ontataan doordat de ,,loopende prijs” op het oogenbiik
van levering dikwijls buitengewoon sterk verschilde
van.

rëntestrijd met landn van lage valuta, waar eene
misverhouding bestaat tusschen de koopkracht van
het geld in het binnenland en op de wereldmarkt,
nog eens extra ‘veriwaart. Omdat aan de nieuw inge-
voerde wetsbepaling natuurlijk niet te tornen viel
en men toch graag het geringe in’voerredht van 5 pOt.
brekend zag op eene wijze, die hot ongeveer bracht
op de gewone hoogte ‘van vôôr-Mei 1921, ‘vroeg men

se’ciaaI de Mark in rekening te ‘brengen naar de

intrinsieke waarde in Duitschlan.d.

Ziedaar de heele bescherming, welle een ‘kunst-

matigen bloei kunstmatig in stand zou moeten hou-

den t

Er zijn natuurlijk fabrieken, die wel gaarne ‘werke-
lijk beschermende rechten zouden willen zien inge-
voerd, daartegenover zijn weer andere vol’bloed vrij-
handelaar; voor onze beschouwing hebbenwe echter
uitsluitend temaken, met wat door de Ver. Foegin

feitelijk gevraagd was.

En thans de geforceerde groei gedurende den oor-
log. Niemand sa1 ontkennen, dat de oorlog eene
krachtige ongewilde bescherming der Nederlandsc’he
electrotechnische industrie leeft meegebracht, dat er
odk wel bedrijfjes zijn gekweekt, die beter verdwijnen

‘konden of reeds verdwenen ‘zijn. Iets anders is het
echter van verschillende met name genoem1e bedrij-
‘ten gedeeltelijk met behulp van onjuiste cijfers, ge-
deeltelijk aan de hand van onjuiste beweringen, te
stellen, ‘dat hunne positie v66r den oorlog moeilijk ‘was
en zij, na door den oorlog in hun groei geforceerd te
zijn, vermoedelijk dus weer zullen moeten inzinken.

Ter s’taving van zulke beweringen worden o.a. ook
twee maatschappijen ten tooneele gevoerd, het Noor-
derlicht, die failliet is gegaan en de Nederi. Electr.
Mij. van Groeneveld Runipol & Co., welke, hoe wei

alg
zij
overigens ook gemeen hebben, beide tot de

zgn. installatiefirm’a’s zi,jtn te rekenen en niet tot de
eigenlijke fabrikanten.

Verder kreeg men te hooren, dat het te ‘betwijfelen
viel of bedrijven, die hunne grondstoffen (ijzer, koper,
katoen, zijde, en.z.) uit het buitenland moesten halen,
hunne positie zouden kunnen handhaven. Alsof het
in de staathuishoudkundet eene eens ‘voor al uit’ve-
maakte zaak was hoe, met het oog op eene bepaalde
markt, met het meeste voordeel gewerkt wordt: door
fabrikage ter plaatse, waar de grondstoffen zich be-
vinden, of bij de markt zelve. Alsof ook Duitsohiand
(dit is ni. de eeni,ge gevreesde concurrent) niet even-
goed ‘vele zijner, grondstoffen als b.v. kat.oen, koper
èn vubber uit het buitenland moet betrekken, en of
daarbij o.a. de ligeing van Nederland t.o.v. Amerika,
dat deze grondstoffen bv. voor de kahelfabrikage
moet leveren, niet gunstiger ‘is dan de Duitsche.

Volgens de redeneering in het gewraakte artikel,
zou eigenlijk naast landbouw en veeteelt alleen de
baksteenindustrie, – en dat nog alleen voor zoover
zij stookt met turf of Liinburgsche kolen, – in
Nederland recht van bestaan hebben.

Meer rzin dan losweg te ‘beweren, dat hij de uit-breiding, die de electrificatie van ons land zal krij-
gen, ‘het grootste belang ligt ‘bij den consument, koorper
‘van, electrotechnische artikelen, heeft het te ibedpnken,
sinds wanneer eigenlijk eene electrificatie van Neder-,land bestaat, die een opbloei van electrotechnische in-
ustrie mogelijk maakt.

Eerst sinds ongeveer 1912 ‘wordt de toepassing
van de electriciteit in, ons land meer algemeen met
de oprichting van de dstriktsceutrales. Vanaf dart
–
–

dien hij bestelling. Aan de bezwaren van den handel be-
treffende de onzekere berekening van het invoerrecht ‘heeft
men door de nieuwe bepaling tegemoet willen komen. Wel
eigenaardig mag het echter lieeten, dat de ‘gemaakte ver-
andering eerst
bij
de wet is vastgelegd en in werking is
getreden op een tijdstip, waarop de groots prijsverschillen
uit den oorlog niet meer ‘voorkwamen. Zonder de goede be-
doeling ‘te willen miskennen, kan toch niet nnders gezegd
worden dan, dat de wet te laat gekomen is en nu a.Ueen
de valuta-concurrentie
da
de hand werkt.

282

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

29 Maart 1922

oogen’blik is een algemeene groei der electrotechnische
industrie pas mogelijk.

We mogen dan v(-rder wel eens ‘bedenken met welke
zeer bijzondere moeilijkheden de electrotechnische fa-

‘brikeu v66r den oorlog te strijden hchben gehad en
dat zij ondanks die moeilijkheden toch (behoorlijk ge-
groeid rzijn.

Natuurlijk hdbben zij om tê beginnen te kamien ge-
‘had met het algemeen verbreide Nederlandshe voor-
oordeel tegen produ•k2n van eigen industrie, ver-

zwaard door het feit, dt overal fabrieken en over-
heidsbedrijven reeds vaste en aangename relaties met
het buitenland bezaten.

Wat echter meer zegt: de Nederlanidsehe electro-technische industrie heeft zich moeten ‘ontwikkelen
onder den druk van en in concurrentie met
bescherm,-
de industrieën.
1)
En niet met beschermde industrieën,
die samen met de onze nog eerst groot moesten wor-
den, Ernaar niet beschermde
volwassen,
reeds geheel op
massafabrikage ingestelde industrieën. Dit feit alleen
bewijst reeds de levensvatbaarheid van dezen tak van

nijverheid in ons land en zou volgens de meer be-
schermingsgezinden op zichzelf voldoende zijn om
haar een recht toe te kennen op Regeeringsbescher-
ming,
zoodra zij die mocht verlangen tegen eene
,.valutaconcurrentie”, vooral waar Regeeriiigsbemoei-
ing
(werkloozenuitkeeringen, loonopdrijving in het

o’verheidsbedrijf, rijk-ssteun bij den aanbouw van hui-
zen, gedwongen korte werkweek) aan deze valutacon-
currentie op nooit gehoorde wijze kracht heeft bij-
gezet.

V6r den oorlog viel reeds een groei van de electro-

technische industrie te cons’tatéeren, zor nu die groei
echter door den oorlog zijn
geforceerd?
Bevorderd
zeker, deze industrie heeft een vlucht genomen of
kunnen nemen, die zonder den oorlog niet mogelijk
was geweest. Maar geforceerd? Er ligt in dit woord
eene afkeuring, waarmee men zou willen insinueeren,

dat b.v. de grondslag der industrie, die ons ‘bezig houdt, ongezond is, of dat zij uit hare krachten is
gegroeid, of ook dat de organisatie zou hebben gele-
den door of geen gelijken tred zou hebben kunnen
houden met den snellen groei. Praktisch wordt

het tegenbewijs wel daarmede geleverd, dat van
geen enkel land, met uitzondering van Duitsch-land, op dit oogenblik de concurrentie gevreesd
wordt. Zelfs van Duitsclilarscl zou do concurren-
tie niet •geducht behoeven te worden, indien de
Duitsche valuta zich maar niet voortdurend in dalende
richting bewoog. (Er mag misschien nog wel even
aan worden herinnerd, dat eene daling “an de mark
van b.v. 1,5 tot 1 procentueel overeenkomt met eene
daling van 00 tot 40 en dat de loonstijgingen in
Duitschiand in de verste verte niet gelijken tred hou-
den ‘met de daling van de mark).

Maar laten we eens zien hoe de oorlog beschermend
op onze industrie heeft gewerkt. Misschien zal voor
latere econornisten de opbloei (tengevolge ‘van de
krachtige oorlogshescherming) dier gezonde industrie

met produktie-in-het.klei n tot een goed georganiseerde
industrie niet massa-produktie nog eens een ldas-
siek” voorbeeld leveren van wat tijdelijke (bescherming
in een bepaald tijdvak harer ontwikkeling ‘voor eene
industrie kan beteekenen.
Een feit is het, dat door de electrotechnische n-
1ustrie over het algemeen massa-artikelen worden
vervaardigd. V(S6r den oorlog hadden door verschil-
lende omstandigheden de meeste fabrieken weinig ge-
legenheid zich op massaproduktie toe te leggen.

1)
Zelfs kan eigenlijk van eene concurrentie op gelijken grondslag niet gesproken worden, omdat de ‘wet e Weder-
landsehe industrie gedeeltelijk bij de bititenlandsche achter-
stelt.
Door de eigenaardige regeling toch, waarbij ,,fabrieks-
werktuigen” Vrij van invoerrecht worden toegelaten, heeft
do buitenlandsahe fabrikant van motoren, dynamo’s, trans-ormatoren en de agn. electrische apparaten ‘een niet onbe-
langrijken
voorsprong
op den Nederlandsehen, omdat deze
laatste over vele door hem ‘gebruikte materialen en onder
deelen wel degelijk 5 pCt. ‘invoerrecht moet betalen.

Daarvoor was over het algemeen het afzetgebied in
Nederland en koloniën te beperkt en speciaal de
Duitsche concurrentie te scherp. Feitelijk had in-
dachtig aan het spreekwoord ,,de kost gaat voor de

baat uit” eerst tot groote uitbreiding moeten worden

overgegaan om daardoor tot massaproduktie en goed-
kooper fabrikage te komen.

Maar wie gelooft, dat, een enkele uitzondering daar-

gelaten, een beroep op de geidmarkt door de electro-
technische industrie in haar geheel, voldoenden weer-

klank zou hebben gevonden? Toen echter in den oorlog

de mogelijkheid zich voordeed de groote kosten ver-

bonden aan de inrichting voor massafabrikage, uit
de ‘verhoogde opbrengsten te bestrijden, hebben de

meeste fabrieken van die onverwachte gelegenheid ge-

bruik gemaakt en met de Uitbreiding van haar be-
drijf zich op dien vorm
–
van produktie toegelegd. De
bekende Hollandsche degelijk-heid heeft daarbij mede-
gewerkt om de uitbreiding binnen de perken te hou-
den, waardoor de ontwikkelin
g
der organisatie gelij-
ken tred kon houden met die ‘van het bedrijf.

De voorstelling gewekt, alsof de inJdustrie door hare
groote uitbreiding nu moeilijker zou kunnen mede-
dingen tegen het (buitenland dan vôôr den oorlog, is

geheel verkeerd. Juist door die uitbreiding heeft zij
zich op stevi
g
er grondsla
g
kunnen vestigen en is. zee-
als reeds boven betoogd,
normaal
‘konkurrenzfiiJiig geworden.

Wie zal haar echter kwalijk nemen, (dat in de hui-

dige alles ontwrichtende valutaverhoudingen van deze
Konkurrenzfjih igkei t tegenover Dui tschland niet veel
terecht komt? Is hetzelfde niet het geval met andere
industrietakken, die sedert lang hun (bestaansrecht
hadden bewezen?

Toch heeft de electrotechnische nijverheid: niet
maar in de eerste plaats gedacht aan staatshulp, doch
is begonnen met te onderzoeken, wat er in ei
g
en be-
drijf te bezuinigen viel. Dit wordt o.a. zeer treffend
aangetoond door het feit, dt eeni
g
e on.derneiingen.
reeds vMr het besluit van den Mctaalbond in dezelf-
de 5cht.ing een verlaging der bonen hadden inge-
voerd, nI. de Electromotorenfabriek ,,Dordt” in April
1921 en de N.V. ,,Ueemaf” iin Augustus 1921.

Met deze opmerkingen zou eigenlijk kunnen worden
volstaan, indien het artjk-el, naar aanleiding waarvan
wij schrijven, niet nog hij enkele ongesomde fabrieken
grove onjuistheden liadde bevat. Doorloopend schijnt de opmerking, dat eene fabriek aan Rijk en Gemeente
levert, bedoeld te zijn als een soort kleineering, ter-
wijl veeleer het emgekeerde er uit te halen is. Tot nu toe waren rijksinstellingen en gemeenten in hare bij-
zondere voorkeur voor Nederlanc.lsch fabrikaat nooit
zôover gegaan, dat
zij
dit fabrikaat aanschaften. indien het ook maar het geringste onvoordeelig prijsverschil
met het buitenlan.dsche had. Het feit, dat voor en
na den oorlog eene fabriek aan Rjik en Gemeente
levert, beteckent dus, dat haar fabrikaat zich naast
dat van de reeds ingevoerde buitenlandsche fabrieken
met inspanning een plaats heeft veroverd.
Over Philips’ Gboeilampenfabr.ieken behoeven ‘wij
niets te zeggen, waar het bewuste artikel de buiten-
gewone belangrijkheid van deze fabriek niet (betwist.
De Electrotechnische Industrie v.h. Smit & Co.
leverde v66r den oorlog ongeveer slechts 20 pOt. van
hare productie aan Marine en Koloniën, gedurende
den oorlog steeg dit percentage tot 40. Deze fabriek,
die zich van een, klein werkplaatsje tot eenrespek-tabele fabriek van motoren en dynamo’s had opge-
werkt, heeft er de voorkeur aan gegeven zich niet op
de gewone wijze uit te breiden en’heeft daarom het

aanzijn gegeven aan twee zelfstandige fabrieken. de Electromotorenfabriek ,,Dor.dt” in 1911 en W. Smit
& Oo.’s Transfor’matoi-enfabriek in 1913. Beide fabrie-
ken kenden v66r den oorlog loonend produceeren.
De N.V. Nedcrl. Fabriek ‘van Hoog- & Laagspan-
nings-Apparaten ,,Hapam” werd weliswaargedu-
rende den oorlog opgericht, doch beteekende dit niet
anders dan eene administratieve scheiding tusschen

29 Maart 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

283

de fabriek en het installatidbedrijf Alberts en Kluft,
in welk laatste de fabriek sedert 1905 gegroeid was.
De Hollandscihe Draad- & Kabelfabriek keerde al
da’delij’k over het eerste -volle jaar van hare weriknaam-

held 10 pot. dividend uit en heeft zich v66r den
oorlog steeds regelmatig vergroot. Reeds v66r den oor-

log wcird meer dan 50 pOt. van het produkt geëxpor-
teerd en eene belangrijke vergrooting, in 1914 ont-
worpen, werd door den oorlog eerst niet ruim een

jaar vertraging ingevoerd.
De Nederlandsche Kabelfabriek heecf t nooit aanslui-
ting gezocht in het buitenland. Deze fabriek kon
eerst in Auiguistius 1914 in werking treden en voorzag
al dadelijk in een zeer dringende behoefte. Van de

omstandigheden kon zij partij trekken om een gdheel
op moderne leest geschoeide fabriek in te richten niet
de allernieuwste machines. Door de inrichting van
een koperwalawerk en draadtrekkerij is zij geheel en-
adhankelijk van buitenlandsche koperfaibrieken ge-

worden.
Do grootste electrische aipparatenfabriek in ons land
de ,,Heemaf”, tevens installatiafirma, werkte als
fabriieh reeds v66r 1900 en werd v66r den oorlog bij
herhaling belangrijk uitgdbreid. De N.V. Hazeimeyer
had toen ook reeds een loonend bedrijf en izelfs een

‘kleinen export.
Tal van electrotechnische fabrieken van beteekenis
werden eenvoudig niet genoemd, b.v. de Electro-
mechanische Industrie te Utrecht, lirventum te BilL-
haven, Nederi. Seintoestellenfabriek te Hilversum,
Electrische Werktuigenfabriek te Reijen, Electro-
Appar. Fabriek ,,Systeem Ooq” te Utrecht, Fabriek
van E.lectriciteitsmeters te Dordrecht, Nederl. In-
strum. & Electr. Appar. Fabriek ,,Nieaf” te Utrecht
ea.; dat verschillende metaalindustrieën electrotech-
nische onderafdeelingen hebben, als de Machinefa-
briek ,,Breda”, Automatic Screw Works e.a, werd
niet vermeld; dat er nog zeer vele kleinere fabrieken
‘bestaan, die met elkaar toch een respektabel kapitaal vertegenwoordigen, als Elementenfabriek De Kroon.
Eerste Nederl. Electro-Magn. Uurwerkenfabriek, Ap-
paratenfabrick Nederland, enz. werd met stilzwij-
gen
voorbijgegaan.
Ook kreeg men er niets van te
hooren, dat verschillende fabrieken, zonder zelf eigen-
lijke electrotechnische fabrieken te zijn, materialen
leveren, gedeeltelijk uitsluitend bestemd voor de elec-
trotechniek of electrotechnische fabrieken. Hiertoe
behooren b.v. Vitrite Works te Middelburg (fittings),
Mosa Porceleinfabriek te Maastricht, Exoelsior te
Schiedam (buizen).
Moge met deze regels aan den oubevooroordeelden
lezer duidelijk zijn gemaakt, dat de electrotechnische
iadustrie in Nederland meer beteekent en vooral ook
een gezonder kern heeft dan men hem wilde doen
gelooven. –
Het heeft geen pas een kleineerend oordeel te
vellen over den omvang en de beteekenis voor Neder-
land -ven deze industrie als geheel, noch over de
prestaties der
afzonderlijke
fabrieken v66r, gedurènde
of na dan oorlog.
Ir. Mr.
B. Kocai.
–

MEDEZEGGENSCHAP.

I.

De heer A. H. ‘baron van Hardenbroek ‘van Amnier-
stol schrijft ons:

Vermoedelijk hebben vele lezers van dit tijdschrift,
evenals ik, met aandacht de vier artikelen van den
heer Smeenk onder bovenstaand hoofd gevolgd.
Het is mogelijk dat dc inhoud, op lezers die niet
in het bedrijfsleven thuis zijn, eenigen indruk maakt
in de richting door ‘den heer Smeen’k bedoeld en om-
dat dit eventueel een pernicieuse uitwerking zoude
kunnen hdbben, meen ik niet te mogen nalaten mijn
stem tegen inhoud en strekking dier artikelen te ver-
‘heffen.
Voor een ieder, die in het werkelijke bedrijfsleven staat
zijn
deze schrifturen natuurlijk dood_onschuldig;
d.w.z. zij zullen geen twijfel verwekken, doch wel een
g’evoel van wrewel en vervolgens de ‘krachten toespit-
sen, die ingaan – in moeten gaan – tegen het
huidige, tot ziekelijkiheid uitgegroeide gedelibereer
over de bedrijven en derzelver leiding, waaraan onze

Maatschappij te gronde gaat, zoo niet zeer spoedig
terugtreden op
dien weg volgt.

Van bouwen en geneesmiddelen dacht iedereen al-
tijd verstand te hebben. Dc doktoren moeten nog
steeds optornen tegen de kwaikzalverij ‘of de ‘wijsheid,

dat een spinnowøb dan wel een weeghIad op een bloe-
dende wonde minder juist
zijn.
Wat betreft het bou-
wen en de huurpolitiek, waardoor het geheele woning-

vraagstuk zoo in de impasse geraakte door de ‘hemoei-
zucht van allerlei verkeerde ,,,dokiters”, is dit lang-
sa’merhand wel voor een ieder
duidelijk
geworden.
,Bizondere tijden
toonden in de historie excessen;
op geweld en inspanning tot het uiterste volgt alge-
meene slapte met -geestesverwording in beide gevallen,
zij het in om,gekeerdeu zin. De middeleeuwen baarden

linderkruistochten en dansers ‘op kerkhoven, tot sij

dood
erbij
neervielen, of wel dansers op bruggen, die
deze onder hun geweld deden inzakken, waarna de
rivier hen verzwolg.

De huidige tijd toont excessen ook -in dansen, dat
in’ alle standen, onder alle vormen,
bij
alle gelegen-
heden, geweldig is toegenomen.

De huidige dans’woede gaat gepaard met absor-
beeren ‘van het nationaal vermogen, benevens Vrij
algemeene blindheid voor de meest eenvoudige be-
staande menschelijke eigenschappen, veor de grond-
slagen ‘der economie; en een overbidden door allerlei
,,’dokters” tegen elkaar op in allerlei moois, met niet
minder hartstocht en wellicht even waar gemeend,
als, zij die destijds de ‘kiniderkruistochten predikten.

Na verovering der ,,.politieke democratie”, wordt
thans gepredikt ‘die der ,,industrieele democratie”,
en het mag alleen maar verbazing wekken., ‘dat het
onderscheidingsvermogen ton opzichte van de reali-
teit in dit gedrjf even ver is gedaald als eeuwen ge-
leden bij dat bovengenoemde ‘drijven, fwaarbij thans
– als toen – het bestaande geslacht, maar zelfs het
toekomstige – de kinderen – geofferd worden aan
de verw-or’ding in denken, die wij, thans medeleven.

Het begrip ,,-me’dezeggenschap”, zoo gretig door de
socialisten gepropageerd, is o’vergenomen door den schrijver van genoemde artikelen en diens geestver-
wanten onder de thans regeerende
partijen
en schijnt
wel zoo ongeveer verkiezingsleuze te zijn, waar geen der politieke
partijen
zic’h geheel eraan heeft ‘durven
te onttrekken iets ervan te zeggen in hunne pro-
gramrna’s. –

In dit
poWielce
opbieden dreigt dan ‘ook het ge-
vaar; dat het begrip medezeggenschap en de inhoud
der betreffende artikelen in dit
economische
tijd-
schrift,
economisch
onjuist ‘zijn behoeft wel geen
nader betoog en men vraagt zich af, waarom daaraan
zooveel plaats is ingeruimd, tenzij het doel mocht zijn
eens ‘voor al door opneming der ‘bestrijding het onder-
worp afdoende te onthalz,en; zooals de lbedrjfsorga
nisatie (publiekrechtelijke, maatschappelijke of in nog
andere rvariëteit) thans toch wel naar Utopia is ver-
wezen, -door deze eens grondig te behandelen.
Intusschen -het betoog van den heer Smeenk, onder
den naam ,,medezeggensc-hap”, na-dert ten zeerste bo-
vengenoemde ut’opiën en dit vooral, ‘waar ‘hij het ge-
heel zoo samenkoppelt met ‘het collectief-arbeidscon-
tract, kist ook al ener na familie is van ‘die bedrijfs
organisatie of ‘medezeggenschap zooals het geheel
door hem ‘w-ordt uitgewerkt.
Zon-der twijfel hebben’ deze -vrij ‘ver in [bizonder-
heden uitgewerkte artikelen één groote verdienste,
namelijk -dat ook elke outsider met normaal redhts-
gevoel en economisch inzicht, die zich goed reken-
schap wil geven van den inhoud, zoo noodig na voor-
lichting door ,;het contra”, tot de conclusie moet
komen, dat bedoelde medezeggenschap ‘volstrekt ver-
werpelijk is. Ik wil ‘dus in dit verband hulde brengen
aan den ‘heer Smeenk, ‘dat hij duidelijk heeft gemaakt,

284

ECONOIIH..STATISTISCHE BERICHTEN

29 Maart 1922

door af te dalen in fbizonder’hden, rwellke
leteelcenis

door de propagandisten van imedezeggenschaip feite-
lijk daaraan wordt gehecht en waardoor het
woord

dat aoovele
begrippen
toelaat, is op’gdhelderd. Wie ndg
‘gevoelt voor ide ‘huidige rechtsorde, ‘voor de instand-

houding der Maatschappij, voor heh’ouid van heit pri-
vaat.Jbezit, is gewaarschuwd.
1)

Immers, niettegenstaande de heer Smeenik nadruk-
kelijk ‘zegt ‘de Socialisatie te verwerpen, gaat zijn

stelsel geheel in die richtig en hij spreekt dan ook
vian een
,,recht
tot medezeggenschap in .uitgdbrei’den
vorm”, van een ,)volwaardige positie” van ,,’o’pnanle

in ‘de directie enfof in ‘den Raad van Oommiissarissen

van een paar arbeidersvertegeniw’oo’rdigers”, en zoo
moer.
Hij
wenscht ,,waar er gelukkig zoorveel meer
‘ontwikkelde aibeiders, voor die taak ‘gescihikt, komen”,

medezeggenschap in den
bedrijfstak
voor leiders ‘van

vak’vereeni’gingen en in de
afzonderlijke bedrijven
voor enkelen uit Idie bedrijven.
Met het grootste gemak wordt iook voorgehouiden,
dat ‘medezeggenschap in den meest ‘uitgchre’i.den
vorm, zich uitstrelcken’d’e over arbeidsvoorwaarden,
aankoop, verkoop, ‘dc geheele technische com,mercieele

en financieele gestie, aanschaffen van bepaalde
nieuwe machines, mede beslissen over reserves en af-
sdhrijvingen, toch eigenlijk het ware is.
Waar schrijver gevoelt, dat dit ‘toch eigenlijk is
het aantasten van den
eigendom,,
remt het ‘hem niet
en ‘zegt ‘hij ‘enrvervaard, dat het daarover eigenlijk
niet gaat, doch alleen ‘over het
beschikkin’gsrecht
‘over

dien eigendom en wanneer de medeizieggenscihap in-
perking van het 1beschikkingsrecht der juridische
eigenaren van de productiemiddelen eisclvt, i
moet dat
beginsel worden ‘aanvaard.

