Jrg. 7, editie 331

3 MEI 1922

AUTEURSRECHT VOORBEHOUDEN.

Economisch~Statistische

Beri
*chten

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER

UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

11
7E
JAARGANG

WOENSDAG 3 MEI 1922

No. 331

INHOUD

BIz.

DE PRIJSVORMING DER BOUWMATERIALEN
1 door
Ir. P.

Bakker 8e/vut…………

……
……………..
399

Medezeggenschap door
Mr. L. F. E. Regout ……….
402
Het Staatsbedrijf van de Posterijen, de 1etegrafie en Tele-
fonie door
Mr.
G.
E. Dijkman8 van Gunst. ………..
403

Londensche Correspondentie
……………………..
405

AANTBEXENINCEN:
Wereldproductie.en prijs van Rubber …………..406
Organisatie van den buitenlandschen handel van Rusland 408
BOBKAANKONDIGING:
Mr. Dr. J. H. R. Sinninghe Damsté: De Wet op de
Dividend- en Tantième-belasting, bespr. door
Prof.

D
r.
N. J.
Polak …………………………
409

OVERZICHT VAN
TIJDSCHRIFFEN …………………..
410

MAANDCIJFERS:
Giro-kantoor der Gemeente Amsterdam …………411
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN
…….. ……….
411-418

Geldkoersen.

Effectenbeurzen.
Wisselkoersen.

Goederenhandel. Bankstaten.

Verkeerswezen.

INSTITUUT

VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

Algemeen Secretaris: Mr. G. W. J. Bruins.
Assistent-Redacteur voor het weekblad: D.
J.
Wansink.

Secretariaat: Pieter de Hoogh.weg 122, Rotterdam.
Aangeteekende stukken: Bijkantoor Ruige Plaatweg 37.
Telefoon Nr. 3000. Postchèque- en girorekening

Rotterdam No. 8408.

Abonnem.entsprijs voor het weekblad franco p. p.

in Nederland
f
20,—. Buitenland en Koloniësv f 25,-per jaar. Losse nummers 50 cents.

Leden en donateurs van het Instituut ontvangen

het weekblad gratis.

De verdere publicaties van het Instituut uitgaande
ontvangen de abonné’s, leden en donateurs kosteloos,
voor zoover daaromtrent niet anders wordt beslist.

Advertenties
f
0,50 per regel. Plaatsing bij abowne-

ment volgens tarief. Admisvistratie van abowrüementen
en advertenties: Nijgh & van Ditmar’s Uitgevers-
2iaatschappij, Rotterdam, Amsterdam, ‘s-Gravenhage.

1MEI 1922.

De geidmarkt was de a±geloopem tweek in veilba’n
1
d

met de niaanidswisseling vrij stroef. De prolongatie-

noteering liep verder op, zooda’t in heit midden der

week
5
pOt. genoteerd werd, daarna liep ‘de noteering

iets terug, maar heden werd opnieuw 5 pOt. ge-

noteerd.

Door ‘het geringe aanbod van wissels bleef ‘het par-
ticulier disconto onveranderd op 4’%
l.
4% pOt. Veel

geld was hier echter evenmin beschikbaar, alleen caifl-

geld
was
flink aangeboden, daar heb vrij komend geld

algemeen aangehouden wer.d voor de maarndsiwisseling

en zoo lang ,,on cali” werd aangeboden.

Bij een terugblik op de wisselmarkt in de afgeloe-

pen week valt de onrustige atemming en groote on-

zekerheid op te merken, ten gevolge van de berichten,

die over Genuta ‘verspreid werden. Desniebtegenstaamde

was er een Jevendige handel en hadden groote omzet-

ten plaats. De koersen waren echter over de geheele

-linie lager.

LONDEN, 29 APRIL 1922.

Niettegenstaande het naderend einde van de maand

kwam er gedurende de .afgeioopen week weinig of geen

vrandering in, de condities ter geidmarkt en het aan-

bod bleef zeer overvioedig.

Daggeid werd ruim aangeboden tegen koersen van-

eerende slan
234
pOt. tot op 1 pOt. 7-(laags leeningen

werden afgesloten tegen
234
pOt., doch vernieuwingen
vonden tegen
234
pOt. rplaats.

Op de disconto-markt ging uiterst weinig om en

sehaarschte van aangeboden wissels had ten gevolge,

dat de ‘disconto’s iets verder afbrokkelden; ‘voor piia

ba.nkaccepten bedroegen zij
2Iio-34 pQt. ‘voor
alle

looptij den.

–
DE PRIJSVORMING DER BOUW
–

MATERIALEN.

I.

Verschenen is het tweede deel van het verslag der
Enquête-commissie naar de toestanden in het bouw-
bedrijf. Het eerste deel was, naar men zich ‘zal her-
innern, gewijd aan de bouwterreinen en aah de

arbeidsverhoudingen in het bouwbedrijf.
1)
Dit tweede

deel is nagenoeg geheel
gewijd
aan de prijsvorming

der bouwmaterialen. Slechts een hoofdstuk van plm.

12
bladzijden is gewijd aan den ,,technisch-economi-
schen op’zet ‘van den bouw”; voor het overige houdt
dit
152
bis. tellende boekdeel zich uitsluitend bezig

nriet de bouwmaterialen. Hetgeen over den technisch-economiscihen opzet van

den bouw wordt gezegd, bepaalt
elch
tot enkele zeer

oppervlakkige opmerkingen; het hoofdstak over de
bouwmaterialen daarentegen is uitvoerig en gedocu-
menteerd, geeft blijk van grondig en met kennis van
zaken geleid onderzoek en bevat in het 1bijzonder •o’vei
de aaneensluiting in de bouwmaterialen-nijverheid en
-handel tal -n interessante gegevens.
Het onderstaande geeft een overzicht van de be-langrijkste feiten en beschouwingen ‘uit dit hoofd-

stuk.

1. Baksteen.

De ‘behoefte aan baksteen voor woningbouw en be-
stratingsmateriaa.l wordt voor het overgroote deel
gedekt door •de binnenlandsche productie. Onder
normale omstandigheden ondervinden de ‘harde sor-
teeringen (straatiklinkers, metseiklinkers hardgrauw),
behalve in de grensstreken, in het goheel geen con-

1)
[Zie
Jaargan.g
1921, pgn. 634…— Red..]

400

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

3 Mei 1922

currentie van buiten-landsohen invoer; -alleen ïten aan-

zien van de zachtere steen: iboerengr.auw en reed’,

dat ‘voor binnemnuren en fundeeringen vordt gdbe-
zig-d, moet -men bij de prijshep:aling rekening houden

met de bin.nenlandsche productie, van kalkzan.-d.steen

en den bu-itenlandschen invoer van zachte -steen, voor-
namelijk uit België:
Gedurende het laatste jaar heeft door de abnormale

valuta-verhoudingen de buitenlandsche invoer zich in
versterkte mate doen gelden; huis van veel grooter om-

vang dan v66r den oorlog en treedt ok in d:e hardere

– sorteeringen op. De invoer van Belgische steen kon

in de jaren 1909-1913 gesteld- worden op 120 rtot 150

millioen stuks per jaar, terwijl de “Duitsche invoer
slechts 20
a
30 millioen beliep. In de jaren 1919, 1920
en 1921 echter werd aan Belgische steen in.gevoërd

respectievelijk 100, 200-en 360 milloen stuks en aan

Du.itsche steen, welke, a-lt!hans -de laatste -maanden, ook

in klinker.k’waliteit wordt ingevoerd, respectievelijk

15, 40 en 115 millioen stuks.

De totale in-vloer, welke v66r -den oorlog Don;d 145

-miljoen baliep, bedroeg dus in 1920 rond 240 en in
1921 rond 475 millioen stuks.

Het laatste ‘bedrag is’ circa de helft van de geheele

Nederlandsche productie aan waalvorm; indien de in-
voer zich in de grootte eenigen rtijd -weet te ‘hand-
haven zal
hij
zonder twijfel voor de prijbepaling van
grooten invloed worden. De uitvoer van baksteen is

v66r en n-a .den oorlog niet van -eenige beteekenis. –

De verschillende. branches der baksiteen-i-n-dsrie

(Waalsteen, Rijn-steen, IJssels’teen enz.) doen in nar-
male omstandigheden elkaar -geen sterke concurrentie

aan, omdat -de geaardheid van hun artikel tamelijk

uiteenloop-t en -omdat de vracht voor dit- -artikel een

zeer grooite rol speelt. Met name -in -de. provincies

Noord- en Zuid-Holland is in verband- -met de rtynns-
portmogelijkheid de positie van de Waalsteen vol-
strekt overwegend. – –

De aancensluit-in-gen van de faibrilkanten tot onder-

lingé vaststelling der ‘verkoop-prijzen ezijn -dan ook niet
van nationalen aard, maar hebben van -oudsher een
gewestelijk kar;akter. Reeds eeuwen geleden hebbei

zulke -g&we
–
s.telijke vereenigingen bestaan; zij waren

echter niet van ‘duurzaane’n -aard; de conventjes werden
in tijden van slapte doorbroken. Vanaf 1913 deed
echter een hechte vorm van a-aneensluiting zijn in-
trede: de centrale
verkoopbureaux
in den vorm van
naamlooze vennoo’tsch;appen, waarvan de aan-deelen
door de aangesloten fabrikanten worden gehouden. De
onderstaande tabel geeft een overzicht ‘van deze kartel-vorming:

Tabel 1.

Daarvan geconcentreerd

Soort van steen

–
•

in de
-een
bedrag
van

Waalsteen ……..

…
900
N.V.
Handelmaatsch.
372
Waalsteen

………
N.V.
Vlamovenstraat-
–
klinker…………
110
—

,
N.V.
Verk.centr. Zwolle
80
Bijnsteen

…………..
40
N.V.
Rijnsteenhandel
40 50
Ver. IJsselst.fabrikant
50 26
N.V.
Friesche Steenh
18
Groningsche steen ….
90
N.V. Groningsche

–

–
45

IJsselsteen

………..

–
Steenhandel

……..
N.V.
Oost Groniiiger
–
steenhandel ……..’.
25

Friesche steen ………..

Geldersch-Overijsselsche
–
50
1
–
steen

……………
Noo,rdbrabantsche steen
150
Kring Eindhoven
–
…
17
Limburgsche steen ….
100
N.V.
Handel
Mij.
der
Limb.Bakst.fabrikant.
55

Totaal ……
.
1406
1

Totaal …… J
792

Hoewel de bedoelin.g – dezer verkoop-combinaties is
den verkoop geheel te..een.tr-aliseeren is -dit slechts aan
enkele vio4komen gelukt. -De bezwaren tegen volledige

centr.a-liseering zijn vooral groet in die takken, waar
liet produkt
–
nog niet vol-doende genormali-seerd is en
men dus, in ho-t ‘belang van, –een goede afname op het

persoonlijk contact tusschen den ko-oper en -den in-
dividueel-en fabrikant blijft
prijs
stellen. –

De bemoeiingen der comhina,ties beperkten zich in
den regel to-t het -zoeken van ‘afzetgebied en het regelen

d-er prijzen. Stopzetting van oneconomisch werkende fabrieken of
•
aan-koop van fabrieken door -de N.V. is
bij vele combinaties statutair mogelijk, doch is ner-
gens in toepassing gebracht. –

De algemeene tendens der combinaties is -den tus-

schenhan-del in zijn winsten te beperken en zooveel
– mogelijk uit te schakelen. Een enkele combinatie –

de Friesche steenhandel – heeft met de handelaren
een -algemeene overeenkomst gesloten, waarbij een ‘be-

paalde winstesarge -wordt gegarandeerd, op voorwaar-

de dat -zij all-een van de verkoop-combinatie betrekken
en niet leveren beneden de door deze vastgestelde
prijzen. – –

De N.V. Viamovenstr.aa-tklinke-r is de ednige, welke
zich ook -heeft bezig gehouden met, verbetering der be-
drijfatechnick en met -coöperatie
–
ven-
–
in
–
koop van- hulp-
materialen; deze heeft ook vastgesteld- streng om.lijnde
eischen ‘waaraan de verschillende kwaliteiten moeten
voldoen. De andere combinaties trachten zich te be-

wegen ‘in -de richting van vaststellen van standaard-
kwaliteiten.

De -enquête-commissie heeft in -detai’ls nagegaan den

kostprijs van baksteen uit ri,n-gov-ens. In ‘de -‘tabel II
hiernaast vindit, men -een over:zicht iv-a,.n verkoopprijs en
kostprijs in -de jaren 1914-1922.

De voornaamste ‘bestan-d-deeien -van den kostprijs –

-loon en brandstof – zijn in deze -tabel -afzonderlijk tot uitdrukking gchracht. De sluitpost (8) -omvat in hoofd-
zaak: –

a:
-algemeene onkosten voor reparatie – en onder-

houd vn trans-portmate-rieel, -machines, ovens enz.,
voor paarden en voor inrechanisch krachtver-bruik;

dekosten van de-klei;

kosten van -assur.antie, van ver-koop en ‘van ad-
ministratie;

rente en afsçhrijving;

–

on-dernemersinkomen en winst.

De commissie gaat dan -de posten a. tfm
d.
na en komt
daarbij to-t -de conclusie -dat geen dezer tot het drie-
vou-dige van 1914 is gestegen – -de kosten van de klei
bv. zijn -veelal -nog dezelfde als- in 1914 – zood-at ‘hier-
uit volgt,, dat de -post e: oniderne.mersloon + winst, op
-de. prijzen’bas.is v-an 1 Jan. 1922 ten minste 3 im.aal
zoo hoog was -als v66r den oor-leg, – maar naar alle waarschijnlijkheid -in veel sterker mate is gestegen.
(Bij deze conclusie moet – zegt de commissie – in
aanmerking worden genomen, dat -het ateenbakkersbe-
-drijf op den voet, waarop het v66r -d-en oorlog -we-rd
gedreven, over het algemeen een weinig lo
–
enend .be
bedrijf was). –

– 2. Dalcpann-en. –

In nog sterksi imate d’an voor baksteen is men ten aanzien van dakpannen aangewezen -op -de binnen-
landsche pro.dûctie. In normale omstandigheden is
van -invoer -alleen sprake voor een m-alle -strook lang-s
de Liiiaburgsche grens; in -de laatste -maanden wordt
tot in het- Westen des lands een vrij groote hoeveel-
heid dakpannen ingevoerd. –

Ook- in -deze branche -droegen de prijsovereenkom-sten
tusschen de fabrikanten
een locaa
,
1 -kar.
aktef-. In de
jaren 1912-1915 werden drie gewestelijke vereenigin-
gen opgericht. Door -bwee -dezer ver-eenigingen werden
verkoopbureaux opgericht in den -verm van Naam-
loo-ze Vennootschap-pen, nl ‘de N.V. Dakpannenin- –
dustrie te ‘s Gravenha
i
ge en het N.V. Handelsbureau
der Limburg-sche -Dakpannenfahri-k.anten te Venlo.
De drie combinaties sluiten een gezamenlijk con-
tract me-t de -handelaren in bouavm-ateTiailen, waarbij
o.a. de voorwaar-de word-t -gesteld, dat de handel -niet

1

3
Mei 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
401

Tabel H.

1
1914
1
1915
1
1916
1

1917

1

1918

1

1919

1920

1921

Per 1Jan.
1922

Prijzen per 1000
stuks van
1 Rood ………….
f
8,50
f
8,50
f
9,- fll,-11f30,- f25,-a,,30,- f22,-a,,25,- f31,- 5.33,- f27,- 5,,32,-

f24,-

2 Nliskleurig hoeren-
.,
9,-
,,
9,25
,,
10,- .,12,-ft,,32,50 ,,27,-it,,32,50 ,,24,- 1L,26,50 ,,33,-5,,35,

,,30,-5.,,34,-

,,26,-

grauw ……..
3
l
~liskleurig hardgr

10,- ,,10,25 ,,11,- ,,13,-5.,,35,- ,,29,-5.,,35,- ,,26,-5.,,29,-
,,35,-a,,38,-
,,32,-a,,37,-

,,
28,50

4 1isk1. klinkers.. ,,11,- ,,11,25 ,,12,- ,,14,-ft,,37.50 ,,31,-5.,,37,50 ,,28,
–
5.,,31,50 ,,37,-5.,,41,- ,,34,-a.,40,-

,,30,-

ö IGemiddelde

prijs
van hardgrauw en boerengrauw
. . ..
f

9,50

f

9,75
f10,50
f12,505.f 33,75
128,-
af
33,75
f25,-af 27,75
f34
-af
36,50
f31,-5f35,50
f27,25

6 IL
000
kosten:
f

0,31
f

0,32

f

0,34
f0,38
f0,50
f0,61
f0,68
f

1,02
f

1,02
stookloon ………
overige loonkosten
,,3,52
.,3,60
,,

3 85
,,4,30
,,
5,68
,,7,45
,,8,96
,,

9,32
9,32

Totaal..

‘It
3,831f
3,921f
4,191
f4,68
1

f6,18
f8,06
f9,64 f10,34
f10,34

7 Brandstofkosten per 1000 stuks..
f
1,2
f
1,49
f
2,08

f3,90

f6,10

f6,12

17,12

f
3,21

f
2,25

8 Sluitpost ………
,
4,47
,,
4,34
,,
4,23
f
3,025.f25,17 fls,725f21,47 fio,82af 13,57 f17,245f 19,74 f17,54af21,95

f14,66

Regel (5- 6- 7).

1

zal ‘verkoopen beneden de door de combinaties
vast-

gestélde prijzen. Aan handelaren,
welke dit
contract

niet sluiten, wordt
niet
geleverd.
Onderstaande tabel geeft een overzicht over welke

hoeveelheden pannen
de combinaties in de verschil-

lende doelen des lands
beschikken.

Tabel III.

Gevehalte

Daarvan

aan-
jaarprocl
mi

uctie
in
eengesloten n
ilioe,,cn stuks
rnil1 oen
en
stuks

Friesland ………………
1

12

12
ZiiidHo1land, Utrecht en Gel-

derland ………………38

32

Limburg ………………..25

15
Groningen, ])renthe en Noord-

Brabant ………………10

– –

85

50

Derhalve is 70 pOt. ‘der geheele Nederlandscthe pan-
nenproductie gesyndiceerd.
Op overeenkomstige wijze als voor tbaks’teen is ge-

schied, heeft cle commissie nagegaan de kosten van
brandstof, loon, enz. over de laatste jaren en deze
vergeleken met de prijsbeweging van het product.
Tabel IV geeft daarvan dc resultaten weder do over-

zichtelijken vorm.
–

de opmerking, dat hoewel er twel
eenige aaneensluiting

+.,usschen de eigenaars der kalkgroeven bestaat, de im-
port toch betrekkelijk vrij is. Er is geen reden, om aan
te nemen, dat de prijs van de kluitkalk hooger is dan

reclelijkerwijze
noodzakelijk is.
Anders staat het met de scheipkalk (aan welk
arti-

kel om technische redenen veelal de voorkeur wordt
gegeven voor rnorte}bereiding).

De fabrikanten van dit artikel, waarvan de gepro-
duceerde hoeveelheid in 1916 1,64 miffioen HL. be-
droeg, zijn sterk aaneengesloten. De eerste aanecu-
sluiting ‘dateert reeds van 1896, in welk jaar de Ver-eenigiug van Schelpkalkfabrikanten werd opgericht.
In 1904 kwam de z.g. conventie tot stand, die vrijwel

alle schelpftcalkbranders in Nederland omvatte. Zij
stelde minimum-verkoop’sprijzen vast, gesanctionneerd

door hooge boeten
en bepaalde de
hoeveelheid, die elke

firma mocht produceeren. In later jaren brokkelde
deze conventie af, zoodat in 1913 tot ontbinding moest
worden overgegaan. Tegelijkertijd sloten de Holland-
cb e schelpkalkfabrikanten zioh aaneen door oprich-

ting’van de N
.
V. ,,Schelpkalk”. In 1918 traden tot
deze’combinatie ook de provinciale vereenigingen van
schelpkalkbran.ders in Friesland, D.renthe en Over-
ijssel toe, terwijl met een aantal Groningsche fabri-
kanten kartelovereenkomstcn werden aangegaan. Zoo-

–

Tabel
IV.

i
Per 1
jaar

1
1914

1915
1
1916

1917

1918

1919

1920

1921

1923

Hollaudscise

pannen

le soort
. . . –
1
30,-

f
32,-
f34,-
f
48,-
f95,-
f105,-
f113,-
f
108,-

f
85,-

Hollandsche

2e soort ……
28,-
,,30,-
,,32,-
,,46,-
,,90,-
,,100,-
,,108,-
,,101,50
,,

75,-

f11,20 f11,40 f12,60 f13,80 f17,80
f

22,32

f

28,64

f

32,08

f

32,08
Loonkosten

……………….
Brandstofkosten

….. . ……….
5,40
,,

6,55
,,

9,95
,,16,70

.
,,24,-
,,

24,-
,,

28,10
,,

12,60
,,

9,

Sluitpost

……………………
….
,.],40
,,12,05
,,

9.45
,,15,50 ,,48,20
,,

53,88
,,

51,26
,,

56,82
,,

33,92

De sluitpost is dus
per 1 Febr. 1922 vergeleken

met 1014 gestegen als van 100 op 297, de commissie
is van oordeel, ‘dat in dezen sluibpost geen onkosten
voortkomen, die in sterkere mate zijn gestegen, ‘trwijl
van verscheidene onkosten bekend is, dat zij in ge-
ringe
mate
zijn
gestegen.
Zij komt dus tot de con-

clusie, dat de winsten op dakpannen drie maal zoo
hoog zijn als v66r den oorlog, maar vermoedelijk nog
belangrijk meer bedragen.

