18 DECEMBER 1918
Economischo
o
Statistsche
Beri
*
chten
‘
ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID. FINANCIËN EN VERKEER
3E JAARGANG
WOENSDAG 18 DECEMBER 1918
No. 155
R 0 T T E R DA
Pl
S C IIE
N.V. Furness’ Scheepvaart-
Stooinvaart-Maatschappij
BARVEREENIGING
en Agentuur Maatschappij
NEDERLAND
Rotterdam ‘s-Gravenhage
ROÏTERDAMAMSTERDAM
AMSTERDAM.
Boompjes
Mauritskade
–
Telegram.Adr.s:
,,FURNESS”
Telefoon Nos. PIOTTERDAM
77I7
Coolsingel
Bezuidenhout
Stoomvaart- Maatschappij
–
Delfshaven
Kneuterdijk
,,
AMSTERDAM
N
6$66,
N
1267
ROTTERDAIVISCHE LLOYD
Naatdwijk
Feijenoord
Reeders, Cargadoors, Expediteurs, Kolen-
Schiedam
Rijswijk
Vlaardingen
Scheveningen
handelaren, Stuwadoors, Assuradeurs etc.
ROTTERDAM.
Amsterdam
Speciale afdeeling voor het bevrachten
MAIL-, PASSAGIERS- EN
Rokin
Zaandam
van scheepsladingen per stoomende en
VRACHTBOOTENDIENST
KAPITAAL
EN
RESERVEN
zeilende ruimte.
HOLLAND—JAVA vice versa
AAN- EN VERKOOP VAN SCHEPEN
via
/
66.000.000,—
SUEZ KANAAL.
GEREGELDE LIJNEN VAN EN NAAR:
NAT 10 NA LE
BALTI MORE (Hou. Amer. LiJn) elke 10/14 dagen
‘CAROIFF (en Birmingham Dl8triCt) Wekeiliks
VRACHTBOOTENDIENST
van
Java
naar
San Francisco
vice versa, in
B ANKV ERE EN 1 &IN G
MIDDLESBROUGH
…..
eiken Zaterdag
‘STOCKTON OH TEE8.
.
.
eiken zaterdag
‘SUNDERLANO
…….
eiken Zaterdag
vereeniging met de Java-China-Japan Lijn.
Hoofddirectie en Centrale
ALEXANDRIE
…….
elke 211 weken
CAN&DA (via Londen)
.
.
.
elke 10 dagen
JAVA—NEW YORK LIJN.
Administratie te Utrecht
AUSTRALIE (vla Londen)
.
.
elke 14 dagen
‘ZUID-AMERIKA (via Antwerpen) elke 2/3 weken
Geregelde vrachtbootendienst van
NewYork
Alkmaar, Almelo, Alphen a. d.R., Amers-
‘MAROKKO (via Antwerpen)
.
elke 14 dagen
CUBA (via Liverpool).
.
.
.
elke 10 dagen
naar
Nederlandsch-Indië
vice
versa, in
samenwerking met andere Maatschappijen.
foort, Apeldoorn, Arnhem, Assen, Barne-
veld, Bodegraven, Borculo, Boskoop, Den
Doorerachten naar en van alle deelen der wereld.
Burg(Texel), Coevorden, Culemborg, Delft,
Levering van Engelsche Stoomkolen en
Gaskolen.
*
JAVA—BENGALEN
LLJN.
Deventer, Doetinchem, Dokkum, Dordrecht,
Diensten tijdens den oorlog gestaakt.
Geregelde dienst van
Nederlandsch-Indië
Drachten, Ede, Emmen, Franeker, Gelder-
naar
Rangoon
en
Calcutta
vice versa.
malsen, Goes, Gorinchem, Gouda, Groenlo,
Groningen, Haarlem, Harlingen, Heeren-
veen, Den Helder, Hengelo (0.), Hooge-
veen, Hoogezand, Hulst, Katwijk, Leeuwar-
De N.V. Hypothecaire Credietbailk
den, Leiden, Lochem, Meppel, Middelburg,
Anna Paulownastraat 113
Nijmegen, Oostburg, Purmerend, Ridder-
kerk,
Schagen,
Schoonhoven,
Sliedrecht,
–
‘.-GRAVENHAGE
Uithoorn, Utrecht, Veendam, Veenendaal,
Sneek, Stadskanaal,Terneuzen, Tholen,Tiel,
Vlissingen, Wildervank, Woerden, Ijmui-
Nationale
verstrekt credieten onder hypothecair ver-
Jand.
Geeft uit 5
O/
voor hoofdsom
en
rente verzekerde schuldbrieven in coupures
den, Zeist, Zierikzee, Zutfen, Zwijndrecht.
van ji000—,
f
500,— en
fl00,—.
KAPITAAL
EN
RESERVEN
De Directie.
/
7.200.000,—
Levensverzekering-Bank
Mr. J. J.
BERGSMA.
C.
F.
&
TjJ
D.A1Y1
De
aandacht wordt gevestigd op de afgifte
Binnenlandsche
Credietbrieven,
van
waardoor in ruim 80 plaatsen in Nederland
OPGERICHT 1
863
gelden franco kunnen worden opgenomen.
