Jrg. 4, editie 191

27 AUGUSTUS1919

AUTEURSRECHT VOORBEHOUDEN

E

Beyi*chten

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID
,
FINANCIËN
EN VERKEER

UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

4E JAARCANG

WOENSDAG 27 AUGUSTUS
1919

No.
191

INHOUD
BIz.

DE K0LENv00RzIENING door
Prof. Ir. is. P. de
‘Vooys..
..
789
Onze Botervoorziening door
L. Biick?nann …………..
792
Het Kapitaal der in Nederland werkende Hypotheekbanken
door
Mr. J. G. de
hoop
,Scheffer

………………
794
De Londensche Discontomarkt en het standpunt van den
Federal Reserve Board inzake New York

…………
796
Staatsuitgaven en Ontvangsten

(De Vermogens-aanwas-
belasting) door
G.
M. Boissevain

………………
798
De sprekende
Cijfers
van Lloyd’s door
R.
Ph. Kelder ….
799
RECEERINCSMAATREGELEN OPI{ANDELSOEBIEO

…………
800
MAANDCIJFERS:
Postchèque

en

Girodienst

……………………
801
Ontvangsten van Spoor- en Tramwegmaatschappijen..
801
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN

………………802-809
Geldkoersen.
Effectenbeurzen.
Wisselkoersen.
Goederenhandel.
I
Bankstaten. Verkeerswezen.

INSTITUUT
VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

Algemeen Secretaris: Mr. G. W. J. Bruins.

WEEKBLAD ECONOMISCH-BTATI$TIBCIIE BERICHTEN

Secretaris-Redacteur: G. E. 11sf fnagel.

Secretariaat: Pieter de Hooghweg 18e, Rotterdam.
Aangeteekende stukken: Bijkantoor Ruige Plaatweg $7.

Telef. Nr. $000. Tele gr.adres: Economisch Instituut. Postcheque en girorekening Rotterdam No. 8408.

Abonnementsprijs voor het weekblad franco p. p.

in Nederland f 15,—. Buitenland en. Koloniën f 17,-
per jaar. Losse nummers 30 cents.

Leden en donateurs van het Instituut ontvangen het
weekblad gratis.

De verdere publicaties van het instituut uitgaande
ontvangen de abonné’s, leden en donateurs kosteloos,
voor zoover daaromtrent niet anders wordt beslist.
Advertentiën f 0,85 per regel. Plaatsing bij abonne-ment volgens tarief. Administratie van abonnementen
en advertenties: Nijgh & van Ditmar’s Uitgevers-
Maatschap pij, Rotterdam, Amsterdam, ‘s-Gravenhage.

25 AUGUSTUS 1010

De positie van ‘de geidmarkt blijft ‘onveranderd; de

geldnoteeringen ondergingen geen wijziging.

*

‘5 *

Op de 20 Augustus I.I. gehouden inschrijving op

schatkistpapier iverd in totaal ingeschreven voor

f128.762.000. Toegewezen ‘werden: f48.150.000 3-

maan’ds-promessen voor f 991,050; f29.010.000 6-

maands-pronaessen voor
f
982,50 en
f
2.840.000 bil-

jetten voor f1007,50, alzoo rendeerende ca. 3% pOt.

voor de promessen en ca. 3% pOt. voor de biljetten.

‘5

* *

Op de wisselmarkt heerschte over ‘het algemeen

een flauwe stemming: vooral werden tegen het einde

der week Ponden – hoofdzakelijk voor suiker – aan-

geboden. In een kort tijdsverloop daalde de koers tot

11.16; een reactie volgde. De valuta’s der Oentrale

Rijken blijven aangeboden. Heden overtrof echter de

vraag het aanbod en verbeterde de koers tot 12.85.

DE KOLENVOORZIENING.

Er bestond sedert dit voorjaar weinig zorg voor

onze kolenvooi
–
ziening. Van ongerustheid was er geen

sprake. In de laatste weken komen er echter berich-
ten uit het buitenland, die het publiek opschrikken.
Wat zou daarvan aan zijn? wordt gevraagd. Er

wordt toch hier zoo weinig van een kol’ennoo’d be-
merkt. Is er overdrijving in ‘t spel? Of zijn het voor-
teekenn van wat ook ons wacht_? Sedert het voor-
jaar en vooral in de laatste maanden ging het inder-

daad met ‘de kolen goed. In de dagbladen verdween
ee’n soort berichten, dat vroeger een vaste rubriek

dreigde te worden, n.i. berichten in dezen ‘trant: de
fabriek X. te IJ. is wegens kolengebrek stilgezet,
honderden arbeiders zijn werkloos; of: de gasfabriek
te Z. heeft slechts voor eenige dagen kolen. Boven-dien werden de gasrantsoeneeringen opgeheven, en
veroorloven de brandstoffeneommissies, dat de mini-
mum winterrantsoenen afgeleverd worden, omdat de
pa.khuisvoorraden dit niet alleen toelaten, doch met

het oog op ‘de nieuwe aanvoeren wenschelijk maakten.
De bruinkoolproductie werd ingekrompen; turf vrij-

gegeven en van den drukken brandhouthandel der
vbrige zomers is weinig te bespeuren.

Dit zijn geen teekenen van een kolennood. Het is
dan ook niet te ‘verwonderen, dat de kolendisti’ibutie
al bijna overbodig werd geacht en de vrije handel nabij scheen. De buitenlandsche ‘berichten ‘brengen een wel-
kom tegenwicht tegen een veel te blijmoedig opti-
misme. Dit optimisme paste heel goed in ‘de stem-
ming van ‘het voorjaar, toen de opheffing der blok-
kade op allerlei gebied een verademing bracht, en
deze den ,onjuisten indruk verwekte, alsof de vroegere
economische verhoudingen zich geleidelijk gingen her-
stellen. Met verbeterden aanvoer en de opheffing van
allerlei handelsbelenimeringen vielen de prijzen en
het publiek gaf ziich maar al te graag aan de ver-
wachting over, dat de kwade tijden n’u geheel voorbij
waren.

Dat de kolenrvoorziening in ons land op dit oogen-
blik zoo buitengewoon gunstig afsteekt bij die van
“t grootste deel van Europa is te danken aan de ge-
volgde conservatieve kolenpolitiek. De ervaringen van
1918 hadden geleerd wat het beteekent als alle

reserves uitgeput zijn. Voor optimisten moest het
bedenkelijk schijnen om ‘bij vallende prijzen voorraden

te koopen en dan nog tegen zeer uiteenloopende no-
teeringen. Dit laatste was echter mogelijk door de in-
stelling van het Centraal Verrekenkantoor, terwijl
nauwkeurige overwegingen het ontstaan van een we-
reldtekort aan steenkolen meer dan waarschijnlijk
maakten. De jongste mededeeling van den Minister
van Landbouw als antwoord op een vraag van den
heer Van Rappard geeft het resultaat van dit beleid.

790

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

27 Augustus 1919

Terwijl in ‘t geheele jaar 1918 (ioopene van 1 April

1918-31 Maart 1919) de invoer ongeveer een mii-

lioen ton bedroeg, zijn er thans in 4’% maand (April

—16 Aug.) reeds 1.775.000 ton geïmporteerd. Dat

maakt een groot verschil. Het vorige jaar om dezen

tijd ‘hadden alle invoeren geheel stop gestaan. De

voorraden waren opgeteerd, en de hoeveelheden Lim-
bungsehe kolen, die maandelijks gereserveerd moeten

worden voor de winter!behoeften aan .hui’sbra’nd, kre-

gen een andere bestemming. De gasfabrieken ‘door-

stonden de zware proef om uit een mengsel van Lim-

burgsche kolen en bruinikooi een arm gas in karig

rantsoen te verstrekken. Nu is dat anders, terwijl bo-

vendien ook weer petroleum en stookolie ‘beschikbaar
zijn.
Toch
mag deze tijdelijk gunstige toestand •geen
reden zijn om de toekomst der kolenvoorziening licht

in te zien. Integendeel is er allè aanleiding om voor-
zichtig te
blijven
en om te waarschuwen, dat er ook

voor ons land een kolennood dreigt. Al is er voor den

aanstaanden winter een beiangrijik betere brandstof.
voorziening te verwadhten dan in ‘t v.erloopen koude
jaargetijde, zoo moet een goed beleid nog verder zien.

Wat ons te wachten staat is niet
200
zeer als vroeger

een tijdelijk crisisverschijnsel, maar een ‘bedreiging

van laugdurigen ‘aard, die andere en verder strek-

ken’de maatregelen noodïig maakt.

De berichten uit het buitenland
wijzen
op een reus-

adhtig wereldtdkort aan’ steenkolen. Wat is daarvan

de lbeteekenjs en wat is daarvan voor ons la’nid ‘te ver-

wachten? Vooropgesteld zij, dat ‘het onjuist is al te

sterk op voorraden te vertrouwen.
Bij
een artikel ,’met

een wo groot verbruik als dat van steenkolen, is een
voorraad van enkele msauden z66 groot, dat de ber-

ging daarvan reeds moeilijkheden oplevert.’ Indien een

geregelde aanvulling achterwege blijft, ‘is de kolen-
nood reeds aanwezig eer het puib’lie,k er op is voor-
bereid. Wat ‘zijn nu onze geregelde importibehoeften?

V66r den oorlog bedroeg ons verbruik per jaar 9 ‘mi’l-

lioen ton.
Bij
beperkte scheepvaart, verminder.d sp:oo’r-
wegverkeer en een in,gekronipen industrie was er

toch nog een minimum van 6,5 niillioen ton, noodig.

Tusechen die grenzen ligt onze behoefte. Van deze
hoeveelheid is slechts 3,5 milli’oen ton gedekt door

de eigen ‘kolenproductie, zoodat de ‘aanvoeÏ moet lig-

gen tussehen 3 en 5,5 millioen ton. Naarmate ‘het

hoogste
cijfer
wordt bereikt naderen wij een norma-
len toestand, en hoe dichter de import daalttot het laagste cijfer of zelfs daaronder zinkt, in die mate
zal er van een kolennood’ sprake zijn. In zekeren zin

ve’rkeeren wij nog in een noodtoestand, daar de spoor-
wegen hun treinenloop beperkt ‘moeten houden, de brandstofrantsoenen niel hooger kunnen zijn, en de
industrie nog v’oor een deel genoodzaakt blijft min-

derwaardige ‘brandstoffen te verstoken. Stellig zou dit ook nu scherper gevoeld worden, indien ‘niet de
hooge prijzen tot de uiterste ‘bezui,niiging dwongen,
en indien niet de afgeloopen jaren heel wat berus-

ting en ervaring op dit gebied gebracht hadden.
In elk geval staat vast, dat wij met een belangrijke
importibehoefte ons naar buiten. moeten richten, zoo-

dat de kans om aan die ‘behoefte meer of minder te
voldoen afhankelijk is van twee dingen, n.l.
10.
de

verhouding van de gefireele importbehoefte tot de voor
export ‘beschikbare hoeveelheden, en 2°. de meer of

minder gunstige omstandigheden, waarin wij wat ‘be-treft ‘den aanvoer verkeeren tegenover andere innpor-
teerenide landen.

Het is niet ‘zoo ‘gemakkelijk de importbehoef’te te
schatten en het tekort ‘daaruit af ‘te leiden, al staan
er zeer uitvoerige en betrouwbare statistieken ten
dienste. Reeds ‘ gedurende den ‘oorlog speelden de ko-

led zoo’n groote rol, d’at in bijn’a alle landen distrâ-
butieorganen aan ‘t cijferen trokken met andere dan
mathematische genoegens. Doch deze gegevens heb-
ben ten deele hun waarde verloren, daar na den vrede
het economisch leven zich weer geheel wij zigde Het
door H’oover ‘genoemde tekort van 240 miljoen ton

per jaar of van 20 millioen ton per maand lijkt mij

overdreven hoog. Een ander Amerikaansdh cijfer van

50 millioen ton pei jaar schijnt mij echter weer te
klein.

Voor den ‘oorlog k’an de som der uitvoeren van de

ex’p’ortlanden op 140 millioen ton geschat worden, in

hoof’dzawk geleverd door Engeland met 76, Duitsch-

land met 40 en Amerika met 22 millioen ton. De in-

voerbehoefte was dus ongeveer even groot. Is dat

cijfer toegenomen, of afgenomen? Voor een deel is de

behoefte ‘grooter geworden, b.v. in Frankrijk door

vernieling der mijnen, maar daartegenover §taat, d’at

door lbezuiniging, door ‘t gebruik van andere brand

stoff en (stookolie, bruin’kolen, ‘turf en hout), door de

hooge prijzen, alsmede door ‘den stilstand van vele

fabrieken en dor ‘t geringer aantal verkeersmi’ddelen

het verbruik moet zijn ingeslon’ken. Wanneer ‘de

kolenhandel weer vrij was als v66r den oorlog, zou er

tijdelijk een grootere ‘afna’me zijn om reseives over de
wereld te herstellen, doch daarvan kan nu geen

sprake zijn.

Hoe dit echter ook zij aan deze koleu’beh’oefte kan

zelfs in de verte niet worden voldaan door dan, export.
De Duitsche productie bereikte in 1913 het ‘hoogste

cijfer van 190 mi’llioen ton, waarvan 40 millioen uit-
gevoerd konden worden (naar Nederland 8 millioen).

in 1918 ,was de productie reeds met 30 milli’oen ton

verminderd en daarna is ‘dit veel erger geworden,

oodat er ‘van een expo’rtoverscih’o’t geen sprake meer

is. Een recent voorbeeld als, peil van den teruggang

der Duitsche productie, dat bovendien onafhankelijk
is van de vroegere stakiirgen en van het wagengbrëk
vormen b.v. de Julicijfers voor de haven Duisburg-

Rubrort. De aanvoer was in Juli 1919 368.205 ton en

427.636 ton minder ‘dan in Juli 1918, de doorvoer
358.052 ton in Juli 1919 of 59.597 ton minder dan
in 1918; de afvoer 333.634 ton of 478.118 ton minder

dan in 1918.
Behalve het ‘productieverlies in Wes’tfalet, moet
gerekend worden met de overdracht der Saarmijnen
(13 mi’llioen j’aarproductie) en de onzekerheid inzake
de Sil’ezische mijnen (36 millioen ton ‘j’aarproductie).
Bovendien heeft het vredestractaat met de ver-

plichte levering van 40 milli’oen ton kolen aan Frank-

rijk, België en Italië Dui’tsehdand als exportiand voor
andere afnemers vrijwel gesloten. De uitvoering van
het vredestractaat moet echter nog beginnen en onder-
tus’schen heerscht er reed’s in Duitse,hland een nij-
pende ‘kelennood, zood’at het zeer de vraag is of de
i’mportbehoefte der genoemde drie landen metterdaad

bevredigd kan’ ‘*orden.

Des te ‘belangrijker is daarom de kolenpositie in
Engeland, d’at in 4913 de maximum-productie vaii
292 ‘mill’ioen ton en een uitvoer van 73,5 millioen

bereikte.

In 1918 “was de productie vermin
4
derd tot 231,5
millioen, dus met 60,5 millii’oen. Ofsbhoon het export-

overschot ‘daardoor tot 13 millioen had moeten slin-
ken, is er toch nog 31,5 millioen ton uitgevoerd. Het
is duidelijk, dat dit slechts kon geschieden ten koste

van eigen veibruik en eigen voorraden. D’e periodiek
optredende kolenischaarschte in Engeland was daar-
van eene uiting.

Sedert het sluiten ‘van den vrede is daarin geen
verbetering gekomen. Integendeel. De steenkolen-
mijnen vormen het middelpunt van de ,,industria’l
unrest”, die Engeland beweegt en de kolenproductie
is aldaar een acuut nationaal probleem geworden. De
uitvoer zal in 1919 zeker het geschatte
cijfer
van 20
millioen ton, dus 11,5 miljoen minder dan ‘het vorig
jaar, niet overschrijden. Het is duidelijk, dat een
afname ‘der productie met 25 pOt. de ge,heale uitvoer-
heeveelheid inslikt (3′ van 290 millioen
ton
is 72,5
m.illioen ton) en dit percentage van 25 pOt. is vol-
strekt ‘niet denkbeeldig.

Het i’s geen wonder, dat ‘de oogen der importeereu’de
landen zich meer en meer gericht hebben op den

.27 Augustus 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

791

grootsten kolenroducent, de Vereen.iigde Staten. In
de oorlogsjaren bleek dit land in staat te zijn . de

voortbreniging van steenkolen te verhoogen van 517
millioen ton in 1913 tot 621 millioen ton in 1918, dat

is dus met niet minder dan 104 miUioen ton. Hier
schijnt dus een uitkomst voor het kdlen.tekort, dat

Duitschland en Engeland niet langer kunnen dekken.
Er is echter een groot bezwaar. De kolen eischen een

kolossale transportruimte. Van de 104 miflioein ton
kolen, die Amerika in 191.8 meer pro;ducerde dan i.n
191.3, zijn slechts 5,5 millioen ton.meer geëxporteerd,

in hoofdzaak naar Zuid-Amerika, waar de Engelsehe

leveranoer iii gebreke bleef. D,e overige hoeveelheden
waren blijkbaar noodig voor de behoeften eener

koortsachtig werkende industrie. Dit zou o.a. kunnen
blijken uit den plotselingen val dor kolenproductie in
dit jaar. Was de gemiddelde m.aardproducbie. in 1913
42,5 millioen en in 1918 51 millioen, zoo daalde die
in de maanden Januari—April van dit jaar tot 39,7,

33,2, 32,5 32,2 •millioen, dus belangrijk beneden het

cijfer van 1913.
In hoeverre andere oorzaken hieraan hebben mede-
gewerkt is mij niet bekend, maar .de cijfers zijn een

duidelijke illustratie van een overigens beken.de
waar-

heid, .dat de levering van Amerikaausche kolen naar
Europa een transportprohleem is. Binnen wel.ke gren-
zen de aanvoer naar Europa zal moeten blijven, dient
de ervaring uit te maken. Vergeten mag toch niet
worden, dat kolenruimte op ruimte voor granen en
tal van andere handelswaren veroverd moet worden.
Voor ons land is het b.v. van zeer groot belang, dat
de Minister van Lasaclbouiw kon mededeelen 50.000
ton scheepsruimte ter beschikking te houden voor
kolenaanvoer uit Amerika, daar alle omstandigheden
er op wijzen hoe ‘dit een aanvoer van pl.m. 600.000
ton kolen per jaar verzekert. Alvorens uit het vorenstaande eenige conclusies te
trekken, is •het ‘van beteekenis allereerst de vraag te

stellen: Is de teruggang der productie van de
Duitsche en Engelsc.he mijnen een tijdelijk versch.iju-
sel, zooals b.v. de stakinjgs’peniode, waarvan verwacht
mag worden, dat er eene oplossing en een min, of
meer duurzaam evenwicht wordt gevonden? Of wel
is die produc’tieteruggang van langduriger aard en
kan pas door een reeks van jaren herstel tot het oude
peil en zelf.s verhoogiug boven dat peil verwacht
worden? Zoowel voor Duitschland alsook voor Enge-
land is het een levens’kwestie. Slechts door den kolen-
export kan bin en redeljken tijd gedacht worden aan
een herstel van cle oorlogssohade. Daarom zullen de
regeeringen van beide landen niets nalaten om het
nationale kolenprobleem op te lossen, dat bovendien
een zeer verwikkeld sociaal probleem is en door
poli-
tioke invloeden ook een socialistisch probleem werd.
Het bestek van dit artikel laat niet toe uitvoerig op de beantwoording van de gestelde vraag in te gaan
en uiteen ‘te zetten waarom van een produetieherstel
in Engeland en Duitschiajid geen groots verwachtin-
gen gekoesterd mdgen worden. Slechts zij hier ver-meld, dat de produetiviteit van den mijnwerker vol-
strekt geen nieuw onderwerp vormt. Het is, was en
zal nog in langen tijd het voornaamste punt zijn, waarmee de leiding eener mijnonderneming zich
dagelijks moet bezig houden. Van dat ,,effect” hangt
niet alleen de jaanproiductie, maar ook de prijs en dus
de winst dor onderneming geheel af. Bovendien zij
vermeld, dat uitbreiding, van ‘t aantal arbeiders
eveneens een bekende taak der mijnondernemers is,
die systematische opleiding der arbeiders eisoht, maar
bovendien een zeer heiartgrijken woningbouw.
Beide zijn dingen, die tijd eischen. Dat het ,,effect”,
da.t is de dagproducbie per arbeider, in Duitschiand
v66r den oorlog een uiterste grens bereikt had,
ondanks de uiterste pogingen om ‘het cijfer op te
voeren en in Engeland ‘al reeds een reeks van jaren
térugliep (van 1904 tot 1913: 7,5 pOt.)
wees
op een
streven der arbie,ders om hunne inspanning te ver-
minderen. Daarover werd een stille, maar hardnekkige

strijd gevoerd. Tijdens en na den oorlog hebben de
arbeiders dien strijd vrijwel geheel gewonnen. Het
hangt van hen af te bepalen hoeveel zij zich willen
inspannen en hoeveel hun productie zal zijn, daar

bed.nijfsorganisatie en loonsysteem hun macht daarop
verloren hebben. Dit was veroorzaakt door de machts-

positie, die de mijnwerkers tijdens den oorlog konden

innemen. Na den oorleg is die niet verminderd en

met het stij:gend’ kole.ntekort neemt .die nog altijd toe.
Weliswaar is de tegenwoordige terugval te beschou-

wen in het licht van velerlei oorlogsverschijnselen en
kan misschien eene ‘verbetering vrij snel intreclen,

maar toch slechts een zeer gedeeltelijke. Het’ eenige

middel om do wereldproductie weer op peil te bien-

gen en heit groote j•aaraccres van v66r den oorlog te
bereiken is: meer arbeiders en meer mijnen. Zelfs in
normalen tijd zou dit ondanks hooge kolenpnijze.i
slechts ‘langzaam kunnen geschieden, idoch tegenwoor-
dig schrikken allerlei oonstandiglieden en niet het

minst de buitensiporige
prijzen
terug voor snelle kapi-

taalu’itgaven aan woning- en mijnbouw. Komende tot de conclusies van de kolenpositie voor
ons land, kan geconstateerd worden, dat ondanks de
gunstige voorjaarsaanvoeren, die den tegenwoordii’gen

toestand en zelfs het uitzicht op den winter ‘bevredi-
goud maken, een kolenschaarschte in ‘t vooruitzicht
blijft, die tot een scherpen kolennood kan naderen,
indien niet een systematische en vooruitziende kolen-
politiek wordt ‘gevolgd. De cijfers van den Minister
toonen dit direct aan. Van de 1.775.000 ton, die aan-
gevoerd werden, kwamen er niet minder dan 1.197.000
ton uit België. De kol’enimport uit dat land staai
echter reeds stop. Duitschiand leverde 233.000 ton,
doch .hoe zal dit in ‘t vervolg gaan? Engeland impor-

teeiide slechts 178.000 ton, hoofdzakelijk voordat de
tegenwoordige moeilijkheden in dat land rezen. ‘En
uit Amerika waren de invoeren’ 111.000 ton met
regeer.ingsschepen en 56.000 ton met vreemde ruimte.
Be ‘hoofdlijnen voor het beleid volgen vrijwel logisnh
uit den toestand, waarvan de verdere ontwikkeling
aldoor nauwkeurig vervolgd dient to worden.
Allereerst is het van groot belang, dat de eigen
Nederlandsche kolenproductie, niet alleen op peil
blijft, doch zooveel mogelijk wordt verhoogd.
De cijfers van dit jaar zijn niet geheel bevredigend.
De eerste helft van 1919 blijft toch pl.rn. 50.000 ton
ten achter ‘bij de productie over denzeifden tijd in
1918. Hierbij zij echter geconstateerd, dat alleen reeds
d’e maand Juli een belangrijk herstel brengt, doordat
de productie, vérgeleken ‘bij diezelfde maand van 1918,

46.270 ton gestegen is. Hèt tekort schijnt dus al bijna
ingchaald te zijn. Bovendien bestond er in de eerste
helft van1918 een buitengewone prikkel tot productie
wegens het ontbreken van eIken aanvoer in dien tijd.
Toch blijft er nog iets onbevredigen’ds. Van alle

Limburgsche mijnen zijn er nog twee in ontwikkeling,
dat wil zeggen, dat de technische inrichting op een
grootere dan de tegenwoordige productie berekend is,
al. de beide staatsmijnen Emma en Hendrik. Door de
verdere ontwikkeling dezer mijnen moet zonder groo-
tere inspanning der arbeiders de productie omhoog-
gaan. Zo’o leverde de mijn Hendrik in de eerste helft
van 1919 zeker 60.000 ton meen ‘dan in dezelfde
periode van 1918 en toch komt dit in het eindcijfer
der totale productie niet tot uiting. M.a.w. wil dit
zeggen, dat hij de andere mijnen de productie met

datzelfde cijfer terugliep.
Er is daarom alle reden, dat aan de Liniburgsche
productie ‘de volle aandacht blijft geschonken. Van den
aanleg van nieuwe mijnen wil ik thans niet spreken,
daar dit een nog verder reikende kolenpolitiek betreft
dan hi’er aan de orde is.
Wel zij nog vermeld, dat bruinkolen en turf vol-
strekt niet als ‘reserve-brandstoffen uitgeschakeld
kunnen zijn, ook al moge er in deze maanden oenige
malaise zijn waar te nemen.
Wat de aanvoeren ‘betreft blijft de verschepings-
kwestie der Amerikaansche kolen steeds z66 bezwaar-

792

ECONOM1SCHSTATISTISÇHE BERICHTEN

27 Augustus 1919

lijk, dat de Engelsche en de
])uitsché
leveranc&iers

zeker niet uit het oog verloren ihogen worden.
Van

onze gunstige ligging en ‘de gunstige gelegenheid
onzer transportmiddeien moet ongetwijfeld elk ge-

bruik gemaakt worden, dat de omstandigheden zullen

toelaten, ‘teneinde. vooraan te staan bij de te. verrwao,h-
ten ‘hévige concurrentie dp de importmarkt. En

mocht het komen tot een internationale regeling van

een wereldkolenverdeeling,. dan zuilen zeker onze be-

langen een zaakkundige behartigi,ng moeten vinden.
De tegenwoor’dige guns’tijge kolenpôsitie zou stellig

voor ons land een blijvend nadeel zijn, indien die ons
er toe ‘bracht om in te slapen bij het dreigend gevaar.