Of men nu voluit in ‘zijn vaandel schrijft socialisa-
tie: de produktiemiddelen m’oeten in eigendom aan
de gemeenschap ‘ko’men,•Ida,n wel ‘het begrip eigendom
elimineert en enphem’istisch zegt: over eigendom

praat ik wel beschouwd niet, die laat ik ‘aan de eigen-
aren, maar ik ontneem hen alle ‘macht erover, door-
‘dat ik iiigevol’ge de nieuwste viniding – besc’hikldngs-,
recht – iets ‘daarboven stel, ‘dan valt toch
niet
te

‘ontkennen ‘dat de heer Smeenk ‘practisch niets anders
wil ‘dan socialisatie.
Sym’pathieker is overigens ronduit te eiscihen
socialisatie en het kind dan ‘ook maar hij den naam
te noemen, ‘dan in veel woorden gecamoufleerd daar-
op te komen, ‘zonder het aldus te willen noemen’ en
practisch ontnemen ‘van euigen’domsrecht een anderen
naam,
te ‘geven.
De eigenaar enof de leider eener zaak, idie volgens
het systeem Smeenk over ‘den eigendom en ‘de gansche
leiding ‘so’ude ‘laten beschikken en kans zonde zien
op zoo’danige
wijze
te blijven werken en
verantwoor-

delijkheid
te dragen, moet n
o
g geboren’rworden; maar
voor een moment aangenomen, dat zooiets m’ogelijk
zonde zijn, ‘dan is er toch practisch geen vershil
meer met ‘socialisatie hij een ‘dusdanig z.’g. eigendom
en ‘z.g. privaalibeheer. ‘die practisch
geen e,igenldom en

eigen bcheer meer zijn.
De heer Smeen’k noemt het geen ongeoorlaofden
eisch, geen aantasting van ‘den eigend’om, wanneer
in ‘bedrijfstak en bedrijf een dusdan’ige vèr,gaian’de
medezeggenschap door de arbeiders wordt gevorderd’,
hij laanvaaildt het beginsel.

Welnu. laat ‘hij ‘dan ook de eeni,g nuivere consequen-
tie trekken,
namelijk.
‘dat hij staat op het socialistische
standpunt en dat hij zich keert tegen de ‘bestaande
rechtsorde.
Het spreekt ‘ook vanzelf, immers de ‘diverse caimou-
flace v’oor ‘socialisatie namelijk: bcidrijfsorganisatie,
medezeggenschap, wettelijk verbin’d’en’d maken van

1)
Nog voor ad’ruhken hiervan brengen de ibleden van
16
Maart het berih’t ‘der fusie van ‘het
N.V.V.
en
A.V.V.
benevens wat tdeze
eischen,
‘hetgeen zeer wel xvvereenikornt
met ‘de wen’schen van den heer ‘Smeenk en ‘aantoont, ‘hoe
aa’ngestuur’d wordt op de ver.nietigin’g der bestaande redhts-
orde en ‘hoezeer aan .zelfoiversdhiattdnig wordt geleden bij
deze doktoren.

het collectieve arbeidscontract en de familie van ‘dit alles, waar het gemeenschapsibeidrijven betreft: het georganiseerd overleg, het ‘wijst alles naar &in kant

en heeft dan ook van de socialisten zoo ‘gaarne volle
medewerking.

Aan al dusdanig gedokter en gedel’ihereer ‘is de bui-
‘dige algemeene ‘maatschappelijke ziekte te
‘wijten;
het
tegenwoor’dige dolzinnige dansen uit zich ok in een
algemeenen dans naar den econ’omisehen ondergang.

J’aren achtereen zijn nu ‘de meest elementaire
economische beginselen ‘vertrapt en instede van in te
‘zien, dat doodeenvoudig bij de ‘algemeene verarming
past: algemeen langer en harder werken, versobering,
onverbiddelijk stoppen ‘met. experimenten en
aan-
lcweelcen van rust, ten slotte algem,eene inspawn.ing
in alle klassen der bevolking,
wordt hier en ‘daar
maar voortged’okter’d en ‘daarmede de verwarring iver-
meerderd.

Wanneer dit komt van socialistische zijde, ‘is het
niet zoo ernstig, immers ,,men” weet zoo langzamer-
hand de gewone ‘overdrjving daarbij wel naar waarde
te ‘schatten; ernstiger wordt het echter, iwanneer het
komt van niet-uitgesproken socialistische
zijde,
wan-
neer ‘ook daar ‘met alle geweld naar ‘oplossingen (niet-
noodzakelijk, ‘maar als zo’odanig voorop geschoven)
wor’dt
gezocht,
die niet te geven zijn, die ‘in geen
geval door wettelijke ‘maatregelen ‘of ‘decreten van
bovenaf ‘kunnen worden ‘geprorvoceeiid.

De saimenleiviug ‘wordt niet gevormd ‘door van
bovenaf ‘opgelegde kunstig samengestelde ‘systemen.

De ‘huidige ‘tijd to’ont toch overduidelijk aan, voor
niet blind
wil
zijn,
‘dat ‘de eenzijdige on-econo’mi’sche
richting, waarin wordt ‘gestuurd Idoor allerlei wette-
lijke regelingen, die niet rekening honden
(kunnen
houden)
met de werkelijkheid en de differentieering,
benevens oniberekenbaarhei’d ‘der
practijk,
slechts o’ot-
wrichting, verwarring, algemeenen achteruitgang ten

gevolge hebben en ‘dit niet het minst ‘door verkeerd
iiiwerlken op de algemeene mentaliteit ‘der ‘massa. In ‘dit verband wil i’k hier aa’nhalen een
oin
uit den
a’anhef van de Memorie van Toelichting ‘op ide Land-
boru
,
war:beider’swet Aaliberse:

,,Er moge ‘te dezer plaatse worden ‘vulstaan met te
wijzen op de beteeken’is, die het stellen rvain bepaalde gren-
zen aan de» arbei’dsda.g heeft voor de ‘geesbeuijk-zedelijke
onfrw’i’kkeling
ook
van ‘den arbeider ‘in Iden ifanidboaw,
zoo-
dat deze minder bezi,varen vindt bij de vervulling van zijn
aqemeen menschelijice roeping;
voor dan gehuwden ‘arbei-‘
der sluit dit mede de niogeljldheid tin om ‘het ,geeiinsaeven
tot ‘hooger ‘bloei te brengen.”

Hierin wordt arbeid ‘dus voorgesteld als iets buiten
het
werkelijke
leven staande, ‘ongeveer ‘als een opge-
legde straf, ‘die
niet
behoort hij ‘de ‘al’gemeen men-
schelij’ke r’oeping en die ook niet
bijdraagt het gezins-
leven tot ‘h’ooger ‘bloei te ‘brengen.

Deze redeneering sluit zeer ‘wel aan (hij het ‘betoog
van den heer S’meenk; immers d’oor zulke redeneer’in-gen ‘van bovenaf is ‘bij ‘de ‘massa de .v’erderfelijke op-
vatting ontstaan, waarvan ook de artikelen ‘van den
heer S’meenk een uiting zijn. De ‘menscihen zijn echter
niet veranderd en vooralsnog geen engelen, doch be-
hebt met deugden en gdbreken als weleer en ide ‘wereld
van 1922 is die van 1.914 met dien verstande, dat er
economisch een geweldige achteruitgang is en ‘voorlich-
ters der massa tot plicht hebben ‘daarmede te rekenen,
instede van het omgekeerde te d’oen en in vèrgaande
verblin’din’g de ellen’de ‘door défaitistische proefnemin-
gen of ‘de aanbeveling daarvan te vermeerderon.
Men moge trachten de huid’i’ge ‘moeilijkheden “hier
te lande af te schuiven op de wereldcrisis, de valuta-
kwestie, ‘die uiteraard van den meest iugrij’pen.dèn in-
vloed
zijn
en dan ook ‘maar al te gretig worden aange-
vat om de eigen ‘zouden der politieke sociologen tebe-
m’antelern, vast staat, dart die toestand thans veel min-
der ernstig zonde
‘zijn,
wanneer de ‘bemoeizucht, d’e al-

regelingsziekte, de eenzijdige aanbidding van den
den’,os,
waarvan bedoelde artikelen een typeerend voor-,beeld zijn, minder ver hadden voor’tgewoekeild en niet
den’ geest g,aeasch hadden verdorven, ‘wat vooral de vier

1

—

29 Maart 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

285

laatste jaren in ons land liet geval was. Geoogst

wordt, wat gezaaid werd.
In dan grond is ook dit alles verre van ethisch en
zeer in het nadeel van dan demos zelve, ‘die heet er’dior
gediend te worden en die self het eerst en liet meest
dupe wordt van al dit drij’ven. In een ‘volgen’d artikel kom ik ‘op (dit alles en de

redeneeringen van den heer ‘meenik nog nader terug.
Intusschen, toen mijn ganshe artikel, ‘waarvan het

slot nader volgt, reeds gesc’hreven was, brengen de
dagbladen het (bericht van den gewel’di’gen strijd in

Engeland, thans in de metaaibr.anch’e uitgebroken, ter

zake van de ,,medezeggenschap” daar te kiwder ure
ontstaan in ‘den oorlogstijd. Wie dezen strijd mat aan-

dacht volgt ziet, dat de bestaande medezegensohap
daar
(na.tuurlijk, r
zeg ik daarbij) zeer onecon’oiscih
werkt, dat de werknemers allerminst genegen zijn bij
econ’omisohe nood7iakeiijklheid tot me’desverk’ing en dat

die medezeggenschap
daarom
moet vervallen, maar

mede omdat de 1eiding wordt verplaatst waar zij niet

behoort; het blijkt bij ‘de nog zoo j’o’n’ge proef (ik zeg

alweer:
natuurlijk)
dat liet ‘denkbeeld niet is ‘te ver-
wezenlijken. Op één schip behooi”t één kapitein.
Trouwens ons land biedt op ‘dit oo’geu(blik i’mimers
ook reeds ‘bewijzen ‘te over; men ,heschouwe maar de redeneer.ingen ‘op ‘het ‘kortgeleden gehonden congres
(en elders) van de leiders der bouwvakarbeiders,
even-

zoo ‘die bij de typografen en in het algemeen
overal

waar thans boonlowesties, mogelijkheden ‘tot het rin
s’tanid houden van het bedrijf ena. aan •de orde zijn.
Eiken dag kan men daarover lezen.
Het vraagstuk is thans niet in ‘theorie, maar ‘wer-

kelijk aan de orde, het
leeft
en
tegelijk
wordt ‘daardoor
actueel ‘de theorie, als thuisbehoorend in Utopia, diii-

delijk gedemonstreerd’.

VAN HARDENBROEK.
Heemstede, 6 Maart 1922.

LAPMIDDELEN.

Door de ‘op ten deele nog ‘onbekende voorwaarden
of vaag geformuleerde toezeggingen van buitenland-
sche leeningen aan Oostenrijk, zijn in Weenen hooge verwachtingen gewekt. Met deze ter beschikking van
de regeering komende gelden hoopt deze ‘de stijging
der ‘kosten van levensonderhoud te ‘verminderen en
tevens een verdere inzinking ‘van de kronenkoersen
in het buitenland te ‘voorkomen, en aldus de ‘prijzen
op een meer stahielere basis te brengen. Nadat reed’s
meermalen met ontoereikende middelen pogingen in
‘t werk gesteld zijn om de kroon te sta(bili’seeren –
‘welke pogingen door de geringe beschikbare (buiten-
landsche tegoeden en de eischen van den import falen
moesten – zal nu volgens den Weener correspondent
‘van het Berliner Tageblatt ,,Dvisenpolitik inn grossen
Stile getridben werden”.
De Oostenrijksche rageerin’g heeft het ‘voornemen
te kennen gegeven, het netto provenu der leeningen
niet te willen aanwenden ten’
‘behoeve
,van aankoopen
van levensmiddelen en goederen in het buitenland,
maar uitsluitend om een fonds te schep’pen, ter stabi-
liseering der kronenikoers’en. Afgewacht zal moeten
worden of het netto prorvenu werkelijk geheel Vrij ter
beschikking van de regeering gesteld zal worden en
er in de’ voorwaarden der uitleenen.de landen geen’ be-
palingen gemaakt zullen wordén, welke Oostenrijk
zullen dvingen een min of meer grooter deel der
leeni’ng voor aan’ko’onen in deze mede onder de alge-meene conjunctuur li,j’d’ende landen aan ‘te wenden: In ieder ‘geval de Oostenrjksc.he regeelling ‘koestert
de hoop, voldoende middelen ter (beschikking te hou-
den om de ‘deviezen-pelitiek ‘ditmaal werkelijk in
grooten
stijl
te ‘kunnen voeren. Op den langen duur
maakt het weinig versdhil of ‘de regeering ‘de ver-
kregen buitenlandsche ‘be’taal’m’iddelen aaniwendt ‘voor
directen aankoop van ‘goederen ‘of voor een deviezen-
politiek. Het grootste voordeel dezer politiek is, d’at
de speculatie eenigszins gebreideld worden en hevige
koersschom’malingen vermeden. De ‘voornaamste eisch
is, dat zij steeds cle beschikking ‘overhoudt over eene

voldoende hoeveelheid’ buitenlandsche ‘betaalmiddelen

Poch ‘kunnen zulke op zichzelf staande leeningen
weinig anders dan lap,mid;delen zijn. Z’oolang de be-
talingba],ans geen saldo aanwijst, waaruit buiten-
laedsche betaa.l’middelen steeds opnieuw verkregen
kunnen ‘worden – zoolang zal iedere poging tot stabi-

iiseer.ing van den kronenkoers onherroepelijk schip-
breuk ‘lijden, tenzij het tekort voortdurend door

nieuwe leen’ingen aarn
i
gev-uld wordt. Slechts dan ‘zal
zulk eene .leenixig aan haar doel kunnen beantwoor-den, wanneer de prod.uctivuiteit van het land tijdens
het verbruik van het provenu voldoende vooruitge-
gaan is om zijn ‘handel’balans actief te maken of

dat er nog voldoende hulphronnen in het land ‘zelf
aanwezig
zijn,
die als ebjecten voor buiten’landsche
kapitaa1beleggi’ng in aansnerkinig ‘komen. Voor Oos-
tenrijk beteekent dit een geleidelijke liquideering van
‘d’e weinige overgebleven activa.

Het kan niet ontkenid worden, dat zelfs een zeer

tijdelijke stabiljiseering van de d’evi’ezenikoersen, den
oecononnisohen toestand in gunstigen zin beïnvloedt,
waar industrie en handel in staat gesteld uwordén
nauwkeuriger calculaties te maken, maar in een land
in een toestand als Oostenrijk is het niet mogelijk in
een korten tijd zijn oecionoumische omstandigheden op

een betere ibasis te brengen. En iedere leening zonder
verh’ooging van productie is slechts uitstel van
executie en dus nutteloos.

Dus’danige leeningen moeten gegeven ‘worden in het
kader van een groot doelbewust plan van herstel en
rciorganisatie.
Bij
het ontbreken hiervan kunnen zij
gelijikgesteld worden met gelden, bestemd voor hulp-
verleening aan de horcgerdistricten in Rusland en
niet als uitin:gen van een ‘doelbew’uste oeconomiseke
politiek.

Een vergelijking met de toestanden in Argentinië
en Brazilië in het einde der ‘vorige eeuw doet nog
meer het gevaarlijke van een dergelijke politiek in-
zien. Liep niet het klakkeloos leenen van Argentinië
in de jaren tusschen 1880 en 1892 op de bekende Ba-
rinenri’sis uit. Een paar zeer gunstige ‘oogstiaren na
1892 ‘gaven Argentinië een actieve handelsbalans,
waardoor ‘de regeering in staat gesteld werd, haar
financiën op een gezondere ‘basis te brengen. waar-
door tevens het vertrouwen in het land ‘wederkeerde.

Ook Brazilië had tot 1.898 een gevaarliike leening-
politiek gedreven, zonder zijn (bi’nnenlandsche finan-
ciën behoorlijk geregeld te hebben. Slecht’s uitstel van
betaling in cash van de ‘bestaande ieenngen van het
(buitenland’ gedurende een reeks van
j
aren, gepaard
met de beschikking van nieuwe gelden in het bekende
firndhi,gpian, gaf ‘het gelegenheid zijn .gesch.okte
finanoieeie positie te herstellen.

Wat Argentinië ‘verkregen heeft door zijn groots
oogsten, ‘wat Brazilië verkreeg door ‘zijn firn’di.n’g ban,
kan Oostenrijk nie’t ‘bereiken’ door eigen ‘krachten.
door het ontbreken van ei’zen lui phronnen. tDen zeer
langen ‘tijd. ‘welke het nooclig zal ‘bebhen. alvorens het
weder een actieve factor in het internationale ‘oe’cono-
miisch leven (kan ‘worden, ,kan het slechts met (hzlu van
het buitenland’ doorkomen. Deze huilip kan slechts
doeltreffend zijn, wanneer zij in die mate verleend
wordt, dat Oostenrijk door de lange periode kan
wed eronboisw heenkosnt.

Het bovenstaande geldt niet alleen voor Oostenrijk,
doch in even sterke ‘mate voor Duitsc’hland. ondanks
de veel grootere krachten, waarover dat land nog de

beschikking heeft. Wil dit land in staat zijn he’d’ragen
van ingrijpende beteekenis aan de ealiieerden te vol-
d
o
en
. dan ‘heeft het in de eerste plaats eene leeriring noodig, welke (het in staat stelt dn tijd’ te o’verbrug-
gen, die aan het herstel van zijn geldiwezen moet
vooradgaan. Wordt het een internationale leening
verstrekt en verbruikt het ‘de gelden ‘hieruit geheel en
al om
zijn
verplichtingen aan de geallieerden na te
komen, dan gaat dit ten koste van liet bedrag, dat
deze staten uiteindelijk zullen verkrijgen. Bovendien
wordt dan het ‘herstel van het Duitsche geldiwezen

286

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

29
Maart 1922

vertraagd en ook eene verbetering van die wereld-
oeeononiiische verhoudingen.
Zulke buitenlandsche leeningen zijn voor de meeste

valuta-zwakke landen volstrekt noodig, maar dan
als onderdeel van een groot plan van oaeconomischen

‘waderopbouw. Zonder leening is nimmer sta’biliiseering
van de valuta’s mogelijk, zelfs niet op verlaagde basis.

Een leening, die verstrekt wordt, niet als onderdeel van een groot weldoordacht plan van iwederopbouw,

staat ‘gelijk met het storten van gelden in een
wei-
dadigheidsfonds. Hierdoor worden rvloor ‘korten tijd’ de

inzichten in de bestaande toestanden mdnder duide-
lijk en zullen de ‘kwalen, waaronder de wereld!halldel

‘gebukt gaat, dieper kunnen door’drinlgen en een later

‘herstel nog moeilijker maken.

Zoo zullen de nu reeds aan Oostenrijk .verstrkte
leeningen slechts bereiken, dat er van de weinig over-

gebleven activa nog eenige meer verpand worden,

terwijl aan het herstel weinig of niets bijgedragen
wordt. -‘
In deze tijden, waarin ‘handel en dndustrie in de
meeste landen reikhalzend naar verbetering uitzien,
is het van groot belang, ‘dat de valuta-sterke landen

niet toegeven aan de neiging, dde da’aruit voortvloeit
om te s’poedig met partieele hulp verbetering aan te brengen, maar hun krachten sparen. Kleine, op zich

zelve staande leeningen kunnen niet aan de gestelde
eischen voldoen en zijn dan ook nuttelooze, alhoewel
goedbedoelde pogingen..

Ook aan ons land zullen gr’oote eis’chen gesteld rwor-

den, willen wij in het wereldhandelsiverkeer een be.
langrijke ‘plaats
blijven
innemen. Door hulpverleeniin
en medewerking ‘onzerzijds zal het in de laatste ja.rer
zoorzeer geslonken bezit aan ‘buitenlandsche vorderin.

gen, weder aan’ziënlijk vermeerderen. Deze vermeer-
dering zal zelfs als gevolg kunnen hebben, dat onze
binnerilandsche beleggingskracht vermindert. Zal onze
huipverleening werkelijk doeltreffend
zijn,
dan moe-
ten wij het oogenblik ‘afwachten, waarop werkelijk
vèrrei’ken’de plannen worden ingediend.
Zal Genua d’it oogeiiblik nader brengen? Zal het
nog lan’g duren, alvorens diep eenvoudige waarheden
ook in politieke kringen doordringen? Of zal het nuch-
tere optreden van Amerika dit doel spoediger nader brengen? Op al ‘dergelijke vragen zal alleen d’e toe-
komst anbwoord geven. Reden om optimistisch te zijn
ten aanzien van een spoedig herstel ‘tot .normaler ver-
houdingen is er allerminst en in den tusschen’tijd
zullen veel handeistransacties gedaan moeten worden op een basis van feiteljken Tuilhandel.
Toch moeten wij ons niet laten ontmoedigen. In
het tijdperk van geleideljicen wederopbouw zal ons
land een plaats van beteekenis moeten en kunnen in-
nemen. Ondanks de vele klachten, ‘die zeer terecht in
handels- en industriekringen worden aangeheven.
stemt eene vergelijking met landen als Zwitserland
en Skandinavië tot betrekkelijke tevredenheid.
Er moet geholpen worden, krachtig en afdoend –
lapniiddele’n baten niet en een stri.iisvogeipolitiek als
T
van de Oostenrjksehe egeering noch ,,De’visenpolitik im grossen Stile”, kan verbetering brengen.

F. W.
L. DE BEAUFORT.
Hamiburg, 13 Maart ’22.

DE ATMOSPHEER IN HET DUITSCHE

BANKWEZEN.

,,Die Bank” van December 1921 bevatte een korte
beschouwing naar aanleiding van de jongste fusie in
het Duitsche ‘ban’kensys’teem, nl. de ,,Interessen:Ge-
meinschaft Darimstdter-Nati’onalbank”. In deze be-
schouwing wordt erop gewezen, dat ‘het hier ‘een
samengaan geldt van twee instellingen, die elkander
in zekeren zin aanvullen: de Bank für Handel un’d
Industrie (Darmstiiidter Bank)
eenerzijds
heeft een
groot bedrag aan vreemde middelen tot hare dispo-
sitie, waarvoor zij gedeeltelijk geen emplooi kan vin-
den in handels- en industriecredieten, terwijl ander-
zijds de Nationalbank für Deutschland niet steeds

over voldoende vreemde gelden kon beschikken, om
aan ‘de credieteiscshen, welke hare industrieele relaties
haar stellen, te voldoen. Wij mogen dus aannemen, dat
op den duur een belangrijk bedrag van de D’armstïdter
deposito’s zal worden aangewend voor de financiering

van transacties der Nationalbank-cliënten. Juist in
deze omstandigheid, ‘welke rzoo typeerend is voor de

verhoudingen in het Duitsche ‘bankIwezen, vinden wij
aanleiding voor enkele beschouwingen.

