Morrelen aan de voet van
het inkomensgebouw
Een ruime meerderheid van de een voorstel waartegen principiele beSociaal-Economische Raad, bestaan- zwaren bestaan. Op grand van de
de uit werkgevers en kroonleden, advi- netto-netto-koppeling zouden de miniseert de minimumuitkeringen te laten mumuitkeringen in dezelfde mate
bepalen door het kindertal. Voor de moeten worden verlaagd, maar die
werkgevers bestaat er een duidelijke keus maakte de SER niet. De raad
samenhang tussen dit advies en de stond daarom voor de vraag welke
keus die de SER vorig jaar maakte voor norm zou moeten worden gekozen
verlaging van het wettelijke minimum- voor de betaling van de laagste sociale
loon met 15 tot 20 procent. Zij, en met uitkeringen. De AOW- en AWW-uitkehen de meeste onafhankelijke leden ringen werden daarbij buiten schot gevan de raad, zien dit als een belangrij- laten. In het bestaande systeem wordt
ke bijdrage aan de beheersbaarheid naar de mening van werkgevers en de
van de collectieve uitgaven en daar- meeste kroonleden te weinig rekening
door aan economische groei en werk- gehouden met draagkrachtverschilgelegenheid. Hoe gering de unanimi- len. Ze kiezen daarom voor een meer
teit binnen de SER is als het werkelijk gedifferentieerd stelsel van minimumop aanbevelingen voor concreet beleid uitkeringen, dat moet worden gezien
aankomt bleek weer eens bij de vast- als aanvulling op kinderbijslag. Wanstelling van dit advies. Zo constateerde neer het minimumloon met 15 procent
S.J. van Eijkelenburg, die het werkge- wordt verlaagd zou het een besparing
versstandpunt verdedigde, dat „ we- opleveren van zo’n 250 miljoen
derom het verschil van inzicht ten aan- gulden.
Een belangrijk motief voor verlaging
zien van de beheersing en de terugdringing van de collectiave uitgaven van het minimumloon is dan daardoor
verhindert om tot een gemeenschap- laaggeschoold werk weer rendabel
pelijk standpunt te komen.” Het zijn wordt. Het werkgelegenheidseffect
dus echt niet de media die verzuimen van de maatregel is volgens verscheide eenstemmigheid over het sociaal- dene onderzoeken hoogst twijfelacheconomische beleid in de SER vol- tig. Het is echter ook nog niet bewezen
doende te belichten, zoals Wolson dat het niet helpt. In ieder geval is het
schreef in de ESB van 20 augustus jl. naTef om te veronderstellen dat menOok het kroonlid Duisenberg zette bij sen bereid zijn werk te aanvaarden tede behandeling van het advies over het gen een loon dat onder het sociale misociaal-economische beleid op mid- nimum ligt en dan gedwongen te zijn
dellange termijn trouwens wel wat de hand op te houden voor een aanvulvraagtekens bij de unanimiteit over de lende bijstand of toeslag bij de sociale
terugdringing van het financieringste- dienst of de bedrijfsvereniging. Zonder
kort en de middelen die daarvoor moe- werken krijg je immers ook een bijstandsuitkering op dat niveau. Boventen worden gebruikt.
Het is niet zo vreemd dat de werkne- dien wordt je loon alleen maar tot het
mersleden van de SER weinig zien in sociale minimum opgetrokken wanverlaging van het minimumloon en in neer je in alle eer en deugd getrouwd
het systeem dat de meerderheid aan- bent en twee kinderen hebt. Heb je
beveelt voor behandeling van de mini- minder kinderen of ben je alleenstaanmumuitkeringen. Het minimumloon de dan ga je er in inkomen op achteruit.
Het draagkrachtargument wordt al
voor werknemers met een volledige
baan zal immers onder het sociale mi- heel dubieus als bedacht wordt dat een
nimum belanden. Ze zullen dan in aan- weduwe (weduwnaar) of gescheiden
vulling op hun loon een toeslag moeten vrouw (man) met vier of zelfs meer kinkrijgen. Het aantal werknemers dat in deren minder krijgt dan een getrouwde
aanmerking komt voor zo’n toeslag is vrouw (of man) met twee kinderen. Het
vrij groot, namelijk 60.000 als het mini- systeem brengt grote gezinnen in een
mumloon met 15 procent wordt ver- sterk bevoorrechte positie. Het werkt
laagd en 100.000 als het met 20 pro- volstrekt ongefundeerde en ongemoticent omlaag gaat. In deze aantallen veerde inkomensverschillen op miniziet Van Eijkelenburg geen reden om mumniveau in de hand.
het voorstel af te wijzen. Hij betoogde
Het is niet helemaal uitgesloten dat
dat dit maximumramingen zijn die er- het SER-advies kans maakt door het
van uitgaan dat een verlaging van het kabinet te worden overgenomen. In
minimumloon direct en geheel in alle zijn ‘politieke testament’ schreef
cao’s wordt gevolgd. Naar zijn mening staatssecretaris De Graaf van Sociale
is dit een wereldvreemde veronderstel- Zaken en Werkgelegenheid dat verlaling. Zo werkt het niet in Nederland, zei ging van het minimumloon met 15 prohij. De werkelijke aantallen zullen veel cent (dus tot het niveau voor 22-jarilager liggen. Ik vindt dit een tamelijk gen) te overwegen zou zijn met het oog
zwak argument ter verdediging van op het vergroten van de kans op werk
864
voor minder geschoolden. De Graaf
schreef echter ook dat het oude minimumloonniveau voor 23-jarigen en ouderen constant zou moeten worden gehouden. Dit niveau blijft dan als koppelingsgrondslag voor de minimumuitkeringen gehandhaafd. Hi] voegde er nog
aan toe dat het minimumloon voor
22-jarigen door normale indexeringen
weer geleidelijk naar het oude niveau
voor 23-jarigen zou groeien. In de tussentijd zouden voor kostwinner dan
toeslagen nodig zijn. Dit is wel een heel
andere benadering dan die van de
SER-meerderheid. Bij De Graaf zijn de
toeslagen op het met arbeid verdiende
loon tijdelijk, bij de SER blijvend. Het
SER-advies ligt misschien ook daarom
politiek niet zo eenvoudig, omdat het in
feite inkomensafhankelijkheid introduceert aan de voet van het kinderbijslagstelsel. Dit is een idee dat bij CDA en
VVD tot dusver alleen maar grote weerzin heeft opgeroepen.
Er zijn redenen te over om dit morrelen aan de voet van het inkomensgebouw als maatschappelijk onaanvaardbaar te kwalificeren. Het lijkt mij
dat sommige kroonleden er alleen hun
stem aan hebben gegeven bij gebrek
aan een beter alternatief. Het voorstel
van de werknemers om de kinderbijslag te verhogen en de koppeling van
lonen en uitkeringen te herstellen is immers evenmin goed uitvoerbaar, omdat dit de collectieve lasten met f. 2
mrd. zou verhogen.
A.F. van Zweeden