Leidt het internet tot tweedeling in de maatschappij? Het is een vraag waar wel veel over gespeculeerd wordt, maar waar niet veel empirisch bewijs voor is. In zijn boek Bowling alone suggereert socioloog Robert Putman dat het internet sociale contacten verschraalt. Dat zegt mijn echtgenote ook altijd als ik aan het twitteren ben, dus dan moet het wel kloppen. Bowling Alone is een inspirerend non-fictieboek, geen empirisch bewijs. Onze collectieve schermverslaving kent serieuze nadelen, maar het is niet duidelijk dat dit voor verschillende groepen anders uitpakt.
Verbinding
Er zijn ook andere aanwijzingen. Cass Sunstein, medeauteur van het fameuze Nudge, observeerde dat sociale media polarisatie in de hand werken omdat mensen vooral met medestanders verbonden zijn. Maar is dat hetzelfde als tweedeling? De resultaten van Sunstein zijn daarnaast niet onweersproken door andere auteurs. Met dank aan Tommaso Valletti, de kersverse hoofdeconoom van DG Mededinging van de Europese Commissie, weten we nu meer. Valletti en zijn medeauteurs Allesandro Gavazza en Mattia Nardotto beschikten over prachtige datasets in het Verenigd Koninkrijk over internetgebruik, sociaaleconomische achtergrond en stemgedrag. Op basis van de rijkdom aan gegevens waren zij in staat om op een econometrisch verantwoorde manier te onderzoeken wat de relatie was tussen deze factoren.
Opleiding
De resultaten bleken eenduidig. Voor hoogopgeleiden maakt het weinig uit of ze beschikken over snel internet of niet. Ze stemmen toch wel. Ze informeren zich nu via het internet waar dat vroeger vooral de krant was. Veel verschil op hun gedrag maakt dat niet uit. Voor laagopgeleiden is het verhaal heel anders. De beschikbaarheid van snel internet leidt tot een significant lagere belangstelling voor politiek en een dito lagere opkomst bij verkiezingen. Het antwoord van lokale politici op die lage opkomst bleek vervolgens maatregelen afkondigen die goed waren voor hoogopgeleiden maar slecht voor laagopgeleiden.
Entertainment of informatie
De vraag is wat we met deze droevige uitkomst moeten. Laagopgeleiden gebruiken het internet vooral voor entertainment en Facebook en niet om zich te informeren over politiek. Een slot op het internet dan maar voor deze doelgroep? Natuurlijk niet.
Breedband
Overheden in Europa blijken massaal breedband te hebben uitgerold met het idee tweedeling te voorkomen. Dat blijkt misschien niet de slimste methode te zijn. Om tweedeling tegen te gaan en electorale participatie van laagopgeleiden te bevorderen, moet men uit een ander vaatje tappen.
Decentralisatie
Een andere conclusie is dat decentralisatie niet noodzakelijkerwijze leidt tot beleid dat ‘dichter bij het volk’ staat. PGB-drama’s en ongein bij de jeugdzorg laten zien dat ook in ons land meer nodig is dan een verschuiving van middelen. Dat mag het volgende kabinet zich aantrekken. Met de groeten uit Brussel.
FD Column 28 november
Auteur
Categorieën