Een der eigenaardigheden, ‘welke het Duitsche

bankwezen zoo aanmerkelijk ‘doen verschillen van het
Engel’scihe (ban’ksysteem is de wijze, ‘waarop het vraag-
stuk der liquiditeit wordt beoordeeld.
Wij
mogen hier
misschien niet spreken van een ibewust verschil in

bankpolitiek, d.w.z. niet in dien zin, dat de Duitsche
ban’kdirecties na rijpe overweging op theoretische

gronden besloten een politiek ‘te ‘volgen, die het Engel-

sche ‘bankbeheer, eveneens op theoretische gronden,
meende te moeten afwijzen. De Duitsche en Engelsche

ba’nkpolitiek zijn veeleer geboren uit harde moodzake-
lijkheden en economische verhoudingen dan uit weten-
schappelijke, ibanktechnische overwegingen. De prac-

tijk dwöng -, en de theorie hield zich ‘daarna ‘bezig
met beschouwingen over het al of niet wenschelijk zijn
der richting, waarin deze ‘practijk ‘de bankpolitiek had
gedrongen.

De nationale economische verhôudingen in Duitsch-

land ‘brachten het Duitsche bankbeheer tot ‘een ‘bank-

politiek, die op theoretische gronden zonder veel

moeite kan worden aangevallen. Een industrie in de eerste ontwikkeling, met enorme expansiemogelijk-

heden en met een groot gebrek aan kapitaal om die

expansie te kunnen volbrengen, ‘bracht er de Duitsche

banken toe, de haar toevertrouwde vreemde middelen
in ruimer mate aan die industrie ter ‘beschikking te
stellen, dan een op voortdurende ‘liquiditeit bedacht
beheer had kunnen toestaan. Hieruit is het groote

aantal conimainditeeringen van. industrieele onderne-
mingen door de ‘banken, de groote hoeveelheid ,,An-
lage”- en ,,Dauerbetriebskredit” te verklaren, beide
handelingen, die volgens de strenge ‘beginselen eener
gezonde liquiditeitspolitiek ontoelaatbaar moesten

worden geacht. Het euvel poogde men te verhelpen

door een krachtig emissiebedrijf, ‘waardoor de groote bankcredieten in aandeelen werden omgezet en recht-

streeks op het publiek afgewenteld, een actie, ‘welke niet steeds met de ‘beste credieten werd ondernomen
en die dus niet steeds ten voordeele van het publiek
kwam.

Toen deze bankipolitiek jaren lang ‘was voortgezet

en in vele gevallen reeds tot ongelukken aanleiding
had gegeven, ‘begonnen de theoretici zich te verzetten,
veelal ‘zonder rekening te houden met het feit, dat de

banken in de door hen aangevochten richting
ged’ron-
gen
waren.

Dit neemt niet weg, dat een hankpraktijk van ruim 70 jaren en de harde lessen, welke in die periode ge-
leerd moesten worden, nu langzamerhand wel eens
haar kalmeerenden invloed konden doen gelden. Men
had mogen aannemen, d’at juist in den tegenwoordi-
gen tijd, waarin ‘de inflatie in Duitschiand hoogtij
viert, de ervaring, in de vorige,jaren opgedaan, tot
een gereserveerde politiek aanleiding zou hebben ge-
geven. Het is z66 evident, dat de tegenwoordige in-
‘dustri’eele ,,boom” in Duitsehland geen normale ont-
wikkeling is, dat hij z66zeer het karakter van een
,,Kstastrophenhausse” draagt, dat een ‘groote voor-
zichtigheid ‘met de enorm gestegen vreemde middelen
de v’oortdurende zorg ‘zou moeten zijn geweest van de
bankdirecties. Het tegendeel is het geval: de indus-
trie stelt aan de banken geweldige crediet-eischen, die
zonder groote bezwaren ‘worden ingewilligd. Men gaat
,,bela’ngengemeenschappen” san, om de in’dustrie van
alle beschikbare middelen te voorzien. Men gaat rustig
door met commanditeeringen, die het karakter van
liquide ibanikcrediet ton eenen male missen.

De Duitsche industrie hoort van de verschillende
banken geenerlei waarschuwing, ziôh ‘wat -te matigen;

29 Maart 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

287

zij wordt daarentegen in haar uitbreidings- en ,,Grün-
dungs”woede bereidwillig bijgestaan, zooais uit tal-

boze voorbeelden zou kunnen iblijken. Wij sommen die

voorbeelden hier niet op, omdat het zeer moeilijk is,
volledig te zijn, terwijl onvolledige opgaven den indruk

van partijdigheid zouden kunnen vestigen.
Dat het gevaar, aan een dergelijke uitbreiidings- en

,,Beteiligungs”-politiek verbonden, niet denkbeeldig is,

behoeft geen nader betoog; van den gulden regel: kort
crediet nemen – kort crediet geven, ‘wordt in be-

denkelijke mate afgeweken. Het nevenverschijnsel van
deze methode manifesteert zich reeds: een zeer groote
emissiebedrijvigheid, een hevige effectenspeculatie en

een vaste geidimarkt.
Juist die emissiebedrijvigheid en de ongebreidelde
effecten- (en deviezen-) speculatie zijn het, die wij als
waarschuwing moeten aarumerken, dat het in het Duit-

sche iba
,
nkwezen niet steeds hausse en vroolijkheid zal

zijn. Reeds vroeger werd een financieele crisis voor-
afgegaan door een groot aantail, steeds met succès be-
kroonde, emissies, hetzij deze van solide, lang-gevestig-

de ondernemingen of van nieuwe en dubieuze maat-
schappijen uitgingen. Het publiek onderscheidt niet
meer en koopt wat er ter markt komt. Dit wordt nog erger wanneer men zich den economischen toestand
van Duitschland voor oogen houdt: de ,,lbootm” is
immers slechts schijn, fbestaat alleen op papier. Win-
sten worden gemaakt in papieren marken, die steeds
in waarde dalen, zoodat in vele gevallen de Duitsche
verkooper met het bedrag dat hij ontvangt uit kost-
prijs + winst, niet meer in staat is de grondstoffen te
betalen, die voor voortzetting der fabricage noodig
zijn. Een schijnwinst dus, waar in werkelijkheid slechts
kapitaalverlies bestaat.
Bankconcentraties als die van de Darmstiid.ter en
Nationalbank, brengen onder deze omstandigheden
gevaren mede. Zij bevestigen de opvatting, .dat het
Duitsche bankwezen zich niet voldoende rekenschap
geeft van den reëelen toestand en op den in normale
tijden reeds bedenkelijken weg van commanditeering,
,,Neugründuiig” •en ,,Anlagekredit”-politiek wenscht
voort -te gaan.
Het schijnt dan oek niet te kras gesproken, wanneer
men -den wensch uit, een meer voorzichtige en op de onvermijdelijke reactie berekendepolitiek in de Duit-
sche iba.nkwereld te eien veld winnen, en de veronder-

stelling oppert, dat
bij
ontstentenis van een zoodanige
wijziging in richting een ernstige crisis in een niet
ver verwijderde toekomst, denkbaar wordt.
Dat dit iok in Duitschiand wordt ingezien, moge
blijken uit hetgeen Alfred Lansburgh schrijft in een
artikel in ,,Die Bank” van Februari j.l., welk -artikel
hij als rvoig.t besluit:
,,Wichtiger als der Schutz des einzelnen Deposi-
tengliiubigers vor Vermögensverlusten, ist der iSchutz
der Gesammtwirtsc.haft vor unkaufmnesischen,Kri-
sen-.fördernden Gescheftsprinzipi.en.” P. M.

LONDENSCHE CORRESPONDENTIE.

De nzoeilijkheclen in de
i
nuachinenij-
verheid en den scheepsbouw; verdere
loonsverlaging
in
4e textielindustrie;
hervormingen voorgesteld ten aanzien
van den telefoondienst; de verwachte
belastingverlaging; de
conferentie
van
Oenua; het schadevergoedingsplani van
Sir Rob ert Home; verliezen der British
Trade Corp oratioru.

Onze Londensche correspondent schrijft ons -d.d.
25 Maart 1922:

Apart from the international situation, upoin which
attention bas been largely concentrated this week,
the Engineeriig dispute côntinues to
absorb interest. The issue bas been still further corn-
plicated by the fact that the other ‘unions have now
ballotted, and the result ‘show’s that a very large
majority vf the inerrubers of these unions will stand

out against the terms the employers are insisting
upon. But the fact that the working men concerned

in the dispute are showing great solidarity will in
the end hasten a solution. It is now dear that the

separatist interests have given way to a feeling that

the dispute concerns the very basis of trade union

action. Under these circums-tances the interest of the

unskilled unions in encroachi.ng upon the ficid of the

skilled has failed to secure a verdict which the cm-
ployers could use against their principal opponents.

The week has been occupied with private conferen-
ces between the two sides ,which ultirnately broke down

upon a somewhat trivial point, viz. the exclusion
of five small unions from the discussion, whilst the
matter bas also been debated, though with unsatis-

factory resuits, in the House of Commons. The leader
of the Labour Party, IV[r. Clynes, made a moderate
and able speech, saying that it was absurd that the overtime issue could really be held to be the main

cause of the trouble at a time when thousands ‘of
the engineers were out of work. The Labour Party
stuck to their case that this dispute was an attempt

to smash trade-unionism, a charge which was of course vigorously opposed ‘by the employers. However, it was
made quite dear that the empboyers’ conception of

,,ma.nagerial functions” differed radically from that
of the men. It was acimitted hy the men that the
Minister of Labour was doing his best to bri.ng about
a settlement, but the Government was attacked for
refusing to apply the law, and cause an inquiry to
be held. The two sides meet again to-day, and probably
a settlement will be come ‘to. Some -very gboomy state-
ments (were made in the House of Commons debate
as to the inimed.iate pr.ospects of the engineering

trade.
1

• The shipbuilding employees, in addit-
ion to being concerned in this dispute, have one of
their own on hand with regard to the proposed
reductions in wages. Here the turn is for the worse,

for the unions have taken the stop of withdrawing
labour from the yards. Work is to cease on. Tuesday
night, if by that time the owners’ notices are not
withdrawn. This is – their retort to the empboyers’
notice that the intended reductions would take effect
from Wednesday next. Meanwhile a new iballot is

to take place, not, it must he oonfossed in a very

favoura’ble atmosphere.
In t h e c o t t o n i n d u s t r y, the empboyers have
pryposed a n e w -w a g e c u t which, it is anticipated,
will not lead to serious tro-uible. The news from
Lancashire is hetter than it has heen for a long time
past. This is partly diie to the fact that
–
the Indian

Assembly has rejected the proposed increases in the
cotton import duties. It is remarkable that a country

50
protectionist as India should take sueii a step, but the move is intenpreted as an attempt to gain the sympathy of the cotton industry in the attack
which is now going on on the military policy of the
Indian Government. The deficit resuiting from the
rejeetion of the taxes will in part .be met b
y
us-ing

the interest on the secu-rities in the Currency Re-serves. The Lancashire industry will for the ‘time
being strengthen its hold on India, hut in the long
run it is dear that protection in India will be too

much for it.
The administration of the telephone
se r v i c e, which has been for long a subject of bitter
comment by the business community, has been review-
cd Iby a Select Committee, which proposes so’me in-
‘teresting reforms. The administration of the Tele-
graphs and Teleiphones is to be separated, as far as
possible, from that of the Mail: the Pos t-Office will
thus become a series of separate administrations. The
Government should consider whether it would not be
possible to encourage the use of the telephone by
giving districts and associations of consumers power
to run the service in localities where it is not at

present much in
use.
Charges are to be put down by

288

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

29
Maart 1922

10 per cent at once, and the necessary funds for ‘this
purpose provided Iby redu.ciug the a’mount put aside

±or extra depreciation, and also by the cessation of

the ‘practice of meeting certain capital charges ont

of revenue. The report has been given a welco’me by

the Post-Master General, who has done a good deal

receutly to repopijlarise his departmenit with the

puhlic, since he has stood for the policy of .reducing

postal charges against the Treasury’s policy of keep-
ing charges up for the purpose of gaining additional

revenue.

Opinion in the City is now protty well unanimous

on the point that t h e G ov er n m et in ‘t en da,
by hook er crook, to reduce the income tax

in the next Budget by at least one shil-
ii ng. The extremer advocates demand a two-shil-

ling cut, which Sir E. Drumimond Fraser supports in
a letter to the Press to-day. This demand will eer-

tainly not be granted, for the reduction in the in-
come tax will have to be accompanied (by some reduc-

tion in the amount of indirect taxation, in order to
held the scales evenly (between the various socia’l

classes. It is in any case considered doujbtful whether

any reduction in taxation is justified iby the financial

outlook, and what crities of reduction fear is that

later in the next financial year additional estimates
will have to be put forward, which will nood addit-

ional taxation or further borrowing. The economy

dobate has died down to some extent reeently, but
there was a fieirce attack on the Admiralty estimates

this week, and the policy of :bujlding two now capital

s’hips came in for seine rongh h.a’udling, as did the

decision of the Government to maintain certain dock-
yards in bein,g, which opponents urged had no naval

justification, and was in fact decided upon by the
Government for purely ‘political reasons. The Wool-
wich Arsenal also aame in for crit’iciam. Some 100
locomotives had been constructed in order to main-

tain labour there which it has (been found impossible
to sell: whils’t the taxpayer is Ibeing called upon to
meet a fairly heavy ‘loss upon the canteen sales in

the same place.
The Gen’oa Conference bas suddenly came

to play a lar.ge
role in domestic political affairs, not

on acceunt of its intrinsic importance, but ibecause

the Government intends to nppeal for a vote of con-
fidence in connection with the holding of the assem-
bly. The Allied experts have been in session in con-

nection w’ith the conference all this week. The Inter-
natienal Financial Syndicate will, it ap’pears, only
deal with Russia, if the capital is guaranteed by the

Governments, and the whole question of how to deal

with the Soviet Government has been under discus-
sion. But Genoa bas been so consistently disparaged
by the Press recently that only the domestic issue
connected with it attracts pujblic attention.
The collapse of the mark has riot ibeen given the
attention it merits, and in fact the Prom h.as been
distinctly chary in coniinenting upon ‘t h e 1 a te s t
offer of the Reparations Commission.
On the other hand, the suggestions of Sir Robert
Home have been the subject of some comment. His
plan is to divide the Gerinan dbt into two parts.
One part, namely, £ 2500 millions, is to take the place
of the A and B Bonds imder the Londen agreement
of last year. These £ 2500 will be divided ‘between.

this country and the other Allies; we retain £ 250
millions, interest upon which is not to be paid for
three years, if ‘the German Government a’grees to the
measures of financial ^reform proposed. The other

Allies are as far as possible to get cash iby means of a series of International Lo’ans to (be raised by Ger-
many. But payments in ‘kind are also to be allowed

under the scheme.
The secoind part of the German d’e(bt is to be re-garded as contingent, and is to be equal to a total of
£ 3500 millions. This amount is equal to the Allied
debt to this country, the debt of certain Allies to

Franco, and the Allied debt to America. 1f the
Americans do not call upon the Alles to pay their

debt, the whole of the contingent debt is wiped out,
this country cancelling ‘the debts owing to it by the

other Allies, and similarly France is to cancel the

250 millions it aan claim. On the other hand, the

Germans are ealled upon to pay in proportion as

the Americans call upon the Allies to pay.

On paper, the Germans stand to gain a very small

anlount, since the total bill under the Loudon agree-

mont was greater than the sum of these two new debts.

But on the other hand, there was no reason to suppose

that the class 0 bonds under the Loudon agreement

would over have been ‘issued, and thero is every icason

to suppose that America will call upon the Allies,

er at least, this country, to pay the Aimerican dobt.
Under these circumstances, the effective 16t for

Germany would be much greater. We are (back again

to the old state of affairs. So long as the amoimt

which Germany is to be called upon to pay is deter-

mined by reference to political, rather than to econo-
mie circumstances, nothing very much can eone

Out of all the disputation.

The Britieh Trade Corporation has
had a nasty set-back. The Balance shee’t reveals a net

debit balance of £ 193.000. The amount which has had

to be written off for bad dbts and interests in sub-
sidiary conspanies amounts to no loss than £ 539.000.

That further losses are not inipossible appears from
the statements of the auditors. It is proposed to re-

duce the existing capital, the caipital so lost to be

replaced by a new issue of preferential shares, which
will be offered to existin,g shareholders. From the

preliminary meeting of the creditors of Mr. Beven it

aippeared that an experienced heuse like Measrs.
Kleinwort ivere uncovered ‘creditors to the extent of
£ 120.000, so that not toô much ought to be made af

the inexperience of the ‘directors of the British Trede
Corporation. The f all in prices and the uncertainty
of international affairs has caught both the exper-

ienced and the inexperienced alike.

AANTEEKENINGEN.

Kosten van levensonderhoud van ar-
beidersgezin’aierz te Amsterdam.’)
-Het

onlangs
door het Bureau van Statistiek der Ge-
meente Amsterdam gepu.blicerde in’dexcijfer van de
kosten van levensonderhoud van arbeidersgezin.nen
geeft een verdere daling met 4,1 pOt. van diet (basis-
cijfem (Maart 1920) te aien. Een overzicht der ver-
schijlende sinds die maand gepubliceerde cijfers volgt

hieronder:

Stijging en

Rest
Totaal
dalingin :erc.
sedert Mrt. ’20
Ie

Rest
ding

Gemiddelde

weke.
lijkscheuitg. perge-
zinseenheid

2)

in
guldens in Mrt. ’20
1
5,56+
f
5,70i
f11,27
100

Bedragen, welke p.
gezinseenheid zou-
den
zijn
uilgegeven,
indien berteed
aan
hetzelfde alsin Mrt.
1920, in: Juni

1920
…….
5
,
75
l,,
5
,
78
+
,,11,54
3,4
2,4
102,4
6,20
,,5,83
,,12,03
11,4
6,8
106,8
6,15
,,5,54
,,11,69
10,5
3,7
103,7

5, 83
,, 5,231
,,l1,06
4,8
–

1,8
98,2

Sept.

1920…….
Dec.

1920…….

Juni

1921 ….
5,88
,,5,08+
,, 10,96k
5,7
–
2,7
97,3
Maart

1921 …….

Sept:

1921
….
…
5,43
,,
5,07
,, 10,50
–
2,4
–
6,8
93,2

Dec.

1921
….
…
…
5
,l
5
l
,,4,88
,,10,04
–
7,3
-10,9
89,1

1)
Zie pgn.
1066,
jaargang
1921.
‘) De herleiiding tot gezinseenheden geschiedt aldus, dat de snan geldt voor
1,
de vrouw voor
0,9,
een kind in het
eerste levensjaar ‘voor
0,15,
in het tweede voor
0,2,
in het
lende voor
0,3
volwassene en zoo geleidelijk opklimmeude
inet 0,05
voor elk leeftijdsjaar.

‘t
-»
!

29 Maart 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

289

Het bureau licht hen als volgt toe:

De berekeningen tot ‘vaststelling ‘van het indexcijfer der kosten van het ‘levensonderhoud, op grondslag ,van de uit-gaven voor elk onderdeel van het budget tijdens het onder-
zoek van Maart 1920, gaven voor December ‘1921 het ‘vol-
gend resultaat.
Van Maart 1920 tot December ji. is ‘voor het geheele
budget een daling iingetreden ‘van 10,9 pCt., tegen 6,8 pCt.
van eerstgenoemde maand tot Sept. 1921; ‘van Sept. 1921
tot Dec. van hetzelfde jaar Ibedraagt de ldaling dan ook
4,4 pCt. Van Sept. 1920, in welke maand het indexcijfer
met een stij
g
in
g
van 6,8 pCt. boven het peil ‘van Maart
1920 ‘het hoogste punt bereikte, tot December 1921 is de
daling 16,6 pCt. ‘De dalingsbeweging, rwelke in ‘Sept. 1921
(met 12,7 pct. beneden Sept. 1920) reeds ‘zoo ‘belangrijke
afmetingen aangenomen had, heeft ‘zich dus sedertdien nog
meer ‘versdherpt. Ook ditmaal wonde erop gewezen, dat de
belasting buiten de berekening is gelaten.
Ook de kosten der ‘voeding alidén zijn sinds de ‘vorige
periode aanmerkelijk gedaald. Deze daling bedraagt 7,3′
pCt. beneden het peil ‘van Maart 1920, tegen 2,4 pCt. be-neden datzelfde peil iin Sept. 1921 en ‘betreft vrijwel alle
groepen, behalve ‘eieren, visch, groenten, aardappelen. Deze
laatste ‘vertooinen onder den invloed ider seizoenswerkiag
een istijgid’g.

De daling ‘der groep brood is ,voorafl aan het wiitbrood
toe te tschrijven, ‘dat in den ‘loop dezer 1drdemaandelijksche
periode herhaaldelijk in prijs ‘verminderd is.
Die ‘van ‘grutterswaren ‘vindt ‘vooral haar oorzaak in
prijsverlaging van tarwemeel en griesmeel.
Die .’ain ‘vleesoh, in de met 14 ‘Now. tngetreden vermi,n-
clering der prijzen van bevroren rvleesnh en rver,der in prijs-
verlaging ‘van ‘varkensvleesoh en diverse worst- ‘en wleesch-
waren.
Enkele groepen vertoonen weliswaar een aanmerkelijke
daling, doch ‘blijven niettemin nog belangrijk ‘boven ‘het
peil rvan Maart 1920. in dat geval ‘verkeeren ‘bijv. de groe-pen melk, waarvan de stijging sedert genoemde maand vtiel
van 33,3 pCt. ‘op 11,8 pCt., en kaas, waarvan de ibetreffende
cijfers varen 52,8 ‘en 43,4.
In de groep wetten vertoont zich deze eigenaardi’gheid,
dat een belangrijke prjsvermin’derieeg ‘van natuunboter
meer dan teniet gedaan ‘werd door ide stijging van rund-
vet, zoodat de geh’eele groep zelfs nog een ‘lichte vermeer-
dering ‘ondergaat, rwaarbij opgemerkt woede, dat ide stij-
gingepercentages gebaseerd ‘zijn op het verbruik van Maart
1920 en o.’a. in ‘dat van rundvet juist idoor de goedkoopte
der boter wel eenige -wijziging ‘kan zijn gekomen.
Ten opzichte der kleediing bevond het bureau zigh voor
soortgelijke moeilijkheden als ‘in December 1920, als gevolg
‘van de omstandigheid, dat de meeste winkels tegen lage
prijzen uitgebreide halans-opruimingen hielden, welke in
-vele gevallen slechts een ‘voorwendsel waren om door nijd-
del der gunstige ‘valuta uit het ‘buitenlanid ingevoerde,
soms niinderwaardige artikelen ‘van de hand te doen.
Evenals toen ‘werd met ‘deze abnormale en moeilijk vast te stellen prijzen, rwa’ardoor wellicht ‘voor velen de post
kleeding tijdelijk zeer gering is geweest, geen rekening
gehouden, doch werden slechts de prijzen genoteerd ‘van de gewone, steeds voor de statistiek gebruikte soorten en
kwaliteiten. Niettemin vertoont de groep kleediing nog een
Vrij groote daling.
De groep brandstof is aanmerkelijk gedaald als gevolg
van ‘de bekende ‘door de gemeente getroffen maatregelen
in ‘verband met ‘de braudstoffenvoorziening.
De daling van ‘de groep ‘verlichting is het gevolg ‘van
het nieuwe, met 26 Oct. in werking getreden gastanief; de
groep tram van het tarief ‘van 1 November.
Tegenover deze dalingen en die ‘van enkele andere groe-
pen (poetsartikelen, tabak, ‘sigaren en dranken, instand-
houding huisraad en diversen) staat echter de stijging,
welke een tweetal groepen heeft ondergaan: huishuur
en contributies, ‘deze ‘laatste, ‘doordat sommige ‘vakvereeni-
gingen het bedrag der door hun leden ‘te ‘betalen ‘bijdragen
hebben verhoogd.
Uit het bovenstaande, evenals uit de ‘vorige publicaties
betreffende het ‘indexcijfer ‘der kosten van het levenson-
derlioud blijkt, dat ide dalinigsbeweging, welke zich tijdens
de afgeloopen driemaandelijksche periode heeft vertoond, niet ‘in dezelfde mate alle groepen van het budget en ‘bin-
nen in die groepen niet in diezelfde mate ‘alle ‘artikelen,
welke ‘de groep samenstellen, heeft betroffen. In een aan-
tal gevallen hebben partieele, soms niet onbelangrijke stij-
gingen ‘de algemeene daling gedeeltelijk geneutraliseerd. Het is niet onmogelijk, dat als gevolg ‘daarvan het ‘bij het
onderzoek van Maart 1920 gevonden budget thans niet ge-heel meer overeenstenit met ide ‘werkelijkheid, m.a.w., dat
er verschuivingen in het ‘verbruik aijn ingetreden, waar-

door dit laatste afwijkt van de toenmaals gevonden, ‘het
toenmalige leven uitdrukkende cijfers. Een nieuw onder•
zoek naar de gezinsuitgaven, zooals ‘dat ‘vroeger plaats
had, om vast te stellen of dat werkelijk zoo ‘is, schijnt dan
obk wel gewenseht, waartoe de voorbereidingen thans wor-
den getroffen.

