Waar in Nederland gespeculeerd wordt over een link tussen het doen van uitspraken die in Den Haag niet goed vielen en het niet verlengen van een contract bij het CPB, gebeurde er de laatste maanden in de Verenigde Staten ook iets dergelijks. Hier ging het echter niet om de baas maar om een jong staflid van het Huis van Afgevaardigden. Republikein Derek Khanna publiceerde in november 2012 namens zijn partij een memo waarin voorgesteld werd om de termijnen van het copyright te verkleinen en lichtere straffen te hanteren bij het overtreden van copyright. Lof viel hem ten deel, maar oei: enkele belangrijke lobbygroepen van de Republikeinen waren minder blij. De memo werd snel teruggetrokken en meteen werd ook bekend dat Khanna niet op verlenging van zijn contract hoefde te rekenen in januari 2013.
De memo zelf doet vermoeden dat Khanna gegrepen was door Harvard professor Lawrence Lessig, die de laatste jaren met veel hartstocht uitdraagt dat de huidige regels rond het copyright geen recht meer doen aan de redenen waarom het copyright ingevoerd was. Het grote idee achter de wetgeving was namelijk om creatieve en wetenschappelijke processen (en hiermee eigenlijk wat we nu verstaan onder innovatie) te bevorderen. Een belangrijk onderdeel is inderdaad dat de uitvinders die ten grondslag liggen aan innovatie een zekere periode het recht krijgen om hun idee in de markt te zetten. Dat zo’n recht belangrijk is werd ook niet door Khanna betwist, integendeel. Echter, al bij het opstellen van de eerste wetgeving rond het copyright werd de kanttekening aangegeven dat de balans niet te ver door zou moeten slaan omdat dit zou kunnen leiden tot monopolies, hetgeen innovatie juist de kop indrukt. Maar de balans lijkt inmiddels wel degelijk doorgeslagen: copyrights gelden inmiddels voor het leven van de auteur, plus 70 jaar en voor bedrijven 120 jaar na de creatie van het stuk. En patenten worden tegenwoordig bijkans eerder als middel gezien om van je af te kunnen slaan (met name door gevestigde bedrijven) dan als stimulans voor creatievelingen om hun innovaties in de markt te kunnen zetten.
De situatie in de muziekbranche wordt hierbij vaak als voorbeeld aangegeven. Platenmaatschappijen maken de dienst uit en remixen is uiterst strafbaar in de Verenigde Staten – dit zou de sterk groeiende dj- en remix-branche in ons land wel eens in de kaart hebben gespeeld, maar dit terzijde. Dit wordt fraai verbeeld in deze documentaire, waarin ook Lawrence Lessig opduikt, maar bijvoorbeeld ook de remix cultuur (en beleid!) in Brazilië wordt aangehaald. Zeer mooi materiaal voor onderwijs en discussies over de zin van copyrights en patenten. De premisse in deze docu dat het ‘oude’ het ‘nieuwe’ wil controleren en dat dit vernieuwing tegen gaat hebben we al in veel voorbeelden bevestigd gezien. Maar ook nu zijn er voorbeelden te over. Steve Jobs zei in zijn jonge jaren trots als een kwajongen dat Apple ideeën gestolen had, maar verklaarde later de oorlog aan anderen die hij zelf beschuldigde van stelen (zie deze TedX van Kirby Ferguson). Dat Apple tegenwoordig meer energie steekt in het voeren van rechtzaken dan in het vernieuwen en verbeteren van haar eigen produkten lijkt een teken aan de wand.
Vernieuwing komt voort uit het slim combineren van bestaande dingen. Derek Khanna’s punt was dat het oude het nieuwe teveel tegenhoudt en dat bleek binnen zijn partij niet anders. Maar over hem hoeven we ons geen zorgen te maken vermoed ik, hij heeft een moedige memo uitgebracht waar hij en veel generatiegenoten helemaal achter staan. Als meer mensen moedige stappen nemen komt er vast ooit een doorbraak. Toch?