3.
Kalk.

De
kalk, welke ‘voor de bouwwerken wordt gebruikt
is in hoofdnaak steenfcalk of schelpkalk.

iie steenkalk wordt uit België geïmporteerd. De
commissie volstaat ten aanzien van ‘dit
artikel met

doende ‘bedraagt het aantal fabrikanten, dat los ‘van
de N.V. ,,Sohelpkalk” staat een 6-tal met alechts 15

pOt. der productie.

De combinatie heeft enkele kleine fabriekjes in
eigendom. Zij heeft met •de eigenaren van schelpen-

zuigers
–
‘voor zoover deze schepen niet eigendom

van de combinatie zelve zijn
–
contracten afgesloten,

waarbij dezen zich verplichten uitsluitend aan
haar
te leveren, zoodoende heeft zij zich de uitsluiteurde be-
schikking over het grootste gedeelte der grondstof

verzekerd.

De N.V. ,,Schelpkallc” sluit met de Vereeniging van
handelaren in bouwmaterialen een collectief contract af. De handelaren verplichten zich uitsluitend van de

NV.
,,Schelpkalk”
te dzoopen; zij mogen niet leveren

402

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

3 Mei 1922

Tabel
V.
–

.

1914

1915

1916
1

1917

1918

1

1919

1920

1921

Per 1Jan.

Scheipkalk franco voor den wal
per UL. in centen ………..
56-63
1
63
1
68-100 1115-175 1175-195 220-205 205
1
205-175
1

175.

Loonkosten ……………..
…..6

6

7

8

9.5

12.5

15

20

20
Brandstofkosten
……………8.5

10

15.5

26

37.5

37.5 ‘

44

20

14

.

Schelpenkosten per RL. (Strand-
schelpen Loosduinen ……….
.3

13

20

40 –

50

30

35

35

35

Sluitpost…… ….. ………..
128.5
–
36.51 34 123.5-57.51 41-101
1
78-98

140— 125
1
111
1
130-100
1

106

beneden den prijs, die de N.V. ,,Schelpkalk” vaststelt;

zij mogen niet leveren aan andere kandelaren. Zelfs

kan de N.V. levering aan bepaalde irma”s verbieden.
De gevolgen dezer zeer geslaagde aaneensluiting

zijn merkbaar uit Tabel V, waarin weder een over-

zicht van verkoopprijs en verschillende kostprijsfac-
toren is gegeven.

De sluitpost is dus gestegen van 28° tot 106, dus

van 100 tot 380. De stijging is dus nog grooter dan

bij baksteen en pannen. Het mag waarschijnlijk wor-

den geacht, dat in het algemeen de winsten drie

vier maal zoo hoog zijn als ‘v6ôr den oorlog, maar
vermoedelijk nog ‘belangrijk meer bedragen.

Ir. P.
BAKKER SCHUT.

MEDEZEGGENSCHAP..

Ten vervolge op de in ons vorig nummer afge-
drukte antwoorden irolgt hieronder dat van den heer
Mr.. L. F. H. Regout.

Ik wil mij niet onttrekken aan het gewaardeerde
ver-zok van uwe redactie, ‘om
mijne
meening uiteen
te ‘zetten ‘omtrent de kwestie ‘van medezeggenschap.
Het komt mij ‘van belang voor, eerst nauwkeurig

vast rte leggen, wat ik in mijn volgend ‘betoog onder
medezeggenschap ‘versta. Hierbij dient ,m.i .ht on-

‘derscheid niet ‘uit ‘het oog te worden verloren ,tusschen
medezeggenschap emi overleg.

Medezeggenschap is
het verst strek’kende begrip en
houdt in het uitbrengen van eene medebes’lissend’e

stem. Hierbij treden derhalve twee gelijkgereoh’tigde
partijen elkander tegemoet.
Van
overleg is
reeds sprake, wanneer eene der’pa,r-tijen niet meer dan eene ,adviseereude stem uitibrengt.
Hierbij behoeven partijen
,
d:us niet elij1ogerechtid te
zijn. Als •algenaeen,en regel zal medezeggenschap met

overleg geaard gaan, maar ‘omgekeerd iis er lang

niet altijd ‘medezeggenschap in de gevallen, waarbij
overleg gepleegd wordt.

Naast ide gelijkgerecbtigdhei’d van partijen is de
tweede karakteristiek
,
van medezeggenschap hierin
gelegen, dat eene heslissi.ng

nog ‘iviet
‘genomen ‘is. Het-
‘zelfde ‘geldt ‘ook voor overleg, in tegenstelling met
overlui gen,
waarvan sprake is, wanneer een besluit bij
eene ‘der tpartijen reeds min ‘of meer v’aatstâat en deze
tracht ‘de wederpartij de
‘noodzakelijkheid
of nuttig-
heid ervan te doen inzien. –
Het eigenlijke medezeggenschap dan kan zich bepa-

len uitsluitend tot laat medezeggenschap over loon-
‘hoogte, ftuur en verdeeling van den arbeidstijd, aaed
der werkzaamheden, in het ‘algemeen over de arbeids-
voorwaarden.

Op dit terrein heeft, naar mijne moening, de werk-
nemer in beginsel ongetwijfeld volle ‘medezeggen-
schap. Want ‘voor wat betreft het aangaan en voort-
zetten der dien.stbetrek’king staan werloge’ver en werk-

nemer uiteraard als volkomen :gelijk’gereehtigden
tegenover elicander. Wa.uii’eer d
e
werknemer geen ge-noegen neemt met de hem ‘vo’o’rgeslagen arbeidsvoor-
waarden, staat ‘het hem vrij, ‘de dienstbetrekking niet
aan te gaan, •deze eventueel na dan ‘wettelijk ‘of bij
overeenkomst ges’tclden ‘termijn te ‘bebin’cligeiz. Het
staat den werknemer of zijn vertegenwoordiger even-
eens vrij, gunstige voorwaarden te ‘bedingen, zich
waarborgen te verschaffen, ‘dat het geaccordeeT’dle loon

gedurende izekeren tijdgehandhaafd blijft, dat ‘hij niet
:blocts’ta’a’t aan onvoorzien ontslag buiten eigen schuld

en’z. M.’a.w. hij kan zijne ,,rechtspositie” ‘zooveel mo-
gelijk versterken. Hierin ligt voor hem ‘de ‘beteek’enis

van de collectieve contracten, gelijk deze ‘in latere
jaren veelvuldig voorkwamen.

Dat, in ‘de .practijk deze principieele gelij’kgerechtigd
heid’ ‘tamssch’en werkgever en werknemer daarom nog
niet gepaard ‘pleegt te gaan ‘met eene
gelijkheid
in de
feitelijke machtisverhouding tusschen beiden, is be-

kend en spreekt ook welhaast van zelf. Immers een

zuiver machtsevenwjch t tussehen contracteerende
partijen, waar ter wereld ‘ook,
zij
het tusachen staten
of onversc,hiill’i’g welke organisaties of individuen, zal
veeleer uitzondering zijn, ‘dan regel.

Het overwicht in ‘de machts’verhouding kan gelegen
zijn aan de ‘zijde ‘van ‘den werkgever, ‘maar ook aan ‘de
zijde van de georganiseerde werknemers. Ongetwijfeld

zien partijen zich daarbij grenzen gesteld door het-
geen
economisch mogelijic is,
zoo al niet aanstonds,
dan toch op den duur. Daarnevens blijft het echter

zaak, evengoed bij het aangaan van :arbeïdso’vereen-
komsten als elders, er voor te waken, dat een rnachts-
overwicht niet. leidt tot machtsmisbruik, dat niet
het recht ‘van ‘den sterkste ‘geldt, maar ‘dat ‘de ver-

houdingen ‘baheerscl’t worden ‘door hoogere beginselen van ‘rechtvaardigheid, ‘door
redelijkheid,
b’illijk’heid’ of
hoe ‘men ‘het noemen wil.’

Dit voor wat betreft het medezeggenschap
‘bij
de

vaststelling der arbeidsvoorwaarden.
Als regel wordt echter; wanneer over liet m’ede’zeg-

g’ensch’aip der ‘arbeider’s ‘gesproken wordt, ‘aan nog iets

meer ged’acht;’n’l. aan ‘de bedrijfsleiding: de technische
en commerci’eele ‘leiding, hetzij van eene afzonderlijke
onderneming, hetzij’ van een groep van gelijksoortige
ondernemingen.
– Van een
recht ‘op
medezeggenschap in de ‘bedrijfs-
leiding, reeds krachtens •den aard ‘van de ‘dienstbe-
treicking tuuscihen wer:kgever en werknemer, meen ‘ik,
‘dat in geenen ‘deele kan gesproken worden. Vraag kan
het m.i. slechts zijn, of een medezeggenschap in d’e
bedrijfsleiding practisch gewensch’t, voor het alge-
meen belang nuttig ‘moet, worden geacht.

Deze vraag ‘nu meen dik ontkennend. ‘te moeten ‘be-antwoorden. Wanneer ‘d’e socialisten liet medezeggen-schap in ‘de bedrijfsleiding in ‘hun s’ocialisatiepiogram,
opnemen, is dit nlet te vei-wonderen. ‘Maar ziet, hoe
‘voorzichtig zij in hun hier te Jaude uitgegeven socia-
‘lisatiera’p’p ort met ‘dit ‘medezeggenschap omsprin-

gen. En ziet ‘ook, op welke zeer voorzichtige wijze, om
ei’ niet anders van te zeggen er buiten. onze gren-
zen uitvoering aan gegeven is, waar ‘de gelegenheid
zich daartoe voordeed. Een en ander is taar mijne

meeni’ng slechte in staat, de overtuiging bij te bren-
gen ‘of te bevestigen dat medezeggenschap ‘in
, ‘den
ruimen zin, d.i. om’vattende ook de ‘bedrijfsleiding,
behoort ‘tot ‘de ‘onrust en -teleurstelling brengende leu
zen, waar’d’oor de arbeiders slechts geschaad, niet ge-
dien’d’ kunnen worden.’

V’oorzeker moet in het oog worden gehouden, ‘dat de
voorstanders, niet-socialisten van een ruimer ‘mede-

zeggenschap bescheiden plegen te zijn ‘in hunne
wenschen, in zooverre, dat ‘zij hierbij slechts het oog
hebben ‘op ‘d’e ‘z.g.n. georganiseerde
bedrijven,
niet op
de afzonderlijke ondernemingen.

Ook de heer Smeenk wenscht zich, ‘blijkens zijne

3 Mei 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

‘4O3

in zoo aan’gen’amen toon geschreven artikelen in uw

weekblad tot dit systeem te beperken, indien ik hem
wel begrijp. Maar wordt dit voorbehoud door de

groote massa verstaan? Denkt de arbeider aan iets

anders, wanneer hij het woord medezeggenschap op-
vangt, dan aan medezeggeirschap in de onderneming,

waaraan hij werkt? En voor wat de zaak zelf betreft,

wordt door den heer Stork zeer terecht opgemerkt,
dat medezeggenschap in eene groep van ondernemd.n-
gen nog heel wat andere eisch’en zou stellen aan de
wcrkinemers, dan in eene afzonderlijke onderneming,

zoodat dan toch ‘vermoedelijk bij deze laatste begonnen
zou moeten worden, wil het medezeggenschap althans

werkelijk iets beteekenen.
Indien dan ook het medezeggenschap
bij
de bedrijfs-

leiding voor de arbeiders meer wil
zijn,
dan een ledig

woord, dan zal hiermede onvermijdelijk gepaard gaan

eene ernstige verzwakking van ‘de leiding der afzon-
derlijke ondernemingen. Dat de leiding niet te zeer

in hare bewegingsvrijheid ‘belemmerd, niet versnip-
perd kan worden, zonder dat haar tevens alle stuw-

kracht, ontnomen wordt, werd reeds anderzijds in uw
weekblad uitvoerig betoogd. Ten dien aanzien doen de

eischen der practij.k zich allerwegen dwingend gelden.
Zelfs waar bij grootere ondernemingen de directie

wordt ter izijde gestaan door ‘vaak vrij uibgdbreid
colleges, Raden van Commissarissen of van Beheer,
zal reeds ‘ten gevolge van het grootere aantal de taak
‘der afzonderlijke leden zich ‘goeddeels beperken tot
eene controleerende. En terwijl dan ‘ook in ‘zulke ge-
vallen van eene ‘veelhoofdige leiding evenmin sprake
is, op straffe van er.n’stige stagnatie, wordt eene

vruchtbare samenwerking in den beperkten vorm,
waarin deze plaats heeft, slechts daardoor mogelijk
gemaakt, omdat daarbij aanwezig is é.nheid van be-

langen en een sfeer van ‘onderling vertrouwen.

Wat ide eenheid ‘van belangen ‘bebref.t, in het alge-
meen gesproken, bestaat ‘deze inderdaad evenzeer

tussehen werkgever en werknemer. Er zijn echter ook
ingrijpende beslissingen, als ‘afschrijvingen, nieuw-

bouw, enz., w.aarbij ‘botsing van belangen ‘allerminst
is uitgesloten: de werkgever beoogt uiteraard den
blijvenden bloei der onderneming, de werknemer kan
zich steeds zonder moeite aan de onderneming ont-

trekken.
Maar een ernstiger beletsel vormt ‘de afwezigheid
van het zoo onmisbare onderlinge vertrouwen. De ‘heer
Smeenk meent, dat ‘dit vertrouwen wel komen zal.
Hoe is dit echter te verwachten, waar b.v. onder de

,,medezeggende” werknemers zich toch ook socialisten
zullen ‘bevinden, wier geheele denken beheerscht wordt
door dan door hun aangehangen klassenstrijd?
Waar dus eenheid van belangen soms ‘en het onder-

rin’ge vertrouwen, althans
‘bij
eene zekere categorie ‘der
werknemers ‘als regel zal ontbreken, meen ik, ‘dat zelf’s

de beperkte werkzaa’m.hei.d in Raden van Commissa-
rissen en ‘dgl. ‘zich kwalijk voor medezeggenschap
leent en er alle aanleiding zal ontstaan tot lange
‘v-ruchtelooze debatten, in stede van te komen, tot nut-

tige samenwerking.
In het ‘voorafgaande ‘heb ik met opzet de ‘tegenstel-
ling tusschen ‘de zgn. ‘hoogere ‘leiding en ‘de inwendige organisatie eener onderneming ionvermedel ‘gelaten. Ik
meen immers, dat ‘de scheiding tusschen maatregelen,
welke ‘wel ten welke niet aan de uitsluitende beslissing
van ‘den ondernemer onderworpen zijn, moeilijk of
niet te trekken is ‘en dat het voor een goeden gang
van zaken, den ondernemer vrij moet staan, in te
grijpen, ook ‘bij ‘die beslissingen, welke hij aIs regel

aan ‘anderen o’vei-laat.
Men hoort wel de opwerpin,g maken, dat de psynhe
van den huidigen arbeider medezeggenschap vordert, of ‘wel dat de te wachten betere verstandhouding tas-schen werkgever en werknemer wellicht ‘zou kunnen
opwegen tegen de ‘onvermijdelijke economische na-
deelen.
Wat de psyche ‘van dan arbeider, betreft, hierop
werd ook reeds in ‘hot s’ocialisatierapport beroep ge-

‘daan als argument voor socitalisatie. Men dient hier
met het trekken van bepaalde conclusies al zeer voor-

zichtig te
zijn.
M’et evenveel renht ‘ware ‘te beJtoc,gen,

dat ‘de huidige psyche van den arbeider zich veeleer

juist tegen ingrijpende nieuwigheden ‘als socia’lisatie

en medezeggenschap verzet. Daairenboven is ‘de arbei-

derspsyche zelf allerminst een ‘vast gegeven en mag
men ‘de arbeiders toch ook nog wal voor redelijke

overtuiging vatbaar ‘achten.
Misschien ‘zou voor een beroep op den al’gemeenen

drang naar medezeggenschap wellicht ‘dan nog meer-

dere reden zijn, ‘wanneer het tweede punt, de ‘goede
verstandhouding tusachen werkgever en werknemer

‘door het medezeggenschap werkelijk gediend werd en aldus aan vele arbeiders meer tevredenheid en levens-

vreugde kon worden verschaft. Maar ook ten aanzien
van de ‘veiwachte wijziging in ‘de onderlinge verstand-
houding. kan ik niet anders dan sceptisch gestemd

‘zijn, omdat immers
bij
gebreke van de objectieve fac-
toren, vereischt ‘voor eene vruchtbare samenwerking,
de verstandhouding m.i. eerder nog slechter dan beter

zou worden.
Eé.n ‘punt wil ik nog even a’anroeren in verband

met het medezeggenschap over de ‘arbeidsvoorwaarden.

Wanneer deze laatste aan den werknemer toekomt,
is het dan niet redelijk en gewenscht, ‘hem ,,inzage ‘te

geven van ‘de boek’en”, hem aldus in de gelegenheid

stellenda, om te ‘beoordeelen, hoe ver
‘hij
met zijne

looneischen gaan ‘kan?
Hoe verklaarbaar het verlangen van de zijde der

arbeiders naar zoo volledig
mogelijke
gegevens ook

zijn moge vooral dan, wanneer do slechte gang van
zaken als argument gebezigd wordt voor loonsvet–
laging, meen ik toch, dat overlegging der boeken

als regel niet, gewenscht moet worden geacht. En wel voornamelijk om deze reden, dat een boeken-

onderzoek vermoedelijk ‘de eerste stap zou blijken
tot medezeggenschap. Wanneer men zich dus re-

kenschap geeft van de met
waarschijnlijkheid
in-

liredende gevolgen ‘van zulk een daad, dient men
ter wille van die gevolgen de daad niet te stellen.
Aan het juist genoemde bezwaar zou grootendeels
zijn tegemoet te komen, wanneer het hoekenonder-
zoek zich beperkt tot een doorsnee onderzoek, gel-
dend voor het geheele ,,bedrjf”
gelijk
o.a. ook door

den -heer Smeenk wordt voorgestaan. Ofschoon ik

mij van ‘de wijze van uitvoering geen heldere voor-
stelli,ng kan maken en er in elk geval die onderne-
mingen buiten zouden vallen, welke eene min of

meer geïsoleerde positie innemen, kan hierin mis-
scltien voor eene ,,bedrijfsorganisatie” een taak zijn

weggelegd. Ik zou echter willen vragen, of de ge-
publiceerde jaarverslagen van talrijke naamlooze
vennootschappen reeds nu niet eenigermate gege-

vens omtrent de doorsnee ondernemerswinst kunnen

verschaffen?
Tot slot wil ik opmerken, dat ik
mij
van harte

vereenigen kan met hetgeen de heer Stork gezegd
heeft omtrent overleg met de arbeiders waar daartoe
gelegenheid bestaat als zijnde een middel, om het

vertrouwen der arbeiders te winnen en de goede ver-standhouding en werklust te bevorderen.

L. F. H. Recour.

HET STAATSBEDRIJF VAN DE POSTERIJEN
DE TELEGRAFIE EN TELEFONIE.

De ‘taak van den wetgever.

Alvorens ‘met een beschouwing over bovenstaand
onderweip deze opstellenreeks te sluiten, komt het
mij gewen’scht voor in enkele woorden de leidende ge-
dachten der vorige opstellen samen te vatten. Mijn beschouwingen vonden haar uitgangspunt in

de ‘meermalen door de Regeering en ‘leden der Staten-
Generaal uitgesproken meening ‘omtrent den commer-
cieelen aard van het dienstvak der P. T. en T. en den
geest, ‘waarin het zijn taak heeft te vervullen. Ik meen-
‘de hierin de aankondiging te zien van een nieuwen

404

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

3 Mei 1922

vorm van Staatswerkzaarnlieid, dien van het bedrijf

in econonzischen zin.’) Ik achtte dezen ‘vorm van vol-

doende ‘belang, om, voor het Staatsbedrijf der P.T.
en T., te onderzoeken de vraagstukken, ‘die hij bergt; na te sporen de voorwaarden, die in vervulling zullen

moeten gaan, ‘wil dat ibedrijf aan den hem gestelden

eisch van economische gestie kunnen voldoen; te

sohetsen de plaats, die het in het Staa’taorg.anisme zal

moeten innemen. Ik ‘meende den geest, waarin liet
bedrijf werkzaam zal moeten zijn niet beter te kun-
nen benaderen, dan door een bespreking ‘van het uit
een bedrijfsoogpunt belangrijkste vraagstuk, dat dci

tarieven. ) Daanbij kwam de tweeledige grondslag

aan het licht, waarop alle werkzaamheid van het be-

drijf ‘berust, het algemeen belang en het bedrijfsbe-

lang. Een goed beheer van het dienstvak ibleek te

liggen in het vinden van de juiste verhouding dezer

beidebelangen. Zoo werd ik genoopt tot behandeling

van het vraagstuk der bedrijfsleiding. “) De over-
weging daarvan leidde tot opstelling ‘van den eisch
van een eenhoofdige leiding, gevoerd door den Direc-

teur-Generaal en verbreking van den hiërarchieken

band tussehen deren en den Minister van Waterstaat.

De verzorging van het algemeen belang viel, in ge-
vallen waarin liet tegenover de belangen van het be-
drijf was tekort gekomen, ten deel aan de Kroon of

den Minister ‘door middel van een ‘goedkeurings- en

vernietigingsrecht. De eisch van zelfstandigheid der
bedrijfsleiding bracht mij er toe nog een andere ge-

‘boiidenheid op hare gewenscih,theid te onderzoeken,

ni. die aan een bij de wet vastgestelde beclrijfs’begroo-

ting. ) Ik meende te kunnen aanboouen, dat ‘van een
bedrijfsstandpun,t gezien deze gebondenheid enge-

ivenscht is en ook uit een oogpunt van algemeen be-

lang onder bepaalde voorwaarden t7onder bezwaar kan
gemist worden.