–
Makelaars in Assurantiën
Wijnhaven 63
–
Rotterdam
ZUID-NEDERLANDSCHE
TE
HANDELSBANK
belasten zich met het
Kapitaal
f3.000.000,—
R 0 T T E R D A M
plaatsen van
EINDHOVEN – TILBURG – ‘s-HERTOGENBOSCH
Assurantiën,
BREDA – MAASTRICHT – SITTARD – VENLO
onverschillig van wel-
Belast zich mèt
de behandeling van alle bankzaken
ken aard, geene uit-
SAFE DEPOSIT
gezonderd.
ECONOMISCH-STATISTISCHE BER1CTEN
HOLLANDSCHE BANK VOOR ZUID-AMERIKA
AMSTERDAM
BUENOS AIRES
RIO DE JANEIRO
SANTOS
KAPITAAL
f
14.000.000,—
RESERVE
f
2.100.000,-
ALLE BANKZAKEN OP ZUID
–
AMERIKA
VERLEENT BEMIDDELING TOT HET AANKNOOPEN VAN HANDELSRELATIES IN
ARGENTINIË
EN
BRAZILIË
DE GRONINGER BANK
‘
Nederlandsche
0ist
Groningen, Winschoten, Stadskanaal, Wildervank,
en Spit itu sfa b r lek
Veendam, Sappemeer, Deifziji, Emmen, Hooge-
DELFT
veen
en
Ter Apel
(Firma TIMMERMAN
&
SASSEN)
ARTIKELEN
Kapitaal
/
6.000.000,— Geplaatst en gestort /4.440.000,-
Reserves
/
430.501904
Gist
Brandspiritus
VERRICHT ALLE BANKZAKEN
Zuivere spiritus
Foezelolie
Belast zich met het incasseeren van
wissels op binnen-
Amyl-alcohol
en buitenland
Aether Sulfuricus
Narcose aether
ONTVANG-
EN
BETAALKAS
NIEUWE DOELENSTRAAT
20-22
AMSTERDAM
Kurken en
KAPITAAL EN RESERVEN
f5.500.000,—
Gedroogde Spoeling
DEposITo’s VOOR T JAAR
FIXE
4
PCT.
GELDEN
OP DEZEN TERMIJN GESTORT ZIJN
NA
AFLOOP VAN HET
JAAR ZONDER OPZEGGING BESCHIKBAAR.
NAAMLOOZE VENNOÖTSCHAP
NIET OPGEVORDERD ZIJNDE, WORDT
DE
POST STILZWIJGEND VOOR
GELIJKEN TERMIJN VERLENGD.
–
DE RENTE
KAN
NAAR VERKIEZING PER KWARTAAL,
PER HALF JAAR
AMSTERDAM
OF PER JAAR ONTVANGEN WORDEN.
GROOTSTE RAFFINADERIJ
GEBROEDERS
SCHEUER
IN NEDERLAND
Assuradeurs en Assurantiebezorgers
Levert de mooiste Suiker,
–
Expediteurs en Cargadoors
omdat haar zuiveringsver
mogen het grootst is.
AMSTERDAM EN ROTTERDAM
Produceert behalve alle soorten
8uiker
en
Basterds:
Verzekering van Koopmansgoederen tegen
Criatallen,
groote
en
kleine,
Klont je
transport
molest
brand en diefstal tegen
(Cubes), Theeklontjes, Cru8hed (brokken)
concurreerende premien.
Tabletten, Brooden, Poeder8utker, fijne
$uiker8 voor Vruchten gebruik, enz. enz.
Pletterij, voorheen L. I. Enthoven
&
Cie
–
Delft
Wissels, Veerwissels, Goederenwagons,
Draaischijven,
Bruggen, Kappen en Gebouwen, Tanks, Aan.legsteigers.
ZWAAR
EN LICHT
SMEEDWERK
EN
PERSWERK.
ECONOSCH-STATISTISCHE BERICHTEN
HEEMAF
Telefoon Nos. 54, 82 .en 119
ELECTRISCHE
APPARATEN EN
INSTRUMENTEN
HEN(
00
1ELO
Telegram-Adres: HEEMAF-HENGELO
ELECTRO-
MOTOREN. EN
GENERATOREN
COMPLETE ELECTRISCHE INSTALLATIESI
IV. VAN DER LELY’S TOUWABRIEKEN
ROTTERDAII,
AMSTERDAM,
GRONINGEN,
Boompjes 93.
Prins Hendrikkade 16/7.
Der-A-Brug.
Telefoon: 3277 en 3296.
Telefoon:
7415 N.
Telefoon:
1035.
Telegr.-adr.: Vanderlely. Tel.-adr.: Vanderlely-touw. Telegr.-adr.: Vanderlely.
FABRiEKEN TE MAASSLUIS.
SCHEEPSTROSSEN in alle soorten en afmetingen.
.VISSCH ERIJTOUWWERK.
Geteerd en ongeteerd Manila-, Sisal., Nieuw-Zeeland-,
Bombay- en Russisch henneptouw.
Cocostouw.
TRANSM ISSIESNAREN met en zonder reguleerbare
koppelingen.
STAALDRAADTÖUW voor Scheepsgebruik, Liften,
Mijnen- en Hijschwerktuigen. lJzerwanten Herci.iles.
ALLE SOORTEN PAK- EN BINDTOUW
MAATSCHAPPIJ
voor
Scheeps- en ‘erktuigbouw
,,FIJENOORD”
ROTTERDAM
Krui8er8 – Torpedobooten
Onderzeebooten
Mailstoomschepen
Vrachtstoomschepen
Baggermateriaal
Machine-installaties
tot 65000 P.K.
Scheeps-Zoelly-Turbines
Machines en apparaten voor
Suikerfabrieken, enz.
