1 JUNI 1921
AUTEURSRECHT VOORBEHOUDEN.
Ecó n o
–
mischiS. tati-stische
Berichten
ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËdN EN VERKEER
UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN
6E JAARGANG
WOENSDAG 1 JUNI
1921
No.
283
INHOUD
2h.
DE VOORLOOPICE UITKOMSTEN DER VOLKSTELLING
door
Prof.
Dr. 0. A. Verrijn
Stuart
……………………..
467
De Djambilegende door G.
P. J.
Caspersz …………..
469
De Amerikaansche Nota inzake de Djarnbivelden ……..
471
Het Volkscredietwezen aanvang
1920 II
door
0. 0.
van der
Plas
…………………………………..
473
Londensche
Correspondentie……………………..
476
AANTEEKENINGEN:
De werking der Engelsche Duurtewet
…………..
477
Dc heibouw der Duitsche Handelsvloot
…………
478
OvERzIcirr VAN TIJDSCHRIFTEN
………………….
479
MAANDCIJFERS:
0
Overzicht der Rijksmiddelen ………………….
479
Handelsbeweging over de maand April
1921
…… ..
480
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN
………………
481-489
Geldkoersen.
Eflectenbeurzen. Wisselkoersen.
1
Goederenhandel.
Bankitaten.
Verkeerswezen.
INSTITUUT
VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN
Algemeen Secretaris: Mr. G. W. J. Bruine.
Assistent-Redactèur voor het weekblad:
D. J.
Wansink.
Secretariaat: Pieter de Hoogh.weg 122, Rotterdam.
Aangeteekende stukken: Bijkantoor Ruige Plaatweg 87.
Telef. Nr. 8000. Telegr.adres: Economisch Instituut.
Postcheque en. girorekenin.g Rotterdam No. 808.
Abonn.ementsprijs voor het weekblad franco p. p.
in Nederland f
20,—.
Buitenland en Koloniën f 25,-
per jaar. Losse nummers 50 cents.
Leden en donateurs van het Instituut ontvangen
het weekblad gratis.
De verdere publicaties van het Instituut uitgaande
ontvangen de abonné’s, leden en donateurs kosteloos,
voor zoover daaromtrent niet anders wordt beslist.
Advertentiën f 0.50 per regel. Plaatsing bij abown.e-
ment volgens tarief. Administratie van abonnementen
en advertenties: Nijglv & van. Ditma.r’s Uitgevers-
11!
aatschappij, Rotterdam, A rn.sterda,m, ‘s- Gra’venhage.
30 MEI
1921
Bij het, naderen van de maandswisseling is de geld-
markt opnieuw krapper geworded, zoodat particulier
disconto slechts met modite iets onder het banktarief
plaatsing kon vinden en herhaaldelijk allereerste kwa-
liteit .ba.nkaccept alleen voor 4Y2 pOt. was onder te
brengen. Desondanks liep de prolongatierente weder-
om terug en sloot op 3 pOt., daarmede de buitenge-
ivone slapte op de effectenmarkt opnieuw de
mon
–
streerend.
De *isselmarkt was ook deze berichts%veek weder
aan sterke schommelingen onderhevig en in het bijzon-
der ponden en dollars. Hiervoor, evenals ‘voor pesos,
trad. de ‘graan.handel sterk als kooper op. Ondanks de
slechte berichten uit Engeland en het voortduren van
de mijnwerkersstaking, liepen deze koersen dus sterk
op, izoodat heden voor pondenil,27, voor dollars
2,92
en voor pesos 96Y2 betaald werd. Niet onmogelijk is,
dat de sterke vraag voor dollars en pesos den ponden-
koers mede trok. Deze stijging werd echter herhaal-
delijk onderbroken door plotselinge inzinkingen, voor-
al van den dollarkoers, daar oek in Londen sterke
schommelingen in dezen wissel plaats vonden, zoo-
dat de toestand zeer onzeker was en de zaken sterk
belemmerd werden.
De overige wissels, ofschoon eveneens herhaaldelijk
sterk fluctueerend, bleven ongeveer op het zelfde peil
met uitzondering van Budapest, dat jn 8 k 10 dagen
terugliep van 1,40 op 1,05.
LONDEN,
28 MEI 1921.
Gedurende de dgeloopen week was geld moeilijk
te verkrijgen. Koersen waren hoog. Maandag en
Woensdag werden kleine bedTagen van de lank of
England geleend, velke aan het einde der week wer-
den terugbetaald.
Hernieuwinig van daggoid werd hoo2dzaikelijk ge•
daan tegen 5-5 pOt., terwijl nieuw geld soms 7
pOt., doch over het algemeen 6-6 pOt. kostte.
Zevendaags-geld bleef 5 pOt.
De disconto-markt was kalm en door het lastig
verkrijgen van geld wenden er weinig zaken gedaan.
Tweamaands-papier was
53%
pOt., driemaands-
53%
en
vier- en zesmaands- was
53%
pOt.
DE VOORLOOPIGE UITKOMSTEN
DER VOLKSTELLING.
De onlangs in de Staatscourant openbaar gemaakte
voorloopige uitkomsten der volkstelling
1)
hebben on-
der meer geleerd, dat de relatieve toeneming der be-
volking ‘in het afgeloopen, ditmaal elfjarige, tijdvak
grooter was dan ooit te voren, en dat de nu.merieke verhouding der gesladh.ten hier te lande zich sedert
1909 verder ten gunste der vrouwen heeft gewijzigd.
1)
In het n’uorbijgaau stippen twij aan, dat het volks-
tellingcijfer der bevolking, al staat het nog niet volkomen vast, gebleken is ruim
80000
zielen minder te tellen, dan
zich op grond der bij- en a.fschrjvingen, iwelke sedert de
vorige telling in thet bevolkingsregister hebben plaats ge-
had, liet verwachten. Dit beteekent eene
zÔC
aanmerkelijke
besparing op de ui.tkeering aan de gemeenten ingevolge
de
we
t van 24 Juli
1897 S. 156
in de eerstvolgende 10 jaren,
dat reeds tnu de kosten der vollcstelling als daardoor ge-
dekt mogen worden beschouwd. Het is maar gelukkig, dat aan het te vorigen jare opgekomen dilettantisch denkbeeld
van het Departement van Binnenlandsche Zaken, om de
volkstelling ditmaal eens over te slaan, geen uitvoering
is gegeven 1
468
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1 Juni 1921 1
Beicl-e fed,ten zijn van zodweeP belang, dat wij.reeds
thans er even bij wenschcn stil te staan..
Het toenemintgspercentage in de
eerste plaats be
droeg hier te lande in -de opvolgende tij-dvakken,
sedert de eenste volikstelling, welke,
destijds nog geen
mornentopn.ame, van 16 November
1829-1 Januari
180 plaats had:
Toeneming der
bevolking per jaar
en per 100 van het
aan’angscijfer
Van
16 Nov. 1829- 1
Januari
.1830
tot
18
,,
1839-31
December
1839
0,91
”
Van
18
,
1839-31
,,
1839
tot,
18
,,
1849
………………
0,67
1′
Van
18
,,
1849-31
December
1859
‘
0,79
31
Dec.
1859- 1
,,
1869
0,80
1
,,
1869:__31
,,
1879
1,14
,,
31
,,
1879-31
‘
1889
•
1,18
,,
31
,,
1889-31
,,
1899
1,24
31,,
1899-31
,,
1909
‘
1,39
•
1QAû_Q1
10A
•
1
Al)
De aanvangbevo}kin.g volgens de telling van 1829
bedroeg 2.613.487 rÂelen. Het ch.iur;de ruim 40 jaren
voor ‘d’ê.ze met 1 niillioien nielan was toegenomen, daar
de vo’i’kste]liug van .869 ‘een bevoikingscijfer van
3.579.529
‘zielen ‘aaniwees. Na ruim 20 jaren was ei
eder een millioen bijgekomen; de telling van 1889
boekte 4.511.415 ‘inwoners. In 1916, -dus na ongeveer
17 jaren was de bevolking weder’ met een millioen
inwoners gegroeid, daar ‘het :bevo]ikinigiaregiiste.r per
31 Deceniber 1916 e en ‘ein,dc4ijf.er van 6.583.223 te
zien gaf. Het feit,, dat de jongste telling een voor-
loop.ig ‘aindcijfer van 6.841.155 inwoners oplevert,
tegen 5.858.175 bij de v’olikstelling van 1909, toont,
dat onze .hvo1king laatstelijk in ongeveer 11 jaren
tijds met 1 millioen nielen toeneemt. En -de on-afge-
broken groei van ‘het relatrieve toe.nomi.uigscijfe-r doet
voor7iien, dat, tenzij ‘in desze-lfs componenten, met name ‘in de relatieve geboorte- en sterftecijfers, eer-
lang wijziging komt, de tèrmijn»binnen
welken onze
.bevo’]ldn.g met een mdlliioen zielen aauwast, nog ver-
der zal worden ingekr-open
Er zullen er slechts weinigen zijn, ‘die eene zoo
snelle, en nu reeds sedert 70 jaren in aanzienlijke
mate progressief ‘snelle bevol’kingsv’ermeerdering, in,
zonderheid met het oog op de omstandigheden, waar-
onder het economisch leven ook van -ons volk thas verkeert, een heugelijk verschijnsel achten. De out-
‘zaggelijke kapitaalvernietiging, welke plaats had, de
vermindering van de productie-kracht en productie-
lust, de aanzienlijke verzwakkiug van de koopkracht in het buitenland met betrekking tot onze exportarti-
kelen, gepaard aan’ de verscherping van de huiten-
laud’sche .m’e-dedinging tên gevolge van den eco-uorni-
sclien nood, waarin groote bevolkingseomplexen zijn
komen te veskeeren, ‘dit alles ou op ‘zich ‘zelf reeds
den deelingsvoet tusschen kapitaal en arbeid in voor ‘het eerste guristigen, voor den laatsten ‘ongunstigen
zin beïnvloeden, ook al ware onze bevolking sedert
1.909 niet of nauwelijks toegenomen. ‘Doch ‘de betee’-
kens ier ‘van wordt versterkt, nu een ‘zoo aanzieulij1e
bevblkin’gsvermeerdering, welke, wegens hun -nu.me-
iieke meerderheid, overwegend in de ‘kringen der
min-welgestelden ,mdet ‘hbhen plaat-s gehad, er -mede
gepaard ging. ‘Het toenemingspercentagé, ‘1,42, wa
in de ja-ren sedert 1909 meer ‘dan ‘dubbel zoo hoog als
ir het midden ‘der vorige ‘eeuw. Indien eeflang nog
‘erder toenemende werkloosheid het tse-ken is, dat de
‘voorthrcnging h
–
ier ‘te lande niet verder in vollen om-vang op -den grondslag dei’ thans geldende loonsver
;
houdingen loonend kan worden voortgezet, moge men
trachten het aan’p’assingsproc-es aan de veranderde
omstandigheden ‘door werkloosheiduitkeeringen uit
de -openbare middelen te verlangzamen, dit ‘palliatief
kanen mag niet onbegrensde ‘toepassing vinden. Werk-
loosheidsuitkeeringen, nuttig voor’ d’e egalisatie der
bonen ‘hij-
tijdolijice
inzinking der arbeidsmarkt, zijn
op den diUr
-onmachtig ‘om dc bonen op een econo-
misch te hoog peil t- ‘handhaven. .’ Zij houden verbuik
gtande waar geen voortbrengiiig , tegenover staat,
wat uitéraard slechts binnen enge’ grenzen mogelij’li is.
Zij doen nuttige arbeidskracht (braak ‘blijven, en ver-
plaatsen slechts werkgelegenheid, -daar ‘de middelen
nu voor de uitkeeringen gebruikt,
–
anders elders werk
zouden hebben -verschaft.
Ons band
tengevolge van ‘dezen ‘bevolkingsaan.
was in toenemen-de mate voor zijn voedselvoorziening
op invoer uit het ‘buitenland aangewezen, en wat het
beteekent indien ‘deze hapert, of indien de graan-
productie ‘elders -slechts ‘ongenoegzame saldi voor ex-
port overlaat, ‘hebben wij ‘i ‘de jaren die vlak achter –
ons- liggen, ervaren. Ook uit dezen ‘hoofde is ‘belang-
rijke bevo’llcings’v’ermeer’dering hier te lande het
tegendeel vkn gewenscht, zoolang er geen zekérhe’id
bestaat dat wij in evenredig meerdere mate, en ‘liefst
op geleidelijk gunstiger voorw,aa’rdn, onzerzijds ex-
portartik’elen in ruil aan het -‘ huiter4and kunnen
leeren.
Trouwe-ns ‘en toeneming met 1,42 pOt, der aan,
vangsbevolkjng -per jaar is, van al
–
het voorafgaande
nog -afgezien, niet slechts ongewen-scht, dch ‘op (den
duur volkomen onhoudbaar. Zij ‘zoude ‘beteekenen
ee-no ‘verdubbeling van- de bevolking in 49,16 – jaar
tijds, indien zij regelmatitg,voo’rtd’uu.rde, ee-ee onicler-stelling, welke wij, ‘lettend ‘op rhet stijgend- beloop ‘van
de boven made-gedeelde to’eneaning’spercentages, ons –
zeker een eogénblik mogen ‘varbo-rboven. Er is’ wei
niemand -d,i.’e maanen ‘kan idat ons banid over een eeuw
aan 27,5 millioen ‘zielen, 0-ver ‘twee ‘eeuwen -1,10 :millioen
woongelegenheid en een menschwaardig bestaan
z6u
kunnen ‘bieden. Do-ch indien ‘dit ‘soo is, en emigratie
van ettelijke millioenen -alleen eeds uit ‘ons “land na
tuurlijk niet mogelijk zonde zijn, -dan zijn •er slechts
twee wegen waarlangs een daling van ‘het toenemings-
cijfer, welke aanzienlijk moet wezen, wil ‘zij doel ‘tref-
fen, te verwezenlijken is: vermeerderd’e sterfte ‘of ver-
minderde nataliteit. Den eerten weg ‘zal niemand bc-
ge-ei
–
lijk willen noem-en, ‘zoodat daling van h’et e-
boo’rticijfer de oplossing ra1- m-o-etei brengen van liët
benauwend probleem, – ‘hetwelk in ‘de ‘meideged-èel.de
cijfers. besloten ‘ligt.
Het tweede feit ‘door de vcorl-oopige vol’kstelliiig-
uitkomsten in het ‘licht gesteld, is -do verdere daling
welke het ‘v-rou-weii-overiehot in ons land te vitefl
geeft. Per 1000 mannen kwamen in 1829 1,045 vrou-
wen, in 1839 1,042, in 1849 1.040, in 1859 1031. i,n
1869 1,029, in 1879 1,023, in 1,889 1024, in 1899 1025,
in 1,909 1021 –
–
en than’s in 1920 1014. Beiencl is .dat
de geslachteverhouding der.
‘-gborenen juist omge-
keerd] ben jongens-overschot te ‘zien geeft, ‘hetwelk hier te lande iets meer dan’S pOt. ‘bedraagt. Dat des-
ondanks ‘de totale ‘bevolking een saldo van. vroiiwen boven mannen -aanwijst, kan slechts uit twee oor-za-
–
ken ‘worden verklaard: ‘beter ‘levenskansen van het
vrouwelijk ‘gelaeht en ongeljk’rnatige ‘deelneming ‘der
heide ‘sex-en aan de migratie-beweging. Beide oor-
zaken werken ook in’deiid’aad.
‘Physiioiogiseh ‘gesproken verdient de ‘vrouw stellig niet het praedicaat vafl ,,iet mv-ak’ke geslacht”. Reeds
v6ôr ‘de geboorte- is de af-s’terving vaii mannelijke in.
divi’d’nen ccce relatief ‘veel grootere dan van vrou-
welijke. ‘ Aueihach hecijfert, op ‘grond van Buds-
pester materiaal, in ‘den Den jaargang ‘van-het {Mchiv
für Rassen- nnd G’esellschafts’biologie, ‘de geslachti-
vérhouding
bij
abortus op 200 : 100, terwijl zij daar
-bij de’ doodgchorenen 123,6 : 100, en ‘hij 2de levend-
geborenen-105,8 op 100 ‘bedroeg. En ‘die relatief groo-
ter sterfte h-andhiaft ‘zich, met slechts enkele uitzon
-deiiin,gen, op ‘nagenoeg -alle leeftijd-en.
Echter laat ”voor ons, land ‘het vrouwen-over-
schot in de- totale bevolking zich ‘slechts ‘verklaren
uit de ongelijke -dee]neniing der vrouwen aan de mi
gratiahewegin,g over ide landsgrenzen. In ‘1839 gaf de
-vobks’telling
–
een vrouwen-overschot van 58.551 .pei
sOli-en te zien. Tot 31. December 1920 nu werd-en
e4′
1 Juni 1921
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
469
sodort in otis land moer geboieii .daii stierven
2.217.097 mannen en 2.076.686 vrouwen. In het ge.
hoorte-oversahot van dit 81-jarig tijdvak waren de
mannen derhalve 140.411 .ie1eai sterker dan de vrou-
en, zoodat, indien enkel geboorten en sterfgevallen
het bevolilcirigseijfer hadden gewijzigd het in 1839
bestaan hebbend vrouwen-overschot geleidelijk in een
mannen-overschot, ten getale van 81.860 zonde zijn
omgezet. Dat desondanks de jongste voikstelling
leert dat er in ons land 45.961 meer vrouwen zijn
dan mannen, bewijst dat in genoemd tijidvak ten
slotte 127.821 meer mannen dan vrouwen ons land
verlaten hebben. • De absolute cijfers vatL het geboorte-overschot voor
elk der beide geslachten waren:
Geboorteoverschot.
Mannen
Vrouwen
1840-1849
107456
95084
1850-189
141677
120330
1860-1869
183337
162393
1870-1879
231058
217581
1880-1889
287606
278086
1890-1899
343109
332188
1900-1909
429820
409228
1910-1920
499884
461813
liet feit, .dat het saldo ‘der vrouwen in het bevol-
kingseijfer, behoudens een onbelangrijke afvij’ldng
tusschen 1879 en 1899, onafgdbroken tot op % van het
aanvangscij.fer is gedaald, is een gelukkig ersehijnsei,
in zooveri’e er uit blijkt, dul de ‘huwolijkskansen der
vrouw, al het overige gelijk gedacht, geleidelijk gun-
stiger worden.
Dat de verklaring’ van het verschijnsel is te vin-
den in het feit, dat de zoo he’ugelijke, aanzienlijke
daling der sterfte, welke, met schommelingen natuur.
lijk,. reeds sedert de 40er jaren der vorige eeuw is in
getreden, over het geheel meer aan do mannen dan
aan de vrouwen is ten goede ‘gekomen, ‘kan blijken uit onderstaande cijfers:
Sterfte per 1000
Gemiddeld per jaar
van ieder geslacht.
in
Mannen. Vrouwen.
1840-1849
27,74
25,68
1850-1859
26,23
24,94
1860-1869
25,40
24,22
1870-1879
25,28
23,57
1880-1889
22,19
20,59
1890-1899
19,36
17,87
1900-1909
…..
:
16,24
15,02
1910-1919
13,69
13,07
Wanneer ‘wij aan de hand dezer cijfers den omvang
der verbetering van de sterfte der heide geslaehten
nader in verhoudingseijfers uitdrukken, daaribij, tel-
kens het .terftecijfer in ‘het voorafgaand tijdvak ge-
lijk 100 steilende, verkrijgen wij het volgend overzicht.
ilet steritecijfer daalde voor de
Mannen.
tot•
Vroûwen.
Van
1840149 op 1850/’59….
94,56
97,12
1850/’59
,, 1860/’69 ….
96,84
97,11 *
1860/’69 ,, 1870/’79.. . –
99,53
97,31
1870/’79 ,,
1880/’89
….
87,78
87,36
1880J’89
,,
1890/’99
….
87,25
86,80
1890/’99
,,
19001’OO….
83,90
84,05
19001’09 ,, 1910/’19.. ..
84,30
87,02
1840/’49 ,,
1910/’19….
49,37
50,90
Met uitzondering van de jaren tussehen 1860-
1899 zijn deze cijfers dus voor de mannen gunstiger
geweest.
Wellicht zal men de uit deze overzichten blij-
kende toenadering tussehen de sterftecijfers der beide
geslachten in verband willen brengen met het feit,
dat de vrouwen, steeds meer de maatschappelijke ge-
lijkstelling met de mannen nastrevend en venwezenlij-kend, daarmede ook het, met den beroepsarbeid buiten
het gezin samenhangend, risico voor gezondheid en leven aanvaarden. Evenwel ware met deze bescho
–
u-
‘ingswij’ze de
omstandigheid
moeilijk te rijmen, dat
ôok tusschen 1840 en 1870, toen’ de hierbedoelde vrou-
webevegiug zich nog niet of
nauwelijks
gelden deed,
de mannensterf te in sterker mate dan di der vroüwen
daalde. Men zoude inderdaad dieper op do zaak moeten
ingaan, dan hier thans mogelijk is, en, met name ook
met dc doodsoorzaken moeten rekening hquden, om
den b’oven geschetsten loop der
cijfers
geheel iv’erklaar-
baar te smaken. Reeds het enkel feit, dat de mannen-
sterfte liooger is, maakt het denkbaar, dat hygiëni-
sche verbetering en vooruitgang der medische weten-
schappen’ in meerdere ‘mate aan liet mannelijk dan
aan hot vrouwelijk geslacht ‘zal ten goede kdmen, in
zoovorro n.l. de vermijdbare sterfgevallen vermoede-
lijk, ook relatief, het talrijkst zullen zijn
bij
die groep
der bevolking, waar de strfte ‘het grootste is.
Ten slotte laten
wij
hier volgen de cijfers nopens
cle migratiebeweging der beide geslachten in de op-
volgende tij d’vakken:
Migratie winst (+) of verlies (-)
mannen
vrouwen
1840-1849
……..
–
9649
+
3429
1850 -1859
……..-
11453
+
1695
1860-1869
……..
–
48254
– 27075
1870-1879
……..
–
12012
‘
–
3463
1880-1889
…. ….
–
42284
–
24687
1890-1899
……..
–
50994
–
31581
1900-1909
……..
–
51297
–
33713
1910-1920
……..
–
1412
+
22695
De cijfers met ‘name van het laatste
tijdvak
zouden
hot vrouwenoverschot hebben doen toenemen, ware hot
niet, .dat de ‘bovengebleken zooveel aanzienlijker daling
van do-mannen’sterf te dit heeft belet.
C. A.
VERRIJN STUART.
Utrecht, 26 Mei 1921.
DE DJAMBJLEGENDE
flet woord is door den Minister van Koloniën ge-
bezigd, toen hij in’ de Tweede Kamer in eersten
termijn de verschillende sprekers over het Djamhi:
wetsontwerp’ beantwoordde, om daarmede ‘de ,,al te
optimistische voorstellingen” te kensehetsen, die over
den petroleumrijkdom van Djambi en de daaruit te
verwachten winsten Ibestaan
Zelfs in technische kringen ‘had men volgens hem
in dat ‘opzicht liet ‘hoofd niet koel kunnen houden.
Dit sloeg op het verzoek der Vereeniging van Ne’derl.
Indische Spoor- en Tramweg’imaatschappijen ‘aan de
Tweede Kamer om ter v,00nzien,ing in de ‘brandstof-
fen’behocfte van. Indië aan de goedkeuring der Wets-
voordracht de voorwaarde to verbinden, dat de Ba-
taafsche jaarlijks op de haar aan te wijzen haven-
plaatsen op Jawa eene hoeveelheid’ stookolie ter be-
schikking van het land zal stellen, gelijk aan vijftien
procent der in het voorafgaande jaar uit al hare
terreinen in Indië verkregen stookoliepr’oduetie tegen
een prijs, die, berekend naar de brandwaarde, equiva-
leut is met de zelfkosten van Om’bilinkoien op, die
plaatsen.
Uiteraard bei-ustte ‘dit verzoek op de overtuiging,
dat ,de ‘Djam’bi ontginning zeer groote ‘winsten be-
looft, zelfs beoordeeld naar den maatstaf van den
petroleum-exploitant, die nu eenmaal gewend is met
hooge cijfers te rekenen.
Het gaf den heeren. De Mur;alt, Dresselhuys en
Treub aanieidtiriig een dienovereenikoanstig ger’ëdiigeeid
amendement in te ‘dienen en ‘dit bracht ‘den Minister
er toe om hij de ‘behandeling daarvan de genoemde
groep van technici, waartoe schrijver dezes ‘behoort, in het ‘debat te betrokken.
Het amendement werd door den Minister fel be-
streden, daar het de Bataafsche een winstderving
zou kosten, ‘die niet of nauwelijks ‘kan worden’ goed-
gemaakt •doo,r wat Djaimhi haar zal opleveren, me-
dat de daarin opgelegde voorwaarde voor haar vol-
strekt onaannemelijk was. Bij aanneming van het
amendement zou de Batanfsehe zich dientengevolge moeten terugtrekken en de gansche zaak afspringen.
Het amendement is ‘dan ook, zelfs nadat de te leveren
hoeveeLheid stookolie door de voorstellers van. vijf-
470
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1 Juni 1921
tieji procent verminderd was tot vijf procent, verwor-
pen met 43 tegen 37 stemmen, rechts tegen links.
WTeike overdreven denkbeelden de voorstanders
bleken te ‘hebben omtrent de Djaanbi,winst wei,d door
den Minister a.v. in het licht gesteld
.,Zelfs van de meest optimistische deskundige zijde
even-
wel heb ik tot mijn spijt moet ik den geacirten afgevaar-
digde, den Heer van Ra’vesteyn, op dat punt deerlijk teleur-
stellen -, nog geen raming gehoord, die boven een winst-
cijfer ging wan zeven
h
acht millioen guklen
‘s
jaars.
Na
aftrek van beheerloon, kapitaailrente en (be1astingen zou
zelfs in d.t geval aan ide Bataafsche rvan dat winstcijfer
niet meer tdan een bedrag van anderhalf & twee miilioén
gulden ten goede komen.”
De win’stveiideeling is zoodanig, dat het Land 70
pOt. en de Bataiafsdhe 30 pOt. bnkomt. Wanneer, dus
het hoogste aandeel der Bataasche op 134 tot 2 mii-
lioen gulden is te stellen, volgt daaruit, dat de totale
netto winst hoogstens slechts 5 tot 634 millioen gul-
den zal bedragen, waarvan’ het Land 334 tot 434 mii-
lioen gulden zal toe vallen.
Deze bedragen, die nog wel de beste winstkansen
uitdrukken, zijn betrekkelijk zoo laag, daf zij al dade-
lijk ernstig aan de waarschijnlijkheid daarvan doen
tjwijfelen, want wie zou gelooven, •dat de Koninklijke
voor zulk een luttele winst de reuzentaak ‘in Djarnbi op zich zou nemen op voorwaarden nog wel, die het
Land het recht igeven tot een vergaande inmenging
in het bedrijf en daardoor geheel afwijken van die,
waaronder zij eldei-s in Indië werkt.