De assurartiemarkt
i’zv
1921.
– Aan
het

verslag
ovov
1921 der Kamer van Koophandel en

Fabrieken
te
Rotterdam
is
het volgende ontleend:

De economische crisis ‘heeft ook in het sssurantiebedrijf haar invloed laten gevoelen. Niet alleen in ide bedrijfsuiit-
koensten, ook, helaas, ‘hier en daar in de soliditeit.

Had ‘reeds het jaar 1920 enkele aanduidingen gegeven,
‘dat de financieele betrouwbaarheid ‘van sommige assuran-tie-maatschappijen te wenscihen zou overlaten, 1921 stelde
ons op dit punt voor feiten. Een belangrijke te Amsterdam
gevestigde levensverzekeringmaatschappij stelde zich onder
bescherming van de noodwet, die bepaaldelijk met het oog op ‘de moeilijkheden, waarin deze maatschappij verkeerde,
was ingediend en ‘die in April 1921 idoor de Staten-Generaal
werd aangenomen. Een andere, eveneens belangrijke maat-
schappij, te Zeist gevestigd, volgde en ook daarna geraakte
nog een derde, kleinere maatschappij, in ‘denzeliclen toe-
stand. In het voorjaar geraakte een groep van zee- en
brandassurantiemaatschappijen te Amsterdam ‘in moeilijk-
heden. Faillissement ‘volgde. Buitendien ‘zijn verschillende
maatschappijen van Amsterdam, Rotterdam en elders ge-
‘liquideerd, veelal met opoffering van ‘het kapitaal, soms met
verlies voor de crediteuren. In het buitenland ‘vertoonden
zich soortgelijke verschijnselen. In Amerika, Engeland, Frankrijk, Denemarken, Noorwegen, overal ontstonden
moeilijkheden, die ook hier te lande doorwerkten, zoowel
door gesloten ‘herverzekeringen als door rechtstreeksohe
teekening van deze maatschappijen aan de Neder,landsohe
beurzen. Vooral in Denemarken en Noorwegen ‘vielen
slagen, die voor de beurs hier te ‘lande van beteekenis waren.
Het ‘bedrijf in het jaar 1921 schijnt niet gunstig te zijn
geweest. Maar
toch
waren het ide ‘vorige jaren, die de groote
slagen hebbên toegebracht, omdat zij in ‘veel gevallen on-
gunstiger geweest zijn dan men eerst had vermoed. De oor-
zaken van de moeilijkheden iopen ,zeker bij de verschil-‘lende getroffen maatschappijen sterk uiteen. Vooral tus-
scihen de levensverzekering en ‘de zee- en brandwerzeke-
ring ‘zal men goed moeten onderscheiden. Deels zullen de
verliezen zijn terug te brengen op dalingen ‘in buitenland-
sdhe valuta, waardoor alle actirva in die vreemde munt
sterk in waarde zijn achteruitgegaan. Deels zal men de
oorzaak moeten zoeken in te groote uitbreiding van zaken,
‘veelal op onbekend terrein, uitgelo4t door de ,,hausse” ‘in
de oorlogsjaren, voor een deel in de zucht om bij het terug.
1 oopen der saken, desnoods tegen ‘lage premie, in de markt
te blijven, voor een ander deel weder in ‘de trage afwikke-
hing ‘van schaden uit de oorlogsjaren, rwaarmede niet ge-
noeg rekening gehouden was. Werkten al deze factoren
“nadeeliig op de uitkomsten van het bedrijf, de plotseling in-
getreden slapte en het daardoor belangrijk terugloopen van
het aantal zaken maakten in eenige gevallen het gevaar
van insolventie acuut, immers nieuwe premies kwamen weinig meer binnen en ‘het kapitaal, zelfs na
–
v’olstorting
op de aandeelea, bleek dan niet altijd ‘voldoende om de reeds voorgevallen schaden te betalen.
De invloed van de herverzekening en ‘van de internati-
onale teekening heeft zich in deze omstandigheden sterk
doen ‘gevoelen en menigmaal teleurstelling gegeven, soms
zelfs over het lot van een maatschappij tot haar nadeel
beslist. Zeker is het wel slechte politiek gebleken herver-
zekeringen uitsluitend ôf ‘in édnzelfde land ôf bij én be-
paalde groep van herrverzekeraars te sluiten.
Het
–
was om al ^deze redenen voor de geheele assurantie-
markt, zoowel makelaars als assuradeuren, een moeilijk
jaar. Een aanhoudend toezicht, ook van de ibuitenlandsche
maatschappijen, bleek voor de agenten evengoed als voor
cle makelaars noodzakelijk, en het is dit jaar wel gebleken, i dat zulk een toezicht eenerzijds heel moeilijk is, anderzijds
d’oor ‘de herhaaldelijk wisselende inzichten aan ‘het geregelde
bedrijf veel bezwaren in den weg legt. De algemeene poli-
tieke en economische toestanden ‘bleven ‘hierbij een rol
spelen en inzonderheid de scherpe daling ‘van de Duitsche
‘valuta in September heeft aanleiding gegeven tot bijzondere
maatregelen tgenover maatschappijen ‘van Duiitenhe nationa-
liteit, hoewel deze in het algemeen geregeld aan haar ‘ver-
plichtingen hebben voldaan.
Uit het bovenstaande moet niet wonden afgeleid, dat de
assurantieniarlot als ‘geheel beschouwd
swak
zou zijn ge-
worden, of dat ‘het vertrouwen in die markt in belangrijke maite zou zijn geschokt. Eenigermate is dit natuurlijk wel

290

ECONOiÏISCH-STATISTISCHE
BERICHTEN

29 Maart 1922

het geval geweest; de levensverzekering b.v. (diie in hoofd-
zaak van particuliern en niet van den handel leeft) (heeft
zeker wel aan crediet ingeboet, al hebben de groote instel-
linigen juist weer een zeker voordeel gehad van de vrees,
die. ontstaan is voor de kleinere. Maar men mag hopen,
ook ten opzichte van cle .levens’verzekering, . dat het ver-
trouwen zal wederkeeren en de belaug(hobbenden bij het
bedrijf spa.en daartoe al hun krachten in. In de zee-
en branidwerzekerinig zijn trouwens heel ‘wat kleine (zelfs
groote) verliezen door de agenten of de makelaars van de
verzekerden overgenomen, ‘zood.at de moeilijkheden, idde ziek
hebben voorgedaan, naar buiten niet zoo sterk gesproken
hebben. Verbeterd is door deze liquidaties het bedrijf utiter-
aard wel en de kern van de assurantiemaatsdhappijen, die ,groote meerderheid – naar kap.itawikraOht en bedrijf ge-
meten – welke het assurantiewezen door al deze moeilijk-
heden heen ,beheersciht, is gelukkig door en door gezond
gebleven. Ten opzichte van dezé markt mag men ook juist
in dit ‘moeilijke jaar getuigen, dat zij tdoor de crisis heen
getoond heeft, dat men bij haar
verzekerd ia.

De kenteekenen van zwakte hebben .begrijpeljker.wijze
aan de pogingen om tot rwetteljke waarborgen in het be-
drijf te komen steun verleend. Na de bekende, reeds vrij
lange, oorgeschiedenjis is nu door de tegenwoordige regee-ring een wetsontwerp tot regeling van de levensverzekering
ingediend en in het geheele levensverzekerinigbedrjf heeft
dit ontwerp alle aandacht. Het ontbreekt niet aan warme
verdediging en ook niet aan èritiiek. Dat er spoedig een
goede regeling tot stand zal komen is aller wensch. Voor
zee- en 1brandverzekerdag schijnt nog geen regeeriinlgsvoor-
stel in UatZdellt.

Niet alleen de Linancieele zorgen, ook de slaipte in zaken
en het daardoor onivoordeelige bedrijf, hebben menlige maat-
sohappij er toe gebracht zich uit de markt terug te trekken.
Voorzoover was na te gaan, •hebben, met inbegrip wan
diegene, ‘die gedwongen waren te Liquideeren, 76 . zee- en
brandverzekeringmaaitschappijen zidh in het afgeloorpen jaar
van de Rotterdamsche beurs teruggetrokken. Uiiertegenoiver
staat edhter weer een nieuwe vestiging van 47 maat-
adhaippijen.
Een belangrijke oorzaak van slapte in het zeeverzeke-
riorgbedrijf vormde ‘het groote getal der in de haven opge-
legde schepen. Dit veroorzaakte een vermindering ‘van de
oasoo’verze.kerinigen op volle conditiën, en tegelijk gaf het
een beeld van den teruggang van de goederenverzekerring.
En de vermindering van portefeuille vloeide niet enkel
voort uit het terugloopen van het aantal zaken, ook de
achteruitgang van de waanden had daarop een grooten
invloed. Verzekerde bedragen op goederen in paikuiuizen
en fabrieken konden bij afloop van de polis ‘belangrijk wor-
den verniiniderd. Een bijzondere moeilijkheid leverde de
waardebepaling bij cascoiverzekering, omdat aan den eenen
kant de schepen sterk in waarde achteruit gegaan zijn,
aan den anderen kant de reparatiekosten – voor een
groot deel afhankelijk van arbeldsloonen – hoog bleven.
De verschillen tussohen de reparatiekosten un de verschil-
lende landen kwamen duidelijk naar rvoren.
Van onderling overleg tuaschen de verzekeraars, hetzij
hier ter plaatse of tusséhen Amsterdam en Rotterdam,
hetzij internationaal, is dit jaar niet veel gebleken. Die
samenwerking wordt altijd bemoeilijkt door een dalende
markt. Zoo weed b1v. de ,,diietitalovereenkomst” – waar-
door bij diefstal gedurende transport assuradeuren hun
aansprakelijkheid beperkten tot 75 pOt, van de sdhwde –
die na langen tijd van voorbereiding op het voorbeeld van
Engeland was ingevoerd, zeer spoedig na de invoering
weder buiten werking gesteld. Een poging om de Neder-
landanhe Vereeniging van Brandverzekerinig, bekend all’s
de ,,Tariefvereeniginug”, die sedert jaren had gesluimerd,
tot nieuw leven op te wekken, mislukte, en heeft zelfs de
formeele liquidatie van deze vereenigin,g ten gevolge ge-
had. Daarnaast kwamen toch ook sommige nieuwe over-
eenkoimsten tot stand. Als vorbeeld noemen wij de voor de
practijk belangrijke ,,Locationclause”, onider de rubriek
,,zeeverzekering” nader omschreven.
Een commissie van assuradeuren en makelaars maakte een aanvang met een poging tot mederniiseeruing van de
Rotterdamsche Beursconclitiën.
Hecht aaneengesloten bleven de branidiverzekerinigmaat-
scha,ppijen in Nederland in hun verzet tegen het onderlinge
brandiverzekeringinstituut Brandrisico onder directie van
Centraal Beheer te Amsterdam, dat ook zijner,zij.ds in den
strijd volhar’dide.
Zeevérzekerin’g. Het diiefstalriisico bleef ook dit
jaar de zorg
won
de tronsportteekeniing. De oorlogsont-
reddering laat ziek daar aang gevoelen.
Molestrisico wordt nog veel gedekt, zij het ook tegen

zeer lage premies. Een enkele maal werd men nog aan
het voortduren van het mijnenrisico herinnerd.
De ingevoerde ,,Locatuionclause” heeft ben orpzidhrbe van
goederen, hij contract voor het transport ‘verzekerd, ten
gevolge, dait assuraideuren nimmer voor meer aansprakelijk
zuilen zijn dan het bedrag waartoe zij zich als maximum
per stoomschip hebben verbonden, onverschillig of tijidens
den opslag in de havenplaats, vddr de veriladii.nig, een hol-
gere waarde aan goederen, onder het contract verzekerd,
terzelfder plaatse aanwezig mocht zijn.
Verschillende strafprocedures over weggebrsdhte schepen
laten pijnlijke herinneringen na.
Het Bureau voor Zeeoorlogascihade te Aumter,daum bleef
met ijver werkzaam. De opgestelde rekening beloopt al
over de honderd millioen gulden.
Ook voor assuradeuren belangrijk was de wastatelliin’g van
de ,,Hague Rules 1921″, in een
onder
gedeelte van duit ver-
slag nader aangeduid.
Eveneens gevoelen assuradeuren belangstelling voor de
oprichting van het Holland Coinimrittee van Lloyd’a Regieter
of Sh’ipping, ook elders in dit verslag vermeld. In veriband met hot belang, dat de classificatie van zeeschepen voor de
verzekering heeft, zijn ook de aasuraudeuren in iduit cormitd
verteenwoor,duigud.
B r a n d v e r z e k e r ii n g. Over idit onderdeel van liet
vak is .niet veel te urermelden, dat iniet reeds onder ide alge-
meene rubriek een plaats (heeft gevonden
De nieuwe Rotterdamsche beurspolis, opgesteld terzelfder
tijd en in gelijken geest als de Arnisterd.aunische – clocuimen-
ten, aan welker samenstelling de daarvoor ingestelde com-
missie van Rotterdamsche assuradeuren een belangrijk aan-
deel heeft gehad -‘ werd, na haar feitelijke inigebruikne-
ming op 1 Januari 1021, op 1 April 1921 officieel inge-
voerd, met dien verstande, dat na dien datum het oude for-
mulier niet meer zou mogen wonden gebruikt, ook niet
krachtens bijzondere owereenkomst.

Kleirbha.ndelsprijzeri. De
verhoudingscijfers van

verbruikersartikelen, in den handel gebracht door de
Coöperatieve Winkelvereeniging van ,,Eigen Hulp”
te Amsterdam, Haarlem, Arnhem, Utrecht, Leeuwar-

den en ‘s-Gravenhage (voorheen
E. H.),
welke door

het, Centraal Bureau voor de Statistiek
gepubliceerd ‘worden, zijn de narvolgende:

A,Ukml.n
1913
1917
1918 1919
1920
1921

Boonen(bruine)
154 136
111
146
236
221
261
261

11

(witte)
166
338
221
138
331
248 293 297

Erwten(capuc.)
150
236
211
217
208 228
233
233
(grauwel
125
220
191
209
248
250 232
225
(groene)
157
140 103 130 190
183
203
207

Gort

………
113 135 123 197
216 210
200
194

(boekweit)
104
292
312
292
367
296
254
242

(haver)

.
–
103
147
120
120
200
197
140 140

Kaas (Leids.)
140
221
207 253 286
279
260
251

(Gouda.)
11
124 126
177
195
221
246
263
262

Koffie ……..
118
174 169
154
128
125 125

Margarine.
127
122 136 148
161 141
140 133
Meel (roggebl.)

.94

85
144
130 130
231 156
–
–
(tarwebl.)
124
212 224
259
353
229
176
165

(boekw.)
105
324
362
314
352
295
252 229
Olie (boter)
94
235
409
381
271
174
163
165

(patent)
135
293
351
446 446
280
262
266

(raap)
136
329
540
519 395
227
222
222
116 125
122
169
328
184
156 153
Soda

……….
83
267
417
283
417
183
167
167
Stijfsel

……
.
.03
320 680
577
343
210
177 160
179 193
200
207
189
179
175
Suiker(basterd)
89
116
120 147
218
158
129 125

11

(melis)
85
103
103
121
175
125
100
98

Rijst

……….

Stroop

…….100

Thee

………112
127 119
139
137 123
123 123
Vermicelli .. ..
121
272 266
300
338
290
252 234
Zeep (w. Brist.)
100
160 183
191
153
147
128
121
(zachte)
87
121
117
275
321 142
129
129
110 190 160
160
130
130
130
Zout

………80
Gemiddelde ver-
houdingscijfera
114
195 228
239 264
202
191
187

Bij beschouwing van deze cijfers neme men in aan-

merking, dat het voorkomt, dat een artikel tijdelijk
door een of meer der 6 coöperaties niet werd ver-
kocht, wat van invloed kan zijn op den
loop
der

verhoudingscijfers.
De prijzen voor het jaar 1893 werden
gelijk 100

gesteld.

29 Maart
1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

291

Sa’nd der cultures en uitvoer gedu-
r8nde het vierde kwartaa.l 1981, in

,Surinair&e.
‘)
– De weersomtanidigheden waren

gunstig, liet kleine regenseizoen is op tijd inge-

lreden. In December was ‘de regenval oIve.!rvloedig,

ni. 324,8 mM.
De stanid der oultures was over ‘t algemeen bevredi-

gend. De cacao-oogst is, zooals zich liet aanzien, be-

noden dien van 1920 gebleven. De oogstvooruitzichten
voor het le halfjaar van 1922 zijn thans vrij gunstig,

hier en daar heeft de cacao te lijden van tihri.ps, wat
plaatselijk wel van eenigen invloed zal zijn op den

oogst.
De Iji’beriakoffie staat e’veeens goed, in het laatste
kwartaal werd veel koffie geoogst, terwijl ‘de oogst-

vooruitzichten voor 1922 ook goed zijn.
Voer den groei van het suikerriet was liet afgeloo-.
pen jaar gunstig, de suiker.opbrengst was belangrijk
meer dan in 1920. De stand der Tietyel’den is over ‘t

eigemeen goed.
De rijstoogst is meegevallen, van de laat in het
seizoen geplante rijst werd nog een bevredigende op-

brengst verkregen.
Voor den aanplant van mais was liet weer gunstig,
de stand van dit gewas is goed.
Wat betreft den stand der kleine ianidbouwgeiw’as-

sea als bananen, eassa’ven, bataten enz. kan deze zeer
verschillend genoemd wonden.
Voor de aanpiantingen
op
de compactere gronden
was de regenval wel wat zwaar en heeft het gewas
geleden; op de boogere lichtere gronden staat het

gewas goed.

1)
Zie pagina 105 van den loopenden jaargang.

De uitvoer van groenten, aardivrucliten en versche

vruchten is in het afgeloopen jaar belangrijk toege-

notmen. De
uitvoer der voornaamste producten iedroeg

in het 4e kwartaal:
October
tot
December

Januari
tot
December
1921

1920
1931
1920

Balata ….
K.G. 257.986,5 142.981,5
461.437,5 432.728,5

Cacao

……
266.485,5 213.712
1.636.465
1.793.897

Koffie

……
778.176,5 229.888
1.514.009
981.681,5

ilaïs

……..
10.206

58.100
365.644
435.032,5

Suiker

……
4.816.400 2.973.061
9.565.417 7.299.773

ttum ……
1

60.812

59.173,5
188.676 195.790

Melasse
–

162.863
53.760
283.067

Huiden….
K.G.-

–
9 14.454

Hout ……
M
3

2,091,3

423,5 4.016
3.761

Letterhout..
K.G.4.014

2.468 71.946 56.588,5

Goud……
Gram

93.901,4

91.583,9
291.347,5
458.739,8

Bataten

..
K.G.14.757

41.066,5
258.035
12.496
Groenten ..
30

2.054,5
13.030
6.080
Vruchten ….
22.457,5

2.104
224.457,5 2.104

MAANDCIJFERS.

GIRO-OMZET BIJ DE NE1)ERLANDSOHE BANR.

Februari 1922

1

Februari 1921

Posten

Bedrag

Posten

Bedrag

Voor reke-
ninghouders 42.716 f1.801.422.000 35.376 f1.779.948.000

waarvan door
de H.’bank
plaatselijk… 22.447 .,1.525.870.000 15.972 ,, 1.430.910.000

Ter voldoe’
ning van
Rijksbelast. 1.448 ,, 12.147.0OO 1.132 ,, 9.714.000
ONTVANGSTEN VAN SPOOR- EN TRAMWEGMAATSOHAPPIJEN NOVEMBER 1921.

(Ontleend aan ,,de Ingenieur”.)

Namen der Maatschappijen.
Personenvervoer.
Goederenvervoer.
Totale ontvangsten.

November 1921. November 1920.

Maatsch. tot Expi.
van
S.S., N. C.-S., Noord-
Brab.

Duitsche

Spoorweginaatschappij

en
Roll. IJzeren Spoorwegmaatschappij
f
6.774.000,—

f

7.997.000,—
/
14 771.000.—
/16.596.659,-

Tramwegmaatschappij
,,De
Meijerij”
– –
,,

27.597,59
,,

31.567,69
,,

70.095,89
107.643,81
184.240,52
,,

162.308,46
,,

86.499,19
219.220,48
,,

305.719,67
,,

302.741,33

Rotterdamsche Tramwegmaatschappij …

..
. –
,,

558.325,45/
–
558.325.45’/
,,

532.615,68
,

31.691,07
13.457,96
,,

45.959.84
,,

39 524,93

Zuid-Nederl. Stoomtramwegmaatschappij

….
1l.90l,07’/
,,

62.752,65
75.496,89
,,

58.512,08
,,

12.085,23
6.222,13
18.737,41
,,

18.532,35
,,

108.352,74
216,61
108.569,35
,,

104.795,43

Nederlandsche Tramwegmaatschappij ……….
Rotterdamsche Electrische Traznwegmij……

Nederlandsch-Indische Spoorwegmaatschappij..
,,

602.000,—
,,

1.345,000,—
,,

1.976.000,—
,,

1.583.642,

Oost-Java Stoomtramwegmaatschappij

Zuider Stoomtramwegmaatschsppij ………..
Electrische Spoorwegmaatschappij

………..

–
–
,,

21.700,—
,,

21 .300,

Westlandsche Stoomtramwegxnaatiehappij ……
……

–
–
,,

102.100,—
,,

93.700,

Semarang—Cheribon Stoomtramwegmaatsch
–
–
,,

566.200,—
,,

534.200,-

Saxnar.—Joana Stoomtramwegmaatachappij
– –
,,

.
430.200,—
,,

377.300,-

lijn Modjokerto—Ngoro

…………………

Serajoedal Stoomtram wegmaatschappij

lijn Soerabaja—Krian …………………..

–
–
,,

71.400,—
,,

74.100,-

lijn Bandjarnegara—Wonosobo …………
– –
,,

20.800.—
17.800,-
lijn Maos—Bandjarnegara ……………….

Deli-Spoorweg-Maatschappij

…………….
–
–
,,

739.000,—
,,

668.000,-

–

….
…
–
,,

166.000,—
,,

154.000,-
Madoera Stoomtraminaatschappij …. ……….
!t&odjokerto Stoomtramwegmaatschappij ……
..-
–
,,

40.623,—
,,

38.128,-

Nagekomen over September.

Staatsspoorwegen in Ned.’Indië.
Staatsspoorwegen op Java

………..
f

2.512.490,—
f

3.529.267,—
/

6.490.155,—
/
5.875.352,-

Spoorweg ter Sumatra’s Westkust
113.980,—
,,

67.933,—
200.906,—
,,

195.542,-
Tramwegen in Zuid’Sumatra.
,

29.523,—
126.124,—
158.699,—
,,

98.276,-

b.

Lamponglija ………………..
,,

9.169,—
30.386,—
,,

32.803,
a.

Palembanglijn

………………..

Atjeh Stoomtram ………………..
…19.702,—
,

97.345.—
,,

67.826,—
170.259,—
,,

143.809,-
Zuid Nederl. Stoomtramwegmaatschappij

…. ..
,,

14.589,79
1
1
22.099.64
1
/
2

38.053,62
,,

41.615,06

October.
Staatsspoorwegen in Ned.-Indië.
f
2.505.404,—
f
3.502.649,—

f

6.742.695,—
f
5.823.819,-

II.
Spoorweg ter Sumatra’s Westkust ….
111.964,—
63.458,— 190.329,—
–
III. Tram wegen in Zuid-Sumatra.

I. Staatsspoorwegen op Java ………….

Palembanglijn

………………

….

,,

29.478,—
120.803,—
155.080,—
110.353,-
Lamponglijn ………………..
.
16.753,—
,,

8.306,—
,,

26.815,—
,,

38.272,

IV. Atjeh Stoomtram ………………..

…
…..
93.237,—
,,

61.988,—
,,

159.984,—
1

,,

116.259,-

De
ontvangsten der grocte maatschappijen, die
in
,de
Ingenieer” ontbreken,
zijn aan het ,,Maandscbrift Centr. Bureau Statistiek” ont’eend.