In
alle landen waar liet wereidkolentekort thans

als een scherpe nood en bedveigi’n,g wordt ondervon-

den, zal men
zich
tot het uiterste inspannen om ii’t
de moeilijkheden te geraken. Beseften wij niet, c,at

ook wij mee moeten doen, dan zouden wij al heel

gemakkelij’k een leegen pot vinden, wanneer onze

reserves opgebrruikt zullen zijn. Want het wer.eldtek.or.t is niet te loodhenen en het

zal naar alle waarschijnlijkheid nog langen ‘tijd zijn
fatalen invloed up het herstel van de oorlogsverwar-
ringen, blijven uitoefenen. Is. P.
DE
Vooys;
Den Haag,
23
Aug.
1919.

ONZE BOTERVO ORZIENING.

De vrees voor lêvensniiddelen’sch’aarschte zit er hij
het publiek nog v.er.soh in. Elk igerucht is nog in staat
zijn evenwicht te verstoren. Telkens moeten opkomen-

de paniekjes van angst voor tekort aan dit of dat

bezworen wonden.
Z’oo
hebben we een gefingeerden –

theen’od gehad. Er is ok een rijstrun geweest. Alle-

maal hebben we vermicelli ingeslagen. De •winkeliers

zijn door ‘al hun iou.de stropen van gecondenseerde’
melk heen. Het platteland is voor de eens helft op de
zadhte-zeepjacht en speculeert voor ‘de andere helft in

stijfsel, zooals het verleden jaar in carhid speculeerde.

Het een zoowel als het ‘ander eymptoom van den idoor
den oorlog tot volmaaktheid gebrachten nieuwen vorm

van naastenliefde, waarbij ieder prdbeert eigen vrouw

en kroost in het leven te’ behouden en het gezin van
zijn ‘buurman te doen doodbougeren.

Bij ‘zulk een uit het lood gezakte geestesgesteidheid
behoeft het niet ‘te ver’wonderen, dat er ook een
oogenblik.gr o’ot gevaar heeft bestaan voor de productie
eener nieuwe ,,ranzige-boter_peri’ode”, ‘hoezeer elk

Jiamsteraar zich nog met afschuw de ou’de
mocht
herinneren. Onze winkeibedien’den en ioopkniechts van•
melkinriclrbin.gen zaten ‘boordevol ‘met geheimzinnige

tips, da.t het wis en zeker met de boter spaak liep en
er na de volgende week geen of alleen peper.dure boter
te ver.kiij,gen zou zijn. Angstverhalen werden afgeluis-
terd, dat de winkeliers door de’ producenten al ge-

rants’oeneerd ‘werden en grossiers dieelemaal ‘geen ‘boter
meer afeleverd kregen. ‘erkoopsorganisaties ver-

hoogden hare noteeringen,, welk feit, met luid mis-
baar door pver geen voorraden besohikkende weder-
verkoopers begroet, onzen ‘hui’smoeders heelemaal het
hoofd op hol zou hebben .geibacht, indien het niet
was samengevallen met een min.i,sterieel ‘besluit, dat

de intrekking van alle verleende .boterconsenten bevel.
Een paar weken ziekte het paniekje nog na, om als-
dan in roemlooze vergetelheid voort te vegeteeren,.’…
totdat een of ander toeval, een ongeluk, een gerucht
een nieuwe infectie teweeg.brengt eii het kwaad weer
in vellen omvan,g uitbarst. . ..

Zulk een motief voor het ontstaan van eene nieuwe
paniek zou gevormd ‘kunnen worden door het feit
dat de grenzen voor den hoteruitvoer weer geopend
zijn, wat
bij
menigeen de vrees zou kunnen wekken,
dat er voor gebruik hier, te lande niet genoeg •boter
zal overblijven. Het publiek heeft over het geheel
bitter weinig besef van .cij:fers en. wanneer zelfs een
uitvoer van
300.000 K.G.
‘boter. in staat is het gemoed

van een Kamerlid te verontrusten, behoeft men ‘niet

te vregen, ‘hoe ‘het groote publiek, tenzij het nauw-

keurig’ wordt ingelicht omtrent de betéeken’is, zal
reageeren op de ‘mededeeling, dat er de bei’dè laatste

weken ‘gelegenheid is gegeven tot het uitvoeren van
een en een kw’art aniflioen K.G. boter aan achterstal-

lige consenten, terwijl ‘de deze week in uitzicht ge-

stelde cônsentén een hoeveelheid van een nii’llioen

zevenhonderdduizend ‘kilogram vertegenwoordigen.

Hot ‘kan goed zijn deze
cijfers
te noemen, om juist

in verband daanmee aan te toonen, ‘dat de voorgeno-
men uitvoer allerminst ‘de binnen’landshe voorziening
met boter in gevaar brengt,
66k
niet, al wordt in
volgende weken eveneens een deel der productie voor
uitvoer vrijgegeven.

Onze bo’terpositie toch is soo gezond als ooit en

indien één vrees ongegrond is, dan is het idde voor
een evsn’tueel tekort aan boter. Aan de hand van de
gegevens van vroegere jaren is dit over het geheel
al dad’elijk an te toonen.
Zoo
werd ei’ in
1916
be-

halve de z.g. boereniboter geproduceerd
59.540.286
K.G. gecontroleerde of daarmee ‘geljkgeste]ide boter,
terwijl het verbruik slechts
29.503.768
K.G. ‘beliep of
minder ‘dan
50
pOt. van de productie. In
1917,
werd veiv.aardigd
51.171.609
K.G., waartegenover een ver-‘
brulik staat van
29.065.893
K.G., zoodat in dat jaar

een export-overschot van ruim
22.000.000
K.G. be-
stond. ZeLfs in het rampjaar
1918
overtrof de pro-

ductie het verbruik en ‘toen dit voorjaar minister

Van Ijsselsteyn de ‘bCkende melan’ges afschafte, is de
fijnste staatsm.ansgeest en de kua’pste koopmanskunst
nooidig geweest om to bewerken, dat het restant van

de wintervoorraden ‘zonder verliezen voor de schat-

kist naar het ‘buitenland kon worden afgezet.

Wanneer nu
1918
met’
zijn
buitengewoon ongun-

stige omstandigheden nog een productie van
39.787.390
K.G. ‘aanwijst, en liet boterver.bruik hier te lande nimmer boven de 30.000.000 K.G. is geste-

gen, dan behoeft het eigenlijk geen betoog, dat er dit
jaar, nu we er toch ontegenzeglijk zooveel boter
oorstaan dan in
1918,
een flink uitvoerovenscho’t
moet zijn. –

Dat we er ‘inderdaad met onze boterproductie veel
beter voorstaan dan verleden jaar, blijkt overduidelijk
uit de oudei’staande cijfers, die week voor’ week aan-geven, hoeveel boter ‘de laatste vier jaar ten onzont is
venv.aandigd.

Overzicht van de Boterproductie in de jaren

1916-1917-1918-1919.

14e
week April.
‘
1.215.313 1.000.650
537.726
546.638
15e
,,
1.275.161 1.035.033 581.749 605.995
16e
,,

,,
1.284.485
1.078.4247
‘
637.814 669.783
17e
,,

,,
1.373.907
1.106.027
710.421 746.603
18e
,,

Mei 1.483.104 1.093.076
864′.649
811.653
19e
,,
1.644.178
1.165.564 1.050.799 884.952 20e
,,

,,
1.635.258
1.364.621 1.186.518
1.085.228
21e
,,

,,

.
1.636.501 1.493.954
1.200.116
1.267.169
22e
Juni
1.634.624
1.514.712 1.248.016
1.306.339
23e
,,
1.602.771
1.47.1.518
1.220.341
1.343.520 24e
,,

,,
1.583.877
1.383.271}
1.192.056
1.293.032
25e
,,

,,
1.483.166
1.321.477i
1.146 602 1.239.047 26e
,,

,,
1.471.694
1.299.024 1.120.281 1.237.929 27e
Juli
1.423.258
1.286.0491
1.093.381 1.234.679
28e
,,
1.439.064
1.262.380
1.043.365
1.179.439 29e
,,

,,
1.414.070
1′.257.082i
1.035.114
1.186.975
30e
,,

,,
1.382.291 1.239.380
1.014.194 1.174.718
31e
Aug.
1.401.702 1.238.294
1.019.579
1.183.593
32e
,,

,,
1.349.783
1.221.367
998.770
1.175.293
33e
,,

,,
1.386.417
1191.596
1.008.662
‘1.124.743
34e
1.325.125 1.195.169 1.020.412
–
35e
,,

,,
1.274.722
1.201.479 «1.014.293
36e
Sept.
1.229.104
1.144.276 995.269
–
37e
‘,
1.212.068
1.133.795 977.841
–
38e
,,

‘,,
1.177.084
1.112.448
933.964
–
39e
,,

,,
1.134.168 1.082.654
‘901.802

Elk
dezer cijfers geeft’ 6en ‘hoogere productie aan
voor
1919,
vergeleken met
1918.;
slechts de drie eerste
weiden voor Mei vormen een uitzondering, die hier-
uit . te verklaren, is, dat in
1918
. met zijn gunstig

27 Augustus •1919

ECONOMISCH
:
STATISTISCHE BERIÇHTEN

793

vo6rjaar het vee eerder de weide inging dan dit jaar,
toen de stalperiode abnormaal lang duurde. De ver-

‘gelijking met 1918 valt voor 1919 nog zooveel te
gunstiger uit, indien men in aanmerking neemt, dat

in 1918 met het ooig op de ve’tsohaarsehte de vervaar-diging van kaas ‘met hoog vetgehalte zooveël mogelijk

werd tegengegaan, tei’wijl dit jaar geen bpalinigen

daaromtrent zijn getroffen; ook behoeven thans de

fabrieken van gecondenseerde ‘melk geen vetarme pro.

ducten, ‘te maken. Indien de een of andere omstandig-
‘heid het noodig maakte, zouden we dus in staat zijn

onze productie aan boter nog verder op te ‘voeren.
Terwijl we, blijkens bovenstaande cijfers, er op rekenen

mogen tot October een productie van meer dan

1.000.000 K.G.
‘te behouden, zouden we, wanneer de
iyrod’uetie dtor allerlei ‘regeeringsmaatijegelen zee-

veel mogelijk werd verhoogd, zelfs nog in een deel
van October do productio op ca. 1.000.000
K.G. per
week kunnen brengen.

5′ S
S

Noodig zal ‘dit in geen enkel opzicht zijn.. Immers,
is de productie zeer bevredigend, ook het verbruik

toont, wanneer men de 6ijfers vergelijkt, geen abnor-

male verhoudingen, zooals blijkt uit den volgenden

staat, ‘die h’et boterverbruik aangeeft over dezelfde
weken der 4 jaren, als waarover ‘hiervoren de pro-

ductic is vermeld.

Overzicht van het binnenlandsch ‘verbruik in de jaren
1916-1917-1918-1919.

14e week
April.
390.463
418.991
416.875
387.732
15e
435.859 404.052 536.132 390.490
16e
457.117
413.574
.550.179
420.654 17e

,,
,,
462.460
465.914
547.820 339.747
18e
Mei 472.095 434.755
572.661
560.162 19e

,,
513.371
537.111 561.508 636.073 20e

,, ,,
512.689 428.692
648.018 612.255
21e
528.948
531.7591 766.746
563.530
22e

,,
Juni
543.088
544.343.
1
‘
796.483 586.440
23e
,,
569.215
689.113
902.051
620.138
24e

,,
,,
.603.490
614.505 705.257 752.123
25e

,,
,,
635.005 660.387 716.245 785.429
26e

,,
,,

–
675.890 690.155 747.240 783.554
27e

,,
Juli
708.813
660.387
642.389
897.312
28e

,, ,,
732.645 690.155 837.908
873.948
29e

,, ,,
756.052
751.678
457.044
909.777
30e

,, ,,
734.383 846.984 683.213 781.729
31e
Aug.
735.911
933.977k 401.022
796.967
32e
,,
722.553
892.083
433.134
636.561
33e

,,
719,850 941.079
638.982
–
34e

,,
,,
736.068 928.794
813.411
–
350
784.818 944.903 567.518
–
36e

,,
Sept.
,
753.721
1.038.008
598.682
–
37e

,,
,,
722.745
562.993 433.858
–
38e

,,
,,
738.324
770.082
561.235
–
39e

,,
753.997
734.281 616.817
–

Voor eene ‘richtige ‘vergelijking moet men 1918 –
het jaar der boterrantsoeneerinig en mola,nges –
eigenlijk uitschakelen. In’ 1916 ziet men dan eerst een constânt stijgend en vervolgens een Vrij constant blij-
vend verbruik; aanvankelijk veitoont ook 1917 een-
zelfde ‘beeld; alleen komt er in Augustus een zeer
sterke stijging, die een zeer verhoogd verbruik aan-

wijst, wat ‘het gevolg is van het feit, dat er toen zeer
veel boter is ingelegd in ‘verband met de te verwach-
ten stijging van den ‘boter’prijs in de winterperiode.
Terwijl toch in den zomer van 1917 een boterprjs
‘gold op basis van een melkp’rijs van 11 cent, gold in

den winter een boterprjs op basis van 14 cent. In de
laatste weken van 1917 was dan ook het binnenland’
–
sche boterverbruik – zooals in een ‘volgend staatje

zal worden aangetoond – ‘buitengewoon klein. Met
het verbruik in 1917 nu’ is dat in 1919 gelij’ksoortig;
alleen is de’angst, .dat de ‘boter duurder zou ‘worden,
aahleid’ing geweest, dat het opdoen voor winterge..
bruik zooveel vroeger is begonnen dan in 1917. Zoo-
wel de maanden Juni als Juli wijzen dan ook voor
1919 op een abnormaai hoog gebruik. -Producenten

evenmin als handelaren ‘hebben dit ‘aanvankèlij’k be-
grepen.; beide groepen geloofden ‘aan wederzijdschen

speculatieven opslag, .wat er, toe leidde, dat de ‘produ-

centen de
prijzen
stijver hielden en terughoudender

werden in hun aanbiedingen: twee omstandigheden,

die juist een motief werden voor de ‘paniek onder de
huisvrouwen. Begint dus in 19.19 het ‘verhoogde ver-

bruik vroeger ‘dan in 1917, het is ook, iiaar men ver
–

der in de tabel ziet, zooveel eerder geëindigd, zoodat

men voor verdere weken in 1919 naar ‘alle waarschijn-

lijkheid met een verbruik to doen zal hebben, dat zelfs

nog ‘kleiner is dan dat in do overeenkom’stige wek

van 1916.

Rekent men nu op een verbruik van 650.000

700.000
K.G.
voor ieder der eerstvolgende weken,

dan volgt uit de vergelijking met de productiecijfers,

dat er fot October toe wekelijks een overproduct.ie is

van ca. 400.000
K.G.,
die voor export en/of opslag als
reserve ‘in aanmerking komt.
Dat v’örmen van eene reserve ligt, gelijk uit een

communiqué ‘reeds is gebleken, ‘ook in ‘het ‘voornemen.

Trouwens, de minister heeft bij het bepalen van een

uitvoer-percentage reeds met die reserve rekening ge-
houden.

Op 23 Augustus was n.l., behalve de toen reeds voor

uitvoer’ vrijgegeven hoeveelheden, nog aanwezig ‘bijna
3.000.000
K.G.
boter. Do juiste cijfers volgen hier-
onder:

De voorraad boter op 16 Aixgustus

aanwezig in verzamelplaatsen, koel-
huizen, fabrieken bedroeg ……..3.718.681
K.G.
Op 16 Augustus ‘nog onuitgevoerd
certificaat ……………………1.184.879

Blijft over ……….2.533.802
K.G.
Do productie van de week 10-17 Augustus be-
droeg 1.124.743
K.G.,
het Ibinnenlandsdh verbruik
636.561
K.G.

Vermoedelijke situatie op 23 Augustus 1919:

Voorraad op 16 Augustus ……….3.718.681
K.G.
Bij vermoedelijke productie week 17-
24 Augustus …………………1.100.000

4.818.681
K.G.

Af’ vermoedelijk binnenlandsch ver-
bruik week 17-24 Augustus ……650.000

4.168.681
K.G.
Af uit te voeren certificaat ……..j,.1’84.879

Blijft vermoedelijk op 23 Augustus

1919, nadat tot dien datum in het
binnenlandsche verbruik is voorzien

en alle voor uitvoer vrijgegeven hoe-
veelheden zijn geëxporteerd ……..2.983.802
K.G.

Door den minister is nu in uitzicht gesteld een
export van 25 pOt.
–
der productie van 29 Juni/6 Juli
en van 20 pOt. der productie over de perio’de 6 Julii/
17 Augustus, onder beding, dat,de producenten eene
hoeveelheid gelijk aan van de hoeveelheid, waar-
voor certificaat tot uitvoer wordt gegeven, opslaan in
koeihuizen. Tegenover een export van 1.713.620
K.G.
staat dan een hiermede ‘verbonden wiuteropslag van
1.142.414
K.G.,
d.i. in totaal 2.856.034
K.G.
of ca.
150.000
K.G.
‘minder dan op 23 Augustus aanwezig
wa’s.

Bedenkt men nu, dat ‘het weken duurt, eer de thans
voor uitvoer vrijgegeven boter in het buitenland is
geplaatst, in welke weken steeds een 400.000
K.G.
meer wordt geproduceerd, dan verbruikt, dan zal,
naar we vertrouwen, niemand hier van een onvoor-
zichtige uibvoer’politiek durven spreken, vooral niet,
indien ‘hij tevens ‘in aanmerking neemt, dat de minis-

ter, zooals ‘hij trouwens ook reeds op 12 Juli gedaan
heeft, ten allen tijde do verleende cônsenten kan
intrekken’.

Dat er nog ongelukken zouden kunnen gebeuren,
wanneer de periode van verminderde productie komt,
is zoo goed als zeker eveneens uitgesloten. Ook in de,
wti.nterweken overtreft ni. steeds de productie het

794

‘

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

27 Augustus 1919

verbruik;. o’nideretaa.nd taibelletje’ geeft dat duidelijk
aa!o..

Boterproductie.

Boterverbruilc

1916

1917

1918

1916

1917

44e week Nov. 921.838 844.226 658.480 619.449 447.547
45e

.881.218 791.136 714.517 556.475 357.748
46e

843.935 740.105 66027i 489.167 276.648
47e

826.608 409.914 658.392 486.543 236.872
48e

808.626 681.857 651.729 524.557 105.938
49e ,,

Dec. 784.987 624.838 624.081 530.271 , 215.669
50e

761.901 594.402 599.147 512.275 211.188
51e

643.281 555.780 554.287 534.230 229.949
52e ,,

,, 728.037 505.765 514.931 453.513 230.482

Al zou dus – wat onaannem’elijk is, nu de boer

zooveel duurder is dan in 1916 – het verbruik stijèn

tot dat der overeenkomatige week van 1916 (toen had

het publiek minder dan tbaus boter inigelegd), dan

nôg zou de productie het verbruik overtreffen:

immers ‘zelfs ide kleine productie ‘in elk der winter-

weken van 1918 was nok grooter dan het verbruik i.n

de overeenikomstige week van 1,916; hoeveel te meer

zal zulks dan dit jaar het geval zijn, nu we een zoo-
veel grooter productie dan in 1918 mogen verwachten.

Met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid

kan dan ook gezegd . wonden, dat de reserve van
2.000.000 ILG. koelhuisboter, diie de Regeerinig bezig

is te vormen, niet voor binnienlnn.dsch verbruik noo-

di.g zal zijn! L.
BÜCKMANN.

HET KAPITAAL DER IN NEDERLAND

WERKENDE HYPOTHEEKBANKEN.

Mr. J. G. de Hoop Sciheffer te Leeuwarden schrijft:

Bij het inzien van het algemeen overzicht over de

Nederiandsch.e hypotheekba.nikcn in het laatste jaar-

boekje van ide Vereenigiug van Directeuren van

Hypotheekbanken viel
mijne
aandacht bp de eigen-
aardige positie die h’et kapitaal inneemt bij deze

Nederl’andsche instellingen.
Het kapitaal van de hypotheekbanken speelt in

het
bedrijf
dezer instellingen een betrekkelijk onder-

geschikte rol. I’rnmérs de gelden waarmede de hypo-
theek.bank werkt worden verkregen door de uitgifte

van pandbrieven,
terwijl
het door de aandeelhouders
bijeengebrachte ‘kapitaal slechts dient als ‘meerdere
waarborg voor de pandbriefhouders ‘boven ien waar-
bo
r
g dien zij vinden in de hypotheken, waarin de

hypotheekbank hunne gelden belegd heeft. Behalve

‘deze functie van meerderen waarborg heeft ‘het kapi-
taal bij het oprichten der bank gediend om het bedrijf
te beginnen, aangezien wel ni’emand een pand’br’ief
zou koopen van eene instelling, ‘die niet reeds eenigen

waarborg voor ‘het geleende ‘geld kon aanbieden en
zic’h dus uitsluitend met de blanco-toezegging zou
moeten tevreden stellen, dat het in de pand’brief be-

legde geld op hypotheek uitgezet zou worden.
W’aar nu ‘het kapitaal van de hypotheekbank, die
haar bedrijf begonnen is, slechts als waarborg fun-

geert, heeft men het onnoodig geacht het kapitaal dér
hypo’theekbanken te laten v’olstorten en heeft men
gemeend het vertrouwen’ van ‘het publiek voldoende te
kunnen winnen door de toezeggingen van de aan-
deelhou’ders dat zij, wanneer de nood eens ‘aan den

man kwam, bereid zijn hunne aandeelen vol te storten,
zoodat het werkelijk gestorte bedrag op de aandeelen
bij de hypotheekbanken varieert tusschen de 10 .en

20 procent.
Bij een geplaatst kapitaal van alle in Nederland

werkende hypotheekbanken per 31 December 1918
(met uitzondering van de Nationale Hypotheekbank
te Amsterdam, die van hare aandeelhouders eischt,
dat zij voor hun obligo een waarde aan fondsen depo-

neeren) a’d
f
64.997.500 ‘bedraagt het obligo van alle

aandeelhouders niet minder dan
f
54.946.700, terwijl

slechts gestort is
f
10.050.800, zijnde pl.m. 16 pOt.

van ‘het totale kapitaal ‘der hypotheekbanken.
Waar nu in verband met de ‘bovengenoemde functie
van het kapit’aal der hypotheekban’ken in de statuten
van alle banken ,eene verhouding wr,dt voorgeschre-

ven tusschen het geplaatst ‘maatschappelijk kapitaal

en het ‘bedrag aan uitstaande panclbrieven, welke ver-

houding op eene enkele uitzondering n’a aangenomen

is op 1 : 10, zoodat dus het uitstaande bedrag aan
pand’brieven niet het 10-vou’d van het geplaatste ka-

pitaal mag overschrijden, zien wij, ‘dat de hypotiheék-
banken ‘telkens haar kapitaal uitgebreid hebben, zoo-

dat het totale bedrag der obligo’s van de aandeelhou-

ders per 31 December 1918 gestege was tot het bo-

vengenoemde ‘belangrijke ‘bedrag,
terwijl
dit ‘door den
vooruitgang der banken ieder jaar ‘blijft stijgen.

Het komt ‘mij nu voor, da’t dit
belangrijke
obligo
werkelijk een gevaar voor het hypotheekbankbedrijf

is. Hoewel ik gaarne aanneem, dat de Directies van

onze Nederlan’dseh’e hypaitheakbanken bij het accep-

teeren van ‘aandeelhouders met de meeste nauwgezet-

hei’d nagaan of die personen voldoende kapitaalkrach-

tig zijn om het obligo, dat op ‘de aan’deelen rust, op
zich te nemen,
betwijfel
ik het toch ten zeerste of die
vorder’ing van
bijna
55 millioen zonder eenige res-tric-
tie te innen zal
zijn,
wanneer eens een
tijd
mocht

komen, waarin het tot ‘het op’vragen van deze gelden zou ‘môeten komen. Immers juist in
tijden
van crisis

zal het voor vele aandeelhouders zeer moeilijk zijn

deze gelden op te brengen.