Bank-
of. South Afitalica, Lt
‘d
ROTTERDAM
-1
15 COOLSINGEL
Telegr.-Adres: Africorum.
(HOOFDKANTOOR: 10 CLEMENTS LANE, LONDON, E.C. ,4)
MAATSCHAPPELIJK KAPITAAL.
GESTORT KAPITAAL . . . . . . . .
RESERVEFONDS ……….
NIET GESTORT KAPITAAL.
F1. 12,— = £1.
F1. 74.329.200,
F1. 18.582.300,
F1. 24.000.000,
F1. 55.746.900,
F1. 98.329.200,
Meer dan 250 Kantoren
Behandeling van
Vertegenwoordigers en
in Zuid-Afrika.
Correspondenten
en elders.
alle Bankzaken.
over de eheele Wereld.
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
KONINKLIJKE STEARINE KAARSENFABRIEK GOUDA
GOUDA
GOUDA KAARSEN
–
NACHT-, THEE- EN SCHEMERLICHT
STEARINE
–
KAARSENPIT
–
OLEINE
CHEMISCH ZUIVERE EN ALLE ANDERE SOORTEN GLYCERINE
NEDERLANDSCHE HANDEL MAATSCHAPP IJ
GESTORT
KAPITAAL
f
70.000.000,—
STATUTAIRE
RESERVE
f
12.760.286,-
Hoofdkantoor: AMSTERDAM
.
Agentschappen te ROTTERDAM en ‘s-GRAVENHAGE.
Vestigingen in
NEDERLANDSCH.INDI:
BATAVIA, SOERABAIA, SAMARANG, MEDAN en andere voorname plaatsen.
Vestigingen in de
STRAITS-SETTLEMENTS, gRITSCH-INDI
en
CHINA:
SINGAPORE, PENANG, RANGOON, HONGKONG en SHANGHAI.
In- en Verkoop vaïi Wissels en Telegrafische Transferten,
Incasseeringen en Financieeringen, Schriftelijke of Telegrafische Credieten,
Reiscredietbrieven, Deposito’s, Rekeningen-Courant,
Administratie van Effecten en alle andere Bankzaken.
e”
ll
P
dA
67004ôÇ%aéây
C
l
ssocia&.
(ZL?erfAeun
&
omper’z 1834 en ‘6’redie’oereeniqing 1853.
ALLE
BAN KZAKEN.
Kapitaal en Reserves
f
11.500.000,—.
Twintig Kantoren.
HAARLEMSCHE BANKVEREENIGING
HAARLEM, AALSMEER, BEVERWIJK, BLOEMENDAAL, EDAM, RILLEGOM,
ROOFDIJORP, LEIDEN, LISSE, PURMEREND, IJMUIDEN, ZANDVOORT.
Gestort Kapitaal /4.050.000,—
Reserve /850.000,-
R. MEES
&
ZOONEN
ANNO 1720
BANKIERS
ASSURANTIE-MAKELAARS
ROTTERDAM
–
DELFT
–
SCHIEDAM
–
VLAARDIN GEN
ROTTERDAM
–
AMSTERDAM
Behandeling van alle Bankzaken
Bezorging van alle Assurantiën
18 DECEMBER 1918
AUTEURSRECHT VOORBEHOUDEN
,
Economi
‘Oschp-Statistische
Be
‘ri* ch ten
ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER
UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN
3E JAARGANG
WOENSDAG 18 DECEMBER 1918
No. 155
INHOUD
131z.
DE HERZIENING VAN ONS NATIONAAL SCHEEPVAARTRECHT
door
Mr.
E. E. van
Raalte …………………
1109
Steenkolen in Nederlandsch Oost-Indië en de Lematang-
concessies door
Ir. E. P.
1Vellenstein …………..
1111
De (Amsterdamsche) Geidmarkt ………………..1113
Financieele resultaten der N. U. M……………….1115
AANTEEKENINGEN
De Rijn en de bezettende Mogendheden …………1116
Veredeling van japansche exportgoederen ……….1117
Levensonderhoud in Amerikaansche scheepsbouwcentra 1117
De konijnenteelt in Pruisen …………………1117
BOEKAANKONDIGING:
E. P. %Vellenstein: Het Indische Mijnbouwvraagstuk,
bespr. door
A.
Plate c
.
……………………
1118
REGEERINGSMAATREGELEN OP HANDELSCEBIED …………1119
MAANDCIJFERS
Giro-omzet bij de Nederlandsche Bank …………1120
Productie der Kolenmijnen ………………….1120
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN
…………….1120-1128
Geldkoersen.
Effectenbeurzen. Wisselkoersen.
Goederenhandel.
Bankstaten.
Verkeerswezen.
– INSTITUUT
–
VOOR ECONOMISCHE OESCHRIFTEN
Algemeen Secretaris: Mr. G. W. J. Bruins.
WEEKBLAD ECONOMISCII-STATI$T1SCHE BERICHTEN
Secretaris-Redacteur: G.
E.
Ruffnagel.
Secretariaat. Pieter de Hooghweg 1, Rotterdam.
Aan geteekende stukken.: Bijkantoor Ruige Plaatweg 37.
Telef. Nr. 3000. Telegr.adres: Economisch Instituut.
Postcheque en girorekening Rotterdam No. 8408.
Abonnementsprijs voor het weekblad franco p. p.
in Nederland f 15,—. Buitenland en Koloniën f 17,-
per jaar. Losse nummers 30 cents.