Waarop steunt nu ide meening, dat ‘integendeel in
Djaaxfbi op zeer groote winsten ‘mag worden gehoopt?
En hiérop kan het ‘antwoord kortweg luiden: op het
ganche verloop der Djanzbi-aangelegenheid en de
houding der Regeering daarin. Omdat Deze groote
verwachtingen koesterde omtrent den olierijkdom van
Djarnibi en Zij daarin een bron dacht gevonden te heb-
ben tot’ aanzienlijike versterking der inkomsten, whs
de residentie gesloten geworden voor particulieren
mijnbouw onder de gewone voorwaarden der mijnwet
en geresèrveerd voor ontginning door vennootschap-
pen, waarmede exploitatiecontracten zouden ‘worden
gesloten, die ‘het land een groot deel der ‘winst ver-
zekeren. Om zul’ks mogelijk te maken was de mijnrwht
in 1910 gewijzigd geworden. Het spreekt vanzelf, dat
voor ontginning op de ‘hasj’s van zulk een exploita-
tiec’ontract alleen veel.beiovend terreinen in aanmer-king komen; voor ‘andere zouden geen gegadigden te
vinden zijn, omdat daarbij de winstvooruitzichten
tegenover het risico te gering zijn.
Een van Landswege in de jaren 1909-1914 uitge-
voerd mijubouwkundig geologisch onderzoek ‘heeft uit-
gewezen, dat de DjaniJbi-terreinen aan die voorwaarde
vôldoen. :
In het Z.O. gedeelte, ‘dat onderzocht was door den
bekeiden petroIuangeo’loog Dr. Toibler, werd de aan-
wezâgheid geoons’tateer4 van 19 anticlinalen, ‘). van
wike 6 ‘door ,hem ‘als gunstig en 3 zelfs als zeer gun-
stig voor petroleumexploitatie ‘werden ,aangerkt.
2),
In het zich ten N. en N.W. daarvan uitstrelekende
overige gedeelte van het petr’oleugehied zijn 25 anti-cl’inaJ’en aangetoond, waarvan niet minder dan 16 in
dit opzht gunstig en 1 bovendien zeer gunstig ge-
noemd
1
worden.
3) ,
De uitkomsten van voornoemde onderzoekingen
worden in de Meniorie van Toelichting fbij het eerste
Djambi-ontwerp aldus samengevat:
,,Er is n.i. vastgesteld, dat de tertiaire formatie, welke
in de aangrenzende residentie Palanzbang de idraagster is
van rijke aardolie-afzettingen, ook in Djambli kan ‘worden
aangetoond ‘over een ‘zeer groote udtgestrektiheiid en in een
voor de vortming van ontginbare ardolie-afzettiagen be-
vorderlijke tektonisohe gesteldheid.”
i) Terreinen, die olieafzettingen kunnen bevatten en voor
bewerking daarop in aanmerking komen.
2)
Zie diens verslag ‘in het Jaarboek van het Mijawezen
over 1911.
3)’
Het hierop hetrelking he’b’hend onderzoek
is
‘gepubli-
ceerd in het Jaarboek van het Mijnwezen over
1916.
Bij ‘de in 1912 iroor’ de onti.ginniinig van het Z.O.
gedeelte gehouden inschrijving, die leidde tot de in.
diien’ing van het eerste Djaimbi-ontwerp, dongen niet
minder dan zes vennootschappen, waaronder ook de
Bata,afsche, niede; zij boden geldelijke voorwaarden,
die ‘de verwachtinigen der Reg’eering verre over-
troffen. Wel een ‘bewijs, diob groot hot ‘vertrouwen der
petroleumkringen in Jpjambi was, enkel 1,reed.s af-
gaande op ‘hetgeen bekend war. geworden doos- het
geologisch onderzoek, zonder dat nog ergens door ge-
slaagde ‘boringen ‘de vewachtingen bevestiging had-
den’gev:ond.en. ‘
Hoe hoog de Djatmihi-terreinen in Amerika wonden
aangeslagen blijkt overtuigend uit de volgende aan-
ha]ing uit den ibrief d.d. 29 April I.I. van den A-me-
ri’kaansdhen Gezant in Nederland aan onzer. Minister
van Buite.n1andsohe Zaken,. die voorkomt ‘in het zoo
juist ‘verische’en Oranij*o’ek: –
,,Terugkomende op ons onderhoud van hedenochtend
over ide deelneming van Aimenikaansch kapitaal en de pe-
troleumontginning in Indië, ben ik er niet zeker van
of
ik ‘wel voldoende duidelijk deed uitkomen, dat Amerikaan. sche wetenschappelijke mannen en of iedeskundigen,
‘die zeer
vertrouwd zijn met den olierijkdoan van Indië, het er over
eens
z
ij
n
, dat de Djambi-‘velden ‘hoofdzakelijk iden olierijk.
dom rvan het land ‘uitmaken.”
In ‘overeenstemming daarmede wordt in het ‘adres
aan de Tweede Kamer, ‘waarin de’ Standard Oil het
verzoek deed ,om te mogen ‘deelnemen aan de ontgin.
ning van Djam’bi, gewezen op ,,de onmetelijke olie-,
rijkdommen”, welke. aldaar sluimeren.
De legende van den oli.erijkdom van Djaim’bi berust
derhalve op zeer behoorlijke gronden, en het is daar-
om alleszins gecordoofd daaraan te gelooven.
– ‘Het terrein, dat in ‘Djamïhi aan de Bataafsche ter
bewerking is uitgegeven, beslaat een oppervlakte van
1.700.000 H.A., terwijl alle thans-in Indië door ,haar
geëxproiteerde concessie-terreinen te zamen eene op-
pervinkte bezitten van 517.000 H.A. Het Djambi-
terrein is derhalve driemaal grooter dan deze, welke
‘blijkens de gegevens der -uitvoerstatistiok ruim 300
m’illioen gulden moeten hebben ‘opgebracht. Welk be-
drag aan winst daarin stak is on’bekend, maar dat zij eenige tientallen millioenen moet hebbén belioopen,
dat staat toch wel vast.
Het spreekt, .dat dé grootte van een concessie-ter-
rein op zichzelf niets
bewijst
voor de te maken winst,
en dat men met ‘daarop gebaseerde vergelijkingen
uitermate ‘voorzichtig behoort te. zijn. De hoofdfactor
is de betrekkelijke olierijkdom, doch wat Djambi be-
treft ‘bestaan er alle redenen om aan te nemen, dat
die groot is.
Dit vooropsteliende en in aanmerking nemende,
wat over .een veel kleiner oliegbied in Indië verdiend
wordt, ]ijkt ‘t albaurd om zulk een lage winst als de
Minister noemde, ‘voor te stellen, als de ho’ogstbereik-
bare, althans, indien
gelijk
toegezegd is, de exploita-
tie zoo intensief ‘mogelijk zal worden geleid. .Grootere
winsten werden door, de Koninklijke reds behaald,
toen zij nog in haar beginjaren ‘was en het bedrijf in
‘Indië bij tègenwoordig ‘vergeleken nog op zeer be-
scheiden adhaal werd uitgeoefend,
terwijl
benzine,
waaraan juist ,de Sumatraansche ‘olie zoo
rijk
is, des-
tijds een veel minder waardevol product was dan
thans. – –
En zou de iStandard..Oil zoo happig ‘zijn om ook op
dezelfde voorwaarden als de Bataafsc’he een deel van
Djambi te ‘krijgen, wanneer zij daarvan geen greote
winsten verwacht? Vooral het ‘hooge benzine-gehalte
der te vinden olie maakt ‘zulks
waarschijnlijk
en de
ontginning voor har zoo begeerlijk, omdat Amerika
onder een groot tekort aan benzine lijdt.
Men’maakt zich daarom volstrekt niet schuldig aan onberaden optimisme door uit ‘.Djambi veel grootere
winsten te iverw’achten dan de Minister in uitzicht
stelt. Hoe zijn deze
cijfers
trouwens verkregen? De
Minister deelde daaromtrent slechts mede, ‘dat zij hem
van deskundige zijde waren verstrekt, doch geen
1 Juni
1921
ECONOMISCHSTATISTISCHE BERICHTEN
47′
enkele deskundige is in staat
ri
binnen zulke enge
grenzen de vermoedelijke winst op te geven van een
oliegebied, dat nog enkel mijn’bouwkundig ‘geologisch
verkend is geworden en waar zelfs nog geen proefbo-
ringen plaats vonden. De meest deskundige heeft
zich in een dergelijk geval te [beperken tot het in zeer
groote trekken uitspreken der w
–
instkansen. Het
eenige, wat hij daarover kan zeggen, is ‘hoe zij in het
algemeen zijn, goed of minder goed, en hierop ‘heeft
ieder voor zich zijn overtuiging te vormen. De cijfers,
die de Minister noemde, kunnen dan ook als geheel
waardeloos op aijde worden gelegd. Zij ‘hebben intus-
schen ‘in zooverre hun dienst gedaan, dat ‘het stook-olie-amendement er door gevallen is, en het heeft er
dan ook alles van, dat, zij met het oog daarop zoo
gesteld waren.
Doch dan is het volgende over het booM ‘gezien.
Het ‘doel waarmede de aardolie-ontginning iii Indië door het land ter ‘hand worden genomen, is volgens
de eigen woorden van den ‘Minister van Koloniën:
1)
,,dempiag zooveel ‘mogelijk van de al wijcler wordende,
door geen belastingen meer aid’oende te vullen
kloof tus-
ohen
lasten en baten; voorziening in een tekort op den
gewonen dienst, dat naar d ‘laatste gegevens ‘geklourmen
is tot een bedrag
van
‘minstens
100,
wo niet van
125
150 znillion
gulden
‘5
jaars.
Daartoe, M. d. V., is ‘liet, dat niet alleen de Djasnbi-
aardoliewinning, maar
ook
alle verdere exploitatie van
dien zard, diinsthaar zullen zus.”
Alzoo minstens 100 ‘millioen gulden winst zullen
de Djambi en verdere aard’olie-ontginningen per jaar
hebben op te ‘brengen!
Wanneer de Minister nu vooropstelt, dat. uit
Djam’bi, vermoedelijk het rijkste aardoliegebied, maar
hoogstens
41%
miljoen gulden valt te halen, zal hij
moeten inzien, idat de aandolieontginn.ing van lands-
wego de oplossing van het vraagstuk, hoe ‘het ‘ontzag-
lij’ke tekort te dekken, bijna geen stap verder bregt, en zal ‘hij terstond op den zoek hebben te gaan naar
andere ‘moer doeltreffe ode middel en.
Dit is de logische consequentie van ‘s Ministers be-
strij’djing ‘der Dj ambilogen de.
De Volksvertegenwoordiging zal goed doen met
den Minister hierover eens te gelegener tijd ‘ophelde
ring te vragen.
G. P. J. CASPERSZ.
DE AMERIKAANSCHE NOTA INZAKE DE
DJAMBI VELDEN.
Men schrijft ons uit New Yorl d.d. 12 Mni 1920:
De New York Times van 8 Mei bevat een lang
telegram, een interview weergevend, door ‘het Tweede
Kamerlid Albarda toegestaan aan ‘den Haagseheci
correspondent van het blad, waarin deze volksver-
tegenwoorcligei’ gemeend heeft aafi het Amerikaan-
sche volk te moeten kenbaar maken, dat hij een voor-
star.der is ‘van staaIcaploitatie der Djamb’ivelden,
doch in geval deze niet wel uitvoerbaar is, de voor-
kenr zou geven aan het ‘verbrokkelen ver do
nen, teneinde een cecselte van de Djamhiconc’si
a:ct
de Standard ‘)il Company
te
kunnen
toelc
–
j2en.
Eerder willen vij ‘veronderstellen, ‘dat de heer Al-
Larda gedacht heeft op deze wijze het landsbelniig
te dienen, clan dat hij gefaald heeft zijn politieke in-
stincten te ondendrukken, ‘doch wij durven hem de
verzekering geven, dat hij door op bovenvermelde
wijze zijn licht te laten schijnen, ons land onbereken-
baar nadeel zou kunnen toebrengen.
Gedurende de laatste weken troffen wij herhaal-de]ijk in de ‘bladen hier te lande berichten uit Hol-
land aan over de debatten, in de Tweede Kamer en
elders, over de Djambioonceszies gevoerd en zoowel
de houding van ,,Het Volk” als ‘die van eenige politici
wordt hier dan uitgelegd als een pleidooi ‘voor het toekennen van de door de Standard OiI gevraagde
(beter ,,geëischte”) vijftig procent ‘der concessies.
Nadat Holland hier gedurende den oorlog en on-
1)
Handelingen,
blz. 2260.
middellijk daarna – om het zacht uit te drukken –
alle populariteit had verloren, is er zoo’wel door het
krachtig werken der Ned. Kamer van Koophandel
te New York als door de p’ogin’gen van vele Neder-
landers individueel, langzamerhand weder toenade-
ring ontstaan en, wij ‘mogen zeggen, waren de oude
vriendschapsbanden weder nauw aangehaald. Ten ge-
volge van de a’ustelooze en krachtige propaganda der
oliemagnaten – de ongekroonde koningen der Ver-
eenigde Staten – hebben de geïnspireerde dg
bladen, waarop het Am’eri’kaansc’he volk helaas bijna
uitsluitend voor zijn geestelijke lafenis en voorlich-
ting aangewezen is, getracht het den’kbeeld ingang te
doen vinden, d’at het Britsche
Rijk
er op uit is, de
Vereenigde Staten van ‘de wereldproductie der petro-
leum uit te schakelen – terecht of tea onrechte, wij
blijven er buiten. De Amerikaansche nota aan Hol-
land nu zou op het Amerikaansche publiek niet zoo-
veel indruk melken, omdat, in het algemeen gesproken,
de Standard Oil bij het groote publiek nog stèeds
enigszins in een kwaden reuk staat wegens de ‘hard-
handige politiek door ‘deze combinatie in het verleden
gevoerd; en wellicht is het ook aan ,,Het Volk” niet
oibokeiijd, dat ide faibelachtige fortuinen der Rocke-
fellens en tallooze andere oliepotentaten niet dan ten
koste van haaiden strijd togen de kleinere producenten
en tegen den klein,en man, zijn opgestaipeld. Bet moet
nu natuurlijk vreemd aandoen, dat de Izoudjing van
Eollandsche socialisten door Amenikaanscihe bladen,
sterk door de kapitalistische oliecombinaties bemn’-
‘vloed als zij zijn, kan worden uitgespeeld om het
groote min of meer onpartijdige publiek er van te
overtuigen, dat Holland zich in dienst heeft gesteld
van de Enigelsdhe belangen en dat de Nedeelandsche
Regeering ,,gcheime diplomatie in den slechtsten
vorm” heeft gevoerd teneinde te verhinderen, dat –
van Hollandsch standpunt gezien – het paard van
T’roje wordt binnengehaald!
Den gemid,deliden Amerikaan zal het natuurlijk
streelen te lezen, dat Ameri:kaansche onderdanen in
het buiten,land belangrijke concessies hhben verkre-
gen, hij is echter te verstandig om het onbereikbar,j
of onredeljke te voegen. De geïnteresseerde olie-
belangen benevens de met ‘deze saimengaande zeer
agressieve militairistische partij daargelaten, zou hij
zonder twijfel genoegen genomen hebben met de toe-
lichting door ‘de Ned. Legatie te Washington en de
Ned. Kamer van Koophandel te N. Y. omtrent het
door de Ned. Retgeering ingenomen standpunt gege-
ven, ware het niet, dat de buitengewone belangstel-
ling en warme genegenheid dor ,,Het Volk” en zijn
politieke geioofsgenooten voor ‘de Stanidand Oil be-
toonid, bij het Ameaansche volk – welks denkver-
mogen zooveel sterker dan bij’ andere naties op geld
en gel’d’v’erdien,en is gespitst en dat tegelijkertijd,
misschien wel als gevolg van zijn ondiepe levensbe-
sohouwing, in zekeren
zijn
naïef en goedgeloovig is
het vermoeden wekt, dat rødelij’ke Amerikaansohe
verlangens onrechtmatig aan Eng,elscihe intrigues
worden opgeofferd; gezien de rivailitoit tusscihen deze
twee naties kan dit voor ons land slechts gevaar op-
leveren, de relaties zelfs voor goed bederven.
De verslagen van de Kameirdebatten over deze
oliekwestie zijn nog niet in ons bezit en wij kunnen
haar dus niet in alle details overzien; wij dachten
echter geen mosterd na den maaltijd toe te dienen,
wanneer wij verwijzen naar de hateiljke, zelfs arro-
gante’ artikelen hier in sommige bladen verschenen.
Het, op het eerste gezicht, belangrijkste bericht trof-
fen wij aan in het tamelijk betrouwbare ,,New York
Oommercial” – van 2 Mei -, dat gezegd wordt aan
Morgan toe te behooren. Er is reden om aan te nemen,
dat het een directe uiting van het State ‘Department
(Ministerie van B’uitenlandsche Zaken) is en wij
laten het hier orweirtaaljd volgen:
,,HoJiand,
it
was pointed out,
is
attempting to do ‘ivliat
,,Pre.sident Harding in. his ,,by the eternal” epeech is con-
472
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1 Juni 1921
,,strited as saying she ishall not do; that is, to deny the
,,principle and fruit ef •reciprocity. In £a4t, the note to ,,Holland is a stop in advrance of the Protests ‘to Great
,,Britain over Mesopotamria and to Jaipai over her man-
,,date islauds in the Norbh-Pacific. There are ‘vuluable
,,rights in all mandate lands in jwILich the United States
,,claims equal coimmercial pr’ivïileges under thé open door
,,or reciprocity doctrine and under the mandate plan.
,,Hoiiand cemes under “the open door or reciprocity class,
,,and it is reciprocity froim Holland to rwhidh the Presi-
,,dent’s speech is understood to apply, and to sppiy very
,,clearly.”
Staande tusschen twee van ‘de vuurmonden op het
dek van het vlaggeschip Penaisylivania – wij hebben
het allen in de ,,mo’vies” kunnen ;zien – hield Presi-
dent Harding na de revue op de reede van Hamptôn
Roadt,
an de uit de zuidelijke wateren teruggekeerde
Atlantischevloot,, de bewuste ,,by the eternal” epeech,
waarvan wij de betreffende passage alweer letterlijk
pverdrukken:
,,I ‘have no lihought in my wind except tibet 1 cnn say
,,witih all the sincerity of my heart that America will
,,nover aak anything
of yoi
not in perfect accord writrh the
,,best conscience of the freest people on earth, but when ,,we do aak we
will
expect of you the best defense that
,,human boings can give. 1 arm very oonfident that you
,,ilve and breathe the spirit of this Repuibic. The United
,,States of Armerica do not want anything on earth that
,,does not helong ‘to it, it doos not want anytihing that is
,,not rigihtfuily our o’wn, no territory, no pay’meat, no
,,tribute.
We do want that which is righteouslij our own,
,,and, by the eterno2, we ‘wil 1 have that.”
Onwillekeuri denkt men aan den tijd, toen de
Duitsche Keizer onder het schudden van sijn gepant-
serde vuist voor zijn volk – slechts – ,,een plaatsje
in de zon” ‘opeischte; doch men make zich niet al te
ongerust, in ‘Amerika gobruikt men wel vaker krach-
tige termen, die achteraf blijken niet zoo lawand be-
doeld te zijn. Toch heeft ‘t zijn nut, ons af te vragén,
welke beteekenis aan ‘het artikel van de ,,New York
Oommercial” kan worden toegekend.
Van den meer bezadigden Secretary of State
Hughes – die meer jurist dan diplomaat is – ‘is
het zoo goed als zeker niet afkomstig; vermoedelijk
moet het worden toegeschreven aan een -licht,zinnig-
heid van een der hoogere ambtenaren van Buiten-
landsche Zaken te Washington en is het meer be-
doeld als een tactische zet om de ongeduldige, mach-
tige olieconcerus tegelijkertijd zoet te houden en ter
wille te zijn. Er valt acker niet duidelijk ruit te lezen, dat de Vereenigde Staten de Nederlandsche coloniën
plotseling als een mandaatgebied – in ‘den minst-
vergaanden zin daaraan in het Verdrag van Ver
sailles gegeven – beschouwen, en het is ‘ook wl
uiterst onwaarschijnlijk; dat dit werkelijk het geval
zou zijn. Het geheele artikel is overigens ‘misplaatst
en het
tijdstip
kon wel niet ongelukkiger gekozen
zijn om van Nederland ‘en Nd.-Inc1ië te eischen, dat
zij de helft van hun olievoorraden aan Amerikaansche
belangen afstaan. J’uist dezer dagen toch ijs voor een
voor bepaailde artikelen zoo goed aas prohilbitriief rt,aruiaf
van invoerrechten gestemd; een wet i’s afgekondigd,
waarbij, indien zij wordt toegepast, aan schepen onder
Hollandsche vlag de vaart ‘op Amerikaansche havens
onmogelijk wordt gemaakt; een immiigratiewet is slechts sedert enkele dagen van kracht, waarbij op
aandringen van de Labor Unions, de immigratie bui-
tengewoon is beperkt, waardoor .niet alleen een der
idealen van de Unie wordt verloochend, doch waar-
dooi de Vereen. Staten tevens weigeren ‘de eigen natuurlijke rijkdommen te ontsluiten; terwijl, om
hij de olie te ‘blijven, op de Philippijnen, Amen-
kaansch gebied dus, het boren naar olie etc. aan niet-
Amerikanen bij de wet is verboden. Deze pogingen
om met twee maten te meten, moeten o.i. verklaard
worden, gedeeltelijk doordat de Amenikaansche Re-
geering te sterk doordrongen is wan de belangrijk-
heid van petroleum wegens ‘haar toepassing op zoo
velerlei gebied, doch veel meer door de drieste pro-
paganda van enkele olieconce’ins. Jnist in dit vér-
band mag, als waarschuwend voorbeeld, wel’ eens ge-
wezen worden op de positie, waarin Mexico ten op-
zichte van de Vereen. Staten is gtikomen, nadat het
met gnoote vrijgevigheid, op ruime schaal en onder
gunstige voorwaarden concessies aan ,A,merikaansche
onderdanen had geschonken. Niet, dat wij trachten
willen het gebrek aan rechtszekerheid en andere mis-
standen, drie in Mexicö geheerscht habben; te ver-
goelijken; zonder dat men echter geloof, behoeft te
slaan aan de verhalen van oim.kooperij, éeïntTigueer,
zaaien van
1
onrust, ontwerpen van en ‘deelnemen in
rev’oluties enz., die aan sommige Arnerikaansche olie-
concerns wérden ten laste gelegd en zelfs in de
Verèen. Staten algemeen verbreid zijn
–
, moet het hun
toch euvel worden geduid, dat
‘zij
door een systema-
tische perscampagne het Amerikaansche volk tegen
den nabuur trachten op te hitsen en daarbij opzette-
lijk een vaische voorstelling der feiten geven in de
koop een atmosfeer te scheppen -gunstig ‘voor inter-
ventie ‘en, ‘welliidht, een – guenilla – oorlog met al
den aankle’ve en ‘noodlottige gevolgen van dien. Wij
willen volstrekt niet tekort ‘doen aan de schitterende
organisatie dier maatschappijen, evenmin den lof
hun onthouden, dien zij wegens den aan hen te dan-
ken vooruitgang der tec’hniék op ‘het gebied der &lie-
winning, -raffineering, en -distributie, verdienen,
doch het diene nogmaals met nadruk en ter ‘aa
1′
schuwing ‘gezegd, aan macht en invloed ontbreekt het
hun, met ‘hun heirleger van Washingtonsche lob-
byists, niet’ en van den tegenwoordigen onder’secreta-
ns van Buitenlandsche ‘Zaken is het o.a. een publiek
geheim, dat hij; de geprononceerde interventionist,
als leider der oliepolitiek – en ‘als spreektrompet der
oliekoningen, die zulk een groot gedeelte der verkie-
zingscampagne hebben bekostigd – n het kabinet
is
opgenomen. Bijzonderheden zullen wij verder den
lezers sparn, doch iederen rechtgeaarden Nederlan-
der moet cle geclaohte pijnlijk aandoen, dat tegeia ons
landje op dezelfde afsnauwende, onnoodig vernede
rende wijze ‘zou kunnen worden ‘opgetreden, welke het
ongelukkige Mexico zich ter wille van
zijn
olierijk-
dom heeft moeten laten welgevallen, en èîaaraan het
verder trou’ens hoofdzakelijk te wijten is, dat de
groote republiek’ van het Noorden
bij
de zuidelijke
zusterrepablieken zooveel wantrouwen gewekt en alle sympathie verspeeld heeft.
De kv’ijze, waarop de Standard Oii gemen’d hoeft,
vlak voor de ‘behandeling in ‘de Staten Generaal met
een vri’en4eljkheidje, idat sledhts bedoeld is om sabel-
gekletter te o’ver.stem’men, tu’sschenbei’de ‘te kunnen
treden, idoet ons vrOeten, dat zij in de meel3injg ver-
keert, ‘dat het Hollanclsdhe ‘volk, zich evenals Mexi-
co, om van Oo’lurrnbie en Venezuela niet’ eens te
spreken, laat beïnrvijoeden. Een oplossing, waarbij aan ‘Amerilkaanscrh kapitaal ‘gelegenheid geboden
wordt deel te nemen aan de exploitatie van de overi-
ge olievelden in Ned. Inidië, en clie heide partijen
beuredli,gt, ‘zal ongetwijfeld gevonden kunnen worden,
doch uien zij ôp het Plein op zijn hoede, opdat, bij
het vergeven dor concessies, de ellende Met eerst’
recht begdnt.’