Men heeft nu wel in alle statuten een maximum

aantal aandeelen aangegeven, dat op’ naam ‘van één

persoon ‘mag gesteld worden, opdat het ‘bestuur van

de hypotheekbank het in zijn ‘hand heeft zelfs aan
zeer, kapitaalkrachtige personen eene uitbreiding van

hun obligo tegenover de bank te weigeren en dus door
verdeeling van het risico den waarborg te vermeerde-

ren, maar de-ze bepaling wordt in de
practijk
door

vele omstandigheden illusoir gemaakt.

Ten eerste zien wjj, dat’bij de oprichting van vele
hypotheekbanken, althans van het meerendeel der

jongere banken, niet zoo zeer de dringend behoefte aan een hypotheekbank heeft voorgezeten (immer’s

vooral in de gr’oote steden waren reeds voldoende ban-

ken aanwezig om ‘het grondcrediet naar behooren te
organiseeren), als wel ‘de bedoeling om eenige perso-
nen als directeuren aan eene goede positie te helpen,

hetgeen bovendien in den aard van den Nederlander
zit, die liever aan het hoofd staat van een kleine in-

stelling dan ondergeschikte is
bij
eene groote i,nstel-
ling, teiwijl men bovendien, eenigszins verblind door
het groots succes ‘der oudere hypotheekbanken, vooral
in de jaren 1890-1900, de hoop koesterde, dat ook voor de n 1900 opgerichte ‘banken een groote toe-
komst zou zijn weggelegd. Het gevolg hiervan was,
dat de aandeelen niet zoo gemakkelijk ‘onder het groote
publiek geplaatst werden, ‘dat toch reeds eenigszins

huiverig is om aan’deelen aan te koopen ‘met een
obligo van 80 90 procent, zood’a’t men genoodzaakt
was zijn aandeelhouders te zoeken onder een klei’nen
kring van ‘kennissen en familieleden ‘der Directeuren
en Commissarissen. Hierdoor treft men dan ook onder
de aandeelhouders van vele ‘hypotheek’bankeu een
groot aantal dezelfde namen aan, zoodat d’ie banken
een soort famil.iebanken werden. Zo6 vindt men b.v.

naast de namen van Directeuren en Commissarissen ‘veelal de namen van’ hunne va’ders, ecihtgenoorten,

kinderen, enz., als aandeelhouders ingeschreven, waar-
door bij een mogelijken f,iiaancieelen tegenslag in de
eene of andere familie de ‘banik niet alleen één aan-
deelh’ouder .krjgt, die niet meer ‘goed is voor het
obligo, maar een reeks van ‘âandeelhouders die hunne
verplichting tot ‘bij storting in geval van n’ood niet
zoü’den. ‘kunnen ‘nakomen, zoodat de bovengenoemde
statutaire bepaling van éen maximum aantal aandee-
len op één naam zeer aan kracht verliest.

Maar jovendien wie weet of de kapitaalkrachtige
aandeelhouder van vandaag morgen niet zooveel ver-
loren heeft, dat hij in het geheel niet meer in staat is
‘zijhe terplichting na te komen..
Verder zal de verleiding ‘tot aankoop van niet vol-
gestorte aan,deelen grooter
zijn
bij dan kleinen kapi-

27 Augustus 1919

ECONOMISCHSTATISTISÇHE BERICHTEN

795

talist dan bij den grooten. Immers voor de belegging
van groote bedragen komen deze aandeelen, waarvan

men er als maximum b.v. 20 op zijn naam mag heb-ben, niet in aanmerking, aangezien bij aankoop van –

20 aandeelen n’og maar slechts voor
f
2000 of hoog-

stens
f
4000 (bij 20 pOt. storting) werkelijk belegd
is.

Daarentegen is het juist voor den kleinen kapitalist

eene verlei’delijke belegging, omdat hij op die wijze

eene ‘hooge rente vanijn geld kan maken. Immers

het gemiddelde ‘dividend over het jaar 1918 berekend

over alle Nederlaiiidsche hypotheekbaniken, die met

een niet volgestort kapitaal werken, bedroeg ongeveer
13 pOt. En juist deze kleine kapitalisten, die zich om
het gevaar van liet obligo niet bekommerea, zullen
hunne belegingon in dergelijke aanideelen nog veelal

verdeelen over verschillende banken om de kans niet
te- loopen als aandeelhouder geweigerd te worden,.
waardoor bij eene algemeene crisis de zekerheid van

bijstorting voor de verschillende banken nog geringer
zal zijn. Weliswaar pu’bliceiren tegenwoordig gluk-

kig vele hypotheekbaniken de lijsten van bare aan-
deelhouders met opgave van het aantal aandeelen,

da-t op ieders naam .staat en maken, ‘dank zij het intia-
tief van de Vereeniging van Directeuren van Hypo-
theelobanken, enkele banken de namen van hare
aandeelhouders bij het secretariaat van de ‘genoemde

vereeniging ‘bekend, zoodat de andere banken daarvan
inzage kunnen nèmen, maar niettegenstaande dat,
zal men onder de namen van aandeelhouders in ver-
schillende banken meermalen dezelfde personen aan-

treffen, die, zich niet bekommerende over het groote

obligo, dat zij
01)
zich nemen, op die wijze eene hooge
rente van hun geld trachten te maken, terwijl voor

iedere bank afzonderlijk het zeer moeilijk
is
die per-

sonen te weigeren, waar zij toçh een zeker vermogen

bezitten.

Wanneer dus pandbriefhouders de financieele posi-
tie en de waarborgen van een hypotheekbank wen-

schen te onderzoeken aan de band van de gepubli-
ceerde balansen, dan ‘moet men tot de conclusie

komen, dat dit feitelijk onmogelijk is, omdat de daarin

vermelde vordering op de aandeelhouders weliswaar
bestaat, maar de mogelijkheid tot inning ‘dezer vorde-

ring zeer problematiek kan zijn. –

En nu vraag ik mij af, waarom wordt
bij
de ‘hypo-
i?heekbanken met dit gevaarlijke systeem van niet vol-
gestorte aandeelen niet gebroken? Zou een -volgestort

aandeel van een hypotheekbank niet evenveel reden

van bestaan
–
hebben als van welke andere bank ook?

En zou men een behoorlijk rendement mogen verwach-
ten? Mijn antwoord daarop is zeer zeker: ja. Wanneer
wij de divide,nden zien, die de verschillende deposito-
en effectenbanken in de laatste jaren declareerden,
dan zijn die niet zoo hoog, dat een dergelijk rende-
ment onmogelijk te ‘bereiken zoü zijn voor eventueel
volgestorte aandeel’en onzer Nederlandsche hypotheek-

banken.

Nemen wij aan een volgestort ‘kapitaal van
/ 1.000.000. Hierover zou aan aandeelhoijiders aller-
eerst statutair kunnen worden toegekend een dividend
van minstens het percentage, dat in het afgeloopen
jaar als hoogste pandbriefrente werd betaald, dus in
den tegen-woordigen tijd b.v. 5 pOt. Wanneer wij ons
nu hou-dein aiim de algemeen toegepaste verhouding

van 1 : 10 tuaschen kapitaal en uitstaande pandbrie-
von, dan zou dus een bank met
f 1.000.000
kapitaal
als maximum de beschikking kunnen hebben over

f 10.000.000
om haar bedrijf uit te oefenen. Nu is het
zeer moeilijk eene gemiddelde winst te ‘bepalen, diie met

een volgestort kapitaal van
f 1.000.000 + f 10.000.000
aan uitstaande pand’brie’ven verkregen kan worden,

daar de winst
bij
een hypotheekbank behalve door de
rente-marge verkregen wordt door de provisies bij
afsluiting, continuatie en vervroegde aflossing van de
hypotheken, welke inkomsten uit den aard der zaak
zeer wisselvallig zijn. Over het algemeen kunnen wij
echter aannemen, dat – deze provisie-inkomsten ruim-
choots voldoende zijn om de onkosten en de noodige

afschrjviigen te dekken. Wanneer wij dan uitsluitend
de winst uit het rente-verschil beschouwen, dan

stelt zich deze als volgt, aannemende ‘dat ‘de hypo-

theek-rente niet hooger is dan gemiddeld
Y
pOt.

boven de p’anid’brief-rente, terwijl wij de rente voor de
hypotiheken, waarin het volgestorte kapitaal belegd is,

op 5 pOt. aannemen, welke rente, wanneer thans tot

volstorting werd overgegaan, gemkkelij’k gemaakt

zou kunnen worden:

5 pOt. over
f
1.000.00.0 kapitaal, belegd in

hypotheken ……………………..
f
50.000

4 pOt. rente-marge over
f 10.000.000 …. ,,
50.000

Winst ……
f
100.000

Van deze wint zal eerst 5 pOt. aan do

Aandeelhouders uitgekeerd moeten wor-
den over het volgesterte kapitaal van

f1.000.000, is
………………….,, 50.000

• –

–

Blijft ……
f
50.000′

Verder zal 10 pOt. van deze winst in de
statutaire reserve gestort worden (zooals

bijna alle statuten der hypotheekbanken
bepalen), is ……………………..,, 10.000

Blijft ……
f
40.000

Wanneer voor ex’tra-reserveer’in’g en •tantièmes 50

tot 75 pOt. van ‘dit bedrag besteed wordt ei naar ge-

lang de statuten bepalen en het
in
verband ‘met de
positie van ‘de bank noodig ivordt geoordeeld, dan zal

toch nog altijd
f 10.000
t
f
20.000 voor aandeelhou-

ders beschikbaar zijn en kan dan het totaal-dividend
op 6 4 7 pOt. gesteld worden, welk percentage naar

mijne ‘meening eerder hooger ‘dan lager zal
zijn
door

gunstige provisie-inkomsten en eene hoogere rente dan 5 pOt. over bot ‘bedrag van het kapitaal, dat in
hypotheken is belegd. Wanneer op het oogenblj’k tot
volstorting zou worden overgegaan zou immers ge-
makkelijk 5Y4 pOt. rente gemaakt kunnen worden.

Bovendien zou ook over ‘het kapitaal, dat in ‘hypothe-
ken belegd was, ‘geregeld provisie verdiend, worden
door de mutatie in de desbetreffende leeningen. Do verhouding tusschen de winst en -het .kapitaal

wordt’echter ongunstiger wanneer men nog niet het
maximum bedrag aan pandbrieven, dat in verband

met ‘de verhouding tusschen “kapitaal en pandbrieven
uitgegeven kan worden, ‘bereikt heeft. Het zou mijns
inziens ‘dan ook gewenscht zijn het kapitaal niet met

sprongen
van
een half of één millioen te verhoogen,
maar ‘b.v. ‘telkens een serie aandeelen tot een bedrag

van
‘b.v. f
50.000 uit te geven, waartegen dan weer

f
500.000 aan pan’dbrieven mocht uitgegeven worden.

Op die wijze zou men bereiken, 4at de hypothekbank

zooveel
mogelijk
met masimum capaciteit werkte.
Afgescheiden van de meerdere provisie-inkomsten,

die verkregen zouden worden door de mutaties in de
-leeningen, waarin het v’olgestorte kapitaal zou belegd
worden, welke inkomsten zeker een fractioneel hoo-
gere divi’den’d-uitkeering zouden mogelij’k maken, zou-
:den aan de hand van de gepubliceerde cijfers in ‘de

jaarverslagen over 1918 ‘de navolgende hypotheekban-

ken van verschillenden omvang bij uitkeering van
dezelfde tanitièmes en dezelfde reserveeringen de on-
derstaande diivideniden over haar volgestort kapitaal
hebben kunnen uitkeeren.

Rotterd’anische Hypotheekbank, uitstaande pandbr.

f
44.371.000, kapitaal
f
5.000.000, dividend 7,3 pOt.

Nationale Hypotheekbank, uitstaande pandbr.

•f
43.453.000, ‘kapitaal
f
4.400.000, dividend 7,7 pOt.

Nederlan’dsche Hypotheekbank, uitstaande pand’br.

:f
35.947.000, kapitaal / 4.000.000, dividend 6,8 pOt.
‘riesch-Groningsche Hyp.bank, uitstaande pandbr.

f
33.143.000, kapitaal
f
2.500.000, dividend 8 pOt.
Haarlemsche Hypotheekbank, uitstaande pandbr.

f
20.336.000, kapitaal
f
2.500.000, ‘divi’deuid 6,7 pOt.
Eerste Noci. Hyp.briof Bank, uitstaande pandbr.

f
14.299;000, kapitaal
f
1.500.000, dividend 6,8 pOt.

796

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

27 Augustus 1919

Doildreahtsche Hypotheekbenk, uitstaande pand’br.

f
11.069.000, kapitaal
f
1.200.000, dividend 6 pOt.
Alg. Friesehe Hypotheekbank, uitstaande pandbr.

f
9,153.000, kapitaal f 1.000.000,
dividend 5,7 pOt.
Zeeuwsehe Hypotheekbank uitstaande pandhr.

f
6.210.000, kapitaal
f 1.000.000,
dividend ‘5,7 pOt.
Deze cijfers zijn verkregen door de bedragen, die
over 1918 aan de aandeelhouders zijn uitgekeerd ‘te

vermeerderen met 5 pOt. rente over het niet gestorte

deel ‘van liet kapitaal. en dit totale bedrag als beschik-
baar ‘voor dividend-uitkeoring over het volgestorte
kapitaal aan te nemen.

B.v. Rotterdamsche Hypotheekbank:

Over 1918 beschikbaar en
•
uitgekeerd 28 4
pOt. over
f
500.000 = …………….
f
142500
Te
i
ee
r
de
i
d met 5 pOt. over het niet ge-
storte gedeelte van het kapitaal ad

f
4.500.000 = ……………………,,

&000

Totaal zou voor aandeelhouders beschikbaar
zijn …………………………….
f
367.500
zijndo 7.3 pOt. van
f
5.000.000 maatschappelijk ka-
pitaal.

Ook uit deze cijfers, aan dé practijik ontleend, blijkt

dus, dat volgestorte aandeelen in hypotheekhankeii

een behoorlijk rendement teude.n opleveren vo&r
solide belegging.

Resumeerende kom ik dtis tot de volgende con-
clusies.

Er moet gebroken worden ‘met het gevaarlijkè

systeem van niet volgestorte aandeelen onzer Neder-
landsohe hypotheekbamken, zeodat geen uitgifte vai drgelijke aandeelen meer moet plaats ‘hebben.

De reeds uitgegeven aandeelen moeten binnen zeko-
ren termijn eveneens volgestort worden en zoo noodig
moeten onwillige aandeelhouders statutair daartoe ge-
dwongen kunnen worden. De hypotheekbank zou bo-
vendien de aandeelhouders, die door een dergelijk be-

sluit hunne aandeelefi wenschen te ‘verkoopen, hij het

zoeken.van koopers behulpzaam kunnen zijn. –

Wanneer dan alle nan-deelen volgestort zijn zou de
offici-eele noteering aan de beurzen verkregen kunnen

worden en zou de beleggingsmarkt verrijkt zijn mét
een aantal zéer soliede courante bankaandeelen met
behoorlijk rendement.
Mogen deze regelen er toe leiden, .dat de bestuurderi
onzer hypotheekbanken hunne gedachten over dez

aangelegenheid Mten gaan en dan met mij tot de
conclusie komen, dat het gewenscht is in de door mij
aangegeven richting ons Nederlandech hypofteek’
bankwezen te hervormen. M.
J.
G.
D.
H. S. ,

DE LONDENSCHE DIS ÇONTO MARKT EN HET

STANDPUNT. VAN DEN FEDERAL RESERVE.

BOARD INZAKE NEW YORK.

Het jaarverslag van den Fedei’al Reserve Boai’d
over 1918, waaraan in het vorig nummer enkele
woorden werden gewijd, bevat eene uitvoerige be.
sohouwing over de onwikkeling van liet d-iscon-to
bedrijf in de Vereenigde Staten en de toekomstige
verhouding tussdhen New York en Londen in het
internationaal betalings’vei’keer. Het verslag is eeniige maanden geleden geschreven,
zoodat in verschillend opzicht – zoo met name wat’
betreft het Loindensche renteniveau en de Londensohe
wisselkoersen – het verkeer niet meer in die mate
een kunstmatig karakter draagt als ten tijde van het
uitbrengen van het jaarverslag. Dit ontneemt echter
aan de beschouwingen, idie tegelijk een overzichtelijk
resu-mé inhouden van de organisatie en de bijzondere
factoren van de
–
Londensuho geidmarkt, allerminst’ haar beteekenis, zij het ook, dat wij .hier te lande uit’
eigen ervaring beter vertrouwd zijn met toestanden,
gelijk de besch-revene dan de Amerikaansche finan-

ciers, tot wier instructie een deel van ‘het ‘betoog in.
de eerste plaats heeft te strekken.
Het verslag begint m&& in herinnering te brengen,-dat -het acceptbedrijf in de Vereenigde Staten verge-
lijken-derwijs nieuw is. Eerst do Federal Reserve Act

opende in het algemeen de gelegenheid ‘er toe. Ban-
ken, aangesloten aan liet stelsel, konden wissels niet
een minimum looptijd van 6 maanden met aange-
hechte documenten accepteeren, tot 50 pOt. van ‘haar

kapitaal en surplus, welk percentage krachtens een
wet van Maat-t 1915 met vergunning van den Fed.

Res. Board tot 100 kan worden verhoogd. 31 Decem-

ber 1918 hadden 161 banken een zoodanige vergun-
ning – verkregen.

Overeenkomstig de bedoeling van de Federal

Reserve Act beschouwen de Fed. Ras. Baaks deze

wissels als een wenschelijk bezit. De hoogte van het

disconto is- afhankelijk van de verhoudingen op de

geldm-arkt, zoodat de Fed. Ree. Board er van hee,f t
afgezien een vaste rente
te
bepalen, doch minima en
maxim’a ‘heeft vastgesteld. In 1915 beliepen deze 2

en 3 pOt., thans – 31 December 1918 – is -de mini-

mum-rente reeds sedert langen ‘tijd 4 pOt.

Het particulier rdisconto te Londen is in de laatste
9 maanden geregeld ongeveer 3 4 pOt. geweest, tegen
een gemiddelde rente te New Yoi’k van 41% pOt. Al
heeft dit ver-schil wellicht een aantal transacties

naar Engelsche banken doen gaan, de Board heeft
het nog niet geraden geacht voor de Fed. Res. Banks
het Engelsche disconto te volgen, niet liet oog op de

groote transacties van de Treasury en -om nog nader

to noemen redenen. Gemeend werd, dat een lagere
rente voor eenig ander papier dan de 15-daagsch
colla-tèral notes -met schatkistpapier als onderpand,
een ongunstigen invloed zou hebben op de operaties

van de Schatkist.

Het Engelsche disconto van 3 pOt. is daaren-
tegen bijna een vel jaar gehandhaafd, niettegen-
staande de Lonidensche Banken 3 pOt. op binnen-
lanjdsche saldi betaal-den -en 4 iiOt. op buitenlandsche
saldi, terwijl het Britsche Gouvernement zelfs 5 pOt.

betaalde op de van de regeering -der Veree’nigde Staten

geleende gelden. Een verihoog-in-g van de Londensche
disconto-rente is -thans echter in verband met het
rapport van -het Engelsehe Oo-mmittee on Ourrency
and Foreign Exchanges, uitgebracht 18 Augustus

1918
1),
te wachten.
2)

Bij een beoor.deeling van de disconto-rente in de
Vereenigde Staten – aldus vervolgt woordelijk het
verslag – moeten enkele fundamenteele verschil-
pinten tussohen de Londensche en de New Yorksciie
geidmarkten in het oog worden gehouden. In Londen
is er een officieel disconto, -bepaald ‘door de Bank
of England en -bekend als het bankdisco-nto en daar-

nevens een open-maakt- of particulier disconto. Het
baixkdlisconto is de rente, waartegen de Bank of

Engl-and -bereid is de door haar aangewezen catego-

rieën ‘van wissels op -de Londensche markt aan te
koopen. Wissels, geaccepteerd door te Londen geves-tigde vreemde banken, of door de Loindeasche agent-
schappen van vreem-de banken, worden niet door do

bank aanvaard.

De Londenseihe markt kan steeds steunen op de
rente van de Engelsche Bank, clie bereid is te allen
tijde wissels ‘t-ogen de geldende bankrente op te nemen.
De Bank opereert, wanneer zij er reden voor aanwezig
acht, -zelf op de mariat hetzij door gelden tot zich te
trekken, wanneer zij liet -disconto wenscht te hand-
haven of te vorhooigen, hetzij door, wanneer zij de

o:pen markt ruimer wenseht to maken, een actieve
in plaats van een passieve houding aan te nemen bij den aankoop van wissels. Het disconto van de Bank
-of Estgiand is in den regel hooger dan het particulier
disconto, hebwelk heheersoht wordt door vraag en

aanbod: Het aanbod wordt grootendeel-s gevormd door

1)’
Zie -di-t blad
No. 162
van
5
Februari
1919, biz.
125 v.
‘) Inderdaad heeft sedert het begin van het jaar een
verhooging plaats gevonden. Voor han-delswissels -is het Londensch disconto – sedert in den regel boven de
4 pCt.
gebleven. De rente van -4Y
2
pOt.
op
buitenlandsche saldi
geldt:thans slechts voor de Bank of England. –

27Augustus 1919

ECONOMISC$-STATISTISCHE -BERICHTEN

797

wnissels, getrokken ter fiiancieing van den intein,atio-

nalen handel .in den vorm van 60 of 90 dagen zichtop

Engelsche banken en accepting houses. De ‘vraag sn
de open markt is in hoofdzaak afkomstig van de

oint-stodk ibanks, private (banks en discount-compa-

nies en wordt gevormd door tezamengevloeide gelden,

die niet voor belegging op langer termijn in aan-

merking komen. Wissels, geschikt ter discorateering

bij de Bank of Enjgland, worden door de genoemde
instellingen gekocht met de zekerheid, dat zij altijd

van de hand kunnen worden gedaan tegen liet bank-

disconto van den dg en deze zekerheid geeft zu.lk

‘een el’asticiteit ‘aan de belegging in wissels, dat

aankoopen zonder eellig bezwaar geschieden uit gel-

den, voor korten tijd ongebruikt liggende. Een be-

]ajigrij’k deel van ‘de fondsen der koopende instel-
Jingen is mits’dien tijdelijk ibelegd in wissels, gekocht tegen ‘het open-marktd’isconto, disoonteer:baar (bij de

Bank of England. Krijgt men in den loöp van de
beurs het gevoel, dat er kans bestaat, dat de Bank of
England haar disconto zal gaan verhoogen, wat in
den regel geschiedt met istappen van een half of een
heel procent, dan pleegt di’kwerf het open-markt- of

particulier disconto, in anntiicipatie der verhooging,
•boven de officieele bankrente te stijgen. Gedurende een periode, waarin men het bankdisconto vast acht
en geen wijzigingen verwacht, heeft het particulier

disconto de neiging te vallen beneden het bank-
disconto en op dat punt te blijven. Bankiers en
diseount-,houses, •die hun ‘wiisseis ‘koopen tegen parti-

culier disconto, weten, dat zij ieder oo,geublik deze
af kunnen geven tegen bankdiscon.to en hebben boven-
dien, wanneer het particulier disconto eveneens stabiel
blijft, gelegenheid de volle rente te verdienen op de
wissels, gedurende den tijd, dat zij. deze bezitten. Ten
allen overvloede weten koopers, dat wanneer de wis-

sels voor een ‘belangrijk deel van hun looptijd worden
aangehouden en dan verkocht moeten ‘worden tegen
•bankdi,sconjto, er een winst zal blijven op den tij.d,
dat de wissel’s zijn ‘aangehouden, ook wanneer zij wor-
den ‘verkocht tegen het hoogere bankdisconto.

De van alle zijden naar Lnden samenvloeiende
gelden zijn al sinds lange jaren voor een belangrijk
deel in wissels belegd. De ervaring, die de soliditeit
van deze wijze van beleggen heeft aangetoond, heeft
een groote elasticiteint aan deze operaties gegeven en
heeft de open disconto-markt in Londen zoo ruim

‘gemaakt, dat groote transacties plaats vinden zender
dat eenige invloed op de geldmarkt ‘te bespeuren is.
Het is daarom natuurlijk, dat gedurende perioden
van sta ndvastigo geld’koersen het particulier disconto

lager is dan het ba’nkdisconito.