292

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

29 Maart 1922

HANDELSBEWEGING OVER DE MAAND JANUARI 1922

(volgens de groepen der naamlijst van goederen, opgesteld door het Centraal Bureau voor de Statistiek.)

Invoer Uitvoer
Saldo
Invoer
Saldo Uitvoer
Groepen
.
–
Gewicht

Waarde
Gewicht

Waarde
Gewicht
Waarde
Gewicht

Waarde

K.G.
Gulden
K.G.
Gulden
K.G.
Gulden
K.G.
Gulden
1 Dieren en dierlijke
producten
9.440.956 6.963.657
37.816.652
23.639.219
–
–
28.375.696
16.675.562
II Plantaard.

voort-
225.601.882
37.143.334
188.249.569
14.853.017
37.352.313 22.290.317
–
–
III Mineralen,rnetalen
en

niet in andere
groepen

opgeno-
men fabrik. daarv.

810.280.873 27.991.128
206.830.355
7.528.997 603.450.518
20.462.131
–
–
IV Meel en meelfabri-
katen

……….
15.461;725
2.950.954
12.382.756
2.553.397
3.078.969
397.557
–
–
V Chemische produc

brengselen

……….

ten,

geneesniidde-
len, verfwaren

en
kleurstoffen

..
.
17.789.697
4.052.304 6.311.112 2.912.165
11.478.585
1.140.139
–
–
VI Olie,hars,was, pek,

…..

teer en

distillatie-
producten van teer
fabrikaten van deze
stoffen, n. a. g.
56.000.796 8.197.532
15.985.094
6.471.289 40.015.702
1.726.243
– –
VII Hout en fabrikaten
van hout en derge-
lijke stoffen; meu-
94.632.846 8.530.769
4.044.993
620.334 90.587.853
7.910.435
–
–
VIII iluiden, vellen, Ie-
der, lederwerk en
schoenwerk
1.970.846
3.961.638
918.001
1.207.189
1.052.845
2.754.449
–
–
IX Garens,

touw

en
touwwerk, weefsels
en stoffen, kleede- ren en modewaren
7.224.395 22.059.114
3i2&460
9.121.260
4.095.935
12.937.854
–
–
X Aardewerk, porse-
lein,

pottenhak-
kerswerk,
–
gebak-
ken steen en andere

belen, va.s …….
…

kunststeen
93.728.394 2.259.758
4265.321
505.508 89.663.073
1.754.250
–
–
6.361.802
1.465.907
1727.989
500.486′

4.633.813
965.421
– –
2.434.975
15.418.042
2.142.044
–
292.931
7.585.855
–

XI

Glas ……………
XII Papier …………7.832.187
XIII Voedings- en ge-

.

9.470.677

notmiddelen,

niet
genoemd in de groe-
pen 1, II, IV en VI
8.855.210
18.478.548
7.124.415
992.129
1.730.795
–
–
XIV Rijtuigen, voertui-
–
gen, vaartuigen en
luchtvaartuigen
3.350.039 3.168.406
1.676.732
1.890746
1.673.307
1.277.660
–
–
XV Andere

goederen
dan gebracht onder
de groepen

1 tot
en met XIV
17.573.713
13.423.539
5.200.115 6.005.562
12.373.598
7.417.977
–
–

1.386.720.828 153.458.225
522.233.739
87.075.628 864.487.089 66.382.597
–
–

Waarvan Goud en Zilver,

Totaal ……..

al of niet gemunt (op-
genomen in groep III)
13.403
962.557
17.640 969.181
–
–
4.237
6.624

OVERZICHT van
de waarde
van den In-
en Uitvoer
voor elke
maand van
het loopende
jaar
en de
drie daaraan voorafgaande
jaren, met
uitzondering
van Munt
en Muntmateriaal,
in guldens.
S)

Maanden
Invoer
Uitvoer

1919 1920
1921
1922
1919
1920
1921
1922

Januari

75.013.388
256207.615
214136278
152.495668
41.321.453
135.932.785
115.835310
86.106447
Februari ……

106.229.028
233.591.043
170.369.270
–
44.543.205
113.309.645 120.956.498 187.916.138
213.830.220
–
52.660.723 68.210.466
107.204.662
–
April

……..

189.565.086
203.592.812
195.772.602
50.827.142 99.448.337
108.819.697
–
298.514.162
168.114.951
–
96.168.708
170.393.137
93.818.710
–
Mei …………257.009.336
..
345.402.373 314.861.366
188.559.719 170.674.007
–
–
126.270.353 133.623.129 179.478.445 177.114.162 120.815.908
105420.129
–
–

Maart ……….148.758.852

Juni

…

…..
258i83.821

Augustus

..

313.403.619

..

267.956.122
186.640.179
–
163.77L6l9
130.018.883 142.544.083
–
Juli …………274.264.390

September

298.107.886

..

317.368.670
197.271.439
–
162.131.110 165.965.569 135.749.765
337.338.332
179.043.171
–
214.577.467
148.140.438
114.694.641
–
November

– . –

296.351.809 270.811.334
175.806.364
–
171.171.804
156.557.011
106.623.879
–

October

……..319.833.079

December

288.958.920 298.867.123
180.000.903
. –
154.241.692 156.922.833
97.115318
–

Totaal….

2.825.739.214
3.332.427.0902.240.219.103
152.495668
1.41L308A05
1.701.491.711
1.369.598.6001
86.106447

1
In
de Statistiek over December
1919
zijn de bedragen
vermeld
met
inbegrip van
gouden en zilveren
munt en muntinateriaaL

29 Maart 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

293

RESUME UIT HET MONTELY BULLETIN OF STATISTIOS (LEAGUE OF NATIONS).

Maandelijks gemiddeld
‘

1921
1922

1913
1920
1921
Juli
1

Aug. Sept.
Oct.
Nov.
Dec.
Jan.

Productievan
5,617 4,477 3,200 3,866

4,215
4,055 4,313

4,543
4,595
4.497

steenkool
9,946
11,267
8,823 8,196

8,453
8,921
11,180

8,866
7,718
9,237

(1000 tons)
Frankrijk
2)
786 667
741
759

740 774 787

755 820
–
1)

Duitschland8)

….
3,887
2,527 2,607 2.532

2,584
2,649 2,826

2,672 2,692 2,118

Productie van
Engeland ……….
869
678
221
10

96
161
239

276
279
293

ruw ijzer
2,623
3,084
1,400
879

969
1,002
1,260

1,438 1,675
1,665

(1000 tons)

Engeland ……….

434
207 276
93
280
73
267

255
45

45
244
40
256

295
47

61
301
74
312
94

Schepen

op

Ver. Staten ……..

1,957
3,709 2,640
3,283
2,640
Kwar-
stapel eind

Frankrijk’)

…….

148
1,310
216
Kwartaals-
434
t

Kwartaals-
216
taals-
der maand
229 398
353
opgave
351
opgave
353
(1000 tons)

Ver. Staten ……..

Ver. Staten ………
Frankrijk ………..
125
364
394 398
)
op,ave

Import(netto)

Italië °)

…………

Engeland 1000
£
54,931
142,861
81,748
71,396

78,583 78,524
74,3561

79,436
76,108
68,029
Ver. Stat. 1000 $
146,405
427,579
201,075
171,688

188,507
172.518 181,603!
211,027
237,373216,000

België …………..

Frankrijk 1000 Frs.
701,778 2950,412
1962,373
1469,117 1731,294
2225,679
2226,9512333,730
3154,264
–
Italië

.

1000 Lire.303,803
1321,845
–
556,323
8
980,659
8
961,623
8

.101,4088

1,124,741
–
–

Export (bin-
Engeland 1000
£
43,771 111,297
96,631
43,172

51,346 55,248
62,265

62.895 59,375 63,147
nenlandsche
Ver. Stat. 1000
$
204,025 673,373
708,531
318,710 360,626
319,273
337,121

294,437
296,306
279,000e
producten)
Frankrijk 1000 Frs.
573,351
1869,563
1660,896
1563,055 1725,092
1774,653
1759,472 1748,654 2182,320
–
Ita1i

1000 Lire
209,303
650,316
–
441,494
8
586,584
8

658,745
8

682,745
8
718,216
8
–
–

Scheepsbew.:

Engeland ……….

Engeland

(geladen)
4,089 3,043
3,098 3,365

3,439 3,400
3,420

3,129
3,056
2,906
Bitinenkom.
Ver. Staten
schepen
(gel. en ballast)..
4,440
5,344
5,186 5,757

6,172
5,435 5.295

5.294 4.859
–
(1000 tons)
Frankrijk (geladen)
2,876
2,399
2,275
2,229

2,610
2,584 2.646

2.276
2.757
–

Index-cijfers:
Engeland
Groothand.-
(Board of Trade).
100
313.9
202.2
198.2

193.9
191.0
184.4

176.4
171.3 167.2
prijzen
Ver. Staten (Bureau
ofLabourStatist,)
100
244
155 148

152 152
150.0

149 149 148
Frankrijk (off.cijfer)
100
510.3
345.2 330.7

331.9 344.6 331.9

332.4
326.3
314.3
Italië

(Prof. Bachi)
100
624.4 577.5 520.0

541.8 580.0
599.1

594.9
594.6 577.2

Wisselkoer-
NewYork op Londen
100
75.23 79.10 74.53

74.96
7650
79.65

81.47 85.10
86.71
sen: (jaarl. of
NewYork op Parijs.
100
35.54
38.65
40.38

40.16
38.01 37.61

37.50
40.24
42.22
maand. gem.)°1
NewYork op Rome..
100
25.67
22.26 23.35

22.33 22.00
20.54

21.38
22.80
22.57

‘)
Wekelijksche productie, berekend op grond der maandelijksehe productie.
2)
Inclusief bruinkool (75 000 ton in Januari 1921). Vanaf 1919 mci. Elzas Lotharingen. Vanaf 1920 inclusief Elzas
Lotharineen en het Saargebied. Vanaf 1919 zonder Elzas Lotharingen. Vanaf 1920 zonder Elzas Lotharingen, het Saargebied en de Pfalz.
4)
Vanaf 1919 inclusief Elzas Lotharingen.
5)
Voorloopig cijfer. ‘) Inclusief Triëst.
) Vermindering tengevolge van de kolenstaking.
8)
Nieuwe schatting op grond der gedeclareerde waarden. Waarde der genoteerde geldsoorten in percenten der pariteit.

FOSTCHEQUE EN GIRODJENST

November 1921 JLiovember 1920

antal
1
Bedrag
1
Aantal
1
Bedrag

Aantal rekening-
houders op u
0
48.210

–

30.740

–
Aantal rekenin-
gen op u°.. …
..49,330

–

31.565

–
Stortingen …….277,465 94.197.634 168.820 78.202.524
Overschrijvingen:
bijgeschreven 177.657 259.814.980 87.950 160.657.412
afgeschreven 194.674 260.563.679 99.030 163.225.331
Afschrijvingen
wegens chèques 114.159 122.444.971 78.574 46211.223
Totaal tegoed reke-
ninghouders op u

–

124.364.691

–

120.933.351

RIJKSPOSTSPAARBANK.

JANUARI
1920
1921
1

1922

f

12.199.346f
12788.2031/

10.800.336
Inlagen

………..
Terugbetalingen

..
,,

9.190.207
10.555.621
8.704.560
Tegoed der inleggers
,, 240.197.003 ,, 263.527.655
,, 278.743,037
Nom. bedr. der uitst.
op ultimo ………

staatsschuldboekjes
op ultimo ……..
32.941.100,, 37.986.400,,
44.756.450
Spaarbankboekjes:

gegeven
…21.356
17.417
13.074
Aantal nieuw uit-

Aantal

geheel

af-
betaald
7.167
8.609 754′?
Aantal in omloop
op
ultimo
1.834.2471
1.900.222
1.925.779

STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.

N.B.

beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.

GELDKOERSEN.

BANKDISCONTO’S.

Ned.fBDisc.Wissels.
q 1Juli ’15
Zweeds.R.ksbk5
lOMrt.’22

BkelBi.f.
5
+l9Oct. ‘2″
Bk.v.Noorw.. 6
25Jan. ’22
–
Vrsch. in R.C. 6+
19Oct. ’20
Zwits. Nat. Bk. 3
1
2 th-t. ’22
Bk. van Engeland4
16Feb. ’22
Belg.Nat.Bk.5-5
19Mei ’21
Duitsche Rijksbk. .5
23Dec. ’14
Bank v. Spanje 6 4Nov.’20
Bk. van Frankrijk 5
ii Mrt. ’22
Bank v. Italië 6 20 Mei ’20
Oostenr Hong. Bk. 7
30Nov.’21 F.
Res. Bk. N.Y. 4
2Nov.’21
Nat. Bk. v. Denem.
5
+
5Nov.’21
Javasche Bank
3
+
1Aug.’09

OPEN MARKT.

Data
Amsterdam
Londen
Part.
1
disconto

Berlijn
Part.
disconto

Parijs
Part.
disc.

N. York
Coli-
moncy
Part.
disconto
Prolon.
gatio

25 Mrt. ’22
20..25
M.
’22
13-18
M.
’22
6-11 F. ’22

21-26
r.
’21
1
411

22
–
27
M.’
2
013
8
/4

4
8
1
01,
4
3
1,

114/8

1

1
41

11
2

4
4__8/
4

4.112

4_5

4-‘1

31I

1)

‘t
4

1′

ï

.

12
315112
311781

61/
53j_8/

451

4/
4….5/

518

4_81
451

–
__
.
– –
– –

1)

3-511,
3_4
35

6-7
6-14

2024Juli14I3
1
1
s
_
8
1
ie

2
1
1-/
2’/_
8
/
2’/8-‘/2
21
5’/s-711i
1)
Noteering van
24
Maart
1922.

WISSELKOERSEN.

WISSELMARKT.

Londen opende deze week direct zeer vast en bleef tot
in het midden der week sterk gevraagd, zoodat tot .11,61 9.

294

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

29
Maart
1922

11,62
werd veiliandeH, ‘daarna werd, de fvraag iebs minder, KOERSEN TE NEW YORK.
maar de koers bleef
Vrij vast, slot ca.
11,58/.
Parijs en
CableLond.
t
Zic!Pa,Us

1
Zicht Berlijn
‘Z1chAmsie,d.
België

waren

eveneens gezocht.

Be1gië

bleef

ed]iter

vrij
Data
1
(In

pe, £)
c. p.fr
,
.)frmn
cs.
p. Mrk.)I(In
cia. p. gid.) stationnair.

Daarentegen

was

Parijs

aan

nogal

sterke
25 Maart

1922

4.38.50

9.03

0.30

37.87
fluetuaties onderhevig en aan

liet

einde

der

week

niet
onbelangrijk gestegen. Marken waren vooral in het ‘begin
Laagste d. week

4.38.-

1

9.98

0.30

37.80
ler week weder zeer flauw. Voor
0,78/
werd verhaadeId.
Iïnogste

4.3987

9.07

0.37

.

37.90
Daarna trad, op Amerikaansehe vraag, eenige verbeteritg
18 Maart

1922

4.39.75

1

9.02

0.35

37.93
in, maar heden was 1et aanbod weder owerheersohend. Dol-
11

,,

1922

4.35.12

1

8.91

0.39

37.77
lars

zeer

stationnair,

2,04-2,65.

Ook

de overige

wissel-
5&untpariteit
.

4.86.67

5.18
1
1t

95/

40h
koersen zonder veel verandering; Stockholm
69,20-69,05-
89,20;
Kopenhagen
56,–56,30–56,20;
Zwitserland
51,40
KOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN OP LONDEN
-51.50;

Spanje

41,10-41,30.

Alleen

Christiania

veel
vaster,
46-47,20.
Indië wederom aan.geboden,
97%-08

;
Plaatsen en
1
Noteerng,- 1

Mii.

8M,t.

20-25 Mrl. ’22

25Mr1.

97Y2-98,-; 9?Y4-97%.
Linden

t

eenheden

1

1922

1922

Laagile

H00931c

1922
1

1

Alexandrië
. .
Piast. p. £9771,

971
1

7
116

9711,0

9771

KOERSEN IN NEDERLAND.
‘B. Aire
1
). .1

d. p.
$

45314

45
1
1

45

45
3
1

45
11
,
1
,6
Calcutta
. . . .
Sh. p. rup.

11318

11311132

113114

1
I
3
I8

1
1
31
‘
1
Data
Londen
PartJ
Berlijn
Weenen
1
Beu3,5!
New
Hongkong ..

id. p.
$

2/5’/,

2/5°/

2/5’/

2/6
8
/s

215
5
1
8

Lissabon
..
. .
d. per MII.

4
1
1
8

5

41/s

511

411!
8

16
Madrid

…. Peset.p.

27.79
1
,
27.95

28.10

28.30

28.16„
20 Mrt. 1922

I1.55f

23.70

0.88

0.04

22.29

2.631
Montevideo
1

d. per
$

45

44

431

4451
s

4411
4

21

,,

1922

11.58

23.80

091f

003f 22.30

2.65
Montreal….

$
per
£

4.51

1L12

4.50
22

,,

1922..

11.60

2392f

088

003f 22.41

2.64114
•R.d.Janeiro. d. per Mii.

7
13
1

7
11
/18

719132

721!

15
1
‘
23

,,

1922

11.59.;

2392f

0.81

0.0322.25

2.641
•
12h

8
Rome

Lires p.
£

851

851

85
1
1

1
861
1

1
851
24

•,

1922

11.60
.

2392f

078f

0.03k 22.25

2.64119
Shanghai.::: Sh. p.
tael

3121

.
3121

312

1

314

1313
1
1
8

25

,,

1922

1159f

23921,

0
82

0.03;

–
Singapore

..

id.
p. $.

2/3/
4

2/3/
33
213
1
1

2f3
1
8
I

2131
4

Laagste
d. SV.
1)

11.55

23.65

0.75

0.03

22.15

2.63
Valparaiso.. peso
p. £

38.10

38.301 38.40

40.60
1
40.10

‘)

11.62

24
.
02
f

0.93

0.04f

2.651/9
Ftnogste,,

•,

22.50
Yokohama
..
Sh.
p.
yen

2,2h/
32
!2/l
29
/
32
2/l/

1
2/2
‘
/

211
81
1
82

18 Mrt. 1922

1148f

23.87;

0.94;

0.04

22.20 22.652
Koeraen der voorafgaande dagen. ‘) Telegrafisch transfert.
Ii

,,

1922

11.53

23.75

1.03f

0.03f22.16

2.64
1
1
4

1

Muntpariteit.. 12.10

48.-

59.26

50.41

48.-

2.48
1
1
1
) Noteering te Amsterdam.

8*)
Noteering te Rotterdam.
NOTEERING VAN ZILVER

)Pavticuliere npgave.

1) Noteenng van 17 Maart
1922.
Noteering te Londen

te New York
9) idem van 10 Maart.
25 Mrt.

1922 ….33
1
1

64e’
‘4
I
18

,,

1922

…

393/s

‘IIs
Data
Stock-
1
Kopen.
1
Chef,.

1
Zwitser.1 Spanje
Balavia
11
11

1922

. .

32
1
1,
64
1
1,
,,
holm

)I
hagen
8
)
l
itanta
land
1)
telegrajlch
4

,,

1922

. .

.

33

63
8
1,
24 Febr. 1921

..,

32

571
4

27 Mrt. 1920

71
1
/

126
……
20Mrt. 1922 69.15

56.-

46.20

51.521 41.10

97198
21

1922

69.15

56.20

46.35

51.55

41.05

97198
22

,,

1922

69.30

56.45

46.30

51.52; 41.15

971/.98
20
Juli

1914
…

24”

54″
116

Is

23

1922

69.20

56.30

46.30

51.50

41.30

97
1
/

98 24

.,

1922

6920

56.30

46.85

51.50

41.15

971/4
97
11
NEDERLANDSCHE BANK.
25

1922

69.20

5630

47.20

51.50

41.12f 97114971,
Verkorte Balans
op
27 Maart 1922.
L’ste d.
w.’)

69.-

55.90

45.90

51.40

41.-

97
1
1
H’ste
,,

, 1)

69.40

56.45

47.30

51.60

41.40

981/
Activa.

18 Mrt. 1922

69.40

54.85

46.20

51.60

41.20

98114

11

1922

69.25

55.60

47.25

51.35

41.55

98-9813
,,

Binneni.Wis.{H..bk.

f
102.377.585.99
seis,Prom.,

B.-bk.

,,
36.635.671,64

Muntpariteit 66.67

66.67

66.67

48.-

48.-

100
enz. in disc.

Ag.sch.
,,
60.066.055,26

f

199.079.312,89
.8)
Noteering te Amaterdam.

1)
Particliere o,gave.
Papier
o.
h. Buitenl. in disconto

–
Idem eigen portef..
f
44.661.770,-

Termijnnoteeringen der Valuta-Kas.
Af: Verkocht maar voor

Ecarts tusschen termijnnoteering
en
contanten koers
de hk. nog niet afgel.
•

–

44.661.770,-
(week van 20-24 Maart
1922).
Beleeningen

H.-bk.

f
53.403.092,78’/
2

l.

ch

mc

vrs

.

B.-bk.

,,

9.277.680,96119

{
Londen.
Ult. Maart
Uit. April
Uit. Mei
in rek.-crt.
Ag.sch.
,,
69.279.559,97
Hoogste B Koers
agio

1
1
1
8
ct. agio

2
1
1 ct.
agio

4114ct.
op
onderp.
f13195033372
Laagste B

,,
11
,,

2
»

1
8
/
4

,, ,,

311
Hoogste
L
1v
18

11
31

5

,,
Op
Effecten

……

f 111.661.967,78
Laagste L

,, ,,

1

21

01

,,
OpGoederenenSpec.,, 20.298.365,94

,,

131.960.333,72

Voorschotten a. h. Rijk
…………….,,

14.994.432,79
New-York.
Munt
en
Muntmateriaal
Hoogste B Koers
agio

1
1
4
ct.
agio

‘f,ct.
agio

8
1
g
ct.
Munt, Goud ……
f
56.238.205,-
Laagste B

,,
Pan
•,

1!
,,
1 !
,,

12
Muntmat., Goud
..
,,549.714.842,74
Hoogste L

,,
agio

112
”

8
14
•
‘

1
f605.953
047,74
Laagste L
»

114
2! 5

,,
,,

5
18 8

”
Munt, Zilver, enz..

,,

5.884.847,30
Muntmat., Zilver
.

,,

–
611.837.895,04
Parijs.

Hoogste B Koers
agio

5

ct.
agio

7
1
/
2
ct.
agio

10

et.
,
Effecten
Bel.v.h.Res.fonds..
f

5.331.447.-
Laagste B

,,
Hoogste L
,,

Pan

.
agio

5

,,

219
7112
,,
”
10 ,,
id.van
1
/
1
v.h.kapit.
,,

3.905.l62,62’/

,,

9.236.609,62’/,
Laagste
L

,,
Pan
2
1
1

,,
,,

5
Geb. en Meub. dei Bank
……………..,,

3.747.500,
Diverse
rekeningen
………………..,,

22.075.059,24
Brussel
fl.037.592.913,30’/,
Hoogste
B
Koers
agio

7
1
/,ct.
agio

12
1
1
2
ct.
agio

17112ct.
Passiva.
Laagste B

,,
Pan
,,

5

,,
1211
Kapitaal
………. ………………
f

20.000.000,-
Hoogste L

,,
!
agio

71
12 ,,
,

121/,

,,
,,

1711
Reservefonds

……………………..,,

5.386.728,62
1
1,
Laagste L
Pari
5

.
1211

::
Bankbiljetten in omloop
………….

,,

959.630.765,-
Bankassignatiën in omloop………….,,

2.292.872,18
Berlijn.
Rek.-Cour.

Het Rijk
f

–
Hoogste
B
Koers
Pari
Pari
Pari
saldo’s:

j
Anderen
,,

26.126.416.18
Laagste B

,,
Pari Pari Pari
26.126.416,84
Hoogste L

,,
Pari
Pari
Pari
Diverse rekeningen
………………,,

24.156.130,66
Laagste L

,,
Pari
Pari Pari
fl.037.592.913,30’j,

29
Maart
1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

295

NED. BANK 27 Maart 1922
(vervolg).

Beschikbaar metaalealdo …………..
f
413 488.371 .50

Op de
ba8ia van
‘Is metaaldekking ……
215878.360,70
Minder bedragaan bankbiljetten inoniloop
dan waartoe de Bank gerechtigd is..,,
2.067.441.855,-
Verschillen m.d.vorig.weekst.