Dat de Am’enikaarniscihe ,,eischen” op geefl enkelen
rochtsgrond steunen, is natuurlijk bij ‘gdlege.irheid
der besprekingen in de Karmer voldoende aangetoond
en wij achten ons daarom van ‘verdere ,beschouwin-
gen dienaanigaande ontslagen. Aian ,,Het Volk” en
andere kampioenen ‘der Standard Oil zij slechts ter
overweging aangeboden cle volgende zinsnede uit een
artikel door het bekende New York J’ouirnal of Oom-
‘merce – arli dagblad uitstekend, van politieke rich-
tung neutraal, van mo’railiteri’t hoogstaand en onver-
dacht, van i,nrzidhten zeer breed en ‘volle honderd pro-
cent ,Armeniikaa,nis&i – aan deze .Amerdikaa.nische nota
gewijd:
,,What we contend is
that
we ahould be gi’ven the seine
ri
g
ht as
the citizens of any other country in ‘the working
,,
,,of
o.ilfields, situated in territory’ whose ownerthip by
,,foreign nations no one ‘coitests, and controlled
as public
1 Juni 1921
FCONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
473
,,lancls. A logical ground for this position can to afforded
,,oniy by the recognition en our part of exactly this same
,,equali.ty of opportu’nity in trade openings and natural
,,resources wibhi.n the territory of the United States. This, ,,however, is precisely what we have in recent and current
.,acts of legislation called in question. Our Lariff and ship-
,,ping policies are ‘both diseriminating measures in one
,,way or another. Our i-mmi’gration limitations as well as
,,various leas faantili-ar elements da the Federal policy all
,,run counter to the ideaLs of internationaliam which seem
,,to lie at the roet of the note to Holland. We can-not to
,,internatiounl e’here Aimerioan foreign trade is concerned
,,and national sv,here the foreign trade of other countries
.,is at stake. It will require the exercise of very great
,,cliplosnatic ingenuity to present our base in •suh a way ,,as to offset this outstanding f act in the situation.”
Dat de A-meriikaansehe Regeering met buitenge-
woon groote en reehtmatdge belangstelling ‘het ver-
loop van het oiieprobieem volgt is niet meer clan be-
grijpelijk. Pessimiste,n waalo.uder ook ambtenaren in
den dienst der Geological Survey, beweren: dat bin-
nen afzienbaren tijd – men spreekt zelfs van twintig
jaren – cle olievo:orraad der V. S. aal zijn uitgeput
en de Unie dus aangewezen zal zijn o.p ‘het buiten-
land – evenals het buitenland vroeger op de Unie.
De oliekwestie werd plotseling acuut, toen het vorig
jaar het enorme aantal oliestdicende schepen waartoe
door ‘den Shii’pping Bo-ar-d opdracht bot aanbouw was
gegeven, om zee te zeggen, plotseling op . de markt
werd geworpen en bleek ook gedeeltelijk als gevolg
-van de moeilijkheden in Mexico, dat niet voldoende
stookolie aanwezig was.
Overigens behoeft er, wat dc toeilconzstige productie
betreft, niet uitsluitend pessimisme te heersehen.
Eenige aandacht v-erjdient wel, hetgeen ‘de heer Tho-
mas A. O’Donneld, President van het American
Petroleum Ins’titute, krachtens positie en ervaring
dus iemand volkomen bevoegd, op ide, laatste jaar-
vergadering van deze organisatie alt zijn mening
uitsprak. Hij verklaarde naanolijk, dat noch voor de
V. S., noch het overige gedeelte der wereld eenige
vrees omtrent de toekomstige olievoorziening be-
hoefde gekoesterd te worden; dat het werkelijke ge-vaar alleen bestond in de beperking van de gelegen-
heid tot iboren en produceeren; dat, afgezien van be-
staande en nog te ontdekken petroleuuibedd-ingen, er
in het westelijk gedeelte van de Unie ng reusachti-ge ,,uilhale” lagen bestaan, ‘doch dat ide tegenwoorddge
productie van petroleum in veilho’uding zoo goedkoop
is, dat deze lagen voorloop-ig niet eens behoeven te
worden aan-geraakt. Gezien het tempo van den voor-
uitgang ider teclhmi-ek -mag dus nog op een ruimere re-
serve – de lagen komen hoofdaaikelijk in Ooio’rad-o en
Utaih voor – gerekend werden; ei is ‘het proces tech-
nisch nu nog niet voimaakt op den duur zeil de af-scheiding der olie uit deze ,,oilshale” zeker op een
economische -basis kunnen worden bewerkstelligd.
Het wetsqntwerp inzake de Djannbivelden moge
wellicht -geen ideale oplossing brengen; nu vak-
mannen, zoowel als zij, die door werkkring of
positie. in ‘staat -zijn -het olieproibleem te beoor-
deelen, naar, het schijnt vrijwel eenstemmig van
meening zijn dat staatsexploitatie -niet uitvoer-
baar is, lijkt -de oplossing wel degelijk een ge-
lukki ge. Van deelname van Amerikaansch kapitaal,
als zoodanig, is zeker wel niemand in Neder-
land en Koloniën afkeerig en indien Amerikaansche maatschappijen met’ hun militairisti-schen en impe-rialistischen aanhang – die, men rverlieze het vooral
niet uit het oog, volstrekt niet het Amerikaansche
volk zijn, zich voortaan spenen willen ‘van intimidatie,
zal er ook wel geen bezwaar tegen bestaan, dat er aan
cenige concerns rvan goeden naam en faam gelegen-
heid wordt gegeven, Amerikaansch kapitaal in de
resteerende olieterreinen te steken, waardoor het be-
lang van beide volken niet weinig zou worden ge-
diend. Men hoede zich echter voor- het gebruik van
tinfaire middelen: op de publieke opinie die ten
slotte voor -de regeeiiing den ‘hesten steun beteekent,
hebben dreigementen ten slotte juist de omgekeerde
uitwerking ‘van die, welke men er mede denkt te be-
reiken.
HET VOLKSCREDIETWEZEN AANVANG 190.
II.
Van den toestand van het V. C. W. op ultimo 1919
kan men zich uit de cijfers der verslagen wel een
beeld vormen.
Wat betreft de ‘do’rpscredietinstellingen: de loem-
boengs, alleen op Java bestaainide ten getale van 9974,
hadden op het einde van het boekjaar 191811919, d.i.
ult.° Sept. 1919 -een voorraad padi rvan 2.152.558 pic.
563.078 picois waren uitgeleend, terwijl de achter-
stand bedroeg 395.686 picols, of gemiddeld 39 pic.
per loomboeng en het zuiver vermogen in padi
2.659.889 pic., of 266 pie. per loeruboeng.
De aciliterstand per ‘loeinbo-eng loopt, sterk uiteen,
nl. van 1 pic. op 282 ‘pic. ‘zuiver vermogen in Pas-
soeroean, 6 op 214 in Madioen en 8 op 101 in- Kedoe tot 142 op 506
-in
Oher,ijbon en 134 op 229 in Kediri.
Hierin drukt zich vermoedelijk uit die mate van over_
heidsbemoeiernis met de -inniing.
De -achterstand uit te drukken in de gedurende het
verslagjaar uitstaande padii is niet mogelijk, daar de
totaalhoeveelheid uitgeleende • padi niet vermeld
wordt. Wel wordt opgegeven, dat de administratie-
kosten ad
f
957.658,— 14 pOt. van -het mazimaal uit-
staande bedrag beliepen – dit is derhalve op
f
6.840.414,— aangenomen. Op welk bedrag de pico-1
padi is gewaardeelld, blijkt niet. Neemt men ‘daarvoor
f
5— per picol, hetgeen zéker niet te 11-oog is (verg.
Verslag V. 0. W. pag. 5, -‘hol. 2, r. 2), ‘dan stond
maximaal uit 1.368.083 picol, ‘waarvan de achterstand
29,36 pOt. nitimaakt. Bovendien zou -dan van een
totaal padi bezit van 2.715.636 pic. slechts iets over
de helft uitgeleend zijn. Is de picoil papdi op meer dan
f 5,—
aaingenomen, clan worden deze cijfers nog osi-
gunstiger.
Het rsuir,rer vermogen der loemboengs bedroeg – de
picol padi weer op
f
5,— stell-end’e
– f
13.299.445,-
aan padi en
f
6.046.177,— (waarvan
f
4.315.300,-
hij afdeelingsbanken gedeponeerd) aan geld en gebou-
ven: te ‘samen
f
17.614.7-45,—; een zeer aanzienlijk
bedrag, in aanmerking genomen, dat ‘het -door het
armste deel der bevolking is opgebracht.
Welke interest berekend wordt is niet vermeld; 40 k 50 pOt. was voor eenige jaren gebruik. Wellicht is
het cijfer nu lager.
Wat -de beteekenis der loemboen-gs ‘oor de bevol-
king betreft: in de moeilijke jaren van rijstschaa,rsch-
te
zijn
zij stellig zeer nuttig geweest. Of zij, zooals
men vaak van Inlandsche zijde ‘hoort, de zorgeloos-
heid in de desa vermeerderd hebben, er mede shul-
dig aan zijn, da-t id ‘e goede gewoonte defi eigen paidi-
voorraad zoo lang mogelijk te bewaren meer en meer
verdwijnt, het gemakkelijker erediet werkelijk ten ge-
volge heeft gehad, dat de kleine landbouwer veel
meer ‘onder schuld gebukt gaat dan vroeger, is niet’
uit-te maken. Evenmin is bewezen de klacht, d
–
at door het inleve-
ren van de slechtste padi aan dc loemboeng, die later
toch weer ‘als izaadpaidi wordt -gebruikt, de rijstbouw
geleden zou Itebben. Toch moeten, dank zij de land-
rente proofsniibten, rulinschoots cijfers bekend zijn
om een conclusie te -kunnen trekken. Het is een der
vele (vlootibeelden hoe -weinig nut men trekt van den
schat van gegevens, die -bijna iedere diensttak bezit,
‘hoe treurig het in Indië met de statistiek gesteld is.
De gloote vermindering’ van -het aantal loemiboengs
in de laatste jaren is zeker een groote verbetering
geweest.
Op ult0. 1919 bestonden op Java en Madoera 1994
desaba-nken met een zuiver vermogen van afgerond
f
1.466.000,—, waarvan
f
845.000 bij ‘de afdeelings-
banken was gedeponeerd, terwijl aan leeningen uit-
stond
f
1.146.000,—.
44
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1 Juni 1921
De achterstand bedroeg
f
32.000, di. 2,8 pOt. van
het uitstaand bedrag, tegen 6,4 pOt. het jaar te voren.
Dit gunstig resultaat ie stellig te danken aan het
gedurende de laatste jaren op ruime schaal ophef-
fen (in 1919: 177) en stopzetten (in 1919: 182 tegen
315 het jaar te voren!) van bankjes wegens knoeie-
rijen, grooten achterstand of gebrek aan ie-vens.vat-
baarhei’d. 144 nieuwe banken werden opgericht.
In de ‘buitengewesten waren
578
‘banken, waarbij
f
423.000,– uitstaixd, het ruiver vermogen
f
372.000,-
bedroeg – bij de ,volksbanken was ‘gedeponeerd
f
275.000,— en de achterstand bedroeg
f
205.000,-
of
48,77 pCt.
van het uitstaand bedrag!
Niet mmder dan 105 banken werden opgeheyen,
232 stop gezet; slechts 12 nieuwe opgericht.
De achterstand loopt ‘gewestelijk weer sterk uiteen,
n.l. op Java van 63 pOt. ‘Djokdjakarta 1. (8 banken);
19,6 pOt. Kediri (120 b.) en 13,4 pOt. Oheribon
(88 h.) tot 0,05 pOt.
Bandoamas
(58 b.) en.0,035
Preanger (317 b.).
In de Buitengewestên van 74 pOt. Sumatra’s W.-K.
(uitstaand bedraig
f
244.0,00,— 405 b.) tot 1,76 pOt.
Djajmbii (‘ui-bstaand
f
5.000,—; 19 b.) en 1,71 pOt.
Bali en ‘Lmbok ‘(uitstaand
f
37.000,—; 35 b.).
Het op ruime schaal opheffen van bankjes in Sum.
W. K. deed den aehiterstad, die in 1918 nog-! 73.000
hooger was, tot ‘het genoemd bedrag terugloopen.
De klacht over gebrek aan hulp ‘van de hestuurs
ambtenaren in Suni. W. K. in het versia- V. 0. W.
dwingt wederom verband te zoeken tuisschen den
graad van benoe,ienLiis van deze ambtenauen met heL
V. C. W. en ide achiterstainidcijfers. Ook de grondslag
van het rdesabainikbedrijf
,
schijnt no:g’ grootendeels te
zijn ,,de sterke ihand, ‘het idwingend ,v,00rsdhiriift”, ,,het
gezag” waarover elders in de ‘verslagen V. C. W. en
0. K. geaprken wordt – ‘ook dit hedirijf staat dan
nog niet op gezo(nfde basis.
Een bes’buursreorganiisatie, waaribij de ‘bestuurs-
arbtenaren-m’anusjes-van-adI es ‘verdwijnen en op
ruime schaal aan niet ail te kleine gebiedsdeel’en
zelf-
bestuur
gesciho’niken woedt, coonis bijrv. beschreven in
af d V ven het rversla1g der Herziieninigscomimissie, za]
odk ,hier zuivering brengen.
Een zer gunstig voesuhijnsel is stellig het. ‘deel-
nemen op Java van vrouwen aan de ‘desabajnikbesta-
ren in het ‘verslag V. 0. W. vermeld. Althans op
,Tajva en Ma’doera horujden de vrouwen zich veel meer
met kleiniliandel bezig dan de maaznien. Zij zijn be-
heersters van de geidkist; zij hebben meer e000-
misch ianieht, Daarmede stemt overeen ‘de mede-
deeling •in het verslag, dat zij in de ban!Idbesturen
meer begrip van hun taak toonen dan die mannen.
Uet bedrijf idex
vojksbanken
heeft vooral in ‘de la&t-
ste tien jaar versehillenide phasen doorloorpen.
Reeds in het verslag van het In]. Oredffetwezen
over 1908 (‘pag. 2) woazit opgemerkt, dat de ambte-
naren ‘in ‘de besturen bij ‘den toenemenden omzet zich
niet meer rtren volle konden wijden aan cie dageljk-
sche bemoeitingen met het bedrijf, dat meer en moer voor rekening iran den ad,ministrrateirr kwam. Deze
phase van ontwilkkelinjg ie nu doorloop en: de ac]imini-
strateur is de uitsluitende en verantwooaidelijke be-
heervoerder geworicl’en. Hoogstens kunnen de met werk
overladen trouwens in aantal vecminderenide arnibte-
naren, die het grootste deel der besturen vormen, re-
pressief op de richting, en wijze der crediietverstrok-
hing eenige,n inrvloed uitoefenen, d
oor
verwijdering
van een administrateur – geval, dat in de practijk
alleen hij fraude of verregaanc1e acihteloosiheid voor
zal komen. De bestu’u.rsbemoeiinrgen zijn ‘vrijwel be-
peskt tot hulp bij het ‘innen der teriigbrbalingen:
wedezom ,
g
de sterke hand, het dwiiugenid voorschrift”,
,,h
e
t gezag”.
Op zichzelf genomen is dit feit gelnkkig te ohten:
nu niet langer wisselende bestuursambtenaren het
bedrijf leidden, kon daarin, stabiliteit komen. Daar
echter de wegigevaflen leiding niet kon woeden ver-
vangen door leiding door den dienst van het volks-
credi’etwezen (het komt immers allereerst aan
op
de
plaatselijrke crediiethchoeften, •de eigenaardrigheden
van land en volk – ‘zeer terecht hebben de besturen
‘zich tegen al te intensieve beinoejiiinjg van den dienst
van het ‘V. 0. W. schrap gezet) moeten aan de zelf-
standige, weinig anders dan administratief
g
eco
u
t
ro
leerde ad’ministrateurs van credietinstellingen, die
nog iets meer preternideeren dan zuiver corinmercieele
bankjes te zijn, zeer hooge eischen gesteld worden.
Helder economisch inzicht; kennis van land, volk,
taal, economische veiihoujdinigen; organisatievermo-
gen; meuschenikenntiis, tact – aan al deze eischen zal
een bankwdsniinistrateuv moet,en voldoen. Nu bekoeft
het geen verder betoog, dat in een land als Indië,
waar aan d
ergelijk
e
krachten een
scr
h
rcme
lijk tekort
is, waar. in het particuliere voor mensalien met
zülke capaciteiten buitengewone liooge inkomens te
verdienen vallen, men die voor de 83 volksbanken,
welke nbah de zekerheid eener ambtelijke positie kun-
nen aanbieden, nbah in staat zijn met particuliere
werkgeve.rs te cosicurreeren
1),
absoluut zeker niet
krijgt.
Dit is te ernstiger doordat ,,zich als onmisbare bij-
stand voor den administrateur tusschen dezen en het groeiend aantal
leeners
een voortdurend toenemend
corps van baukpersoneel schoof, dat ‘den administra-
teur van de leeners
‘verwijderde
en aan zijn kantoor
bond” (Verslag 0. K.). Als gevolg daarvan is de
leener voor hem geworden ,,een kaart of een folio
met een duimafdruk, een d
oo
p
cee
l en een lijst van
bezittingen.”
Doordat op deze
wijze
alle contact tusschen den
bed’rjfslei’dër en de belanghebbenden,
de
leeners, is
verbroken, is ook alle invloed dezer laatsten op de
richting van ‘het bedrijf’ buitengesloten; kan de
administrateur
‘bij
het
bepalen
dier richting geen ge-
bruik maken van ervaringen omtrent de behoeften.
wensc
hen
, ‘omstandigheden der belanghebbendeii.
Het gevolg dezer verwijdering van administrateui
en leeners is geweest, dat steeds meer de zakelijke
zekerheid alleen telt
‘bij
de credietverieening. De
leeners ,,behooren, voor zoover zij geen ambtenaren
of beambten zijn, allen tot ‘de klasse der grondbezit-
ters ‘of deelgerechtigd’en in ‘den communalen grond”
(Verslag V. 0. W.) en wel ,,de economisch zwakkeren
onder
hen.
De banken, ingesteld onder drang van
overheidswege, op velerlei wijze bevoorrecht, ver-benen derhalve (en tegen hooge rente’!) geen ander
crediet dan een zuiver commercieel gedachte en ge-
teide particuliere instelling, op dezelfde wijze
(crediet verband, vrijstelling zegelrecht, enz) Ibevoor-
recht, zou knfinen doen. De opkomende midden-
stand, ‘d’e kleine industrieelen, die voor de toekomst
van Java’e te ee.nzdj’dig ‘den landbouw ‘beoefenende be-
volking zoo onbereken’baar veel .beteekenen, bereikt
de bank alleen, indien zij tevens grondbezitter zijn.
En toch zijn juist zij vaak de meest credietwaardigen,
hebben juist
zij
behoefte aan bedrijfskapitaal, aan
niet-consumptief crediet.
Dat ,,het consumptief crediet onder de leeningsdoe]-
enden een igroote (juister zou zijn een verre ‘overwe-
gende) plaats inneemt”, ‘wordt in het Verslag V. 0. W.
erkend. Voor hem, die de werking van het crediet-
wezen van
nabij
gadesloeg was dit sedert lang geen
geheim meer. Evenmin ,,de verwaarloozing van de
contrôle op de aanwending der credieten”, welke sinds
jairen n’iets te ‘beteekenen ‘had, als zij ‘ooit iets waard
geweest is.
Het verstrekken van consumptief crediet op zoo
ruime ‘schaal als d’it ‘door de afdeelingsbanken ge-
schiedt, is niet zonder ibedenking. Ongetwijfeld zijn
de leeners ‘gewaarborgd tegen de practijken als die
der woekeraars. Doch niet alleen is het gemakkelijker
i) Jammer genoeg vermelden de verslagen nergens, welke
salarissen ‘de administrateurs genieten. Het maanidgemid-
‘delde van alle salarissen, onkosten, gratificatin enz.
(omschrijving der winst- en verliestrekening!) bedraagt
slechts
f
2606,—
per
‘bank.
11
i Juni 1921
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
475
geworden aan geld te komen, komt men er: derhalve
lichter toe zich in schulden te steken, maar boven-
dien bewijst niets, dat de omzet der woekeraars ver-
minderd is. Integendeel werd mij van Inlandsche
zijde herhaaldelijk medegedeeld, dat heel wat leenin-
gen worden aangegaan om de ‘hoog opgeloopen vorde-
ringen te voldoen van een woekeraar, die derhalve in
de, trouwens door de regeling van het credietver-
band ‘en den ambtelijken steun sterker staande, af dec-
lingsbanken ‘een middel zien ‘hun risico over te dra-
gen; omgekeerd, dat nog vaker schuldenaren der
bank, ‘door ambtenaren en desahoofden nagereden om
hun schnJden af te ‘betalen, genoegen nemen met
voorwaarden van den woekeraar, welke zij, ‘zonder de
ambtelijke pressie tot betalen, te zwaar zouden hebben
gevonden. In hoeverre
dergelijke
opmerkingen ge-
grond. ‘zijn verdient stellig ‘onderzoek. ‘Dat in 1919
aan 497.281 personen
1)
f
30.939.189,94 werd uitge-
leend, d.i. ruim
f 60,— per persoon, grootendeels voor
consumptie stemt hem, ‘die weet wat een ‘bedrag van
f 60,—
voor den geaniddelden Inlander beteekent (in
de hedrijfsbelasting werden personen met
f 50,—
jaar-
lijks inkomen reeds aangeslagen!) tot zorg en doet
hem de vraag stellen: zijn de volksbanken niet meer
en meer gaan dienen ons de verkoopen aan inlanders
te financieren van allerlei handelareii, die zich wel
gewacht aouden hebben hun verbruiksartikelen op
crediet te leveren, doch ‘het op hoogen prijs stellen,
dat een ander de risico van het crediet draagt, de
kooper contant betaalt.”
Keeren wij terug tot de ,,gecentraliseerde credtiet-
verstrekking op papieren gegevens gebaseerd” (ver-
slag 0. K.). Een zeer ‘ernstig bezwaar mag niet ver-
zwegen worden; een bezwaar gelegen in de steeds
grootere rol, die het personeel ‘belast met het onder-zoek der le ningsaanvragen gaat spelen. ,,Het gehalte
dier bankagenten is de zwakke plek van ieder bank-
beheer. Zij zijn maar al te vaak gene&gd den invloed,
dien zij op het toestaan van de leening kunnen uit-
oefenen ten eigen bate aan te wen4en. En de afstand,
waarop de leeners zich beviinden ‘van de bank, hun
gevoel van afhankelijkiheid van ‘het bestaande systeem,
weerhoudt hen van ‘verzet tegen ‘dlie spoedig tot ge-
woonte wordende misbruiken”. (Verslag V. 0. W.).
Wel is men met de Volksbanken in een impasse
geraakt. Ook bier is geen uitkomst te verwachten, tot-
dat toezicht op en leiding van de Volksbanken zal zijn
gekomen aan organen van zelfbestuu,r voortgekomen
uit, in contact staande met, het vertrouwen bezittend
van de bevolking, ‘d.w.z. van de leen.ers. De ‘ontwik-
keling van het credietwezen tot een werkelijk
vo1cs-
credtietwezen kan alleen gescbieden parallel aan den groei van het zeLEbestuur, dat cl bevolking van Java
niet langer onthouden kan worden, tot volkomeniheid.
He.t verslag van het V. 0.
W.,
genit in een 7-tal
bijlagen ‘allerlei cijfers omtrent de ‘Volksbaniken. Te
betreuren is, dat de hoofden van balans en winst- en
ve ‘liesrekenin,g niet meer overeenstenmmesi. Men
vindt in de ‘balans (credit’zijde onder ôp;genomen gel-
den, rekenirfg courant), kbloim 9 Oentrale Kas, 10
weerstandsassurantie en ‘bedrijfsfondsen, 11 In-
landsche gemeentecrechet-instellingen, 12 desakassen,
13 andere personen, instellingen of vereenigiingen. In
de winst en verliesrekening zijn de interesten op de
hoofden 10 t/m. 13 vereenigd onder een hoofd (kol. 8).
Iedere toelichting buiten de cijfers ontbreekt. De
voor de beoordeeling van den toestand der banken zeer
belangrijke vraag, wie de andere personen, instellin-
i) In het verslag V. C. W. wordt opgemerkt, dat het cijfer
van
460.000
leeners op Java beteekent, dat slechts plusm.
5 pOt. der bevolking wordt bereikt. T1t men hierbij echter
op het aantal leeners van duibanken
(505.000)
en ‘bern-
boengs
(1.560.829)
en houdt men in ‘het oog, dat ook de
pandhuisdienst zeer velen crediet verleent, eveneens bijna
uitsluitend voor consumptie, dan bespeurt men, dat Imin-
stens
25
pOt. van de bevolking van Java van overheidswege
crediet wordt verschaft.
gen of vereerijgingen genoemd in kol. 13 zijn, kan
niet beantwoord ‘worden. En het totaal bedrag van
dezen post is niet minder dan
f
2.831.988,—. Men weet
dan ook niet wat te ‘denken van een beheer als dat
der Buiitenizorgsche bank, diie bij
f
194.957— leenmn.-
gen u/g.
f
383.598,— in rekening courant van ,,a.n-
dere personen” ena. heeft opgenomen. Nog raadsel-
achtiger is de nibil po’st hij deze bank op beta ai,de in-
terest. over rek. co’urant.Ve,rhluffe[Ijjd is ‘het ‘voorts den
post ‘deposito’s aan/van zusterinistellingen op
de
‘debet-
zijde van de totaalbalans der banken met
f
179.200,—;
op de creditzijde met
f
1.195.674,— te zien parais-
seeren!!
De opgaven in het jaarverslag der Centrale Kas,
in
het ‘bijzonder het volgende belangrijke staatje der
saldi opgenomen gelden
ult°.
1917
u1t
0
. 1918
ultO.
1919
Van de Centrale Kas
f
971.892
f
1.110.499 f 1.620.266
Deposito’s ………
, 16.235.300 ,, 16.655.210 ,, 15.543.700
Onmiddellijk opzeg-
bare gelden van
particulieren (d.i.
spaar- en andere
gelden van parti-
culieren en ver-
eenigingen)
……3.180.011
3.366.248 ,, 5.371.000
Onmiddellijk opzeg-
bare gelden van
In!. gemeenten ..
,, 7.599.839 .. 8.722.326 ,, 10.246.500
•
f27.987.042
f
29.854.283
f
32.781.466
zijn in de bailamsen niet terug te vinden.
Voor o/g. Centrale Kas vtinidt men daar
f
1.674.532,—, ‘voor deposito’s
f
15.624.833,—, spaar
gelden
f
2.128.955,— incilustief zekerheiidsste.Uiingen
f
2.327.992,—)
;
gelden van In’laintclsclie gemeenten
f
8.412.140,— en rekening courant anderen
f
2.831.988,—. Voorts kassdersgelden
f
1.504.331,-
en diverse kiledinjere posten
f
533.313,—. Totaal
f
30.581.137,—.
Welke cijfers ook die juiste mogen zijn, het blijkt
wel welk een groot gedeelte van het bedrijfskapitaal
wordt verkregen uit gelden der Ini. gemeenten, welke
hij de afd. banken
moeten
worden gestort, waarover
zeer weinig rente rer(goed wordt (‘meestal 2 pOt.;
Passoeroean en Peimalanig 1 pOt.;
Tegel
2-3 pOt.,
togen aan an)deren 6 pOt.! !). Dat deze gelden theore-
tisch onmiddellijk op eisahihaar zijn is practisch niet
niet zoo gewaarjijk: ide In!. gemeenten mogen n.l. niet
daarover beseihfiik,ken zonder fiat 4der Overheid.