V66r den oorlog werden wissels met lan’geren loop-
tijd op Londen getrokken ter financiering van expor-ten en importen tussehen Engeland en andere landen
en tu.sschen vreemde landen onderling, vat alles
tezamen, een zeer omvangrijken omzet ‘ton gevolge
had,. waar de Engelsche gelidmarkt geheel ‘tegen

opgewassen was, ten gevolge van de toestrooming
van gelden, hiervoor (beschikbaar, naar Londen.
Gedurende dan oorlog rwerden, tengevolge van
verschillende oorzaken, sterlingwissels in lang niet
zoo ‘grooten omvang gecreëerd als voorheen. Eén
reden hiervoor was, dat de regeering ‘der Ver-
eenigde Sta’ten igroote bedragen in dollars ter leen gaf
aan Engeland, Frankrijk en Italië voor aan’koopen
van deze landen in de Vereenigde Staten en een
andere, dat ‘deze aankoopon tevens omvatten grond-
stoffen, welke thans geïmporteerd werden in de

Vereenig’do Staten, teneinde aldaar vejwerk’t te wor-
den tot goederen voor de geallieerde landen, terwijl
anders ideze ‘grondstoffen direct en onverwerkt naar

deze landen zouden zijn gevoeid. Dit heeft in het
bijzonder betrekking op voedingsmiddelen, kleeding
‘en munitie. Het gevolg was, dat de E’ugelsche geld-
markt is, of althans tot voor kort, betrekkelijk ont-
bloot .was van wissels.’De beschikbare geldente Lon-.

den ‘voor gebruik in de open markt
zijn
thaus’ ver-

moedelijk grooter dan in ‘normale
tijden,
aangezien

er een toes’troomi.ag uit het buitenland is geweest,
gevolg van het feit
;
dat de wisselkoersen over het
geheel in ‘het nadeel van Engeland zijn geweest, wat

het onttrekken van vreemde saldi door het buiten-

land
.
moeiljk en ‘verliesgevend maakte. Alhoewel de

bamkrente op 5 pOt. is gehandhaafd, ig het particulier
disconto diensvolgens belangrijk hier beneden ge-
daald en om en ‘bij 3’ püt. geweest. Het verlies bij

het wegtrekken van
sterlingsaldi
naar den vreemde,

waar een hooger rente ware to bedingen, gevoegd, bij

het toenemend risico, hieraan door d’èn oorlog ver-
bonden’ heeft er te medegewerkt overbrenging van
laldi van uit Londen, welke anders zoude hebben

plaats gevonden, te voorkomen.

Bij het uitbreken van den ‘oorlog in 1914 wrd
het trekken van sterlingwissels uit alle deden van
do wereld veer ‘het oogenblik stopgezet en als gevolg

waren er zeer g.roote bedragen aan onbelegde gelden
op de Londensehe geidmar’kt. De Londensche joint-
steek bamiks zagen zich genoodzaakt de rente, welke
zij op deposito’s vergoedklin, ‘te verlagen tot een punt,

lager dan het normale verschil van 1Y2 pOt. beneden liankdisconto. Na de derde moratoriunm-proclamatie,
welke het crediet der Engelsche instellingen alom in
de wereld herstelde, werd het trekken van sterling-
wissels met langeren looptijd op breede, schaai hervat en als gevolg kwamen ‘ten slotte de Londensche geld-
koersen tot boven 6 pOt. Nadat de Vereenigde Staten
aan den oorlog gingen deelnemen, verminderde de
h’eeveelheid sterlinigwissels om de reeds geAoemde
redenen snel, wat er toe leidde de Britsche geld’markt
te brengen in ‘de omschreven positie.

In New York, dat op .bet oogenblik de een.ige stad.
in .de Vereenigde Staten is, die iets als een breede
disconrtomai1ct bezit, wordt ‘de rente, door de Federal
Reserve Bank vastgesteld, op den voet door de open
‘maiikt gevolgd, aangezien er’ in den regel niet
y
oi-
doende gelden op de New Yorksche geldnaarkt be-
schikbaar zijn om de aangeJboden wissels’ op te
nemen, zoodat er geen neiging is voor hetparticulier
disconto om te gaan beneden ‘het bankdisconto. Mocht
er een periode komen van zeer ruim geld, dan is het
waarschijnlijk, dat het particulier disconto in New
Yerk zou vallen beneden de Fed. Res. Bankrente.

Dit zal gebeuren, telkenmale, wanneer de banken zul-
len meenen, dat zij in staat zullen zijn de wissels tot
den ‘vervaldag te houden, zonder genoodzaakt to zijn
deze gednrende den looptijd over
te
brengen naar de
Fed. Res. Bank. ‘ . –

Met de huidige ‘beperkinigén in den buitenlan’d-

schen handel en zonder vrij goudverkeer tusschen

Engeland en de Veree,nigde Staten
1),
staan op het

oogeniblilk de New Yor’ksche en Londensche geld-
rarkten ieder, op een eigen ‘bodem en zijn zij niet
&nd’erworpen aan ‘het gewone nivelleeringsproces
onder normale omstandigheden. Onder deze omstan-

digheden heeft de Fed. Res. Board zich verantwoord
eaoht den rentevoet ‘der Fe’d. Res. Banka te baseeren
ôp de condities ‘der eigen ‘geldnnza’rkt in stede van
,dezen te bezien in het licht van de omstandigheden
elders, gelijk ‘bij herstel van normale toestanden nood-
zakelijk zal zijn. Bij het probleem een discontovoet
vast te stellen voor de Fed. Bes. Bank in New’ York
heeft sinds het intreden van de Vereenigde Staten

het Londensche disconto dus volstrekt geen rol ge’. speeld. In ‘aanmerking moet ook ndg worden geno-

men, dat ons – di. het New Yorksch – disconto
slechts van toepassing is op ‘wissels, getrokken op
bankinstellingen, welke hiertoe onder zekere rdstric-
ties bij de wet gemaeh’tigd zijn. De Eed. Res. Act lâat’ ‘het accepteeren van bin’nenlaudsche wissels

1)
Men weet, dat deze
bperkingen thans bezig zijn ‘weg
te vallen en dat althans het goudverkeer tuaschen de pro-
duetielanden en de Vereenigde Staten weder. vrij is. Daar-
entegen is, thans de goudui’tvoer uit Engeland verboden.

798

ECONOMISCH-STATISTISCHE.BERICHTEN

27 Augustus 1919

slechts tot een ‘beperkt bedrag toe .(50 ‘pOt. van het

kapitaal en surplus) en had speciaal tot doel den

buitenlandschen handel te bevorderen.

Gedurende den oorlog waren wij verplicht uit ver-

schillende landen zeer groots hoeveelheden in te voe-

ren en was het noodzakelijk elke mogelijke faciliteit

te verleenen, ten einde de financiering, dezer im.pez-

ten te steunen. Een te hooge discoutorente zou uiter-

aard een zeker gevoel van onzekeriheid ‘hebben
teweeg-

gbracht in de landen, die ons voorschotten hadden

te geven tegen hun leveringen aan ons, aangezien wel-

licht de indruk zou zijn gevestigd, dat wij sterke ‘be-

hoefte ‘hadden aan vreemde gelden. Een disconto van

4 tot 4Y2 pOt. werd onder deze omstandigheden na-

tuurlijk en juist geacht. ‘Wanneer een normaal hai-

d•e1sveikeer tus’sohen de voornaamste landen van de

wereld zal zijn ‘hersteld, dan zal de vraag of de Ver-
S

eenigde Staten. in staat zullen zijn de positie van den

‘dollar op de vreemde markten in stand. ‘te houden,

voor een deel afhangen van het juist inzicht, aan den
dag gelegd bij het kiezen van een verstandige disconto-
rente. Alsd.an zal evenwel de Engelsche gel’d’markt

evenals de New Yorksche in meer normale omstan-

digheden zijn teruggekeerd, zoodat dan tevens de ten-

denzen in het wer.elclver’keer duidelijker, aan den dag

zullen zijn getreden. Het geld zal zich gemakkelijker

verplaatsen en de rentevoet op
de
open markt zal een

grooter neiging vertoonen zelfstandig, ‘buiten het

Fed. Reserve Sy’stem, zich ‘te vormen, daarbij tevens

een zekerder basis gevende voor de vaststelling van

het ‘disconto binnen ‘het stelsel.

In de ontwikkeling van de Amerikaansche disconto-

markt is het noodzakelijk niet ‘alleen in het algemeen
de gelegerilhei’d tot d’isconteering in het leven te roe-

pen, maar ‘bovendien zorg te dragen v’oos’ de middelen,
benoodigd voor een accept- en discontomarkt van vol-
doenden omvang. Mits’di’en zullen, teneinde ‘de Ameri-

kaansche banken en bankiers in staat te stellen met –

de Engeisohe instellingen te concurreeren in het fi-
nancieren van den ‘wereld.handel, dc gezamenlijke be-

dragen, waartoe Atmerilcaansche instellingen, van wier

accept men ‘zich in den vreemde zal kunnen bedie
nen, tot het accepteeren van wissels met langeren
looptijd, bevoegd zullen zijn, van voidoenden omvang

moeten zijn om aan alle eischen te kunnen voldoen;

aangezien in het andere geval importeurs zouden be
merken, ‘dat alleen van tijd’ tot tijd voldoende dollar-
accept,credieten van Amerikaansche ‘banken te
v
er:

krijgen zouden zijn, als gevolg van het feit, dat deze
banken de grens van haar !bij de wet toegelaten be-
voegdheid tot aCcepteeren hebben bereikt. Onder deze
omstandigheden zullen importeurs van zelf terug:

keeren tot hun sterlingw’isseis, welke te allen. tijd
in voldoende hoeveelheid beschikbaar zullen zijn. •

Het verslag geeft vervolgens nog enkele cijfers;
waaruit blij’kt, dat, wnneee ‘alle instellingen tot ‘haar
uiterste grens acceptoredieten verleenden, ‘het bedrag

aan accepten, dat kort geleden, ruim geschat, onge-
veer $ 477,5 millioen bedroeg, nog met ‘hoogstens,
)

$ 630 miljoen zou kunnen worden verhoogd. Voo
de banken in de kustplaatsen aan den Atlantisehen
Oceaan is op grond van dezelfde schattingen dit laat-
ste bedrag slechts $ 290 m’illioen, wat voor ‘de toe’-
t
komst uiteraard veel te gering is. -Het onderdeel van

het verslag ‘eindigt dan
och
met de conclusie, ‘dat’
een verhooging van het maximum van te verieenen:
acceptcredieten tot 200 pOt. van het kapitaal’ en’
surplus der daarvoor in aanmerking komende instel-
3

lingen zeer .gewcnsch.t is.

STAATSU.ITOA VEN EN -01.TTVÂNG8TËN.

E vERMooÈiq,-AANwÂ$BÉLAsTÏNa:’

De heer G. M. Boissevain te Bloemendaal ‘schrijft:’

De staatsuitgaven, die der Pro’vinciën en Gemeen –
ten inbegrepen, maken een deel uit van wat door de
inwoners des lands jaarlijks moet worden uitgegeven

voor levensonderhoud en tot handhaving der staats-
inrichting.

Het beh&eft dus geen betoog, dat al die uitgaven
bestreden moeten wordén uit het
volks-inkomen.
M.a.’w. de belastingen geheven ter voorziening in de

staatsuitgaven moeten uit het
–
vol’ksin’komen bestreden

kunnen worden. Zou dit niet kunnen geschieden, zou

aan den genoemden eisch van een goed finan’cieel

beheer de hand niet worden gehouden, dan ware

volksverarmi’ng en vernietiging van het nationaal
vermogen onvermijdelijk; sta atsbankroet of vol kaban-

kroet werd dan een steeds ‘dreigender gevaar.

Eéne uitzondering op den genoemden’ eisch der

voorziening ‘in de §taatsuitgaven vormen echter die

uitgaven, welke direct of indirect pro’ductief zijn,

zegge ‘die rechtstreeks baten. aan .den Staat opleveren,
of
wei
leiden tot zoodanige vermeerdering der alge-

meene voortbrengin.g en daardoor van het volksinko-

men, dat verhooiging ‘der belastingen kan volgen, zon-

der dat daardoor het van de belastingplichtigen ver-
eichte offer verzwaard wordt. IA dat geval behoeven
de staatsuitgaven niet door belastingheffing gedekt

te- worden, maar kan daarin voorzien worden door
leeniiig.

• Doch het kan ook voorkomen, ‘dat door bui-
tengewone omstandigheden de gewone staatsuit-

gaven tijdelijk zoozeer vermeerderen, .dat die onmo-

gelijk uit het 1rolksiukomen. bestreden kunnen worden.
Ook dan is de aangewezen weg ter voorziening in die

uitgaven, het aangaan van
tijdelijke
leen’ingen. Daar-

door wordt ‘het offer van de belastingplichtigen ge-

vergd, ter dekking dier uitgaven, verspreid, over een
zeker aantal jaren en dientengevolge teruggebracht

binnen zoo’danige grenzen als waardoor daarin weder
voorzien kan worden uit het volksinkomen. Van dien
aard zijn ten onzent geweest .de door den wereldoorlog veroorzaakte crisi.suitgaven.

De eisch, voor welks na’koming Regeering en
Staten-Generaal te waken hebben, blijft echter dat,
indien maar eeniigszins mogelijk, de belastingen uit
het
volks-inkomen
bestreden moeten kunnen worden.

Ja, men moet zelfs verder gaan. Gewaakt moet er ook voor worden, dat nieuwe kapitaalsvorniing niet
belemmerd, maar bevôrderd worde. Een volk verarmt
niet alleen wanneér het nationaal vermogen direct
‘wordt aangetast, dooh ook dan wanneer n’iet aanhou-
dend nieuwe kapitaalsvorminig plaats vindt. En inzon-
derheid is dit ‘het geval in die landen waarin, gelijk

ten onzent, onder de gewone belastingen een plaats is
gegeven aan de success’iereeh’ten. De successierechten
leiden — ‘het ijs voor geen tegenspraak vatbaar — tot
directe kapitaalsvernietiging. Toegegeven, zegt men, wanneer men iedere heffing van successierechten op
zichzelf beschont; maar men moet de positie in haar
geheel overzien en ‘tegenover die ind.ivi,dueele kapi-
taalsvernietigiin.gen stellen .de nieuwe kap’itaalsvor-
mangen.

Het zij zoo! Maar dat dan ook dubbel angstvallig
er voor ‘gewaakt wor’de, dat kapitaaisvorming niet
belemmerd, doch ‘bevorderd worde.

Nu den.ke men zich twee kapitalisten, die in vol-
komen gelijke omstandigheden verkeeren en ‘ieder
van een kapitaal van een half millioen vijf-en-twintig-

duizend gulden rente trekken. Maar terwijl de een,
dien wij A zullen noömen, zijn. vijf-en-twintigduizend
gulden rente ten volle vêrteert, zorgt de ander, dien
wij B zullen noemen,
er
voor ‘dat ‘hij, door zich met
een’voudiger levenswijze ‘te vergenoegen en door opoffe-
ring van eigen genot, tenminste een
vijfduizend
gul-
den jaarlijks bespaart en daarmee
zijn
kapitaal ver-
meerdert.

Of wel, men denke zich twee. kapitalisten, 0 en D,
die evenzeer ieder over een kapitaal van een half millioen jeschikken. Maar terwijl 0 er zich ‘mede
tevreden stèlt zijn kapitaal op een of andere wijze
-h 5 pOt. rente uit te zetten en die renten rustig te

verteren, geeft D zich de moeite zich op de hoogte

27 Augustus 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

799

te stellen van wat op handels- en
i
ij:
ver
l
ie
id
sge
bied

omgaat en voor zijn kapitaaal plaatsing te zoeken in

dergelijke ondernemingen en daardoor mogelijk een
vijf of tienduizend gulden meer dan 0 aan inkomen
te genieten en dat meerdere inkomen tot nieuwe kapi-

taaisvorming aan te wenden.
Nu zou men het kunnen begrijpen indien de

Minister van Financiën als volgt redeneerde: het is
onibihijk B evenveel inkomstenibel.sting te doen be-

talen als A en D als 0; over het inkomen dat B wel
geniet gelijk A, maar niet verteert en datt hij integen-

deel aanwendt ter vermeerdering van het nationaal

vermogen, moet hij minder zwaar belast worden dan
A; en zoo moet ook D een minder percentage aan
inkomstenbelasting betalen dan 0 daar hij, door de

moeite idie hij ziek geeft, door den arbeid dien hij
verricht, de algemeene voortbrenging bevordert en
meewerkt tot rvertmeerder.ing van het nationaal ver-

mogen. De minister, die aldus zou redeneeren, zou

echter tot
zijn
leedwezen het moeten opgevenaan zijn

denkbee.ld iitvoeriiig te geven en A en B, 0 en D op
gelijken voet in de inkomstenbelasting moeten be-

trekken; aan zijn denkbeeld uitvoering te geven, zou
op practisehe bezwaren stuiten.
Goed; doch wat te denken van een :Mmnister van
Financiën, die zeggen zoude, dien B, die ten alge-

meene nutte een deel van zijn inkomen bespaart en
dien D, die beter dan 0 zijn kapitaal tot het alge-
meene welzijn weet te doen bijdragen, die beiden
moeten wij een extra-belasting opleggen.
Zoo te handelen, ware inderdaad te spotten met
alle beginselen van financieel beleid. En toch – met
allen eerbied voor den persoon van den Minister zij
het gezegd – zoo ‘schijnt inderdaad minister De
Vries te handelen door zijn voordracht tot algemeene

vermogens-aanwasbelasting. Beoordeeling van dit wetsontwerp in zijn bijzonderheden, moet tot later

voorbehouden
blijven.
Maar al dadelijk moet, naar
het mij voorkomt, ‘op dit onjuiste en pernicieuse ka-

rakter van de voordracht gewezen worden.
Tevens is in die voorgedragen heffing, met zijn

dertig percent belasting van de vermogensaan.was van
1916 tot 1919, ook een deel begrepen van de alge-
meen zoo veelzijdig gewraakte ,,lleffing in eens”.
Al wat daartegen gezegd is, geldt ook dit deel van
deze voordrachit. Ik zal hier dienaangaande niet in
herhalingen treden van wat ik vroeger geschreven
heb o.a. in mijn laatste Economist-artikelen. Ik ver-

wijs echter ‘inzonderheid naar hetgeen, juist in het
.voorgaand nummer ‘van ‘dit weekblad, werd gesohre-
ven door Prof. Ant. van Gijn. Belangstellenden zul-len daar eene beknopt.e en waarlijk meesterljke uit-
eenzetting vinden, van de bezwaren tegen ,,Heffing
in eens”. Op te merken valt alleen nog, dat door de

thans voorgestelde éénzijdige en gedeeltelijke heffing
in eens aan geen der bezwaren daartegen tegemoet
wordt gekomen en de onbilljkheid daarvan voor
velen nog aanmerkelijk vermeerderd zou worden.
Er bestaat slechts één weg om aan de moeilijk-
heden van het oogeublik het hoofd te bieden. De
inkomstenbela.tin,g – of wil men de inkomsten,belas-
tin.gen, indirecte zoowel als directe – worde ‘verhoogd
zôôveel als maar vereenighaar is met ‘het karakter
dier heffing.
Voorts zij men er wel op bedacht, of voor aanwen-
ding der oude leuze ,,redding door bezuiniging” niet
alleszins aanleiding bestaat. En verder zij de aandacht
gevestigd op al wa’t gedaan kan worçlen ter bevor-
dering ‘der algemeene voortbrenging. Maar, nog eens:
nagelaten worde alles wat de voortbrenging belem-
meren kan en daaronder, in de eerste plaats, niet
alleen aantasting van het nationaal vermogen, maar
ook belemmering ‘en bezwaring van nieuwe kapitaals.
vorming.
G. M. B0ISSEvAIN.

24-8-’19.

[Wij stellen ons voor op’ het hierboven besproken
wetsontwerp nog nader terug te komen. –
B.]

DE SPREKENDE CIJFERS VAN LLOYD’S.

Lloyd’s Reg’ister, dat in den loop ‘der oorlogsjaren,

in beknopter vorm dan weleer, verschijnen bleef, ‘kon

moeilijk een volledig overzicht der wereldscheeps-

ruimte geven, zonder ook de tonnemaat onder vijan-

delijke vlag te vermelden en ging in verband daar-
mede tevens voort met het leveren eener jaarlijksche

opgave van de Duitsclie en Oostenrijk’sche reederijen

en den staat harer handeisvioten. Dit systeem gaf

het boek gedurende dien tijd een onpartijdig en bui-

tengewoon betrouwbaar aanzien, ‘hetwelk wel eens

wonderlijk aandeed; vooral indien men bedenkt, dat

toch zeker wel een enkel exemplaar, ondanks de daar-

tegen genomen maatregelen, over de neutrale staten

in Duitsche handen zal zijn gekomen. Nu ‘de uitgave
voor 1919-1920 met de tot ,Tuni 1919 bijgewerkte
gegevens is verschenen, schijnt te kunnen worden

vastgesteld, dat Lioyd’s in de laatste jaren de verlie-
zen aan soheepsrui’mte der geallieerden op nog niet verklaarde wijze listigljk heeft weten te versluieren.
In ieder geval echter legt het nieuw’vrschenen

boek
blijkbaar
‘de verhoudingen, zooals zij in ‘de maand

Juni van dit jaar bestonden, zonder eenige reserve
open en geeft zelfs eene belangwekkende beschou..
wing over het scheepabesit der voornaamste zeeva-
rende landen, onder vermelding van verliezen of aan-

winsten sedert Juni_1914, waarvan de cijfers, nu de
voor ons land bestemde exemplaren nog niet
zijn
ver-
spreid, aan de uittreksels dienaangaande in de Engel-sche pers kunnen worden ontleend.

Opnieuw worden h’andel en scheepvaart, gediend
met het aanhangsel, dat onder m’eer de verhouding in
tonnemaat voor ieder land afzonderlijk aangeeft; een

staat van werven, •dokken en herstellingsplaatsen en
zelfs een lijst’ van telegramadressen bevat. Doch een

zeer voorname aanwinst is de vermelding der
deed-

weight capaciteiten,
van de schepen. Tot dusverre

werden door -het R’egister namelijk de afmetingen
alleen aangegeven in bruto
en
netto registertonn.en,
waaruit de beladingsmogeljkheid in den regel slechts
bij benadering ‘kon worden berekend; en indien men
in de toekomst bij de deadweiht capaciteit ook een-
maal ‘de door de bunkers ingenomen ruimte gaat ver-
melden, zal het ideale worden benaderd. Z66 wekt
elke practische verbetering on’dankbare verlangens
naar nieuwe aanvullingen!
De hieronder volgend6 staat, waarin de landen naar

alphabetische volgorde
zijn
geplaatst, •geeft een over-zichtelijk beeld van de verschillen, welke zich ‘sedert
het uitbreken van den oo’riötg ontwikkelden. Daarbij dient in ‘aanmerking te worden genomen, dat Lloyd’s Register slechts ‘zeeschepen van meer dan 100 ‘bruto
registerton vermeldt en de
zeilsche pen.
buiten beschou-
wing zijn gelaten.

Juni
1914
Juni
1919
Verschillen Landen
Br. Reg.
T.
Br. Reg.
T.
Br. Reg. T.
pCt.
Denemarken
770.000
631.000
–

139.000
–
18,1
Duitschland
5.135.000
3.247.000
–
1.888.000
–
36,8
England(U.K.)
18.892.000
16.345.000
–
2.547.000
–
13,5
,,(Dominions)
1.632.000 1.863.000
+

231.000

+
14,1
Frankrijk .. 1.922.000
1.962.000
+

40.000

+
2,1
Griekenland
821.000 291.000
–

530.000
–
64,6
1.238,000
–

192.000
–
13,4
2.325.000
+

617.000

+
36,1
Nederland ….
‘
1.472,000 1.574.000
+

102.000

+
6,9
Noorwegen

..
1.957.000

.

2.027.000
1.597.000
–

360.000
–
18,4
Oostenr.-Hong..
1.052.000
713.000
–

839.000
–
32,2

Italië

……….1.430.000

Spanje
884.000
709.000
–

175.000
–
19,8

Japan
……….1.708.000

Vereen. Staten
(Zeeschepen) ..
9.773.000
+
7.746.000
+382,1
(Groote meren)
2:260.000
2.160.000
– .
100.000
–
4,4
Zweden
.
……
1.015.000
917.000
–

98.000
–
9,7
Andere landen
2.427.000 2.552.000
+

125.000

+ 5,2

Totaal ……
.
45
.
404
.
000

47.897.000

+
2.493.000

+
5,5

Het scherpat ‘vallen daarbij in het oog de toename

406

800

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

27
Augustus 1919

van de than’dels’vloot der Vereenigde Staten (zeesch-

peh) met ruim 382 pOt. en de afname der scheeps-

ruimte ouder Griksche vlag met ieer dan 64 pOt.;
doch wat het eerstgenoemde land betreft, moet niet

uit het oog worden verloren, dat de vermeerdering
niet alleen door ‘aanbouw,
doch
ook door het in bezit

nemen van vijandelijke schepen is verkregen. Het
R.egister doet nog opmerken, dat het totaal der Ver-

eenigde Staten eigenlijk moet worden teruggbraèht

op 8.426.000 ton, aangezien het bezit aan houten

schepen zou mogen worden geëlimineerd; en ofsohoo’n
de ,,Times” deze meening niet kan deelen, omdat

houten schepen reeds voor het vervoer van kolen van
A’merikaanschc naar Scand’i’navischc havens werden

benut, schijnt tooh de actie. der assuradeuren het

ilegister in het gelijk te stellen. Ook de verhouding

der schepen van grootere en kleinere tonnemaat

maak.t de positie der Vereenigde Staten minder gun-

stig dan zij bij oppervlakikige beschouwing lijkt; in
de eerste piaats is de exploitatie van grootere sche-

pen op de’groote vaart voordeeliger, doch in de tweede

plaats is de ligging der Amerikaansche ‘havens, in

ver;baud met allerlei bestaande ‘toestaiaden, zoodanig,
dat het nut van kleinere schepen daar te lande op den

duur ‘twijfelachtig moet wonden geacht.

Voor Frankrijk msg een toename, zij het ook

slechts van 40.000 ton of ruim 2 pOt. zeker wel een

verrassing heeten bij de omstandigheid, dat sommige

der groote stoomvaartlijnen eenige dienaten niet kon-

den hervatten ten gevolge van aanzieialijke verliezen
van scheepsruimte.

