In de Middeleeuwen was de geneeskunde gebaseerd op de gedachte dat de posities van de planeten tegenover de dierenriem het leven van de mens beïnvloedden, dus ook de ziektes. De lichaamsvochten slijm, bloed, gele en zwarte gal moesten bij gezonde mensen een bepaalde, door de sterren voorgeschreven verhouding hebben. Bij iemand die ziek was, was de verhouding verstoord.
Ondeugdelijke theorie
De debaculeuze gevolgen van het vasthouden aan een ondeugdelijke theorie kennen we. Gelukkig is de medische wetenschap nu verder gevorderd en — hoewel we nog veel niet weten — worden wij niet langer lastig gevallen met aderlatingen of het gebruik van kikkerpoten bij aandoeningen.
ECB
In de economie zijn we nog niet zo ver. Onze chirurgijn is de ECB, die al tijden probeert de verstoorde sappen uit de economie in balans te brengen. Omdat de remedie van kwantitatieve verruiming niet lijkt te werken, worden drastischere methodes overwogen.
Helikoptergeld
Werd een patiënt in de middeleeuwen nog met kettingen gefixeerd alvorens het roodgloeiende brandijzer zijn ruïneuze werk kon doen, nu gaat dat er beschaafder aan toe. Er wordt zelfs gepraat over helikoptergeld. Mario Draghi maakt zomaar een bedrag naar alle volwassen Europeanen over. Het kost niets. Echt niet. En de consumptie komt vanzelf op gang. Ben Bernanke vond in 2003 dat Japan zijn problemen zo te lijf moest gaan. In het Verenigd Koninkrijk hebben ze een betere frame bedacht en noemt Jeremy Corbyn helikoptergeld ‘peoples QE’.
Wantrouwen
Ik heb een diep wantrouwen in helikoptergeld. Er zullen best modellen of theorieën zijn die helikoptergeld rechtvaardigen. Er zijn ook serieuze economen die erin geloven, zoals Simon Wren-Lewis. Mijn reden tot wantrouwen heeft vooral te maken met psychologie.
Basisinkomen
Vergelijk helikoptergeld met een basisinkomen. Een basisinkomen is permanent en komt in de plaats van allerlei fiscale speeltjes en welvaartsarrangementen. Of het een goed idee is en of het betaalbaar is, weten we niet, maar er zijn logischerwijze gedragseffecten te verwachten.
Magische multiplier
Helikoptergeld komt nergens voor in de plaats en is eenmalig of in ieder geval tijdelijk. De centrale bankiers hopen op een magische multiplier, maar mensen zullen hun schouders ophalen en overgaan tot de orde van de dag. Het helikoptergeld moet uiteraard wel gefinancierd worden. Als je dan per se mensen meer wilt laten consumeren, kun je beter de lonen verhogen, zoals DNB- president Klaas Knot laatst bepleitte.
Tovenarij
Als helikoptergeld zou werken, dan is dat niets minder dan tovenarij. Met beoefenaars van magie wisten ze wel raad in de Middeleeuwen. We leven nu gelukkig in 2016 en de water- en vuurproef zijn al vele eeuwen uitgebannen. Magie is inmiddels vermaak. Mooi voor Hans Klok, niet voor Mario Draghi.
Auteur
Categorieën