Deze fondsen zijn ‘voorts grootenicleels afkornstiig van de ailierarmsten; van hen, die door de afdeelings-
banken niet geholpen woiiden.
Er ‘is derhalve alle reden een regeling te Ireffen
waardoor ‘voor idezé fondsen bijzondere waarborgen
worden geschapen. Nu behoo’ren de
ml.
gemeenten
tot de concurrente sc’huldeiscdiers: in de practijk be-
toekent dit, ‘dat ‘verliezen ten hunnen laste komen.
Zoodra toch de positie van een credietinstelling
wankel wordt zullen de particuliere deposoito’s wor-
den opgezegid; ‘de bank werkt dan uitsluitend met ge-
taeentegeld door, zelfs zijn de In!. gemeenten ver
plicht hun saldi te hlj’ven storten. Een kras voorbeeld
geeft de Madjalengkasche afdeelingsbauk. De balans
van ideze insolvente bank, die met overheidssteun
haar bedrijf blijft voortzetten, ziet er als volgt uit:
Debet’
Kas en belegde kasmiddelen
……………
f
118.562,30
leeningen
u/g. ………………………. ,, 219.701.00e
R/o I’nl. gemeentecr., inst. en particulieren … ,,
4.271,35
voorgeschoten landraaidskosten ………….
..
3.538,78
subsidie van het gouvernement ……………,,
600,—,
diverse rekeningen …………………..
,, 28.102,38
verlies boekjaar ………………………
,, 52,63
verlies ‘vorige jaren .. ………………… .,
121.803,88e
totaal
…… f496.632,33
Credit
deposito’s derden
pn
gouvernement …… . …
f 17.500,—
spaargelden …………….. . …………. ,,
10.31042
Transporteeren ..
f
27.810,4
1
47Ç
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1 Juni 1921
f
Transport . . f
27.810,42
Rio
mi.
gemeenten ……….. ……. ……
438.759,52
.R/c auderé personen, lust. vereeuigi’n’gen
. . . .
10.365,67
kassiersgel•deu ………… ….. …………
19.079,54
interest te ‘betalen ……………………. ..
617,18
f
496.632,33
De toestand is nog ongunstiger dein de balans aan-
geeft, daar niets voor dubieuse dehiteunein. !Ls gereser-
veerd, de voor’gesc.hoten iandiraadskosten waaTschujn-
lijk verloren zijn en de groote post diverse rekenin-
gen nog
wel
eens on’zek.ere voderiingen zou iruniein
bevatten.
Toelichting is overbodig. De Inlanidscihe g’eimeenten
zullen tenslotte het geiheele verlies moeten dragen.
Tevens blijkt uit dit voorbeeld, dat het niets zou be-
teokenen hun cvordeuiwgen hij liquidatie prefaront
te verklaren. D.e eenige redelijle oplossing is, dat de
staat de Int gemeenten waarborgt tegen verliezen,
‘diie liet gevolg zijn ‘van belegging krachitens voor-
scliriften ider oeerhetijd.
De kracht der banken is zeer versdhillen’d Banken
als die te Tasiikmalaja en Bandoeng met resp.
f
377.483,— en
f
209.599,— ‘eigen vermogen, bij ruim
j 1.500.000,— en
f
1.300.000,— leeniinigèn u/g, waar-
op slechts
f
13.304,— en
f
1.169,— achterstand was,
zijn stellig zeer’ ‘solide. Van andere echter, bij•v. Maidja-
Ieiigka, Sitoebondo met
f
54.000— achterstand op
f
78.313,— lleeningen u/g. en adminintratiekosten ten
bedrage van 65 pOt. van het uitgeleend bedrag; Ben-
koelen, als ten eniijrste ‘de post van
f
360.000,— voor-
geschoten landraadskoztein geen onveirgeeflijke ver-
gissing is, is de toestand ver van gunstig. Het verslag van het V. C. W. verwjt de banken te-
recht onzuini,g beheer Het bedrag der kasiniidclelen,
ulto. 1919 bedroeg niet minder dan
f
7.547.900,—, d.i.
f
91.000,— per bank en 22,5 pOt. der opgenomen
gelden! De Soekaiboemische bank had
f
307.050,-
kasmid’delen bij
f
653.021,45 opgenomen gelden, waar-
van
f
163.706,53 kassiersgeiden; uitgeleend in 1919
f
334.308,31. Meeuidere saimenwierking ‘der banken
door tusschenkomst van de Centrale Kas is dringend
noodig.
De ‘bedrjfsuiitkomsten, hoewel’ ‘veel gunstiger dan
in 1918, waren nog niet ‘bevredigend. De .vieirimo’gans-
vermeeciering bedroeg
f
575.300,—, (waarvan alleen
voor Bando’eng en Tasikmalaja
f
116.134,—) of 1,7
pOt. ‘van het
‘bedrijfskapitaal
tegen 1 pOt, in 1918 en
2,52 pOt. in 1919. Uit liet normale ‘bedrijf, di. buiten
boetes en subsidie, ‘werd slechts
f
117.200,— of 0,34
pOt. winst gemaakt: daar Bandoeng, Tasikmalaja en
Poerwakarta alleen al te zaaueqa
f
158.314,23 uit het
eigenlijk bedrijf wonnen, leden alle 80 oveitige banken
tezamen
f
41.000— verlies daarop
r
Hoofdoor,zaa.k van deren on
i
gunstigen toestand as
de voortdur:eizde sti.jging dier bedirijfi9kosten. De ad-
ministratie ‘alléén kostte 8,6 pOt. van het totaal dci’
uitleeningen tegen 8,2 pOt. over 1918 en 7,2 pOt. over
1907 en liep ‘uiteen van 3,44 tot 65 pOt.; de totale
bedrijfskosten bedroegen 14,15 Ot. van het totaal der
leeningen – ‘boçvenjdiien. ]oopen deze vaak korter dan
1 jaar ‘en worden tij in termijnen afbetaald. Begrij-
pelijk is, dat de rentevoet op 18 pOt. gehouden’
moet worden. Terecht merkt het verslag V. C. W.
op, dat uitkomst gezocht moet worden, in het
waar mogelijk ‘afdragen, der kleine leeners aan
de desabauken, vereenvoudiging van ‘het uitleen-
proces ‘ten ‘aanzien van de credietwaardige vaste
klanten, het meer aantrekken van den rnisddel-
stand (sic), door ‘vlotter hulp, stipte geheimhouding
en grooter toeschietelijk eiuid.. en voorts ‘door het
zoeken naar nieuwe onbetaalde hulp bij ‘de belang
hebbenden, idd. door een streven in coöperatieve rscih-
ting.” Ret laatste is stellig het belangrijkste –
juist hierop schijnt echter alleen kan’s, indien hij
de ‘zeifbestuursverleening het contact ‘tussehen lee-
ner’s en o’veriheiidstoe’viciht op de credietverleenrng
wordt hersteld.
Uit ‘bovenstaande beschouwingen en cijfers blijkt
reeds, dat de zekerheid voor de crediteuren zeer uit-
eenloopt. Gaat men na, dat het zia’ver vermogen, (de
eenige rserve ‘der banken), 14 pOt. van de opgeno-
men gelden en’ 19 pOt. ‘der leieniingen
u/g,
zeer on-
gelijk over de banken verdeeld is; dat de achterstand,
in verslagjaar sterk gedaald van 10,8 pOt. tot slechts
7,8 pOt. ‘der uitstaande leeningen, juist het meest vooi’-komt
bij
de finantieel
niet
zoo
bijster
sterke banken,
dan valt ‘een ander licht op de zoo gunstige verhou-
ding dezer percentages. Wat de directe resultaten zullen
zijn van ‘het vermoedelijk spoedig wegvallen van de hulp
der bsstu’uirsambtenaren
‘bij
de inniiizg van ‘den achter-
,stand kan niet onder cijfers gebracht worden. Toch
kunnen ide idepnsiitohouiders, althans waar de banken
over veel gemeëntege]iclen beschikken hiiiu beieiggting
veilig achten, indien zij de moeite nemen zich op de
hoogte te houden van de uitkomsten der banken. Het
zeil hun ‘dan stellig mogelijk 4n hij zeer slechte resul-
taten tijdig hun geld op te ‘vragen. Dat hierin tegen-
over ‘de Inlainidsclhe ‘gemeenten grief onrecht ligt,
zagen
wij
boven. C.
o.
V.
D.
PLAS.
IJONDEITSCHE CORRESPONDENTIE.
De mijnwerkersstaking; de City over
de betaling der Duitsche schadevergo9
dings-schat1istwissels; verhooging der
poitta,rieven,; de houding der Regeering
ten opzichte van dan Volkenbond; de
discussie over de spoorwegwet.
Onze Londenaoh’e correspondent schrijft ons cid.
28 Mei 1921:
It is ‘more than a little douhtful wihether a.nything
will come out ‘of the
new
Conference whicih the Pre-
niier calied ‘yesterday on the subject of the f u t u r e
regulation of wages ‘in the Ooal-Indu-
s t r y. It was generally expecteci that the Goivern
meut would produce some new proposa.ls: instead
the position is that the onus of settling ‘is thrown
upon the men and the ovrner,s. The Government will
only hand over its promised £ 10 millions on the
couclition that a permanent settiement is negotiated,
or if this is not ponsdible, that ‘the two stides shall
have elaibo’r’aited ‘machinery whioh will 1e able to
bring the diispute to an end, and giive the country
the permanent conditiona of i.n’dustrial peace in the
industry for wihicih it is now askinig. The Premier
took the line that at present owing to the trede de-
pression, there was ‘by no means a desire in all cireles
to come to an agreement, that business men were
perfectly .prepared to wait, ibecause they gained,
rather than lost thereby. This implication that time is
en the side of the capitalistic interesta will hardly im-prove the cihancos of settlement, and though th ere is
some truth ‘in it, the desire to geit bach to work is
spreading almong eimployers; for the deipr’ession is
slowly lifting as stocks are cleared, and inquiries
are more frequent and at botter prioes. Even ‘in the
woolle,n industry a het’ter tone is said to ho obser-
va,ble. Unider these ciircniinstances, the men are by no
means liiikely to be over much impi’essed by the take-
it-or-leave-it attitude with which Mr. Lloy’d George conironted them yesterd’ay. Unless the owners have
decided to ‘alter ‘their at,titud’e, not a very likely con-
tin,gency, 1 aim very much a.frai’d that this Conference
will come to nothing, though it must now be the
esso that the miners are on the verge of destitution.
The reQent Izeat wave bas maide the ordinary citjiizen
more or loss indifferent •to the stri.ke, except w,hen
he is’ uneanployed, and even the u.nemployed seem to
take the current state of affairs as if it were part of the order of nature. As 1 said last week, the prose-
cutien of men for so-called sedition undor the Emer-gency Powers Act is rousing much feeling, as eau be
seen’frem the f act that it was raised at the Conference
yesterday, before any other point was brought forward
by the men.
The International situation conti-
1 Juni 1921
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
477
nues to occasion much anxdety among the more
thoughtful. The Leip-iic trials are quite likely to land
us. once more in a first class crisis and this conti-
nual atmosphere of crises and ultimata is wearing
1
dowu peopie’s ner-ves, and is Idiking hopes of trade.
1 have been maiking inquir,ies as to how the City
expects the German Treasury Bifis, which are diie to
be. handed osver this
week.end,
will be met. The City
believes that part will be renewed, and that the
G.eiiman Government wtill be abie to buy foieiign
excdïange witho.ut rnuch diffieul,ty for the purpose
of meeting the remajinider, though it is arimittod
that the present baiancs are extremely small. It
is said that the balances of the Gertnian banks were
trausfemed from their agents to the Bank of Eng-
land a wedk
ego
akeady, and that the slump in
exohange is duo to heavy Gernian purdhases, though
to my mmd the fail in the New York rate is simply due to the periodiical fliuctuation.s after the Con-
ferences by wihinh our statesnien hope to sottie the
affairs of the world. The sales are saiid to be on
New York a000unt, in other words, the buils are
losing rnoney, as one always expected they would,
in view of past experience.
A nasty shock has been given to optimism this week
when the Government announced a r i s e i
ii
p os t al
r a t e s. Rates for foreign p’ostage, for post cards, and for newspaper and other printed inatter are to
be raised, Sunday collections are to cease all over the
country •except for local deliveries. As your readers
will be aiware, there is a difference hetween Loudon
and the rest of the country in this respect, for Lou-
don has not now a Sunday delivery. The greatest outcry
bas so far come from the f.irms that dian.dle the news-
paper export business, who state that irt will in
future pay them to send the papers by boat to France
and to post them from Paus ‘instead of from Londo.
Trajders resent thair adveitising matter costing them
more, and comp1aiin of. the delay in getting their
Monday mail. The rises are due to the fact that the
Post-Office underestimated lits expenditure by £ 3,5
niiflionjs r.ecenrt,ly, and the inoreases are intended to
w
–
ipe out the anticipated loss, thorugh it is rather
doubtful if this will prove to be the case.
Last night nu instructive ddbate toch place in the
House of Commons, which once again raised the
question of the attitude of the Govern-
môrit to the League of Nations.
Mi’. Barnes, the Labour Delegate at the Versailles
Conference, raised the question of adihesion to the
proposals of the Washington Oonierence on the
question of the 8-hour day and the Mtternity Be-
nefit. The Government tabied an améndment to the effect that it was not expedient to p.roceed to legis-
late en hours of liibour in rview of present cirdum-
stances. The plea was that a large numher of trade
agreeinents now rogulated this matter in different
industries and legislation would complicate the situa-
tion very much. The Maternity Benefit was already
covered by the proviisions of the existing Insurance
Code. The debate really centrd round the general
question of the respect paid to the League, and some
rather plain statemeuts were made; in particular
Lord Robert Ceoil attaoked the attitiude of the Go-
vernment. In the end, the debate was adjourned after
a ,,scene” between the Coalition majority and Lord
Robert. But it is only too true that the League com-
mands a great deal of verbal respect ibut dôes not alter
the attitude of parties in the very least, as the Nauru.
Island incident, and this question of hours. of Labour
very clear]y show.
The Railway Bill came up for discussion on
Thursday evening and though the debate was not
conspicuous for its biilláancy, yet it again brought
to the front the lach of cohesion in the po&y of the Labour Party. The motion for rejection was moved
by Mr. Clynes en the ground that the bill prevented
the attaixunent of nationajisation by consolidati.ng
the capitalistic interests involved. Ho ittacked the
proposed exciusion of workers’ representatijves from
the now Directorates, in spite of the f act that this
was agreed to by the Railway Unions themselves. It
ie no doubt very inconvenient when so much Labour
eloquence is spent in urgirg thc princip’.e cf joint
control, that one of the biggest unions in the coun-
try should show so cleariy that it prefers a settle-
ment of the wages issue to the glory of helping to
administer the railways, but it tis iidle to attack the
Government for this. Mr. Clynes further attacked the
feature in the Bill wthicLh makes the referenee of
wages disputes to the Wages IBoard compulsory, and
suggestod that if coimpulsory arbitration weae to be
resorted to in this country,. the organised werkers
would only coiisent to it, if it were acoonipanied by
an agu’eed division of the product of industry between
workers and osvners, in the shape of minimum wages,
maximum profit rates, and the division of any sur-
plus on agreed lines. Sir Frecleriek Banbury further
elaboratod his attack en the bill, and had inciirred
much odiuim by presenliing a rndution of wages as
the alternative to railway bankruptcy or high rates.
The a’bsence of Mr. Thomas, the railwaytmen’s leader,
in America, is to be very much regretted, as the
N. U. R. has now no proper representation in the
Heuse.
The Labour world altogether at present is in a
curious state. The N. U. R. seems to be weakening even
on the question of refusing to handle imported coal,
though a considerable number of men have been
suspended for refusing to obey orders, and these men
are quite right in sayin.g that they were merely car-
rying out the instructions of their Union. The strike
of the donkers and the ship-stewards also seems to be
on the pont of collapse. Cii the other hand, the Cot-
ton Unions are ballottiug on the question of accepting
the proposed reductions, which are, it must be con-
fessed, heavy, being no loss than 9,5 per cent of present
wages. It is not considered likely that this offer will
be accepted, and than we may have môre trouble. As
a matter of fact, the Unions in the Cotton Industry
are practically bankrupt already, so that they cannot
a
finnce a strike, but uncertainty as to the wages po.
sition is having en adverse effect on buyers.
The hope of the City that the bank rate would
cofrie doiwn has led to the result that the a b s o r p-
tion of Treasury Bills has been very
ho a v y recently, so that the market has been forced
to the Bank at times. Since the reintroduction of the
system of tendering for bilis, the follewing has been
the position:
Date
Arnount Offered
Amount
applied for Bate percent
(in millions stg.)
per
annuin
April 21
……
f50
………
£51,9
………
£ 5/19/4
11
28
……
..50
………
,, 76,7
……….
, 5/14/6
May
5
……..
,, 50
……….
, 94,6
………
,, 5/13/—
12
……….
45. …….. ..93,4
………
..5/11/3
20
………
,45
…….. .,,
65,6
………
,,5/14/11
27
………
, 55
………..
72,5
……….
,, 5/13/2
There has recently been also a considerable con-
traction of the Currency Note iseue, last week’s con-
traction being no lees than £ 4.8 millions. The con-traction since the tbeginning of April is £ 10,5 mil-
lions, and Bank of England notes have been reduced
in the same period by over £ 2 millions.
AANTEEKENI NGEN.
De werking der En gelsche duurtewet
– Naar aanleiding van hot
feit, dat op 19 Mei j.l. de.
duurtewet in Engeland buiten kracht gesteld werd,
wordt in het Board of Trade Journal een overzicht ge-
geven van het werk, dat verricht is krachtens dit
stuk crisiswetgeving. Gelijk hokend was het doel vau
de wet, welke in Aug. 1919 van kracht werd, eener-
zij is het onderzoek rVan klachten ter zake van het
maiken van onigeoonloof de winsten, anderzijds het ver.
1
.
. ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1 Juni 1921
II
zamelen en puibliceere.n van Ëeiteii, met betrekking
tot kostpijzn .vinsten, rverkoopsprijzen e.d., ten. einde
liet publiek in staat te etellen, zich een j uiist oordeel
te vormen of gevraagde prijzen red.elij).z waren of niet.
En. in, de derde plaats werd de Boar,d of Trede ge-
m.aohtigd, uit aflie bronnen infornatâe te putten met
betrekking tot. den aard en dan omvang en onitwikke-
linig van trusteombinaties van een ovareenikom’stigen aaijd. De Bo.aiid of Traide deoeg zijn bevoegidiheden
over ehn ‘het Oentral Oomittee, dat, uit 150 ‘leden
bestaande, zich ondbrrver4eellde in 8 Standing
Committees, ireap. voer prijs-onderzoek, voor klachten
en voor .triists. Voor onderzoek naar plaatselijke toe-
standei. werden Local Coinmittees, ongeriiciht, 1834 in
getal, waarvan 69 intusschen oipJiiielde.n te ‘bestaan.
De wet is door den Board of Trede op practisch
aile air’tiiikelen van dageljtks’cih gebruik teegepast, met
inibegrip van kl’eediing, huishonidelijke artikelen ‘in den
ruimsten zin en alle levensmiddelen, waarvan de prijs
niet uit anderen hoofde gecontroleerd werd. Het Coni
plaiiints Oommittee kreeg 606 klachten te baihandelen,
waaiwan 431. werden afgewezen, tenwijff in 72 geval-
len onredeWke winstneimini bleek te hestaain en nog
96 gevallen hangende zijn. In 26 gevallen werd een
vervolging ingesteld.
Het totale aantal klachten, door Local Oommittees
in Groot-Brittannië onderzocht, is 4646, . waarvan
3413 zijn afgewezen en in Ierland 37, waarvan 22 zijn
afgewezen. Slechts in zeer weinig gevallen ging men
van de uitspraken van een Local Committee, in beroep.
Hiertoe werden 108 colleges in,geateidÇ die echter
slechts 170 gevallen te behandelen kregen, waarvan
twee
vijfde
ongeveer werd afgewezen. Aan deze mede
deelingen wordt toegevoegd, dat men den invloed van
de duurtewet als rem op de neiging tot het neeh
van onredelijke winsten gedurende een periode vai
stijgende prjzin en geringe voorraden natuurlijk niet oet afme’ten naar het aantal ingediende en. behan-
delde klachten.
Het Journal is voorts van oordeel, dat de et onge-
twijfeld preventief gewerk’t heeft, want dat kooplie-
den.; welke onder de gegeven omstandighedeb ge-
neigd zouden zijn geweest, van de gelegenheid ge-
bruiik te maken ‘om .oiiiredelijke winsten te maken,
thans ‘het gelvaar licpen vror een Pirofiteering Oom-
mitteé gedaagd te worden met de verdere mogelijk-
heid :voor een gewone rechtbank te moeten verschij
nun. Verder hli.jlct uit bovenstaande cijfers dat ,,pro-
fiteering” op aanzienlijk kleinere schaal ‘geschiedt,
dan men zoo in het algemeen wel dacht, toen de wet
werd aangenomen en dat niet ‘in ,,proffi.teerting”, maar
in ,andere factoren de werkelijke oorzaken van hooge
prijzen gevonden moeten wo’rden.
Behalve ‘dit onderzoek van klach’te,n is veel werk
gedaan door het instellen van onderzoekingen met be. trekking tot het tweede en ‘derde punt bovengenoemdt Het op deze wijze verkregen materiaal is gepubliceerd
in den vorm van rapporten ‘van het Oeiatral Coim,mit-
toe De Commi.ssie voor het onderzoek van prijzen
heeft reeds gerapporteerd over aspirine, biscuits,
berstels en bezema, klompen, het werk van rege-
r.inbureaux,. meubelen, lucifers, ijzeren ledikanten,
benzine, het plan voor standaard-laarzen en schoenen,
tweed stoffen, en wollen en sajetgarens. Deze rap-
porten zijn gepubliceerd ter*ijl de Commissie nog
bezig is met ‘haar onderzoek naar schoenen- en laar-
zenreparaties, gasapparaten, linoleum, en aardewerk
Het Committee on Trusts heeft een onderzoek in-gesteld naar, en gerapporteerd over electrische lam-
pen,. visch, vastgestelde detailprijzen, fruit; glaswerk,
ijzer en staalpi oducten wasscherijtarieven, vleesch
melk, oliëji en vettela, buizen- en, gietstukken,, taiie-
ven voor transport langs den weg, zout, riaaigaren,
zeep, ‘tibak ‘en gist.,.
Nog niet ten’ einde gebracht is het onderzoek naar
dan aard en de onrtwiiikfloeling van trusts op liet gebied
van de productie van ajkaili, ielegr.aafkab.eJs, cacao
en bijproducten, t6colade, verf en verf stoffen, ex-
plosieve stoffen ‘en arzijn. Niet vergeten moet worden,
.dat ‘cle regee’ndnig haar viotornenien ‘heeft aiangekon-
digd zon spoedig de werkzaamheden vaii het Parle-
ment dit toelaten een wetsontwerp in te dienen met
betrekking tot tmoioo.poilies.
De resultaten van het Oommittee en Trusts hebben
bewezen, dat in zekere gevallen het bestaan van een
combinatie voordeelig voor den consument is en dat
slechts dor de werkzaamheden van de combinatie de
prijs voor den consument niet aanzienlijk gerezen is.
In andere gevallen trokken
feitelijke
of
mogelijke
mis.
brui’ken de aandacht. In het bizonder kwam men, tot
de conclusie, dat zelfs daar, waar goede resultaten
vorort’vloç!iOn tuit de we zaamaeden ‘der trusts, een
sterke sta hechte organisatie, ciiie een geiheelen of ‘bijna
een geheelen tak van handel of nijverheiid van essen-
tieel belang controleert; zoo’n groots macht uitoefent,
dat ‘het wenscheljk is te zdrgen voor een werktuig
)
dat men zou kunnen gebruiken, wanneer te eeniger
tijd haar politiek en werkzaamheden tegengesteid aan
het algemeen zouden worden. Bovengenoemde rap-
porten beivat’ten veel materiaal, dat ‘van groots waarde
zal zijn bij het overwegenvan de vraag van perma-
nente wetgeving ten aanzien van dit vraagstuk.
De herbouw der Duit sche Handels-
v
1 o o t.
– De wensoh om de handelavloot op volle
sterkte te houden en oc’nlogsverliezen zoo spoedig
mogelijk aan te v
–
ullen, heeft de Duiitsche Regeering
bewegen
tijdens
den oorlog ten behoive der betrok-
ken reederijen groots bedragen voor nieuwbouw be-
schiikbaar te atelier. Eens wet, bekend onder den
naam Beihiflfsngeisetz, stelde haar }iidr’toe in staat.
Spoedig echter bleek, dn.t ‘de reeders
bij
de niet
groots spron,gbn opgaande prijzen niet in staat waren
met ‘de beschitkbaa,r gestelde middelen de bestelde
schepen te ‘doen afwerken.
Met duurtetoesiagen, ‘die onder ‘bepaalde omstan-
digheden gedeeltelijk zouden moeten worden terug-
gegeven, werden zij geholpen.
Het Vredesverdrag vernietigde het geheele plan
van den herbouw. Het eiecihte de uitlevering van alle
zeeschepen van 1600 brutoregistentonnen en meer
en van ide helft’ dein zeeschepen van 1000-1600 bruto-
reg. ton. Het Rijk onteiig.en’cle deze schepen krachtens
die Wet van 31 Augustus 1919 en verbond zich tot
schadevergoeding. Uit dezen saimenloop van vorde-
ringen ieder naar biIlijkhei’d het zijne te geven, bleek
eene uiterst moeilijke taak, temeer ‘daar tot dusverre
3 licihaimen, de Kri’egsausschuss ‘der Deutsohen Ree-
derei, de Reicihsaiueschrass filr den W’ideranifbau en
de Reederei-‘Tr’euihanidtgesellsc.haft met de verschillen-
de werkzaamheden belast waren.
1
.
Algemeen kwam de wensch tot uiting de geheele
regeling in eene hand te leggen.
De Reigeerinig stemde hierin toe, mar stelde op
den voorgrond dat bij dein toestainid der Rijksimidde-
lan van eens volledige sciha’dieve.ngoeding geen sprake
meer ‘kon zijn. Slechts voor een compromis was, zij
te vinden.
Dit vergelijk lis thans tot stand gekomen.
Voor een bedrag van ongeveer 15 miUi,ard Mark
heeft de Regeering alle aanspraken der reeders af-
gekocht, met welk bedrag naar men heeft berekend,
ongeveer een derde van den verloren .gaganen sciheens-
inhoud zal kunnen worden hersteld.