Leden en donateurs van het Instituut ontvangen het
weekblad gratis.
De verdere publicaties van het lnstituut uitgaande
ontvangen de abonné’s, leden en donateurs kosteloos,
voor zoover daaromtrent niet anders wordt beslist.
Advertentiën f 0,35 per regel. Plaatsing bij abonne-
ment volgens tarief. Administratie van abonnementen
en advertenties: Nijgh & van Ditmar’s Uitgevers-
Maatschappij, Rotterdam, Amsterdam, ‘s-Ora.venhage.
16 DECEMBER
1918.
De toestand op de geldmarkt is weinig veranderd.
Volgens de prolongatienoteeringen. was de markt
eerder iets ruimer. De lagere noteeringen, 4V4-3%
pOt., waren echter meer toe te schrijven aan geringe
vraag, dan aan ruim aanbod. De omzetten op de effec-
tenmarkt zijn n.l. in de laatste weken belangrijk inge-
krompen en als gevolg daarvan is ook de vraag naar
prolongatiegeld minder groot.
De koersen van particulier disconto waren dân ook
niet gemakkelijker, maar hadden eerder neiging tot
stijgen. In het begin der week was prima papier nog
tot ca. 3’% l)Ot. te plaatsen, maar door het gestadige
onderhandsohe aanbod van schatkistwiss&ls, die tot
4 pOt.
verkrijgbaar
waren, werd de markt, ondanks
gering aanbod, ook voor handelspapier moeilijker en
moest er tot 3% pOt. toegestaan worden, terwijl ge-
meentewissels niet onder 4 pOt. plaatsing vonden.
Uit den weekstaat van de Nederlan.dsche Bank valt
er daarentegen weder eerder een ruimere toestand te
conciudeeren. De beleeningen verminderden met 8
niillioen. Eet tegoed in rekening-courant ,,van ande-
ren” vermeerderde met 8 millioen, terwijl de omloop
van baukpapier bijna 13 millioen kleiner werd. Daar-
tegenover staat een vermeerdering van 9 millioen
Binnenlandsche Wissels, maar aangezien het bedrag
.van de door de regeering bij de bank ondergebrachte
wissels 10 miflioen grooter werd, is er ten slotte door
anderen 1 millioen terugbetaald.
*
De Minister van Financiën stelt weder de maan-
delijksche inschrijving op schatkistpapier open op as.
Vrijdag 20 dezer.
De looptijd van het aangeboden papier is dezen
keer echter zeer kort en houdt
blijkbaar
verband met
de eerstdaags uit te geven staatsleening. Aangeboden
worden in het geheel 60 miffioen gulden biljetten en
promessen, vervallende beide op 7 Februari a.s.
DE HERZIENING VAN ONS NATIONAAL
SCHEEPVAARTRECHT.
Op het oogenblik, waarop ik deze regelen neder-
schrijf, is zoo pas de Memorie van Antwoord ver-
schenen op het Voorloopig Verslag betreffende het
onderzoek in de Afdeelingen der Tweede Kamer van de Staatsbegrooting voor 1919, Hoofdstuk ,,Justitie”.
Zooals gemeenljk bij een eerste ontmoeting tus-
schen Minister en Parlement, was men ook ditmaal in
de Afdeelingen op informatie uitgegaan: aan welke
verbeteringen, in onze wetgeving aan te brengen, was
de Minister, die in het huidige kabinet met de lei-
ding van het Departement van Justitie is belast,
voornemens zijn krachten te wijden? Wederom wer-
den in bonte verscheidenheid de onderwerpen opge-
somd, waarmede, werd aan de wenschen der Kamer-
leden voldaan, de ministerieele werkzaamheid zich
bovenal zou hebben bezig te houden. En zoo ook was
de hoop uitgesproken o.m., dat de Minister zulk een
voortvarendheid aan den dag zou leggen, dat een
reeks met name genoemde aanhangige wetsontwerpen
,,en andere regelingen, zooals de wijziging van het
Wetboek van koophandel inzonderheid op het stuk
van het zeerecht, het wisselrecht en de hulp- en berg-
bonen…. met zijn contraseign in het Staatsbiad
zullen worden opgenomen.”
Bij zijn antwoord – met het oog op het vele en
11
1110
ECONOMISCH-STATJSTJSCHE BERICHTEN
18 December 1918
1
velerlei, dat in deze bewogen tijden zijn aandacht
vordert, begrijpelijkerwijze eenigszins in het vage
gehouden – betuigt de Minister ,,het zich tot een
voorrecht te zullen rekenen als hij krachtig mag bij-
dragen tot de verbetering en ontwikkeling van ons
beschreven recht”. Hij doet vervolgens opmerken hoe
van de in het Verslag besproken wetsvoorstellen er
vele bij de Kamer in behandeling zijn, waarvan het
aan de orde komen van haar afhangt, zoodat ook wan-
neer van de zijde van het Departement van Justitie
vooralsnog geen andere ontwerpen werden ingediend,
hij, werd reeds alle aangebrachte arbeid
tr
hand ge-
nomen, een meer dan evenredig deel van den tijd der
Staten-Generaal zou moeten opvordei’en. Waarna hij
besluit met de verklaring: ,,Itusschen zal dit hem
niet weerhouden zoe spoedig mogelijk ook die onge-
noemde onderwerpen ter hand te nemen of te vol-
tooien, waarvan de voorbereiding of voortzetting wel
afhankelijk is van zijn werkzaamheid.”