Meer
Mmde,

Disconto’s

……….8.094.460,77
1
/
2

Buitenlandsche wissels

2.108.540,-
Beleeningen
31.104.537,53

Goud

…………..-
–
Zilver
1.270.676,72
1
1,

Bankbiljetten
2.138.780,-
Part. Rek.-Crt. saldo’s
1.111.664,49

Voornaamste posten in duizenden guldens.

Data
Goud
Ziloe,
B

k.
bil

ii
CI)

Andere
opeischbare
schulden

605.953
5.885
959.631
28.419
20

1922
605.953
7.156 961.770
38.892
27 Mrt.

1922……..

605.953
6.863
985.189 28.474
605.969
6.800
999.511
29.098
605.969
7.127
987.389 30.812

13

1922

……
6

,,

1922

……
27 Febr. 1922…….

29 Mrt. 1921
621.434
16687
1.036.816
44.069
27 Mrt.

1920..
634.165
10.426 1.013.315 106.440

25 Juli

1914
162.114
8.228
310437
6.198

Data
Totaal
bedrag
disconSos

tiieron
Sc1st.
promessen rechtstreeks

Belee.
ningen

1

/3eschtk-
1

baat
1

Metaal-
saldo

5
kings.
percen-
lage

27.Mrt

1922
199079
36.000
131.960
413.488
62
20

1922
190.985
17.000
163.065
412.237
.
61 13

1922
200.846
43.000
140.990
409.344
60
6

1922 205.261
47.000
148.352
406.291
60
27 Febr. 1922
192.367
40.000
155.711
408.716
60

29 Mrt.

1921
192 699
53.000
215.637 420.779 59
27 Mrt. 1920
195.998
122.000
201.154
420.124
58

25 Juli

19141
67.947
14.300
61.686
43.521
1

75
5)
Op
de basis van
tf
metaaldelking.

Uit de bekendmaking van den M i n i ster v a n F i n a n-
ci ë n blijkt, dat uitstonden op:

20 Maart 1922
1

27 Maart 1922

Aan schatkistpromessen
f428.890.000,-
1438.140.000,-
waarv. direct bij Ned. Bk
,, 27.000.000,-
,, 36.000.000,-
Aan schatkistbiljetten ,,297.498.000,- ,,297,498.000,-
Aan zilverbons

……..
…31.993.327,-
,, 31.378.892,-

Onder de vlottende pchuld is hsrepen:
Voorsch. aan de Ko1onin
i,,316.888.000,-
,,318.402.000,-
Voorschot aan Gemeenteii)
31

lanuari 28 Februari
voor door Rijk voor hen
,, 80.707.933,50
,, 84.776.664,48
te heffen lok. belasting)
20 Maart 27 Maart
Tegoed v.d.Postch.&G.dst
1..
38.577.088,45 45.177.627,07

JAVASC1-JE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldens.De samengetrokken
cijfers der laatste weken zijn telegraphisch ontvangen.

Data
Goud
Zilver
B

k.
°”
ijeiten
Ande e
opeischb.
Bmchikb.
metaal.
1
scnu aen
sa ao

18Mrt.1922

184.500

266.000

81.000 115.100
11

1922

181.000

272000

72.500 112.100 4

1922

180.250

268.000
1
67.500 113.150

18Feb.1922 146.763

34.783 271.723

76.065 112.670
11

1922 142.654

33.911 275682

75.096 107.010
4

1922 139.159

33.071 272.652

79.583 102.414

19Mrt.1921 225.081

11.761 329.435 138.861

–
201,lrt.1920 171.098

4.216 316.724

90.967 93.939

25Juli 1914 22.057
1
31.907 110.172
1
12.634 – 4.842′

Data
Dis-
conto’s

I,Visscis.
1

buiten
N..Ind.
hetaalbaarl

1

Belee. mngen

Voor.
schotten
aan hei
Co,su.nem.l

Diverse
1

reke-
ningen
2)1

1

Dek.
kings.
percen.
age

18ltlrt.1922
161.580
7.600
t

53
11

1922
158.890
4.100
*t.
52
4

1922
153.850 1.600 54

18Feb.1922
–
28.031
52
36.5911
15.144
102.
11

,,

1922
36.9781
13.565j
102.310
–
36.885
50
4

,,

1922
37.090!
139461104.814
–
39.643
50

19 Mrt. 1921
35.6301

25.6561106.669 49.815
29387
50
20Mrt.1920
16.297
15.6131
152.5711
20.862 41.895
44

25 Juli1914
7.2591
6.3951
47.9341
6.446
1

2.228 44

t)
Sluirpost
activa.
2)
Basis
2,

metaaldekking.

DE SURINAAMSCHE BANK.

Voornaamste posten in duizenden guldens.

Data
Metaal
Circulatte
Andere
opeischb.
schulden
Disconto’s
Di
O
re k
ngen

18Febr.1922

,..
1.474
2.063 908
1.091
1104
11

1922….
1.474
2.157
888
1.097
1.097
4

1922

…
1.474
2.206 612
1.096
1097
28Jan. 1922 .,.
1.476
2.016
800
1.097
1.043
21

1922

…
1.476
2.069
848
1.099
1.053
14

1922

..
1.477
2.169
831
1.171
1.130

19Febr.1921

…
1.231
2.172
830
2.011
163
21Febr.1920 …
1.049 1.664
934
1.751
269

25Juli 1914,…
645
1.100
560
735 396
1)
Sluitpost
der
activa.

BUJTENLANDSCHE BANKSTATEN.

BANK VAN ENGELAND.

Voornaamste posten, onder bijvoeging der Currency Notes,
in duizenden pond sterling.

Data
Metaal
Circulatte

Currcnci, Notes.

[Bedrog
1

Goudd.
1
Cao. Sec.

22 Mrt. 1922
128.780
121.704
299,798
28.500
260.254
15

1922
128.775
121.758
300.339
28.500
260.804
8

1922
128.764
122.234
300.413 28.500
260.579
1922
128.762 123.093
298.811
28.500
261.366
22 Febr. 1922
128.762
121.546
298.276
28.500 260.516
15

,,

1922
128.763
121.753
302.403 28.500 264.833

23 Mrt.
1921
128.327
129.535
338.086
28.500
305.397
24 Mrt. 1920
115.783 101.137
326572
28.500
307.581

22 Juli

1914
40.164
29.317
–
– –

Data
Go,,.
Sec.
Other
Sec.
Public
Depos.
Other
Depos.
Re-
seroe
Dek.

22 Mrt. ’22
48.465 86.397 21.860
120.330
25.525
17.95
15

,,

’22
47.134
80.133
18936
115.613
25.467
18,98
8

’22
50.549 80.919
15.169
123.097
24.980
18,06
1

’22
47.086
81.730
17.151
118.492
24.119
17,78
22 Febr.’22
48.546
81.639 27.808
109.947
25.666
18,62
15

,,

’22
64.426 80.566
14.913 137.462
25.460
16,71

23 Wit. ’21
24.000
101.022
22.983
101.169
17.241
13,90
24Mrt. ’20
48.395
91.143
19.763
131.757
33097
21,84

22Juli ’14
11.005
33.633
13.735
42.185
29.297
52
8
/,

1) Verhouding tueschen Reserve en Deposit..

DUITSCHE
RIJKSBANK.

Voornaamste posten, onder bijvoeging der Darlehens-
kassenscheine, in duizenden Mark.

1 Daarvan
t
Kassen.

t

Circu.
Data

Metaal
1
Goud
t

scheine
t

latie

15 Mrt.
’22
1014.085
996.378
4.878.666’122.120.371
7

..
’22
1.013.508
996.379
5.156001 121.930,16€
23 Febr.
’22
1.011.978
996.388 4.633.744 120.026.387 23
’22
1.010816
995688
5.618.709,115.797.212
15
’22
1.008.752
995.689
441494811575553€
7
’22
1.008.112
995.569 5.573.398 116.606,017

15 Mrt.
’21
1.100.492 1.091.609 22.947.266

67.484.75Ç
15 Mrt.
’20
1.123.258 1.091.363
13.332.490

42.504.635

23 Juli
’14
1.691.398k.356.857
65.479

1.890.895
1)
Dekking
der circulatie
do’r
metaal
en
Kae.enscheine.

Data
Wissels
Rek. Crt.
Darlehenskauenscheine
Totaal In kas
hO
de
uitgegeven
Retchsbanè

15 Mrt. 1922
140.866.650
30.665.855
12.866.100
4.758.800
7

,,

1922
132.883.392
22.333.824
13.227.100
5.039.400
28 Febr. 1922136.108.744
26.526.072
12.616.600
4.519.200
23

1922
126.295.506
22.637.811
13.448.100
5.505.200
15

,,

1922
133.773.712
29.409.648
12.358.400
4.304.000
7

1922
126.768.936
23.077.949
13.655.500
5.464.600

15 Mrt. 1921
53.398.423
20.967.890
33.404,400
22.890.200
15 Mrt, 1920
40.332.452
14.432.740
26.094.500
13.295.100

23 Juli

1914
750.892
943.964
–

king,.-
pe,c. ‘:

5 5
5 6
5 6

36
34

93

296

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

29 Maart 1922

BANK VAN FRANKRIJK.

Voornaamste posten in duizenden francs.

Dato
Goud
Waarvan
In het
Buitenland
Zilver
Te goed
In het Buitenland

BuiLgew.
000rsch.
a/d. Staat

23 Mrt ’22
5.525.850
1.948.367
281.749
632.619
21.500.000
16

’22
5.525.747
1.948.367
281.592
632.902
21.200.000
10

’22
5.525.547
1.948.367
281.341
633105
21.900.000
2

’22
5.525.251 1.948.367
281.134 633.395
22.400.000

24Mrt,’21
5.503.910
1.948.3671
265.408 643.174
25.900.000
25Mrt.’20
5.584.026
1.978.278
247.158
664.041
26.300.000

23 Juli’14
4.104.390
–
639.620
– –

d

Rek. Cr1.

Rek.
Uitge.

Belee.

Bankbil.

Pont-

Cr1.
Win,

stelde
Wissels

ning

jetten

culieren

Staat

2
.
815
.
4
0
3
1
48.082 12.334.120 35.281.790 2.310.514 56.168
2.833 826 48.436 12.402.903 35.660.374 2.124.881 68.550
2.924.847 48 8752.376.366 36.225 852 2.276.330 89.028
c 3.312.282 50.929 2.253.431 36.258.200 2.620.968 69.677
0

2.859.119 275.861 2.198.565 38.132.8163.103.963 39.668
11.177.641 576.782 1.570.426 37.568.965 3.512.652 526.343

1.541.9801
– 1
769.4001 5.911.9101 942.5701400.590

BANQUE NATIONALE DE BELGIQUE.

Voornaamste posten in duizenden francs.

Metaal Beleen. Leken.

Blnn. t

Rek.
Data

mci.
1
van
1
van

J
wissel,
1
Circu.

Cr1.
butteni.
1
buttenl.
1
prom. d. 1

en

1

latte

1

pantic
saldi 1 oorden. 1 provinc 1 l,eleen. t

23 Mrt. ’22 326.026184.653 480.000 656.089
6.2437641
337.692
16 ,, ‘22326.07184.653 480.000 668.6246272.088 249.547
9 ,, ’22 326

.

880 84.653 480.000 690.1286.293.872 191.377
2 .. ’22 328.11884.653 480.000 733.430
1
6.320.242 188.958

23 Mrt. ’21 328.238’84.653 480.000 879.696,6.022.096 602.385
25 Id rt. ’20 357.97484.955 480.0001 652.986 14.947.035 1.433.068

VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA

FEDERAL RESERVE BANKS.
Voornaamste posten in duizenden dollars.

Data
Goudvoorraaa’
Zilver
etc.

F.R.
Notes
In
circu.
Totaal
Dekking
In
het
bedrag
1
F. R.
Notes
buitenl.
latte

8 Mrt. ’22
2.965.873
2.093.756
–
128.0872.197.434
1

,,

’22
2.951.434 2.049.755
–
129.3592.196.983
21 Febr. ’22
2.946.835
2.044.449
–
134.006 2.173.514
15

,,

’22
2.936.054
2.022.440
–
139.866 2.169.953

11 Mrt. ’21
2.187.906
1.405.414
–
210.0183.005.840
12 Mrt. ‘201
1.936.364 1.261.956
112.781
120.3663.039.750

L/ata
VV
l55C5
Totaal
Deposito’,
Gestort
Kapitaal

.,4lgem.
Dek.
king,.
pe,c.
I)

Percent.
Goud.
dekking
circul.
t)

8 Mrt. ’22
732.9721

1.780.055
103.802
77,8
112,4
’22 803.277
1.818.442
103.736
76,7
111,2
21

’22
803.847
1.772.181
103.685
78,1
113,2
15

’22
863.907
1.857.474
103.325
76,4
111,4

11

Mrt. ’21
2.515.058 1.843.726
101.003
50,9
59,9
12 Mrt. ’20
2.927.618
2.616.036
1

90.871
42,5
47,0
1)
Verhouding tu,,.chen: den totale,, goudvoorraad, zilver etc., en
de
opeiechbare schulden:
F. R.
Notes en netto depos,to’a.
1)
Na aftrek
van
35
pCt. der totale dekkingsiniddelen als dekking voor de netto
deposito’s.

PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ HET

FED. RES. STELSEL.

Voornaamste posten in duizenden dollar,i.

Data
Aantal
Totaal
uitgezette
Reserve
bij de

1
1
1

Totaal
1

Waarvan
time
1
banken
gelden en
beleggingen
F.
R.
bank,
1

depo.,lto’s

1
depasiti

1
Mrt. ’22
807
10.917.535
1.314.440113.712.394

3.084.152
21 Febr.’22
806
10.850.514
1.268.930 13.637.085
3.091.027
15

,,

’22
807
10.930.203 1.333.056
13.805.540
3.061.970
8

,,

’22
807
10.873.154
1.308.450
13.689.775
3.003.848

4Mrt’21
824
16.053 132
1.279.101
13.529.235
2.919.818
5 Mrt. ’20
807
15.813.379
1.403.512 14.143.082
2557.143

Aan het eind van ieder kwartaal wordt een overzicht
gegeven van enkele niet wekelijks opgenomen bankstaten.

BANKSTATEN,

KWARTAALSGEWIJZE OPGENOMEN.

1. BANK VAN SPANJE.

(In millioenen Peseta’s.)

Data
Goud
Zilver
Staals.
fons’.
sen

D13.
conto,
en
Bdeen.

Lircu.
latze
Rek.

Cr1.

11

Mrt.

1922..
2519,0 631,6
940,0 2127,4 4195,9
1100,4
4

,,

1922..
2518,4 631,4 943,3
2185,2
4205,2
1094,3
25 Febr.

1922..
2517,7 635,0
944,4
2171,1
4172,4
1110,9
18

,,

1922..
2517,3
630,0
962,2 2188,7
4207,3
1099.5
11

,,

1922..
2516,4
628,1
945,3
2281,7
4239,1
1083,4
4

,,

1922..
2516.0 628,7
1031,2
2256,8
4224,9
1063,5
28 Jan.

1922..
2515,5 631,2
1042,9
2260,5
4209,9
1092,8
21

,,

1922..
2515,2
628,3
1054,3
2285,8
4239,7
1090,5
14

,,

1922..
2514,7 624,0
1079,6
2314,1
4286,8
1032,2
7

,,

1922..
2514,0
622,0
1064,8
2420,4 4292,5
1076,4
31

Dec.

1921..
2512,9 625,0
1109,9
2382,8
4244,1
1041,8 24

,,

1921..
2511,6
623,9
1102,8
2387,3 4216,3
1004,2
17

,,

1921..
2510,8
626,9
1073,3
2437,0
4208,7
1004,0

12

1
t.

1921..
2475,9 582,3
912,1
1882,8
4249,7
1164,5
13 Mrt.

1920..
2453,1
631,2
–
1554,3
3868,5
1116,5

24
Juli

1914..
543,5
726,8
494,4 1
783,8
1919,01
497,9

) Inclusief de schuld van de schatkist in rek.-crt.

II. ZWITSERSCHE NATIONALE BANK.

(In millioenen Franes.)

Data
Goud
Zlier

Done.
hen,.
ka,,en.
scheine

Dis.
conlo’s
en
Leken.

Circu- lat,e
Rek.
01.

15 Mrt.

1922..
546,1 108.0 17,6
347,0
800,4
197,8
7

,,

1922..
546,9
108,0
17,5
343,1
819,0
176,2
28 Febr.

1922..
544,2
108,0
17,5
348.6 837,7
161,1
23

,,

1922

.
546,9
108,0
18,6
336.4
806,8
182,3
15

,,

1922..
550,3
108.0
18,6
337.7
825,1
167,5
7

,,

1922..
550,5
108.0
18,3
340,7 852,7
129,4
31 Jan.

1922..
550,0
108,2 18,4
426,6
890,1
194,5
23

,,

1922..
550,9
108.2
18,6
404,0 873,5
180,2
14

,,

1922..
550,3
108,2
18,6
453,8
909,1
207,0
7

,,

1922..
550,3
108,2
18,5
437,0
947,6
142,3
31

Dec.

1921..
549,5
108,2
18,3 469,1
1009,3
128,8
23

,,

1921..
548,1 115,0
18,1
408,0
959,6
104,6

15 Mrt

1921.
543,3
188,1
4,4
311,5
920,4 94,0
15 Mrt.

1920..
528,7
85,8
15,0
319,5 894,0
113,6

23 Juli

1914..
180,1
18,9
–
107,8
267,9
50,7

lii. NATIONALE BANK VAN DENEMARKEN.

(In millioenen Kronen.)

Data
Goud
Zilver
1/0rde.
ringen
op
hel
builenl.

Di,.
conto’,
en
Beleen.

Circu.
lat,e
Rek.
Crt.

28 Febr.

1922..
228,3 4;2 21,0
434,1
440,8
124,3
31 Jan.

1922..
228,3 3,8
19,3
417,2 450,0
127,0
31

Dec.

1921..
228,3 3,5
22,7
403,3 471,0
128,5

28 Febr.

1921..
227,6
2,7
15,4
352,5 508,5
63.3
28 Febr.

1920..
226,7
3,4
10,8
377,2
475,1
59,3

30 Juni

1914..
75,6 6,6
19,8
95,6
159,8
4,8

IV. ZWEEDSCHE RIJKSBANK.

(In niillioenen Kronen.)

Data
Goud
1/orde.
ringen
het
buitenl.

Staat.,.
fons’.
sen

Dis.
conto,
en
Beleen.

Ctrcu.
latie
Rek.
Cr1.

18 Mrt.
1
22
274,4
96,3
53,2 544,3
568,7
352,9
11

,,

’22
274,4
103,4
44,1
527,7
566,9
239,9
4

,,

’22
274,4
128,6 17,4
537,5
581,9
334,6
25 Feb.’22
274,4
127,0
17,4
525,3
537,9
351,8
18

,,

’22
274,4
126,9
16,5
547,1
540,7
366.1
11

,,

’22
274,4
125,8
16,5
562,6
546,2
370,7
4

,,

’22
274,4
125,7 16,4 553,1
566,0 349,2
28Jan. 22
274,5
125,9
15,9
518,9
526.5
349,7
21

,,

’22 274,5
126,7
15,6
529,3
532,3
351,5
14

,,

’22 274,6
125,9
15,6
531,1
553,3 335,2
7

,,

’22
274,6
124,2
15.5
543,6
586,2
324,3 31 Dec.’21
274,7
123,8
15,5
567,0
627,7
331,4
24

.,,

’21
274,8
123,2 19,0
556,5
591,1
308,9
18 Mrt ’21
281,7
109,7
12,7
552,6
673,8
223,8
20 Mrt.’20
261,1
113,0
45,9 614,9
679,3
316,4
25 Juli ’14
105,8
1

115,6
28,0
–
92,4
206,2
68,2

29 Maart 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

297

V. BANK VAN NOORWEGEN.

(In millioenen Kronen.)

Dam
Goud

Vo,de.
ringen

kuilen!.
Effecten

Dis-
conlo’s

8e/een.

Circu-
laile
Rek.
Cri.

15 Mrt.

1922..
147,3
47,0
10,1
432,9
368,1
153,3
7

,,

1922..
147,3
47,8
10,1
429,1
373,8
146,7

28 Febr.

1922..
147,3
47,4
10,1
428,2 376,0
140,5
22

1922..
147,3
47,9
10,1
420,0
369,0
139,2
15

1922..
147,3
47,3
10,1
425,4
368,6
137,0
7

1922..
147,3
44,7
10,1
431,5′
374,9
133,5
31 Jan.

1922..
147,3
43,3
10,1
433,2
378,1 130,8
23

1922..
147,3
42,0
10,1
435,5
375,0
134,5
16

1922..
147,3
37,3
8,8 429,6 382,4
119,5
7

1922..
147,3
36,3
8,8 445,9
394,4
124,8
31

Dec.

1921..
147,3
39,1
8,8
476,2
409,8
140,8 22

,,

1921.
147,3
39,2
8,8
449,7
422,1 102,3

7 Mrt.

1921..
147,3
43,5
9,1
430,2 416,3
115,5

15 Mrt.

1920..
147,4
75,4
10,5 343,1
412,6
99,9
1

22 Juli
‘

1914..
52,4
65,7
8,9
79,3
120,8
10,7

VI. BANKBUREAU VAN TSJECHO.SLOWAKIJE,

verbonden aan het Ministerie van Financien.

(In millioenen Tsjecho.Slow. Kronen).

Vorder. op de

Dis-

Belee.
Dala

Oosten,..
conio
s

ningen

Vorde.
ringen
op

ei
Ci,cu.

Rek.
satze

,t.
Hong.
Bak)
huilen!.

7 Mrt.
1922 10096,7 1547,3 1487,5
381,9
10488,9

396,3
23 Febr.
1922 10096,7
1377,5
1467,3
399,7
10543,3

428,9
15

,,
1922 10096,7 1335,5 1552,0
612,0
10757,1

490,6
7

,,
1922 ;0096,7 1388,6 1528,1
768,7
11038,2

464,5
31 Jan.
1922 10096,7 1347,7 1522,6
880,0
11230,1

469,1
23
1922 10096,7 2008,0(1507,2
781,1
11047,5 1007,2
15
1922 10096,7 2254,9 1541,9
487,8
11471,2

797,8
7

..
192210096,712334,4 1744,0
560,4
11757,0 1035,6
31 Dec.
1921

10096,6 2511,3 1714,5
532,6
12129,6

652,5
23

,,
1921

10084,5 2592,3 1713,4
730,5
11678,3 1089,8
15

,,
1921

10084,5 2519,4 1717,1
737,1
11663,3 1202,3

7 Mrt.
1921
1
9526,2 1681,912072,9
1

615,0
10881.2

989,5

5)
Bankbiljetten,
rekening-crt.-saldi
en schatkistbons.

OOSTENRIJKSCHE BANK.

(Voornaamste posten in duizenden
krocen).

Data
Gouden
uiten
.
goud.
Wisse

1-
ver
Dtsconlo s
en
Beleenin gen
Ci,culaiie
Rck..Crt.

15 Febr. 1922
1,793
5
45,175,540 238,665,668
86,079
7

,,

1922
2,420
5
41,485,872
232,695,098
154,241
31 Jan. 1922
2.503
5
39,764,921
227,015,925
274,767
23

1922
2,936
5
34,296,405 203,163,556
742,199
15

1922
3,070
5
30.025,770
193,749,4041
3,057,788
7

1922
3,258
5
29,785,477
182.269,162
5,799,646
31

Dec.

1921
10,017
5
30,040,275
174,114,747
6,951,279
231921
,,
7,818
5
24,582,977
160,199,560
20,946,021
15

,,

1921
9,440
5
22,988,281
142,871,798
16,435,642

HONGAARSCHE BANK.

(Voornaamste posten in duizenden kronen).

IGoudeni
1
buiten!.
1
za-
1
Disconto’s
Data
1
goud-
1
ver
J
Be/eingen

Circulaije

Rek.. Cr1.