De 3 ‘bovengenoemde lichamen hb’ben plaats ge-
maakt voor die Scibiiffabaiatreuihandgesellschaft m. b.
te Raniburg, die met M. 100.000.000,— kapitaal
werd opgericht en wier taak het zal zijn de ter be-
schikking gestelde mi’llliardeü zoo billijk
mogelijk
te
vercieelen.
Rare werkzaamheden heeft ‘de Treuiha.nidigesellschaft
als volgt veedeeld. Eene.coimimissie bestaande uit 5 vertegenwoordigers van ‘reederijen, 1 vertegeawoor-
diger ‘der werven
en
1 oiapatrtij.duitge, zal zich in het bijzonder bezig houden met ‘de scibaide’verg’oeding.
1
Juni 1921
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
479
Aan de tweede co missie, bestaande uit 4 vertegen-
woordigers der reeders en werven en 4 onpartijdigen,
is do regeling van dan he’r!bonw opgedragen.
Do derde commissie, uitsliiiitenjd bestaande uit don-
parjdigen, wiaaronider ook werkneiiiers,
zal
in het
bijzonder met de éontrôle op het beheer belast zijn.
AJdae is, onder uitsjchakelang der Rogeering-
bureaux, eene organisatie veridegen waarvian men
verwacht, dat zij de velerlei en dikwijls tegenstrijdige
belangen zoo goed mogelijk zal weten op te lossen.
Ook ‘vloer do hinnen’vuart is thans eeine Treuhanjd-
geseilschait,
op
gelijken grond1ag gebouwd, in wor-
ding.
Krachtens art. 357 van het Vredesveridrag heeft
Dui’tschlan-d aan Frankrijk een deal van de Rijnvloot
uit te leveren en krachtens de beslissing van den.
Amerikaansahen arbiter Hines zijn daarvoor voorloo-
pig aangewezen 254.150 ton rijnaken en 23.761 P.K.
sleephooten.
Art. 339 en HooMstuik 8,
bijlage
3 pa.r. 6 van dit
vedrag verlangen voorts, uitlevering van een nog
nader te bepalen aantal kanen en sleephooten op Rijn,
Elbe,. Oder, Nemen en Donau ter vengoeding van cli-
recte ooriogsschade en ter voorziening van nieuw op-
gerichte Rijken met materiaal. Herbouw en schade-
vergoeding zullen .00k hier tot tal van moeilijk op
te lossen problemen aanleiding geven, in het bijzonder
ten aanzien der onteigening van schepen toebehoo;
rende aan particuliere schippers.
OVERZICHT VAN TIJDSCHRIFTEN
D e E c o n o mi s t. – ‘s-Gravenhage, 15 Maart
1921.
Prof. S. Koenen,’
Ecoupmisohe beschouwingen be-
treffende het .Jacht- en Wildsohadeprobleem, mede in
verband met het ontwerpJaêhtwet;
Mr. J. Gerril-
ren,
Het Dja.mbi-ontwerp.
T h e Econo,mic.Journal. – Londen, Maart
1921.
B. Malinowsici,
The primitive economics of the Tro-
briiand isla.u,ders;
C. R. Fay, Corn prices and the corn
laws, 1815-1846;
Prof. S. Bauer,
Past acihxievememts
and future prospeots of initemajtjionad laiboiir lagis-
]ation;
R. Trouton,
Cancellation of •injter-adlied
debts;
W. W. Bryant,
The weatiher and cyclical fluc-
tuations;
T. Johnes,
Notes on the Social and economic
transitiion in Japan.
Journ»al des Economistes. – Parijs, 15.
Maart 1921.
Yves-Guyot,
L’industrie et le commerce ibritanni-
ques en 1920;
A. Raffalovich,
Contra le défaillisme
monétaire;
J. Lef ort,
Revue de l’Académie des Scien-
ces morales et politiques (da 15 novemhre 1920 au
février 1921);
Brisson-Martmn,
En Espagne; G. de
Nouvion,
Les comptes des chemins de fer de l’Etat
en 1919;
J. Legros,
Le Pérou avant, pendant et depuis
la guerre;
B. L. L. E.,
La liguc du libre-échange
(mars 1921).
J’alarbüche.r für Natidnalökouomie
und Sita,tiistiik. – Jeua, Falyruairi 1921.
E. -Peter
ffy,
Die Entwicklung Ider amerikanischen
Industrie. (Fontsotzuxtg);
L. Krafft,
Privatwirt-
schaftilehr.e und uatioinalökonomisches Stixdinan.
Weltwirtschaft. – Berlijn, Februari 1921.
Dr. Jung,
-Der Friedensvertrag .iin’d die Auswande-
rung;
H. Fehlinger,
Die nou-art Plilne 7jar Sahiffbar-
machung des Rheins von Basel zum Bodensee;
War-
neicke,
Burma and die Verbindung Indien-Europa
zu Land;
Dr. 0. F. Oehmichen,
Internarionale Han-
del ssta’tistiiik. –
.Tournal of the linstitute of Bankers.
– Londen, Januari 1921.
J. F. Darlirig,
Stabtiiisation of iimperiaa excha.nges.
MAANDCIJFERS.
OVERZICHT DER RIJKSMIDDELEN.
(In Guldens).
Hieronder geven wij nogmaals een overzicht der Rijks-
middelen, aangezien in het vorig nummer de cijfers der
laatste kolom een overzicht geven over de eerste drie
maande
fl
van
1920
inplaats van over de eerste vier maanden
van dat jaar.
A
1
Sedert
1
Yonuart
1921
Overeen.
komstige
periode
1920
Direoe
belastingen. Grondbelasting
621.681
1.469.254
3.074.983
•
“Personeele belasting
4
–
2.925.856
1785.665
Inkomstenbelasting
12.405.377
33.767.727 28.070.654
Dividend- en tantièrne-
1.375.305
7.990.219
4.574.937
•
Vermogensbelasting
2.942.141 5.647.557
4.622.270
A
ccijnzen.’
3.122.330
.13.539.712 12.430.669
51.276
–
515.804
416.64
belasting ………….
4428.717
17.716.901
14.878.998
115.626
538152
758.217
Suiker
…………….
Wijn …………………
277199
897.383 472.632
Gedistilleerd
……….
986.443 4.279.895
4.550.568
•
Zout
…………………
Bier
.
…………………
Geslacht ………………
Belast, op speelkaarten
6.903
29.487
–
Indirecte belastin gen.
Zegelrechten
….
. …
‘1.976.557
7.221.005
7860.106
Registratierechten
. .
4.51 0597
13.531.379 15.285.830 2.636.273 10.725.010
11.289.078
3.130.767
12.04 8.152
11.691.796
Gouden en
zilveren werken
–
..
63.571
274.555 324.763
Successierechten ……..
–
104
326
286
Invoerrechten …………
Statistiekrecht
……..
‘.73.985
1.293.775 1.376.732
Belasting …………….
Essaailoon
………….
12.841
163.732
‘
208.394
140.505
587.018
519.809
Mijnen ………………..
24.342
..
219.205 219.703
Dorneinen
…………..
Staat8loterij
………….
Jacht
en
vis8oherj
–
166
1.455
1.269
Loodsgelden
………..
170.660
764.211
473.022
Totaal…….. …
39.473.3661 136.147.7701 124 887.005
OPOENTEN VOOR HET L’EENINGFONDS 1914.
–
April
.eaerg
‘Jvereen-
1921
1
Januari
t
kamsilge
1
1921
perIode
1920
i
125.604
297.138
616.569
4)
–
637.334
359.193
3.417834
9.680.415
8.375.500
733.277
1.404.088 1.162.413
453.851
2.636.772
1.509.729
624.466
2.707.942 2.486.134
10.255
103 161 83.325
442
.
872
1′
1.771.6901
1.487.900
6.6401
107.2451
180.491
–
–
4
5.814.799 19.345.785 16.261.258
BELASTINGEN IN VERBAND MET DE BUITEN-
GEWONE OMSTANDIGHEDEN.
April
1921
Sedert
1
Januari
1921
Verdedigingsbelasting la ….
875.759
i.661.837
Verdedigingsbelasting Ib .. ..
2.566.320
– 5.145.257
Veredigingsbelasting
II .. . .
3.484.538
9.143.564
6.926.617
15.950.658
t
) Hieronder begrepen
f
309.049
wegens zegelrecht van
nota’s van makelaars en comrnissionus’irs in effie’ten, enz.
(Reurabelasting).
21
idem
(1.218410.
.
3
) Idem
f
1.983.480.
) In de maand April pleegt de einduitkeeriug van de
provinciale- en gemeente-opeenten, betreffende den vorigen
dienst, plaats te hebben, welke tengevolge van den achter-
stand op dit middel, de opbrengst over de maand April
overtrof. –
Directe belastin gen.
Grondbelasting ……
Personeele belasting Inkomstenbelasting
Vermogensbelasting
”Dividend- en tantième-
belasting ……….
4ccijnzen.
Suiker ……………
Wijn ……………
Gedist. (binn.- en buitl.)
Indirecte belastingen.
– Zegelrecht van buiti. elf.
Registratierechten
Totaal
😯
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1′ Juni 1921
HANDELSBWEGING OVER DE MAAND APRIL 1921.
(volgens
de gioepen der naamlijst van goederen, opgesteld door, het Centraal Bureau voor de Statistiek.)
Invoer
–
Uitvoer
–
Saldo Invoer Saldo Uitvoer
Groepen
Gewicht
Waarde
Gewicht
Waarde
Gewicht
________
Waarde
Gewicht
Waarde
K.G.
Gulden
K.G.
Gulden
K.G.
Gulden
K.G.
Gulden
1 Dieren en dièrljke
producten
13.256.307
9.174.957 44.385.864
35.885.986
– –
31.129.557
26.711.029
II Piantaard.
voort-
227.029.726
44.043.059
76.788.503
9.860.834
150.241.223 34.182.225
–
–
III ,Mineralen,metalen
en niet in andere
groepen
opgeno-
men fabrik daarv
859.296.047 41.114.233
212.571.785
26.182.390
646.724.262 14.931.843
–
–
brengselen
……..
IV Meel en meelfabri-
1
16.690.546 4.029.141 12.600.158 2:533.092
.4.090.388
1.496.049
– –
V Chemische produc-
.
katen
………….
ten,
geneesmidde-
len, .verfwaren en
kleurstoffen
..
.14390205
4.370.212
3.658.282 2.587.140 10.731.923 1.783.072
–
–
VI Oiie,hars,was, pek,
teer en distillatie-
producten van teer; fabrikaten van deze
.
.
stoffen, n. a. g.
63.245.357
12.461.362
17.498.820
6.958.388
45.746.537
5.502.976
–
–
VII Hout en fabrikaten
.
van hout en derge-
‘
lijke stoffen; meu-
belen, v.a.s …….
91.794.983
10.282.726
2.375.718
741.801
89.419.265 9.540.925
–
–
VIII Huiden, vellen, ie-
der, lederwerk’ en
.
.
‘
–
2.040.593
3.205:410
1.484.623
2.057.098
555.970
1.148.314
–
–
IX Grarens,
touw
en
touwwerk, weefsels
.
.
en stoffen, kieede-
–
ren en modewaren
4.776.607
19.816.386
2.641.342
9.457.304
2.135.265
10.359.082
–
–
X Aardewrk, porse-
‘
1cm,
pottenbak-
kerswerk,
gebak-
..
ken steen en andere
schoenwerk ……..
82.901.489
2.497.361
3896.863
709.646
79.004.626
1.787.715
–
–
2.655.147 1.073.158
1.479.031
,
584.494
1.176.116 488.664
4.949.597
2.858.658
8.035.471
2.409.676
–
446.982
3.085.874
–
XIII Voedings-, en ge-
kunststeen
……..
notmiddelen, ,niet
‘
XI Glas …………..
XII ‘Papier …………
genoemd in de groe-
pen 1,11, IV en.VI
26.009.433
14.377.390
33.548.045
17.368.00.1
– ‘
–
7.538.612 2.990.611
XIV Rijtuigen, voertui-
gen, vaartuigen en.
luchtvaartuigen
14.147.355
5.828.075
2.401.967
2.380.308
11.745388
3.447.767
, –
–
XV Andere
goederen
dan gebracht onder
‘
de groepen
1 tot
en metiXlV
..
17.673.318
20.811.919
5.012.167
7.075.921
,
12.661.151
13.735.998
–
–
1.440.856.710
195.942.047
428.378.639
126.792.075
1.012.478.071
69.149.972
–
Waarvan Gouden Zilver,
.
.
Totaal ……..
al of niet gemunt (op-
genomeningroeplil)
325
160.445 21.919
17.972.378
.
–
–
21.594
17.811.933
OVERZICHT van
de waarde
van den
In- en Uitvoer
voor
elke maand
van
4
het
loopende jaar
en de
drie daaraan- voorafgaande
jaren, met
uitzondering
van
Munt en Muntmateriaal,
in guldens.
5)
Invoer
1
1
1
Uitvoer
Maanden
1918
1919
1920
1921
1918 1919 1920
1921′
68.009.520
75.073.388 256.207.615 214.136.278
51.437.578 41.321.453
135.932.785 115.985.810
Februari
… ……….
45.903.517
‘106.229.028
233.591.043 170.494.270 54.372.261
44.543.205
113.309.645
120.958.498
48.897.456
148.758.852
187916.138
213.830.220
47.372.422
52.660.723 68.210.468 107.204.862
April’…………….
‘
.
35.302.563
189.565.086
203.592.812
195.781.602
30.702.241
50.827.142
99.448.337
108.819.697 35.055,767 257.009.336 298.514.162
–
35.843.354
96.168708
70393.137
–
Juni
……………’.
30.330.163
258.183.821
345.402.373
—
23.040.469
126.270.353
179.478.445
Janüari …………..
…
47.764.858
274.264.390
3.14.861.366
–
35.046.826
133.623.129 177.114.162
–
Augustus
.
……….
..
40.567.746
313.403.619 287.956.122
–
25.501.391 163.771.619 130.018.883
–
Maart
……………..
Mei
……………..
…
September
……….
67.610.188 298.107.886
317.368.670
–
‘
27.641.796
162.131.110 165.965.569
–
October …………..
67.702.922
319.833.079
337.338.332
–
‘
12.704.155
214:577.467
148.140.438
–
Juli……………….
November
…………
..
57.929.799 296.351.809
270.811.334
–
15.278.909
171.171.804
156.713.011
–
December
…………
..
..
..
63.282.114
288958.920
298.567.123
,.–
22.268.327 154.241.692 156.731.343
–
–
Totaal
…….
..
608.356.613
2.825.739.214
3.332.127.090
,
794.242.370
381.209.729 1.411.308.405
1.701.456.221
452.966.167
*)
In de
Statistiek over December
1919
zijn
de bedragen
vermeld
met
inbegrip
van gouden
en zilveren
munt en
muntmateriaal.
1 Juni 1921
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
481
The Bankers’ Magazine. – Londen, a-
nuari 1921.
A. W.
Kiddy,
Tthe true sigm4ificance of our external
debt.
D i e B a n k. – Berlijn, liaarft 1921.
A.
Lansburgh,
Die Reparation;
Dr. R. Deumor,
Umwandlung von Kreditgen’ossenschaften in Aktien-
geseilsehiaften.
B a n .k-A r c h i v. – Berlijn, 1 Maart 1921.
Dr. W. Frisch,
StadjtbaJen;
Dr. R. Quaatz,
Die
deutsche Finanz unci Wiritsohaftslage;
Prof. Dr. J.
Flechtheim,
Steuerfreiheit für Erneuerungsfonds?
Zeitchrift für die gesamte Staats-
wissenschaft. – Tübingen, Jahrg. 75, Rft IV.
F. Mataré,
Zur Sta’tiiistiik der Sterbefile in Mün-
chen, wiihrend des letsteri Friedeusjailirfftufts unid
der drei eraten Krieghsjnhre, (Schiusz);
L. Weisz,
Forstpoiiitiscihe Keriifragen;
P.
Biebeseil,
Die ueuen
Reiehssteuertarife vom mnbhemntisohea Stanidpunkt
aus;
E. Schranil, Zur
Neuordnung der autonomen
Finan’zen in. Oesterreich.
Revue générale de Droit Internatio-
11
al P uh ii c. – Parijs, Januari-April 1920.
Bourquin,
Le nouveau régime de l’Escaut d’après
Ie projet de traité hoilando-4belge; 0.
de Visscher,
De la nature du droit aippliqué paz les couxs de prises;
A. Bou gier,
Le traité de Versailles et la neutralité
de la Savoié;
G. Padoux,
Du recours ‘a la Socié?té des
Nations en cas de diffieuFtés iiirternationales.
Zeitschrift für Sozialwissenschaft.
Leipzig, 9 Maart 1921.
A.
Hoffmann,
Der Gereohtigkeitsgedanke. in der
Reichseinkommensteuer; A.
Voigt,
Die Ookonomik
des Geldverkehrs. 1;
K. Brauer,
Die Finanrzlage des
deutschen Reiches und die deutsche Geidverfassung.
De Socialistische Gids. – Amstendam,
Maart/April 1921.
J. H. Schaper,
De S. D. A. P. en ‘de oniwapening;
S.
B. de Miranda,
Socialis
–
bisc4he wethouders;
Th. J.
Thyssen,
De Lager-Ouderwijswet 1920;
P.
Hoogland,
Een goede onderwijsbezuiiniging;
P.
Olberg, Het Rus-
sische landbouwvraagstuk, II;
M. J. Th. Vas
Diai,
Waar gaan we heen? II. (slot);
B. Ponstein,
Arbeider
of a.mbtenaar?
M. van der Graaf,
De kritiek op liet
Taylorsysteam en socialisatie.
Tijdschrift voor• Economisôhe Geoe
g r a p
Ii
i e. — ‘s-Gravenhage, 15 Maart 1921.
Prof. Dr. H. Blinic,
De Vrije- en Hanze-stad Dajnt-.
zig als handelsstad in het verleden en heden, met
kaartje; Toestand en vooruitzichten van den Italiaan-schen landbouw, door ,,Credito Italiano”,
bewerkt door
P. G. ;
Prof. Dr. H. Blinic,
Het Iberisehe schieeiiand
en zijn bewoiers, ee omisoh-geogxaphiseh beschouwd.
I. Het land en ‘zijn proidi eten. Eerste stuk;
J. B. J.
Ph. Cambier,
Nogmaals iets over het schrijven van
vreemde aandrijkskunclige namen; Loop van de hen-
delsbeweginig in Nederlan’dsch-Inidië in de laatste ja-
ree, naar W. de Oock Buning.
The geographical Journal. – Londen,
Fdbruari 1921.
The Mount Everest expedition; F. M. Bc,,iley, 4
visit to Bokhara in 1919;
Prof.
G. A.
F. Molengraaff,
Mooern deep-sea. research in the East Indian Arehi-
pelago;
C.
Howard Bicry, Sorne
observarions on the
appr•oaehes to Mount Everest.
e 1 n .d is c he
Gids.
– Amsrtef4am, 3anu.ari
1921.
E.
A. A.
van Heelceren,
De nieuwe gouverneur van
Suriname;
S.
Ritsenia van Ecic,
De herivormirng van
het beetuurstelsel in Nederlandscdi-Injdië;
Mr.
G.
D.
Willincic,
Het jaarboek van Nederlandsch-Inidië van
1920 en zijn leemten.
Id e m. – Amterdam, Februari 1921.
A.
M W. van Renesse,
De Intendance als trait
d’uniion tussohen het Inklisahe legerorgaaiieme en de
econoniisahe ooriogsosiganisatie op Jawa;
Dr. A. H.
B er/chout,
De economiscihe gevolgtrekkiizgen, voort-
vloeieiijde uit een anaiyse van den djati-opstaud en
van het djati-hosahbed’rijf op Java; A.
K. J.,
Hoe
staan wij,, oniders, tegenover de opleiding van onze
zonen bot aniibtenaar bij het Binmnienlandsch Bestuur en
waarom houden wij ze daarvan terug?
J. Koning.
Nederdanidsah-I.n,dië in de literatuur.
De West-Indische Gids. – ‘s-Gravenh age,
Maart 1921.
Prof. J. C. van Eeiide,
Een Nederlandsch getuige
omtrent de plaats, waaT Ooftumhus begraven ligt;
Mr. B. de Gaay Fortrn,an,
Eenô bladzijcde uit de ge-
•sc.hiedenis van Sint-Eustatius;
Ti.
Pytterse’a,
De toe-
komst van versohillende cultures in Suriname.
Technik und Wirtsehaft. – Berlijn,
Januari 1921.
W.
Helipach,
Die geistigen Kr.fte der Wirtsehaf t;
Jungbiut,
Die rheinisahe Bimsindustrie;
Fr. Op-
penheimer, Gustav
Sdhmoliers ,,Soziale Frage”;
F.
Run/cel,
Telegrammscuililssel.
Idem. – Februari 1921.
Risch,
Neue Fo(ranen im Yeridingumgswesen;
P.
Stem,
Wie soli in Grosakosizern einkaufen?
G. Re-,
pondeic,
Die H.oah.frequen’z-teiephoazie unid -telegraphie
im Wirtsahaftsdinnzt des In- und Auslaiades; G.
Neu-
rnann,
Reform der Patesjtgjebü’lu-en und der Patent
clauer;
S.
Geseil,
Freigedjd?
0.
Heyn,
Erwiderung:
W. K.
Weisz,
Industrieller Geidbdciarf ircid Rohstoff-
Veredelungskredit.
1 d e m. – h[aart 1921.
Schulz- Mehrin,
Forirnen ds Zusammenischiusses
von Unsteirnehmunigen;
W.
Frans,
Zur Reform der
Technisehen Hochse.hulen;
Zur Nedden,,
Refoim der
Technischen Hoehschulen und der Pflege der Wirme-
wirtschaftslehre;
Thierbach,
Die Wasserkriifte der
wiohtigsten Intdus’trieliinder der Erde;
R. Haas,
Kunist unid Technik;
H. Hillig,
Die Durchgeistigung
der gewerblichen Arbeit.
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.
N.B.
beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.
GELDKOERSEN.
BANKDISCONTO’S.
N d {Vr8ch.
Disc.Wissels.44
1Juli’15
Zweeds.R.ksbk
6 5
Mei ’21
Bk Bel.BinnEff. 54
19Oct. ’20
Bk.v.Noorw.. 7
25Juni’20
inR.C.
64
19Oct. ’20
Zwits. Nat. Bk.
4411
Apr.’21
Bk. van Engeland
64
28Apr.’21
Belg.Nat.Bk. 5-54
19Mei
’21
Duitsche Rijksbk. . 5
23Dec.
’14
Bank v. Spanje 6
4Nov.’20
Bk. van Frankrijk 6
8Apr.’20
Bank v. Italië. 6
20
Mei
’20
Oostenr. Hong: Bk. 6
12Apr.’21
KRes.Bk.N.Y. 6-64
5Mei’21
Nat. Bk.
v.
Denem.
6
5Mei ’21
Javasche Bank 34
1Aug.’09
OPEN MARKT.
1
Amsterdam
1 Londen
Berlijn
1
N.
York
Data
1
Part.
1
P,olon.
1
Part.
Part.
1Parijs
Part.
Call
–
1
disconto
1
gotie
1
disconto disconto disc.
mone
28 Mei
’21
43/31/3
3
)
5
5
I
4-
11s
–
7_71/,
1)
23-28
’21
41/4_1/3
3….4
511_71
4_
1
1s
–
6
1
It-7
1
I2
16-21
’21
4’/4’/
311
4
4
1
12
52114
4_
5
1
–
6-7
9-14
’21
–
3.4112
5
5
18
4-18
–
6-7
24-29Jei’20 3
1
1
6-6’1
61-1a
4
5
1
–
6-7
26-31Mei19 3
5
15_
314
3112
317/
33
4_t/
s
4t1
3
_5
20’24Juli’14
31/$/j
2
1
1-1
2
1
/-/
213-12
214
1$1_2
1
12
t
)
Noteering v.n
27 Mei
1921.
WISSELKOERSEN.
WISSELMARKT.
Buitengevrone fluctuaties belemmerden deze week cle zaken,
welke desondanks herhaaldelijk zeer groeten omvang aan-
namen. Vooral in Ponden en Dollars waren de omzetten
482
‘
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1 Juni1921
groot. Dollars waren opnieuw zeer gezocht en liepen onder
sterke schozomeliagen op tot 2;91. Na een inzinking tot
2,88 werd heden opnieuw tot 2,92 betaald. Ook Ponden kon-
den sterk verbeteren en noteerden heden 11,27, nadat
Dinsdag nog ioor .11,12 was afgedaan. Parijs en België
‘waren aanvankelijk beduidend flauwer, stegen daarna we-
der tot 24,45 en Liepen verder onregelmatig terug tot 23,90.
Marken waren aanvankelijk gezocht, zoodat Woensdag 4,70
betaald werd,’daarna trad een daling in, slot na. 4,62. Van
Skandina’vië waren Stockholm en Kopeniisgen beter, beide
ca. 1 pCI.; daarentegen Cliristiania opnieuw lager 44,30-
43,75-44,-. Zwitserland vast 50,20-51,20, slot flau’wer.
op 50,80. Spanje sonder veel handel of verandering. Pesos
zeer gezocht, oploopend van 87 tot 95 en meestal ‘moeilijk
verkrijgbaar. Wennen iets beter, daarentegen Budapest zeer
flauw en ten slotte voor 1,05 aangeboden.. Indië 95Ç-96.
KOERSEN IN NEDERLAND.
Data
Londen
Parijs
Berlijn
Weenen
Brussel
New
York’)
23 Mei
1921..
11.144
24.024
4624
0.68
. 24.05
2.78
7
/9
24
,,
1921…
11.144
23.674
. 4.624
0.894
23.714
2.82
25
.
1921..
11.174 24.40
4.66
0.674 24.35
2.81
26
1921..
11.20
24.20
4.61 0.674
24.124
2.8514
27
,,
‘
1921..
11.234
24.174
4.624
0.70 24;174 2.8714
28
,,
1921..
11.244
24.024
4.61
0.70
–
–
Laagsted.w.
1)
11.12
.23.45
4.5
0.65
23.45
2.78
Hoogste
,,
,,
‘)
11.25
24.45
,
4.70
.0.724
24.45
2.91.
21′
Mei
1921..
11.13
24.35
4.69
0.70
2
24.424
2.774′
13
Mei
1921..
11.114
23.70 4.824 0.66 23.65
2.77
1
/4
l/Iuntpariteit..
12.104
48.-
59.26
50.41
48.-
2.48’/
5) Noteering te Amsterdam.
5*)
Noteering te
Rotterdam.
1)
Particuliere opgave.