Blijkbaar zijn dus, voorzoover laatstbedoelde onder-
werpen betreft, de termen van beraad voor den Minis-
ter .nog niet afgesloten en staat daaromtrent zijn
werkprogram nog niet vast
1)
Voor ons ligt hierin
aanleiding te meer tot het uitspreken van de ver-
wachting, dat in zijn nadere overwegingen een eerste
plaats worde ingeruimd aan de herziening van ons
nationaal scheepvaartrecht. Als toch de vraag wordt
gesteld: welk deel onzer wetboeken in het bijzonder
in de tegenwoordige tijdsomstandigheden voor aan-
passing aan moderne behoeften zich het dringendst
aanmeldt, dan treedt
ongetwijfeld
deze herziening op
den voorgrond. Nu de crisis, die het wereldverkeei-gedurende den oorlog onderging, ten einde loopt en
de aankondiging met zich brengt van een krachtig
wederopleven, mogen
wij
met ons verouderd zeerecht
minder dan ooit ons langer vergenoegen.
Verouderd is het in hooge mate. Ja zelfs – men
kan het zonder overdrijving staande houden – geen
deel van onze wetgeving is er te noemen, dat zoozeer
ten achter is geraakt bij de algeheele verandering in
de economische verschijnselen, welke zij heeft te rege-
len, als juist ons stellig scheepvaartrecht. Wij kunnen
dat erkennen, zonder iets te kort te doen aan de ver-
diensten, die het Tweede Boek van ons Wetboek van
Koophandel voor zijn
tijd
mag hebben gehad en aan
den goeden naam, dien het zich in een vroeger sta-
dium der ontwikkeling van het zeerecht daarmede had
verworven. Voor de verhoudingen, uit de moderne
zeevaart ontstaande, baten die vroegere verdiensten
niet meer. Dit moet wel een ieder treffen, die zich
rekenschap er van geeft, dat de codificatie van ons
zeerecht tot stand kwam in een tijd, nu ongeveer een
eeuw geleden, toen het zeilschip in de groote en
kleine vaart nog oppermachtig heerschte, een stoom-
schip een nog onbekende grootheid was op de wate-ren en van een mailsteamer nog niet gedroomd werd.
In een tijd, waarin de classieke ,,reederij” met haar
scheepsparties en haar ,,boekhouder” de gebruikelijke
bedrijfsvorm was, de reis veelal even zooveel maan-
den duurde als thans dagen en de kapitein, niet alleen
met het voeren van ‘het schip belast, maar ook met
de vertegenwoordiging van de reeders en met de be.-
hartiging der belangen,
bij
de lading betrokken,
nautisch deskundige en koopman tegelijk, voor ge-
wone en buitengewone omstandigheden als aller ge-
machtigde zelfstandig had te handelen naar eigen
inzicht, dikwijls zonder, had hij eenmaal het ruime
sop gekozen, bij een nog primitief ingericht postver-,
keer in de mogelijkheid te zijn, zijn lastgevers tijdig,
te raadplegen.
Met het oog op zulke feitelijke gegevens, gedacht en
geschreven, moet ons stellig zeerecht nu worden toe-
gepast op de ganscheljk verschillende toestanden
van onze dagen, nu de stoomvaart met de daaraan
1)
Dusver
ziet
het er niet naar uit, dat de openbare be-
raadslaging hierover nieuw 1icht verspreiden zal.
eigen geheel andere constructie, bemanning en uit-
rusting van het schip de zeilvaart schier geheel heeft
verdrongen, nu het mechanisme van laden en lossen
en al vat met het aanvoeren en wegvoeren der lading
in verband staat een totaal ander aanzien heeft ge-
kregen, geregelde lijnen de gemeenschap zelfs met de
verst afgelegen havens onderhouden, de reederj zoo
goed als algemeen vervangen is door de naamlooze
vennootschap, nu de functiën van den kapitein zich
bepalen tot de technische leiding van het vaartuig,
en hij, bij de geregelde en de zoogenaamde wilde vaart
beide, alom aantreft de kantoren of de vertegenwoor-
ligers der onderneming, terwijl het moderne post-
‘erkeer, de telegraaf, de telephoon, de draadlooze tele-
graphie niet in de laatste plaats, in staat stellen het
contact van het schip met de buitenwereld als het
ware ten allen tijde in stand te houden.
En dit zijn dan nog slechts enkele van de ‘t eerst
in het oog vallende openbaringen van het scherpe
contrast tussehen het verleden, waarmede de wet-
gever rekening hield en het heden, dat hij niet voor-
zien kon. Ook in menig ander opzicht immers doet
de omwenteling, welke in het bedrijf plaats greep,
haar invloed gelden op .allerlei rechtsbetrekkingen
uit de scheepvaart voortvloeiend of daarmede in ver-
band staande. Met name denke men hier aan de
rechtsbetrekkingen, uit de bevrachtingsovereenkomst tusschen de daarbij rechtstreeks of middellijk betrok-
ken partijen onta,aande. Deze alle, voor zoover zij aan
Nederlandsche jurisdictie en Nederlandsch recht on-
derworpen zijn, moeten zich behelpen met het ver-
ouderd Wetboek. Zeker, zij trachten zich te redden.