1
wissels
1

7 Mrt. 1922 12,860 595 25,192,554 26,903,418 2,525,097
28 Febr. 1922 12,839 596 25,456,067 26,758,321 2,353,785
23

1922 12,838 596 25,456,061 26,758,321 2,353,785
15

1922 12,833 596 25,227,618 26,041,683 2,165,774
7

1922 12,687596 25,333,481 25,924,674 2,292,929
31 Jan. 1922 12,677596 25,341,628 25,680,032 2,488,474
23

,,

1922 12,676 596 25,184,103 25,144,748 2,795,138
16

1922 13,091 596 25,203,615 25,470,835 2,236,063
7

1922 12,249596 24,779,604 25,109,135 2,138,174 31 Dec. 1921 12,245 596 25,017,637 25,174,9411 2,239,914
23

,,

1921 12,243 598 24,977,505 24,343,7871 3,024,371
15

,,

1921 12,257 598 25,525,770 24,299,8561 3,620,976

EFFECTENBEURZEN.

.A,msterdaan,
24
Maar4
1922.
Men leginit zich op de internatio’nade markten meer en
meer op de conferenttie van Genua voor te beriden. Hoe-

wel men on het openbaar slechts ‘uiting geeft a.an irniten-
gewoon laa.g-gespannen rrerwachti’n’gen omtrent de te be-
reiken- resu.ltaten, ligt 600h dkep ‘verborgen tle ‘koop en, in
sonmige gevallen, ook de stille verwachting, dat dit-
maal dets positiefs tot stanki zal wor’clen ‘gebracht, r’oor-
namelijk tin verband et de ‘aanwezigheid der Russen en,
zij het niinider officieel, van de Ver•eeniigde Staten. Hier-
aan lis het dan ook toe te schrijven, dat de beurs rte B e r-
1
ij
n niet izoo overwegeu.d lusteloos iis geweest, als onder
aidere oans’taadigheden aaiigenomen had &unen worden.
Want ‘de bePlissingen ‘van de Comsnissien des RC’paraitions
waren bij uitstek geschikt, om ‘het ver.trou,wen in een iets
betere toekomst volkomen ‘te sdhokaken. Buiten iie
40 mii-
lii’and nieuwe ‘belastingen, die door het ,,compromis” rtusschen.
de partijen ‘binnenkort ‘in Duitsohlan’d ‘doorgevoerd zuilen
wonden, heeft de ‘Commissie nieuwe heffingen verian,gd,
die een totaal van
60
milliard zullen moeten opbrengen.
Daarenboven is ‘de te Cannes bepaalde som van schade-
loosste11ing in haar geheel •gehandihaaf t. Het spreekt van-
zelf, ‘dat deze beide voorschriften inieuwe ien hef tige lasten
aan handel en industrie zullen opleggen en dat .tegeljker-
‘tijd de ihiijetten-oircula’tie uit ‘de ‘bekende gronden Ced moe-
ten toenemen. Ondanks de ‘drastische verkooging ‘van de
dollarwaarde in Duitsolilajnid (het niveau is than.s geklom-
men tot boven dat ‘van November jA.)
is
de markt voor
inciustnieele waarden idan ook ongeanimeerd geweest. De
toekomst niet er ivoor ‘de nijverheid des te on,gunstiger uit,
omdat icloor ‘de snelle ‘daling van de waarde ‘der Reich,s-
mark, ook in het binnenland, de concurrentie-mogelijkheid
der Duitsche industrie steeds meer af nemeu’de is. Reeds
dringen Engelsche steenkolen, Engelsdh ruw-ijzer, enz. in
Du’it.sohl’and binnen, nu tin G-root-Brii’tta’nnië de ‘bonen een
dalende richting hebben iingeslagen, ‘terwijl in Dui’tsohlaad
‘zelf het omgekeerde het ‘geval is. Ook de toestand ‘van de
.ge]idmark’t ‘baart zorg. Tot ‘nu toe heeft de iindustrie zich
gemakkelijk ‘van de ibenoodigde middelen kunnen voorzien
door een ‘beroep te doen op ide open markt, waar vrijwel
iedere emissie met een eclatant succes ‘werd begroet. Thans,
nu telkens grootere kapitalen ‘nooclig zijn en ibovendien
de mogelijkheid tot concurreeren afneemt, is deze weg niet
zoo gemakkelijk meer te ‘bewandelen. Wel zal ‘de industrie
het nog een tijd ‘lang kunnen uithouden door de groote
reserves, diie zijn aan’gekweek’t ed door buitenlandsohe
credieten (van het ‘Nederlandsdhe cred’iet bv., dat door ide
Treulian’d-Ge.sellschaf.t wordt beheerd,
is
nog slechts een
zeer ‘klein gedeelte geplaaitst), doch dit ‘zal eenerzij’ds de
positie ‘van de nijverheid ‘verzwakken en aniderideels groots
valuta-risico’s op haar schouders ‘leggen (ide biziten1andshe
crad.ieten toch worden dun vreemde ivalu’ta fverstrekt en moe-
ten ‘in’die7Ielfde valuta worden afgelost). Het zou dus
geenerlei verwondering hebben gewekt, eis onder deze
auspiciën een uitermate ‘lus’te,booze stemming aan ide ibeurs
te Berlijn ‘zou hebben geheerscht. Dat dit niet in zoo sterke
mate het geval is geweest moet ‘vermoedelijk worden toe-
geschreven aan de hierboven gere.leveer’de stille hoop, dat
ide conferentie ‘van Genua zal inzien, dat de lasten .Duitsdh-
land in een ‘impasse helpen. De naaste ‘toekomst zal moeten
leereiï, of diie koop eenigermate gerechtvaardigd ‘is.

De overige markten van Europa hebben daarentegen
eerder van een vaste tendens blijk gegeven, met uitzonide-
ring idjan van onze eigen beurs, waarop (hieronder ‘wordt
teruggekomen. Vooral L
o ede
n is zeer opgewekt geble-
ven. De cijfers van den bu.itenlandsdhen handel ‘van Enge-
land over Februari zijn juist ‘bekend gewor’den en deze
toonen inderdaad een zeer ‘verheugend beeld. De invoer ,is
sterk afgenomen en bedroeg slechts £
69.37
millioen ‘tegen
£ 76.49
in Januari en £
97.01
m,ilIioen in Februari v. j.
De enport is fveel minder sterk teru.ggegaa’n (
68.51
anil-
lioen tegen £
71.60
lijn Januari
1922
en
76.22
millioen ‘in
Fbru’ari v. j.), .zood’at het import-surplus nagenoeg ‘ver-
dwenen is. Ten gevolge van idezen gang van zaken is de
hoop op een herleving van den handel sterker geworden.
Bovendien ‘is de Engelsche regeering doende lle binnen-
landsohe lasten zooveel mogelijk te verminderen. Het
budget zal vermoedelijk onder de £
900
millioen blijven en
reeds spreekt men over een belastirigvermindering van
1 oh. per £ inkomen en over een verlaging van den accijns
op thee en op suiker. Van an!dere zijden ‘wordt echter aan-
gedrongen op afbetaling, van de buitenlandsche schulden
vöôr tot ‘belasti.ngverminiiering wordt overgegaan, ten einde
de Engelsche credietwaandigheid te ‘verhoogen. In ‘ieder
geval echter ‘is ‘de toestand ‘z66, dat de ‘toekomst hoopvol
kan worden tegemoet gezien en dit ‘heeft op de ‘beurs een
verder st,imuleeren,de werking gehad. Ook, ‘de Spoorwegen
hebben in diie opgewekte stemming
‘g
edeeld, doch sEt was
meer bot gevolg van de concen’tratiebewegiag op spoorweg-
gebied. Zoo is thans een aaneensluiting tot stand gekomen

298

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

29 Maart 1922

tussohen de Loudon and North-Western en de Midia.nd-Spoorwegen; het proces zei ook wel verder op de andere
systemen worden toegepast. Bovendien (heeft de houding
van de geidmarkt blijvend medegewerkt om de optimdstisdhé
stemming te (han:djhaven.
De beurs te Pa rij s was zeer kalm; (hier ‘was de stem-
ming van af wachten veel sterker dan elders. Groote
variaties hebben zich niet voorgedaan, hoewel
ep
enkele
dagen de markt gedrukt was door de berichten uit Amerika
in ‘verband met de conferentie van Genua.
Te New York is de markt bij voortduring opgewekt
gdbleven, waartoe in de eerste plaats de berichten uit ide
industrie hebben bijgedragen. Bij de U. S. Steel Oorp.oration
wordt thans gewerkt met een capaciteit van 71 pCt., zijnde
het hoogste niveau sedert het begin van het vorig jaar.
In de eerste week van Maart werd nog slechts een capaci-
teit van 60 pCt. behaald en in Juli j.l. één van 29 pCt.
De geboekte orders zijn thans 30 pCt. grooter dan in
Februari. De onafhankelijke maatschappijen hebben den
prijs van stalen platen met $ 3,— per ton ‘verhoogd. Boven-
dien blijft de geldmarkt uitermate ruim, liet is bekend, dat
de Regeering het verzoek tot de banken heeft gericht,
(haar op de hoogte te stellen, indien plannen bestaan tot
het doorvoeren van buitenlandsohe emissies. Thans is be-
kend geworden, dat dit verzoek in hoofdzaak is geuit ten
aanzien van de Zuid-Amerikaansche plannen tot het emit-
teeren van obligaties; ‘vermoedelijk is de Regeering van
•meening, dat er reeds voldoende factoren bestaan, die te
eeniger tijd tot moeilijkheden kunnen leiden. Zoo heeft de republiek Salvador kortelings een leening van $ 5 miljoen ‘verkregen onder verpachting ‘van de douane-ontvangsten.
In Nicaragua is eveneens een Amerikaansche douane-
contrôle ingevoerd, evenals in San Domingo en Haïti. On-
langs heeft Peru met de Guaramty Trust Conipany een
contract afgesloten ter plaatsing ‘van $ 50 millioen 8 pCt.
obligaties, waarvan reeds $15 millioen zijn ondergebracht,
terwijl met Argentinië ‘wordt onderhandeld over een emissie
van $ 27 millioen. Ecuador, Guatemala en Bolivië koesteren
ook dergelijke plannen, zoodat (het geen ‘verwondering be-
hoeft te wekken, indien van hoogerhand hierop ide aan-
dacht wordt gevestigd.

Te o n z e n t is de fondsenmarkt zeer
stil
gebleven.
Voor de staatsfondsenafdeeiing geldt deze uitspraak ‘mede,
met uitzondering van de nieuwe staatsleening, waarin vrij
groote omzetten plaats vonden tot ‘voortdurend stijgende
koersen. De nolieering is thans reeds gemonteerd tot onge-
veer
1
/4
pCt. beneden pan, zoodat het voordeel van koers-
winst bij uitloting bijna geheel verdwenen is. Wel een be-
wijs voor de populariteit, welke dit fonds zich in den korten
tijd van zijn bestaan heeft kunnen veroveren, temeer, waar
de aatikoopen voor buitenlandsche rekening, die kort na
de emissie de markt krachtig ‘stimuleerden, thans df ver-
diwenen ôf zeer sterk verminderd zijn.

20
Mrt.
23
drt.
27
Mrt.
R
ijz
i
ng

5
0/t,
Ned. W. Sch

1918 87
0
1

881

88
11
1
+ 1
1
1
8

4
1
1
2
ojo ,,

,,

1916 87

87

87
4

0/

,,

,,

1916

79

7811
–
7
1
1
8
3
1
1
8
°Io
,,,,

68
1
1
3

68
1
1
a

68I

•+
‘/
3

o,,,,

,………..
60

5911

601
33
+
3
133
211,
0/
Cent, N. W. S. ……
511/
4

4931t

51

—
11
4

5

0/
Oost-Indië
1915 …. 911

92
1
1
4

921
3
+I4
6
0/

,,

1919

– 95101

9571

953e

—
31
4

4
0/
Oostenr Kronenrente

81

12

11
+ 1/
5
0/
Rusland
1906 ……9
3
/

9

81,14 –
4
O
lo
Rus!. bij Hope & Co

9

8
9
1,
6

891
—
4’12
0/
China Goud
1898

69
1
1

6811
3

681

°/io
4
0/t,
Japan
1899 ……..64

64

64
4
O/
Argentinië Buitenl

641

64

64

— 5
1
1
,
5

0/
Brazilië
1895 ……62/

621

62’13
–
1
116
7

0
10
Staatsspoor ……..
l03/

103
1
1 103
1
1
7
°Io
Amsterdam ……..
103

103

103
Het levend,igst is de beurs nog geweest voor aandeelen
Redjang Lebong, die echter hun hoog peil van de ‘vorige
week niet hebben kunnen (handhaven. Nadat de contrarnine
in dit papier, bevreesd geworden, tot dekking is overge-
gaan, is de toen overgebleven bona-fide kooplust. ‘niet zeer
groot meer •geweest, zoodat een daling met vrij ‘gevoelige
koersverminderingen is ingetred:en.
Ook de
cuituurmarkt
heeft nogal gefluctueerd, omdat
men hier geen vaste leidraad ‘heeft kunnen ontdekken.
Terzelfder tijd,- dat de noteeningen voor Cubasaiker lager
werden gemeld, ontving men hier ‘het bericht, dat de
V. J. S. P. biedingen ‘van
f
12,— per picol voor superieure
hoofdsuiker heeft geweigerd. Deze twee tegenstrjd.ige mo-menten hebben de suikerafd.eeli.ng
onzeker gemaakt, bij
zeer beperkte omzetten.

Ditzelfde, was trouwens (het geval met
petrolcuinwaar-
den.
De stemming hier was wel ‘vast, voornamelijk in ver-
band met ‘de berichten omtrent een stijging der prijzen
voo’r stookolie in de Vereenigde Staten, doch eenig élan
was in d’e beweging niet te bespeuren. liet publiek onthield
z.ioh vrijwel ‘geheel van zaken.

20
Mrt
231’1
rt.
Mrt.
R
ij
zin
g

Amsterdamsehe Bank

….
151
1
1
149
1
1
148
—
3’/
Koloniale Bank

……….
128
125
1
/
3

125
—
3
Ned.Handel-Mij. cert.v. aand.
1351
4

133
132518
31I8
Rotterd. Bankvereeniging..
106
1
1
3

105
1
1
2

108
+
1
1
1
2

Anist. Superfosfaatfabriek
.
40
1
1
411
4

38
1
1
3

—
11
Van Berkel’s Patent
……
47 47
1
1.
42
1
1,
41
3

Ensulinde Oliefabriek ……
43/4
4114
481s
– 81,
Jurgens’ Ver. Fabr. pr. aand,
75 75
72
—3
aollandia Melkproducten
..
14011,
143
1
1
4

142114
+
l/
Philips’ Gloeilampenfabriek
210
20581
s

2141
4

+
40/4

R. S. Stokvis
&
Zonen
….
578 578
578
Vereenigde Blikfabrieken..
621 671
4

641
4

+ 1
7/

Compania Mercantil Argent.
49 49 49
Cultuur-Mij. d. Vorstenland.
158
1
1
1

154
1
1
8

153
1
1
– 5/
4

Eandelsver. Amsterdam
– ..
369
360
1
1
361
—8
Eoll. Transatl. Handelsver.
21 21 21
Linde Teves
&
Stokvis
..,.
77814
75113
77112
—
11
4

Van Nierop&Co’sliandel-Mij.
1
9
1,
8

1
7/
—
1,
116
Tels
& Co.’s
Handel-Mij..
..
221
22
3
1
t

22
1
1
Gecons. HolI. Petroleum-Mij.
142
1
1
2

140
1
1
139
—
31fi

Kon. Petroleum-Mij.
……
4ll’/
41311
4

413
1
1
+ 2
Orion Petroleum-Mij.
Afgest. Aand.
30 30 30
Steaua Romana Petroleum
Mij.
..
Afgest. Aand.
40
1
1
401

‘
401
Aznsterdam-Rubber-Mij.

..
861
86
1
1
2

841
3

—
21/
t

ederl.-Rubber-Mij ……..
51
48 46
—5
Oost-Java-Rubber-Mij.

….
148
1
/
3

146
141
—
7/
3

Deli-Batavia…………..
284
273
261
—23
Deli-Maatschappij

……..
232
231
225
—
7
Seuembah-Maatschappij,….
361
1
1
2

3561
347
—
141/
3

Rubbers
en
tabakken
bleven eveneens stil, met een nei-ging tot reactie.

Het gebrek aan orders (heeft eveneens eenigen teruggang
op de
scheepvaartmarkt
veroorzaakt, ondanks de aankon-
diging van een dividend ad 10 pCt. op aandeelen Holland-
Amerika Lijn. Onder de tegenwoordige omstandigheden kan
een dergelijke uitkeering alleszins bevredigend worden ge-
noemd, doch indien het publiek hierop niet reageert, kan
van een gunstig effect op ide koersen geen sprake zijn.

20
Mrt.
23
ivlrt.
27
Mrt.Rijzing

Holland-Amerika-Lijn

….
150
1
/
s

149
147
3
1
1,
,,gem.eig.
136
134
133
1
I
—
281
4

Holland-Gulf-Stoomv.-Mij…
65 67 68
+ 3
Hollandsche Stoomboot-Mij.
44
44 44
Java-China-Japan-Lijn
….
102
5
,1
101
9818
_451

Kon. Hollandsche Lloyd.
..
211/
3

21I
8

21
—
112
Kon. Ned. Stoomb.-Mij…..
73 72
68
_5
Koninkl.-Paketvaart Mij.
..
94
921
4

921
3

—
1
1
1,
Maatschappij Zeevaart
….
69
70 66
—
3
Nederl. Scheepvaart-Unie
.
10511
3

105 103
—
2’/
2

Nievelt Goudriaan
……..
136
134
133
3
Rotterdamsche Lloyd ……
138’/,
138
135
_311,
Stoomv.-Mij.,,Hillegersberg”
67 67 67
,,Nederland”
..
160
1571
156
—4
.13

,,Noordzee”
. ..
301
30114

29
—
18
1
11

,,Oostzee”…..
64
641
61
—3

Van
industrjeefe waarden
bleven aandee1en Philips Gloei-
lampenfabnieken vast, in verband met het gunstige jaar-
verslag. Daarentegen waren andere papieren in reactie, o.a. aandeelen V’an Berkel, Centrale Suiker, enz.

De belangstelling voor Amerikaansche waarden is na
het vleugje van opleving weder verdwenen. De markt voor
deze fondsen is zeer stil geworden.

20 Mrt.
23
Mrt.
27

American Car & Foundry
161

161

167

+ 6
Anaconda Copper ……..110

106
1
/

106
1
1
3
—
31/2
Un. States Steel Corp…..l0l’/, 10I
1
1

10111

114

Atehison Topeka ……….
1041/,
104’1
3
104
1
1
3

Southern Pacific ……….
93’/

9511,

94114 + 1
Union Pacific …………
147

147
1
/

147114 + ‘/
Int. Merc. Marine onig. Corn
171/
3

16
13
/

16
9
1
—
161

,, prefs
75
1
1

74
1
1
4

74
8
1
8
—
1/2

De
geidmarkt
bleef zeer ‘vast; prolongatie
4Y
2
pCI.

Locoprjzen te Rotterdam!Amsterdam.

1 27Maart
1
20 Maart 1 28 Maart
Soorten

1

1922

1922

1

1921

Tarwe* …………..
Rogge (No. 2 Western) ‘)
Mais (Ls Plata) ……
51
Gerst (481b.malting) ..
Haver (38 ib. white cL).
,1)

Lijnkoeken (Noord-Ameri-
ka van La Plata-zaad)
1
1
Lijnzaad (La Plata) . – . –

‘)p. IOOK.G.
5
)p.2000
Hard/Eed Winter Wheat.

15.50

15.75

20.-

13,25

13,50

20,50

242,-

242,-

280,-

215,-

22!,-

278,-

10,80

11,-

14,-

17,75

18,-

18.50

448,-

460.-
1
395,-

K.G.
3)
per 1960 K.G.
S)
Nr.
2

29 Maart 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

299

GOEDERENHANDEL

GRANEN.

De duiing der ta.rweprijzen heeft, behoudens enkele onder-
brekingen, ook in de afgeloopen week aangehouden en de
markt is van liet hoogste punt in betrekkelijk d.orten tijd
circa 10 pCt. lager ‘terechtgekomen. Deze val is iiiet alleen
ontstaan door ‘gebrek aan vraag in Europa na de zeer
groote verschepingen der laatste weken. De exportianden
waarvoor toch deze groote uitkiaringen eerder een reden
tot stijging zouden moeten zijn, ‘hebben de daling niet
alleen gevolgd, maar veelal aangegeven. Argentinië en
ook Australië hebben sedert den aanvang van dit jaar in
een tempo verscheept, dat zij wel niet kunnen volhouden

en er staat dus een vermindering der versohepingen binnen
enkele weken te wachten. Daarentegen zullen dan de Cana-
deesohe havens openen en zal in veel grooter hoeveelheid
de Canadeesohe tarwe beschikbaar zijn. Angst voor te wei-
nig tarwe voor den nieuwen oogst op het noordelijk ‘half-
rond behoeft er werkelijk niet te zijn. Men leest herhaal-
delijk beschouwingen over den markttoesta.nid, die alle
min of meer dezelfde overbekende factoren aanlialen, en nu
eens bij len een tot een vaste, dan weer bij den ander tot
een flauwe conclusie leiden. De moeilijkheid zit natuurlijk
in de onmogelijkheid de relatieve waarde dier factoren al
te meten en van alle moeilijk te benaderen cijfers, is dat der invoerbcshoeften in Europa misschien wel het aller-
onzekerst. Daarom hechten wij aan eene schatting van
Dornbusch, ‘dat voor ‘het 31 Juli eind.igende oogstjaar de
overschotten in de exportlanden 83 millioen en de import-
behoeften 70 millioen Quarters zouden zijn, niet al te
groote waarde. Waren die cijfers juist, dan zouden die
nog eens de noodzakelijkheid aanwijzen van weer een
groeten Amerikaansohen oogst, want niettegenstaande de
goede oogsten in zoowel Noord- en Zuid-Amerika ‘als in
Australië, zou liet overschot toch maar betrekkelijk gering
zijn. Er zijn jaren geweest vOOr den ‘oorlog, dat de Ver-
eeni.gde Staten bijna geen uitvoersurplus van tarwe had-
den, doch toen voorzag Oost-Europa op ruimen schaal in
de behoeften. Het is dan ook geen wonder, dat de berich-
ten betreffende de nieuwe ‘oogsten veel ‘belangstelling ont-
moeten, en ‘het feit, dat de goede berichten in de Ver-
eenigde Staten aanhielden is wel de voornaamste ‘oorzaak
van de daling geweest. Intusschen zullen, ook al gaat
alles goed, de prijzen maar niet eindeloos blijven dalen
en het niveau is, ook al is het in het atgeloopen jaar nog
aanmerkelijk lager geweest, niet ‘hoog meer. Aan schattingen
van den nieuwen Amerikaanschen oogst mag men ino
g
g geen
groote waarde toekennen. Voorloopig toonen zij wel ver-
beterende, doch toch nog kleine cijfers.
Wij spraken hierboven over Oost-Eurpa; ook in de
afgeloopen week werden weer eenige ladingen tarwe ge.
kocht voor de Zwarte Zee en liet spreekt van zelf, dat deze
nieuwe kooper met belangstelling gevolgd wordt, daar ‘hij

de balans van aansvoer en behoefte geheel zou ‘kunnen om-
gooien.
Intusschen werden rvele ladingen in Londen met verlies
verkocht. Het Continent toonde weinig belangstelling en
de rvrees, dat liet Vereenigd Koninkrijk ivele van de onver-
kohte ladingen zou moeten opnemen, deed een zenuwachtige
markt ontstaan. Ook de vrachtenmarkt toonde neiging tot
dalen en in verband daarmede kwamen de offertes c.i.f.
Europa aanmerkelijk lager af.