Na Griekenland volgen Duitsohiand en Oostenrijk

met afn’ai en van onderseheidenlijk 36,8 pOt. en 32,2
pOL, welke percentages echter nog aanmerkelijk ‘on-

gunstiger zullen worden, nadat de ‘bij het vredesver-drag geëischte uitlevering volledig zal hebben plaats
gevonden; ter veilbetering overigens van de cijfers

van sommige der geassocieeide landen.

Merkwaardig is de vermeerdering der Britsche
,,-domini’ons” met 231.000 ton ‘of ongeveer 14 pOt.;

•dodh deze moet voornamelijk worden toegeschreven

aan den aankoop van schepen onder Engelsche vlag

ten behoeve van het Australisehe gemeenehest en aan

de beslaglegging op Duitsche schepen in overzeesche
havens onder Engelsch bestuur.

Onze eigen totale ‘scheepsruimte, in 1914 gioot
pl:m. 1.472:000 -ton, geeft in 1919 een cijfer van
1.574.000
ton; eene ‘toename dus van bijna 7 pOt., zoodat wij Noorwegen, hetwelk nu een totaal van
1.597.000 ‘ton vertoont, tengevolge van ‘den oorlog,
meer en meer naderbij gekomen zijn.

,,T’he Econom.ist”, in haar nummer van 9 Augustus,
trekt naar aanleiding van Lloyd’s nieuwe uitgave,
eene vergelijking -tussohen ons land en Griekenland,
welke ‘heide in de nabijheid van de meest-bedreigde
wateren gelegen zijn en -merkt daarbij
01),
dat, het
belangrijke verschil in overschot hoofdzakelijk moet
worden toegeschreven aan het onderscheid in de door
de reeders gevolgde politiek. Griekenland immers,
gret;i•g naar de te behalen oiigeliiniteerd,e vrachten
bij eene behoorlijke verzekeringarnogelijkheid, bleef

de schepen aan het dreigende duikbootengevaar
wagen en maakte ddenrtengevoige zeer hooge winsten;
terwijl de Nbderlandsohe reeders er ten skitte de
voorkeur aan gaven, hunne vaartuigen veilig op te
leggen. Het is niet recht duidelijk, hoe ,,the Econo-mist” de vraag in
twijfel
kan trekken, in hoeyerre de. Nederlandsche politiek wijzer was dan die der Grie-
ken. Wel is men niissaMn min of meer geneigd om,
bij. zulk eene met cijfer’s en bedragen doorspek-te be-
schouwing, het igevaar ‘voor mensehenlevens geheel
uit
het oog ‘te verliezen, doch het verwijt van Engel-•
sohe. zijde nog wel, aan de Nederlan,dsche reeders, dat
zij niet wat meer waagden om vra(YhJtgewin, is i-iider-
daAd wonderbaari ijk nieuw.

Verdient overigens ook het bezit van groot’or over-
schot aan ‘soheepsruite’ ‘

zoolang er nog hooge’

vrhten te behalen zijn – bij behoorlijke reserven,
niet verre de voorkeur?

Lloyd’s Regiis’ter stelt zich niet tevreden met eno

weergave van dé feiten, ‘zooals zij zich inderdaad heb-

ben ontwikkeld, doch verdiept zich bovendien iii eene
gedetailleerde -beschouwing van hetgeen mogelijk zou

zijn ‘geweest, indien de oorlogsomstandigheden geen

alghee’len om’keer in de verhoudingen hadden ge-
bracht. Aan de hand van vroegere schalen van toe-

name berekent men dan, dat het totale bijfer in Juni

1919, uitgedru’kt in bruto registertonnen bij normalen aanbouw en normaal ‘verlies eigenlijk 55.370.000 had
moeten bedragen, dus:

totale seheepsruiimte in 1914

45.404.000 ton.
1919 . . .

55.370.000

normale toename

9.966.000 ton.
Inderdaad bedroeg de toename
slechts ……………………2.493.000

zoodat eigenlijk een verlies geleden
is van

…………….. …….

7.47&000 ton.

Het heeft er allen schijn van, dat de opstellers van
het overzicht ‘hiermede nog lang niet tevreded waren

en – eenmaal aan het ,,-afta’kelen” – van de gelegen-

heid gebruik wilden maken om al4e denkbare nadee-
lige factoien in ‘liet midden te brengen, ten einde

vooral niet tot een t6 optimistisch gekleu’r,d resultaat
te komen.

Men wijst er daarna op, dat thans tal van zee-
schepen in de vaart worden gehandhaafd, welke
onder de v66r den oorlog heerschende omstandighe-

den reeds lang voor afbraak zouden zijn verkocht,

terwijl ook de hoedanigheid van ‘tijdens ‘de crisis ge-

bouwde schepen de ver’gelijkinigsschaal in dalende
richting ‘beïnvloedt.
Als eindresultaat meent men daarna ‘het door. den
oorlog veroorzaakte verlies te mogen, schatten op 8 Yi

mihlioen bruto r.egisterton, ongeveer’ gelijk te stellen’

met 12Y2 millioen ton deadweight capaciteit.:
De nadeelen van een dergelijk aanzienlijk negatief

overschot op het economisch leven zijn onberekenbaar

groot, doch het moge tot .troost strekken, dat zeer
onlangs uit gezaghebbende Engelsche scheepvaart-
kringen een klacht werd vernomen over de steeds
groeiende
toename
der WereldscheepsTuinite.

– H. PH. KELDER.

REGEERINGSMAATREGELEN
.
OP

HANDELSGEBIED.

TJ i t v o er v au f r u ii t. Fruit, zoowel versc’h als
verd’uurnÇanad, kan alleen dan voor uitvoer in aan-
merking komen,.
wanneei
: liet is geveild op een bij
liet Rij’kskantoor voor Groenten en Fruit’ ingeschre-
ven veiling. Genoemd R.ijkskan-toor heeft met ingang
van 20 Augustus liet veilen ‘verplicht voorgeschreven;
25 pOt. is voor het -binnenland bestemd, de rest voor
liet ‘buitenland of de fabrieken.
Nader is bepaald, dat de beschikking, volgens welke
alleen ‘uitvoer mag plaats vinden van op ingeschreven
veilingen geveild fruit, tot nadere ‘aankondiging

slechts zal gelden voor ap.pelen en peren.
Uitvoer ver
–
duurzaamcle groenten.
1)e -Minister van Landbouw, enz. heeft tot nadere
aankondiging dispensatie verleend van het verbod tot
uitvoer van gezouten, igedroogde
–
of op
–
andere wijze
verduurzaamde groenten.

Uit v o er varkens. Voor varkens kunnen in
liet algemeen nog geen uitvoer vergunningen wo rdeii
verleend, -in veijbanid ‘met den sterk verminder-den
varkensatapel hier te lande. ‘
Uitvo er nieuwe ‘Ii ai ing. Ook
–
na de maand
Augustus kunnen door de N.U.M. ‘consenten worden
uitgereikt voor uitvoer van nieuwe haring op plaat-
sen, waar controleurs gevestigd zijn.
B’o t e r. De Minister van- Landbouw hèef-t th
bepaald, ‘dat van ‘de boter,’iar’oor èertifièa’a’t ‘van

27
Augustus 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

801

uiitvoer is afgegeven, alsnog kan worden uitgevoerd

100 pOt. der niet uitgevoerde hoeveelheden. ‘Voor de

week van 10 tot 16 Aug. is het uitvoerpercentage
weder vo.orloop;ig bepaald op 0. (Vergelijk ons vorig
overzicht).

Het ligt in de bedoeling van den Minister een
boterreserve te doen vormen uit de zomerproductie

ten behoeve van den a.s. winter, tot een hoeveelheid

van 2 millioen K.G. De vorkoopsorganisaties hebben
zich venboniden de boter in dein groothandel niet
duurder te verkoopen dan voor
f
2,80 per K.G. Bij
de tot dusver gebruikelijke winstmarge komt dit neer
op een kleinha.n’delsprijs van
f 3,15
per K.G.
K olenvoorzi en ing. In antwoord op vragen

van het lid der Tweede Knrner, den heer Van Rap-
pard, heeft de Minister van Landbonw medegedeeld,
dat, in aanmerking genomen de zeer ougunstige kolen-
positie van de meeste Europeesche landen, de voor-
uitziohten ‘van onze kole.nvoorzienin.g niet onbevredi-

geind kunnen worden genoemd. Mochten echter
onverhoopt geen Diaitsehe kolen worden geleverd,

dan zou d toestand onbevredigend worden. In totaal
is in het tijdvak van 1 April tot 16 Aug. hier te lande
aangevoerd een hoeveelheid van
1.775.000
ton kolen.
N. U. M. – .h e f fin g. De Minister van Landbouw
heef t afwijzend beschikt op een vezoek van het

Verbond van Wed. Fabikantenvereenigingen om dé

1′ jCt. N.U.M.-heffing af te schaffen en de kosten

van de N.U.M. •ten laste van ‘s Rijks schatkist te
brengen.

Belasting op vermogensaanwas. Bij
de Tveedé Kamer is ingediend een wetsontwerp tot
invoering van een belasting op vermogensaanwas. De

heffing zal het eerst geschieden over den aanwas in
het tijdvak van 1 Mei 1916 tot 1 Mei 1919; vervolgens
telkens om d.o drie jaren. Voor de eerste heffing wordt een percentage van
30
pOt., voor volgende
hffingen een percentage van 10 püt. voorgesteld.

MAANDCIJFERS.

POSTCHEQUE EN GIRODIENST.

Juni
Juli

Aattal
I
Bedrag
Aantal
Bedrag

Aantal rekening-
houders op u
0
.
16.487
–
17.007
–
4antal rekenin-

–
17.609
–
36.209.268 96.813
43.685.409
O”erschrjvingen 45.888
81.682.613
49.540
123.011.199

gen

op
u°……17.070
Stortingen
…….78.553

Afschrijvingen

.
47.704
22.826.180
57.634
27.073.953
Totaal tegoed reke-
. .
ninghoudersopu°
–
110.226.9911
–
126.250.184

ONTVANGSTEN VAN SPOOR- EN TRAMWEGMAATSCHAPPIJEN MÉI 1919.

–

(Ontleend aan ;,de Ingenieur”.)

Namen der Maatschappijen.
Personenvervoer.
I
Goederenvervoer.
Totale ontvangsten.

Mei
1919.

.Mei
1918.

Maatsch. tot Exploitatie van Staatsspoorween en Ned. Centr.-Spoorwegmaatschappij …… f 2.777.606,—

‘
f4.067.916,— f7.046.993,—
f 5.855.335,—
1)
,,
2.731.229,—
..
,, 1.761.767,—
,,4.618.996,—
3.842.653,—
1)
Noord-Brab. Duitsche Spoorwegmaatschappij
19.600,—
31.933,—
54.396,—
69.911,-
,,

9.484,71’/.,
,,

11.872,20
22.313,60’1
,,

24.875,37’/
Dedernsvaartsche Stoomtramweg-mij.

……..
,,

15.442,71
29.043,21
,,

45.966,75
38.377,73

Hollandsche Buurtspoorwegen ……………

Tramw.mij.

,,de

Meijerij”

………………
–

.
–
34.326,40
30.012,94
lijn Eindhoven—Geldrop

…………….
–

.

. –
9.520,07
7.998,95

bIl. Ijzeren Spoorwegmaatschappij

………..

Zuid-Nederlandsche Stoomtranweg-mij……..
…….
……

12.341,46
21.134,81h/2
34.420,62
1
1
38.054,33
1
/
,,

62.746,47
72.457,83
140.326,15 112.154,77
,,

85.853,01
1
/s
,

78.666,68ij2
164.519,70
153.902,24
1
/

Nederlandsche Tramwegmaatschappij ………

.
7.848,06
33.145,50 40.098,44

Rotterdamsche Tramwegmaatschappij ………

Gemeentetram te Amsterdam

…………..
,,

96.822,72

.
–
696822,72
606.838,11
1
/
,,

379.467,52

.
–
881.268,79
329.703,31
1
/2
Nederlandach-Indische Spoorwegmaatschappij

Westiandsche Stoomtramwegmaatschappij
……..24.260,79

lijn Samarang—Vorstenlan(len—willem 1
–

.
–
449.000,—
480.227,-
Oost-Java Stoomtramwegmaatschappij
–

.

.

–
ii.’oo,—

Flaagsehe Tramweg-maatschappij ………….

lijn Modjokerto—Ngoro …………………
lijn Soerabaija—Krian ………………..
—
–
,,

63.900,—
57.300,-
Bemarang—Cheribon Stoomtramwegniaatsch –

.
–
336.800,—
340.000,-
amar.—Joana Stoomtramwegmaatschappij

…

–

.
– –
267.300,—
296.300,-
Serajoedal Stoomtramwegmaatschappij
–
–

.
,,

68.900,—
72.900,-
–
–
10.200,—
8.500,-

lijn Maos—Bandjarnegara ………………
lijn Bandjarnegara—Wonosobo…………..
Eediri Stoomtram-Maatschappij
–
–
49.900,—
58.203,-
1alang Stoomtram-Maatschappij …………..

–
54.800,—
56.032,-
Deli-Spoorweg Maatschappij …………….

.

–
527.000,—
471.114,-
Nagekomen over Februari.
Staataspoorwegen in Ned. Indië
1. Staatsspoorwegen op Java ………….
f 1.288.714,—
–

f 1.821.721,—
f3.279.519,—
f2.771.655,-
II.
Spoorweg ter Sumatra’s Westkust …,,
66.698,—
47.085,—
,,

125.863,—
108.658,-
III.
Tramwegen in Zuid-Sumatra

……..
,

13.827,—

.

,,

22.785,—
87.870.—
33.307,-
Lamponglijn

………………..
Palembanglijn ………………
2.758,—
10.957,—
11.545,—
IV.
Atjeh

Stoomtram ………………..

…
…7.370,—
53.752,—
37.057,—
100.800,—
,.

86.479,-

Nagekomen over
Maart.
Staatsspoorwegen in Ned. Indië
1. Staatsspoorwegen op Java …………
f1.415.555,— f2.589.407,—
f4.180.798,—
f 3.110.819,-
II.
Spoorweg ter Sumatra’s Westkust ….
74.661,—
51.299,—
137.458,—
124.043,-
III. Tramwegen in Zuid-Sumatra
.

.
Palembanglijn ………………

–
….

,

15.599,—
49.120,—
.
67.117,—.
33.393,
–
..
8046,—.
3.035,—
.
12.039,—
13.071,-
Lamponglijn

…………………..
IV.

Atjeh

Stoomtram, …………………..
54 498,
,,

40.376,-.,-
,,

105.857,—
,, .–98.833,—

Nagekomen over April.
Hollandsche Buurtspoorwegen

…………….
f ..

9.830,481
.1

f

10.357,38
..f.

21.926,50
1

f

26.397,94’/
2

De ontvangtcn der groote maatschappijen, die
in
,,de Ingenieur”
ontbreken, zijn aan het
,,Maandschrjft
Centr. Bureau
Statistiek”
ootlecod.
1)
DeEnitieve
opgave.

.-.

_

.

–

–

–

–

802

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

27, Augustus 1919

20
Juli
1914

IDISC.wissels.
4’/2
sedert 1 Juli ’15
3
1
/2sedert23 Mrt. ’14
Ned
jBel.Binn.Eff.
4
1
Is
1

’15
4
23

»

’14

B an (Vrsch.inR.C.
5
1
12
19Aug.’14
5
,,
23

,,

’14

Bank van Engeland
5
,,
5 Apr.’17
3

.
,,
29 Jan. ’14

Duitsche Rijksbank
5
,,
23 Dec.’14
4
,,
5 Febr.’14

Bank vanFrankrjk
5
,,
21 Aug.’14
311,
,,
29Jan.’14.

Oostenr. Hong. Bk.
5
,,
12 Apr.’15
4 ,,
12 Mrt. ’14

Nat.Bankv.Denexn.
5
1
/2.
,,
4 Jan.’19
S
,,
6Febr.’14

Zweedsche Rijksbk.
6 ,,
13Juni’19
41/2
,, 6

,,

’14

Bank v. Noorwegen
51It ,,
11Mei’19
4t/
,, 11

’14

ZwitserscheNat.Bk.
5
,,
21Aug.’19
3’/s
,,
19

,,

’14

Belgische Nat. Bk.
4
,,
12Juni’19
4
,,
30Jan,’14

Bank van Spanje.
4 ,,
22Mrt.’17
4’/t
,,
24Sept.’03

Bank van Italië ..
5
,,
10 Jan.’18
S
,,
9Mei
’14

Feder.Rea.Bk.N.Y.
3-44
– – –
Javasche Bank….
3
1
/i
,,

.
1Aug.’09
3
1
1s
,,
1 Aug.’09

1
Stock- Kopen- Chrls. Zwitser-
1
Spanje

Batavla
t
)
Data

1
holm) 1
hagen) ttanla
5
)1 land) I

telegrafisch

17 Aug. 1919
66.25′ 59.-
62.85
47.30
51.75
99
7
‘-100

18

,,

1919 65.80
58.60
62.75
47.35
51.50
99,’-100
8
9

19

1919
65.85
58.60
‘62.75
47.50
51.50
99-100

20

1919
65.50
5850
62.60
47.50
53.-
99
7
-100

21

,,

1919
65.75
58.50
62.40
47.70
52.60
99-100

22

,,

1919
– –
–
–
53.-
–

L’ste d.

.
t
)
65.30 58.20
62.25
47.20
51.-
997/6

H’ste
,,

,,

‘)
66.40
59.10
62.95
47.70
5350
10018

15
Aug.
1919
66.50
59.20
62.95
47.80
51.252
99-100

8

,,

1919
66.70
58.50
63.10
47.45
50.252
99*-100
Muntpariteit
1
66.67 66.67
66.67
.48.-
48.-
1

100

8)
Noteering te
Amsterdam.
1)
Particuliere
opgave,
5)

Notcering
v.
16Aug.
3)
idem von
9
Augu8tus.

KOERSEN TE NEW YORK.

CoMe
Zicht
Zicht’
Zicht

D
a a
Londen
Parijs
Berlijn
Amsterd.
(In
$
(In frs.
(In cents
(In cent,
per
£)
p. 3)
P.
4 Rm.)
per gld.)

23 Aug…..1919
4.20.75
8.08

–
nom.
361Is
1)

Laagste d. week…
4.16

‘
7.94
nom.
36
1
I4

Hoogste,,

,,

.
4.24.75
8.18

–
nom.
37
1
/8

15Aug ….. 1919
4.28.25
7.87
non”
37
1
/s

9

……1919
4.32.25
7.72
nom..
37’/s

Muntpariteit….
4.86.67
5.18
11
95
1
/4
40
1
/is

STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.

N.B.

beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.

GELDKOERSEN.

BANKDISCONTO’S.

OPEN MARKT.
Data
Amsterdam
Londen
Part.
Berlijn
Part.
Parijs
Part.
N. York
Cdl- Part.
Prolon-
disconto
gatie
–
disconto disconto
disc.
monets

22Aug. ’19
41/5
5
3/8
1)
4’1/s 17-22 A. ’19
4’/t

2)

5
3°/t
4..5/
–
3
‘I,S

11-15 A. ’19
3-4
1r
41/_5
3It
4_1/
s

–
31/26’I4

4-8

A. ’19
3
1
Ie-4
4-
1
/2
3/8
4_5/
–
3’I1-6

19-24 A. ’18
2-‘/
2
1
/
2
_3
317/
es

4-6/8
–
5/-6

13-18 A. ’17
2

13
1
/6-
1
/it

2-‘/4
42142
4_t/t
–

20-24Juli’14
2
1
/-/
2’/-/
2
1
4-
1
/1
2/4
12/
s
24/
s

‘) Noteering van 23 Augustus.
5)
Het particulier disconto der
gemeentewissels
was in de afgeloo-
pen
week
/
a
pCi. hooger.

WISSELKOERSEN.

WISSELMARKT.

De daling van den Lonclenkoers bleef deze week aan-
houden. Toen er groote bedragen voor Indische rekening
ter
markt
‘kwamen, was plots alle kooplust veidwenen en
daalde de koers tot. 11.16; daarna trad een ‘verbetering in
en ‘sloot de koers op 11.33. Het flauwe Londen was natuur
–

lijk oonzank van de daling van de meeste andere deviezen:
Parijs 34-32-33.30. Stockhoim 66.3065.30:__65.45. Ko-
penhagen 59-58.30. Kristiania 62.80-62.40. Zwitserland
vrijwel stahi.el en. 47.40. Het Markenaanbod had weder de
overhand; de koers daalde tot 11.50. Heden waren wedei
groote orders voor buitenlandsehe rekening op de markt en
verbeterde de koers tot 12.90. Weenen circa 5%. Spanje
sterk gevraagd pl.m. 53; heden weder flink aangeboden; slot 51%. Pesos vast 113%-114.

KOERSEN IN NEDERLAND.

Data
Lond.n
I

Parijs
Berlijn
Weenen
Brunei
5)
New
York8)

17 Aug. 1919..
11.56
34.05
12.70
6.-
32.95
2.70
0
/8
18

1919..
11.44
33.45
11.60 5.75
31.90
2.70
1
1

19

1919..
11.40 33.30
11.80
‘5.40
32.05
2.70’/

20

,,

1919..
11.21k
32.60 12.30
5.40 31.75
2.69/8

21

,;

1919..
11.32v
33.20
12.-
5.40
31.70
2.70
1
/i
22

,,

1919..

Laagste d. w.
t)

11.16
32J0
11.50
540
3L60
2.69

Hoogste
,,

,, ‘)
11.59 34.40
1340
6.-
33.15
2.71
1
!2
15 Aug. 1919..
11.60 34.45
1390
6.25
3320
2.68’/

8

,,

1919..
11.57
34.45
15.22,
650
33.-
268’Ig
Muutpariteit
.
12.10ft
48.-
59.26
50.41
48.-
2.48’/

‘)
I’401eenng
te frtmsteraam. ”J
,’soLcenng to
t)
Particuliere opgave.

1) Noteering van
22
Augustus.

–

KOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN OP LONDEN.

Plaatsen en
Landen

,
–

Noteertngs.
eenheden
.

9 Aug.
1919
16
Aug.
.1919

–

Tijdperk
18-23 Aug.
1919
,
Laagste

Hoogste

–
23
Aug.
1919

Alexandri..
Piast.
p. X,
977/je

97
7
/to
97
1
/;
97’I
97’152

B. Aires’)..
d.p.gd.pes.
521/s
531/4
531/8
551/
54/it

Calcutta
. . . .
sh/d.p.rup.
118
1
/1s
1110s
1/10
1110r’z
1110

Hongkong
..
id.
p. $
3/8
1
!1
319
3
/
3/9
7
/4
3110 3110

Lissabon ….
d.p.escudo
27
7
!6
26/
25
8
!
27
1
/
26
1
/s
–

Madrid-

….
Peset.
p. L
22.83 22.33
20.88
22.29 21.95

8
Montevideot
d.p.peso
56
1
/s
56/s
58’1
58
6
/6
57′!,

Montreal..
..
$
per
£
4.52’/4
4441/
2

4.24
4.41′!,
4.38
1
/o
*R.d.Janeiro.
d.p.milr.
14
5
/,o
14
1
/

‘)
’14
11
182
14″/82
14110

Rome

……
Lires
p. £
38.93
39.64 39.55
40.05
39.95

Shanghai

. .
sh/d.p.tael
517
1
1
5/10 5/10
5110
1
!1
5/10
1
/s

Singapore
..
id.
p. $

.

214fs3
2/4
7
182
214
1
/s
2/4
5
/it
2/4
7
132

*Valparaiso..
d.p.pap.p.
9/8
9171
32

918/
nt

98tJ
921/,6

Yokohama
..
shfd.p.yen
2/3
1
/
2/316/os

213
1
!2
215
2/4
7
/it

• Koersen
van den dag
vooralgaande
aan de data in het
00010
vermela..
1) Telegrafisch
transfert.

2) Noteering
van 15Aug.

GOUD. EN ZILVER.

Sedert 29 Juli 1916 worden de dagelijksehe ontvangsten
en outtrekkingen van goud door de Bank ‘van Engeland
tijdelijk niet bekend gemaakt.

NOTEERING VAN ZILVER.

Noteering te Londen –

te New York

23 Aug. 1919 …….. 60
2
/8
1
)

113’/

16

,,

1919 ……..59
5
/s

112
1
/t

9

1919 ……… 58′!t

111
1
/8

2

,,

1919 …….. 56’/s

108

24 Aug. 1918 ……..49
1
/s

101’/s
25 Aug. 1917 …….. 447/t

,

88′!3
20 Juli

1914 ……..24″/,t

1) Noteering van 22
Augustus.

N.U.M.

Weekstaat der Nederlandsche rjitvoermaatschappij.’ – Voornaamste oosten in duizenden guldens.

Buiteni.
Debet
5
pCI. Credit
Data
Bankiers Schat-
Diverse
Schuld-
Dtver,e
kistbilj.
reken.
6)
brieven
reken.
1)

21
Aug. 1919..
3.810
58.650
1.249
17.164
41.402

14

,,

1919..
3.747 ‘58.650
1.216
17.164
41.332

7

,,

1919..
2.690 58.650
‘
1.207 17.164
41 25,8

31
Juli

1919..
2.415 58.650
‘

771
17.164
40.783
22 Aug. -1918.
.
1.075
43.100
60.300
14.313
82.263

6) Beide rekeningen
omvatten,
behaive,garantiewissels in porteteuiile
tot het
bedrag der buiteni.
,chatkistbiljetten, in hoofdzaak garantiewissels
in depbt bij
de
Ned. Bank.