Er is eontractsvrijheid, binnen zekere grenzen al-
thans, en niets belet hun de passende regelingen te
treffen in den vorm vai bijzondere, van de wettelijke
afwijkende of deze aanvullende bedingen in charters,
cognossementen en dezgelijke. Maar het middel is
-geenszins probaat. Ontstaat er over de uitvoering der
overeenkomst een rechtsgeschil en komt het er op
aan de juiste beteekenis der bedingen vast te stellen,
dan – de ervaring leert het ons, niet waar? – heeft
het onderzoek ‘dier bedingen op hun rechtsgeldigheid
soms, op hun draagwijdte nog meer, toch altijd plaats
met de wet in de hand, de wet van een eeuw geleden.
Spreekt dus de behoefte aan wetsverandering luide,
het tegenwoordig moment is voor het ondernemen
van het herzieninswerk als aangewe’zen en de con-
junctuur voor het welslagen daarvan juist thans bij-
zonder gunstig. Een langdurige periode ligt achter
ons, waarin tijdens het woeden van den wereldkrijg
het normale zeeverkeer grootendeels was stopgezet;
de handelsvloten der zeevarende volken, groot en
klein, bij de onveiligheid der routes en de stoornis
in passagiers- en goederenvervoer deels waren opgelegd
of tot werkeloosheid genoodzaakt, anderdeels aan haar
gewone bestemming onttrokken waren en gebezigd
voor het transport van troepen én krijgsbenoodigd-
heden of door eigen of vreemde gouvernementen wer-
den opgevorderd voor de overbrenging van grondstof-
fen en producten, tot den aanvoer en de distributie
waarvan de overheid zich genoopt zag haar zorgen uit
te strekken. Voor zoover in stand gehouden, geschiedde
de vaart, de
vrije
zoowel als de gedwongene, onder
bevraehtingsvoorwaarden, die in gewone tijden nau-
welijks in aanmerking komen en speelden de gebrui-
kelijke voorzieningen slechts een ondergeschikte rol.
De bepalingen van de derde afdeeling van titel V
van Boek II, W. v. K., over ,,de ontbinding der con-
tracten van bevrachting” en de verder in het Wet-
boek verspreide voorschriften, die over oprlog en
oorlogsgevaar, over molest, over nemen en aanhou-
den handelen, wij wisten vroeger wel, dat zij be-
stonden, maar hadden zij niet in den regel voor ons weinig meer dan academische waarde? Hoe anders
in deze oorlogsjaren, nu juist daarop, zoo niet uit-
sluitend, dan toch bovenal de aandacht vallen moest.
18 December 1918
ECONOMISCH-STATISTÏSCHE BERICHTEN
Dit alles gaat thans tot het verleden behooren; de
overgang&toestand is reeds aangevangen. Niemand
kan met eenige zekerheid berekenen, wanneer de stilte
in onze havens voor de vroegere bedrijvigheid weer
zal hebben plaats gemaakt, het wereidverkeer ter zee
een nieuwe vlucht neemt en daarmede ook die. be-
drijvigheid grooter afmetingen bereikt dan ooit te
voren. Maar dat wij clie toekomst naderen, beseffen
toch allen. Ook hier opent zich voor ons land een
nieuw verschiet. Ook hier is het onze plicht, om nu
en later niet alle kracht er voor te waken, dat als
straks de vreedzame wedijver wederkeert tussehen de
Nederlandsehe en de overige zeehavens van het vaste-
land van West-Europa, wij den voorsprong, dien wij
outleenen aan dnze geographische ligging en aan den
aanleg onzer bevolking, bij voortduring aanwenden
tot verhooging der algemeene welvaart.
Met volle recht zijn wij bezig de materieele voor-
waarden te scheppen, noodig om onze zeehavens in het
wereldverkeer een plaats van groeiende beteekenis
te doen verwcrven. Door den Staat worden, onder
medewerking van de naaste belanghebbenden, op-
nieuw aanzienlijke bedragen ten koste gelegd aan de
verbetering onzer waterwegen en toegangen naar zee.
En de betrokken gemeenten, ieder op haar gebied en
op eigen wijze, streven er naar haar – handelsinrich-
lingen te doen beantwoorden aan de klimmende
eischcn van het moderne scheepvaartverkeer.
Van de krachtsinspanning, waarmede aldus aan de
gewenschte ontwikkeling van dat verkeer in en over
onze haveng de weg gebaand wordt, is het noodzakelijk
complement, dat wij ook het rechtsieven op dit gebied
gezond en krachtig houden. Laten wij dit na, dn
benadeelen wij het belang van dien breeden kring
onzer samenleving, die metdo wettelijke regeling van
ons scheepvaartrecht in aanraking komt. Maar dan
loopen wij tevens gevaar aan de doeltreffendheid van
evenbedoelde krachtsin spanning afbreuk te doen. Dat
cle schepen onze havens zouden vermijdën, omdat hier,
voor zoover het materieele recht betreft, de rechts-
zekerheid te wenschen overlaat, ware wellicht een te
krasse bewering. Maar zou het oiverklaarbaar zijn,
als de buitenlandsche reeder en de buitenlandsche
handelaar, die tonnage zoekt, wanneer zij de keus
hebben tusscheu meerdere verbindingen, de voorkeur
schenken aan havens, binnen wier rechtsgebied een
wetgeving geldt, welke voor een vlotte afwikkeling
der. wederzijclsche vorderingen en obligo’s den zeker-
sten waarborg oplevert? En al ware dat zoo niet,
eiscl4t niet de eer van ons land, dat als eerlang de
•
ontwikkeling van het scheepvaartverkeer -zich weer
ten volle ontplooit, wij hier niet blijven voortsikke-
len, zod goed en zoo kwaad a]s het kan, met geheel
uit den tijd geraakte zeerechtelijke normen, tot schade
van den’ naam, dien wij ook in de handelswereld ons
beijveren hoog te houden? Juist in deze dagen, nu de
publieke belangstelling ontwaakt voor al hetgeen kan
bijdragen tot bevestiging van onze positie onder de
handeidrijvende en navigeerende volken in de nieuwe
aera, die thans intreedt, kan gerekend worden op den
steuir der openbare meening, wier drijfkracht bij de
outzaglijke taak,’den wetgever op de schouders gelegd,
voor het slagen van een herziening als de onderha-
vige onontbeerlijk is.