5)’
Noteering van 20 Mei 1921:
D
00
Stock.
holm’)
Kopen-
hagen’)
Chili.
tianla’)
Zwitze,.
land’)
Spanje
1)
Balavia
1)
telegrafisch
23 Mei
1921
65.75 50.75
44.40 50.25
37.45
95
1
/2-96
24
,,
1921
65.60 50.75
44.-
50.80 37.50
951,-96
25
1921
66.-
50.75
44.-
50.50 37.50 95V2-96
26
1921
66.40
50.85
‘43.80
50.75 37.40
95’/-96
27
,,
1921
66.35 51.25
44.-
51.25 37.80
95’fj-96
28
,,
1921
6,6.35
51.25
44.15 50.80 37.70
95
1
/2-96
L’ste
1.
w.’)
65.30
5(1.4Ö
43.50
50.-
‘37.40
95
1
12
1).
66.75
51.25
44.50
51.20
37.90
96
21
Mei
‘1921
65.90
50.95
44.60
50.10
37.70
954
–
96+
13
Mei 1921
66.-
50.50
46.-
49.95
34.20
95-96
Muntpariteit
66.67
68.67 66.67
1
48.-
48.-
100
)
Noteering te Amsterdam. ‘) rarticuliere opgave.
2)
Noteering van 14 Mei.
.
Termijnnoteeringen der Valuta-Kas
(week van 23-27 Mei 1921.)
Londen. ‘
IJ1t.Mei
Uit. Juni
TJlt. Juli
Hoogste B Koers
disagio
8
Isct.
di sagio
1/1
ct.
disagio
i/sct.
Laagste B
,,
,
114
,,
18
,, ,,
11
Hoogste L
,,
,,
/,
,
,
11
4
,
,,
1
11
Laagste L
,,
,,
1/
,,
,,
11
,,
,,
1
/8
New-York.
.
Hoogste B Koers
disagio
.
3
19
ct.
disagio
sla ct.
disagio
5
1s ct.
Laagste B
,,
11
,,
l/
,,
.
l/
Hoogste L
,
,,
3
18
,,
,
,
,, ,,
Laagste L
,,
. ,,
14
.
11
,,
Parijs.
Hoogste B Koers
ag jo ö
et.
agio
5
ct.
agio
.71/
s
et.
Laagste B
2
t
/t,
2
I/
Hoogste L
”
k
2′!’
,,
7V,
,,
,,
10
Laagste L
,, 5
”
”
,,
2
1
11
5
België.
Hoogste B Koers agio’S
– ct.
agio
7
1
12 ct.
agio
12V, ct.
Laagste ,B
,,
,,
2V,
,,
,,
5
,,,
,,
7’/,
Hoogste L
,,
1,
71/t
10
Laagste L
,,
)
”
”
5
,,
,,
7 l/
B er 1 ij D.
Hoogste B Koers
a
g
1
ct
agio
2
et.
agio
4
ct.
Laagste B
,,
1
,,
,,
3
Hoogste L
2
,,
.
.
6
,, ,,
6
,
Laagste L
,;
1 .
,,
,,
1
.
,,
4
KOERSEN
TE
NEW YORK.
i 0 0 Cable Lond.
Zicht Parijs
1
Zicht Berlijn
1Zicht Amsterd.
(In
.’
per
£)
(In
cl,.
p.frs.)
(in ct.
p. Mrk.)
(In
ds.
P.
giJ.)
7
Mei ‘ 1921
3.88.87
8.22 1.57
‘
34.40
[‘aagste d. week
8.88.87
8.22
1.57 –
34.40
Eloogste,,
,,
3.96.75
8.55
1.64
. .
35.65
21
Mei…
1921
4.00.-
8.75
1.68
35.93
14 Mei ..
1921
4.00.62
8.59
1.75
36.30
?i[untpariteit
4.86.67
5.18%
95114
EOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN
OP LONDEN
Plaatsen en
Landen’
Noteerings-
eenheden
13
Mei
1921
20Mei
1921
21Mei127 Mei 2I
Laagste Hoogste
27Mei
1921
Alexandrië..
Piast. p.0
977/,
97
7
11s
97
1
/is
97
1
116
97Iis
5
B
Aires’). .
d. p. $
42.-
4218
42/
46
7
19
45’1
Calcutta .. . .
£ p. rup.
1131s
113
1
18
11218
113
8
118
1131a2
Hongkong ..
id. p.
$
216
8
1s’
215
1
18
213
1
12
2168/
4
216
1
18
d. per Mil.
5
1
1, 5112
5
8
14
6
1
12
6
1adrid
….
Peset. p. £
31.25
29.624
29.65 29.85 29.724
8
Montevidôo’ d. per $
40
4118
41/4
43314 43112
klontreal….
$ per £
4.48
4.46
1
14
4.35
4471/
4.3711
8
R.d.Janeiro.
d. per Mii.
8
1
14
8’1
8
15
132
8
5
116
8’116
Lissabon……
Rome
.
……
Lires p. £
71.75 72.00
718/
g
7481
5
738/
Shanghai.. . .
£ p. tael
31314
312
5
1
312
3131/,
313
1
’18
Singapore
..
id. p. $.
.
2
1
381
4
213
3
I
2/321/,
i
2:3
17
/,a
2314
Va1paraiso.
peso p. £
34.30
33.30′
83.00 33.50
33.501)
Yokohama ..
£peryen
21481
4
21418
2/4
8
/is
215
7
1i0
215
1
182
Koersen
der voorafgaande dagen.
)
‘Jelegrahsch transfert.
2) Noteering
van 26 Mei
1921,
NOTEERING VAN ZILVER
Noteering te Londen
‘
te
New York
28
Mei 1921
……….
84
58
1
)
21
1921
……….331/4
.
‘58,18
14
,,
1921
……….
337/
g
5911
4
–
7
1921
……
..351/t
62′!,
29
Mei
192Ô
…. . …
578/
4
–
99118
31 Mei
1919 ……..53
108’14’)
20
.Tuli
1914
… ., -.
24″11s
54
1
18
Q.
Noteering van 27 Mei.
2)
Idem van 29 Mei 1919.
NEDERLANDSÇHE BANK.
Verkorte Balans op 30 Mei 1921. Activa.
Binnen). Wis.( H.-bk.
(122.593.484,76
sels, Prom.,
B.-bk.
,, 22.207.675,95
enz. in disc.
Ag.sch. ,, 80.242.201,5311,
t
225.043.362,24 ‘/,
Papier o. h. Buiteni. in disconto
–
Idem eigen portef..
f
48.694.639,-
Af :Verkochtmaar voor
debk.nognietafgel.
”
–
..
48.694.639,
Beleenin
g
en
mcl. vrsch.
H.bk.
( 68.295.284,80’1
in
rek.-crt;
B.bk.
,, 13.367.078,4Ö
op onderp.
Ag.sch.
,102.263.512,05
(188.925.875,25
1
1,
Op Effecten
.
…..(176.549.175,251/
s
Op Goederen en Spec. ,.
7.376.700,-
183.925.875,2511,
Voorschotten a. h. Rijk
…………
13.493.417,02’13
Munt en Muntmateriaal
Munt, Goud ……( 56.237.330,–
Muntmat., Goud .. ,,549.727.736,67
(605.965.066,67
Munt. Zilver, enz .
13.064.897,63
—
Muntmat. Zilver ..
619.029.964,40
Effecten
Bei.v.h.Res.fonds..
(
4.774.686,12
1
1,
id. van ‘/iv.h.kapit.
3.903.652,8711,
8.878.338,-
GebenMeub. der Bank …………….
..3.594.000,–
Diverse rekeningen ……………….
,,
(1.122.521.208,37
Passiva.
Kapitaal ……………………….
(
20.000.000,-,
Reservefonds ., ………………….
,,
6.000.000,-
Bankbiljetten in omloop …………
..
1.029.564.830,-
Bankassignatiën in omloop ……….
..
2.413.504,91
Rek.-Cour. Het Rijk
f
–
saldo’s:
J Anderen ,,
57.813.844,22
1
!,
57.813.844,22′!,
Diverse rekeningen
………………
,,
7.728029,23’/,
f1.122.521.208,37
1 Juni 1921
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
483
NED. BANK 30 Mei 1921 (vervolg).
Beschikbaar, metaalsaldo…………..f 400.384.095,40
Op de ba8is van
21
metaaldekicing ……, 183.375.659,571/
t
Minder bedragaan bankbiljetten in omloop
dan waartoe de Bank gerechtigd is.. ,, 2.001 670.475,-
Verschillen met den vorigen weekstaat:
Meer
Minder
Disconto’s
37.631.440,69
Buitenlandsche wissels…..
5.381.027,-
Beleeningen
………….
8.580.288,06
1
/2
Goud
……………….
17.450,-
Zilver
73.940,33
Bankbiljetten
.
………..
4 406.855,-
Part. Rek.-Crt. saldo’s..
…
26.469.450,76
1
1s
Voornaamste posten
in duizenden guldens.
Data
Goud Zilver
Bank
biljettcn
Andere
opetschbare
schulden
605.956
13.065 1.029.565
60.227
605.948
13.139
1.025.158
86.076
30
Mei
1921 …….
23
1921 …….
605.948
13.172
1.051.441
77.953 605.948 13.402
1.082.722
58.949 605.948 13.928
1.118.859
52.574
17
1921 ……
9
1921 …….
29
Mei
1920 ……
935.805 12.646
1.020.829
155.530
2
,,
1921 …….
661.969
7.938
1.025.962 85.180
31
Mei
1919 …….
25
Juli
1914 …….
162.114
8.228
310.437
6.198
Dato
1
a
0
g
l
disconto s
Hiervan
–
Schatkist.
promessen
rechtstreeks
– –
Belee-
nin gen
Bhik.
baar Metaal-
.
saldo
Dek
kings-
percen-
lage
30 Mei 1921
__________
225.043 96.800
183.926
400.334
57
23
.
1921
262.675 106.000
175.346 396.102
56
17
,,
1921
276.585 114.000 192.836
392.504
55
9
1921
272.644
114.000
208.657
390.278
54
2
1921
274 655 114.000
231.516
384.850
53
29 Mei
1920
149.160
50.000
309.858
412.662
55
31 Mei
1919
117.372
72.000
234.150 447.302
60
25 Juli
19141
67.947
14.300
61.686
43.521
75
‘) Op
de basis van
1
11 metaaldckking.
Uit de bekendmaking van den M 1 n i at e i van
F 1
n a n-
ci ë n blijkt, dat uitstonden op:
23 Mei 1921
1
30 Mei 1921
Aan schatkistpromessen..
7′
481.040.000,- f 445.840.000,-
waarvan rechtstreeks bij
de Ned. Bank geplaatst
106.000.000,- ,, 96.800.000,-
Aan schatkistbiljetten ..
102.832.000,- ,, 118 973.000,-
Aan zilverbons ………..43.270.892,- ,, 41.441.601,50
JAVASCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldens.De samengetrokken
cijfers der laatste weken zijn telegraphisch ontvangen.
Bank-
Andere
Data
Goud
Zilver
biljetten
opeischb.
scnuraen
21 Mei
1921
23i750
308.000 132.500
14
1921
239.750 316.000
126.500
7
1921
239.000 307.000
139.000
‘
i24.918
12.923
322.194 155.419
224.945
12.589 326.758
150.495
16 April
1921
…
….
224.970
12.400
326.869
145.630 224.974
12 009
325.809 141.456
9
1921 …….
2
,,
1921 …….
22 Mei
1920.. ..
189.845
5.146
322.489
125.436
26 Mrt.
1921 …….
127.075
8.171
222.170
105.645
24 Mei
1919 …….
25 Juli
1914
22.057
31.907
110.172
12.634
Wissels.
iverse
Beschik.
Dek-
Liata
sjis.
.
ouiten
e,ee-
re e-
aar
ings-
conto,
,y..jna.
ningen
1
metaa
–
percen-
saldo
tage
21Mei 1921
197:500
–
‘
150.650
54
14
,,
1921
196.000
‘
151.250
54
7
,,
1921
195.500
149.800
54
16Apr.1921
i7.733
23.121
99.810
34.162
142.563
50 9
1921
37.163
23.102 102.621
34.094
142.349
50
2
,,
1921
37.267
23.771
103.486
30.929 143.120
50
26Mrt.1921
35.872 24.882 104.121 30.190 143.770
61
22 Mei 1920
19.463 24.458
153.779
36.768
105.594
43
24
Mei 1919
8 134
20.505
75.727
11.695 69.910
41
25Juli 19141
7.2591
6.3951
47.934
2.228
4.8421
44
1)
Sluitpoet
der activa.
2)
Op
de basis
von
!/s
metaaldekking.
DE SURINAAMSCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guiden.
Data Metaal
‘Circulatie
Andere
opeischb.
schulden
Disconto’s
1 Div. reke.
ningenl)
23 April 1921
..
1.129
2.126
928
2.081
392
16
1921
..
1.127
2.235
885
2.059
399
9
,,
1921
..
1.126 2.268
708
2.049
388
2
,,
1921
..
1.120 2.246
863
2.059
425
24 April 1920 ,.
1.061 1.708
944 1.740
655
26 April 1919 ..
997
1.315
848
1.341 205
25 Juli
1914
..
645
1.100
560
735
396
1)
Sluitpost dei activa.
BUITENLANDSCHE BANKSTATEN.
BANK VAN ENGELAND.
Voornaamste posten, onder bijvoeging der Currency Notes,
in duizenden pond sterling.
Data
Metaal
Circulatie
Currencu Notes.
Bedrag
1
Goudd.
1
Cao. Sec.
25 Mei
1921
128.350 127.808
333.165 28.500
297.604
18
1921
128.361
128.195 338.008 28.500 302.176
11
1921
128.363
128.768
337.726
28.500
302.069
4
,,
1921
128.358
129.528
338.442
28.500 302.735
26 Mei
1920
112.455 111.464
348.316 28.500 327.952
28 Mei
1919
97.080 77.161
344.213
28.500
327.090
22 Juli
1914
40.164
29.317
–
1
–
–
o
ata
Gov. Sec.
Other
Sec.
Public
Depos.
Other
Depos.
Re.
Dek.
25 Mei ’21
38.106 88.140 16.419
112.060
18.992 14,78
18
,,
21
39.931 81.010
16.517
105.296
18.616
15,30
11
..
21
49.186
78.903
14.861 113.561
18.045 14,05
4
,,
21
61.667 79.778 15.438 125.370 17.279 12,30
26 Mei 20
34.356
81.716
16.603
101.180
16.603 16,50
28 Mei ’19
52.523
80.47.7
21.034 121.583
25.761
19,19
22
Juli ’14
11.005
33.633
13.735
42.185
29.297
521e
)
Verhouding tuaschen Reserve en Deposits.
DUITSCHE RIJKSBANK.
Voornaamste posten, onder bijvoeging der Darlehens-
kassenscheine, in duizenden Mark.
Data
Metaal Daarvan
Goud
Kassen-
scheine
Circu.
latie
Dek-
kings.
t_perc._’)
21 Mei
’21
1.100.73511.091.571
16.749.523
69.724.433
26
14
,,
’21
1.100.0121.091.578
20.525.076 70.834.179
31
7
’21
1.100.275
1.091.577
22.967.097
71.114.541
34
30 Apr. ’21
1.100.436 1.091.579
24.149.059 70.839.725
36
23 Mei’20
1.09.4.014
1.977.631
15.606.265
49.127.477
34
23 Mei
’19
1.547.007
1.526,481
7.732.861
27.286.482
34
23 Juli
’14
1.691.398
1.356.857
65
.
.4791
1.890.895
93
Dekking der circulatie door
metaal en Kassenscheine.
Data
Wissels
Rek. C,t.
Darlehenskassenscheine
Totaal
In kas bij de
uitgegeven Reichs bank
21 Mei
1921
57.272.807
11.557.786
26.096700
16.684.400
14
.,
1921
58.753.329 15.068.650 29.860.400 20.447.800
7
,,
1921
56.799.257
14.980.623
32.490.700
22.903.000
30 Apr. 1921
60.893.729 20.855.989
33.750.800
24.087.400
23 Mei
1920
41.033.434 12.842.502
29.254.200
15.565.900
23 Mei
1919
25.864.668 8.468.722
18.804.900
7.711.200
23 Juli
1914
750.892 943.964
1
-.
–
OOSTENRIJKSCH.HONGAARSCHE BANK.
Voornaamste nosten in duizenden Kronen.
Data
1
Metaal-en
1
buitenl.
Igoudwissels
i
Disc. en
1
beleenin gen
i
1
Bijz. schuld
1 Oostenrijk
1
en Hongarije
1
Bank-
1
biljetten
i
1
Rek. Crt.
1
saldi
15Nov.20
)325.730
37.782.521 32.954.000 74.121.378
9.497.833
31 Oct.20
321.121
36.474.610
32.954.00u
72.902.605 9.930.245
7Feb.’20
290.428
19.251.400
32.954.000
56.294.022
6.057.646
31Jan.’20
291.083
19.162.543
32.954.000
56.772.802 6.220.536
15Nov.’19
325.097
14.742.052 32.954.000
50.582.595
7.235.850
23Juli’14
1.589.267
954.356
–
2.159.759
291.270
t) waarvan 222.669
goud.
46.598
buitenlandeche
goudwissels en
56.463
munt
en muntmateriaal ztiver.
484
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1 Juni 1921
BANK VAN FRANKRIJK.
Voornaamste posten in duizenden francs.
Data
Goud Waarvan
in het
Buitenland
Ziloer
–
Te goed
in het
Buitenland
Buit gew.
000r,ch.
ald. Slaat
26 Mi ’21
5.518.503
1.948.367 272.334
672.062
26.200.000
19
,,
’21
5.518.281 1.948.367 271.844
664.547
26 300 000
12
’21
5.518.074
1.948.367
271.755 661.548
26.450.000
6′
,;
’21
5.517.858 1.948.367
271.640 659.256
26.700.000
27 Mei ’20
5.587.053 1.978.278
240.835
630.375.
26.050.000
30 Mei ’19
5.549.470
1.978.278
306.915
769.911.
22:900.000
23Juli’14
4.104.390
–
639.620
–
–
Wissels
Uitge. stelde
Wissel,
Belee’
ning
1
Bonkbil.
jetten
Rek. C,’t.
Parti’
culieren
Rek.
Cr1.
Staat
2.592.732
113.0562.150.290
38.233.195
3.018.711
22602
2.669.549
117.835
2.162.387
38.454.998
2.911.888
46.588
2.628.119
121.147
2.195.450138.741.680
2.964.531
46.272 3.047.968 126.722
2.156.980 38.832.839
3.087.147
27.570
1.902.765
539.265 1.777.635
37.914.835
3638.987
112.186
896 613
859.300 1.227.362
34.061.243
3.401.957
146.214
1.541.080
‘
–
769.400,
5.911.910
942.5701400.590
BANQUE NATIONALE DE BELGIQUE.
Voornaamste posten in duizenden francs.
Metaal
Tin.
1 Beleen.
1
Rek.
Data
1
Inc1.
van van
wissels
1
Ckcu.
Cr1.
1
bultenl.
bullenl.
1 prom. d. en
1
latie
partic.
.,aldl
vorder.
1
provinc. heleen.
1
26Mei ’21
334.857
84.653
480.000
833.024
6.141.082
484.478
19
,,
’21
334.926
84.653
480.000 814.523
6.155.75
448.918
11
’21
335.009
84.653
480.000
814.89″
6.176.829
447.709
4
,,
’21
333.545
84.653
480.000
836.865 6.173 739
486.886
27 Mei ’20
357.527 84.653
480.00Ô
893.021
5.068.978
1.499.818
VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.
FEDERAL RESERVE BANKS. –
Voornaamste posten in duizenden dollars.
Goudvoorraad
.
Zilver
F.R.
Notes In
Data
etc.
circu.
Totaal
Dekking
In het
bèdrag
F. R. Notes
bultenl.
latle
4 Mei
’21
2.343.358
1.496.914
–
176.540
2.828.586
27 Apr. ’21
2.317.569
1.481.404
–
187.194
2.830.118
22
,,
’21 2.298.071
1.481.410
.-
194.733
2.856.700
,15
;,
’21 2.286.879
1.483.001
–
198.198
2.868.527
7 Mei
’20
1.941.580
1.263365
112.781
134.507 3.092.344
9. Mei
’19
2.174.348 1.259.469
–
68.436 2.556.749
Data
‘
Wissels
Totaal
‘
Deposttos Ge,to,t
.
Kapitaal
t
Dek.
1
king,’
1
perc.’)
Percent, Goud.
dekking
circul.
2)
4 Mei
’21
2.160.517
1.728.941
.
101.857 55,3
67,7
27 Apr. ’21
2.167.348
1
1.725.899 101.235
55,0
.
67,2
22
’21
2.218.308
1 749.351 101.231
54,1 65,8
15
’21
2.224.136
1.754.943
101.274 53,7 65,2
7 Mei
’20
2.914.456
2.479.900
92.536
42,7
47,1
9 Mei
’19j
2.150.339 2.391.343
82.228 51,9
63,5
t)
Verhouding tusschen:
den totalen goudvoorraad, zilver etC.,
en de
opeischbare
schvlden: F. R.
Notes en netto deposito’s.
2)
Na aftrek
van 35 pCt,
der totale
dekkingsmiddelen
als
dekking
voor
de
netto
deposito’o.
PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ lIET
FED. RES. STELSEL. Voornaamste posten in duizenden dollars.
Data
Aanhl
-Totaal uitgezette
1
Reserve
bij de
1
Totaal
‘
Waarvan
1
time
banken
gelden en
beleggin gen
1
F. R. banks
deposlio’s
1
‘a’epo,tts
22 Apr. ’21
821
12.289.039
1.240.344
13.318.745
2.937.916
15
,,
’21
820.
12.364.589
1.269.570
13.516.300
2.923.718
8
’21
820
12.464.689
1.251.801
13.431.345
2.923.013
1
,;
’21
823
12.558.939
1.263.106
13.521.565
2.925.227
23Apr. ’20
811
15.398.851
1.413.648
14.215.232
2.621.640
25Apr. 191
771
14.679.3311
1.273.146
12.770.889
1
1.720.352
Aan het’ eitil van ieder kwartaal wordt een overzicht
gegeven van enkele niet wekelijks opgenomen banketaten.
EFFECTENBEURZEN.
–
Amsterdam, 30 ‘Mei 1921.
De- grooSste aandacht -is gedurende de afgeloopen be
ridhtsperiode wel gericht geweest, prirno op het verloop
vail
–
liet conflict tussoheii Engeland en Frankrijk in . de.
kwestie ‘van Opper-Silezië, secundo op de (betaling van de
850 millioen goudiiiarken, welke Duitshland moest be-
werkatelligen als restant ‘ven een milliarci gou.clmanken, die
in Mei overhandigd moesten worden. ‘On met et laatste
te beginnen, zij hier direct -geconstateerd, dat Duitsehland,
zooa.ls ook de algemeene verwachting u’as, aan cijn ver-
pliehtingen heeft voldaan
ei
dat de -Dui.tsche groote bank’ instellingen hierin alle -medewerking hebben betôon-d, door
dc wissels, die -aan de Entente ter voldoening -ter band ‘wer-
den gesteld, ‘van -hun endossement te voorzien, zonder
eenige vergoeding te verlangen. ‘ De Opper-Silezisohe kwes-
tie is echter nog steeds niet voldoende opgelost. VQorloo-
j:tig
worden E-ngelsehe rstrijdmachten gezon.den, om de
Poolsche o.proerige elementen- in bedwang -te houden, en
dit word’ in Duit,sehland uit den aard der zaak a.ls een
gunstig teeken opgevat, waardoor de beurzen dan ook ten
goede beïnvloed zijn geworden. Toch bestaat in er.nstige
kringen nog zeer groote bezorgdheid diena.angnande. Hoe’
ve1 het ui-t de conferenties -tusschen ‘de Enge1sche en -de
Fransche staatshoofden wel -duidelijk naar voren is ge-
Lieden, dat de idealen van Korfanty en van Frankrijk niet
zonder meer verwezenlijkt zullen worden, bestaat aan den
anderen kant de vrees dat het teir slotte toch tot een
vercleelin-g van Opper-Silezië- 7a1 moeten komen, welke
aanmerkelijke stukken industrieel vergevorderde istreken
.
van Duitschland zal afseheiden. Doch de groote massa
heeft. hare geclaçhten hier-over -nog -niet laten -gaan en de
beurs paai-t nich nog met gunstige mogelijkheden, zoolang
de definitieve beslissing niet gevallen is. Hierdoor is het
ook te verklaten dat de markt te Berlijn een betrek-
kelijk vaste hou-ding te aanschouwen heeft gegeven. Wel
is waar daalden de in den laatsten tijd zoo sterk op den
voorgrond getreden oude Rijksleenintgen -in gevoelige mate,
doch dit moet eerder als Qen -natuurlijke – reactie worden beschouwd, wijl de buitenla-ndsehe aankoopen toch. eens
moesten eindigen en de speculatie, die in verband met deze buitenlandsehe aankoopen hausse-enga.gemen.ten had aan-
gegaan, dan ook tot realisaties sou moeten besluiten. On-
danks de reactie is- de n-oteering voor deze soorten dan
ook nog -hooger, dan enkele weken geleden het geval was.
1)e 5 pCt. Rijksleeningen hadden slechts in bescheidèn
mate medegeclaan aan de voorafgaande heffing, omdat het
steun-syndicaat, dat – -in den tijd der ergste malaise voor
do betrokken obligaties, aanmerkelijke bedragen heeft op-
genomen, thans van de opgewekte steming gebruik
maakte om -zeil te minderen, doch ook hier was de tendens
feit slotte toch vast te noemen. De – aandeelen.-markt is
echter veel stiller geworden; ondanks den goeden grond-
toon, zijn cle om-zetten ster-k in -belangrijkheid afgenomen. Alleen nandeelen Mannesmaun-Rohinu -konden ‘vrij veel in.
teresse tot zich trekken, omdat men hier de waarschijnlijk-heid van een nieuwe emissie in het geding betrok.
Te L o
ii
d e n is de ‘beurs merkwaardig stil geweest. Vrij-wel geen enkele factor, die, op -internationaal gebied de ge.
moederen in beweging heeft gehouden., kon -hier eeni-ge uit-
werking oefenen. De mijn-wërkersstalkin.g neemt nog veel
te veel de aandacht in beslag en hoewel er van alle kanten
pogingen in -het werk worden gesteld, om -in deze tot over-
eenstemming te komen, heeft men nog niet zeer veel be-
reikt. Meer en ‘mSer worden i h
ndustrie en andelsl-even the-
in’vloed door het gebrek aan -brandstof; de plannen, die
tot nu toe zijn geopperd tot bijlegging van het geschil of
tot aanpassing aan de -omstandigheden, hebben -nog niet
op veel succes -kunnen bogen. Intussohen schijnt het toch,
alsof men hoopv.ollijr ten opzichte van een spoedig einde
van -den strijd staat; het Pond Sterling heeft al-thans ge-
duren-de cle ber-ichtsperiode een zeer vaste houding aange-
nomen en clie tbt het einde kunnen handhaven. Nu staat
dit svelliohit ook- tea deele in tverband met de waardever-
meerd-ering van den dollar, die teezelfder tijd te consta-
teeren is geweest, doch gedurende de laatste jaren is, wat de wisselkoersen betreft, het psychologische element een
factor van zooclanilge beteekenis gewQrden, dat de opvattih-
gen -omtrent een al of niet eindigen van het miinwerkérs-
conflict ook th-ans zeer zeker een groote rol bij de koers-
bepaling van het Engelsche ruilmiddel is geweest. De beurs
zelve . is, zooals reeds gezegd, apathisch gebleven; inheem
she – waarden -werden in, beperkte mate verhandeld en in-ternationale volgden meestal- de ainwijzingen van het bui-
tenland.