16 Aug.191
9 ,, 191
2, ,, 191

28Juni1919
8.711
21′

1919
8.661
14

1919
8.522
7

1919
8.267

17 Aug.1918
7.&80
18

,,

1917
7.636

25Juli 19141
7.259
‘)
Sluitpoot der
octiva.

27 Augustus 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

803

NEDERLANDSCHE BANK.

Verkorte Balans op 23 Aug. 1919.

Activa.

Biuneni. Wis.{ ll.-bk.
t
57.578.645,10
sels, P’rom, B.-bk.

1.161.697,27
euz. in disc. Ag.sch. ,, 28.014.379,08

f

86.754.721,45
Papiero. h. Buiten!, in
disconto ……………………..
–
Idem eigen portef.. f 44.241.067,-
Af: Verkocht maar voor
debk.nognietafgel.
,,

–

44241067

. vr8ch.
Beleeningeu { ll.-bk. f163.511.745,49
mcl
in rek.-crt. B.-bk. ,, 11.971.165,77
op onderp. Ag.sch. ,, 64.775.692,44

f240.258.603,70
Op Effecten

……f235.025.003,70
OpGoederenenSpec ..5.233.600,-
,,

240.258.603,70
Voorschotten a. h, Rijk
…………….
,,

6.399.933,70

Munt enMuntmateriaal
Mûnt, Goud ……f 56.511.275,-
Muntmat., Goud .. ,,582.128.405,81

f638.639.680,81
Munt, Zilver, enz..

5.867.573,88
Muntmat., Zilver

Effecten
644.507.254,69

Bel.v.h,Ree.fonds,.

t

4.539.607,60
Id. van ‘/sv.h.kapit.

3.976.588,87’/
8.516.196,37’/,
Geb.enMeub. der Bank
…………….
,,

3,312.000,-
Diverse rekeningen
………………
,,

51.927.234,36

f1.085.917.011,27
I/

Passiva.
Kpitaal

……………………..
f
20.000.000,.-
Reservefonde

………………….
in omloop …………
in

omloop ……….

.
,
2.086.796,41
Rekening-Courant saldo’s:
Van het Rijk
…. f

–
Van anderen

….

64.563.291,53
64.563.291,53
Diverse rekeningen
………………
,,
6.722.498,33
1
12

f 1.085 .917.011,27 ‘1

Beschikbaar metaalsaldo…………..f
432.844.257,80
Op de ba8i8 van ‘Is m.taaldekking…. ,,
222.005.354,21
Minder bedrag aan bankbiljetten in omloop
dan waartoe de’Baak gerechtigd is .. ,,2.184.221.285,-

Verschillen met den vbrigen weekstaat:
Meer
Minder
Disconto’s

…………….

.
14.574.876,08I
Buitenlandache wissels……18.493.205,-
Beleeningen

…………..
6.252.802,54
t,’,
Goud

………………..
7.893.411,91
Zilver
………………..

.76.00S,SS’/,
Bankbiljetten
9.102.710,-
Part. Rek.-Crt. saldo’s
12.921.150,04’I,

Voornaamste posten in duisenden wuldens.

Dala
Goud
Zilver
2 °”
–
hellen
Andere
opeischbare
schulden

23 Aug.

1919
638.640
5.868
987.544
66.650
16

,,

1919

..,
646.533
5.792
996.647 79.149
9

,,

1919
646.533
5;822
1.004.122
76.992
2

1919
646.539
6.089 1.022.892 68.751
26 Juli

1919
651.403
6.417
1.003.290
70.823
19

,,

1919

..,,
651.403
6.635
1.010.346
70.147
12

1919
652.622
6.982 1.015.918
66.429
5

,,

1919

..
657.716
7.507
1.024.922 59.968
28 Juni

1919

..
657.722
8.214 1.018.076
73.433
21

1919

..
662.602
8.702
1.001.959
83.591
14

1919

..,
661.969
8.492 1.009.394
67.100
7

,,

1919

…
661.969
8.175 1.015.654 79.187
31 Tvlei

1919

..
661.969
7.938
1.025.962
85.180

24 Aug.

1918

….
707.424 7.953
922.122 69.883
25 Aug.

1917

. .
…
656.911 7.375 766.667 70.081

25 Juli

1914

,…
162.114 8.228
310.437
6.198

D

Dlsconfr/.

Belee.
Beschik.
baar
Dek-
kings.
.
Hiervan
Totaal
Schatkist-
ningen
Metaal-
percen-
promes,en saldo
lage
rechtst reeks

23 Aug. 1919
86.755 28.000 240.259
432.844
61
16

1919
101.330
40.000 234.006
436.277
61
9

,,

1919
107.751
52.000
234.038
435.244
60
2

1919
119.252 65.500
239.220
433.810
60
26 Juli 1919
112.536
66.500 208.158
442.070
61
19

,,

1919
113.747.
61.000 208.275
441.012
61
12

1919
117.136
69.000
210.762
442.197
61
5

,,

1919
113.156 69.000
217.128
447.269
61
28 Juni 1919
108.940 59.000
225.185
446.657
61
2E

1919
109.648
64.000 202.859
453.176
62
14

1919
103.179
57.000 203.703
454.785
62
7

1919
118.617 72.000
216.039
450.799
61
31 Mei’1919
117.372 72.000
234.150
447.302
60

24Aug.1918
72.204
55.000
100.660
516.194
72
25Aug. 1917
31.951
21.000
74.621
495.884
79

25 Juli 1914

1

87.947 14.300
61.686
43.521
1
)
54
‘)
Up
de basi, van
5/
metaaldekking.

Uit de bekendmaking van den Minister van Finan-
ciën blijkt, dat uitstonden op:

1

16 Aug. 1919
23 Aug. 1919

Aan schatkistpromessen
f 391.840.000,-
f 376.800.000,-
waarvan rechtstreeks bij
de Ned. Bank geplaatst
40.000.000,-
28.000.000,-
Aan schatkiatbiljetten
81.536.000,-
,,

81.521.000,-
Aan zilverbons

………
,,

42.915.623,50
,,

41.727.279,-

JAVASCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldens.

Naast de per mail ontvangen gegevens wordende telegrafisch
bekend geworden totaalcijfers der obligo’s en uitzettingen en
het beschikbaar metaalsaldo van latere data opgenomen.

Data
Goud
Zilver
Bk.
1
,ehle n
Andere
opehschb.
schulden

16, Aug. 1919…..
*0*
‘
iT000
*0* *0* 344.000
**
*
34.4.500

132.360
6.553 240.173

.97.9iï’
129.532
.

7.332
234.793. 100.958

9

,,

1919……….
2

L919……….

14

1919 …….
129.536
7.292
232.597.

101.605

28

Juni 1919 ……..

7

1919 ……
128.729
7.684
226.384

105.696

21

1919

…….

17 Aug. 1918 ……
103.919
12.668
185.216

73.345
83.277
17.879
175.430

46.046
18

,,

1917 ………

25

Juli

191.4 ……..
22057
31.907 110.172

12:634
Wiasels,
Diocre
Beschik.
Dek.
uata
Dis-
bu,ien
2dec.
re
C’
baar
kings.
conto’s
N..Ind.
betaalbaar
ningen
ningen
t)
metaal-
,ala’o
percen-
lage

207.000

.

78.500

*0*

186.500

*0*

771500

***

190.000

*0*

78.250

*0*

15.356 75.536 16.067 71.478

41
21.576 74.141 12.828 69.883

41
18.742 73.795 12.796 70.169

41
18.611 74.378 10.027 70.233

41

24.259 70.855 25.947 65.082

45
31.877 60.521 22.611 57.108

46

6.395 47.934

2.228

4.842
2
)

44
S)
Op
de basis van
2
15
meteoldekking.

SURINAAMSCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden auldens.

Data
Metaal
Circulatte
Andere
opeischb.
ichulden

1 1
Disconto’, Div. reke.
ningen’)

‘
Juli

1919

..
933
1.565
953 1.516
405.
14 Juni 1919

..
1.026 1.489
902
1.414
151
7

,,

1919

..
1.023
1.540
873
1.408
‘

144
31 Mi

1919

..
1.021
1.460
‘745
1.382 139

6 Juli

1918

..
668
1.520
771
1.163
600
7 Juli

1917

,.
760
1.248
960 895
616

28 Juli

1914

..
645 1.100 560
735
396
‘)
Ziluitpost der

804

ECONOMISCH-STATISTISCHE
BERICHTEN

27 Augustus 1919

• BUITENLANDSCHE BANKSTATEN.

Aan het eind van ieder kwartaal wordt een overzicht gegeven

van enkele niet wekelijks opgenomen bankstaten.

BANK VAN ENGELAND.

Voornaamste posten, onder bijvoeging der Currency Notes,

in duizenden pond sterling.

Currsncy Notes.
Data

Metaal

Circulatie
Bedrag
1
Gouda’.
1
Gov. Sec.

20 Aug. 1919 88.269

79.501 334.272 28.500 318.736
13

1919 88.288

79.723 338.777 28.500 322.782
6 ,,

1919 88.312

80.128 340.441 28.500 324.327

30 Juli 1919 88.415

79.387 338.787 28.500 323.327

21 Aug. 1918 68.665

56.749 267.005 28.500 2’44.359

22 Aug. 1917 54.153

39.934
1
173.600 28.500 146.874

22 Juli 1914 40.164

29.317

Data
Gov.
Sec.
Other
Sec.
_________

Public
Depos.
Other
Depos.
Re-
serve

Dek-
kin93.
percen-
tage
1)

20Aug.’19
26.418 83.015 23.397
95.219
27.218
22,94

13

,,

’19
21.390
81.223 22.455
89.158.
27.014
24,20

6

,,’

’19
33.675
80.493
22.935
99.845
26.634 21,70

30 Juli ’19
43.144
81.746
17.881
116.554 27.478 20e/8

21 Aug.’18
58.422 98.951
33.698
135.996 30.366
17,90

22 Aug.’17
56.483
100.889
44.701 100.889
32.669
19,-

22Juli
’14
11.005 33.633 13.735
42.185
29.297
52
5
ls

0
Verhouding tusechen
Reserve
en Deposite.

DUITSCHE RIJKSBANK.

Voornaamste posten, onder bijvoeging der Darlehens-

kassenscheine, in duizenden Mark.

a a
,,

,
e aa
Daarvan Goud
Kassen.
schein’e
___________

Circu-
lviie

Dek.
kings-percen-
tage
‘)

22 Aug.1919
1.124.888
1.095.137
8.463.003 28.141.793
–

34

15

.1919
1.126.255 1.096.662
8.582.324 28.443.137
34

7

,,

1919
1.127.691 1.108.010
8.703.329 28.856.613
34

31 Juli

1919
1.129.127 1.109.348
8.824.334 29.268.889
34′

23 Aug. 1918
2.467.833 2.348.046
1.990.788
13.111.329
34

23 Aug. 1917
2.494.576 2.402.850
567.538
8.977.977
34

23 Juli

1914
1.691.398 1.356.857 85.479 1.890.895
93

t)
Dekking
der circulatie door metaal en
Kassenscheine.

Dato
Wissels
Rek. Cr1.

Dorlehenskassenscheine

Totaal
!° kas hij
uitge-
I

de Reicha,
geven
honk

23 Aug. 1919
27.952.434
7.541.489
*5*

15

1919
26.410.137 6.282.357
20.360.000
8.560.100

7

,,

1919
28.545.490 8.322.242 20.622.700
8.681.100

31 Juli

1919
30.680.853
10.862.127
20.851.500
8.802.600

23 Aug. 1918
15.958.496 8.154.768
10.028.400
1.974.300

23 Aug. 1917
11.066.859
5.874.854
5.547.700
551.100

23 Juli, 1914
750.892
943.964
–
–

OOSTENRIJKSCH-HONGAARSCHE BANK.

‘Voornaamste posten in duizenden Kronen.

Metaal en
buiten!.
Disc, en
Bijzondére
schuld van
Bank-
–
Rek. .Cr1.
Data
goud.
l’e-
Oostenrijk
biljetten
saldi
–
usissds
ningen
en Hongarije

7Aug.’19 1)328617
11.852.933
32.954.000
42.296.165
6.545.206

31Juli’19
328.103
11.865.169
32.954.000 42.353.777
6.467.030

23

,, “19
328.122
11.643.393
32.954.000 41.534.534
6.760.505

15

’19
327.733 11.606.078
32.954.000 41.378.527
6.922.798

23 Juli’14
1.589.267
954.356
–
2.159.759
291.270
t)
waarvan
262.241 goud, 9.919 bwten1andsce gouawsssels en
munt- en muntmateriaal zilver.

BANK VAN FRANKRIJK.

Vnnrnn.n.mjatA nnqt,en in duizenden franos.

Data
Goud
Waarvan
in het
Buitenland

‘
Zilver
Te goed
in het
Buitenland

Butt.gew.
voorsch.
old. Staat

21Aug.’19
5.572.285
1.978.278
297.685
907.892
23.500.000

14

,,

’19
5.572.149
1.978.278 298.484
.
908.657 23.300.000

7

,,

’19
5.5Q7.649
1.978.278 298.860 874.118
23.400.000

31 Juli ’19
5.567.076
1.978.278 299.880
897.352 23.300.000

22Aug.’18
5.434.831
2.037.108
319.173
1.572.721
19.150.000

23Aug.’17
5.309.717
2.037.108
260.331 717.050 11.025.000

23Juli’14
4.104.390
–
639.620
–
–

Wisselö
Uitge.
stelde
Wissds

Belee-
ning
Bankbil-
jeiten

Rek. Cr1.
Pont’
culieren

‘
Rek.
Cr1.
Staat

.
912.437
726.803
•
1.251.568
35.064.119 2.969.322 56.899

944.194
734.339 1.262.572
35.151.564
2.879.171
86.375

!
923.410
741.621
1.272.000
35268.465
2.865.144
87.041

945.253 750.617 1.247.169 35.024.725
2.919.886
48.801
0
871.123 1.066.088
829.814
29.423.826 3.715.699
162.078
567.412 1.173.013 1.113.577
20.468.568 2.715.700
17.901

1.541.080
–
769.400
5.911.910 942.570
400.590

SOCITÉ GÉNRALE DE BELGIQUE.
t)

Voornaamste oosten in duizenden francs.

1
Data
1

Metaal
mcl.
buitenl.
saldi

Belcen.’
oon
huilen!.
vorder.

[
Beleen.
van prom. d.
provinc.
i

1
wissels
en
heleen.

Circu-
laSte

.Rek.
Cr1.
saldi

17Oct. ’18
1.216.753
100.082
480.000
97.728
1.507.912
377.440

10

,,

’18 1.219.743
100.021
480.000
100.040 1.508.011 382.595

3

,,

’18
1.144.781
100.011
480.000
95.287
1.452.612
358.318

26Sept.’18
1.145.778
99.982 480.000 101.783 1.452.948
365.452

18Oct. ’17
476.043
90.903
480.000
100.351
1.172.474 91.204

19 Oct. ‘161
352.8721
76.0
.
331480.0001
39.8341
828.739
110.068
1)
Sedert einde 1914
met
de
functie van circulatiebank
belast.

VEREENIGDE STATEN ‘VAN NOORD-AMERIKA.

‘FEDERAL RESERVE BANKS.
Voornaamste oosten in duizenden dollars.

Data
Goud
•

Waarvan
voor dekking
F. R. Notes

Waar-
van in
hei bui-
tenland

Zilver
cle.
•

F.R.
Notes in
I

eircu.
latie

1 Aug. ’19
2.088.475
1.183.304
–
67.852
2.506.820

25Juli

’19
2.095.151,
1.233.018
–
65.872 2.504.497

18

’19
2.112.100
1.247.100
–
65.381
2.512.048

11

’19
2.111.824 1.277.467
–
68.387
2.538.127

2 Aug.

’18
1.980.896
939.811
9 696
54022
1.906.465

3Aug.

‘171
1.367.673
477.235
52.500 55.709
540.785

Algem.

Totaal
•
.

Waar-
van
Dek-
kings-
Goud-
dekking
Data
Wissels
Deposito’ s
Kapitaal
percen-
eircu-
______________

lage’)
laile

1 Aug. ’19
2.222.730 2.585.798
83.532
51,3.
47,2.

25Juli

1
19
2.243.158
2.487.056
83.317
47,9 49,2

18

,,

’19
2.200,428 2.626.690
82.958
48,9
49,6

11

’19
2.296.348 2.683.427
82.851
45,3
,

50,3

2 Aug.

’18 1.480.104
2.090.397.
76.518
66,8
49,3

3Aug.

‘171
305.131
1.395.974′
1

57.881 74,6
88,2

*) Verhouding tusschen: den totalen goudvoorraad, zilver etc., en de
opeischbare schulden:
F R.
Notes en netto deposito’s met inbegrip van
het kapitaal.

PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ HET
FED. RES.. STELSEL.,
Voornaamste oosten in duizenden dollars.

Data
Aantal
Totaal
uitgezette
Reserve
hij de
Totaal
Waarvan
ilme
banken
gelden en
F. R. banks
depositos
deposit,
beleggingen

25Juli ’19
769
14.379.983
1.318.281
12.737.991
1.789.774

18 Juli’ ’19
769
14.483797
1.309.136
12,895.839
1.766.815

11

’19
770
14.501.916 1.335.020 12.925.462
1.763.394

3

,,

’19
773
14.499.413
–
1.269.102
12.871.212
1.758.103

26 Juli ’18
725
12.668.369
1.150.922
11.132.555
1.426.697

27
Augustus 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

805

EFFECTENBEURZEN.

Amster.da.m, 23 Augustus 1919.

De internationale .beu,rzen hebben gedurende de achter
ons liggende bcrichtsperiode bijna alle een apathische hou-
ding te aanschouwen gegeven. Voor een groot deel moet
dit worden toegeschreven aan den desolaten toestand,
waarin de ‘deviezenkoersen van vrijwel alle landen, niet uit-
zondering dan van Amerika, zich bevinden. En toch was
de tendens op de foadsenmarkt ite New York ook ‘geenszins
opgewekt te noemen. Dit behoeft geen verwondering te
wekken, indien men bedenkt, dat ook de Vereenigcle Staten
den terugsiag ‘van de daling in vreemde valuta’s geducht
hebben te ondergaan. De aankoopen voor vreemde rekening
kunnen natuurlijk niet op eoo groote schaal geschiedep, als
anders het geval ware geweest, fterwijl aan den anderen
‘kant rekening moet worden gehouden met de noodzakelijk-
‘heid van liet verstrekken van credieten aan het uitgeputte
Europa, ondanks het fcit, dat in vele kringen zelfs de
grootste Europeesche naties ‘niet meer als volwaardig wor-
den beschouwd, getuige de uitspraken van een Vanderlip.
De geldmarkt te N e w Y o r k is thans wel weder in
normale banen tei
–
uggeleid, hoewel natuurlijk nog steeds
de, mogelijkheid van tijdelijke stroefheid blijft bestaan,
‘vooral nu ‘de oogst langzamerhand zijn eischen zal gaan
stellen. Doch het valuta- en credietvraagst,uk vercischt alle
aandacht, waarbij dan nog komen de moeilijkheden met de
arbeidersgroepeii. Weliswaar zijn deze moeilijkheden vo6i–
loopig als overwonnen te beschouwen, doch ‘het broeit en
gist in breede lagen der ‘bevolking, zoowel bij de betrok-
kenen bij de spoorweg- als bij die der indus’trieele onder-
nemingen. Zoo men niet meer bevreesd ‘is voor oneontro-
Icerbare experimenten op het gebied van socialisatie der
bedrijven, men is er zich te ‘goed van bewust, dat ‘de winst-
marge der ondernemingeii voortdurend kleiner zal moeten
worden, dan dat er aan,leiding zou worden gevonden tot het opdrjven der koersen in al te sterke mate. Voor som-
mige maatschappijen echter liebbon deze o’erwegingen
min-
der sterk gogoiden; van deze moeten ‘in de eerste plaats de
‘seheepvaautmaatschappjen worden genoemd. De Vereenigde
Staten zijn gedurende den oorlog op het gebied der handels-
marine met geweldige schreden vôoru’itgegaan en al o-
gen cie ‘vrach’ten dan ook al van het ‘hoogste peil,.waaiop
zij zich gedurende den oorlog hebben bevonden, eenigszins
zijn gereageerd, zij zijn toch nog van zoodanigen aard, dat
een zoer ruim winstbedrag door de betrokkenen ‘kan worden
gerealiseerd. Men heef.t dan ook voortdurend kunnen op-
merken, .dat bij een herstel der New Yorksche markt b.v.
Marinewaarden zioh steeds vooraan bevonden en dat de
grootste koersverbeteri’ngen in deze fondsen werden be-
reikt. Daarentegen waren
,
industrieele waarden meestal
‘ongeanimeerd gestemd, ondanks ‘het feit, dat b.v. de staat
van onuitgevoerde orders •der Steelt’r.ust ‘over de afgeloopen
maand een vrij belangrijke toename heeft aangetoond. Het
dringt echter langzamerhand tot de gedachten door, dat
‘de bestellingen uit Europa, welke men gedacht had te ont-
vangen met het oog op de reconstructie der verwoeste ge-bieden, heel wat langzamer zullen binnenkomen, dan oor-
spronkelijk werd ‘verwacht, ook al in verband met de moei-
lijke kwestie, op welke wijze deze orders voldaan zullen
moeten worden. In financieele ‘kringen schrikt men dan
ook al niet meer zoo sterk terug voor het clenkbeeld van
creclietverleeniug op groote ‘schaal; men Lziet in, ‘dat dit de
eenige manier is, om ‘den afzet van Amerikaansche voe-
dingsmiddelen en materialen te verzekeren.
De markt te L o n d en heeft een onregelmatig, verloop
‘gehad. Aan den eenen ka’nt werd de beurs gedrukt door
de ‘vraagstukken, die de valuta-kwestie ook hier opwierp
(het Pond Sterling is in het buitenland op bijna onrust-
barend snelle wijze tei’uggeloopen), aan den anderen kant
werd de ‘markt gestimuleerd door de opheffing van de bepa-
‘I’ingen omtrent den handel in buitenlandsche fondsen, die
tot nu toe op de beurs te Londen hebben bestaan. Thans
kunnen weder alle waarden, behalve Duitsche, öp de beurs
te Londen worden verhandeld, zoodat vermoedelijk ook bin-
nenkort de arbitrage weder in ruimeren omvang ter hand
genomen zal kunnen worden. Vooral dit laatste feit ‘had
een gunstigen invloed op de Amerikaansche afdeeling.
Voorts waren rab’berwaarden Vrij goed gezocht en reageer-
den peti’oleum fondsen eenigszi.ns in verband met ‘de lgere
prj’zeu, ‘die New York voor aandeelen Koninklijke Petro-
leum Maatschappij telegrafeerde. Daarentegen bestond een
gedecideerd geanimeerde tendens voor textielwaarden,
waarbij vooral aandeelen Fine Cotton Spinners, Calico
Printers, British Cotton & Wool Dyers, enz. vooraan ston-den. Thans echter schijnt de markt eeni’gszins vermoeid te
zijn, vooral tengevolge van de snelle wijze, w&arop de rij-

zing.in ‘de hier genoemde papieren-heeft plaats gehad, doch
de ondertoon is desniettemin zeer vast gebleven.
– Te B e rl ij n was dle stemming echter gedecideerd flauiw
te noemen, in de eerste plaats tengevolge van de geweldige
daling, die de Duitsche valuta in het buitenland heeft moe-
ten ondergaan. Naar het schijnt is aan deze reactie niet
alleen het vooruitzicht op inlevering en eventueele’verwi’s-
seling of afstempeling der oude biljetten schuld –
een onderwerp waaraan in ‘dit tijdschrift nog eene
bespreking gewijd zal ‘worden. Het staat toch nog
niet eens vast, of een ‘dergelijke verwisseling wel zal
plaats hebben, getuige de uitlatingen in deskundige
kringen gedurende de laatste dagen en gezien de technische
‘moeilijkheden, die aan een en ander zijn verbonden. Doch
in’ de eerste plaats moet Duitschland op het oogeablik ge-
weldige sommen over de grenzen zenden om in zijn be-
hoeften, ‘vooral aan voedingsmiddelen te voorzien,
in:
de
tweede plaats worden van het Rijk zeer groote, en niet de
minst kapitaalkrach’tige gedeelteli, ‘afgescheiden en ten
slotte trachten zeer velen zich te sauveeren voor de gevol
gen van een zware vermogensheffing door huii bezit hetzij
te rea’liseeren en de opbrengst op de een of andere wijze te
beleggen, waarbij den fiscus moeilijkheden in de opsporing
in ‘den weg gelegd kunnen worden, hetzij hun vermogen
over de grenzen in neutrale landen te brengen, meestal
dan in den vorm van bankbiljetten. Op deze wijze ontstaat
een voortdurend en steeds aanswellend aanbod van Duit-
sche valuta in het bjiitenlaud, waar tegenover niet vol-
doende vraag Ican worden gesteld en ten opzichte waarvan
interventie-aankoopen’ ook geen voidoenden steun zouden
kunnen verschaffen. Bovendien zouden dergelijke inter-
ventie-aankoopen een zijdelingsche aanmoedigiug beteeke-
nelf voor hen, die op deze wijze ,,Steuerflucht” bedrijven
en het valt derhalve te voorzien, dat itat aan het tijdstip,
waarop althans vaststaat, ‘wat met de Duitsche valuta zal
gehhieden, ‘de tendens ongeanimeerd zal blijven. Van de te
nemen maatregelen hangt het af, welke richting deze valuta
in ‘de toekomst nog zal inslaan en het is dan ook niet meer da’n natuurlijk, dat in de leidende krin’gen geaarzeld wordt
met het nemen van een definitief besluit, al •isiedere dag
uitstel dan ook ddn van groote directe schade voor het
Duitsche Rijk.
Vooral de oor’logsleeningen hebben zwaar onder den druk
van deze overwegingen geleden. Nadat vr eenigon tijd
de koers dezer obligaties, ok al onder den stimuleerenden
invloed van muterventie-aaukoopen, vrij sterk was gemon-
teerd, is gedurende de achter ons liggende berichtsperiode
weder een daling ingetreden, die het geheele vroegere her-
stel aoo goed als weggevaagd heeft.
Qok industrieele aandeeleil waren overwegend aangebo-
den. .Alleen, de hier ter plaatse reeds vroeger genoemde
obligaties uit de grensgebieden werden bij voortduring
ge-
–
zocht en waren hooger genoteerd, ‘naarmate de berichten
uit het buitenland een verdere daling van ‘de Markenvaluta
te aanschouwen ‘gaven.
Van de overige internationale beurzen is deze week geen
nieuws van eenige beteekenis bekend geworden.
T e o n z en t was het opmerkelijke van de
staatsfondsen-
markt
de buitengewoon geanimeerde tendens, welke op
dea laatsten dag der ‘berichtsperiode voor inheemsche staats-
fondsen heeft ‘bestaan. De reden hiervoor moet worden
gevonden in de omstandigheid, dat bij het doorvoeren ‘van
de voor te stellen belasting op de waardevermeerdering van het bezit tevens zal worden voorgesteld den belastingscluil-
digen de faculteit te ver.leenen hun verplichting te voldoen
in ,coupures van de Nederlandsohe staatsleeningen, tot ver-
schillende koersen, in verband met het rentetype. Nadat dit
middel reeds langen tijd van ‘verschillende zijden was aan-bevolen als vrijwel het eenige, waardoor de ‘koers van onze
Nederinnd’sche staatsschuld althans op peil gehouden zou
‘kunnen worden, schijnt de Minister thans gevolg te heb-
beu gegeven aan ‘den ‘herhaaldelijk gegeven raad en zal de
toepassing vermoedelijk binnen ‘kor,ten tijd worden doorge-
voerd. Vooral’ de 4Y
2
pOt.-soorten konden van het gunstige
vooruitzicht profiteeren en stegen in een voor dit rustige
fonds vrij aanzienlijke mate.
yan bui.tenlandsche soorten waren Russen wat meer ge-
vrâagd,’ eensdeèls in ‘verband met de berichten omtrent
overwinningen op de legers der Bolsjewiki’ en de daaruit
ontstane hoop, dat te eeniger tijd dit rgi’me ten val ge-
bracht zal ku’nnen worden, ancierdeels als gevolg van de
hierboven’ medegedeelde opheffing der beperkende bepalin-
gen omtrent den handel in buitenl’andsche fondsen op de
bèurs te Londen,- waardoor de mogelijkheid van arbitrage
weder geopend is. Waar Russischeschu’ldbrieven te Londen
stëeds liorger noteerden dan te onzent, ging men er toe
over, hangeiide de beslissig omtrent een eventueele: arbi-