Gunstig is de conjunctuur ook in een ‘anderen
gedachtengang. De pogingen, in het werk gesteld tot
verwezenlijking van het denkbeeld eener uniforme
regeling van de meest belangrijke hoofdstukken van
het zeerecht, hoe aantrekkelijk ook op zich zelf, had-
den als schaduwzijde: dat zij belemmerend reageerden
op een krachtig doorzetten van de herziening van ons
uationaal scheepvaartrecht. De verleiding was groot
om, in afwachting van den uitslag dier pogingen, deze
herziening slepende te houden. Weliswaar waren als
positiev; resultaten nog slechts verkregen de ter
Brusselsche conferentie. van 23 September 1910 ge-
sloten verdragen, tot het vaststellen van ,,eenige een-
vormige regelen” betreffende
aanvarirlg
en
hulp
en
berging
(voor ons land goedgekeurd bij de wetten van –
11 Januari 1913, Stbl. Nos. 26 en 27) en ivaren deze
verdragen dan nog enkel door een deel van de contrac-
teerende Staten bekrachtigd, maar het vooruitzicht
scheen gegrond, dat weldra ook omtrent een zoo ge-
wichtig vraagstuk als de beperkte aansprakelijkheid
der reeders, ter bekroning van langdurige onderhan-
delingen, een compromis zou tot stand komen.
De oorlog heeft echter aan die verwachtingen den
bodem ingeslagen.
Wij mogen hopen, dat, als eenmaal de vrede ook
formeel hersteld zal zijn, de bittere
verwijdering
tus-
schdn de vroegere vijanden allengs gaat wijken voor
‘mildere ‘gevoelens en het internationaal verkeer op-
‘nieuw zijn eischen doet gelden, de draad van het on-
derling overleg weder zal worden opgevat. Intusschen
zal ook hij, die geneigd is deze dingen van de optimis-
tische zijde te beschouwen, zich omtrent het spoedig
aanbreken van den dag, waarop de gestaakte onder-
handelingen in den ouden geest worden voortgezet,
zich geen illusiën maken.
Deze slagboom op den weg der herziening van het
nationale zeerecht is dus opgeheven. Langer dralen
uit hoofde van uitzicht op uniformeering zou thans
niet meer te rechtvaardigen zijn. En zelfs mag wor-
den aangenomen, dat indien het internationaal over-
leg op dit terrein te zijner tijd wordt hervat, de ver-
tegenwoordigers van ons land op volgende conferen-
ties hun invloed bij de beraadslagingen slechts kun-
nen zien versterkt, wanneer zij zich beroepen kunnen
op een eigën wetgeving up to date, die juist ook ande-
ren ten voorbeeld zou kunnen strekken.
Daarbij komt, dat voor den opbouw van zulk een
codificatie van ons zeerecht de voorbereidende arbeid
reeds grootendeels is voibracht. Daarover nog een
woord in het volgend nummer. E. E.
VAN RAALTE.
STEENKOLEN IN NEDERLANDSCH OOST-
INDIE EN DE LEMA rANG-CONCESSIES.
Zooals te verwachten was, is gedurende de laatste
oorlogsjaren het kolenvraagstuk ook in den Oost-
inclischen Archipel acuut geworden. Weliswaar zijn
de daar ondervonden moeilij.kheden in de verste verte
niet van dien aard geweest als hier te lande, toch
w-aren zij voldoende om een meer algemeene belang-
stelling voor het brandstoffenvraagstuk te wekken.
De bijzondere verhoudingen, welke daar dit vraagstuk beheerschen, maken het die belangstelling overwaard.
Wanneer men het kolenverbruik van v66r den ow.’-
log beschouwt, dan ziet men dit een regelmatig stij-
gende lijn vertoonen, waarbij gedurende cle laatste
jaren v66r 1914 de invloed van geïmporteerde kolen
eenigszins ‘toenemende was.
Verkregen door
Totaal verbruik Staats-
Particuliere
Jaren
in tonnen ontginning ontginning
Invoe,’
1906..
587.153
277.097
113.807
196.249
1907..
(116.209
300.999
120.038
195.172
1908..
670.142
314.065
122.551
233.526
1909..
701.694
339.694
158.598
203.672
1910..
769.671
387.522
156.986
225.163
1911..
859.446
406.395
203.051
250.000
1912..
985.570
407.452
“202.036
376.082
1913. .
869.693
443.996
123.575
302.122
1914..
939.585
571.646
49.691
318.248
1915..
952.484
570.851
51.633
330.000
1916..