Zoo kwam ik er toe om voor liet Staatsbedrijf de
bevoegdheid op ‘te eischen om in ‘vrijheid naar regelen
van economioh bedrijfsbcheer de hem ter verzorging

toevertrouwde algemeene verkeerbelangen te dienen•
en aan de uitvooerende macht een remmende bevoegd-
heici voor te behouden, i
ndi
en
een daad der ‘bedrijfs-
leiding meer het bedrijf daii cie gemeenschap ten goede
dreigde te komen.

Bij .eenig nadenken zal men evenwel inzien, – reeds

in liet artikel over de iedrijfsbegrooting werd ‘het
aangeroerd -, dat met dit alles de behartiging ‘van
het algemeen belang niet in alle gevallen ‘is verzekerd,
het Staatsbedrijf niet geheel in liet Staatsoigaziisrne
is ingevoegd. Het algemeen belang kan namelijk be-

halve een remmend ook een handelend ingrijpen in
het bedrijf euschen, nL dan, wanneer de leiding uit

bedrijfsoverwegingen maatregelen nalaait, die uit een
oogpunt van algemeen belang geboden zijn. Pas wan-
neer de mogelijkheid is geschapen om liet bedrijf bij
nalatigheid tot zulke maatregelen te nopen, d.w.z,
niet alleen tot een nalaten, maar ook tot een liande-

1cm te dwingen, kan men izeggen, dat de nieuwe vlofm
van Staatswerkzaamheid, die ‘van het bedrijf in econo-
mischen zin, zijn plaats in het- St’aatsgeheel heeft,
gevonden.

Deze dwingende bevoegdheid komt ‘toe aan den
wetgever. Of is liet ‘wellicht eenvoudiger
3
dat de
Kroon of de Minister een beveisrecht ten aanzien der bedrijfsleiding behoudt? Neen; de ‘nieuwe ‘vorm van
Staatawerkizaanzheid zal zich alleen dan ten volle kun-

nen ontwikkelen, wanneer de wetgever zelf de grond-
slagen dier werkzaamheid legt en de opperste leiding
geef t. Haar eigen bijzonder karakter geeft ‘haar daar-
op recht. Kent men aan Kroon of Minister een be-
velsrecht over het Staatsbedrijf toe, dan brengt men
het in de naaehtssfeer van een Staatsorgaan, wel.ks
werk’zaam.heid door geheel verschillende beginselen

Zie
No, 253
van dit
ibl
,
ad, fblz. 956
en
957.
Zie
No. 278
van dit blad,
biz. 366
tot
368.
2)
Zie No. 28 van
dit blad,
iblz. 598 en 599.
) Zie
No. 314 ‘van
dit blad, bis. 7 tot 9.

wordt belheerseht en schept men een afbankeljkzeid,
die van geen anderen clan hiërarchieken aard kan
zij n. Een dergelijke afhankelj leheid bleek onge’wensclit.

Wat houdt nu de ‘taak des wetgevers ten aan’zie
van het Staatsbedrijf in?
1)
Natuurlijk allereerst de
instelling van het bedrijf, liet scheppen van zijne

organen, liet abekenen hunner bevoegdheden, en het
vaststellen van de verhouding ttisschen liet bedrijf en
andere organen. Naast deze algemeen organiseerende

werlozaamheid, omvat de taak des wetgevers ‘het
volgende:

Het instellen en in gi’oote trekken orga’nisee-
ren van de verschillende door liet bedrijf te bewijzen
diensten en liet opstellen van hoofdbeginselen ‘van
exploitatie.

Omstreeks liet midden der vorige eeuw is met de
uitbreiding van de Staatstaak aUengs, zoowel hier

te lande als elders, krachtiger gew’orclen de overtui-

ging, dat de werk’zaamheid ‘van ‘den Staat ook buiten
het gebied van rechtspraak en uitvoering in engeren

zin, op wettelijken grôndslag moet steunen. Aan deze
overtuiging dankt ons tegenwoordige administratieve

recht in zijne bonte verscheidenheid zijn ontstaan.
Ze geldt ten voile ook ‘voor het gebied der P. T. en T.,

is ‘daarop, ‘gedeeltelijk ‘reeds vroeg, tot uiting geko-

men. De eerste wet op de briev’enposterij is van 12
April 1850 S. 15; de ‘dienst der postpakketten is
geregeld in de wet van 21 Juni 1881 S. 70; die der

telegrafie voor het eerst in de wet van 1 Maart 1852

S 48; die der telefonie voor liet eerst (samen met
de telegrafie) in de wet van 11. Januari 1904 S. 7

(Telegraaf- en Telefoonwet). Al deze wetten zijn in
den loop der jaren gedeeltelijk door nieuwe valvangen,
gedeeltelijk herhaaldelijk gewijzigd.
2)
Dat ‘hij ‘de in-
stelling van nieuwe diensten het principe van den
wettelijken grondslag nog steeds onverzwakt geldt,
bewijst de aanvulling ‘van’ de ‘wet van 15 Api’il 1891.

S. 87 bij de isret, van 29 Juli 1916 S. 342, ter instel-
ling van den postchèque- en girod’ienzt.

Bemoeienis met ‘de ‘tariefbepaling. Deze be-
moeienis kan drieërle’i zijn. De wetgever kan de tarie-

ven zelf vaststellen; hij kan maxima vaststellen en
aan de bedrijfsleiding de ta.rifieering ‘met inachtne-
ming van deze ‘maxima overlaten; ‘hij kan ten slotte

cle tariefsbepaling geheel aan de (bedrijfsleiding over-
laten. Van alle drie ‘vormen zijn op ‘het gebied der
P. T. en T. voorbeelden aan te wijzen (met dien ver-
stande, dat niet de bedrijfsleiding, ‘doch de Kroon
cle opdracht ontvangt). V66r de laatste wijziging in
1920 regelde de Postwet zelve de posttarieven. Bij
die wijziging verliet
men
dit stelsel en stelde niaxi-
ina, niet zondet: verzet van deze zijde der Tweede
Kamer. Dit verzet vond zelfs uitdrukking in een
amendement Teens’ti’a, strekkende tot behoud van liet
oude stelsel.
t)

Het stelsel der maxima is verder sin.d 1919 aan-
”aard in de Postpa’ffcketwet. Het stelsel van algeheele
vrijheid ‘geldt ‘voor de tarieven van telegraaf, tele-
foon en postc’hèque- en gir,odienst. Ik ‘meen, dat voor
het eerste stelsel weinig of niets :is te zeggen; voor
het gebied dei’ P. T. en T. is liet ‘dan ook terecht vet’-
laten. Het n’etgevende orgaan is krachtens zijne
samenstelling niet geëigend tot liet oplossen van een
economisch vraagstuk als dat der tarrefbepaling; de

2)
In het volgende wordt .natuuidijk niet een beeld ge-
geven van de bemoeienis, ;die’ide wetgever lcraohtens zijne
plaats’ in ons staatsbestel ten aanzien der
P. T.
en
T.
cl.aadiwei’kelijk kan hebben, immers deze is nagenoeg en-
beperkt; de wetgever beslist zelf welke helanigen
hij
zich zal aantrekken. Lk bedoel ‘niet anders, dan te om-
sdhrijven, wat ‘m,ai’
dan
‘aard ider zaak tot de taak
van
den ‘wetgever op dit ge(biecl heeft te ehooren.

Een goed o’vei’zidh.t,
hoewel
recids rbhaiis niet meer
geheel volledig, geeft de ‘(handleIding ‘voor liet Nede
r
land.
sehe Admiiiistratieve liselit, ‘bewerkt voor Oppenhciim, 1919,
biz.
179-180.

Zie Bij1a1gdn 2e ‘Kamer 1920121, ‘127,
No.
7
en
Hands-
liegen 2e Kamer
1920121,
blz. 889 e.v.

3
Mei 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

405

wctgevingsprocndure is te langzaam om ‘te kunnen
dienen voor ‘het vaststellen van een tarief, dat zich
aan soms plotseling veranderende economische om-

standigheden meet aanpassen. In liet tweede stelsel
kunnen algemeen belang en beclrijf’sbelang beide tot

hun recht komen, indien slechts de wetgever ‘bij liet

stellen der inaxim.a van voldoende vertrouwen in de
bedrijfsleiding blijk geeft. In het derde stelsel schuilt

het gevaar voor eenzijdige
1
bdhartiging van het be-

d.rijfsbeiang, al kan llatunrlijk een ‘koninklijik of mi-

nisterieel goedkeurings- of vernietigingsrecht hier-

tegen waken: Evemvel moet ik erkennen, dat ook dit

stelsel van ‘tariefdbepalrng in de pr actijk uitstekend

heeft voldaan.

III. De zorg voor het algemeen belang, in de ge-

vallen, waarin dit belang een handelen van ‘de be-
drijfsleiding eischt. Het bedrijf verricht uiteraard
dui’zenderlei handelingen, zoo:als den aanleg van wer-

ken, het organiseeren van dienstonderdeelen, het be-
har.tigen van gebruikersbelangen in allerlei vormen,
‘die ‘niet onder algemeene. regelen zijn te vatten noch

daarvan rechtstreeks een uitvloeisel zijn. Een afin-sporing tot het ‘verrichten van dergelijke handciin-gen in het belang van ket bedrijf mag, wanneer het

economische motief, dat in zijn wezen activiteit is, de
bedrijfsleiding bezielt, overbodig Jiceten. Mocht dit
ooit niet het geval zijn, dan ‘dient daartegen niet
met wetgevende maatregelen, maar door reorganisatie
der leiding te ‘worden opgetreden. i)e cvenbedce’lde

• handelingen kunnen evenwel uit een oo
g
p tint van

algemeen belang noodzakelijk ‘zijn. Dan werkt het

economisch motief niet, ‘maar moet de ‘bedrijfsleiding
geleid worden ‘door haar inzicht in wat dat belang

eischt en den wil dat te dienen. Mochten ‘deze in een gegeven geval ontJbreken, dan is het de taak van den
wetgever, ‘dat belang ‘tot gelding ft,e Ibreligen. Daartoe

zou een regeling denkbaar nijn als ‘de Grôndvet in

art.
14’L,
4e lid ten aanzien ‘der Gemeenten inhoudt;
de wetgever zou in ‘elk bijzonder geval zelf voor-

zieningen moeten treffen, ‘die ‘dan door den Minister
zouden moeten worden toegepast. Een dergelijke

regeling verdient hier echter door hare ‘noocizake-
lijke stroafheid geen aanbeveling; ‘ze tzou ‘bevendie
alleen in gevallen van grove verwaarloozing van liet
algemeen belang aanwending kunnen vinden.

Er moet kunnen worden ingegrepen telkens, van-
neer ‘de bedrijfsleiding ook in ‘minder ‘belangrijke
aangelegenheden nalatig mocht ‘blijven in hetgeen

het algemeen belang van ‘haar verlangt. Dit nou als
volgt kunnen geschieden: in de bovenbedoelde orga-
nieke wet voor het staatsbedrijf der P. T. en T. zou

moeten wordefl voorzien een scherp omschreven recht

van de Kroon of den verautwoorde]ijken Minis-
ter om aan de bedrijfsleiding die handelingen te beve-
len, die ‘het algemeen ‘belang eischt, onder gebonden-

heid van deze ‘bevelen onmiddellijk ‘kennis te geven aan
de Tweede Kamer der Staten-Generaal, die dkaro’ver
den Minister ter verantwoording ‘kan roepen; niet een
beveisrecht derhalve, dat gegrond is in hiërarchieke

verhoudingen, maar een wettelijke ‘bevelsplicht onder
directe contrôle dei Volksvertegenwoordiging. Zoo
vindt ook het vraagstuk, dat ik aan het slot van
mijn vorig opstel aanroerde, zijne oplossing. De wet-

gever moet niet het bedrijf ‘in het algemeen ibelang
tot een ‘maatregel dwingen, door ‘de financieele ge-
volgen daarvan in een wettelijke ‘begr’ooting op te
nemen; ‘hij moet ‘dien maatregel zelf, zij het ‘dan ook
door middel van een naar zij.n aard daartoe geschikt
orgaan, gebieden’.

Met deze we’tsbepaling is ‘de kring der wettelijke
oorzieningen om ‘het Staatsbedrijf der P. T. en T.
gesloten, is dat Staatsbedrijf in ‘het ‘geheel van den
Staat opgenomen als een nieuwe vorm van Staats
werkzaamheid, die, economisch zelfgenoegzaam en
wellicht ‘winstgevend, de aan ‘haar toevertrouwde be-
langen zaakkundig en onbaatzuchtig ‘dient.

Mr. G.
H.
DIJKMANS VAN GUNST.

LONDEiVSCHE CORRESPONDENTIE.

De Repcdraie-politieic; verlaging der
belasingen; de moeiljkhed’en in’
dlO
?nachmne-industrie; het onderwijs
01)
de
nieuwe begrooting; het sluitingsuur van

de beurs en de banken; het bevorderen
van emigratie naar de kotoniën.

Onze Lo’ndensche correspon’den,t schrijft ons d.d.
29 Apr’i’l 1.922:

This las not been a eheerful week for those ‘who

lieve been seei.n’g the world thro’ugh coloured spec-

tacles. That the City is nneasy as ‘to possible develo’p-

ments in ‘the neer future ‘cnn be jud,gd from the
tem’porary eheek in the u’pward, m’overnnt in the

stocks, and in th.e co-‘rel,ati’ve dcclie ‘in the franc
exchang’es. The Prime Minister’s sombre statement
a’t Genen was given much pub’lici’ty, and was ‘no ‘doubt

in part res’ponsible for ‘sales. ‘B’ut ‘th’ere is .an in-

creasing disposition among serious persons to think
that ‘the ‘real tes’ti’ng time has
now
come. For the ‘last
few year.s ‘the Reparati o n s 1’ olicy has ibeen

ore of pur.suing ‘iliusion’s: ‘the inomeirt bas now ‘aîrriv-

cM wihe.n realities have to be fa.ceci. 1f the Gotvern-
ment have a q)oli’icy to ,mee’t the exigencies of i’tay 31,
they have nt any ‘rate ‘not yet stated
‘itt.
The ‘last of f i-
cml scheme ‘put forward by the Bri’ti’sh ‘Government

was that of Sir Rober’t Home, and ‘that, as 1 have
previously explained, lacks, equally avith ‘the schomes
of the past, the element of ‘reasonableness in present
circurn’s’ta,nces. Sinee the British rep’r.esenta,tives en
»le Rep’ara’tions Oomm,i’ssi’on are ‘presu.mably respon-
sible for the ‘terrus of ‘the ‘last nota rto Gerniany equally
with ‘the delegatcs of ‘the other nations, and si’nce the
oceasio’n for French interven,tion, wh’en it comes, will
he the fai’lure of G’ernsany ‘to ‘accept ‘the ‘Versus of this
note, it will be seen that the British Government is
n’ot ‘in a inery ‘strong ‘Vactical ‘posinio’n. Mor.eover,
Vhere are ‘not wantin.g ‘voices which angue ‘that in ‘the
short run erusbing ‘German expan:sion is a British
intarest, that therefore though we oughtt not to
expand our military comsuittments in Germany, there
is ‘no reason ‘wihy we should ‘interfere ‘with ‘the French.
The Labour Party and the Liberals will no doubt
figh’t for m’odera,tion, het, as 1 have frequcn’tly stated,
the ‘d’eplorable n’eakness of ‘the i’rutelligence service of
the L.abour PaTty, and its ‘lack of ,tnained speakers in
the ,House of Com’mons, ham’per it tvery much. Not
that the Libemal Opp’ositi’on ‘is ‘in a very muoh botter
poëition.

Under these circumstances,, ithe outl’ook is very
uncertain. The ipalicy of the Government will be
,feterm,indd hy ‘whatt it rtiiinlks the ,)m’aln in ‘the street”
wants. But wha’t the wants is very ‘simple. ‘He wants
to see ttxes reduced. Now the simplest way of fight-
ing the Government is to say that unless France is
given ta fiee hand to do ‘w’ha’t she likes with ‘Ger-
nany, we shail have to ‘pay ‘the taxes that Germany
would fotiherwise ‘have to pay. Only this week a npe’eeh
of this sortt was made at ‘the meeting of the Lncome
Tax-payers’ ‘Society presid;ed over by Lordi Inchcape.
The Oerinians, the meeting ‘were ‘told’, paid £ 62 nul-
lions a year against our £1.000 millions, an intolerable
posi’tion. 1f fairy ‘tales iof ‘this s’or’t
cnn
be serious,ly s’pread, there is. all itoo
,
inuch ‘djangei that the Gover.n.-
ment will be stampeded into agreei’ng en fo’rcible
iueasures being applied.

But, broatdly speaking, public o’pin’iou on the in-
ternational position does not exist as en ‘organised
thing at all. Nothing ihas been more ‘surprisiri.g than
the ‘relative flatness ‘of the aTn’terest ‘taken ‘in the
Premier’s apeech. The City and the specul.’ative public
necessarily took notice of it: the press has devoted
much space to it, ibut the ordimary man has ‘other
‘Vluings to ‘think about. ‘The absence of iany real in.terest
is a serious matter: and your ‘readers should nott
imagine that the measure of attention given ‘to these
probleins ‘in the press is at ‘the ‘moment sny in’dication

406

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

3 Mei 1922

of the real hold of these probiems o’n the public.

The ‘matter of more or iess real concern to the
British Public iat the moment is ithe ‘prospeot that
• next week Si.r Biobert Home will a n n o u n c e a
r e du c ti on of ta x a t
i 011.
The ‘ N
oT
tI
1c
liff
e

Press has been orgalni’sing a ‘stunt on the subjec’t:

peïtitions to the Heuse of Oommons, iwihich will tafter

the event be reprosented as ‘the real cause ofredict-

ions which every one knows the Government are

only too anxious to gmanit in iamy case in order to in-

creae its waning popularity. That the income tax

will be cut down by two shillings, and the Oorporat-

ions Profits Tax abolished altogether, which repre-

sents the modest demaind of th’e Federation of British

Industries, can be tdiBinissed as iperfectly b.opeiess
-‘t

the moment. The inoome itax will ajmost certamly
come ,down by a ‘shilhing, which represents for the

majority of itaxp:ayers a real reduction ‘of eixpence,

sinco the greater part of ithe existing payers do not have incomes en which more than three shillings is

collected. In order to iappease the ‘working classes,
there will have be some reduction in the indirect

taxes. Rumour has it that the sugar duties will come

down by a penny per pound, and the tea duty by a

similar amount. This rumour has already produced

much dissatisfaction. The big tea firms say that they cannot pass on the benefit of so small a reduction to

the public, that the price of tea cannot be cut by

so small an amount, and that therefore this cut would
represent a dead loss to the Exchequer, forgetting,

of course, that their profits would in that case in-

crease by at least a penny a pound, which would lie-
nefit the Exchequer indirectly. On the other hand.

the proprietors of cinemas are running an agitation
to reduce the tax upon entertainments. It ‘is already certain that whatever the Chancellor does, he is not likely to satisfy the various interests who are busily

engaged in proving that in reducing taxation in those
matters which interest them, the general public must

also gain.
The engineering dispute stili drags

on, but te Government have now decided that an

inquiry into the circumstnces of the dispute must
be held, and the first formal meeting of the members
of the Oourt has already taken place. There has been
a, fight on the subject of whether the sittings of the

Oôurt shall be public, the employers resisting the
demand for publicity. It is almost certain that the
Press, at any rate, will be allowed admittance to, the
hearings. The unions have tried’hard to get the cm-
ployers to rescind the bek out during the sitting

of the Court, but they have re’fused. On the contrary,
‘they have heaped insult on injury by offering from
next week to open their works ‘to those members of

the unions who are prepared to go back on the terms
the employers propose. Thus the Court of Inquiry
wil meet st a time w’hen the temper of both sides
is high, and even in Labour Circles not much hope
of the outcome of the inquiry is expressed. Fortuna-tely, the two sides in the wages dispute in the cotton
industry have come to an agreemeiit. The tone of
the press in dealing with the engiieering dispute is

getting firmer, the opinion being now fairly general,
that the employers are abusing their power.
With the Budget statement awaited next week, of
course the interest in economy is awaking again.
This week the education esti’mates for
the year have b’een discussed. ThePosition
of the Minister of Education, whose real belief in
the virtues of education is not denied even by ,those
who think that his moral position is extremely weak,
is a difficult one. He had to induce the anti-Wasters to believe that he was effecting real economies, and

at the sarne time had to conciliate those who thought
that he was weakening the educational system.
Discussion largely turned on one of the proposed
economies, the transference of the duty of supplying
necessitous childiren from ithe ‘Educational Auth’or’ities

to other bodies, thus effecting a sâving of some

t 700.000. This was rightly denounced as a piece of

meaness at the expense of the children, for it was
suggested that the Poor Law Authorities, if nothing
cisc were available, would carry on the werk.

The agitation against the granting of carry-over
facilities on the Stock-Exchange vithout the deposit

of margins continues, and a petition, signed, it is

understood, by many of the most important firms,

lias been presented to the authorities of the Exchange.

At the same time, a minor campaign has been in
progress for the lengthening of the hours

during which banks shail bekept open.

In the Loudon district these hours are at present

9-3 on weekdays, and 9-12 on Saturdays. The for-

ward element on the Stock Exchange, which desired

an opening of the Exchange on Saturdays, have been

pressing for an extension of these hours by one en

all the days of the week. It is now ‘announced that a
compromise has been arrived at between the Banks

and the spokesmen of extension. On all the days
oxeept Saturday, the hour of closing is to be 3.30,’

but the Saturday hour is to remain unchanged. The

organisation representi’ng the bank officials had

taken an active part in opposing any change from
the present position, but the official reason put for-

ward for not granting the full extension asked for

is the fact that the banks are stili working with’ lam-

geily hailf trai.nd utaffs, and the Idifficulti’es of getting

off letters to the post in view of the present absence
of facilities.