Te P a r ij s heeft eerder een nerveuze stemming de over-
1 Juni 1921
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
485
hand gehad. In de eerste plaats moet dit wel worden toe-
geschreven aan de onvaste houding van valuta-waarden, die
sterk fluctueerden in verband met de groots ups-and-downs
van den Franschen Franc en clie hun stempel plaatsten op de
overige -ter beurze verhandelde waarden. Deze variaties in
de waardeercling van het Fransche betaalmiddel stonden ton
nauwste in verband met do pvattiaigen in het buitenland
omtrent de finantieele positie van Frankrijk, nu de schade-
loosstelling van Duitsc1ilasd langzamerhand binnen komt
en met de prospecten, die als gevolg hiervan voor het Fran–
sche economische leven zijn geopend. Het valt niet te ont-
kennen, dat, zuiver finaatieel gesproken, Frankrijk groote
baten ontvangt, doch aan den anderen khnt is men be-
vreesd, dat de Duitsche uitvoeriadustrie, die sterk gesti-
muleerd wordt door de noodzakelijkheid om te moeten expor-
teeren en door den lagen stand van de Mark, op den duur
een gevaarlijke concurrente ‘voor de Fransohe Republiek
zal kunnen worden. Deze beide opvattingen botsten tegen
lknnder en zoo is de nerveuze houding van den Franc en
dientengevolge van de Parijsche beurs goed te verklaren.
Hierbij kwamen nog politieke factoren. De rede van den beer B.riand betreffende Opper-Silezië heeft wel zeer dui-
delijk aangetoond, dat bij de Fransehe Regeering alles op
het spel wordt gezet,
om
het bondgenootschap met Enge
land niet te verbreken; doch het is de vraag, hoever zij
hiermede kan gaan, zonder groote ontsteinming in den boe-
zem der eigen bevolking -te voorschijn te roepen. Indien
dan ook ongerustheid in zekere kringen bestaat ten aan-
zien van de in de naaste toekomat te volgen buitenlandsohe
politiek, dan is dit zeer begrijpelijk. En even begrijpelijk is
het, dat deze gevoelens niet in staat zijn ‘een vaste richting
op de beurs in liet leven te roepen. Zelfs de allernaaste toe-komstbeelden zijn ‘zoo vaag, dat men het niet waagt, hierop
belangrijke beurs-posities op te bouwen. Zoo is dezer dagen
weer het element van mogelijke erkenning der oude Rus-
sische schulden naar voren .gelcomen, zonder nochtans voor-
loopig veel effect te sorteeren. In den loop der jaren is
dit gerucht reeds zoo vaak verspreid, dat men er begrj-,
peljkerwijzo eenigszins sceptisch tegenover staat, afgezien
nog van de vraag, of de houders van oude Riissisehe schul-
den practisch wel, veel aan een èventueele erkenning zouden
hebben.
N e w Y o r k is de eenige plaats geweest; naast Amster-
dam, waar de tendens -bepaald oizgeanimeerd moest worden
genoemd. Op de beleggiagsmarkt heersch-t weli-saar groote
bedrijvigheid en is ook veel’ animo te eonstateeren, doch op
de aandeelenmaik’t is hiervan niets te bemerken. Een be.:
wijs voor cle vraag, die thans voor beleggingswaarden be-staat, is wel het welslagen van de Fransehe deeuing ad 100
millioen dollar. Weliswaar is de rentevergoeding hier vrij
groot (74 pCt.), terwijl het rendement nog verhoogd wordt
door den betrekkelijk lagen koers van uitgifte (95 pCt.) en den korten looptijd (20 jaar), doch liet is nog slechts
kort geleden, dat -buitenlandsche obligaties zelfs togen der.
-gelijke en nog ongunstiger voorwaarden niet rvoldoende
plaatsing conden vInden.
Op de
aandeelenmarkt
echter is, adoals reeds gezegd, de
belangstelling maar zeer matig. De herleving in sommige industrieele branches is slechts zeer tijdelijk gebleken, de
verlaging dor staalprjzen heel-t tot geen verlevendiging
aanleiding gegeven, hoofdzakelijk omdat de grootste be-stellers, de ioorweg’maatsehappijen, niet ‘in staat zijn or-
ders ‘te plaatsen en derhalve is het vleugje van opleving,
dat eenige weken geleden te constateeren is geweest, weer
spoorloos verdwenen. Bovendien werkt het feit, dat de
dollarkoers ih het buitenland weer teekenen van een op-
gaande beweging vertoont, het aanbod ‘vun buiteniandsche
zijde in de hand en hoewel dit uit den aard der zaak niet
meer zoo groot is, nu reeds aanmerkelijke posten Anieri-
kanusche obligaties en aandeelen naar de overzijde van den
Oceaan verhuisd zijn, is het begrijpelijk, dat in ‘een toch reeds iwakke markt een ‘dergelijke druk niet ongemerkt
voorbij gaat. Bijzondere factoren of speciale fondsen heb-
ben overigens niet de aandacht getrokken.
T e o ii z en t is de afdeeling vobr staatsfondsen goed
prijshouclend geweest. Voor de meeste soorten kon zelfs
een niet onaanzienlijke avance geconstateerd worden, het-
geen eensdeels in verband staat met cle ook te ouzent nog
steeds voortdurende vraag naar goede beleggingswaarden,
audei-deels met den ruimen stand van de geldmarkt. Nu de
bedrijvigheid op de beurs tot een minimum is ingekrompèn,
is de vraag naar prolongatie-geld, slechts zeer gering. De lage geld-noteering in de open markt heeft als steeds een
opoeren van -het koerspeil der vaste-rente dragende stuk-
ken tengevolge gehad. De vraag naar
obligaties
blijft dan
‘ook buitengewoon groot. Een sterk, staaltje hiervan heeft
deze week weder de teewijsing op de inschrijvingen der 7
pOt. Obligaties Lijm- en Gelatinefabriek ,,Delft” -te aan-
schouwen gegeven. Onder
f
50.000,— werd niets toegewe-
zen en de inschrijver’s tot
f
500.000,— moesten zich te-
vreden stellen met f 1000,—
nominaal. Nu toekent dit
natuurlijk wel den buitengewonen omvang van de inschrij-
vingen, doch doet een keer te meer het licht vallen op het
onvol-dednde -van het tegenwoordig systeem,- waarbij ieder,
clie slechts durf of speculatiezucht genoeg’ heeft om zijn
inschrijving zeer veel te majoreeren, kans heeft niet ge-
heel en al niet ledige -handen te moeten heengaan. Daaren- –
tegen worden de ibona-fide inschrijvers, die voor zichzelf
een enkel stukje als belegging wenschen of de betouwbare
comniissiehuizen en bankiers, die conscientieus de hun ge-
geven opdrachten uitvoeren, ondCr het thans vigeerende
systeem telkenmale teleurgesteld.
In buitenlandsehe staatsfondsen en belegginigs-soorten
ging slechts sporad.ïsch iets om. Chineesohe schulcibrieven
eerder iets aangeboden; Russen daarentegen ietwat gé
vraagd, in verband met de reeds hierboven gereleveerde
ondersteilingen omtrent de erkenning der oude schulden.
–
–
–
24 Mei. 27 Mei. 30 Mei.
Rii
d
zi
al
I
:
g
ot
5
0/
Ned. W. Sch
1918
89
1
1,o 89
15
Ij
8
911
/18 –
4
1
12 01
,,
,,
,,
1916
88
1
18
89/
89
5
/je
..f
11/10
4
8/
1916
8015/
i
80Iio
8111,
.f
‘110
3
1
12
01
,,
,,
,,
–
0
7092
71
1
1%
-+- 1
1
1
2
3
‘
8
/o
,,
,,
,…….’
69
9
/ie
60 /8
60
11
/ie
4 1 ‘/8
2’1
0/
Cert. N. W. S. ……
4911/
50
8
13
501
+ 15116
5
0/
Oost-Indië 1915 .. .
–
89
8
14
89’/4
901/
4
+
1
11
6
%
,,
1919 . . . – 9418 – 94
94
1
18
4
°Io
Oostenr. Kronenrente
3818
, 31:
3
7
/id + ‘/i
5
o/
o
Rusland 1906
7’/io
Vlie
8
1
116
+ 1
4 °/o Rusl. bij Hope & Co
8
8’/io
8’/io + “
II
012
O
lo
China Goud 1898 .
62
1
1
6121
8
61’18 – 118
4
°/oJapan 1899 …….
55
55
55
–
4
O/
Argentinië Buitenl
53
531
53
1
18
+
11
5
0/
Brazilië 1895 ……49
49’18
4911
+ ‘
It
7
0/
Staatsspoor ……..1O4’/io 104
104
1
1i6 +
7
o/
o
Amsterdam ……..101
12
/10
10115/86
102
3
/a + /io
De handel -op de aaudeelenmarkt is uitermate miniem
geworden. Orders uit het publiek worden bijna niet ge-
plaatst, zoodat het grootste deel der omzetten zijn oorza-
ken vindt in ouderlingen hanlel van de leden der be’urs.
Er zijn dan ook bijna geen factoren, die de markteen be-
paalde richting kunnen geven en indien deze al eens voor-
komen, -zijn zij van zoodanigen aard, dat de’ richting
meestal dalend wordt. Zoo was dit
–
bijv. in de jongste be-
richtsperiode het geval met suikerwaard-en. Indien er afdoe-
niiigen uit Indië gemeld worden (hetgeën nok zeer spora-
disch het geval is), is dit steeds tot lage prijzen en voor kleine kwantiteitén. Hier kwam nog bij de melding, dat
de V. J. S. P. in processen betrokken zal worden,’ omdat
sommige afnemers in gebreke zijii gebleven aan hunne ver-
plichtingeii te voldoen. De stemming is dan ook geeszins
opgewekt geweest, te minder, waar de oomimentaren op de
dividend-politiek van ‘de Handelavereeniging ,,Anisterdam”
‘over het algemeen vrij ongunstig hebben -geluid.
Dezelfde tendens was vrijwel averheerschend voor de Pe-
troleum-af-deeiïn.g, hoewel aandeelen Geconsoli-deerde Hol-
Iandsehe Petroleum hier – een uitzondering hebben gevormd.
De oorzaak hiervoor is te vinden in de omstandigheid, dat
de Astra Romana een divi-dend van 160 pOt. heeft gedeela-
j-eerd eu hoewel het nog niét met zekerheid kan worden
bepaald, welk -percentage aan dividend nu op aandeelen
Geconsolideerde kan worden uitgekeerd, heeft dit 60 pOt.’
hoogere dividend toch een zeer gunsti-gen indruk gemaakt.
De markt-tendens als geheel heef’t echter niet medegewerkt,
terwijl ook de stemming voor het hoofdfonds als regel
lusteloos is, geweest, zoodat de koers ian nandeelen Gecon-
solideerde niet sterk heeft kunnen monteeren. Aandeeleu
Konin’klijke ‘Petroleum waren gedrukt, doordat het publiek
geen animo tot koopen heel-t getoond en ook de buiten-
landsche markten eerder een afwijzendé houding hebben
-aangenomen.- –
Zeer flauw was de
rocbbermarkt.
Het bericht omtrent
het oprichten van een Huipbank voor cuitiiurondernemin-
gen heeft niet den niinsten invloed op de betrokken aan-
deelen gehad. Daarentegen wel de zeer lage noteeringen
voor het ruwe product te Londen. De inmiddels verschenen jaarverslagen van verschillende rubbermaatschappijen heb-
ben overigens ‘niet tot een betere tendens medegewerkt,
-hoewel bij de meeste wel rekening is gehouden met een nog
verdere depreciatie van liet ruwe product. De balansen
zijn aldus niet geflatteerd.
– Ook de
tabaksniarlet
heeft veel van hare levendigheid
486
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1 Juni 1921
/
moeten hiboeten, doch hier is de stemming per saldo toch
opgewekt gebleven. De zeer goede resultaten ook van de
jongste inschrijvingen hebben hiertoe medegewerkt.
24 Mei.
27 Mei. 30 Mei.
Amsterdamsche Bank
. .
18081
4
180
1
14
181
+
114
Koloniale Bank
………..
l84/2
180
1
14
I7914
–
481
4
Ned.Handel-Mij.cert.v.aand
181’12
176’/2
176
–
5’12
Rotterd. Bankvereeniging
116
115
115’1
–
Amst. Superfosfaatfabriek
123814
122
1
14
121114
–
2
1
/,-
Van Berkel’s Patent ……
l00/4
100112
100
1
11
Insulinde Oliefabriek ……
53V2
54
4814
4814
Jurgens’ Ver. Fabr. pr. aand
89
1
14
88
88
–
iVa
Hollandia Melkproducten
197
199
199
+
2
Philips’ Gloeilanpenfabriek-
348
343112
339’12
–
8V,.
R. S. Stokvis
&
Zonen
.
578 578 578
Vereenigde Blikfabrieken
96V4
96
1
/
9114
4tW
CompaniaMercantilArgent
142’1
140
1
14
138’/4
—4
Cultuur-Mij. d. Vorstenland
]61)2
j571/a
153’1,
— 8
Handeisver. Amsterdam
.
442
426
42011
–
218/
4
Hol!; Transati. Handelsver.
44
–
45
–
45
-.
+
1
Linde Teves
&
Stokvis ..
119
1
12
115
115’/2
–
4
Van Nierop&Co’sllandel-Mij
70
66 65
–
5
Tels
&
Co.’s Handel-Mij..
.
62
1
1
61 57
–
5V4
Gecons. Höll. Petroleum-Mij
221V,
225’14
222
31
+
1’/4
Kon. Petroleum-Mij. ……
526/a
511
1
12
507
1
12
-19’Ia
Orion Petroleum-Mij.
Afgest. Aand
47 47
47
Steaua Romana Petroleum
Mij. .. Afgest. Aand
65
6414
60
1
1,
–
411
Amsterdam.Rubber-Mij.
.
101
96’12
96
–
5
Nederl.-Rubber-Mij ……..
53 50
50
–
3
–
Oost-Java-Rubber-Mij.
.. ..
172
166’12
163
–
9
Deli-Batavia …………..
398/2
390
390
–
8’12-
Deli-Maatschappij
……..
443 440
1
1,
441
–
2
–
Medan-Tabak-Maatschappij
348
348
34′
–
7
SenembahMaatschappij
643
635
639
–
4
De
scheepvaart9narkt
bleef zonder belangstelling
en waar
noteeringen tot stand kwamen,
waren
deze meerendeels
lager.
.
.
24Mei.
27 Mei. 30 Mei.
Rgf
Holland-Amerika-Lijn .. . . 229’/ 225
22112 – 8
,,gern.eig. 209
209%
209
–
Holland-Gulf-Stoomv.-Mij…
102 102
102
Hollandsche Stoomboot-Mij.
94 94
94
Java-China-Japan-Lijn
…
148 141
142
–
6
Kon. Hollandsche Lloyd.
– .
77
1
1
73
1
1z
71
1
12
–
6
1
1
Kon. Ned. Stoomb.-Mij…..
121
1
/
4
122 120
– 1
,
14
Koninkl.-Paketvaart Mij. ..
12914
1261/
4
127
–
25/
a
Maatschappij Zeevaart ….
109
1061
106
Nederl. ScheepvaartUnie..
158
1
1
160
1578/4
–
81
4
Nievelt Goudriaan ……..
233
235
238
+
5
Rotterdamsche Lloyd ……
152’/i
154 ‘/2
154I8
+
11,
Stoornv..Mij.,,Hullegersberg”
106
106 106
,,Nederland”
. .
196
1
12
17711a*
177
1
14
–
19
*
,,Noordzee”
. . .
35
33 ‘/a
321/,
–
2
1
12
,,Oostzee”……
104’I
104 V2
100
–
4
‘1,
* Ex. div.
De Amerikaansohe markt was voor spoorwegwaarden iets
beter gedisponeerd; daarentegen bleven industrieele waar-
den aangeboden, zonder nochtans groote omzetten.
24
Mei.
27 Mei. 30Mei.
Arnerican Car
&
Foundry
14318 143
1
I2
14312
-1
18
Anaconda Copper
……..
.
9481s
92
1
116
92
1
116
2
8
118
Tin. States Steel Corp…….
94’/l
95
1
110
95
+
8
13
Atchison Topeka……….
–
91
1
1
92
1
116
<92
1
1s
+
71
Southern Pacific ……….
86 86
87
+ L
T
Union
Pacific
…………
135′!,
13511,
137
+ l/
Int. Mere. Marine orig. Corn
17/,o
171/oo
17
1
I,o
—
’12
prefs
62
9
11
62
1
14
6111
–
18
/16
–
De geidmarkt bleef ruim; prolonigitie term slotte 3 pCt.
GOEDERENHANDEL.
GRANEN.
Het ‘weder, zoowel in uitvoer- als in inivöerlanden, is ook
in de afgeloopen week weder een belangrijke factor geweest
bij de vorming der graanprijzen. In West-Europa werden
de klachten over droogte steeds algemeener en hier en daar
zag men de toekomst reedè donker in. Het einde der week
heeft daarin in verschillende landen eindelijk èenige ver-
andering ten goede gebracht. In Frankrijk Was dat reeds
eerder het geval en de daar gevallen regen was voldoende,
zoodat de oogst er daar nu weder zeer goed voor staat.
Duitschiand, Engeland en de kleinere West-Europeesche
landen kregen ook hun deel vnu den regen, doch slechts
in geringe mate en meer neerslag is noodig. Voorloopig is
echter bijna overal het gevaar voor ernstlge droogteschade
geweken. Van werkelijke beteekenis schijnt die schade
slechts te zijn in de Vercenigde Staten, waar de langdurige
droogte speciaal in het Zuid-Westen veel kwaad heeft ge-
daan aan ,de te velde staande tarwe. Er wordt reeds be-
weerd, dat met eene vermindering in de opbrengst van
5 pCt. moet worden gerekend; Ook daar echter is intus-
schen regen gevallen. De tarweprijs voor den Ju1itermijn
te Chicago, die reeds volgens ons laatste weckberiëht sterk
was gestegen, zette weliswaar die beweging ook in deze
week nog voort, doch in het midden dor week trad eindelijk
eene daling in, die den prijs op 28 Mei weer had terugge-
bracht tot het niveau lvan eene week tvoren. Van den Mei-
termijn kan dat nog niet worden gezegd. Daarbij was nog
eene andere oorzaak dan de droogte in het spel. Weliswaar
kan van een corner niet gesproken worden, doch een
,,squeeze” heeft toch zeker bestaan, die den prijs zeer
sterk omhoog dreef. Wel vond op 26 Mei eene daling plaats
van niet minder dan 11% dollarcent per 60 pond, doch
daarna bleef de markt weder prijshoudend, zoodat de prijs
op 28 Mei nog steeds 4 cent hooger was dan eene week
te voren. Van meer beteekenis dan de -blijkbaar gemanipu-
leerde Mei-termijn is voor den gewonen raanhandel de
Juli-termijn, de eerste termijn iran den nieuwen oogst en
deze is nog steeds bijna 20 cent hooger dan in het begin
der maand, toen de droogte in het Zuid-Westen. zich nog
niet liet gelden. Tegenover eene opbrengstiverinindering van
5 pCt. schijnt die verhooging voldoende. Het is echter niet
de droogte alleen geweest, die de prjsverhooging in Ame-
rika heeft mogelijk geniaakt. De gerdgelde vraag uit
Europa, ook voor de steeds stijgende prijzen, heeft daartoe
IlLeegewerkt. Vooral is dit het geval, nu ook Duitschiand
weder geregeld koopt en zich door de stijgende prijzën
daarvan niet liet weerhouden. Dagelijks, behalve op de zeer
willige dagen, kwamen er zaken naar Duitschland tot
stand. Nederland kocht minder Noord-Amerikaansche tarwe
dan in de week tevoren, doch Engeland, ofschoon de om-
zet niet zeer groot was, trad geregeld als kooper op.
Tegenover de ongunstige berichten over de wintertarwe
staan mededoelingen uit Noord-Amerika, dat de uitzaai der
zomertarwe meevalt en in de Vereenigde Staten waar-
schijnlijk niet, zooals eerst gemeld werd, bij dien van het
vorig jaar zal achterblijven. Ofschoon de prijs, dien de
boeren kunnen verwachten, nog steeds veel lager is dan
het vorige jaar, schijnen lagere arbeidsloonen en pachten
hen toch te doen besluiten tot meerderen uitsaai dan eerst
verwacht werd. Ook uit Canada komen nu éindelijk de
eerste berichten én deze luiden over het algemeen niet on-
gunstig. De Argentijnsehe markten volgden die te Chica.go,
doch het slot der week verschilt ook daar weinig van de
prijzen van 21 Mei. Bij de beschouwing der prijzen, zoowel
van Noord- als van Zuid-Amerika, dient echter in het oog
te worden gehouden, dat de koersen van dollars en pesos
beide sterk gestegen zijn en de tarwe dus in Europa koo-
ger moet worden betaald. De verschepi.ngen uit Argentinië
waren wegens de staking te Buenos Aires deze week zeer
klein Aan deze staking is op het – einde der week een
einde gekomen en men mag dus spoedig weder grootere
verschepingen verwachten. Dank zij groote hoeveelheden van Noord-Amerika, was echter in de afgeloopen week de
geheele verladen hoeveelheid tarwe nog ruim voldoende
vooi de jbehoeften der invoerlanden. –
Ook voor Argentijnsehe tarwe werden weder telkens hoo-
gere prijzen betaald: De zaken beperkten zich echter in
tegenstelling met Noord-Amerika, van waar tot zelfs
Augustus/September af lading . gekocht werd, bijna geheel
tot afgeladen partijen. Het waren weder vooral de kleinere
gebruikers, waarbij ditmaal ook weer Hongarije zich
schaarde, die voor deze stobmende partijen hooge prijzen
betaalden.
Over het algemeen mag gezegd worden, dat de vraag
naar tarwe in Europa levendig blijft, met voorkeur voor
spoeclige posities. Van het gezichtspunt van den hande-
laar dus eene gezonde positie.
Autralië meldt regen en een gooden stand van den
oogst, evenals Roemenië, waar ook al de dröogte het ergste
deed vreezen. Voor dit laatste land bestaat echter wegens
den geringen uitzaai ook van den nieuwen oogst geen kans
op tarweuitvoer.
Mais was in de afgeloopen week. eveneens ks.st, vooral
wegens hooge zarkten in de Vereenigde Staten, waar ook
1 Juni 1921
ECONÖMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
487
Noteeringen.
Chicago
1
Bueno, Aure,
Data
Tanoe
MaTs
Haver
Tarwe
Mais Lljnzaad
Mei
Met
1
Mei
1
Juni
1
Juni
1
Juni
28 Mei ’21
16911,
63
5
/
39Vs
17,20 7,60 16,40
21
,,
’21
167’/
59
1
/4
39
1
18
17,15 7,60
16,50
28 Mei
1
20
226 189
103
1
1
24,95 10,15
27,20
28 Mei’19
226 180
8
/
691/8
11,25
4,90
26,80′)
28Mei ’18
220
‘)
135k’)
741/8
12,10)
5,-
24,35
20Juli’14
82
1)
56
3
18′)
36’1
‘)
9,40
2
)
5,38
‘)
13,70
)
1)
per Dec. ‘) per Sept. ‘)
Juni
‘) Juli
Locoprijzen te Rotterdam/Amsterdam.
Soorten
30 Met
1921
23 Mei
1921
30 Met
1920
Tarwe
…………..
1
)
22,-
22-,
40,-
Rogge (No. 2 Western) ‘)
21,25
21,-
31,-
Mais (La Plata)
……’)
238,-
236,-
37,-
Gerst (48 ib. malting)
.
.1)
258,- 250,-
560,-
Haver (38 lb. white cl.).
.1)
13,
13,-
22,50
Lijnkoeken (Noord-Ameri-
ka van La Plata-zaad)’)
142,-
–
135,-
225,-
Lijnzaad (La Plata) ….
4)
375,
357,-
845,-
1
)
p. 100 K.G. ‘) p. 2000 K.G. ‘) p. 1000 K.G. ‘) per
1960 K.G. ) Hard/Red Winter Wheat nr. 2.
AANVOEREN in tons van 1000 K.G.
Rotterdam
Amsterdam
Totaal
Artikelen.
23 Mei/28 Met
Sedert
Overeenk.
23 Mei/28 Met
Sedert
Overeenk.
1921
1 Jan. 1921
tijdvak 1920
1921
1 Jan. 1921
tijdvak 1920
1921
1920
Tarwe ……………..
26.478 387.090
195.728
–
7.762
69.903 394.852 265.631
Rogge ……………..
3.653 53.664 3.826
–
–
–
53.664
3.826
Boekweit
…………….
113
3.500
2.500
–
500
–
4.000
2.500
MaIs
…………….
358.133
113.265
–
32.717
22.059
390.850
135.324
2.052 104.561
7.271
655
4.028
120
108.589
7.391 13.270 16.549
–
430
–
13.700
16.549
Gerst
……………..
32.
.434
909
..
66.237 14.755
2.628
44.453
2.424
110.690
17.179
Haver ………………288
Lijuzaad ……………..
Lijnkoek ………….
1.301
57.951 21.058
2.980 12.276
1.406
70.227
22.464
Tarwemeel …………
1.080
.
13.191 18.626
11
–
1.070
–
14.261 18.626
Andere meelsoorten
30
17.309
3.378
–
1.247
100
18.556
3.478
deze graansoort van de droogte te lijden had. Daarin ii
de laatste dagen verbetering gekomen, (100h de vaste stem-
ming is blijven bestaan door vermeerderde exportvraag en
hooge varkensprijzen. In Europa was de stemming in het
begin der week zeer ru.sti.g met wei.niig vraag, hetgeen in dezen tijd van het jaar ‘trouwens regel is. Levend.ige Duit-
sehe vraag heeft daarin verandering gebracht en 1a.ngzamer-
hand kreeg de markt, een zeer vast aanzien, vooral weder
voor spoedige partijen en ladingen, waarvan verschillende door Dui.tschland werden gekoëht. Vooral de Londensche
markt, het middelpunt van den handel in ladingen, werd
zeer yast met dagelijks stijgende prijzen voor Argentiju-
cl,e mais. In Argentinië zelf echter bleef de prijs vrijwel
onveranderd. Behalve Angentijnsohe kocht Duitschland ook
geregeld Noord-Amerikaansche maIs.
