Resultaten uit het verleden…
Aute ur(s ):
R.H. Koning (auteur)
De auteur is b ijzonder hoogleraar Sporteconomie aan de Faculteit der Economische Wetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen. Met
dank aan Peter Roosenb oom voor hulp b ij het verzamelen van de gegevens. ruud@rhkoning.com
Ve rs che ne n in:
ESB, 89e jaargang, nr. 4438, pagina 349, 23 juli 2004 (datum)
Rubrie k :
sporteconomie
Tre fw oord(e n):
Er is op korte termijn een verband tussen sportieve prestaties en beursprestaties van voetbalclubs. Zijn voetbalaandelen ook op de
lange termijn interessant?
In het voorafgaande artikel gaan Brounen, Roosenboom en Bremer in op de relatie tussen wedstrijdresultaten en dagrendementen van
aandelen van voetbalclubs. Zij tonen aan dat er een verband op korte termijn is tussen de sportieve prestaties op het veld en de
financiële prestaties op de beurs. Dat zegt echter nog niets over de langetermijnprestaties van voetbalaandelen. Loont beleggen in
voetbalaandelen?
Voetbalindex
Sinds 2002 bestaat er een index, de Dow Jones Stoxx Football Index, waarin de rendementsontwikkeling van 31 voetbalclubs uit 18 landen
wordt gemeten. In de index vinden we onder meer Parken Sport & Entertainment, Denemarken (10,18 procent), Manchester United (10,05
procent), afc Ajax (5,44 procent), en as Roma (3,87 procent). De ontwikkeling van de index is in de figuur 1 weergegeven, samen met de
Euro Stoxx-index. De aandelenindex stond op 7 juli zo’n 16 procent onder het niveau van 25 februari 2002, terwijl de voetbalindex bijna 36
procent lager stond. Met name de opbrengsten in 2004 verschillen: de aandelenindex is met 0,4 procent toegenomen en de voetbalindex
is met 11 procent gedaald. Overigens weet het aandeel afc Ajax zich aan deze malaise te onttrekken. Onlangs bereikte het aandeel het
hoogste niveau in vier jaren (€ 8,50 op 9 juli 2004) en was daardoor een van de grootste stijgers op het Damrak gedurende de eerste zes
maanden van 2004 (46,1 procent koersrendement).
Figuur 1. Ontwikkeling DJ Euro Stoxx en DJ Football Stoxx
Oorzaken
Sportieve resultaten zijn intrinsiek onvoorspelbaar en dat maakt het moeilijk om ex ante een redelijke inschatting te maken van het
verwachte rendement op een belegging in voetbalaandelen. Een groot deel van het financiële resultaat wordt vaak bepaald door
transferopbrengsten. Die zijn al helemaal onvoorspelbaar. Dit is echter niet nieuw en deze onvoorspelbaarheid vormt op zich geen reden
voor de dalende trend. Afnemende interesse voor voetbal is ook geen reden voor de daling van de index: meer mensen kijken naar
voetbal dan ooit tevoren en wedstrijden worden goed bezocht. Volgens de uefa keken 26 procent meer mensen naar Euro2004 dan naar
Euro2000. Wat zijn dan wel de oorzaken van de daling?
Allereerst zijn er veel clubs in financiële problemen gekomen als gevolg van contractueel vastgelegde hoge salarissen en dalende
sponsorinkomsten. Clubs lijden verliezen en bouwen een schuld op. Daar waar het in het verleden relatief eenvoudig was om financiële
steun te ontvangen van (lokale) overheden, is dat tegenwoordig veel moeilijker geworden. Europese regelgeving staat in het algemeen
steun aan voetbalclubs niet toe. De schuld kan niet meer eenvoudig worden gedelgd door de overheid te laten bijspringen. Aan de ene
kant hebben clubs de indruk te opereren onder een zachte budgetbeperking, aan de andere kant zijn het management en het bestuur
klaarblijkelijk onmachtig en onwillig om de kosten aan te passen aan de inkomsten.
Een andere reden voor de daling van de index zijn bijgestelde verwachtingen. Eind jaren negentig was men erg optimistisch om
uitzendrechten van voetbalwedstrijden uit te baten via betaaltelevisie en betaald internet. Illustratief is dat het internetbedrijf Psinet een
van de hoofdsponsoren van Euro2000 was. Sindsdien heeft de ervaring geleerd dat het technisch moeilijk is om betaaltelevisie en
betaalinternet te implementeren en dat de betalingsbereidheid klein is.
Een derde reden voor de problemen is dat bestuurders in het voetbal grotere risico’s zijn gaan nemen. Het verschil tussen promotie en
degradatie is groot. Hetzelfde geldt voor het verschil tussen de Europese top en de teams die zich net weten te kwalificeren voor de
Champions League. De prijs van een gebrek aan sportief succes is hoog. Dat wordt vaak als argument gebruikt om meer risico te nemen.
Verschillende participanten van een dit voorjaar in Rimini gehouden internationaal congres over de penibele financiële situatie van het
Europese voetbal zagen dit als een belangrijke factor. Overigens moet worden opgemerkt dat in landen waar clubbestuurders zelf
aansprakelijk zijn voor leningen (Duitsland), of waar sprake is van zeer strikte financiële supervisie (Frankrijk) minder risico’s worden
genomen en de financiële problemen minder groot zijn.
Conclusie
Voetbalaandelen zijn nog geen aantrekkelijke beleggingscategorie: resultaten op het veld zijn onzeker en de koers van voetbalaandelen is
volatiel. Daarnaast is de bedrijfstak betaald voetbal bezig zich te ontwikkelen tot een echte vermaaksindustrie, waar gezonde
bedrijfsvoering nog geïmplementeerd moet worden. Afc Ajax heeft het de eerste zes maanden van 2004 op de beurs het beter gedaan dan
op het veld, maar zoals u weet: resultaten uit het verleden…
Ruud Koning
Copyright © 2004 – 2005 Economisch Statistische Berichten (www.economie.nl)