Het aantrekken van multinationals wordt in veel landen als wenselijk gezien, vanwege de kansen die hun investeringen bieden op het gebied van kennis en werkgelegenheid. Over het algemeen betalen zij ook nog eens hogere lonen dan binnenlandse bedrijven. In mijn proefschrift onderzoek ik of iedereen evenredig van deze loonpremie kan profiteren, of dat er sprake is van een kansenongelijkheid.
De loonpremie van multinationals komt gemiddeld het meest ten goede aan ervaren mannelijke immigranten, zoals ‘expats’ en bi-culturele managers met de vaardigheden om binnen een cultureel diverse context te opereren. Zo blijkt uit mijn analyse van enquêtedata van meer dan 46.000 werknemers in zestig landen.
Met kansongelijkheid gemeten aaan de hand van de genderkloof, zijn er grote verschillen tussen ontwikkelde landen en ontwikkelingslanden – met inachtneming van koopkrachtpariteit. In ontwikkelde landen is de gender-loonkloof kleiner in multinationals (2,23 dollar per uur) dan in binnenlandse bedrijven (2,78 dollar). In ontwikkelingslanden is de loonkloof in multinationals (2,53 dollar per uur) echter wel groter dan die in binnenlandse bedrijven (1,20 dollar).
Een mogelijke verklaring voor de grotere loonkloof in ontwikkelingslanden is dat het internationale HRM-beleid (human-resource management) van multinationals onvoldoende recht doet aan de levensomstandigheden van vrouwen. Zo is er vaker sprake van mantelzorg voor (schoon)ouders door vrouwen, en zijn in meerdere ontwikkelingslanden de mogelijkheden van vrouwen beperkter om buitenshuis te werken, over te werken en/of internationaal te reizen.
De resterende genderkloof kan gedeeltelijk worden verklaard door de relatief veeleisende en masculiene werkomgeving bij multinationals, waarin mannelijke eigenschappen (over)gewaardeerd worden. Dit zou ook deels kunnen verklaren waarom er wereldwijd maar zeventien procent van de werknemers en negen procent van de managers van multinationals vrouw is.
Arbeidsmarktregulering, zoals minimumloon, lijkt deze loonkloof te kunnen verminderen. Ongeacht het ontwikkelingsniveau, hebben landen met een relatief grote mate van regulering gemiddeld kleinere verschillen in lonen vertonen op basis van gender, geboorteland en ervaring.
Eerder onderzoek laat zien dat de buitenlandse directe investeringen van multinationals zeker positief kunnen bijdragen aan de economische ontwikkeling. Deze voordelen lijken echter niet voor iedereen in de samenleving even groot te zijn. Regulering van de arbeidsmarkt, de invulling van handels- en investeringsovereenkomsten, alsmede het HRM-beleid van de multinationals zelf, kunnen eventuele negatieve effecten inzichtelijk maken en verminderen.
Categorieën