The Heuse of Commons has been d!iscussing tihe
permanent arrangements for the e n c o u r a g ei-

ment of emigration within the Em-
p i r e. On Wednesday the second reading of the
Empire Settlement Bill was taken, the terms of
which are based en the experiences gained with

the settiement of ex-service men and their fami-

lies after the War. The Bill contemplates nu expen-
diture by the British Government of some £ 1J4 mil-
lions in the current year, but the normal expenditure
will be £ 3 millions a year; though as the Dominions

are expected to fumnish about an equal amount, the
actual sums expended will be twice as much. The ex-

penditure is to be devoted to the grant of a portion
of the passage money, and help in gaining experience

and aid in getting land. It is not the ‘object of the
British Government to actually control the plans of
the Dbminion Govemnments, who necessarily have
much hetter oportunities of knowing the local con-

ditions. The purpose is to stimulate the growth of
the agricultural populations in the Dominions, and
in part to relieve the situation over here. An impor-
tant feature of the situation is the encouragement of
child emigration. The Bill was treated largely as non-
controversial by the Heuse of Commons, though the
demand that Labour opinion should’ be considered

was put forward by the Labour Party. The Govein-
ment spokesman was insistent on the advantages
which the scheme offered in solving the problem of
the excess of woman in this country. The ,trouble

with all these schemes is that the total number of
persons affected is necessariby small, whilst the se-
vere selection process of the Dominion Governments
means that the quabity of the popubation here is
lowered, or would be, if the size af the volume of
emigration were very large, which, under the limited
financial powers of the Bill, is not likely to be the
case.

AANTEEKENINGEN.

Wereldproducie en prijs van rub-
b e r.
– Het vraagstuk om ter verbetering van den
prijs tot georganiseerde beperking der rubberproduc’tio
te komen, is nog steeds aan de orde. Daarom kan het
zijn nut hebben een indruk ‘te krijgen van productie
en prijsverloop over een periode van een aantal jaren. Aan ,,The World’s Rubber Position” i(Rickinson) out-

3 Mei 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

407

leent ,,Wirtschaft und Statistik” het volgende over-

zicht der productie in de .afgeloopen twintig jaar.

1

Vanrvan

Plantage Rubber

1
Wilde Rubber

1 Overige
dl
v

1-loeveel-
I

beplantingsI Brazilië

lijke

Jaar

Totaa

1
Productievel

1
natuur-

heid

oppervlakte1

productie

1

hectaren j

gebieden
1

1900 53.890

4 –

–

26.750 27.136
1901

54.850

5 –

—

30.300 24.545
1902

52.340

8 –

–

28.700 23.632
1903 55.950

21 –

–

31100 24.829

1904 62120

43 –

–

30.000 32.077
1905

62.145

145 –

–

35.000 27.000
1906

66.210

510

1

–

36.000 29.700
1907

69.000

1.000

1

—

38.000 30.000
1908

65.400

1.800

3

–

39.000 24.600
1909

69.600

3.600

5

–

42.000 24.000
1910

70.500

8.200

12

47.145 40.800 21.500
1911

75.149

14.419

19

119.055 37.730 23.000
1912

98.928

28.518 29

204.990 42.410 28.000
1913 108.440

47.618

44

278.155 39.370 21.452
1914 120.380

71.380

59

348.488 37.000 12.000
1915 158.702

107.867

68

454.271 37.220 13615
1916 210.598

152.650

76

609.182 36.500 12.448
1917 265.698

213.070 80 735.442 39.370 13.258
1918 296.579

255.950

86

818.158 30.700

9.929
1919 326.860 285.225 87 882.623 34.285

7.350
1920 343.731

304.816

89

928.230 30.790

8.125
1921 295.642

272.915

92

995.080 19.837

2.890
1)
Midden-Amerika, I’,Iexico,
Afrika.

Ii
.
I10
I.I.

S

S.

1•

De cijfers toonen aan, hoe de productie van jaar
‘tot jaar sterk gestegen is en slechts in le crisisjaren
1902 en 1908 een plotselinge, doch voorbijgaande da-
ling vertoont. De productie steeg ‘van 1900-1913 van
53.890 tot 108.440 ton, verdubbelde dus ongeveer, het-geen gevolgd ‘werd door een snelle stijgtiug tot 343.731
ton in 1920, toen dus meer dan het drievoud der voor-
oorlogsche productie bereikt werd.
De productietoenemin.g is, woals men ziet, uitslui-

–
1KwarLeeI 1922

8
1

Gemiddelde kwarteelpys

1°Kwertaal 1910

6

5
4

3

Is

Van den uitvoer der gewichtigste Oost-Aziatische
productiegebieden in de jaren 1913 en 1917120 gee
ft
de volgende tabel een overzicht in duizen.dentons: –

Landen.

11913 11917 11918
1
1919
1
1920

0

II

11111111

II

l
ei

III

1
1

11

111

III
1910 11

12

13
114

15

iô 17 15

19 20 21 2

Het verbruik, hoe groot ook gedurende de oorlogs-
jaren, bleef beneden .de schattingen. De wanverhou-
ding tusschen vraag en aanbod leidde .tot de bekende
in- den aanhef reeds gememor.eerden strijd om te ko-
men tot georganiiseercle beperking der productie. De
Rubber Growers Associatim en de Internationale
Vereeniging voor de Rubbercultuur in Nederlandsoh-
Indië kwamen voor het jaar 1921 tot overeenstemming
in zake een 6eperki,n
1
g van 25 pOt. Gelijk bekend kon
in de Internationale Vereeniging geen meerderheid

gevonden worden, om dezen termijn te verlengen.
De resultaten van eerstgenoemd besluit zint men
in de daling der productie over 1921 met bijna 18 pOt.
van die over 1920.

tend een gevolg van de grootere opbrengst der plan-

talges; de producti van wilde rubber l
v
e
r
loo
r
absoluut

en relatief aan heteekenis. Voor het eerst in 1914 be-
droeg de hoeveelheid geproduceerde plantageri.tbber

meer dan diie der wilde rubber, terwijl
ze in 1920 meer
dan aohtmaal zoo groot was.

Deze gestegen productie is, gelijk bekend, een ge-
volg van de gestegen vraag. In het eerste deeen.nium
dezer eeuw n.aimen aaxnwendingsmogelijkheden ‘voor

technische loeleinden zeer toe, vooral in verband met
de zich ontwikkelende rijwiel- en automGbi’e.lindustrie.

Overdreven prijsopzetting was heiL gevolg, vooral op
de Londensche markt,
1)
en in het ,,tboom”jaar 1910

werd met 10 sh. 10 een nooit weer beleefde notoering
bereikt. Hierop ‘voigde een daling, die gedurende dein

oorlog tot staan kwam, toen de prijs om 2-3 sh. bleef
schommelen, doch daarna zich verder ontwikkelde,
zoodat in Februari van dit jaar een prijs van 7% d.

bereikt werd.

5h.pe Ib.

Prgsverloop van Rubber

lO/

1

in Londen

Gefed. Maleische Staten 23,5

79,8

78,2 108,4 105,0
Straita Settiemeats

11,9

73,1

62,4 146,0 130,0
Ceylon ……………11,3

31,9

21,1

44,8

41,0
Nederl.-Indië ……..
..5,1

45,6

44,1

88,4

60,0
waarvan:
Java …………….
..-

18,8

17,3

35,3

–
Sumatra’s Oostkust

–

20,9 19,5 38,4

–
Djambi …………..
..-

1,8

2,6

6,2

–
Borneo …………..
..-

2,4

2,5

30

–

Totaal ……….
.51,8 230,4 205,8 387,6 336,0

Een sterke stijging als gevolg der gestegen produc-
tie is waar te nemen. In de cijfers voor 1918 komen
het toen heerschende gebrek aan scheepsruimte en de
invoerbeperking in de Vereenigde Staten tot uiting.
De ‘voorraden, die zich in dit jaar opgehoopt had-
den, werden het volgend jaar verscheept, waarvan de
uitvoercijfers honger ‘zijn dan die van 1920, toen ‘de
productie grooter was dan in 1919. Men schat de
1)
In
1910
werd te Londen
meel
–
dan

miljoen ‘in
rubberplantages gestoken.

U!!!!UIlffi

ERIEN

.,lIl’uI,I

Iu.II.Iur’II

EEREERENEII

EEREEREENE
II

EENS..u,1I.I

E

iuuiu

uiiwiuui

ENE

@@manIi

uuuuuuuuui

408

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

3
Mei. 1922

expo’rtcijfers o’v-er 1921 op 280-270.000 ‘tom, dus onge-

veer 70.000 tom rniidcr dn in 1920. De zichtbare

voorraad in Engeland steeg van December 1920 itot
Deceenbcr 1921 desondanks van 56.499 ton tot

79.843 ton. De voorraden in Ameri:kja en Oost-Azië

daarentegen verminrierden met 40.000 ton.

Hieronder volgt cl;an ten slotte nog een overzicht
der ijnvoeroversch’ortten (invoer min.us
uitvoer) van

een aantallanden in de j.a’ren 1913, .1920 en 1921 in

duizenden KG.:

Land’en.
1913
1920
1921

Ver.
Staten van Amerika ..
53.092
264.962.
191.700
2)

27.315 61.398
45.514
Duitschiand

……………
16.525
.
12.095
20.756

)
5.751
16.031
15.064
Japan ………………..
5.858
21500
2)
Frankrijk

……………..
.1.265
2.116
12.035
9.000
2)

Engeland

……………..

2.546
6.222
5.000
2)

België ………………..
3.588
3.500
3,000
2)

Canada

……………….
Italië

…………………

1.039
1.592
826 Zweden

……………….
338

.

245
193
Noorwegen

……………
Denemarken ……………
130
1)

508
258

i) 1914.
2)
Voorloopige
opgave.
8)
10 maanden (1ei
1921
tot Februeri 1922).

De Vereenigde Staten verwerken dus het leeuwen-

deel (60,9 pOt.). De enorme ontwikkeling der automo-

bielnijverheid daar te lande is, gelijk bekend, de hoofd-
oorzaak hiervan. Het aantal’ gepro!duceerde automo-

bielen steeg van 483.000 in 1913 tot 1.157.000 in 1918.

De invoerdaling in 1920 deed het invoercijfer echter

nog ïeer.belangrijk boven dat van 1913 blijven. Slechts
de consumptie van Rusland, dat in 1913 11.600 toir

noodig had, daalde in 1920 tot 500 ton.
Japan in de eerste ‘plaats vertoont een stijgend

veribruik over 1921 tegenover 1920. De Duitsche ‘in-
voer ‘bedroeg in de tien maanden Mei 1921-Februari

1922 reeds meer dan die in 1913. Dienovereenkomstig

nam ook de export van rubberartikelen aanzienlijk

toe, bedroeg in genoeande tidn maanden 80.130 ton;’ d.w.z. reeds twee en een half maal zooveel als in het

heele jaar 1920, doch blijft nog steeds aanzienlijk be-
neden die van 1913, toen hij 196.061 ton bedroeg. – –

Orga’nisaie van den buitenlands’chen

h a n d e t v a n R u s t a n cl.
– In verband zoowel
met de artikelen van de hand van den heer J. H.
Cohen Stuart in dit blad verschenen
1)
en gewijd aan

de kwestie van Ruslands economisch herstel, als )met
de beschouwingen, gegeven door Dr. J. Strunz over
den nieuwen koers der economische politiek in Rus-

land
2)’,
verdient de volgende mededeeling, voorkomend

in een recent-nummer van het officieele orgaan van
de Russische handelsdelegatie te Londen, de ,,Rus-
sian Information and Review” de aandacht.
Het bevat nl. een overzicht ‘van de ontwikkeling
van.

het staatsmonopolie ten aanzien van den buitenland-
•schen handel, aan de hand ‘van een tweetal decreten,
waarvan het nieuwe, den l3den Maart 1922 door den
Al-Russischen Oentralen Uitvoerenden Raad uitgevaar-
digd; belangrijke wijzigingen brengt in het besluit van de Volkscoinmissarissen van 11 Juni 1920, waarin het

staatsrnonopolie oorspronkelijk was vastgesteld en uit-

gewerkt.
Ofschoon het ‘blad in de beschouwing, die den .tekst
van het nieuwe decreet voorafgaat, begint met de me-
dedeeliing, dat er slechts ‘wijzigingen in de uitvoering

van het monopolie worden aangchracht en dat het
principe zelf onaangetast blijft, zegt het verderop, .dat.
liet nieuwe besluit een belangrijke vooruitgang is, ver-

geleken bij dat van 11 Juni 1920, daar het zich, onder
handihaving ‘vnu de nationalisabie van den buiteelaud-
schen handel, aainpast aan de toestanden, we]ke door
de ontwikkeling der dingen in het leven geroepen zijn,
en die belangrijke wijzigingen in eenige grondslagen

Zie
de nos.
316, p.
47,
318 p. 99
en
321, p. 163 van
dezen Jaargang.
Zie ide nos.
327, p. 306
en
329, p. 360
van desen Jaargang.

van liet oude decreet vati -11 Juni 1920 iioodzake
i•i,jk gema akt Ii ebben.

1-let besluit van dien datum bevatte een oinaschrj-
ving vaii de leest, waarop de handel met ‘het buiten-

land geschoeid was. De grondslagen dezer . organisatie,
clie
-der halve als een uitvoering van het staatsmono-

polie te beschouwen was, waren de voigen’de : in de
eerste plaats konden, na verkregen toestming van

lie t Volkseommissariaat voor den huitenlandschen han-

del, niet alleen andere takken van regeeringsbe-
drijf, maar ook particuliere firma’s ‘zoowel ials per-

sonen, goederen in- en uitvoeren. Doch daarnaast was
bepaald, dat lint Volkscommissariaat voor den buiten
lancischen handel toch liet laatste woord behield, daar

het., na die algemeene ‘toestemming verleend te hebben,

alsnog liet recht had aan elke te sluiten transactie

afzonderlijk der staatiinstellin gen of particulieren, al

of niet zijn goedkeuring te hechten.

Vergelijkt men daarmede het decreet van 13 Maart
1922, waarvan hieronder de tekst volgt, dan springen

onmiddellijk dc verschillen met de principes, rueerge-

logd in liet ‘ciecree’t van 1920, in iliet oog.

loods het tijdschrift zelf zegt, is het opmerkelijk,

dat thans in de lijst der lichamen, wier verhouding

tot liet Volkscommissar:iaat bepaald wordt, cle particu-

liere personen ontbreken; slechts omvat deze nu staats-

in stellingen van diversen aard, de provinciale uitvoe-

rende raden en cle Al-Ria saiscihe noöperatieve honden.

Wat in- en uit-voer van goederen betreft, geeft de

nieuwe regeling aan de Ccntrosoyus (de Al-Russische
Bond van Coöperatieve Vereenigingen) het recht, om
in liet bu4rten!laind met aldaar gevestigde coöperat,ies

overeenkomsten te sluiten, die slechts onder’een alge-
meene controle van het Volkscomrnissariaat voor den buiteiilianjdschen handel staan. in plaats varn het pre-
ventieve ‘toezicht, dat tevoren zijn goed!keurim,g moest

hechten aan ‘de ‘te sluiten contracten, en dat voor
alle categoriën gelijkelijk gold., treedt voor de Centro-

soyus een algemeene controle, bestaande in liet recht,

geregeld rapporten en copie van de documenten, de
werkzaamheden betreffende, te vragen.

Daarniaast is als iets geheel nieuws in het decreet

van 1.922 te beschouwen ‘de daarin vermelde oprich-

ting ‘van naanrlooze vennootschappen voor het drijven van in- en uitvoerhand’el.
Zij ]cunnen slechts worden gevormd door of althans
met medewerking van staatsiristellingeii. De controle,
op deze vennootschappen, uitgeoefend, verschilt naar-
mate van de. oprichters. Ontbreekt, zooals vanzelf

spreekt, elke bepaling omtrent toezicht, ‘indien liet

Volkseommissariaat zelf oprichter en als groot aan-
deelisouder dus tevens belanghchbende is, – wanneer
het initiatief berust heeft bij andere economische
staatsinstellingen, wordt verlangd een ,,’werken onder
de coritrole van het Volkscommissariaat voor den
bui’tenl’a’nclschen handel”. De con’broie blijkt hier echter
al evenzeer repressief te zijn als bij de Oentrosoyus en

bestaat
in
de verpiichtinig, om, desgevraagd, geregeld
rapporten en balansen aan het Volkseominissariaat

over ‘te leggen. Doch overigens bezitîten deze naam-boze vennootschappen een groote mate van zelf stan-
digheid in ‘het verrichten van hun handelstuansacties

met het buitenland.

Zooels de ,,Russian Information and Revidw” zelf
zijn beschouwing over de verseliilinn besluit, iword.t
door deze nieuwe regeeringsregelingg het monopolie
gedecentraliseerd en Worden groote velden van werk-
zaamheid geopend voor Russisohe en ibuitenlandsche coöperatieve vereenigingen, terwijl daarnaast het par-
ticulier kapitaal een gunstige gelegenheid krijgt, om,

door oprichting van naamilooae vennootschappen,
deel te nemen aan Ruslands handel niet liet buiten-
land, ‘die, ialdus ‘het hta, ‘dank
zij
‘het geleidelijke her-
stel van ‘de normale internationale verhoudingen., stel-
lig zeer aanzienlijk zal zijn.

De tekst van ‘het decreet van 13 Maart 1922 volgt

hieronder.

.

3 Mei
192

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

409

1. De handel met de Russisohe Federatieve Socialistische
Sovjet-Repsbliok iis istaaitsnionopolie.
Het stantssnonopol’ie van den buitenlandschen handel
wordt door het Voiliscommissariaat voor den buitenland-schen handel op de volgende basis uit
–
geoefend:

A.
Uitvoer.
Het Volkseoni’missariaat voor den bij itenlajicischen
handel zal op bui’teulojnidsdhe markten verkoo.pen alle goe-
deren, die hem voor uItvoer worden toevertrouwd door
staatsinstellingen, of die het zelf, verkregen heeft; de
opbrengst der ‘verkochte goederen zal in de staatskas
vloeien.
liet Volkscommiissai’iaat voor den tbuitenlandshen
handel zal buitenslan,ds in coananissie fverkoopen de goederen,
die hem voor uitvoer wotden toevertrouwd door .staatsinstel-
Jin.gen en ondernemingen ‘van regeeriitgswege —of combina-
ties daauvan’ -, provinciale ‘uitvoerende raden en Al-Rus-
s.isohe coöperatieve
bonden,
terwijl het de opbrengst zal aan-
wenden ivoor aankoop van goederen in het buitenland, ten
behoeve en in optlr.adht wall deze itl,opgrtementen en in-
stellingen.
Het Vol’kscommissariaat ‘voor tien buiten’landschen han-
del zal nansivkeurig uitgewerkte overeenkomsten aangaan-
met bovengen.oeimide instellingen ‘voor ide uitvoeriu,g van
deze transacties.
Het Volkscozn,m,issaria’at voor ‘den buitenlandschen
handel heeft de bevoegdheid, bovengenoemde instellingen
toe te staan, op buitenlan’dsehe markten onaiha’nkelijk
‘transacties af ‘te sluiten, op ‘voorwaarde, dat alle overeen-
komsten en sdhikkingen tevoren ter goedkeuring worden
voorgelegd aan het Volkseommiesariaat ivoor den buiten-lnndsohen auuidel of aan diens daartoe gemachtigden ver-
tegenwpondiger.
De Centrosoyus (ide Al-Russisdhe Bond van Coöpera-
tieve Vereeiigingen) wordt gemaehtigd, om ‘onafhankelijk
transacties af te sluiten met buitenlandsohe coöperatieve
bonden, in overeenstemming met en onder dc algemeene
coutrole van het Volkseo’nsmissariast voor den buitenland-
sehen handel.