Voor m a ïs bleef de toestand zich vrijwel onveranderd
bij een week geleden ontwikkelen. Noord-Amerika was
flauw en de prijzen daalden aanmerkelijk, Argentinië trok
zich van de Noord-Amerikaansoho maïs niets aan en was bijna voortdurend vast, Vooral Antwerpen ‘toonde groote
belangstelling voor spoedi,ge verlading en eenige ladingen
werden tot ‘volle prijzen geplaatst. Argentinië verscheepte
slechts een geringe hoeveelheid, aiiettegenstaande de goeie
markt, wat wel duidt op geringe beschikbare hoeveelheid.
Merkwaardig vi-oeg schijnt de nieuwe oogst ter beschikking
te komen en indien men alle oogstberiohten van het afge-
loopea jaar naast elkaar legt, begrijpt men niet, ‘dat die
oogst niet heel goed zou zijn. De verschopingen zullen ten
slotte moeten uitwijzen, hoe groot de oogst ‘werkelijk is,
maar zoodra deze verschepingen inderdaad meer normale
afmetingen aannemen, staat het vast, dat een prijsniveau
van 30
ii.
50 .pCt. boven de Noord-Amerikaansche mais niet
meer ‘te handhaven zal zijn. Dit is trouwens reeds gedeel
telijk in de lagere prijzen voor Mei/Juni aflading gedis-
conteerd. De verschepin.gen van Noord-Amej’i kaansche mais
waren iets geringer, maar toch ruim voldoende en de
meeste Europeesche markten toonen weinig animo, juist
nu het togen dan zomer gaat, veel te ondernemen.
Voor h a ‘ver was de stemming meestal flauw en de
omzet vooral op het Continent zeer klein.
Ook voor g e r st bestond minder vraag en de prijzen
liepen wat terug.
De vraag -voor lijn zaad bleef beperkt; voor dadelijke
levering was wel eenige belangstelling daar voorraden van
‘lijnolie en lijukoeken zeer gering waren. Amerika blijft
olie betrekken, daar het gewijzigde ‘tarief nog steeds niet
‘is afgekomen. De versehepingen van lijnzaad waren klein.
N ede r
1
and. Er blijft voortdurend eenige vraag voor
‘t
a r we, vooral nu aanmerkelijk lager te koop was.
Mais danide bijna voortdurend in verband met lagere
Amerikaansche prijzen. Tot de lagere koersen werd regel-
matig verkocht. De aanvoeren waren zeer groot, de premie
voor spoodige levering is ‘geheel verdwenen. In de termijn.
markt blijven de omzetten vrij aanzienlijk.
In ge r st werd een en ander gedaan in Donausoortcn,
Amerikaansche tamelijk nominaal.
Haver flauw, met geringe vraag.
L ij n zaad zeer prijshoudend met goede prijzen voor
onmiddellijke levering, wat aanleiding gaf tot verscheping
van Engeland naar onze markt.

Noteeringen.

Chicago
Buenos Agre,

Dato
Taru.,e
Mars
Haver
Toruc
Mars

Ltjnzaad
Met.
Mei
Mei
April April

April

25 Mrt. 22
131112
5771
s

361/
5

13,-
8,25
1
)
20,30
18

‘,,

’22
138
3
/
62
38’l
13,60
8,15
1
i

20,80
25

‘îrt.2l
150
631
411
17.20
1
)
8,301)

1480
1
)
25 lirt.
20
270
153/
8

85’1 17,85
8.60

27,55
25 Mrt 19
230
148/
671
10,40
4,40

19,15
20 Juli’14
82
5631s
36
1
/
9,40 5.38

13,70

1)
Mei

AANVOEREN in tons
van 1000 K.G.

Rotterdam
Amsterdam
Totaal

Artikelen.
20,25 Maart
Sedert
Overeenk
20125 Maart
Sedert
Overrenk.
22
1922
1921
1922
lJan. 1922
tijdvak 1921
1922
1 Jan. 1922
tijdvak 1921

Tarwe …………….
28.554
134.974
179.806
5.517 6.732
7.111
141.706
186.917
Rogge ……………..137
.
5608
28.422
– – –
5.608 28.422
217
5973
1.090
–
–
500
5973
1.590
20.984
236958
218.706
11.492
47016
19.242
283974
237.948
Boekweit’

……………

2567
23,597
65.306
100
2.059
1.087
25.656
67293
4.645
14804
1.325
50 50
430
14.854
1.755

Mais

……………..

37.577 28.302
1.370
25.526
37.374
63 103
65.676

Gerst

……………..
Haver ……………..

Lijnkoek …………..
4.017
41.960 39.110 287
757
8.875
42.717 47,935
Lijnzaad ……………1.078
.
381
9.310
4359
75
2.897
1.070
12207
5.429
Tarwemeel
.
………….
Andere meelsoorten….
417
2.872 9.800
415
1.460
649
4.332
10,449

300

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

29 Maart 1922

SUIKER.

In Duitschiand heeft hernieuwde intrede ‘van win-
terweer de bewerking der velden vertraagd, hetgeen in
vroegere jaren wel eens tengevolge had, •dat men noodge-
dwongen, door met den uitzaai van andere gewassen niet
gereed te komen, tot uitbreiding van den aanplant van
suikerbieten besloot. Volgens F. 0. Licht is in dit jaar
echter deze kans gering, omdat de landbouwers sich van de opbrengst van graan en aardappelen grootere winsten
voorstellen dan die van suikerbieten hun zoude kunnen
opleveren. Het mag daarom als waarschijnlijk aangenomen
woiden, dat de dit jaar met beetwortelen te beplanten
oppervlakte ongeveer overeen zal komen met clie ‘van ‘ver-
leien jaar, welke 333.000 H.A. bedroeg.

In T
fe
c ho-S 1
0w
a k y e is nog niet met zekerheid
vooruit te zeggen of een ovengroote oppervlakte als ver-leden jaar bebouwd zal worden, terwijl men in F r a n k-
r ij k hoofdzakelijk in de indertijd door den oorlog geteis-
terde streken eene uitbreiding verwacht.

])e cijfers van
II
o Ii a n d en B ei g i ë zuilen verinoe-
delijk die van verleden jaar ibenaderen.
Z w i t seri and heeft in het afgeloopen jaar circa
75.000 tons suiker geimporteerd, waarvan bijna de helft uit Tsjecho-Slowakye. In de importstatistiek is eene duidelijke
verschuiving in vergelijking met de voorafgaande jaren
merkbaar, doordat in 1921 slechts ongeveer 15.000 tons
van overzeesohe landen aangebracht wenden en Zwitser-
land zioh zooals voor den oorlog weer grootendels van
Europeesche bietsuikor in Zijne behoefte voorzag.
In E n ge 1 a n d wijzen de laatst gepubliceerde consamp-
tiecijfers over de twee eerste maanden van dit jaar eene
toename aan van ongeveer 30 pCt. tegenover de correspon-
deerende van het vorig jaar en waren voorraden op ultimo
Februari aanmerkelijk kleiner dan édn jaar geleden, het-
geen uit de volgende stetistiek blijkt.

Board- of Tra,de-statistiek:

1922

1921

1922

1021

Febr.

Febr.

Jn./Feb. Jn./Feb.

tons

t
on
s

tons

tons
Inpor,t rietsuiker

122.893

64.532

197.911

141.572
biet,,

–

–

–

–
geraffineerid

28.265

2.956

58.321

3.125

Totaal…. 151.158

67.488

256.232

144.697

Voorr. in Entrepot 123.750 331.100

–

–
Rafï.rijen

17.900

23.000

–

–
Opbrengst

66.525

85.432

14S.272

163.140

Binnenl. consumptie 109.745

96.183

238.784

187.128
Totale export ..

492

21

1.246

506

De su.ikermarkten verkregen na den levendigen handel
in de vooratgegane beriehtsweek thans een aanmerkelijk
kalmer eanzien.
Met 2% c. c. & f. was te N e w Yu r k de topprijs voor
Cubasuiker bereikt en verlangden verkoopers hunne vraag-
prijzen sedert geleidelijk tot 2Y d.c., waardoor echter
slechts kleine zaken tot stand komen. De noteering voor
Spot Centrifugais liep weer terug tot d.c. 3,86 en op ter-
mijn tot d.c. 2,48 voor Mei, d.c. 2,66 voor Juli, d.c. 2,82
voor September en •d.c. 2,87 voor. December.
Op Java bleef in het begin der week de vaste Stem-
ming gehandhaafd. In verband met de reactie in Amerika
hield de vraag uit ‘de coiisumptielanden geleidelijk op, en
beperkte z,ioh de handel op Java meer en meer tot de locale
speculatie. De Vereenigde Producenten verhoogden hunne
Jimite voor Superieur tot
f
12,-.

De laatste C u ba-statistâek luidt:

1022

1021

1020

tons

tons

to’s
Weekontvan’gst ‘t. 18 Mrt 220.458 157.174 181.096
Tot. on’tv. 1 Dec.-18 Mrt. 1.245.324 1.286.723 1.720.351
Werkende fabrieken . . . 178 191 189
Weekexport tot 18 Mrt.

149.383

01.169

08.435

Tot. exp. op 18 Mrt . ….

578.837

607.552 1.177.957

Tot, voorraad op 18 Mrt.

882.500

740.005

545.560

Wcekcxpnrt (Oude Oogst)

80.406
Tot. voorr. (Oude Oogst)

215.468

De oogstwerkzaamheden nemen bij gunstig weder thans
een normaal verloop en de voorraden uit den ouden oogst
verminderen ten gevolge rv&n de in den laatsten tijd afge-
sloten verkoopen.

Ook h i e r t e 1 a n d e ondervond de markt de uitwer-
king van de reactie in Amerika en de noteeringen liepen
dientengevolge bij niet onbelangrijke omzetten in door-nee
f 1,-
terug. Op het laatst werd gsuo1eerd voor April

f
23V en voor Augustus
f
22.

NOTEERINGEN

Data

Amster-
Jam per
loopenge

Londen
New York
96pCi.
Centri.
T
ales
Cubei

Whiie Java
f.o.6. per
1
Amer. Gra-
]
nuloted c. t.j
1

–
No.
/
Juni Juli
Maart/April
ju5013

Sh.
Sh.
$c
22 Mrt. ’22
f
24,-
536
1913
209
4,04
15

,,

’22,,221
4

52′-
181-
199
392
22 l,lrt, ’21
,,

–
726
316
406
6,27
22 Mrt. ’20,,
–
841- 691- 861-
13,04
4Juli

14,,I1
13
/
$2

181-
– –
3,26

KATOEN.

Noteering voor Loco-Katoen.
(Middling Uplands).

25
Mri.’22
18M,L’22
II Mrl.’22
24M,t.’21
1
26
Mrt.’20

New York voor
Middling

..
17,85c 18,50e
18,65e
I2,35c
41,50e
New Orleans
voor Middling
16,50c
16,75e
16,75e
11,50c
40,25c Liverpool voor
Fy Middling
1
10,89d

1
11,-d
10,82d
8,80d
29,38d

Ontvangsten in- en uitvoeren van Amerikaansche havens.

(In duizendtallen balen)

1
Aug.

’21

Overeenkom3tige perioden
tol

25
M,i.

’22

1920-21
1
1919-20

Ontvangsten Gulf-Havens.. 1286

1091

2516

Atlant.Flavens 3353

3749

3601

LJitvoernaarGr.Brittannië 1073

1220

2581

‘t Vasteland, 3024

2440

2417
Japan ete…

Voorraden in duizendtallen

25
Mr:

’22 24
Mr:.

’21

26
M,t.

’20

Amerik. havens ……….
.1035

1371

1258

Binnenland …………..
.1211

1574

1155

New York ……………95

128

47

New Orleane ………….234

407

373
Liverpool

. –

………

941

1027

1082

Marktbericht van de Iteeren Sir Jacob Behrens & Sons,

Manchester, d.d. 22 Maart 1922.
hoewel de prijs van Amerikaansche katoen blijft fluc-
tueeren en zeer gemakkelijk den invloed van allerlei tegen-
strijdige factoven ondervindt, blijft de markt toch vast en
zijn de noteeringen opnieuw wat hooger. De industrie heeft
wat moer gekocht en •de berichten omtrent den nieuwen
oogst zijn niet heel gunstig. Het slotbericht ‘van het Census-
bureau geeft den oogst van 1021122 aan van 7.077.000 balen,
wat men over het algemeen ‘verwachtte en welke cijfers
ook geen invloed op de markt hadden. De verdere loop van
prijzen zal veel afhangen van ide ‘vooruitzichten ‘van den
nieuwen oogst, die trouwens nog wel eens zullen afwisse-
len. Op het oogenblik zijn ‘de ‘vooruitzichten op een groot.en
oogst zeker niet gunstig, doch er kan ten slotte nog veel
veranderen. Berichten uit Alexandrië geven geen verande-
ring aan in de positie van Egyptische katoen.
De garenmarkt begint meer leven te toonen en hoewel de
prijzen slecht blijven, neemt de vraag toe en tn enkele ge-
vallen hebben spinners van Amer’ikaansehe garens hun no-
teeningen zelfs iets kunnen verhoogen. Door de lage prijzen,
die in den laatsten tijd voor manufacturen geaccepteerd
zijn, zijn de wevers huiverig om meer te betalen, doch over
het algemeen blijkt daar wel uit, dat de positie beter is
Bovendien is de vraag naar iboomen en kettinggarens toe-
genomen, waaruit men wel zou afleiden, dat er ook ‘meer
weefgatouwen aan het werk komen. Ook voor export is de vraag verbeterd, doch de prijzen vooral van de Oostersche
markten zijn in den regel beneden de vraagprijzen van de
spinnerijen. Voor Bombay is iets gedaan in 3012 enkel en
in 4012 voor naaigarens, terwijl Madras en Calcutta 40er
ruw koopen als de prijzen ten minste laag genoeg zijn.
Ook ‘is er meer belangstelling voor de fijnere nummers
boven de 50cr, terwijl voor het Continent nog al wat ge-
daan is, zoowel in cops als in bundels. Voor Egyptisehe
garens bestaat weinig belangstelling en hoewel de prijzen
vast blijven, gaat daarin nog heel weinig om.
De aanvragen van manufacturen nemen geregeld toe en
‘de bede stemming van de markt is bepaald beter. Vooral
‘van Indië komen nog al orders binnen voor dhooties, ruwe goederen en gebleekte shirt.ings en hoewel ovôr het aLge.

29 Maart 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

301

meen de biedingen niet verbeterd zijn, zijn verkoopers toch vaster gestemd en kan meu niet meer zoo goedkoop terecht
als eenige weken geleden. De stemming is over het alge’
meen dan ook vester en .cliit heeft weer invloed op de vraag
van de overzeesche snarkten, omdat daar allengs meer ver-
trouwen schijnt te komen. Hoewel men dan ook nog niet
lan spreken van hoogere prijzen, is de stemming Gver het algemeen gunstiger dan geru.imen tijd het geval is
geweest.
15 Mrt. 22 Mrt.

Oost. koersen.
14
Mrt. 21 Mrt.

Liverpoolnoteeringen.

T.T.op1ndi…. 1131 113
1
1
F.G.F.Sakellaridis 18.25 18,25 T.T.opflongkong2/5’/
4
2 511
2

O.F.No.1 Oomra 6,90 7,30 T.T.op Shanghai 312

3/2′,
4

KOFFIE.

(Mededeeling van de Makelaars G. Duuring & Zoon, Kolf t

& Wït.kamp en Leonard Jacobson & Zonen).

Noteeringen en voorraden.

Rio
Sanio3
D
a
t
o
Wiuclkoer, Voorraad
Voorraad

25 Mrt. 1922
1.840.000

14.550
2.802.000
18.500
75/8
18

1922
1.865000

14.025
2.732.000
17.400
7
2
132

II

1922
1.909.000

13.625
2.695.000
17.4U0
713j

25 Mrt. 1921
1)

1)
1)
1).
1)

Ontvangsten.

Rio
1
Sanio,
Data
Afgeloopen
Sedert
..4fgeloo pen
Sedert
week
1
Juli
week
t Juli

–

25 Mrt. 1922….1 49.000 3.205.000 185.000 6.463.000 25 Mrt. 1921….1 42.000 2.213.000

74.000 8.340.000
1)
Feestdag.

THEE.

(Opgave van
den makelaar J. van Eck.)

Bericht van den afloop Theeveiling op 16 Maart 1922.
Aanbod in veiling bestond uit:
Heden:
6611, 2014 kn. Java thee
2925

,, Sumatra thee
328

,, voor verk. rekening
127

,, ex voorgaande veiling

Totaal.. 9991, 20/4 ku, thee.

1921:

17036, 2014 kn. Java thee
916

,, Sumatra thee
1833

,, ex voorgaande veilingen

Totaal.. 1985, 2014 kn. thee

Aanbod 1 Januari ji. tot heden

idem 1921 idem 1920

4
veilingen 4 veilingen 3 veilingen.

Java thee

39493 kn. 74473 kn. 57048 kn.
Sumatrathee 9427 ,,

1944 ,,

5603 ,,

voor verk. rek. 616 ,,

1161 ,,

1542 ,,

Totaal ……….49536 kn. 77578 kn. 64193 kn.

Bij een zeer vaste stemming, had de veiling een vlug
verloop, bijna alle theeën werden afgedaan, een feit, dat
de laatste 2 jaren niet is voorgekomen.
Tot stijgende prijzen werden de Pecco’s en Pecco
Souchon’s verkocht; waren zij begin veiling nog te koop
voor 7
II.
0 cts. boven taxatie, eind veiling worden voor
diie t’heeën van 12 tot 15 cts. boven taxatie ‘betaald.
Goede mididenkwaliteit Oranje Pecco’s bedongen veelal
7 á 9 ets. meer dan in rvorige veiling, de prima Oranje
Pecoo’s brachten slechts 2 It 3 cts. meer op.
Was voor prima mooi getipt gruis het svans slechts
2
It
3 ets., voor .m.i&lenkwaliteit en ondinair was het van
6 tot 10 ets.
De volgende veiling zal plaats hebben op Donderdag
6 April, het aanbod zal waarschijnlijk zijn 10800 kn. inclu-
sief een partij te veilen voor verkoopers rekening.

COPRA.

De markt was heden wat flauwer gestemd, doch op de
lagere prijzen ging vrij veel om.
Flinke partijen loco werden door consumenten opgenomen.
De noteeringen zijn:
Nederl.-Indieche f.m.s. loco …………..
f
29
5
1s

Java f.m.s. loco …………………….. ,, 29
1
/11.
stoomend ………………..,, 29
5
1s
Ittej/Juli aflading ………….. ,, 29
1
1s

27 Maart 1922..

RUBBER.

De prijzen vertoonden in de afgeloopen week geen
noemenswaardige verandering. S’echts zeer kleine fluct uitties
kwamen voor. De kooplu-t blijft zeer gering. Zooals uit. den
afloop der Amsterdautsche iiichrijving blijkt is er thans
wat meer neiging om tot marktwaarde af te geven; ongeveer
80 tons werden van de aangeboden 160 tous verkocht.
De slotnoteeringen zijn:
einde voorafgaande week:
Prima Crepe’ Maart ……..44

e .

………. 45
1
1s c.
April Juni . . .

45

,.. …….. 46 /,
Juli/Sept.

…. 46
‘/
,.

……….

48
Smoked Sheets Maart ……45′!, ,………..45’l,

99

April’Juini . . .

46
‘Is
, ………..46
‘I

11

Juli
1
Sept…..47’/s ,………..48
27 Maart 1922.

METALEN.

Loco-Noteeringen te Londen:

Data
Ijzer
Clcti
No. 3

Koper
tundar
Tin
–
Lood
Zink

27 Mrt. 1922..
oom.
58.26
143.I51.J
21.126
2551-
20

1922..
oom. 59.7.6
143.126
21.126
25.151-

13

1922
.
oom.
60.1
b/-
143,_IL
20.17,6 25.12,6

6

1922..
nom.
60.-/-
144.17,
1
6
20 15t-
25 2,6
29 Mrt. 1921..
norn. 69.151-
161.10;-
20.2,6
2551.
20 Juli

1914..
514
61.-,’-
145.151-
19.-/-
1

21.101-

VERKEERS WEZEN.

SCHEEPVAART.

GRAAN.

Data

Petro
grad
Londen
Rdam

Odesa
RoUer-
dam

Au. Kust
Ver. Staten
San Lorenzo

Rotte,-
1
Brislol
–
Rotier-
Enge..
dam
Kanaal
dam
land

20-25 1aart 19221
– –
16 c.’
413
241-
241-
13-18

,,

19221
–
–
17c.
2 l

43
25-
25
1
“-

21-261laart1921
I

– –
–
151I0
1
12
3613
363

22_27MaartI920
I
– –
–
1

816′
1801-
112,6′

Juli

19141

11 d.
713
1/11
1
141
1/11
1
/
4

121-
12/-

KOLEN.

Data

Cardif

1
Oo,tk. Engdand

Bor-
deaux
Genua
Said

.-
t

1
Plata
1
Rotte,-
dam
1

Gothen-
burg
________________

Rivie,

20 254rt.1922
6;9
136.
1419
1613
5
1
0

91-
13-18

,,

1922
6,9
1413
15,6
15,6
5,6
9/-
21-26 lirt. 1921
9/-
18,6
1713
211- 71-
6,9
22-27Mrt.1920
–
62,6
75-
381-
–
–
Juli

1914
fr. 7,—
71-
713
1416
312
4/-

1) Voor Britsche schepen
2
)Per 100 lbs.
Graan Petrograd per guatte, van 496 iko. zwaar. Ode,.,a per unit, Ver. Staten
ee, qua,te, van 480 Iks. zwaar.
Overige noteertn gen per ton van 1015 K.G.

RIJN VAART.

Week van 19 tot 27 Maart’ 1922.
In de afgcloopen week was •er meer aanbod van dan
vraag naar scheepsruirnte en de vraehten van Botter-
dam naar de Ruhrhajvens ‘bewogen zich dan ook in tlalende
richting; de eerste helft der week werden de vrac.hter
Rotterdam—Ruhr met 40145 cents per last genoteerd, ter-
wijl deze tweede helft der week tot 35 cents per last
daalden.
Ook het sleeploon Rnttei’dam—Ruhrhavens bewoog zich
in dezelfde richting; in het begin en midden der week
bedroeg dit het 40 tot 45 cents tarief; ein.de
der week
daalde het sleepboon tot het 35 cents tarief.
Van de Rulirhavens naar den Boveurijn was de stem.
niin,g eveneens flauw. Het sleeploon Ruhr—i:[anheim be-droeg gedurende de af.geloopen week M.k. 50,— per last.
Scheepsruinite van de Ruhrhaveas naar Mannfieim werd
tegen een idaghuur van Mk. 1,— per ton aangenomen.
De vracht voor eportkolen naar Rotterdam bedroeg
vanaf het Kanaal Mk.
50155,—,
vanal de Buur Mk. 50,-
per ton met vrij sleepen.
De waterstand was gunstig; Cauber Pegel noteerde einde der week Mtr. 2,45.

302

29 Maart 1922

NEDERLANDSCH INDISCHE HANDELSBANK-]

AMSTERDAM

BATAVIA

‘s-GRAVENHAGE

AMPENAN BANDOENG, BOMBAY, CALCUTTA CHERIBON, GORONTALO,
HONGKON’G, KOBE, MAKASSAR, MEDAN, MENAbO, PALEMBANG, PEKALON-

GAN, PROBOLINGGO, SEMARANG, SHANGHAI, SINGAPORE, SOERABAYA,

TEGAL, TJILATJAP, WELTEVREDEN.

Kapitaal f55.000.000,—

Reserven f47.750.000,-

Motorlocomotieven

Transportwagens

voor alle doeleinden

AANLEG VAN

FABRIEKSSPOOR

–
SPOORWEGMATERIEEL
–

A

FRANKFORTER

INTERNATIONALE
MESSE

•

2-8.Aoril 1922.

JAARBEURS ALLER

INDUSTRIËEN EN BEDRYVEN

OPENING VAN HET

,,HAUS DER TECHNIIC”

Vertegenwoordigers voor Nederland:
Cebr. van Leer
1
Amsterdam,
Prins Hendrikkade 61-65.

Kantoor 9-12 voorm.

INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

Het vraagstuk van de geidruimte in Nederland en de

goudpolitjek van de Nederlandsche Bank

met bijlage:

Nederlandsch-Oost-Indié en de Gold-Exchange-Standaard

door
Mr.
G.
VISSERING

–

Prijs
f
1,50

KONINKLIJKE

MEUBELTFIANSPORT-MIJ.

DE GRUIJTER & Co.

DEN HAAG

AMSTERDAM

ARNHEM

-.—

BERGPLAATSEN VOOR INBOEDELS

•i
–

AFD. £RIJF WERK

SELLER’S

Klem koppel bussen
Kussenb lokken
Hangers
ZeI tsm eren de Pi laarc
0 fl80
le.

RIEM. en

SNAARSCHIJVEN

Levering uit voorraad

1

KONINKLIJKE STEARINE KAARSENFABRIEK GOUDA

GOUDA

GOUDA KAARSEN – NACHT-, THEE- EN SCHEMERLICHT

STEARINE – KAARSENPIT – OLEÏNE

CHEMISCH ZUIVERE EN ALLE ANDERE SOORTEN GLYCERINE