I,ijnzaad was over het algemeen vast, doch zonder
g
roo-
ten omzet. Verschepingen van Argentinië waren klein.
N e d e r 1 and. De herleving an de aaken in brood-
graan naar Duitschland was aan de markt te Rotterdam
zeer merkbaar en de omzet in tarwe was weer ruim, zoo-
wel in A.rgentijnsche als in Noord-Amerikaansche soorten.
Oostenrijk en Hongarije kochten evèneens en heden werd
(le verkoop eener tarwelading naar Danzig voor Polen ge-
rapporteerd.
In mais was, aigez.ien van enkele zaken naar Duitsch-
land, dat echter vooral ook Plata Mais te Londen kocht,
de omzet niet groot. Nederland zelf toont zeer weinig be-
langstelling en op Rotterdam stoomende partijen Noord-Ame-
rikaansche mais werden weder ter overlading naar andere
landen verkocht. Plata mais begint, nu de eerste partijen
van den ziieuwen oogst spoedig kunnen werden verwacht,
meer de asndacht te ‘trekken, doch deze bepaalt zich ook hier weder vooral tot spoedige partijen. De enkele zaken
op aflading dienden meestal tot dekking van vroegere ver-
koopen.
Lijazaad met vaste prijzen, doch weinig zaken.
SUIKER.
In D u i t s oh 1 a n d neemt men, blijkens eene bij de fa-
brieken gehouden rondvraag, de met beetwortelen bebouwde
oppervlakte nog ca. 5000 H.A. igrooter aan dan door F. 0.
Licht onlangs geraamd, waardoor de vermeerdering tegen-
over het vorige jaar
223/s
pOt. zoude bedragen.
Over de ‘verschillende suiikermarkten valt geen nieuws te
vermelden. Overal nog volgt men eene ,,hand to mouth”
politiek, waardoor prijzen voor ‘loco partijen of prompten
afscheep ovan de producti•ela’nden aanmerkelijk ‘hooger zijn
dan voor levering op termijn.
Te N e w Y o rk luiden de no’teeriogen: pot centrifugals
5,08 c., Juli 3,51 e., Augustus 3,55 c., October 3,48 c. en
December 3,3 c.
Op J a v a hadden eenige herverkoopen plaats en werd
voor prompte witte suiker
f
22,-
per picol J.o.b. betaald,
terwijl er voor Juli/Augustus/September tot 14,50 en zelfs
lager aanbod bestaat. De nieuwe campagne is thans door
vele fabrieken begonnen. De nog uit den ouden oogst in
de havenplaatsen aanwezige, voorraden zijn betrekkelijk
klein, waardoor het groote prijsverschil te verklaren is.
De laatste ,Cu’ba-stati.stiek luidt:
1921
1920
1919
Weekontvangst tot21Mei 114.000 100.945 122.125 tons
Tot. ontv.1 Dec.’20-21 Mei 2.545.000 2.901.259 2.890.921
Werkende fabrieken 172 75 159
Weekesport tot 21 Mei..
47.000 100.329
91.769
Tot. exp. 1 Jan.-21 Mei.. 1.260.000 2.201.603 1.733.456
Totale voorraad 21 Mei.. 1.285.000 669.375 1.157.223
Terwijl dus nog 172 fabrieken aan het malen zijn tegen 75 verleden jaar, wordt de achterstand door grootere ont-
vangsten thans snet elke week verminderd en is het aan
weinig twijfel onderhevig, dat de ditjarige Cubaoogst de
334 millioen tons zal bereiken, zoo niet overschrijden.
NOTEEIUNGEN.
Data
Amsier.
dam pr.
loopende
Londen
New York
96pCt.
Cent,!.
–
T
air..,
Cubcs
Whtte Java
f.oi
,
. per
Amer. Gra-
nulatea’
c.1.J.
maand No. 1
JulilA,g.
Metijuni
Jugats
Sh.
5h.
$
ets.
25Mei ’21
f
–
6316
21
k
‘6
321-
5,02
18
,,
’21
–
661-
2216
321-
5,12
25 Mei ’20
–
1161-
1201-
–
23,06
25Mei ’19
–
64
1
9
311-
–
7,28
11 Juli ’14
,,ii”/n,
–
–
–
3,26
KATOEN.
Marktbericht van de heeren Sir Jacob Behrexrs & Sons,
Manchester, d.d. 25 Mei 1921. Ten gevolge van de Pinkstervacantie hebben wij de vorige
week geen .bericht uitgegeven en zijn onze 1aate noteerin-
gen dus van 11 Mei. Intusscben zijn prijzen van Amen-.kaansche katoen wat verder gedaald, hoewel het verlies
nog, geen kwart pence per 1h. bedraagt. De weerberiohten
uit AmerIka blijven gunstig en de vooruitzichten van de
industrie zijn nog verre van schitterend. De fondsenmarkt
is ook weer lager ‘en het aanbod van ruwe katoen blijft
grooter dan de vraag. Op den duur zal ‘dit moeten ‘verande-
ren, daar de nieuwe oogst ‘vrij ‘laat is en de aanplant boven-
dien belangrijk is ingekrompen, zood.at er zelfs wat vraag
voor de ‘herfstmaanden bestaat. Egyptische katoen is on-
geveer
34
‘d. gedaald, ‘dooh ook hierin gaat weinig om. Men
meldt, dat de aanplant in Egypte 25 pCt kleiner is dan
verleden jaar en dat de oogst ook later is dan gewoonlijk.
Voorraden in Alexandrië zijn nog groot en deze bedragen
in totaal ongeveer 6n millioen cantars meer dan verleden
jaar.
Prijzen van Amerikaansohe garens blijven zeer vast en
488
.
ECONOMISCH-STATISTISCHE jákRIC2TtN
1 Juni’ 1921,
zijn in enkele gevallen zelfs iets lioogr. De procluetie wordt
verder ingekrompen door’. gebrek aan brandstoffen, zoodat
het aanbod ook vermindert. Zaken met hct Oosten onder
–
vinden den nadeeligen invloed van de strike-clausule en
de daaruit ontstane onzekerheid van levering. Koopers
nemen daarom liever voorloopig e
en afwachtende houding
aan. Voor Indië is nog wel: wat vraag voor. bundelgarens, dboh er gaat ook slechts weinig om. Hetzelf de geldt voor
:Iigyptisohe garens, ‘die eveneens vast in prijs zijn.
Naar manufacturen bèstaat nog steeds een «vrij goede
vraag. De bçriehten uit China zijn lbepaal4 beter, maar in
Indië is «men vooral gesteld op vroege levering, hetwelk iii
verband mét de kolenstakig nog al moeilijkheden oplevert.
Prijzen blijven zeer vast en Verkoopers zijn niet tot con-
cessies bereid, doch geven er de voorkeur aan voorloopig
nog ‘wat te wachten, daar men «meent, (lat na beëindiging
van de kolenstaking •de vraag zal toenemen en men dan
misschien ‘hoogere-prjzen zal kunnen krijgen. In verband
met de kolenbeperk’ing staan er nog al veel weefgetouwen,
stil, die anders wel konden loopen. De algemeene stem-
ming van de markt blijft vrij gunstig, hoewel er op het
oogenblik niet veel zaken worden gedaan.
11
Mei
25
Mei
Oost. koersen.
11 Mei
25
Mei
Liverpoolnoteeringen. T.T.opindië.. ..
1/3k
1/3
j
F.GF. Sakellaridis 16,50 16,00 T.T.opHongkong 2/6
1/
215814
G.F.No.1 Oomra 4,40 4,25 T.T.opShanghai.3/3’/i
312’I
Noteering voor Loco-Katen.
(Middiing Uplands).
I27Mei’21I23Md1’2
14Mei’21
i
27Mei’2Ô’27
Mei’19
New ‘York voor
Middling
..
13,15e,
12,50 c
12,55e
40,— c
‘34,30e
New Orleans
voor Middling
11,88e
11,63 e
11,88e
40,— e
32,— e
Livrpool voor
Fy Middling
8,27d
8,07 d1)
8,13d2)
27,35 d
20,92d
1)
19 Mei
1921, 2)13 Mei
1921.
Onvangten in- en uitvoeren van Amerikaansehe havens.
(In duizendtallen balen).
1
Aug. 20
Overeenkomsilge perioden
–
lol
27Mei21
1919-1920
1
1918-1919
Ontvangsten Gulf-Havens..
4532
4083
3341
,,
Atlant.Havens
1422
2923
2107
Uitvoer naarGr.Brittannië
1470
2904
1975
299Ï
3004
2279
Voorraden
in
duizendtallen
27Mei’21
28Mei’20
30 Mei’19
Ainerik. havens ……….
..1579
106’3
1296
Binnenland………….
1432
1018
1233
44
102
New York
……………138
419
333
435
New Orleans …………..
Liverpool
‘
………….
..
619
1171
534
HUIDEN.,
Bericht van de
firma Grisar & Co.
• In 4e afgeloopen week maakte de hausse ver’deren «voor-uitgang en bhjft er aanhouidencl •k’ooplust tot de verhoogde
prijzen. Nu ‘de kortharige huiclen geruimd zijn, koopt men
ook vlot half en langharige.
De L i eb i g Maatschappij heeft «haar liuiden uit de
markt ‘genomen en zal ze ‘vermoedelijk «bij inschrijving
Jweder aan de markt brengen. De voorraad is zeer beperkt
door de enorme omzetten der ‘laatste 14 dagen én prijzen
zijn 10 pCt. hooger sinds h’alfMei..
Mitidere soorten beginnen attentie te trekken. Rio’s, die
begin Mei ‘voor 18 ets. verkrijgbaar waren, houdt «men
thans op 24 Cts.
1 ulandsche hu.i den: Zwakker. Parijs bracht en.
20 pCt. daling, doch dient men iekoning te houden, dat
de valuta 15 pOt. hooger i’s dan eind April. De Amster-
danssche fluidenelub verkoopt 14 Juni haar ‘productie in
eiling. •
K a 11
s
v e 11 en: Met eenige, neiging tot daling.
Looistoffen: Elooger.
Rotterdam, 28 Mei 1921.
•
METALEN.
IJZER EN STAAL.
Maandoverzicht.
1) ii i t 5 C
h 1 a ii d. De export naar de geallieerde landen
werd zeer ingekort door het dreigen der ,,sancties”, waar-
door vaak de Duitsche werken de overecitgekomen leverin-
gei annuleerden. ,
‘rijzen voor •drnd- en hontsôhroeven werden in he,t
begin dezer maand verlaagd. Liet Stabeisen-verband vei-
iisiiideitle wederom ‘de prijzen, ‘hetgeen ook, gedaan werd dooi den groothandel
0
Siiezië en Polen. De export werd
steods geringer, speciaal naar de Entente-landep ‘ werd zoo
goed als niets uitgevoerd, en ook de zaken «met Holland en
Zuitserland krompen in. « .
Vele ‘Regeeringsas aatregel’eii werden teruggenomen en
den «handel meer Vrije ‘hand «gelaten, doch ook-dit mocht
niet leiden tot opleving der verkoopen; het ,,Auslandsge-
schiift” bleef stil. ‘
De behoefte aan halfinateriaal is , zeer gering, in vorm-
ijzer namen de wagonfabri’ekert nog tamelijk veel af, en gelooft men, dat ook in de toekomst hier nog te doen zal
zijn. ‘De regeering gaf veel opdrachten op spoorwegmate-
rikal, zoo,dat in «deze «branche «minder, «geklaagd wordt;. ook
het buitenland gaf grootere bestellingen.
Wat ‘staf-ijzer «betreft, zoo lolvam hoei’anger hoe minder
binnen; alleen datgene, wat ‘direct noodig ‘was, werd be-
steld4 Transacties niet het buitenland werden bijna iii het
geheel niet gedaan. Een ‘te kleine compensatie wordt ge-
géven door eenige leveringen aan Oostenrijk en Rusland.
Ook Z.Amerika «wordt hoe langer boe irneer door de con-
currentie «ingepaimd. Met een verbetering van ‘den «handel
in dikke platen valt voorloop’ig niet te rekenen. Dit is
ook het geval ‘met de gewone en dunne platen.
Voor buiten werden vanaf 22′ April de prijzen vrijge-
geven; de markttoesta’nzl was ook’ voor dit artikel ‘weinig
verblijden’d.’ Aanvragen uit het buitenland dienden slechts
tot oriënteei:ing.
De verlaging der ciraaciprijzen riep ook al geen opleving
wakker. Uit midden- en Noord-Duitscihland en uit Sïlezië
bereikten ons even weinig vorkwikikende berichten,, alleen
de handel in soheopsprofielen in Noord-Duitschland was
tamelijk goed, daar de werven ‘alle nog voldoende werk
hebben. ‘
A m e r ik a. In ‘dit land won ‘gedurende de laatste
maand de overtuiging veld, dat’ Europeesche concurrentie
zoo goed als – denkbeeldig is. Niet ialleen lage prijzen zijn ‘noodig om een concurrentiestrijd te doen slagen, doch zijn
deze er eenmaal, dan kunnen langzamerhand de voordee
len, hierdoor ontstaan, verdwijnen, ten gevolge van leve-‘
ringamoeilijld’ieden. :Duitsnhland “kan slechts een klein ge-
cleelte van zijn roductie uitvoeren, Frankrijk en België
produceeren nog te weinig, mii een grooten export ter hand
te nemen, Engeland is dooi
–
‘zijn economische moeilijk.
heden te «zeer op andere aangewezen. ‘De Vereenigde Sta-
ten do’min’eeren ‘het internationaal ,creclriet, waardoor zich
oo,k de buitengewone sterkte der ij’ierindustrie in dit land
toont.
Prijzen van ruw-ijzer wor’den vaster en de markt ver-
toonde in de laatste maand een «beweging naar hoven,; de
verkoopen nemen toe, staf-ijzer noteerde hooger, en mee
gelooft, d’at het culminatiepurtt bereikt is. Dit is ook het
geval met platen, vlak-ijzer en ,,shape”-mate’riaal. Beton-
ijzer bleef gelijk, ‘iie algemeene
«
voorraden werden echter
steeds kleiner. Dé bekende Steel Corporation verlaagde
hare prijzen «met $1,50tot $15,— per ton. De aankoopen
dooi Japan «worden ‘steeds grooter. Aanvragen vor ,,tools’
zijn gening;’ op dit gebied is de Duitsche concurrentie zeer
sterk. , •
‘E n g cl ‘a
II
«d. Volgens berichten uit het laatst «der
maand April waren contracten op het afgewerkte product,
als: machines, saheepsplaten, wagons en locomotieven, toe-genomen, ‘doch «blijven verkoopen in ijzer- en staalproduc-
ten ‘uitermate gering, niettegen’staande de prijzen een da-‘ bede tendens bleven toonen. Door ‘de staking in de’kolen-
districten rworden natuurlijk ‘zoo goed ‘als geen’ zaken ge-
daan, de meeste werken, ‘welke groote ‘voorraden kolen
bezaten, werken’ slechts op «halve kracht. Is het resultaat
der staking echter een vermi’n’derin «der kodenpi-ijzen, dan
zullen ‘de Engelsché werken beter in staat zijn te’ velde
te trekken tegen de concurrentie van het’ vasteland, welke
op het oogen’blik nog bijzonder sterk’ is, en welke’ zeer
zeker de overhand heeft gekregen op de Britsehe markt.
Daartegenover
–
staat echter de verminderde vraag der En-
geische verbruikers, doch Duitsdhl’a’nd kan zijn ijzer « da
staal-producten op de Engelsche markt plaatsen tegen een
prijs, welke £’,– lager is, dan «d’e Engeische voortbren-
gingelcosten. De oorzaak ‘daarvan al wel’ in •geldkoers’ én
verschil in arbeidsloonen liggen. « ‘
«
1 Jtini 1921
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
489
In ider geval heeft. deze concurrentie de Engelsche prij-
zen gedrukt. Een vermindering dci ruw-ijzer prijzen was
niet iii staat den stoot te geven tot verlevendiging van den
Engelschen kooplust. Hier moge er nog op gewezen worden,
dt de uitvoer uit Engeland van ruw-ijzer, dat vroeger
voor dit artikel de wereldmarkt beheersohte, steeds af-
ritemt, de invoer daarentegen toeneemt.
B ei gi ë. Ook hier had in April door steeds ver-
minderde aanvragen een
•
voort,clurend afbrokkelen der
prijzen plaats, waardoor vermindering van bonen gebie-
dend noodzakelijk werd. Hierdoor ontstond reeds staking
in de werken van Ougrde, welke, naar men ‘reest, op
andere werken sal overslaan.
Na.de Paasehdagen bereikte men een kleine opleving, ont-
staan door
dc
staking in Engeland en het dreigend spook
der ,,sancties”, in Duitschiand, hoewel menigeen, ook in
Blgië, ‘vreesde, dat deze ,,sancties” voor België evenzoo
schadelijk zouden lijn als voor Duitsohland.
In walsdraacl werd zeer weinig tot stand gebracht, bij-
zonder ongunstig was de handel in rplaten. Vreemde con-currenties naar overzee deden zich sterk gevoelen. Het Ijniversal-ijzerarerk van Ougrde kwam deze maand
gereed en dit kan ijzer in alle lengten ibij een breedte van
1 S0-S00 sri/m en’ een (likte van 7-30 mfm aanmaken.
Door het meer en meer voorradig ‘worden van kolen, het
door de kolenstaking meer en meer exporteeren naar En-
geland, en het instellen der ,,sancties” in Duitsohland,
zijn de prijzen •in België vast geworden, en is, waarschijn-
lijk echter voor korten tijd, een hausse-periode ingetreden.
F r a
t
k r ij k. Croote teleurstelling vera’ekte in Frank-
rijk het feit, dat, hoewel Lotharingen wederom tot liet
inoederland behoort, de totaal-productie
mc
goed als in het ge’heclnïet gestegen is, hetgeen wel te wijten zal zijn aan
het voor vele maanden niet genoeg aanwezig zijn van
brandstof en
»
het eerst weder moeten opbouwen der ver-
woeste hoogovens. Zeer geïnteresseerd hebben zich de
Franschen in de hoogovens van het Saargebied, waartoe
de Daitsehe bezitters w@l zullen zijn gedwongen door de
noodzake]ijkheid, de ‘benoodigcle kolen te verkrijgen, welke
momenteel, in overvloed, in Frankrijk aanwezig zijn.
Uitgezonderd in Frankrijk, Lotharingen, de Fransche
Kolonies en in Marokko, behouden de Saarwerken echter
het recht tot vrije concurrentie op de wereldmarkt. Zeer
veel ijzer werd in den laatsten tijd geëxporteerd naar
Engeland, tegen nog lageren prijs, dan genoteerd door de
Belgische exporteurs.
Op 1 Mei besloot het Coniptoir Siddrurgique de France
tot prijsverlaging en is nog af te wachten, of daardoor
een opleving van den handel zal ontstaan; in ieder geval
is dit te baoorcleelcn, a1s een .ernstige poging om het groot-
ste deel der Engelsche markt in handen te krijgen, waartoe
zeer zeker als bewijs kan worden aangevoerd, dat Frank-
rijk begint met het walsen ivan zuiver Engelscihe profielen.
25 Mei 1921.
Loco-Noteeringen te Londen:
Data
Ijzer
Cle,,.
No.3
1
Koper
Standard
1
Tin
1
Lood
Zink
30 Mei
1921..
»om.
1
73.216
173.1216
22.101-
27.101-
23
,,
1921..
»om.
75.1216 184.216
24.716
28.-!-
31 Mei
1920..
»om.
1
95.216
274.151-
39.-/-
44.-f-
2 Juni 1919..
»om.
1
79.1216
235.-/-
22.151-
35.101-
20 Juli
1914..
51/4
61.-1-
145.151-
19.-/-
21.101-
RUBBER.
De markt was in de afgeloopen week zeer flauw. De in-
schrijving in Amstérdam had wederom een pover resultaat. Van de 600 tons, welke aangeboden werden, zijn ongeveer
200. tons tot zeer lage prijzen verkocht. Te Londen schijnen
in den loop der week groote verkoopen te hebben plaats
gevonden en de prijzen aldaar gaven een nieuw laagterecord
te zien.
De noteeringen zijn:
einde voorafgaande week:
Prima Crpe loco ………..42’/2 c.
………. 51’I c.
Juni ………. 42 12 ,………..
53
1
/2
Juli/Sept ……..
44
1
/1 ,………..
551/2
Smoked Sheets loco ……..
42’1
,………..47
Juni …….. 42
11 ,………..
49
Juli/Sept…… 44′
.
51
30 Mei 1921.
COPRA.
De markt was ‘deze ‘week flauw gestemd . en de
.
prijzen
:
bi’okkeldlen regelmatig af. De-.coasumptie bleef geregeld in
de warkt.
De noteeringen zijn:
Java f.m.s.
toomend ………………….
f
33,-
11
,,
April/Juni
………………..,, 32,50
,,
,,
Mei/Juli
………………….,, 32,25
,,
,,
Juni/Augustus ………………,, 32,-
alles naar Holland/Hamburg.
Holland alleen.f 0,25 lager.
30 Mei 1921.
VERKEERS WEZEN.
SCHEEPVAART.
GRAAN.
Data
Petra- grad
Londen/
Rdam
Odessa
Rotte,-
dom
.
Ad. Kust
Ver. Staten
–
San Lorenzo
Rotte,.
.Bristol
Rotte,.
Enge.
dam
Kanaal
dam
land
23128 Mei
1921
–
–
616
616
551- 551-
16121
,,
1921
–
–
6/6
616
551-
55/-
24/29 Mei
1920
–
–
–
1016
1
)
130,’-
11216
26131
,,
1919
–
–
–
816
1)
2701-
6216
1
)
Juli
1914
lid.
713
1/11’/
i/ii’i
121-
121-
KOLEN.
Cara’iff
1
Oostk. Engeland Data
1 1
Bar-
a’eaux
Genua
Port
Said
Plato
Rivier
Rotter.
dom
Gothen-burg
23128 Mei
’21
–
–
–
– –
–
16121
,,
’21
–
–
–
1716
–
–
24129 Mei
’20
–
651- 751-
–
f
12,-
–
26,31
,,
’19
25161)
4716
4716
501-
f
10,- Kr.45
Juli
1914
Ir.
7,-
71-
713
1416
312
41-
DIVERSEN.
Bom/saij
Birma
Vladivo-
Chili
5.
D sta
West
Europa
West
Europa
.,tock
West
West
Europa
–
(d. w.) (rijst) Europa (salpeter)
23128
Mei
1921.. ..
2216
351-
–
351-
16121
April
1921….
2216
351-
–
3216
24129
Mei
1920….
1101- 1401-
–
–
26131
1919….
1151_1)
1601-
1
)
–
–
Juli
1914….
1416 1613
‘251-
2213
1)
Voor Britsche schepen.
Graan Petrograd per guarler van 496 16e. zwaar. Odcssa per unit
»
Ver. Staten
per qua,ter van 480 ik. zwaar.
Overige noteeringen per ton van 1015 K.G.
INKLARINGEN.
VLISSINGEN.
Lande» van
April 1921
April 1920
herkomst
Aantal
lBruto12.
Aantal
BrutoM.
schepen
schepen
Binnenl
havens
3
29.529
2
10.160
Groot-Brittannië
31
223.873
21
125.301
België
2
470
1
2.428
Frankrijk
1
404
2
1.148
Italië
1)
5
5.122
8
12.169
Levant’)
29
17.647
6
4.494
Chili
……….
..-
–
1
17.552
Totaal ….
71
277.045
41
173.252
Nationaliteit.
Nederlandsche
42
238.955
32
150.822
Britsche
17
12.112
2
697
Duitsche
2
2.146
1
299
Noorsche
–
–
1
238
Belgische
7
3.296
2
2.984
Fransche
2
806
2
660
Vereen. Staten
1
19.730
1
17.552
Totaal ….
71
277.045
41
173.252
‘) Bijleggers.
2)
Zeesleepbooten.
(B.
Stofknnpr.)
490
1 Juni 1921
Groeneveld, van der Poll & Co.
Electrotechnische Fabriek
Telefoon
Telegramadres
AMSTERDAM
N 2078 N 9078
,,GROENPOL”
de Ruyterkade 41-42
N 9482
Complete installatiën voor
Electrische verlichting en Krachtoverbrenging
ALLF.ENVERTEGENWOORDIGERS DER
A
IT
ALLMANNA SVENSKA ELEKTRISKA Akt. Bol.
te VÂSTERAS (Zweden)
Gefleratoren, Dynamo’s en Motoren voor gelijk-, wissel- en draaistroom
Transformatoren en toestellen
ONTVANG
–
EN
BETAALKAS
KONINKLIJKE
HOLLANDSCHE
LLOYD
NIEUWE DOELENSTRAAT
20-22
AMSTERDAM
.
DEPOSITO’S VOOR
1
JAAR FIXE
4’/
PCT.
GELDEN, OP DEZEN TERMIJN GESTORT, ZIJN NA AFLOOP
VAN HET JAAR ZONDER OPZEGGING BESCHIKBAAR.
—
–
1 NIET OPGEVORDERD ZIJNDE, WORDT DE POST STIL-
AMSTERDAM
ZWIJGEND VOOR GELIJKEN TERMIJN VERLENGD.
DE RENTE KAN NAAR VERKIEZING PER KWARTAAL, PER
PASSAGIERS-, VRACHT- EN
HALF JAAR OF PER JAAR ONTVANGEN WORDEN.
1
POSTDIENSTEN
NAAR
DE GRONINGER BANK
Z U 1 D – A M ER! K A
Groningen, Winschoten, Stadskanaal, Wildervank, Veendam,
CUBA EN MEXICO
Sappenieer, Doifziji, Emmen, Iloogeveen, Iloogezand,
EN
Musselkanaal. en Ter Apel
(Firma
TIMMERMAN & SASSEN)
NOORD-AMERIKA
Kapitaal
16.000.000,—
Geplaatst
CII
gestort 1 4.598.000,-
Reserves 1401.498
9
23
VERRICHT ALLE BANKZAKEN
Belast zich met het incasseeren van wissels op
binnen- en buitenland.
NUGH & VAN DITMAR’.S
UITGEVERS-MAATSCHAPPIJ
WIJNHA VEN 111-113 – ROTTERDAM
TELEFOON
7841-7842-7843-7861
BIJKANTOREN te AMSTERDAM. .-CRAVENHACE en HAARLEM
Bèlast zich met het verzorgen van
üitgaven en tijdschriften op elk gebied