B.
Invoer.
In de bchoefte aan goederen rvan de iverschillende
1
Volksoommiissariaten en commissies, ‘zal, in ‘verband met de
door den Staat gevolgde methode, voorzien worden ‘dooi’
deskundigen ivoor ‘iedere branche, die door de betrokken
Tolkscommissariaten en commissies toegevoegd worden aan
de vertegenwoordigers in het buitenland van ‘liet Îolks-
conimissai’iaat voor dan buitenlandschen handel en avel in
dier ‘voege, dat zij volle vrijheid van initiatief zullen
hebben in techuische aangelegenheden.
De aankoopen, ten behoeve van de staatsorganisaties
en -ondernemingen, die in commissie geschieden (overeen-
komstig addeeiin’g A, § 2), zullen in belangrijke gevallen
ten uitvoer gelegd worden met de directe medewerking van een ivertegenwoordiger van deze instellingen.
Het Volkseozamissariaat ‘voor ‘den IbaUenlandschen
handel wordt gemachtigd, om aan de bovengenoemde in-
stellingen •het recht te ‘geven, ‘zelfstandige rinkoopen te
doen op Ebuitenlandsalve markten, op rvoorwaarde, dat de
‘daarbij behoorende contracten en regelingen ‘tevoren aan
de goedkeuring van het Volkscommissa’riaat voor den bui-
ten]’andsclion ‘handel tworden onderworpen.
Aan de Centrosoyu’s en andere Al-Bussisohe coöpera-
tieve bonden is het toegestaan een gelijke procedure te ‘vol-
gen; bovendien mag de Centrosoyus direct transacties af-
sluiten met ibaitenlandsohe ,,coöperatieve groothandelsver-
eenigiugen en verbonden van coöperatieve verbruikaver-
eeniigingen”.
Daartoe imag de Centrosoyus bijzondere ‘vert(genovoordi-
gers ‘in het buitenland aanstellen, die optreden, volgens
overeenkomst met en onder de algemeene leiding ‘van het
Volksconiniissariaat voor den buiten’landsehen ‘handel.
II. Het Voikscon’imiissariaat rvoòr ‘Buiten’landsohe Zaken
zal, na ontvangen goedkeuring ‘van den Raad ‘van Arbeid
en Verdediging, speciaal voor dit doel aiaaimlooze vennoot-
schappen oprichten, hetzij Russi’sche, buitenlan,dsohe, of
gemengde, ‘niet ‘het doel om d’e deelname ‘van ‘vreemd ka-
pitaal ‘bij het verkrijgen van exportartikelen ‘in het land
zoowel ‘als hun export zelf te iverzekeren, alsook de deel-
name van ‘vreemd kapitaal bij den invoer in ‘Rusland van
goederen, die onontbeerlijk zijn voor den wederopbouw tvan
de ‘nationale nij’verheicl en den (binnen’landsohen handel.
Deze arennootsnhappen zullen wonden opgericht, hetzij om
handel te ‘drijven ‘in het algemeen, of, speciale takken ‘van
handel, en mogen gcbruik maken öf ‘van ide bestaande in-
en uitwendige organisatie van het Voikscommissariaat voor
den buitenlandschen ‘handel, Öf ‘hun eigen organisatie in.
richten, terwijl zij verder ondernemingen voor ‘de ver-

vaardiging van exporbariikelen mogen oprichten en exploi-
Leereu. Gelijksoortige naamlooz:e .vennootschaippen mogen
worden opgericht door andere economische staatsliohamen,
op ‘voorwaai
–
de dat de Raad van Arbeid en Verdediging zijn
goedkeuring heeft verleend en dat zij werken onder de con-trole ‘van het Volkscommissariaat voor den buitenlandschen handel. Geduiende het onderzoek door den Raad van Arbeid
en Verdediging van alle vingen, die de goedkeuring va
dergelijke vennootschappen en gemengde maatsdhappijen be-
treffen, moet het V’oikscommissariaat voor den buitenland-
sehen handel worden geraadpleegd.
ILE.’ Alle in- en uitvoer is onderworpen aan in- en uit-
voerrechten.
IV. In- en uibvoerrechten, waanvan geen ontheffing ver-
leend kan fwoinden, iworden in het leven geroepen door dan
Raad van Volksconimi’ssarissen. Wijzigingen kunnen alleen
worden toegestaan ‘bij bijzondere han’delso,vereenkomsten
met Staten.

M. Kaiiiv,
Voorzitter van iden Al-Russischen Centralen Uitvoerenden Raad;

A
EsuKinzF,
Secretaris van den A’l-Russischen Centralen Uitvoerenden Raad:

Moskou, Kremlin, 13 Maart 1922.

BOEKAANKONDIGI NG.

Mr. Dr.’ J. H. R. S’inninghe Darnst.
De Wet op de Dividend- en Tantièrne-
belasting.
Zwolle, W. E. J. Tjeenk
Willink, 1921. –

Na de Wet op de Inkomstenbelasting heeft Mr.

Damsté nu ook die
op
de Dividend- en Tantièmebe-
lasting van een uitnemend commentaar voorzien.

Dc volgende regel’s uit onze beoordeelin.g van het
vorige werk
1)
van dezen schrijver passen volkomen
ook voor het thans vQor ons liggende boek:

,,Dit commentaar onderscheidt zich zeer gunstig van
,,de reeds bestaande dn door beknopthei’d èn door uitge-
,,bi-ei’de behandeling van de essentieele gedeelten. Terwijl
,,anjdere schrijvers zich rtevreden stellen ‘met enkele opsom-
,,ming van citaten uit Kamerstu,kken, niinisterieele voor-
,,seliriften en jurisprudentie, de onibelangi-ijke beslissingen
,,’niet supprimeeren en de algemeene ‘beteekenis van som-
,,mige, in schijnbaar speciale kwesties gewezen arresten
,,niet naar voren brengen,bespreekt, Mr. Dan’istd de alge-
,,lneenc ‘beteekenis ‘der wetsbepalingen aan de hand van
,,littei-atuur en jurisprudentie, maakt hij ioowel van ‘het
,,arti.kel als van de rechterlijke uitspraak de bedoeling
,,duïdelijk, geeft hij zijn boek groote instructieve waarde.”

Met deze overwijzing van een vroeger gunstig oor-
deel op een nieuw werk zou ik kunnen volstaan, ware
het niet, dat dit boek nog een bijzondere aantrekice-
lijkheid bezit. Alvorens tot bes’i’ekin’g en verklaring
van de wetsartikelen en hun toepassing ovei- te gaan
geeft Mr. Damsté een överzicht van de wordingsge-
schiedenis der onderhavige belastingwet. Deze inlei-

ding is zeer belang,wciokend. Vooreerst leert ‘zij den
niet-deskundigen. lezer – die zich verwondert, dat
over een pas drie jaar werkençle wet reeds zdéveel
jurisprudentie bestaat, dat aan het commentaar op
art. 2 alléén reeds 50 bladzijden kunnen worden ge-
wijd -, dat de dividendbelasting feitelijk al nieei- dan
een eeuw oud is. Aanvankelijk als onderdeel der
patentbelasting, daarna in het kader der bedrjfsbe
lasting en nog later krachtens de wet op de inkom-
stenbelasting heeft de fiscus van 1819 af de uitdee-
lingen van naamlooze vennootschappen aan haar aan-
deelhouders aan belasting onderworpên; in 1918 is
deze heffing krachtens een afzonderlijke wet besten-
digd en dooi’ een heffing op tairtièmes ed. aangevuld.
Mr. Damsté beschrijft nu op zeer levendige wijze, hoe
omtrent deze heffing steeds andere -theorieën zijn
verkondigd, hoe ze vaak als on’billijk is bestreden, ‘maat
op utiliteitsgronden gehandhaafd en hoe men meer-
malen op die utiliteitsgronden een schijnbaar-deug-
delijke leer heeft opgebouwd om de heffing ook
theoretisch te kunnen verdedigen. Duidelijk blijkt uit

1)
Zie ,,Econ. Stat. Berichten” 1919 blz. 738.

410

ECTÖMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

3 Mei 1922

des schrijvers overzicht, hoe ‘deze ‘belasting rtelke:ns van

karakter is yeranderd, totdat zo eindelijk is ontaard

tot een heffing, die vrijwel niemand meer bevredigt,

die den een onevenredig zwaar tref t, den ander een

gemakkelijke gelegenheid tot ontduiking, althans tot

ontkoming biedt, het een zoowel als het ander door

louter formeele oorzaken.

Deze belasting is een sprekend voorbeeld van de’

traagheid van den fiscus: een eenmaal aan belasting

onderworpen object wordt niet spoedig losgelaten, al

is de heffing ook nôg zoo moeilijk verdedigbaar. Moge

dit voor den wetgever aanleiding
zijn
om het treffen

van nieuwe objecten met belasting zeer, zeer ernstig

te overwegen! Niet slechts hun, die met de Dividend-

en Tantièmebelasting zelve te maken hebben, maar

ook een ieder, die op onze toekomstige fiscale poli-

tiek invloed kan of wil uitoefenen, zij daarom de

lezing van dit uitnemend werk warm aanbevolen.
P.

Dr. Ernst ,S’chulze, Die Zerruettung

der Weltwirtsclvaf t,
Uitgave van W.

Kohlhammer, Stuttgart-Leipzig-Berlin
1922.

Na het lezen van dit boek, hetwelk om later te
vermelden redenen geen onvermengd genoegen is,

blijft de indruk bestaan, dien men na de eerste vijftig
of honderd bladzijden reeds krijgt: de schrijver heeft zich een even moeilijke als dankbare opgave gesteld,

doch heeft deze helaas niet geheel kunnen volbren-

gen. De oorzaak daarvan zal, wellicht zijn, dat hij

overstelpt is door den omvang van
zijn
met grooten

ijver verzameld materiaal, dat betrekking heeft op elk

•
gebied van het economische leven en verkregen werd

uit dagbladen en tijdschriften, zoowel als ‘uit parti-
culiere en publieke mededeelingen.
Wij noemden de opgave, welke hij zich heeft ge-

steld dankbaar; zij is. dit omdat er schier geen onder-
werp boitaat, waaraan grooter practisch belang moet

worden toegekend dan aan .het thema van dit boek::

den tegenwoordigcn ontwrichten toestand van ‘de
economie der .geheele wereld zoowel als dien van de

afzonderlijke volkeren te beschrijven, de oorzaken
ervan uiteen te zetten, de gevolgen in het licht te

stellen en aan de hand van deze onderzoekingen den
weg naar herstel aan te geven. Deze opgave evenwel
is, zooals reeds volgt uit de opsomming der proble-
men, welke zij omvat, buitengewoon moeilijk,
F
n
i
e
t

alleen omdat zij een zeer zeldzame kennis van feiten

en theorie vereischt, maar ook omdat men groot ge-.

vaar loopt te blijven steken in .algeineenheden, zaken

die algemeen bekend
zijn
te releveeren in hoogstens.

nieuwen (maar daarom nog niet beteren) vorm en,
ten slotte ook gevoëls- en temperamentsuitingen’
naar voren te brengen als de resultaten van onpar-
tijdig onderzoek naar de feiten op wetenschappelij-

ken grondslag. Aan geen van deze gevaren is de

schrijver geheel ontkomen en misschien wel het min-
ste aan het laatstgenoemde. Zulks kan gemakkelijk
ertoe bijdragen, dat zijn boek vooral in het buiten
land, niet de belangstelling zal ondervinden, welke

het zou kunnen verdienen op grond van het rijke
(zij het ook niet ten volle verwerkte en hier en daar,

toch ook weder onvolledige) materiaal.’ Waar de
schrijver uitsluitend zakelijk zijn thema behandelt,
het materiaal doordenkt en heeft verwerkt, biedt hij

ongetwijfeld iets goeds. Als voorbeelden daarvan’
mogen worden’ genoemd de geheele opbouw van het

boek, eenige hoofdstukken over de oorzaken van de

crisis, over den achteruitgang ‘
v
an den wereldhandrel..

en voornamelijk ook de beschrijvende deelen van het
valutavraagstuk. En zoo zouden er nog meer ver-

meld kunnen worden.
Behalve de reeds genoemde tekortkomingen is het
echter vooral én bepaalde die de lectuur onaange-
naam en moeilijker maakt – dan noodig is voor den
lezer, die in het boek meer wil vinden dan een ver-

zameling van materiaal: de vaak hinderlijke
stijl.
Door

de verbinding van het gewild-opgeschroefde met veel-
vuldige taal-onnauwkeurigheden, moeilijk gevonden

en steeds herhaalde vergelijkingen, maar bovenal

door het streven naar origineele werking en door
het voortdurende spatieeren geeft het den indruk
van onvoldoende rijp te zijn en vap een te groote

zelfgenoegzaamheid. Dit verzuim van de plichten
eens
schrijvers
tegenover den ernstigen lezer – tot

wien hij, zich immers richten wil – doet aan het

werk meer afbreuk dan de auteur wel zal willen ge-

boven en dan voor het boek op zichzelf te wenschen

‘is, aangezien het in elk geval een aansporing ‘vormt

tot he’t zelf-overdenken der daarin behandelde vraag-
stuilaken.
R. M. R.

ONTVANGEN:

Het Bankroet der tegenwoordige Sociale Politiek

door E. 0. van Dorp; ‘A. W. Sijthoff’s Uitgevers

Maatschappij, Leiden, Paschen 1922.

OVERZICHT VAN TIJDSCHRIFTEN.

The American Eco’nomic Re’view. –
Oarnb.ri’dge, Maas., Maart 1922.
J. H. Hollander,
The Economist’s spiral;
E. R. A.

Seligman,
‘The State of our national finances;
W. B.
Donham,
Business ‘teaching by ‘tihe oase system; Pro-

posed program ‘of social studies in secondary schools;

R. G.Blakey, The Revenue-Act of 1921.

W ei t w i r t s ch .a f t. – Berlijn, December 1921.

H. Fehlinger,
Die Eisenbadinen Süd.afrikas;
Fr.

Run.lcel,
Zur künfti.gen Geataltung des deutschen

Ausse’nhanclelsnachrichtendiens’tes. (Schlusz).

1 d om. – Berlijn, 3anuari 1922.
Dr. Schn’ee,
Das Schicksal der deu.tschen Kobonien

und die Weltwirtsch’aft;
Dr. K. Ja’n.ovsky,
Weltwirt-

schaftliche Gedanïkeng.nge eines Mitteleurop.ers.

1 de m. – Berlijn, Februari 1922.
Dr. Gotheiv..,
Die Weltwirtschaftskrise;
Dr. 0. F.

Oehmic/ven,
Deutschland.s Zoilpolitik.

D i e B a n k. – Berlijn, J’anuari 1922.

A. La.nsburgh,’
Die R.ückkehr zur Goldwhrung;

0.
L. Schmitt,
Die Prchleme der B,ankgeinne.

Idem. – Berlijn, Februari .1922.
A. La’nsburglv, B,ankpraxis;
A. L., Das
gefiihrliche

Provisorium; C.
L. Schm.iti,
Die Prebleme dor Bank-

gewinne.

Jour’n’al of t h e I n s t i t ute of Bankers.
Londen, Maart 1922.

bevat o.a.: A. Williams,
Ban’kers’ advances en produce and the
documents of title thereto;
L. Le M. Mintij,
The

corporate trust departnient of an American ‘bank;
J. Brun.ton,
Oosnpositions and ‘arrangements with

creditors.

T d e m.

Londen, April 1922.

bev.at
o.a.:
H. K. Gordon,,
Far Eastern jottings;
E. Sykes,

Mr. R. G. llaw.trey on the efficacy of the rate of

d’iscount;
J. Bruv.tow,
The law of set-off.

Political Science Quarterly. – New
York, Maart 1922.
A. H. Abbott,
The League’s disamnament acti’vities

– and the Washington conference;
R. L. Mott,
The

political theory of syndicalism; J. R. Commons,
A

progressive tax on bare-land values;
W. L. Wester-

man,
Sources a’nd methode in eco’nomic history;
Ch.

E. Chapman,
A. Monroe doctrine di’vided;
W. F.

Ogburn
‘and
D. Thonas,
Are in:veutiens inevitable;
D. R. Fox,
State history, H.

Revue internationale de Sociologie.
– Parijs, Nov
‘ .—Dec. 1921.
G. L. Duprat,
0onsquences sociologiques de le

3 Mei 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

411

n•atalit& anormaJe;
R. A. Orgaz,
Les idées sociales en
Argent.ine.

The Geographical Journal. – Londen,
Februari 1922.

0.
K.
Howard-Bury,
The Mount-Everest expedit-
ion;
G. L. Mallory,
Mount-Everest: The reconnais-
sance;
A. Stem,
A Ohinese expeclition across the Pa-
mirs and Hindu.kush.

Id e m. – Londen, Maart 1922.

G. M. Gat horne-Hardy,
A recent journey to nor-
thern Labrador;
J:
B. L. Noel,
Some notes on .photo-
graphiic equipment and methods for travellers;
J.
M.
Wordie,
Jan Mayen ‘island;
H.
0.
Forbes, The ‘topo-
graphy of Caesar’s last campaign against the Bello-

vaci; ‘Dhe Mount-Everest expedition.

1 d om. – Londen, April 1922.
Ph. Brockiehurst,
Across Wadai;
0.
G.
S.
07045-
ford,
Archaeology and the ordnance survey; W. R.
Cartes,
The emporer Kang ilsi’s edict en mountains
and rivers of China;
H. T. Munn,
The economic life
of the Baffin island Eskimo;
A.
R.
HivJcs,
Stereo-
graphic survey: the steTeoautograph;
M. N. MacLeod,
Stereographic survey: the autocartograph; The Inter-
national Hydrograpic Bureau.

Z e i ta ch r i f t f ü r Handelswissen-schaftliche Forschung. – Leipzig, Jan.-
Febr. 1922.
Dr. H. Groszmawn,
Die bedingten akzessorischen)
Forderungen und Schulden in Buchhaltun(P und
Bilanz;
Dr. Hiibner,
Die nenen Formen des deutschen
AussenhandeJs (:Foltset2u).

MAANDCIJFERS.

G.IRO-K.ANTOOR DER GEMEENTE AMSTERDAM.

Januari 1922

Februari 1922
Posten

Bedrag

Posten
1

Bedrag

Ontvangen en
betaald:
in contanten.
26253
f

12.241.418
25110
f

11.702.710
door over- schrijving

).
85708
,,

80.558.564
102312
,, 55.345.784
Particuliere
rekeniiighoud.
14338
)
,, 26.096.027
14590
2
)
20.851.266
Saldo te goed
part, rek. uo.
–
,,

10.525.430
–
10.933.482
Depsito’s voor
een jaar vast.

1
9352)
.,

1.858.500
1052
2

2.071.000
1)

Inciusieve verrekeningen
tusscben
eemeenrediensten.

,i’nde
pim.
f
17.676.50,59 per maand
Jan. en t 7.340.627,91
per maand Febr.
‘t

Aantal.

STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.

N.B.

beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.

GELDKOERSEN.

BANKDISCONTO’S.

Ned fDisc.Wissels. 4
1Juli ’15
Zsveeds.R,ksbk5
10Mrt.’22
.BlBiEff
5
+
190ct. ‘2(1
Bk.v. Noorw.. 6
25Jan. ’22
lVrsch. in E.C. 6+
190ct. ’20
Zwits. Nat. Bk. 3
2 lIrt.
1
22
Bk. van Engeland 4
13A1)r.’22
Be1g.Nat.13k.5-5
19Mei ’21 Duitsche Rijksbk. .5
23Dec. ’14
l3ankv. Spanje 6
4Nov.’20
Bk. van Frankrijk 5
ii
Mrt. ’22
Bank v. Italië . 6
20 ,Wei ’20
Oostenr. Hong. Bk. 7
30Nov.’21 F.
Res, Bk. N.Y. 4
V
2Nov.’21
Nat. Bk. v. Denem. 5
25Apr.’21
Javasche Bank
3
+
1Aug.’09

OPEN MARKT.

Data
Amsterdam
Londen
Part.
Berlijn
Part.
Parijs
Part.
N. York
Ca11-
Part.
1

p,
0
j
0
,,
disconto
sc
disconto disconto
disc.
moneg

29 April ’22
411_818
l
41!
2
211
45/
–
411_5
1)

24-29 A. 22
41/.8/
41
3
-5
2
1
1
3

4-
5
1
–
3-5
18-22 ,, ’22
4
1
/
4
_’/
4 8
21
4_51
–
3-3
1
1,
10-13 ,, ’22
4118_t/s
381…411
2l8-/4
4.81
–
25-30 A. 21
18-/4
3
1
1
3
_4
1
/2
51-6
4_
8
1
–
6-7
26A.. 1 IL’20
318-1
5
4314.581
4
618-/4
4_51
–
4-10
20-24Ju1i’14
311_81
2
1
1-1
21/_h/
21
5’/7
1
/
1)
Noteering van 28 April.

WISSELKOERSEN.

WISSELMARKT.

Op de wisselmarkt viel de ‘geheele week een nerveuze
stemming waar te nemen. Deviezen waren alle aangeboden,
doch stof tot bijzondere opmerkingen geven de koersen niet.
Op de termijnmarkt was wat meer aanbod ‘van Londen,
terwijl Fransahe en Belgische francs zeer gezocht bleven.

KOERSEN IN NEDERLAND.

D
al,,
Londen
5)
Parijs
5)
Berlijn
S)
Weenen
S)
Brussel
*5)
New
York”)

24 Apr. 1922..
11.651
24.57+
1.031
0.03
3
,
22.58
2.63
8
/
9

25

,,

1922..
11.65
24.55
1.041
0032252
m
2.62
1
/
8

26

,,

1922..
11.64
24.32+
0.93+
0.03+
22.33
2.63
27

,,

1922..
11.62+
24.22+
0.92+
0.031 22.26
2621
28

,,

1922..
11.60+
24.05 0.93
0.03.1
22.08
2.62
1
/
29

,,

1922..
11.60
24.-
0.92
0.03
–
–
Laagsted. w. ‘)
11.59
23.95
0.88 0.03
21.95
2.611
Floogste ,,

,,
11.66
24.62
+

1.12
0.031 22.65
2.63
11
2

22 Apr. 1922
11.64+
24.55
0.98+
0.03+
22.56+’2.63′
13

,,

1922 11.63
24.40 0.88
0.03122.54+
2.621
2

i1untpariteit..
12.10
48.-
59.26
50.41
48.-
2.48
1
1
5)
Noteering te Amsterdam.
*5)
Noteering te Rotterdam.
t
) Particuliere opgave. E) Noteering van 21 April 1922.
Data
Slock-
holm
5
)
Kopen-
hagen’)
(Arts.
tlanla)
Zwitser-
land
5
)
Spanje
1)

Batavla
1)
telegrafisch

24 Apr. 1922
68.60
56.10 49.95 51.29 40.85
9999’j
2

25

,

1922
68.50 55.90
6850
51.20
41.-
99_99113 26

1922
68.45
5585
49.60
51.171
40.80
9; 091
27

1922
6820 5585
4985
51.174
4075
99_99
1
/
3

28

1922
6815
55.90
4930
51.15
4070
99_9911
29

,,

1922
6810 5575
49.20
51.-
4065
98
L’ste

d. w.
1
)
68.-
5540
49.-
50.95
4060
99
FE’ste

,,

,,

)
6870
56.10 50.10
51.30
4120
99
112
22 Apr. 1922
6850 5620
50.10 51.20
4090
99.991/2
13

,,

1922
68.65
55.95
48.83
51.25
40.95.
98
1
1,_99
tuntpariteit
66.67 66.67 66.67
48.- 48.-
100

5) Noteering.te Amsterdam.
1) Particuliere op
a
ave.

