De titel van het artikel Vroegpensioenregelingen voor zware beroepen van Lucy Kok, Bas ter Weel, Marloes Lammers en Arthur van Soest dat onlangs in ESB verscheen, roept de vraag op wat nou eigenlijk zware beroepen zijn. Helaas is het artikel hier niet duidelijk over.
Fysiek zwaar werk
In het begin van artikel stellen Kok et al. dat vooral personen met een lage opleiding en/of en laag inkomen getroffen worden door de stijging van de AOW-leeftijd. In Smulders et al. (2017), in december in ESB, hebben we uitgelegd dat er veel meer factoren een rol spelen in langer doorwerken of de wens om eerder te stoppen dan opleiding en/of inkomen. Het gaat dan bijvoorbeeld om de arbeidsinhoud, de arbeidsvoorwaarden (het type contract), de arbeidsomstandigheden, de gezondheid en het huishoudensinkomen.
Na de constatering dat vooral personen met een lage opleiding en/of een laag inkomen getroffen worden door de stijging van de AOW-leeftijd gaan Kok et al. geruisloos over van lage inkomens en/of lage opleidingen naar zware beroepen.
Onduidelijk is waarom dat gebeurt. Het is toch niet allemaal hetzelfde? Er bestaan bijvoorbeeld genoeg laagopgeleide of slecht betalende beroepen die niet fysiek zwaar zijn. Denk aan allerlei simpele administratieve beroepen.
Psychisch zwaar werk
En waarom die aandacht voor fysiek zwaar werk? Moeten er ook vroegpensioenregelingen komen voor werknemers met emotioneel of psychisch zwaar werk?
Neem nou docenten, artsen en verpleegkundigen. Ze scoren laag op fysiek zwaar werk, maar hoog op werkdruk en emotionele werkbelasting (Smulders et al., 2009). Dat zijn redenen waarom ze soms vroegtijdig op willen stappen. Geen woord bij Kok et al. over dat soort werk.
Dat komt waarschijnlijk omdat dat in de communis opinio op een stuk meer weerstand zal stuiten. Fysiek zwaar werk lijkt een veilig begrip. Bij werkdruk en psychische belasting wordt makkelijk aan de weerstand van de werknemer getwijfeld. Die moet dan een cursus timemanagement gaan doen of aan zijn/haar mindfulness gaan werken.
Regelingen voor iedereen
Des te ironischer is het dan ook dat Kok et al. concluderen dat er eigenlijk geen ruimte is voor vroegpensioenregelingen voor zware beroepen. Het artikel verkent daarom in feite mogelijkheden om eerder met pensioen te kunnen gaan, ongeacht soort werk, opleiding of inkomen. Op zich mooi, maar de titel en de inleiding van het artikel van Kok et al. lijken anders te beloven.
Daarmee blijft de opgave die Kok et al. zich gesteld hebben onopgelost. Vroegpensioenregelingen voor iedereen zijn gewoonweg te duur. Wie gaat dat betalen?
Literatuur
Kok, L., M. Lammers, A. van Soest en B. ter Weel (2018) Vroegpensioenregelingen voor zware beroepen. ESB, 103(4758), 78–81.
Smulders, P., I. Houtman en S. van den Bossche (2009) Zwaar werk en vervroegd pensioen. ESB, 94(4572), 682–684.
Smulders, P., S. van den Bossche en S. van den Heuvel (2017) Veel werknemers willen eerder stoppen met werken dan overheid beoogt. ESB, 102(4756), 592–594.
Auteur
Categorieën