806

-ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

27 Augustus 1919
tra,ge; thans reeds diet niveau meer in overeenstemming met

het buitenland te brengen.
Oostenrijksche en andere soorten bleven wat meer op den
achtergrond, met zeer kleine omzetten en geen variaties
van beteekenis.

•

19 Aug. 22Aug. 25 Aug.g0f
dalin

5
0
/0
Nwd. W. Sch. .
•

93i/

9214

95/io +
2’I8

434
0
/0 ,,

,,
,,

1916
89
3
4

90

93

+
31
/
4

4

0/
t
, ,,

,,

,,

1916

81113
82
1
/i

84

-1-
21io
3

0
10 ,,

,,

,,

. . . .

68V

__
i

688/
4

688/
4

11

3

o/
o
,,

,,

,,

….

60

60

60/s
+
5/

234
0
/0
Cert. N. W. S…..
51
1
1
4

51

51112 + 1/4

5
0/
Oost-Indië 1915
• …

951/
3

953/4

95/2
4
0/
Hongarije Goud . .. . 2V/s

24/g

24/o
4
0/
Oostenr.Kronenrente 151/
8

157/10
15
1
/io
+
71

5
0/
Rusland•1906 …… 42
1
/s

33

33

– 9
1
h

434
0/
Iwangorod Dombr… 22/8 24
1
/4

25
7
/8 + 31/4
4
0/
Rusland Cons. 1880 229/le 24

26

+ 37/

4
01 Rusl. bij Hope & Co. 24/

26
1/4

27
5
I1,
± 3
4

0
/
0
Servië 1895 ……..4l
1
/
a

41)18

41
1
/o
434
0/
China Goud 1898 . . ,711/

70/4

70/4 –
1/
8

4 °/Japan 1899 ……..69/a

6910

–
4
0/
Argentinië Buiteni..
67
7
18

678/
4

68’14
± /8

5

°Io
Brazilië 1895 ……71/&

7110

71/
5

o
h

,,
– 1913 ……72/4

72I4

–

Een geheel ‘ander verloop heeft de locaie markt gehad.
Na de meerendeels zeer groote avances der laatste maan-
den schijnt een tijdperk van vermoeidheid te zijn ingetre-
den, waarbij de minste oorzaak aanleiding wordt tot min
of meer heftige dalingen. Het spreekt vaflzelf, dat aller-
eerst de
cultuurafdeeling
hiervan de gevolgen heeft moeten
ondervinden, waar deze markt wel het object van de groot-
ste rijzing gedurende de achter ons liggende maanden is
geweest. Weliswaar viel ook thans nog geen sensationeele
daling te constateeren, doch de omzetten zijn op zeer sterke
wijze verminderd, terwijl de koersen, in vergelijking met
de vroeger behaalde, toch wel eenige verminderingen ti aan-
schouwen hebben gegeven. Bepaald ongunstige berichten,
met betrekking tot de suikerverkoopca of ‘tot moeiljkhden
met de arbeiders circuleerden wel niet, doch aan den ‘ahde-
ren kant geraakte de markt gewend aan de herhaalde mede-
‘deelingen omtrent goede suikerprijzen en ruime oogsten en
richtte de •spectrlatie het oog meer op andere objecten.
Hierbij kwam, dat, waar de bona-fide aankoopen wel reds alle langen tijd geleden plaats hebben gehad, ‘tegen som-
mige aanvallen van baisse-groepen (al kunnen deze gens-ains krachtig worden genoemd) niet
da
noo’digè weerstand
kon worden geboden, terwijl ten slotte de betrekkelijk hooge
stand van den prolongatiekoers niet stimuleerde tot het
entameeren van nieuwe speculatieve affaires. Tengevolge
van ‘deze reeks van oorzaken ontstond een zekere loomheid,
die echter nauwelijks in staat was, aanmerkelijke koers-
verschillen in ‘het leven te roepen. Zelfs ‘konden aandeelen Handelsvereeniging ,,Amsterd’am” nog een verbetering ten
opzichte van het slot der ‘vorige berichtsperiode aantoonen.
Bepaald ongeanimeerd is de’
petroleurnlnarict
geweest. De
lagere koersen, die New York zond, werden hier gereedelijk
overgenomen, zelfs in versterkte mate, in verband met de
loome houding van ‘de geheele markt te onzent. Vooral aan-
deel’en Koninklijke ‘Petroleum Maatschappij moesten een
zeer groot ‘deel vah het vroeger behaalde koers-avancein-
boeten, waarbij niet slechts de aandeelen der dochtermaat-
schappijen, doch ook aandeelen Geconsolideerde in gevoe-
lige mate werden .medegesleept. Weliswaar kon aan ‘het
slot der week een verbetering intreden, doch deze was niet
bij machte het gansche verlies weder te doen inhalen.

Op de
rnbberrnarkt
‘bestond daarentegen een veel betere
stemming. De omzetten gaven hier weliswaar niet ‘den
toon aan, doch de koersen konden zich alle zeer goed hand-
haven. Vooral aandeelen Amsterdam Rubber werden tot
eenigszins hoogere prijzen uit de markt genomen, zoodat
het gedurende deze berichtsperiode gedeclareerde dividend
ad 20 pOt. niet geheel van den ‘koers werd afgetrokken,
terwijl overigens een’ige der minder courant verhandelde
aandeelen in de algemeen betere stemming konden deelen,
b.v. – aandeelen Kendeng Lemboe.
Hetzelfde valt te vermelden omtrent de
tabaksmarkt,
waar de meeste soorten een, zij ‘het bescheiden, verbeterihg te sanschoiiwen hebben gegeven. Ware de gan’sche tendens
ter beurze niet naar den bomen kant geneigd geweest, dan
zouden zich in deze af deeling vermoedelijk veel grootere
omzetten hebben ontwikkeld. Thans bleef de handel be-
perkt tot eenige •der meest courante en vooraanstaande
soorten, die echter alle goeden kooplust konden ontmoeten.
Op de
inijnafdeeling
ontistond voorbijgaand een ge leven-
dige interesse voor aandeelen Algemeene Exploratie Maat-

schappij, vermoedelijk als nagalm op de de vorige week
voor

het

voetlicht

gehaalde

aandeelen
Redj ang-Lebong,

welke belangstelling echter
xeeds spoedig
tot het verleden
behoorde.
De markt voor bi’nnenlandsche
industrieele

aandeelen
gaf voor enkele soorten, b.v. Philips’
Gloeilampen
Fabrieken,

gevoelige koersverliezen te aanschouwen.

19Aug.
22 Aug.
25 Aug.R0F
zing

Amsterdamsche Bank
;
199
199
1
fa
199
8
/
+
3/4

Ned.Handel-Mij.cer’t.v.ftand
225
225
8
/4
223
/1
– 1112
Rotterd. Bankvereeniging..
150
1
14
150
1
/
151
+
0/4

Amst. Supertosfaatfabriek..
169
1
I2

‘
lGS/a
168/8
–
Is
Van Berkel’s Patent ……
154
153
1
/8
153
1
10
– 7/8

Insulinde Oliefabriek

….
265
1
/
274 ‘/
269’/i
+
4.
Jurgens’ Ver. Fabr. pr.aand.
101/16
101’/io
1018/8
+
3/is

Ned. Scheepsbouw-Mij…..
Philips’ Gloeilampenfabriek
R. S. Stokvis
&
Zonen
Vereenigde Blikfabrieken..
Compania MercantilArgent.
Cultuur-Mij. d. Vorstenland.
Handelsver. Amsterdam
Holi. Transatl. Handelover.
Linda Teves& Stokvis
VanNierop&Co’s Handel-Mij
Tel.
&
Co’s Handel-Mij
Gecons. Holl. Petroleum-Mij.
Kon. Petroleum-Mij . ……
OrionPetroleum-Mij…….

‘Steaua Romana Petr.-Mij…
Amsterdam-Rubber-Mij…..
Nederl.-Rubber-Mij . …….
Oost-Java-Rubber-Mij. Deli-Maatschappij

……..
Medan-Tabak-Maatschappij.
Senembah-Maatschappij

*
cx div. 20
O
/o.

De
scheepvaartonarlGt
was doorgaans vast gestemd, zon-
der dat ‘het nochtans tot omvangrijke zaken kon komen.
In een enkel geval’ is slechts een koersverlies te constatee-
‘ren, hetgeen dan echter, b.v. bij aandeelen Hollandsche
Stoomboot Mij., meer moet. worden toegeschreven aan ge-
brek aan belangstelling, dan aan eenig aanbod. Doorgaans heeft deze afdeeling ter beurze een rustig, doch vast voor- –
komen behouden.
Mizing
19Aug. 22Aug. 25 Aug.g0f

Rollaud-Amerika-Lijn

45/1

4528/
3
451

+ 1 –

gem.elg 426’/ 431

429’/ + 3
Holland-Gulf-Stoomv.-Mij.. 305

305

300

– 5
Hol!. Alg. AtI. Stoomv.-Mij. 177/g 178
1
1, 178

+
‘i
E[ollandsche Stoomboot-Mij. 225
1
/ 223’/ 224

–
Pl3
Java-China-Japan-Lijn…. 336
1
/2
334

311

+ 4’/,
Kon. Hollandsche Lloyd .. 200

198
1/3
201

+ 1
Kon. Ned. Stoomb.-Mij.. .. 259’/

257
1/2
259
1/
4
– /
2
Kon. Paketvaart-Mij. …. 248V 253

253

+
4
‘I’
Maatschappij Zeevaart …. 34

335
1
1 344

+
4

Nederl. Scheepvaart-Unie.. 301

303

303

+ 2
Nievelt Goudri’aan ……584

584

584
-Rotterdamsche Lloyd …… 312/4 312

315

+ 2’/
Stoomv..Mij … Hillegersberg” 347 ‘j 350

350

+ 2
1
1 –
,,Nederland” – . 348

350

350

+ 2
,,Noordzee” . . 175
1
/

175/o 174/o – /s
,,Oostzee” …. 390

388

388

– 2

De
.Anserikaansche af deeling
trok slechts uiterst geringe
belangstelling, tengevolge van de storing in het telegrafisch
verkeer, waardoor het vaak gebeurde, dat de New Yorksche
slotkoersen twee dagen te laat in het bezit der Amsterdam-
sche beurs kwamen. Dit stimuleerde den handel natuurlijk niet, waarbij dan nog kwam, dat de noteeringen, indien zij
bekend werden, meestentijds lagere koersen te aanschou-
wen gaven. Ook hierin echter is dp den laatsten da’g der
berichtsperiode een wijziging ten goede ingetreden.

–

19 Aug. 22 Aug. 25 Aug.R50f

American Car & Foundry. 131
1
/ 127

131

–
1
/2
Anaconda Copper ……..153

151
0
/4 154/, + l’/,
Un. States Steel Corp…..1071/
4
106

108/16
+ 10/10′

Atchison Topeka …….. 97’/jo 97
97
1
I16
–
lo
Southern Pacific ……..102’/& 100
1
/o 10218/16 + /
00
Union Pacific …………136
1
/8 136 136
1
/8
Int.Merc.Marine afgest ….. 54’/

5413/je 60/o + 6V4
prei

164

163
1
/i
167/4 + 33/4

De
geldonarkt
bleef onveranderd vast; geld op prolon-
gatie 5 pOt.

–

–

177/4 177/4 177/4
684’/,
668
661)/2
—23
524
519′
517’/
135’/2
l34/o
134/
–

331

‘
3338/
4

3351/,
+4’/’
28.5
–
287/4
284V1
–
0/,

556
566’/ 563′
±
7

144/g
l4lVs
141.
–
38/
s

236’/,
235’/
237
+
‘/2
185’/2
184
184
–
11/
a

164’/2
161V
162
–
2’/,
333/
4

330’/a
332’/2
–
8/
4

726’/o
727
‘
742
+
15V,
100
99/4 99/o
1
/8
–

180
174/’
175
—5
247’/
231 231
16’/,
107
108V2
10S
1
/
1VS
3l2/s
310
313V2 +
/8
580 585
590
+
10
2590/
3

26l/s
265V2
±6
563
560’/
564’/s
+
10/2

27
Augustus 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

807

GOEDERENHANDEL

GRANEN.
26 Augustus 1919.

De berichten uit Noord-Amerika voor tarwe zijn in het
algemeen ongunstig geblevefl; in het bijzonder is zulks liet
geval wat betreft het Noord-Westen ‘van Noord-Amerika
en Canada. Het gewicht der zomertarwe. laat veel te wen-
schen over en een belangrijk deel wordt voor het gewone
gebruik niet geschikt geacht. Ook valt de opbrengst der
winterar.we op sommige plaatsen tegen.
De stemming in Argentinië is flauw en de prijs is aldaar
in de laatste acht dagen met en. 2 Pesos achteruitgegaan.
Een directe oorzaak is niet aan te geven; waarschijnlijk
valt de vraag van Europa tegen, welke de buitenlandsche
-tai’we, met het oog op zijn eigen oogsten, voor het oogen-
blik in ‘mindere mate behoeft. Buitendien speelt de valuta
een groots rol en zooinng de economische toestand der
Centrale landen slecht blijft, zal men aldaar de inkoopen
tot een minimum moeten beperken.
De stand van den maisooget in Noord-Amerika blijkt sedert
1 Aug. verbeter4 en men schat den oogst op 2900 millioen
bushels, wat ruim 100 millioen meei is dan het laatste of f i-
cieele cijfer aangaf. Da prijzen fluctueerden sterk, doch
geven een achteruitgang vergeleken bij de vorige week aan.
Argentinië was ooj fIamv en sluit circa dén Peso onder den
prijs van vorIge week. Wellicht heeft deze stemming de-
zelfde oorzaak als •tarwe.

N
e d e r 1 a n d. De m.aïsmarkt was voortdurend gedrukt
door de ruime aanbiedingen van op Antwerpen rverscheepte
partijen, wat verer.gerd werd door den lagen frankenkoers,
De markt alhier daalde bijna dagelijks en de snelle daling
maakte de koopers vreesachtig, waardoor •het aantal zaken
zeer beperkt bleef. De markt is nu wederom langzaam
beterend. De gerst, ddor de Regeering in veiling gebracht,
werd opgehouden; het hoogste bod was
f
429. Enkele ‘par-
tijen inlandsche rogge en tarwe, blijkbaar van niet goed
houdbare kwaliteit, werden eveneens geveild, dijch grooten-
deels opgehouden. Lijnkoeken stil; voor kleinigheden loco
or.dt
f
30/
ft
f 31
betaald.
Lijnsaad is zonder eenige attentie tengevolge van de
flauwe stemming in clie. Stoomend lijnzaad op Antwerpen
werd tot ongeveer
f
1040 c.i.f. aangeboden, doch deze prijs,
welke reeds belangrijk onder pariteit van Argentinië is,

Noteeringen.

Chicago

Buenos Aures

Data

TarweMars

Haver

Tarwe

Mars

L(jnzaad
Sept.

. Sept.

Sept.

Sept.

Sept. –

Sept.

23 Aug.’19
226
178’/,
718/4

15,80 9,45
38,00
16

,,

’19
226
182
757/8
17,75 10,40 38,80
23Aug.18
226
1611/
4

71
1/
10,90e)
6,05
8)

26,10
23Aug.’17
207
109’/4
4)

54
16,75
9,65 22,65
23Aug.’16
149
1
/,
85
1
/2
45′!3
10,30
‘
5,05
13,75
20Juli’14
82

‘)
56/

‘)
361!,
1)

940
1
)
5,38
2
)
13,70
2
)
1)
per Dec.

1)

per Sept.
t)
per Aug.
4) per Dec.

laat, geen rekening. Export van olie van eenige beteekenis
zou in dezen markttoestand eenige verandering kunnen
brengen.

SUIKER.

NOTEERINGEN.

Londen
‘Amsterdam
1
Americ.
New York
Data
per
Tate,
White
Granu. 96%
Augustus
Cubes
Javas
ia’
Centrifugala
No.1
fob.
cij
22 Aug.

1919..
f
–
6419
531′-
681-
7,28
15

,,

1919.. ,,

–
6419
54/-
–
7,28
22 Aug.

1918..
–
6419
–
–
6,05′
22 Aug.

1917..
–
5319
18/6
–
7,52
21 Juli

1914..
11
1
/ss
18/-
–
–
3,26

20 Augustus.

Het warme zomerweer
is over het algemeen voor de biet-
velden gunstig geweest;
Betceffende den
aanplant, ‘de opbrengst en het rendement
van de suikerbieten in Duitse h land heeft de Regeering
nu ook de tot dusver
ontbrekende cijfers voor 1917/18 ge-
publiceerd,

welke
aan F. 0. Licht tot de volgende vergelij-
king aanleiding geven:

–
1918/19 1917/18 1916117 1915/16 1914/15
H.A.

H.A.

H.A.

H.A.

ELA.
Pruisen

……..
322.966 322.042 330.993 320.876 459.479
Beieren

……..
5 572

5.564

5.247

5.962

8.987
Saksen ……….
5.391

5.332

‘5.432

4.884

6.387
Wurtemberg

..
– –
2.938

2.779

2.760

2.963

5.032
Baden

……….
1.343

‘
1.455

1.528

1.795

2.688
Héssen ……….
5.350

4.775

4.643

5.505

9.732
Mecklenburg}
–
15.580

17.141

18.977

18.331

23.933

Thuringen en
andere staten
6.602

6.376

6.204

6.249

8.645.

Brunswijk

……
21.433

20.919

21.228

19.874

25.449
Anhalt ……….
14.531

14.879

14.944

13.463

17.589
Elzas-Lotharingen
?

490

232

237

1.161

401.706 461..752 412.188 400.149 569.082

Locoprjzen te Rotterdam/Amsterdam.

–

‘

Soorten.

1
25
Aug.

18
Aug.
1
25
Aug.

1919

1

1919

1

1918

–
–
Tarwe ..

..2….ester
….
Rogge (N
.
o.
W)
–
–
–
450,-
–
n
………

Gerst (48 Ib. feeding’)
450,- 450,-
–
Haver (38 Ib. white elipped)
20,25
22,-
–

Mais (La Plata)

……….410,-

Lijnkoeken (Noord-Ame-
rika van La Plata-zaad)
310,- 325,-

Lijuzaad (La Plata) …….
050,-
1100,-
–

AANVOEREN in tons van 1000 K.G voor verbruik in Nederland.

Rotterdam
Amsterdam
Totaal
Artikelen.

.
18-23
Aug.
1919
Sedert
1 Jan.
1919
Overeenk
tijdvak
1918
18-23
Aug.
. .

1919
Sedert
l
Jan.
1919
Overeenk.
tijdvak
1918
1919
19’8

Tarwe …………….

-,

77.916

1.944
– –
45.34
2.920
123.270 4.864
…
–
19.953
–
29.471
–
Rogge ……………….-

‘9.518

–
Boekweit

……………240

3.448

–
.

–
–
–
3.448
–
–
3.618
4.590
74.941
4.590
.

3.200 62.315
–
127.936
–
7.333
–
37.326

Mais

…………….

13
..155

71.323

–
Gerst

………………3.775

.

65.621

–
–
12.919
–
‘

42.398′
–

Haver ……………..4.842

29.993

–

–
200
–
31.677
–

Lijnzaad …………….5.943

29.479

–
Lijnkoek …………..

2
..475

31.477

–
–
37.435
‘

6.068
85.172
6.824
Tarwemeel ………….-

47.737

756
2
Andere meelsoorten….

.014

28.300

15.104
–
10.708
4.286
39.008 19.390

AANVOEREN in tons van 1000
‘]LG. voor
het Buitenland.
Tarwe ……………..

14.694

208.284

141.447
–
–
–
208.284
141.447
–
–
–
.14.372
90.191

.

–
–
–
‘

56.712
5.174
Tarwemeel …………

–

144.506

63.381
‘

–
–
8.807
144.506 72.188

Mais

……………….-

14.372

90.191

‘

–
62.373
24.172

Rogge …………….

11.
.987

56.712

‘

.

5.174

–
–
–
120.972
–
Geist

……………..’-

62.373

.24.172

Haver ……………..-

120.972

‘

–
Lijokoeken …………

–

‘

2.412

–
.

–
. –
–
2.412

Andere meelsoorten

–

116.016

.

15.166
,

–
–
,

9.510
116.016
24.676

808

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN.

27 Augustus 1919

Akkeropbrengst Oogst in Tons

in Tans per H.A.

1918119

1.917/18

1914115

’18/19’17/18’14/15
Pruisen .. 7.971.007 7.911.865 13.593.028 24,68 24,57 29,58
Beieren ..

134.664

167.317

288.366 24,16 30,07 32,09
Saksen ..

123.699 108.446

179.159 22,95 20,34′ 28,05
Wurtemb.

75.306

83.259

146.278 25,63 29,96 29,07
Baden….

41.683

40.097

83.234 31,04 27,56 80,96
ilessen ..

161.547

157.853

336.479 30,20 33,06 31,57

Mecklenb.} 326.014 345.925

661.845 20,93 20,20 27,65

Thur:en} 145.739 138.420

244.226 22,07 21,71 28,25

Brunswijk. 547.236 645.153

789.906 25,53 30,84 31,04
Anhalt ..

356.905 354.169

554.461 24,56 23,80 31,52
Elzas-Loth.

?

14.537

41.800

1′ 29,67 36,00

9.883.800 9.967.041 16.918.782 24,60 24,81 29,73

De zichtbare ‘voorraden worden als volgt onder cijfers
gebracht:

Duitschland
1 Sept.’)
290.218
322.991
166.194
tons
Oostenrijk
1

‘)
200.000* 250.000*
305.000e
Frankrijk
1

‘)
10.416
26.680,
39012
,
België
1

‘)
48.500*
50.539
13.824
,
Nederland
15 Juli

8)
38.881
52.922
98.875
Engeland
1

,,

‘)
427.778
316.839
129.863

Totaal Europa
1.015.853 1.019.971
752.763
tous
V. S. v. N. A.
26 Juni
2)

104.783 87.408 302.718
;;
Cubahavens
7Juli
2)

1.135.231
839.685
657.013
f,,

Totaal ……2.255.867 1.047.154 1.712.499 tbns

* Raming. ‘) 1918/17116.
8)
1919/18/17.