Termijunoteeringen der Valuta-Kas.

Ecarts tusachen termijnooteering en contanten koers

(week van 24-28 April 1922).

Londen.
Med. Mei
Med. Juni
Med. Juli
Hoogste B Koers
agio.

1
3
1
4
ct.
agio

3’/
4
ct. agio

4
1
1
2
ct.
Laagste B

,,
,,

1
1
2

,,
,,

2
1
1

,, ,,

4
Hoogste L

,,
2
1
1

,,
,,

3
3
14
,,

5
Laagste L

,,
1

,,
,,

21

,, ,,

4112

New-York.

Hoogste B Koers
agio

3
18 ct.
agio

814 ct.
agio

1

ct.
Laagste B

,,
disagio

118,
1/
11
9

Hoogste L

,,
agio

8/

,,
,,

31
4

Laagste L

,,
Pan
1
1

”
‘,

5
f

Parijs.

Hoogste B Koers
agio

21
3
ct.
agio

5

ct.
agio

10

et.
Laagste B

,,
Pan
211i
5
Hoogste L

,,
agio

2
11
8

5
10
Laagste L

,,
Pan
2/
5

Brussel

Hoogste B Koers
agio

5

ct.
agio

7’/
3
ct.
agio

15

ct.
Laag8te B

,,
2
1
1
7
11
2

Hoogste L

,,
5
10
,,
15
,,
Laagste L

,,
2’/

,,
,,

7
11
12
11

Berlijn.

Hoogste B Koers
Pai
Pari
Pan
Laagste B
Pari
Pari
Pan
Hoogste L
Pari
Pari
Pan
Laagste L

..
Pari
Pari
Pan

412

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

3 Mei 1922

KOERSEN TE NEW YORK.

D
°
CableLond.
ZklitParlja
ZichjBerltjn
Zicht Amsterd.
(In

per)
(In
ch.
p.fri.) (in
ci. P. Mrk.)
(In
ds.
P. gld.)

29 April

1922

4.42.62

9.18

0.35

38.14
Laagste d. weel4

4.42.50

9.15

0.35

37.98
Hoogste
,,

,,

4.43.37

9.35

0.43

38.14
22 April

1922

4.42.62

9.33

0.39

37.95
13

1922

4.41.62

9.28

0.34

.

37.93
Muntpariteit .

4.86.67

5.18
1/
4

95114

401/ie

KOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN OP LONDEN

Plaatsen en
Landen

1
Noteerings-
15April
22April
24-29 April’22
29April

1
eenheden
1922
1922
Laagste
1
Hoogste
1922

Alexandrië..
Piast. p. £1
9771 9715132
97151

97
15
1
.
1
97
15
1
32

B. Aires’)..
d. p. $
144
1
1
1
,
44
4
31,
441
!2
9
132
Calcutta
..
. .
5h. p. rup.
113
1
1
1135132

113
1
1
1131/4
1i35/2
Hongkong ..
id. p. $
2151 2161
216
217
2,’6I
3

Lissabon
..
. :
d. per Mii.
45/
1j6
4118
431s
4’/
Madrid

….
Peset.p.
28.42
28.50 28.30 28.55
28.53
•Montevideo
1
d. per $
4214
2

42
3
1
4

421
43
1
12
43
1
1
Montreal….
$ per £
4.52
1
1
2

40.50k 4.47
4.5011
4.50
•R.d.Janeiro.
d. per Mii.
7
0
1.
6

7518
791ie
Lires p. £
811,
6

7
1
1
2
2
,7
10
1
32
3.

81112

81.00 84
1/
4

83
15
1,
6

Shanghai….
Sh. p. tael
313
1
1
2

315
1
1
3!4/2
315314
315118

Rome

…….

Singitpore

..
id. p. $.
2/3″i, 2/3
2
h/
33
.2/3hhl,,2/3
1
h/
j
,
1
2/3
25
1
33

•Valparaiso..
peso p. £
39.60

39.60
39.30 39.60 39.60
Yokohama . .
5h. p. yen 2/1/
52

2Il/
4

2/1u
1
,
ie

2111311

2111
4

• Koer8en der v
oor
af
gaan
d
e
dagen.
1)
Telegrahach
transfert.
2)
Noteering van 13
April.
8)
Idem van
21
April.

–

NOTEERING VAN ZILVER

Noteering te Londen te New York
29 April 1922

……34
8
/s
671
3

22

,,

1922

3451s
671
13

,,

1922

33I
6511s

8

,,

1922

33814
.
6571
30 April 1921

3431
t

.
6071
,

1

Mei

1920

…..

633,14
1I1113
20 Juli

1914 _… 24
15
1,
0

54
1
1

NEDERLANDSÇHE BANK.

Verkorte Balans op 1 Mei 1922. Activa.
Binnenl. Wis-( H.-bk.
f
87.268.972,77
,, 42.167.706,90

seis,’Prom.,t B..bk.
enz. in disc.

Ag.sch.
,, 70 059.389,77112
f

199.496 069,44
1
/
2

Papier o. h. Buiteni. in
disconto

–
Idem eigen portef..
f
92.912.044,-
Af: Verkocht maar voor
de hk. nog niet afgel.

92 91 2.O4-
Beleeningen
f
87.9l3.210,56’/
{H..bk.
itici. vrsch.

B.-bk.
,,

15.113041,40
1
1,
in rek.-crt.
Ag.sch.
,,
86917.454.63
op onderp.
fl89 943.706.60

Op Effecten

……
f16416655928
‘)7’771′)7’)
eis Ib’U.

.

189.943.706,60 –
Voorschotten a. h. Rijk ……………3.827.434,09
Munt en Muntmateriaal
Munt, Goud ……
f
56.238.205,.-
Muntmat., Goud ..
1
.549 650 860.97

1b05.b9.Ub5,97
Munt, Zilver, enz..

,,

5.574.826,77
Muntmat., Zilver

–

611 46389274
El fecten

”

.

–
Bei.v.h.Res.fonds..
f

5.317.447,-
id. van ‘/,v. h. kapit.
,,

3.937.602.62112

9.255.049,6211
Geb.enMeub. de, Bank …………….
,,

3.747.500,-
Diverse rekeningen ………………..
,

33.688.447,09

f 1.144.334.143,59

Paasiva.
Kapitaal

…………………………
f

20.000.000,-
Reservefonds.

…….. ………. …..
,,

5.386.728,62
1
1,
Bankbiljetten in omloop …………

..1.055.698.265,-
Bankassignatiën in omloop………….

4.087.826,62
Rek.-Cour.
,
Het Rijk 7′

–
saldo’s:

J Anderen
,,

32.355.785,12’1
2

,,

32.355.785,12
1
1
Diverse rekeningen ………………26.805.538,22

f1.144.334.143,59
NED. BANK
1 Mei
1922
.(vervolg)

Beschikbaar metaalsaido …………..
f
392.356.725,37
Op de ba8i8 van ‘/, metaaldekking….
,,
173.728.350,02
Minder bedragaanbankbiijetten in omloop
dan waartoe de Bank gerechtigd is..
1.961.783.625,-
Verschillen In. d. vorig. weekst.

Meer Minder
Disconto’e

.. ………..

19.325.720,52′!,
Buiteniandsche wissels

47.547,-
Beleeningen

.. ……..

56.877.274,69’/,
Goud…… ……….

–
–

–
Zilver ………..•0 –
32.727,90
1
1,
Bankbiljetten………..70.613.195,-
Part. Rek.-Crt saldo’s..
2.741.952,69

Voornaamste posten in duizenden gmldens.

Data
Goud
Zilver
a
je

en
.
bili’

Andere
opetschba,e schulden

605.889
5.575
1055.698
36.444
605.889
5.608 985.085
37.241
1

Mei

1922…….
24 Apr. 1922

……
605.953
5.271
998.014 29.486
10

1922 …..605.953
5.420
997.132
30.802
3

1922 ……
605.953
5.567
1.002.479
41.888

18

1922

……

2 Mei’

1921 ……605.948
13.926
1.118.859
52374
1

Mei

1920 ……
635.451 11.624
1.143.851
102.200

25 Juli

1914……162.114
1

8.228
1

310.4371
6.198

Data

.
Totaal
bedrag
disconto’s

1

!liCrVafl
1

Schatkist.
1

prom essen
Belee.
ningen

ijeschi,-
baar
Metaal-

Dek.
kings-
Derden-
tage

1 Mei

1922 199.496
26.000
189.944
392.357
59
24
Apr. 1922 180.170
26.000
133.066
406.356 60
18

19221176.541
‘30.000
140.038
404.995 59
10

19221181.515
35.000
133.250
405.047
60
3

1922J 203.201
58.500
134.295
401.908
60

2 Mej

19211274.655
114.000
231.516′
á84.850
53
1 Mei

19201 235.669
143.000
277.087 397.349
52

25Juli

19141

67.947
14.300
61.686
43.521′
75
1)
Op
de baai,
van iil
a

snetaaldekliing.

Uit de bekendmaking van den M in i ster v a n .F i na n
ci ë n blijkt, dat uitstonden op:

24April 1922

1

1Mei1922

Aan schatkistpromessen.. f421.850.000,- 1 [417.880.000,-
waarv. direct bij Ned. Bk
,,
26.000.000,-
,,
26.000.000,- Aan schatkistbiljetten

,,287.080.000,- ,,304.l04.000,-
Aan iilverbons ………
,,
30.776.320,-

30.180.937,50

Onder de vlottende schuld is begrepen:

–
Voorsch. aan de Koloniën ,,263.55 1.000,- ,,269.957.000,-
Voorschot aan Gemeenten

28 Februari

31 Maart
voor door Rijk voor hen ‘

84.776.664,48
,,
88.856.161,46
te heffen luk. belastingJ

24 April

1 Mei
Tegoed v.d. Postch. & G.dst I
53.512.846,40
I 53.512.846,40

JAVASCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldenB.De samengetrokken
cijfers der laatste weken zijn telegrapkisch ontvangen.

.B k.

Andere Beschikls.
i je
Data

Goud

Ziloe,

en
°”

opeischb.

metaal.
tt
–

schulden

saldo

22Apr.1922 –

184.000

. 263.000

97.000

112.500
15

1922

–

185.500

265.500

98.000

112.800 8

1922

189.750

266.000

102.000

116.150

25 Mrt. 1922

1
.48.631

38.55ï

262.271

84.101

118.517
18

1922

146.063

37.991

266.263

80.958

115.245
11.

1922

143.095

37.347

272.361

72.479

112.150

23Apr.1921

225.219

13.231

316.829

154.537

144.440
24Apr.1920

183.105

‘ 4.785

317.078

103.439

103.995

25 Juli 1914

22.057

31.907

110.172.

12.634

4.8422

ato

•

ree-
Wissels.

Voor-

Dek.

–

Diverse

–

Dis.

buiten

8dec.

schotten

kings.

–

betaalbaar

Gouu.nem.

nin
g
en
lage
conto s

IV..Ind.

ningen

aan het

.

percen.

22Apr.1922

150.930

25.300e

51 15

1922

154.400

24.500′

•°°

51
8

1922

153.680

24.800

.

52

25Mrt.1922 37.037

19.436

87.517

7.433

25,972

51
18

,,

1922 37.324

20.221

88.313

7.668

27.259

53
11 Feb. 1922 37.776

20,047

88.901

4.149

31.229

52

23Apr.1921 38004

23.108

94662

60.699

32.710

51
24Apr.1920 15.394 24.350 139.958

35.591

35.394

45

25 Juli 1914

7.259

6.395

47.934

6.446

2.228

44

) Sluitpoat activa.

8)
Basis
55
metaaldekking.

8) Creditoaldo.

3 Mei 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

413

DE SURINAAMSCHE BANK.

Voornaamste posten in duizenden guldens.

Data
Metaal
Circulatie
Andere
opeischb.
schulden
Disconto’s
Di

reke.
ningenl)

18Mrt. 1922,,..
1.603
2.146
957
1.093 1.122

11

1922….
1.597 2.181
1.010 1.097
1.142

4

1922

…
1.477 2.271
673
1.100
1.181

25 Febr. 1922.. ..
1.474
2.123 763
1.092 1.112

18

1922….
1.474
2.063
908
1.091
1.104
11

1922….
1.474
2.157
888
1.097
1.097

191trt. 1921,…
1.140
2.247
751
2.045
206
20Mrt. 1920….
1.052 1.568
931
1.755
494

25Juli 1914,…
645
1.100
560
735 396

t)
Sluitpost der activa.

U1TENLANDSCHE BANKSTATEN.

BANK VAN ENGELAND.

Voornaamste posten, onder bijvoeging der Currency Notes,
in duizenden pond sterling.

Data
Metaal
Circulatle Currenci, Notes.

Bedrag

1

Goudd.

1
Gov. Sec.

26 April1922
128.873 121.307
303.229
20.500
264.221
19

1922
128.877 121.638 306.571
28.500
267.572
12

1922
128,863 122.439
307.300 28.500
268.391
5

,,

1922
128.879 122.897
302.977
28.500
265.692
29 Mrt. 1922
128.771
122.719
300.351
28.500
261.479 22

,,

1922
128.780
121.704
299.798 28.500
260.254

27 April1921
128.358 128.520
338.033
28.500
302.210
28 April1920
112.518 107.884
337.377
28.500
317.984

22 Juli

1914
40.164
29.317
– –
–

Data
Go,,. Sec.
Other
.

Sac.
.
Public
Depos.
Other
Depos.
Re-
ierse
Dek.’

26 Apr.’22
47.534
78.461
14.669
119.698
26.016
19,35
19

’22
48.454 78.102
16.835
117.761
25.689
19,08
12

’22
57.139 77.674
17.431
124.572
24.874
17,51
5

’22
59.399 80.378
24.163
122.365
24.432
16,67
29 Mrt.
1
22
46.319
97.931
30.037
120.504
24.502
16,27
22

,,

’22
48.465 86.397 21.860
120.330
25.525
17,95

27 Apr.’21
54.627
86.041 15.292
125.968
18.288 12,90
28Apr.’20
59.805 75.164
17.903 122.478
23.084
16,40

22 Juli ’14
11.005
33.633
13.735
42.185
29.297
521

1)
Verhouding
tueschen Reserve en Deposits.

DUITSCHE RIJKSBANK.

Voornaamste posten, onder bijvoeging der Darlehens-
kassenscheine, in duizenden Id ark.

Data
Metaal
Daarvan
Kas:es-
Ctres-
pete.

22April’22
1.019.307
999.868
3.622.769
132.627.759
3
14

’22
1.018.758
999.865
4.291.536
134.063.613
4
7

’22
1.019.017
999.876 4.979.747
131.837.249
5
31 Mrt. ’22
1.016.163
996.877
6.272.763
130.671.352
6
23

,,

’22
1.015.869
996.877
4.741.935
122.903.538
4
15

,,

’22
1.014,085
996.378
4.878.666
122.120.371
5.

23 April’21
1.100.467
1.091.583
23.630.632 68.379.152
36
23 April’20
1.094.919
1.077.645
14.541.409
46.228.045
34

23 Juli

’14
1.691.398 1.356.857
65.479
1.890.895
93
1)
Dekking
der circulatie dor,r metaal en Kaeaenacheine.

Data
Wissels
Rek. Cr1.
Darlehenskassenscheine
Totaal
In kas 6U de
1
.
uitgegeven
Retchsbank

22 April1922
149.563.658
29.771.760
12.478.000 3.603.300
14

1922
151.560.725
30.774.360
13.126.000
4.271.600
7

1922
144.857.004
25842.705
13.815.700
4.958.600
31 Mrt. 1922
148.682.924
33.358.332
15.063.700
6.242.900
23

1922
133.551.718
24.145.398
12.712.900
4.620.600
15

1922
140.866.650
30.665.855
12.866.100
4.758.800

23 April1921
54.020.794
15.945.450
33.248.500
23.567.900
23 April1920
37.380.220
13.072.550
l8.143.900
14.502.700

23 Juli

1914
750.892
943.964
–
1

–

BANK VAN FRANKRIJL

Voornaamste posten in duizenden 1 rancs.

Data
Goud
Waarvan
in het
Buitenland
Ziloer
Te goed•
in hei
Buitenland

Buii.gew.
000,sch.
1

ald. Staat

27Apr.’22
5.526.878
1.948.3671
282.732 629.136 21.100.000
20Apr.’22
5.526.603
1.948.3671
282.723 629.253
22300.000
13

,,

’22
5.526.225
1.948.3671
282.154 629.984 22.200.000
6

,,

’22
5.526.225
1 ‘ 948.3671
282.154
680.367
22.200.000

28Apr.’21
5.514.735
1.948.367
271.386
655.841
26.000.000
29Apr.’20
5.586.312
1.978.278
244.085
830.875 25.300.000

23Juli’14
4.104.390
–
639.620
–
–

d

Wtuela
Uiige.
stelde
Wissels
[

Belee. ning
Bankbtl-
jetteui

Rek. C,t.
Parli-
culteren

Rek.
Cri.
Staat

2580165
41.325
2.282.236
35.787.208
2.358.046 53.962
,,
2.621.043
42.420
2.322.493
35.951.264 2.310.435 35.279
.r
2.655.125
45.631
2.402.913 36.153.385 2.091.372
19.742
.’
2.655.125
45.631
2.402.913 36.153.385 2.091.372
19.742
0
2883.548
137.860
2.166.969
38.211.1842.94.379
71.540
2.308.504 559.562
1.784.456
37.687.600
3.379.465
89.842

1.541.980
–
769.400 5.911.910
942.570400.590

BANQUE NATIONALE DE BELGIQUE.

Voornaamste posten in duizenden francs.

1
Metaal .Beleen.
1
Bdeen.
1
Binn.
1

Rek.
Data

1
mcl.
1
van

van

J
wia.scls
1

Circu.

Crt.
1
buiten1. 1 buitenl. t prom. d. t

en

1

laiie

pa’ttc.
1
saldi
1
vorder.
1
provinc. 1 heleen. 1

27Apr.’22327.799
1
84.653
1
480.000
611.4966302.0321

283.115
20

’22
327.286 84.653 480.000
607.588 6.297.288
231 645
13

’22
326.327
84.653480.000
6162446320.677
209.976
6

’22
326.642
84.653 480.000 631.312
6.320.968
267.265

28Apr.’21
333.528
84.653
480.000
817.3456.105 858
535.327
29Apr.’20
360.814184.803
480.000
1

353.4875.123.174
1,278.341

VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.
FEDERAL RESERVE BANKS.
Voornaamste posten in duizenden dollars.

Data
Goudvoorraad
_______________
.
Zt!oer
etc.

F.R. Naies in
çircu.
1

Totaal
Dekking
in het
1

bui
bedrag
1
F. R. Notes
latte

12 Apr. ’22
2.985.738
2.150.024
–
126.2852200.305
5

,,

’22
2.983.201
2.137.914
–
126.400 2.198.072
29 Mit. ’22
2.975.355
2.155.604
–
128.024 2.181.843
22

,,

’22 2.976.703
2.140.942
–
127.907 2.183.374

15 Apr. ’21
2.286.879
1.483.001
–
198.198 2.868.527
16 Apr. ‘201
1.955.294
1.293.196
112.781
132.4373.073.693

Totaal

Gestort

Dek.

Goud.
Data

Wissels

Deposiio’s

Kapitaal

kings.
1
dekking
pete.’)
1
circul.
5)

12 Apr. ’22 667.151 1.803.031

104.109

77,7

**

5

’22 732.273 1.804.444 104.005

77,7

**

29

’22 738.643 1.805.136

103.993

77,8
22

’22 702.952 1.774.583

103.961

78,4

15 Apr. ’21 2.224.136 1.754.943

101.274

53,7

65,2
16 Apr. ’20 2.827.975 2.709.344

91.272

43,3

48,0
t)
Verhouding tusschen: den totalen goudvoonaad, zilver etc., en de
opejschbare
schulden: F. R. Notes en netto deposito’s.
5)
Na aftrek
van 35 pCt, der totale
dekkingsmiddelen
sla dekking voor de netto
deposito’s.

PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ HET
FED. RES. STELSEL.
Voornaamste posten in duizenden dollars.

Totaal

Reserve

Aantal uitgezette

b de

Totaal,

Waarvan
time
Data

banken gelden en F. R. bonk.,

a’epo.,lto

depostis
beleggingen
5 Apr. ’22
802
110.874.1991

1.313.825 13.735.549
3.121.448
29 Mrt, ’22
804
10.842.098 1.293.212 13.638.787
.3.130.607
22

’22
805
10.891672
1.256.746 13.694 699 3.132.921
15

1
22
805
10.909.042
1.423.36913.953.224
3.113.981

8Apr.’21
820
12.464.689
1.251.801
13.431.345
2.923.013
9Apr.’20
811
16.989.068 1.397.128
14.276.274
2.598.107

Aan het
etnd van ieder kwartaal wordt een overzicht
gegeven van enkele niet wekelijks opgenomen bankataten.

414

. ECONOMISCII-STATISTISCHE BERICHTEN

.3
Mei 1922

EFFECTENEURZEN.

Amsterdam, 1 Mei 1922.

