.
Jaargang 98 (4653) 8 februari 2013 65
Redactioneel ESB
Wat is de juiste beloning
voor een
nieuwe CEO?
Blijkbaar voor
velen geen vijfeneenhalve ton per
jaar, zoals de SNS-man gaat verdienen.
De verantwoording van Rutte
dat dit is wat je minimaal moet
betalen voor de schaarse expertise
die deze functie vereist maakt velen
zelfs woedend. Het gaat mensen
er niet om of het salaris de juiste
marktwaarde weerspiegelt. Het
gaat hun erom of het bedrag in
lijn is met wat de CEO presteert,
of wan-presteert. Dat is niet per se
hetzelfde. Met name dat laatste, dat
wan-presteren en dan door de belastingbetaler
gered worden of door
een gouden parachute opgevangen
worden, is wat de burger dwars zit.
Dijsselbloem heeft in ieder geval de excessen weten uit te filteren.
De goede man krijgt geen bonus bij goed presteren
en heeft geen parachute-regeling als het misgaat. Het is eigenlijk
een wonder dat hij bereid is om uit zijn Aegon-stoel
te komen en deze zeer zichtbare, nauwelijks lof oogstende
functie wil bekleden zonder back-up voor als het mis gaat.
Het probleem zit hem vooral in het verschil tussen de marktwaarde
om iemand binnen te halen en de waarde van wat
er uiteindelijk gepresteerd wordt. In een optimaal contract
maximaliseert de CEO de aandeelhouderswaarde. Hierin
zouden de niet standaard in lijn zijnde belangen van de eigenaren
van het bedrijf en de CEO (het agency-probleem)
meer in elkaars verlengde moeten liggen.
Maar volgens Bebchuk en Fried (2003) werkt het in de praktijk
anders: CEO’s gebruiken hun macht om zichzelf te verrijken
totdat iets of iemand hen een halt toe roept. Doordat
de CEO ruimte heeft om zijn eigen arbeidscontract samen
te stellen wordt het agency-probleem verder vergroot.
Maar wie of wat zou hem een halt toe kunnen roepen?
Je kunt toch moeilijk van de nieuwe CEO verwachten dat
deze zelf zegt ‘laat die laatste nul in dat bedrag maar achterwege’?
De raad van commissarissen is hier aan zet. Tien jaar geleden
had de CEO met name in de VS dermate veel invloed in de
samenstelling
en beloning van de raad van commissarissen
dat deze commissarissen als het ware gevangen waren in het
belang van de CEO. De commissaris wiens herbenoeming
mede afhangt van de CEO kan diezelfde CEO natuurlijk
niet schofferen.
In Nederland wordt een nieuwe
commissaris door de raad van commissarissen,
de ondernemingsraad
of de aandeelhouders voorgedragen
en vervolgens door de aandeelhouders
benoemd. De CEO heeft hier
formeel geen invloed op en er is dus
ook geen excuus voor de commissarissen
om niet keihard het schaarse
menselijke CEO-kapitaal binnen te
slepen tegen de laagste prijs en deze
van een contract te voorzien dat
optimaal de aandeelhouderswaarde
maximaliseert.
Als CEO’s dan toch wegkomen
met een in veler ogen te hoog salaris
is het verstandig om de zondebok
vooral te zoeken bij degenen
die verantwoordelijk zijn voor het
sluiten van de juiste deal.
Hebben commissarissen bij het
rekruteren van kandidaten voor de positie van CEO wel
genoeg tijd kunnen steken in hun taak zodat ze zich niet
alleen bedienen van interne informatie van de personeelsafdeling
en adviezen van de consultant. De consultant heeft
namelijk niet automatisch belang bij een zo laag mogelijk
salarisadvies, bijvoorbeeld omdat de opdrachtgever voor
een vervolgklus weer diezelfde CEO is. Consultants blijken
volgens Gillan (2001) een hoog salaris te adviseren als het
bedrijf goed presteert. Echter, als het slecht presteert, adviseert
de consultant ook een hoog salaris, maar dan met het
argument van een marktconform salaris dat wordt bepaald
door peers in de sector. Plus een schepje erbovenop natuurlijk,
want anders krijg je niet de beste.
Behalve de beste vrouw (of man natuurlijk) voor de laagst
mogelijke prijs is het in het belang van de aandeelhouders
dat de CEO zich niet te risicoavers opstelt. Call-opties en
andere prikkels voor het grijpen van kansen zijn daarvoor
van belang.
Resteert de vraag of de volkstoorn in media en politiek over
te hoge CEO-salarissen dan geheel voor niets is? Moeten we
ons volledig verlaten op de juiste belangenbehartiging door
commissarissen? Nee, want uiteindelijk helpen persschandalen
en volkswoede de CEO-salarissen te beteugelen.
Gillan, S. (2001) Has pay for performance gone awry? Views from a
corporate governance forum. Research Dialogue, 68 (juli), 1–16.
Bebchuk, L.A. en J.M. Fried (2003) Executive compensation as an
agency problem. Journal of economic perspectives, 17(3), 71–92.
Het verdiende loon
Sandra Phlippen
Hoofdredacteur ESB
s.phlippen@sdu.nl
De auteur heeft verklaard dit artikel alleen te publiceren in ESB en niet elders
te publiceren in wat voor medium dan ook. Het is wel toegestaan om het artikel voor eigen gebruik
en voor publicatie op een intranet van de werkgever van de auteur aan te wenden.