De Engels c h e Board of Trade-statistiek luidt:
Juli

Juli

Jan/Juli Jan/Juli
1919

1918

1919

1918

Import Riet .. .. 100:300 109.861 741.030 721.345 tons
Biet

–

, –

1

7.692
Geraff46.288

1.449 268.964

14.388

Totaal…. 146.588 111.310 1.009.995 743.425 tans
Voorr.in entrepôt 370:850 266.350

–

–
Raffin.

15.600 26.400

–

–
Opbrengst

,,

75.846

60.014 480.031 431.282
Tot.binnenl.verbr. 130.870

82.786 891.107 551.836
Totale export ..

6.108

143

13.330

850 ,

De vèrkoopprijzen handhaven zich op een hoog peil. VOor
Ameriean Granulated wordt 5h.
62/-
tot 63/- c.i.f. Engeland
of Frankrijk gevraagd, voo, witte Mauritius Sh. 651- c.i.f.
en Sh. 52/- f.o.b., voor witte Java Sh. 5416 f o.b. Sept.!
Noy.-levering.
Een opmerkelijk feit is echter, dat Javasniker uit den
oogst 1020 door speculanten in Londen aangebo
.
den wordt
tot een halven gulden per picol beneden de liwite van de
V. J. P. Deze verkochten op Java nog verdere partijen tot
de laatste prijzen van
f
32,- voor Superieur,
1
31,- voor
No. 16 en h. en
f
30
‘/2
voor Muscovados eerste kosten, waar-
door hunne totale verkoopen uit den nieuwen oogst
01)
?-
gevcer 3
1
/2
milliocu picols gebracht worden. Thans schijnen
koopers zich teruggetrokken te hebben.

27 Augustus

Ook gedurende ‘de afgeloopen week was de weersgesteld-
heid gunstig voor de ontwikkeling der suikerbieten.
In Diii .t s c h 1 a nd wordt in suikerkriugen krachtig
er aan gewerkt om de lbeetwortelcultuur voor 1020 vrij te
maken van regeeringscontrôle, hetgeen, naar verwacht
wordt, tot eene belangrijke ‘uitbreiding van den aanplant
zoude leiden. Naar verluidt ‘werden reeds toezeggingen in
dezen geest door ‘het ministerie voor voedselvoorziening
gedaan.
Uit Willett & Gray’s jongste ram.in.g van de suikerpro-
ductie der wereld blijkt, dat de totale vereldpro(luctie gedu-
rende ide ‘laatste 3 jaren op hetzelfde niveau gebleven is;
hetgeen aan bietsuiker minder verkregen werd, brachten
de rietsuikeroogsten indr op. Tegelijkertijd mag er op ge-wezen’ worden, dat ol’gens F. 0. Licht de ‘zichtbare voor-
raden thans 300.000 tons grooter zijn dan verleden jaar. Dat
toch ov’eial su.ikerschaarschte en dientengevolge hooge prij-
zen heerschen is daaraan ‘toe .te ‘schrijven, dat ide onzicht-
bare voorraden gedurende de oorlogsjaren overal opgeteer.d
werden en met, het ‘geleidelijk herstel. van het zeeverkeer
vele landen dringend behoefte hcbben aan aanvulling der
voorraden.

Aan de L o n d e ii s ch e markt is de noteering voor witte
Ja’vasuiker tot sh. 51/- f.o.b. teruggeloopen, zonder zaken.
Voor Ametican Granulated Jan./Maart-afscheep wordt
sli. 60/- c.i.f. gevraagd.
-IJit Ja v a weiden geen ‘nieuwe af’doeni’ngen bekend. Het
rendement ‘valt 88 fabrieken per 1 Augustus was
113′
pOt.
achter bij .dat van verleden jaar op hetzelfde tijdstip, ter-wijl dit verschil op 15 Juli nog 14 pOt. .bedroég. Daar de
fabrieken buitendien veel later met malen .begon.nen zijn
‘dan verleden jaar, ‘wijst dit wel er op, dat het eindresultaat
over het algemeen zal meevallen.

Cuba -statistiek:
–

‘

1919

1918

1917

Outv. der week tot 9 Aug.

29.000

27.557

21.191 tons
Totaal sedert 1 Dec.
‘) ..
. . 3.569.288 3.093.527 2.856.961
Werkende fabrieken

6

8

14
Exp. d. week tot’ 19 Juli ..

81.864

76.856

62.646
Tot. exp. 1 Jan.-19 Juli .. 2.361.599 2.173.556 2.230.340
Exp. U.K. 1 Jan.-19 Juli 887.244 541.102 56.382
Frankrijk ,,

, ,

69.882

7.400

47.493
Voorraad op 21 Juli …. 1.057.567 754.923 572.209

‘) 1918/17116.

RUBBER.
‘.

Ofschoon de noteer{ngen niet veel wijziging ondervonden
en op het eind der week geheel dezelfde waren als het slot
der voorafgaande week, is de stemming leyendig geweest
en belangrijke transacties vondenplaats; ook voor levering volgend jaar blijft goede vraag bestaan.
De noteeringen luiden:

Prima Crêpe loco ……1/11
8
/4
einde voorafg. week
11
118/
t

Smoked sheets ..

……

1/102/
4
…………….1/108/
4

Prima Crêpe Oct./Dec.

21-
3
/

‘ …………….
2/-/

Jau./Juni .

2/18/
4

…………….2/1’/

Para ………………

2/58/
s

…………….2f5’/

KATOEN.

Marktbericht van de Heeren Sir Jacob Behrens &
Sons,

Manchester, d.d. 6 Augustus 1919.

Gedurende de laatste, dagen zijn de markten van Amen-
kaansche katoen zeer opgewonden geweest, tengevolge van
liquidatieverkçopen, zoddat prijzen ten slotte zeer gevoelig gedaald zijn. De haussiers waren teleurgesteld toen het pu-
bliek niet meer kocht na het slechte bureaubericht; in
verband met een spoedige kans op nieuwe aanvoeren en
tengevolge van de verbetering in de oogstberichten hadden
verkoopen op groote schaal plaats. De Liverpool markt opende
niet eene daling van 121140 punten, doch herstelde zich
weder spoedig hoewel heE slot ook weer flauwer was. Egyp-
tische katoen is sedert de opheffing van de contrôle 3 AA 6.
gestegen en men hoort ielfs van transacties tegen een ver-hooging van 5 d. per pond.
Amerikaansche garens, die de vorige week reeds minder
gevraagd waren, zijn thans zeer stil. De prijzen van de spin-nerijen zijn gelijk aan die van Vrijdag j.l., doordat de daling
in katoen eerst later bekend werd. Er zijn nog voldoende
aanvragen aan de markt en men verwacht wel meer vraag,
zoodra de markt vat stabieler is geworden. Alle Egyptische
gareus worden goed gevraagd en spinners hebben hunne
verkoopen stilgezet, teneinde hunne verplichtingen wat
levertijd betreft na te kunnen komen.
Over de doekmarkt valt deze week weinig te zeggen. Er
is een onzekere stemming in ‘de markt, gedeeltelijk door de
vacantiewekeb en verder door de sterk fluctueerende katoen-
prijzen, hoewel deze nog weinig invloed op de noteeringen
hebben. Manufacturen van Amerikaansche garens zijn onver
–
anderd in prijs en die van Egyptische garens zijn beslist
duurder. Er zijn wel ‘minder orders aan de markt, doch
heeft dit weinig invloed op fabrikanten, daar over het al-gemeen deze, ruim van orders zijn voorzien. Partijen die
tegen redelijke prijzen en voor spoedige levering verkrijg-
baar zijn, vinden nog steeds ‘vlot koopers.

–

Manchester, d.d. 13 Augustus 1919.

De flnctuaties in de prijzen van Amerikaansche katoen
zijn weer zeer belangrijk geweest. In het begin van de week
was de markt flauw tengevolge van de arbeidsmoeilijkheden
en de slechte financieele vooruitzichten,’ terwijl ook de
weerberichten wat gunstiger waren, zoodat prijzen onge-
veer
8/4
d. per lb. gedaald zijn, van welke daling inmiddels
weer een godeelti is ingehaald. In New York werd gisteren
weer meer gekocht op mindër gunstige oogstbenichten. Er
zijn nu ,verschillende schattingen’ in omloop omtrent de

27 Augustus 1.919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

WE

hoeveelheid katoen, die dit seizoen zal overblijven en de
waarschijnlijke consumptie gedurende het volgende seizoen.
Als de schatting van Mr. Hester, die aanneemt, dat er
6.800.000 balen overblijven, juist is, zal er waarschijnlijk
geên schaarschte komen, daar het verbruik zeer beïnvloed
wordt door de vermindering van het aantal werkuren en
verder door de vele werkstakingen, die overal nog plaats
vinden. De fabrieken op het Continent beginnen slechts zeer
langzaam te werken en er zal daar ook wel geen belangrijke
uitbreiding plaats vinden in verband met de hooge bouw-kosten. Egyptische katoen is ongeveer 1 d. gedaald, doch
spinners zijn daarvan zon goed bezet, dat de prijzen van
deze garens zelfs nog duurder zijn dan een week geleden,
vooral in de betere kwaliteiten, speciaal van GOer twist. Amerikaansche gareus zijn wat flauwer voor de grovere
nummers en ook voor de meeste soorten inslaggarens, doch
de betere kettinggarens blijven zeer vast in verband met
de sehaarschte aan stapelkatoen. De binnen
–
landsche vrag
is wat minder, doch voor export zijn flinke partijen afge-
sloten, terwijl de vacantieweken nog al invloed hebben op
de productie en er daardoor geen drang tot verkoopen be-
staat.
De doekmarkt is deze week zeer kalm en er zijn geen
groote orders van het Oosten aan de markt. Er bestaat wel
vraag voor de verschillende kleinere markten en prijzen
blijven vast, zoodat de kooplust bij de overzeesche koopers
niet groot is, ook al in verband met de lange leverings-
termijnen, die nu gevraagd worden. Van Zuid-Amerika en
de Levant komen nog geregeld orders binnen en hoewel
de markt bepaald kalmer is, blijft de grondtoon zeer vast.

Liverpoolnoteeringen (loco) ….

30 Juli

6 Aug. 13 Aug.
F.G.F. Sakellaridis …………27,09

31,00

30,50
G:F. No. 1 Oomra …………15,60

15,10

15,10
T.T. op Indië ………… ….1/8
v

1/8

118
T.T. op Hongkong …………3/6’/g

317’/d

3/9
T.T. op Shanghai ………….5/6

5/6’I

5/8
1
/1

Noteeringen voor Loco-Katoen.

(Middling Uplands).

1
23
Aug. I9I16 Aug. ‘I9lIAug. I9I23 Aug. l8I23 Aug. l7

New York voor
Middling . – 31,80e31,15e 31,90e 36,80e 24,85e
New Orleans
voor Middling 30,75e 30,08e 31,25 e 31,50e 25,— c
Liverpool voor
Middling …. 19,05d

1

) 18,29d’) 18,88d 24,60 d 19,10d

‘) 22 Aug. 1919. ‘) 18 Aug. 1919.

Ontvangsten in, en uitvoeren van Amerikaansche havens.
(In duizendtallen beten.)

1
Aug.’19

Overeenkomsttge perioden
tot
22 Aug.
19

19I8

1

1917

Ontvangsten Gulf-Havens..
190
120 168
Atlant. Havens
,p
)
31
161
Uitvoer naar Gr.BrittanniëI
‘t Vasteland.
341
142
68
Japan ete…
–
–

Voorraden
in
duizendtallen
22 Aug.

19 123
Aug.

I8
1
24 Aug.
‘Ii

Amerik. havens ……….
816
444
Binnenland …………..
.
595 240
New York

.1010

89
60
New Orleana

.651

239
76
Liverpool
208
224

flauw te noemen is. Noord-Amerika is eenigszins in reactie
en is niet meer kooper voor de hooge opgeschroefde prij-
zen; onmogelijk is het niet; dat liet blijken zal te zijn:
,,Reculer pour mieux sauter”. In Rotterdam zijn de laatste
weken enorme partijen huiden aangevoerd, die meest direct
naar de looierijen haar weg vonden, en het aan de markt
gebrachte werd tot vaste prijzen verkocht. Voor nieuwe
zaken is de Hollandsche looierij terughoudend.
Inlandsche huiden kalmer, aan de meeste abattoirs
is men van 5 tot 10 cents lager gegaan.

Looistoffen met groote vraag voor Quebracho tot
sterk verhoogde prijzen, daarentegen zeer weinig aangeboden.

METALEN.

Loco-Noteeringen te Londen:

Data
Ijzer
Koper
Standard
Ttu
Lood
Zink

22 Aug. 1919..
nom.
99.3/6
274.-/-
24.15/-
40.-1– 18

,,

.. 1919..
nom.
101.1716
271.101-
25.-/-
40.10/-
26Aug 1918..
nom.
122.-/-
367.10/-
30.101-
52.-/–
24 Aug. 1917..
nom.
120.-1- 24 1.-/-
30.10/-
–
20Juli

1914..
51/4
61.-1-
145.15/-
19.-/-
21.10/-

BANKA-TIN.

In Nederlandsch-Indië zijn in de maanden Juni en Juli
1919 verkocht 12.357 en 41.574 picols Gouvernements-Banka-
tin. De opbrengst daarvan bedroeg onderscheidenlijk
f
1-.958.000,— en
f
6.830.000,—. (St.ct.)

KOLEN.

Data

Cardiff
1
Ooitk. Engdand

1

Bor.
deaux
Genua

Port

Satd
Plato
Rotte,.
dam
Gothen.
burg
Rivier

18123 Aug. 1919
2)

25/6
4716 4716
401-
f
10,-
Kr.30
11/16

,,

1919
8)

54/-
4716
47/6
40/-
,,

10,-
,,

30
19124 Aug. 1918
69/-
101/3
2001-
1201-
–
,,200,-
20125 Aug. 1917
69/-
101/3
160/- 110/-
–
,,195,- Juli 1914
fr. 7,—
7/-
7/3
14/6
3/2
4/-

DIVERSEN.

VERKEERS WEZEN.

SCHEEPVAART.

GRÂAN.

Petro
Ode,,,,
Au. Kust
Ver. Staten
San Lorenzo
Data
grod
Londen!
Rotter-
R’dam
dam

Rotte,-
2,13101
Rotte,-
Enge.
dam
Kanaal
dam
land

18123
Aug.

1919
–
–
‘)f90,-
2
)816
200/- 190/-
11116
,,

1919
—
–
1)f90,-
2)
816
2 10/-
2001-
19124
Aug. 1918
–
–
–
501-
–
2251-
20/25
Aug. 1917
–
–
f
7,-
30/-
/
52,25
1451-
Juli

1914
lid.
7/3
1111’/
1/111/
4

121-
121-

WOL
Data

t West
1
West
1
Europa
1
Europa

Wolveiling te Londen: Gebrs. van der Vies ontvin-
gen heden de navolgende telegrammen betreffende de opening
der 5e serie wolveilingen te Londen:

,,Mauvais choix march6 irrégulier sans grande change-
menta prix”.

,,Merinos poot seleetion topmaking sorts and medium and coarse crossbreds unchanged fine f ive percent dearer”.
12 Augustus 1919.

HUIDEN,

Bericht van de firma Grisar & Co.:

Sinds ons vorig l5ericht
is
het in de huideuzaken in het
algemeen kalmer, alhoewel de toon der markt niet beslist

18/23
Aug.

1919 ……
140/-
2151-
4
)
–
11116
,,

1919 ……
170/-
215/-
4
)
– –
19124
275/-

.

500/-
–
190/-
20/25
Aug.

1918 …….
Aug. 1917 ……
–

..

480/-
–
1901-
Juli

1914
…….
.14/6
16/3
251-
22/3
1)
Per ton stukgoed.
2)
Voor Britsche schepen.
8)
Voor neutrale schepen onder geallieerde time charter.
4)
Vrij.

9raan l’etrogrwipe,. quarler van 496 ibo. zwaar, Odeosa per ,,nit, Ver. Staten
per quarter van 480 iS,. zwaar.
Overige noteeringen per ton van 1016 K.G.

1
810

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

27 Augustus .1919
1

T) H b
‘RI
H
S 0 E1
H

LEEUWARDEN, BOLSWARD, DOKKUM, DRACHTEN, FRANEKER, GORREDIJK, HARLINGEN, HEERENVEEN, JOURE, LEMMER, SNEEK, STEENWIJK
EN
WOLVEGA.

GESTORÏ KAPITAAL
f
3.000.000,—

RESERVE f 300.000,-

Billijk incassoatarief voor geheel Friesland en Noordelijk Overijsel.

GRONI.NGSCHE CREDIETO

EN HANDELSBANK

GRONINGEN, APELÖOORN, APPINGEDAM, ASSEN EN VEENDAM

Kapitaal /5:000.000,—

Geplaatst en volgestort f2.500.000,-

Reserves ruim
…….
f
478.000,-

VERSCHAFT
BEDRIJFSKAPITAAL
AAN

LANDBOUW, HANDEL EN NIJVERHEID

INCASSO
–
DEPOSITO
–
SAFE DEPOSIT

ROTTERDAM

WEISE & Co.
AMSTERDAM

S

Import van en Handel in

OVERZEESCHE PRODUCTEN

speciaal
RUBBER, GUTTA-PERCHA
en BALATA

KONINKLIJKE

HOLLANDSCHE

LLOYD

AMSTERDAM

Geregelde Passagiers- en

Vrachtdienst met nieuwe,

moderne post-stoomschepen

TUSSCHEN
AMSTERDAM•

EN

ZUID-AMERIKA

VIA

DOVER, BOULOGNE s/M., CORUA, VIGO,

LISSABON, LAS PALMAS, PERNAMBUGO,

BAHIA, RIO DE JANEIRO, SANTOS, MONTE-

VIDEO en BUENOS AIRES.

VERZEKERINGSMAATSCHAPPIJ

,,GELRIA”

ROTTERDAM

Maatschappelijk Kapitaal
f
2.500.000,-

waarvan geplaatst
f
800.000,-

TRANSPORT- en

BRAND VERZEKERING

DIREKTIE:

C. TH. DAAMS

H. G. SCHUDDEBEURS

Kantoor WIJ NHAVEN 103

T.Ieloo. No. 13883 TeIer..Adros: ,,VERMAASIL”

PRACTISCH EFFECTENBOEK

ter vereenvoudiging van administratie en
ten gebruike voor de vermogensbelasting
–

Prijs
f.1,25

Verkrijgbaar bij den
Boekhandel en bij NIJGH & VAN
DITMARS
UITG.-MIJ,
Rotterdam
Nijgh & Van Ditmar’s

Uitgevers-Maatschappij

Wijnhaven 111-113
–
Rotterdam

Telefoon 7841 -7842-7843-7861

Belast zich met’tverzorgen van uit-

gaven en tijdschriften op elk gebied

INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

Het vraagstuk van de geidruimte in Nederland en de

goudpolitiek van de Nederlandsche Bank

met bijlage:

Nederlandsch-Oost-Indië en de Gold-Exchange-Standaard

door
Mr. G. VISSERING

,

.

Prijs
f 1,50

Het Bankwezen in Nederlandsch West-Indië

door
Mr. G. J. FABIUS

Prijs
f 1,50

Verkrijgbaar bij den Boekhandel
en
bij NIJGH & VAN DITMAR’S UITGEVERS-MAATSCHAPPIJ,
Rotterdam

27 Augustus 1919

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

Eerste Nederlandsche Hypotheekbriefbank

‘s-GRAVEN HAGE
-:-
LANGE VIJ VERBERG 9

Gelden beschikbaar

voor eerste hypothecaire leeningezi

Inlichtingen zijn te bekomen ten kantore der Bank

NEDERLANDSCHE HYPOTHEEKBANK TE VEENDAM

Kapitaal
f
4.000.000,—

Directie
J
Mr. R. DOJES
Mr. M. J. BOS.

Reserve
f
1.062.309,99

Pandbrjeven ruim 37 millioen.

(tijddjjk Directeur).
Hypotheken ruim 38 miljoen.

Koers{
41/

pCt. Pandbrieven 100V
2

pCt. Hypotheekrente vanaf
5
1
/4pCt.
95
1
/
2

DE GRONINGER BANK

Groningen, Winschoten, Stadskanaal,
Wildervank,

Veendam, Sappemeer, Deifziji, Emmen, Hooge-

veen en Ter Apel
(Firma TIMMERMAN & SASSEN)

Kapitaal /6.000.000,— Geplaatst en gestort /4.598.000,-
Reserves / 401.498
9
23

VERRICHT ALLE BANKZAKEN

Belast ich met het incasseeren van wissels op binnen-

en buitenland

NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP

Wester-Suikerra.tfînaderîj

AMSTERDAM

GROOTSTÈ RAFFiNADERIJ

•IN NEDERLAND

Levert de mooiste Suiker,

omdat haar zuiveringsver-
mogen het grootst is.

Produceert behalve alle soorten
Meli8-
8uiker
en
Baoterd8:

Cri8talien, groote en kieine, Klont jee
(Cube8), Theeklont jee, Cru8hed (brokken)
Tabletten, Brooden, Poeder8uiker, fijne
Suiker8 voor Vruchten gebruik, ene, ene.

TAN A ANK

OF SOUTH AFIRICA
9
LTD.

ROTTERDAM

AMSTERDPM

HOOFDKANTOOR: 10 CLEMENTS LANE, LONDON, E.C., 4

f
12.—=fl.-

MAATSCHAPPELIJK KAPITAAL
…………………
f 75.000.000,

GESTORT KAPITAAL
…………………………………
f

18.750.000,-
RESERVEFONDS
…………………………………………

26.400.000,-
NIET GESTORT KAPITAAL
…………………………

56.250.000,-

f 101.400.000.-

Meer dan 260 kantoreji in Zuid-Afrika en elders

BEHANDELING VAN

BAN KZAKEN MET ALLE WERELDDEELEN

812

ECONOMISCH-STATISTIS CHE BERICHTEN

27 Augustus 1919

Tolefoon
N08.
54, 82 en 119

ELECTRISCHE

APPARATEN EN

INSTRUMENTEN

HENGELO

Telegram-Adres: HEEMAF-IIENGELO

ELECTRO..

MOTOREN EN

GENERATOREN

COMPLETE ELECTRISChE INSTALLATIES

N.V. VAN,UER LELTS TOUWFABRIEKEN

ROTTERDAM,

AMSTERDAM,

GRONINGEN,

Boompjes
93.

Prins Hendrikkade
16/7.

–
Der—A—Brug.

Telefoon:
3277
en
3296.

Telefoon:
7415 N.

Telefoon:
1035.

Telegr.-adr.:
‘
Vanderlely. Tel.-adr.: Vanderlely-touw. Telegr.-adr.: Vanderlely.

FABRIEKEN TE MAASSLUIS.

SCHEEPSTROSSEN
in alle soorten en afmetingen.

VISSCHERIJTOUWWERK.

Geteerd en ongeteerd Manila-, Sisal-, Nieuw-Zeeland-,

Bombay- en Russisch henneptouw.

Cocostouw.

TRANSMISSIESNAREN
met en zonder
reguleerbare

koppelingen.

STAALDRAADTOUW
voor Scheepsgebruik, C.iften,

Mijnen-‘en Hijschwerktulgen. IJzerwant en Hercules.

ALLE SOORTEN PAK-EN BINDTOUW

MAATSCHAPPIJ

voor

Soheeps-. en Werktuigbouw

,,FIJENOORD”

ROTTERDAM

Kruisers – Torpedobooten

Onderzeebooten

Mailstoomschepen

Vrachtstoomschepen

Baggermateriaal

Machine-installaties

tot 65000 P.K.

Sçheeps-ZoelIy-Turbines

Machines en apparaten voor

Suikerfabrieken. enz.

GEBR`)EJJERS SCHEUER

Assuradeurs en Assurantiebezorgers

Expediteurs en Cargadoors

AMSTERDAM EN ROTIERDAM . *

Verzekering van Koopmansgoedèren tegen

transport, molest, brand en diefstal tegen

concurreerende premiën.

ONTVANG-
EN
BETAALKAS

NIEUWE DOELENSTRAAT
20-22

AMSTERDAM

DEposITo’s VOOR 1 JAAR FIXE â ç PCT.

GELDEN OP DEZEN TERi4IJN GESTORT ZIJN NA AFLOP. VAN HET
JAAR ZONDER OPZEGGING BESCHIKBAAR.

–

NIET OPGEVORDERD ZIJNDE, WORDT DE POST STILZWIJGEND VOOR GELIJKEN TERMIJN VERLENGD.
DE RENTE KAN NAAR VERKIÉZING PER KWARTAAL, PER HALS JAAR
OF PER JAAR ONTVANGEN WORDEN.

Nederlandsche aist-

en Spiritusfabriek

DELFT

ARTIKELEN.
Gist

Brandspiritus

Zuiver&’spiritus

Foezelolie

Amyl-alcohol

Aether Sulfuricus

Narcose wther

Kurken en

Gedroogde Spoeling