Het karakteristieke van Genua, althans voor de inter-
nationale beurzen, is gedurende deze week de tendens van
afwachten geweest. Bijna oiveral heeft men er ide ‘voorkeur
aan gegeven de beurs-transacties izoo beperkt mogelijk te
houden; het scheen wel, aisof men ieder oogeublik een
nieuwe verrassing verwachtte, in welik geval men zioh niet
gebonden wenschte te zien idoor engagementen in de ddne
of in de andere richting. Hoewel, zooals reeds gezegd, deze
tendens in alle centra op te merken is geweest, was zij
toch het krachtigat te B e r i ij n, waar de markt IboFvendien
nog werd befn’vloed dooi- ‘de scherpe fluotuatÂies op de
valuta-beurs. Na de snelle en vrij scherpe daling der bui-
tenlandsche ibetiaalmiddelen op ‘het moment, idat liet Duitsdh-
Russische’ verdrag ‘van Rapa.11o bekend werd gemaakt, is
een periode gevolgd, die de toen ontstane ‘verschillen groo-
‘tendeels weer uit den rweg heeft geruimd. Merkwaardig is
deze gang van zaken zeer zeker geweest. Want het Duitsdh-
Russische verdrag heef t ‘veeleer, althans toen het pas ge-
publiceerd ‘werd, een stemming onder de Geallieerden ver-
oorzaak-t, die zeer zeker niet gunstig ivoor Duitsuhianci kon
worden genoemd. En toch kou de mark overal een honger
waardeering verkrijgen, zij het slechts tijdelijk. De oorzaak
hiervan moet hoogstwaarschijnlijk worden gevonden in
transacties ‘van Amerikaansehe ,,faiseu.rs”, diie houders
zijn van aeer groote posten .mrken. De waarschijnlijkheid
van deze ‘hy’pothese wordt grooter, indien enen den zeer
korten tijd van de makenihausse in aanmerking neemt. En
toch kon ook na den terugkeer ‘van een hooger niveau ‘voor
de buitenlanxlsohe betaalmididelen ide optimistische stem-
ming aan de beurs ite Berlijn niet terugkeeren. Meer en
meer geeft men zich rekenschap ‘van den ,,ohijn” der
conjunctuur ‘van de laatste ‘maanden. Nu de productie-
t

kosten in de industrie tot een geweldige hoogte zijn ge-t
stegen, zoodat de concurrentie met liet buitenland steeds
moeilijker wordt, komt langzamerhand het schrikbeeld der
‘werkloosheid naar ‘voren. Wel zijn de meeste fabrieken elog
van orders voorzien tot ver in dan herfst van het Jioopende
jaar, doch de bestellingen verminderen zienideroogen.
Hoogstwaarschijnlijk is deie omstandigheid ook voor een
goed deel de aanleiding geweest tot ‘het afsluiten van het
verdrag ‘van Rapallo. . Men ontiveinst zich echter niet, dat:
zonder de medewerking van de vroegere vijanden het ver-
drag daadwerkèlijk niet veel voordeel zal kunnen verschaf-
fen en het is hierom, .dat men ‘de oniderihaniclelingen van
Genun met zoo ‘buitengewone belangstelling ter ibeurze ivan,

Berlijn heeft gevolgd. Het ontbreken tot u toe ‘van eenigen
leidraad ter beoordeeling van de besluiten, die genomen
zullen worden, heeft de markt’ In het onzekere igehouden,
en heeft de tendens weifelachti.g gemaakt.
Ook te Lo’n.d en is een keer in de markt-stemming
op
te
merken igeweest. Do voortdurende hausse ‘van den laatsten
tijd, die voornamelijk tot. uiting kwam in ide afdeeling ‘voor,

beleggingswaarden, heeft in de afgelooipen ‘week een einde
genomen, waarop slechts enkele fondsen een uitzondering
hebben gemaakt. Weliswaar was de stemming geenszins
ongean’imeerd te noemen, doch ‘hetzelfde cverschijnsel, dat
de overige ‘beurzen heeft gekenmerkt, het verlangen om ‘den
loep ‘der dingen af te wachten, ‘heeft ook hier gedomineerd.
Dit is des te gemakkelijker te verklaren, omdat de groote
strijd der denkbeelden te Genua ‘hoofdzakelijk wordt uit-
gevochten tussohen de heeren Lloyd .George en ‘Poincaré.
Toch ‘is de ‘beurs te Lon’den niet al ‘te sterk ¼n,der den in-
druk gekomen. Ook al worden geen ingrijpende beslu,iten
genomen ton gunste van een herstel der ‘orde in Europa,
ook indien het Frankrijk zelfs mocht gelukken eenige
‘voordeelen te behalen, dan ‘nog ‘wordt de situatie voor
Engeland niet ‘zon heel ‘veel anders. In het meest ongunstige
geval, zal Groot-Brittannië nog iets langer geduld moeten
oefenen met de uitbreiding van ‘zijn buitealandschen
handel.

Te P a r ii ‘s echter ‘heeft een vaste stemming de overhand
gehad. De zeer conservatieve houding van de Fransohe dele-
gatie n van den heer Poincaré heeft op de beurs een:gun
stigen indruk gemaakt. Afgewacht ‘dient natuurlijk te
worden, wat met een ‘dergelijke houding zal ‘worden be-
reikt, doch, ‘zooals in het ‘vorig nummer hier ter plaatse
reeds ‘werd uiteengezet,
in
financieele kringen is men ten
volle overtuigd, dat Frankrijk geen overdreven eischea
stelt en juicht men iedere uiting van oonservatisme toe.
De markt te N e v Y
:0
rk ‘heek ten slotte ‘echter ook
niet kunnen
volharden
in haar optimisme. ‘Zelfs sandeelen
Koninklijke Petroleum moesten een deel ‘van hun aËvance
prijsgeven. Een bepaalde oorzaak is voor dc reactie niet
aan te wijzen, tenzij het mocht zij
:
n het nog steeds onbe-

rvredigend vooruitzicht op een uitbreiding van fden Euro-
peesahen handel, zoolan:g Genua geen ingrijpende ‘besluiten
heeft genomen. Weliswaar houdt Amerika
zich
‘officieel
buiten iedere jberaajdslaging, doch dat het niettemin groote belangstelling heeft voor alles, wat ten aanzien ‘van Europa
wordt ‘behandeld, toont wel ‘het zenden van een officieuzen
afgevaardigde naar de conferentie en het benoemen van
een lId ivoor de aanstaande ibanikiërs-samenkoenst. De feiten
stellen overigens de noodzak
e
lijkh
e
id ‘van uitbreiding ‘van
‘den ibuitenl:andschen hajnidel der V. S. in een duidelijk licht.
De jongste kwartaalstaat ‘van ‘de ‘Steeltrust toont aan, dat
er ‘zelfs nog iets minder is verdiend, dan in het laatste
kwartaal van 1921 ($19.340.000 tegen $19.506.000) en
dat de inkomsten zeer zeker ‘verre ten adhter blijven ‘bij
die van het eerste kwartaal van het vorig jaar, toen een
totaal van $ 32.287.000 werd bereikt. Het is ‘derhalve wel
beg
r
ijpelijk; dat Wallatreet ‘voorloopig eenige terughoading aan den dag ‘heeft gelegd.
Te o na e n t was de stemming o’verheei-shend gunstig.
Zeer sterk is ‘dit ‘tot uiting gekomen op de beleggings-
markt. Ondanks ‘het feit, dat de geldmarkt. iets ‘stroever is
geworden, zooda’t prolongatie-geld tot 5 pCt. monteerde
(iets, dat gewoonlijk gepaard gaat met een oereeukom-
stige daling ‘van beleggingswaarden) zijn de meeste fond-
sen uit deze rubriek krachtig gestegen. De emissie van
f
10.000.000 6 pCt. nbl. der Holland-Amerika Lijn, deel
uitmakend van een totaal ‘van
f
30.000.000 (waarvan
‘f
20
millioen in Amerika geplaatst) heeft een eclatanit succes
gehad. Een uiterst gering percentage kon slechts worden
‘toegewezen.. Ondanks deze extra ‘belastiing ‘van de geldmarkt,
hebben bv. Staatsleeningen, en speciaal de 6 pOt. leaning
1922, ‘zich kunnen ‘verheffen; de laatste behaalde zelfs een
record-noteering. Van deze ‘situatie heeft de Gemeente
Amsterdam gebruik gemaakt ‘een nieuwe tranohe ‘van

f
10.000.000 Obligaties te plaatsen, waarvan echter nog
niet bekend is of ‘zij kier, Idan wel in het buitenland ter’
inschrijving zal worden aangeboden.

24
Apr. 27 Apr: 1Mei
Rkngof

5
0/
Ned. W.
Scb

1918 88’1

88
9
1

88814 + 1/4

1
1
2
0/
0
, ,,

,,

,,

1916
87
1
1

871

87

–
118
4

0/

,,

,,

,,

1916
79

79
1
1

79
3112010

,,

….

…… – 70
1
1

71

71119

-+’
1>18
3

0/

,,

,,

..

……

61
25
/
32
621

621
3

.,..,
21
1
82

2
1
1
0
/a Cert.’N. W. S. ……
5l/
8

52
1
1

52
1
1

+
81

5

0/
Oost-Indië 1915 .. . – 92
3
1
4

921

921
6
oi

,,

1919

96

96

96
1
1

+ ‘/
4
0/
Oostenr Kronenrente
81

31

3/

5

0/
Rusland 1906 ……l0/

97/8

9,11,10
—
131,6
4
eb
Rus!. bij Hope & Co

951
4

9314

9

— 81
4

411
0/
China Gnud
1898

73

7I
5
/

71
1
1 —
l’/
4

0/ç
Japan
1899
……..64V
2

6411
2

64
1
/
4
0/
Argentinië Buiten!

66

66

68

+ 2
5

0/
Brazilië 1895 ……61’/
2

618
/

611
1
7

°/o Staatsepoor ……..104
1
/
4
103
7
/s
104
1
1
7
0/
Amsterdam
.
……..
104

104

104
1
1

+ ‘/
De
aandeelenmarkt
.was rustig, ‘zonder bepaalde ‘tendens.
Voor
petroleunswaarden
bleef de belangstelling bestaan,
hoewel de koers van ‘het hodfdfonds zich op ‘aanmerkelijk lager niveau bewoog, in aansluiting aan Wallsitreet.
Voor
bankaandeelen was
de stemming verdeeld. Het jaar-
verslag van de A’msterdainsche Bank is gedurende ‘de be-
i-ichtsperiode verschenen en hoewel de ‘balans een buiten-
gewoon iiquide positie aantoont, heeft het sterk tegen-
‘vallende dividend ad. 6 pCt. een grooten druk ‘op de be-
trokken aandeelen uitgeoefend. Ook een eenigszins pessi-
mistisohe toon in het ‘verslag zelve heeft invloed gehad.
Daarentegen ‘waren de overige. banik-aandeelen ietwat in
herstel.
Industrieele waarden
bleven gezocht, speciaal aandeelen
Jurgens Margarinefabrieken, die zich van het onlangs ge-
leden ”erlies aanmerkelijk konden herstellen.
Daarentegen bleven
tabakswaarden
gedurende de ‘geheele
week aangeboden. Naar het schijnt, bevat de thans
aan

de markt komende oogst vrij veel kleuren, die niet ‘voor
Amerika geschikt zijn. Bovendien vreest ‘nen, dat de ver-
minderde koopkracht ‘van Duitschiand er ‘toe zal mede-
werken, aanmerkelijke partijen onverkocht ‘te laten of
althans tegen ‘lagen prijs ‘van ‘de hand te ‘doen. Op sommige
dagen viel voor de betrokken aanideelen wel ‘eenig herstel
waar te nemen, icloch de tendens ‘was gedecideer,d omlaag
gericht. ‘

24Apr. 27
Apr. 1 Mei
Riizing of
daling.
Amsterdamsche Bank

140

135

13511 — 43/
Koloniale Bank ……….124
1
/
4
123

1231/4
—
1′
Ned.Handel-Mij.cert.v.aand 130

129
1
1
129

– 1

3 Mei 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

415

24
Apr. 27 Apr.
1 lf ei
Rngof

Rotterd. Bankvereeniging..
9981
4

10011
4

100/
4

+
‘/
Ainst. Superfosfaatfabriek
.
40
1
1
38
37
–
3’f9
Van Berkel’s Patent …….
4I
1
19
40 38
1
1
–
3’/
4

Insulinde Oliefabriek ……
…6/8
5
6
1
8

7
1
1
9

+
5
18
Jurgens’ Ver. Fabr. pr. aand
<71
711
3

721
4

+
11
1
4

Hollandia Melkproducten ..
140
138
1
1
4

138119
–
1119
Philips’ Gloeilampenfabiek
263 250
251
–
12
–
R. S. Stokvi8
&
Zonen ….
578
578
578
Vereenigde Bliklabrieken..
70 68
1
1
69
–
1
CompaniaMercantil Argent.
521
4

51
1
1
53
+
814

Cultuur-Mij. d. Vorstenland.
156
1
1
4

152
1
1
152119
–
331
4

Handeisver. Amsterdam. ..
371
1
1
369
1
1
369
–
2’/
Roll. Transatl. Handelsver.
21 17
8
1
4

20
–
1
Liede Teves
&
Stokvis ….
76 75
1
1,
76
Van Nierop&Co’sllandel-Mij.
1/
‘/js
8/
+
Tele
&
Co.’s Handel-Mij….
26
25
24
–
2
Gecons. Roll. Petroleum-Mij.
148
8
1
8

145
1
1
8

1451
8

–
2/
4

Kon. Petroleum-Mij . ……
490
485114

493
+
3
Orion Petroleum-Mij.
Afgest. Aand.
31
1
1
30
30
– 1
1
1,
Steaua Romana Petroleum
Mij. .. Afgest. Aand.
41
1
1,
40
40814
-314

Amsterdarn-Rubber-Mij.

..
88
1
1
8518
881
19
+
114

Nederl.-Rubber-Mij ……..
b50
50
11
4

51
+ 1
Oost-Java-Rubber-Mij……
140
1
1
142814

140
1
1
-1
1,
Deli-Batavia ……..
……
301
1
/
4

289
1
1
3

292
1
1
3

–
81
4

Deli-Maatschappij

……..
252/
9

244
243
1
1
3

–
Senembah-Maatschappij….
371
359
1
1
359
–
12

De
suikermarkt
hond in 41e afgelonpen dagen slechts !wei-
nig aanleiding tot een bizondere
bespreking.
Over
het alge-
meen fvaren de omzetten

uiterst
gering
en daalden

de
koersen d.ieniten.gevolge in meerdere of mindere mate.
De
scheepvaartmarlct
werd ‘gestimuleerd
door
het
suc-
ces van de nieuwe obligaties der
Holland-Amerika
Lijn.
Hoewel ide

vrachtenmarkt
nog

geen

enkele

aanwijzing
geeft, die een

verbetering
nou
kunnen doen verwachten,
schijnt het toch, dat het ‘publiek
iets meer belangstelling
voor de oude, hekende solicepvaartinaatschappijen
aan den
dag legt.

24 Apr.
27Apr.
1
Mei
R3:ngoE

Holland-Amerika-Lijn

. . . –
15411
9

14614
*
14211
9

—12
1
1
3
t
11

,,gem.eig
1411
8

131

‘
129
_12
8
1
5
j
Holland-Gulf-Stoomv.-Mij…
70
70
70
Hollandshe Stoomboot-Mij.
43
41
37
6
Java-China-Japan-Lijn
….
91
97 97
+
6
Kon. Hollandsche Lloyd.
..
21
2011
4

18
—3
Kon. Ned. Stoomb.-Mij…..
70
66
65
—5
Koninkl.-Paketvaart
Mij…
941/4
94112
91
12
+
1
14
Maatschappij Zeevaart
.. . –
73
1
1
66
66
7
1
/
Nederl. Scheepvaart-Unie..
106
I061
106
Nievelt Goudriaan
……..
140
143 148
+
8
Rotterdamsche Lloyd ……
137’/
2

136 136
1
1
– 1
Stoomv.-Mij.,,Hillegersberg”
67 67
-67
,,Nederland”
..
158 162
I611
+
33/4

Noordzee”
. ..
2911
4

28 28
– 11
4

,,Oostzee
..
…..
7l/
9

69
66
–
51)2
*
Ex div.

t
Ex 10
0/

div.
De
rubberafdeeling
bleef
zeer

stil
en eerder
aan den
flauwen kant.
De
..dmcrïkaansoke markt
bewoog zich geheel rvo/lgen.s de
aanwijzingen van Walistreet.

Alleen
marinewaarcien
ble-
ven te on.zent bij voortduring vast
gestenid.

24 Apr.
27Apr.
1
Mei
Rngof

American Car
&
Foundry
169
169
17I1
8

+
2/8
Anaconda Copper

……..
113
112
110
—3
Un. States Steel Corp…..
104’/
9

103
1
1
2

103
– 1
1
1
2

Atchison Topeka ……….
lO5f
105
11
105/
+
11

Southern Pacific ……….
97 97
95
—2
Union

Pacific
…………
148 145
144119
–
31/

Int. Merc. Marine orig.
Corn
21
1
1
1

231 241
+ 2
11,
1
10

prefs
87 89
891
+
2
5
18
De
geldm.arkt,
als gezegd, iet.s stroever,
vei-.moedelijk in
verband met de maan41wiisseliag;
prolongatie

ten

slotte
5
pCt.

GOEDERENHANDEL

GRANEN.
2 Me.i 1922.
De graanprijzen aan de markt •te Ohicago hebben gedu-rende de afgeloopen week sterk gefhictueerd, geleid voor-
namelijk door oogstborichten en Europeesche vraag. De tarweprijs bewoog zich vooral in dalende richting, naar-

mate de oogstberidh.ten meer en meer wezen op definitieve
verbetering in de vroeger zoozeer door droogte geteisterde
staten en op een zeer goeden stand van het gewas in de
meer oostelijk gelegen streken. Bovendien kon door het betere weder goede voortgang worden gemaakt met den
uitzani der zomertarwe. Wel hield de verwachting -van
schaarschte in de overblijvende maanden ‘van het loopen-
de seizoen te sterke daling tegen, blijft cle Engelsche vraag naar ‘tarwe goed in verband met grooteren kooplust ‘aklaar
voor tarwemeel en gaan verschillende vastelandsche
Europeesche landen ‘voort met het inkoopen van tarwe,
doch ten slotte sloot Chicago op 29 April voor den Mei-
termijn 6 dollarcent, voor den Juli-termijn 2¼ dollarcent per 60 lbs. beneden ‘het begin der week. Maandag 1 Mei
herstelde de markt zich voor beide termijnen 17/
g
cent. De
droogte in Australië, waarover geklaagd werd, is afgezien
van enkele districten, -voorbij. In Europa laat de stand der
wintergewassen zich ten gevolge van het iets minder on-
gunstige weder hier en ‘daar wat ‘beter aanzien en in de
meeste ‘landen kon de. voorjaarsui.tsaai krachtig ter hand worden genomen. Zachter weder is echter overal zeer ge-
wenscht. ‘De Europeesche inkoopen van tarwe betroffen
weder vooral Australische en ook Argentijnsohe ‘soorten,
van welke ook deze week veel ‘werd verscheept.

Duitschiand behoorde deze week niet tot de gretige
tarwekoopers in Europa. Wel werden nu en dan inkoopen, soms -van vrij grooten omvang, gedaan, doch over het al-gemeen werd tot de tegenwoordi.ge
hooge pi
–
ijzen slechts
met tegenzin gekocht, vooral ‘wat tarwe op ‘zomeraflading
aangaat. Voor rogge heeft de Duitsche regeeringsvraag
geheel opgehouden. In dit artikel waren zaken ook overi-gens niet van veel beteekenis, afgezien van de nog steeds
sterke vraag uit de oostelijke Ooetzeelanden,’ diie echter
vooral partijen koopen, welke reeds in West-Europeesche
‘havens zijn aangekomen. Rusland kocht ook deze week
weder tarwe ‘en nam eenige stoo’mencle ladiin
g
nn Plata en
Australische uit de markt.

Le Argentinië komt veel tarwe ter mai-kt en ondanks
de ruime ‘verschepin.gen valt eene belangrijke vermeerde-
ring te oonstateeren in de voorraden in de haivenplaat.
sen. Het wordt steeds waarsohijulijker, ‘dat de officieele
schatting van het uiitvoer.overshot te laag is geweest. De
tarweprjs aan de termijnmarkten in Argentinië daalde
in dien loop der week 10 tot 20 centavos per 100 KG.
Voor inaïs ‘vei
–
beterde de vraag in Engeland, doch op het Europeesche vasteland ging bijna ovei-al de omzet
achteruit. In Diiitsohland toont men nog steeds weinig
koopluist ten gevolge van de onzekerheid omtrent den af-
loop der conferentie te Genua en bovendien houdt in ver-schillende landen de verwachting, dat ‘de lente nu spoedig
‘haar intrede zal doen, handelaren terug van groote in-
koopen. Daarbij komt, dat de aanvoeren van nieuwe mais
in Argentinië sterk toenemen met als gevolg prijsverlaging
voor spoedige vei-scheping en dat er, ondanks berichten
over hoog vochtgehalte, voldoende droge mais is om reeds
nu ruime ‘verschepingen mogelijk te maken. De premie
voor den Mei-termijn aan de markten in Argentinië boven
Juni is in den ‘loop der week verdwenen en te Buenos Aires
werd op 29 ‘April, Juni zelfs boven Mei genoteerd. De prijs
‘van mais in Argentinië is van 22 tot 29 April 10 tot 25
centavos gedaald. In Noord-Amerika echter bleef de stem-
ming
–
voor maïs, na eene prijsdaling op ‘den eersten ‘dag
der week, ‘vast, vooral tengevolge van ongunstig weder voor
den uitzaai. Later kwam daarin verbetering en het week-
bericht van het Departement van Landbouw voorspelt eene
vermeerdering ‘van de met mais ‘bezaaide oppervlakte.
Toch trad de laatste dagen eene prijsverhooging in, die
te Chicago op 1 Mei don prijs voor Mei-mais bi-acht op %
dollarcent per 56 lbs. boven eene week tevoren, nadat eerst
cme daling van 1’4 cent had plaats gevonden. ‘In Europa
toonde buiten Engeland slechts Scandinavië goeden koop-
lust voor N’oord-A.merikaansche maïs. Duitschland en Ne-
derland kochten schoorvoetend en vooral stoomende par
–
tijen vinden over het ‘algemeen moeilijk plaatsing. In Bel-
gië was voor Noord-Amerikaansche mais de vraag zeer
slecht en ook voor La Platamais was de ‘belangstelling
‘teleurstellend wegens dringend aanbod ‘tot verlaagde prij-
zen, ondanks den achteruitgang in den frankecikoers.
Naar haver bestaat betere vraag en vooral Canacloosche
soorten werden in de afgeloopen week zoowel in Engeland
als op het vasteland geregeld gekocht. De prijzen konden
eenige verbetering ondergaan. Ook voor gerat bestond
meer belangstelling.
De stemming voor lijnzaad was deze week onzeker niet
vrij sterke prijssehommelingen aan de markten in de in-voerlanden. De Noord-Amerikaansche vraag nakr olie is
afgenomen en in Engeland verminderde daardoor de vraag

416

ECONOMISCH..STATISTISCHE BERICHTEN

3 Mei 1922

Noteeringen.
–
Locoprijzen te
Rotterdam/Amsterdam.

Chicago
Buenos Agres
Soorten
1
Met

1
24 April
2 Met

Data
1922

1
1922
1921
7arwe
MaTi
1

Haver
Tarwe
Maïs

1
L(jnzaad

Tarwet

…………..
1
)

Rogge (No. 2 Western) 1)
15,50
14,-
15,25
14,-
20,-
21,-

Mei.
Mei Mei
Me
Mei
Mci

29Apr.’22
139
3
1
4

60/
8

-6
5
1
13,60

8,10

21,70
Mais (La Plata)

…. …
)
230,-
239,-
250,-
22

..

’22
147
1
1
2

61
7
1

38
3
1
g

13,80

8,35

22,
Gerst (481b.malting)
.
.j
223,-
225,-
265,-
29 Apr. 21
130
1
1

561

37
1
1
4

16,20

8,-

14,65
Haver (38 ib. white cl.).
.1j
11,40
11,25
15,50
29 Apr.20
287

172314

9934

23,20

10,85

28,55
Lijnkoeken (Noord-Amen-
29Apr 19
270

155
3
1

681
8

11,10
1
)

5,601)

20,251)
ka van La Plata-zaad)’)
17,25 16,85 15,25
20Juli’14
82

56
8
/
8

36
1
1
9,40

5,38

13,70
Lijuzaad (La Plata)..
.
.)
1

468,-
475,-
320,-

‘).p. 100 K.G.

)
p. 2000
K.G.

8)
per
1960 K.G.
*) Nr. 2
Hard/Eed_Winter_Wheat..

–

AANVOEREN in tons van 1000 K.G.

–

Rotterdam
Amsterdam
Totaal

Artikelen.
24129 April
Sedert
Overeenk.
24129 April Sedert
Overeenk.
1922
1921
1922
1Jan. 1922
lii duak 1921
1922
1 Jan. 1922
tijdvak 1921

Tarwe …………….
29.600 261.494 317.359
10.513
22.958
7.111
284.452 324.470
1.167
16.757
40.900
–
–
–
16.757
40.900
..

91
8.149
2.792
–
–
500 8,149
3.292
Rogge ……………….
Boekweit

…………….
36 .043
381.711
205.798 6.832 60.085
32.717 441.796
328.515
MaTs

……………..
6539
43.304
85.188
–
2.505 3.115 45.809
88.303
Raven …………….2.173
.

29.940
8.632
–
50
430
.
29.990
9062
Lijnzaad
6.667 55.337
64422
155
42.734 37.374
98.071
101.796

Gerst……………..

Lijnkoek …………..
1.000
58.980
53.842
.
800
1.847
9.296
60327
63.138
Tarwemeel …………528
16.497
8.544 300
3.197
1.070
19.694
9.614
kndere mee1snorten….
–
4.144
12.587 1.710
1.089
5.854
13676

naar zaad. De geringe omvang van den stoomenden voor:
raad lhield echter prijsdaling tegen. In Argentinië toonde
de prijs per saldo weinig verandering tegen eene week
te voren.

N e d e r 1 a n d. Ook ideze week werd ivoor Nederland
slechts weinig tarwe gekocht en de zaken naar Duitsch-land, die over onze markt tot stand kwamen, waren van,
weinig beteekenis. Ook voor rogge bestond weinig belang-,
stelling, behalv.e voor overlacling naar de Ru.ssische rand-
staten, waarheen enkele zaken tot stand kwamen. Voor
mais was de inian.dsche zoowel a.is de Duiitsche vraag teleur-
stellend en de aankomende Nooiid-Amerikaansche partijen
worden slechts met moeite opgenomen. De prijzen konden
dan ook niet de verbetering te Chicago rvolgen en bevin-
den zich beneden het Amerikaansohe niveau. Ook voor
La Platamaïs, waarvan het aanbod, ook van stoomende par-
tijen, zich uitbreidt, bestaat zeer weinig belangstelling.

In haver is de omzet verbeterd en ook de prijzen ouder-
gingen eeni.ge v.eiihoogin;g.
In lj-n.za.ad
was de handel -niet laven-dAg en eene gi’oote
partij, die te .Aimster.dam aankwa.in, werd bij gebrek aan
kooper.s in Nederland, naar Engeland doorgezonden. Uier-
door verbeter-de weliswaar de stemming, doch ook daarna
bleef de omzet beperkt.

SUIKER.

Vol
g
ens F. 0. Licht zal het wegens de weersomstandig
–
heden nog eeni-gen ‘tijd duren, ‘voordat met izekerheid liet
areaal der beplanting met suikerbieten in D u i te ch-
1 a n d vastgesteld kan worden. Zooals de toestand nu is, laat het zich aanzien, .dat ondanks de in beraad genomen
v-erhooging der -snikerprjzen ‘het verschil met verleden jaar
niet groot zal zijn.
Ook van de -vooruitzichten voor Te j -e cli o-S .1
0W
a k y e
valt nog niets definitief s te zeggen. Van den ouden oogst werden weer eenige niet onbelangrijke posten voorname-
lijk naar Oostenrijk, doch ook naar Duijtscihiaud uitge-
voerd en wordt de voor export hesdhikbare hoeveelheid
thans op nog slechts ongeveer 40.000 tons geschat.
In F r a n k r ij k heel-t het weer ook nog -geen aanleiding
gegeven den achter-stand voldoende in te halen. Wel ver-
wacht men eene toename der te bebouwen oppervlakte –
j cle noord-oostelijke departementen zelfs met 25 pCt. –
doch- is eene betronwhare raming voor liet geheel nog niet
te maken.
In B ei g i ë rekent men op ongeveer dezelfde uitge-
s’trekiheid der te bebouwen oppervlakte, in N -e de r 1 a ad
echter op een klein-en
achteruitgang.
II i e r te la nd e was
–
de marktstemming, gelijk otver
de gehesie wereld, kalm en kwamen weinig zaken tot stand.
De termijnliandel sloot met Mei
f
23%/24,- Augustus

f
23’/a/)4 -en December
f
21,-/; de omzet in ‘tenmijn-
suiker beliep ongeveer 500 tons.

In E n g e 1 and verlaagden raffin
–
asleurs henne prijzen voor alle posities niet 6 d.

–
De zidhtbare voorraden -beclrâgeu volgens F. 0. Licht:

–

1922

1921

1920
–

-tons

tons

tons –
Dui
–
bshlan,d 1 Maart

615.000

685.969

464.900
Tsj-enho-Slo-wakye 1 Mrt. .

335.149

510.368

366.114
Frankrijk 1 Jan . …….

176.815

261.727

–
142.593
Elolland 1 April ……..104.738

113.649

70.534
België 1 April ……….71.380

119.303

62.797 –
Engeland 1 April

222.450

341.795

285.050
Te samen in Europa 1.525.532 2.032.811 1.391.088
Ver. St. v. N.-Amerika 6 Apr. 202.388 . 111.408

84.183
Cuba alle havens 15 April 1.039.342

954.368

657.765

–

Totaal…. 2.767.262 3.098.587 2.133.935

Volgens J. W. de Suva & Co., Liverpool, heeft de oogst
op Portori-co en de Sandwicih- eilanden sterk
te lijden van zware regens, tenwijl door de daoogté op
Sa n D omi n g o de oogst aldaar niet 25 pOt. ver-mindend
is en het jonge riet er armzalig voor staat.
De A m e r ik a a ns c h e markt bleef kalm en Spot Cen-
tnifu-gals noteerden aan het begin der week d.c. 3,98 eli

aan het einde d.c. 4,11, terwijl ook de Itermijnnoteeringen
aanvankelijk opliepen en na eenige -sdhommehn.g sloten met
d.c. 2,45 voor Mei; d.c. 2,69 voor Juli; d.c. 2,88 uvoor Sep-
teniber en d.c. -2,92 voor December.
Himely geeft over de laatste twee jaren het volgende
staatje van den ‘uitvoer van C u o -asuiker tot 1 April 1922:

—

tot 1April

tot4Mrt.
1921122

1920/21

1921122
to-ns

rions

tans
Hauvns ten N. v. I{atteras 2.392.564 2.128.286 .2.286.700
New Or-leans …………278.221

340.926

263.936
Galiveston, Texas
–
City en Houston
104.033
59.473
Sa.vann-aih

……………
98.413 101.795 90.100
Binnen-land

U. S. A…….
10.736
-24.931
Canada

.-
…………….
80.952 189.329 69.793
Engeland

……………
478.570
509.279.
438.548
Frankrijk

……………
84.775
57.979
77.689
Spanje

……………..
5.945 11.220
5.140
andere Europeesche havens
16.948
71.028
Mexico

……………..
–
0fl fl10
2.474
«JUJpaU

ei.

‘..J1iui

……….
u.uin
–
Austr-alië

…………….
25.373
10.961
Egypte,

ete.

………….
–
8.072

Totaal 3.638.552
3.515.753

De laatste
C ii -b
a-statistiek luidt:
1922
1921
1920
tans
loos
tons
Weekontwangst t. 22
April

107.053 152.875
154.353
Tot. onbv.

1

Dec.-22
April 2.066.038
2.030.453
2.438.517
Werkende fabrieken
……175
197 172

3 Mei 1922

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

417

1922

1921

1920
toas

tons

tons

Weekerport tot 22. April .

81.498

59.272

129.772
Tot. exp. 1 Jan.-22 Apr. . 1.179.567 1.027.750 1.759.337
Tot. ivoorraad 22 April

1.053.758 1.045.537

682.346

Weekexport, Oude Oogst .

4.758
Tot. voorr., Oude Oogst ..

97.740

Ook op Ja
v
a was de markt kalm zonder afdoeningen
uit de eerste hand, terwijl de tweede hand, nu ‘de tijd van
levering nadert en Britsch-lndië ‘nog niet’ uit den hoek
komt, iets gemakkelijker gestemd schijnt te zijn. Enkele
fabnieken hebben de campagne geopend.

NOTEERINGEN.

Londen

–
New Yor&
Whiie Java
Ainer. Cra.
Am,ler-
96pCi
Dola
dam per
Ta1e3
1

f.o.6. per
nuloled C.i.f.
Ceniri-
Mei
fuga!:
Cubei
No. 1
t
Juni/Juli
April/Mei

5h.
5h.
Sh.
$
ets.

26 Apr. ’22
f
23
1
/
2

521’6
181-
19110
1
1
3,98

19

,,

’22
,,23″/
531-
181-
203
3,95

26 Apr.’21
,,

–
69110
271-
356
4,89

26 Apr.’20,,
–
841-
901-
119/-
19,56

4Juli
’14,,11181
a

181-
–
–
3,26

KATOEN.
Noteering voor Loco-Katoen.

(Middling iJpiands).

29 Apr. ’22
12Apr.’22
13 Apr. ‘22129
Apr. ‘21130
Apr. ‘2(

New York voor
Middling

..
18,35c
18,05c
17,85c
12,35c
41,25c
New Orleans
voor
Middling
17,—c
16,88 c
16,50e
11,25e
41,25e
Liverpool voor
Fy Middling
10,36d 10,26d
–
d
7,99d 27,08d
1)
Gesloten.

Ontvangsten in- en uitvoeren van Amerikaansche ‘havens.

(In duizendtallen balen)

1
Aug. ’21
Oocreenkomstige perioden
tot
30Apr. ’22
1920-21
1

1919-20

Ontvangsten Gulf-Havens..
1461
1240
2796′

Atlant.Havens
3742 4148 3898
Uitvoer naar Gr. Brittannië
1303
2715 2794
4055 5557
Japan ets…
}_3396

Voorraden
in
duizendtallen
28 Apr.
1
22
29Apr. 21
30 Apr. ’20

Amerik.
havens
……….
5l
1

1471
1183
990
1492 1099 105

..

126
39
Binnenland …………..
New York

…………….
236
406
338
New Orleans ………….
Liverpool

……………
913
972
1212

Marktbericht van de Heeren Sir Jacob Bêhrens & Sons,

Manchester, d.d. 26 April 1922.
De positie van Asnerikannsche katoen ‘blijft vrjwel on-
veranderd, niettegenstaande dan politie.ken toestand en fi-
n.ancieele moeilijkheden. De vraag naar nieuwe oogst is
eenigszin.s vermeerdertd in verband met zware regens in
Texas en Ok.lahoma. Over het algemeen blijven prijzen
echter Vrij vast. De Egyp.tische regeering stelt pogingen in het werk om prijzen van Egyptische katoen eenigselus te handhaven, daar zij meent, dat prijzen hiervan, onnoo-
clig gedrukt vor4en door speculatieve verkoopen.
De loonlowestie in Lancasizire is thans geregeld, zoodat
er geen stopzetting in de Industrie zal plaats vinden.
Gareuprjzen blijven zeer vast en ‘ht schijnt, dat d.e banken hun medewerking weigeren aan fabrikanten, die tegen be-
ladhelijk lage prijzen verkoopen. De lagere bonen zullen zeker een gunstigen invloed op de industrie hebben, zoo-
lang dee tenminste niet gepaard gaan met lagere ver-
koopprijzen. Bundelgarens zijn kalm, hoewel er vrij ‘veel
vraag is naar 40er T/linie, echter hoofdzakelijk tot prijzen,
die slechts in weinige gevallen tot zaken leiden. De vraag
komt hoofdzakelijk van Calcutta en Madras, terwijl China
tot nu toe slechts heel weinig doet. De meeste markten van
het Vasteland koopan wel wat, doch over het algemeen gaat er zoowel in Arnerikaanadhe als ook in Egyptische
garen.s slechts zeer weinig om.

De dokmarkt toont weinig verandering, hdewel men wel
meent, dat de regeling van de loonkwestie er toe zal bij-
dragen om het vertrouwen te herstellen. Depolitieke moei-
lijkheden in China ‘houden echter zaken tegen, speciaal van
de n.00adelijke havens. Indië wil wel koopen, doch de limi-
tas zijn over het ‘algemein niet hoog, zoodat er behalve in
grey ehirtings en dhooties niet veel gedaan wordt, waar-
schijudijk ook wel tengevolge van den sleohten koers van
de rupee. Ook de koloniën tonnen slechts weinig belang-
stelling, terwijl voor de noordelijke stnteu van Europa wel
iets gedaan schijnt te worsTen. Over het algemeen is de toe-
stand wel wat beter en hoewel er niet veel zaken van
belang ‘tot stand komen, zijn fabrikanten voor het meeren-
deel wel beter bezet dan eenigen tijd geleden.

19Apr. 26Apr.

Oost. koersen. 18Apr. 25Apr.

Liverpoolnoteeringen.

T.T.op Indië.. ..
113
1
1
F.G.F.Sakellaridis 17,50 17,50 T.T.opHongkong
2/5h/
2161
4

G.F. No. 1 Oomra

7,30 7,30 T.T.op Shanghai 313’1 3/4814

KOFFIE.

(Mededeeling van de Makelaars G. Duuring & Zoon,
KoHl
& Witkamp en Leonard Jacobson & Zonen).

Noteeringen en voorraden.

Rio

t

Santo,
Data

Wi.,sdkoer:

Voorraad
1
‘

” 1
Voorraad
T

29 April 1922 11.7
16.000

15.325

1)
1)
717122
22

,,

1922
1.720.000

16.125 2.587.000
19.300
751s

15

,,

1922
1)

1)
1)
1)
29 April 19211
597.000

8.845 2.859.000
10.750
’81
9

Ontvangsten.

1

Rio
Sonlos
Data
Afgeloo pen
Sedert
1
Afgdoo pen Sedert
1

u
1 Juli
week
1
Juli

29 April 1922….
1
36.000. 13.397.000 154.000
1
7.255.000
29 April 1921….
1
86.000 12.569.000 199.000
1
9.133.000
1)
Feestdag.
JAVA THEE.

(Opgave Pakhuismeesteren van de Thee.)
(Herleid tot 111 Kisten.)

Voorraad 31 Maart 1922 …………..70.963
Sedert aangevoerd………………..9.248

80.211

Sedert afgeleverd ………………..18.881
Voorraad heden …………………..61.330

Waarvan in de eerste hand ……….11.667

Amsterdam, 29 April 1922

–

COPRA.

De markt was aanvankelijk flauw gestemd, doch vanwege
betere vraag van consumenten liepen de prijzen weer wat
op, en sluit de markt met weinig verkoopers, tot de volgende
prijzen
Java f.m.s. stoomend……….
f
29,25
Mei/Juli aflading . . ,, 29,50
N.-I.,,

stoomend ……….
., 29,-
Mei/Juli afl. en later ,, 29,12
1
12
11

–

R(JBBER,

De markt opende deze week iets vaster doch in den loop
van de week kwamen meer importeurs dan verkoopers aan
de markt waardoor het aanbod grooter werd. In de Amsterdamsche Inschrijving werden 150 tons ver-
kocht; de overige 175 tons werden teruggetrokken.
De slotnoteeringen zijn:
einde voorafgaande week:

Prima Crepe April ……….
45
1
h
c.

……….
45’l
c.
April/Juni ..

46

,…451/2
Juli/Sept…..48

,………..
47
‘Ii
Smoked Sheets April …….. 48

,…………47
,,

,,

April/Juni
..
. . 46
1
/1 ,………..
471/,

Juli/Sept…..48

,……….. 48
1
12
1 Mei 1922.

418

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

3 Mei 1922

METALEN.

Loco-Noteerin en te Londen:

Data
Ijzer
cie.,,.
No. 3
Koper
tandard
1

Tin
Lood
Zink

1 Mei

1922..
nom.
59.151-
‘151
10/- 24._/_
26.17/6
24
Apr. 1922
.
nom.
59.101-
153.716
24.2/6
27.51-
18

,,

1922..
nom.
59.2/6
152.17/6 22.151- 26.151-
10

,,

1922..
nom.
59.151-
152.76
22.716
26.716
2 Mei

1921..
norn.
70.12
1
6 169.151-
21.101-
25.151
20 Juli
1914..
5114

1
61.-!-
1
145.151-
19.-/-
1

21.101-

VERKEERS WEZEN.

SCHEEPVAART.
GRAAN.

Data
Petro.
grad
Londen/
R’a’am

Odessa
Rotte,-
dam

Ati. Kust
Ver. Staten
San Lorenzo
Rotte,.
E,i,iol
Rotler-
Enge.
dam
Kanaal
dam
land

24-29 April1922
–
–
13c.
413
311-
31/-
17-22

,,

1922
–
–
13e.’
4/3
296
29/6
25-30 April1921
– –
6/4
1
/
2

6/4’/,
42/6 40/6
26Apr.-1M.1920
– –
–
10/6′
120/-
112/6′
Juli

1914
11
d.
7/3
1/11’/
1/111/
4

12/-
12!-

KOLEN.

Data

Cardtff
1 Oosik. Engeland

Bo,-
deaux
,,
,enua
t

Port

J

Sald
La
Plato

Rotte,-
dam
IGothen
Rivier

24 29 Apr. 1922
616
1311
1416
1419
511
1
1,
719
17-22

,,

1922
6/6.
1313
1413
1516
513
81-
25-30Apr.
1921
–
1716
–
613
–
26 A.-1
M.
1920
401-
601-
751-
–
f12,—
–
Juli

1914
fr. 7,—
71-
713 1416
1
312
41-

DIVERSEN.

Bern bay
Birma
Vladivo-
Chili
D
°

–
West West stork West
Europa
Europa
West
Europa
(d. to.)
(:tj.,t)
Europa
(salpeter)

24-29 April

1922

.
201- 281-
351-
2716
17-22

1922..
2013 2716
351-
27,6
25-30 April

1921..
–
3216
–
326
26 April-! Mei 1920
– –
– –
Juli

.

1914..
1416 1613
251-
2213

‘- Voor Britsche schepen
3)
Anier. cents
p.
100 lbs.

Graan Pei,ogrod per quarie, Con 496 Iks. zwaar. Odesa per unit. Ve,. Staten
oer qua,ter van 480 163. zwaar.
Overige noieeringen pe, ton van 1015 K.G.

ADVERTENTIËN.

Groeneveld, van der Poll’& Co.

Tetegramadres

Electrotechnische Fabriek

Telefoon

,,GROENPOL”

AMSTERDAM

N2078 N9078

de Ruyterkade 41-42

N 9482

Complete Installatièn voor

Electrische verlichting en Krachtoverbrenging

ALLEENVERTEGENWOORDIGERS DER

1
A
IT
ALLMÂNNA SVENSKA ELEKTRISICA Akt. BoL

te VÂSTERAS (Zweden)

Generatoren, Dynamo’s en Motoren voor gelijk-, wissel- en draaistroom

Transfdrmaf oren en toestellen

T

AFD. KETELBOUW

ONDERWI ND-

– INSTALLATIES

UITSTEKENDE RESULTATEN

bij het Stoken

–
van
minderwaardige brandstoffen

WILTON-VUURHAARDEN

MAUIfl1UA8jM[NGU9