986.456
629.471
307.681
249.304
V66r 1914 ging de kolenvoorziening met geenQrlei
moeilijkheden gepaard; integendeel. De gunstige lig-
ging van den .[ndischen Archipel ten opzichte van sterk kolenuitvoerende landen als Australië, Japan
en Britsch-Indië maakte, dat de noodige hoeveelheden
goed en goedkoop verkregen ‘konden worden. Zooda-
nig waren daarbij de verkoopprijzen, dat een eigen
kolenniijnbouw zonder Staatsinmenging niet tot out-
1112
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
18 Decernbei 1918
wikkeling kon komen, hetgeen echter ook voor een
groot gedeelte moet worden toegeschreven aan de
minderwaardigheid van de binnen den Indischen
Archipel gevonden wordende kolensoorten. Waar
echter met de toenemende scheepvaartmoeilijkheden
de prijzen der kolen zeer aanmerkelijk stegen (van
f 11 i f 12
de ton tot ruim
f 60
in begin
1917)
daar
gingen gedurende de oorlogsjaren de minderwaardige
inlandsche kolen opgeld doen en een opleving van de
ontginning was hiervan in zooverre het gevolg, dat
het door particulieren in
1914
gewonnen quantum
vn
50.000
ton in
1914
steeg tot nagenoeg.
108.000
ton in
1916.
De in de Staatsmijnen gewonnen hoe
veelheid volgde de conjunktuur in aanmerkelijk ge-
ringere mate en steeg van
572.000
ton in
1014 op
029.000
ton in
1916.
1)
Wat de Staatsmijnen betreft, dient de aandacht ei
op gevestigd, dat deze tot nu toe de eenige onderne-
mingen zijn, welke op uitgebreide schaal met moderne
machinale hulpmiddelen kolen winnen; winning door
diepe schachten komt ook daarbij niet voor. De kolen
worden van uit den dagzoom gegraven. Die Staats-
mijnen zijn de Omhilinontginning in het Gouverne-
ment van Sumatra’s Westkust en een ontginning op
het eiland Laut, even ten oosten van l3orneo.
De Poelo-Laut-ontginning is in
1913
voor grof,
geld van een particulier concern overgenomen; de
productie schommelt om de 130.000 ton ‘s jaars. Reeds
van den aanvang af zijn de financieele resultaten, ook
in verband met den aard van het product, weinig be-
vredigend geweest en zelfs de oorlogsjaren hebben,
voor zoover hier te lande bekend, daarin geen wijzi-
ging gebracht. Zoo kostte elke ton afgeleverde kool den Staat een toeslag van ca.
f 1,25
in
1914
en van
f 2,50
in
1915.
De Ombilin-mijn is in
1892
van Staatswego ge-
opend. De uitbreiding der ontginning heeft slechts
uiterst geleidelijk plaats gehad, zoodat een jaarlijk-
sche productie van
500.000
ton eerst weinige jaren
geleden is bereikt. Nopens de financieele resultaten
a]i de Ombilin-ontgining kan men zich minder
gemakkelijk een beeld vormen, doordat van den aan-
vang af die ontginning is vastgekoppeld aa het tot
stand brengen van een verbetering van liet transport-
stelsel ter Si.tmatra’s Westkust door middel van een –
net van spoorwegen. Nu kan voor de mijn op zich
zelf wel een zeker rendement berekend worden, waar-
bij echter het spoorwegkapitaal, hetwelk voor een
aanmerkelijk gedeelte niet anders dan den kolen-
afvoer dient, steeds als niet iendeerend uit de bere-
keningen te voorschijn is gekomen. Van werkelijké
winsten is dus weinig sprake; men mag tevreden we-
zeni, wanneer aangenomen kan worden, dat bij de te-
genwoordige productie ongeveer quitte wordt ge-
speeld en niet te veel wordt toegelegd.
Houdt men deze geldelijke uitkomsten voor oogen
en lettende ook op het in normale tijden gestadige
verdvijnen, na enkele jaren van kwijnend bestaan, van
particuliere kolenontginningen, dan kan het geen
verwondering wekken, dat de steenkolenwinning bin-nen -den Archipel tot nu toe een weinig bemoedigend
aspect vertoonde. Zobals reeds is opgemerkt, houdt
zulks vetband met de qualiteit der bekende kolenaf-
zettingen, waarom de toekomstige ontwikkeling va
den kolenmijnbouw voornamelijk zou zijn te zoeken
in het veredelen der winningsproducten en het in den
handel brengen van die veredelde piaducten. Een
daarvoor onontbeerlijk economisch procédô moet
echter nog gevonden worden. –
Gedurende den laatsten tijd zijn echter de vooruit-
zichten van den kolenmijnbouw niet onaanzienlijk
verbeterd en wel dooi de vondst van kolenlagen van
goede qualiteit in de nabijheid van
Moecira
En.irn
in de
Residentie Palembang. De Indische Regeening heeft
‘) Mede door de gebrekkige postverbiiidingen zijn latere
gegevens dan over
1916 nog niet beschikbaar.
dan ook met het oog op den dreigenden kolennooci
met een voorloopige ontginning van die kolenlagen
een aanvang gemaakt en hoopte daarmede in
1918
een
productie vanca.
60.000
ton te bereiken. De winning
geschiedt van uit den dagzoom, voorloopig op hoogst
eenvoudige wijze. Men heeft het voornemen haar zeer
geleidelijk op te voeren en wel tot een jaarproductie
van
500.000
ton, in tien jaren tijds te bereiken. Een
hoeveelheid van 40 millioen ton goede kolen is hier
thans reeds aangetoond als voor Staasontginning be-
schikbaar. Verder is nog een hoeveelheid van
50
mii-
lioen ton vastgelegd, waarvoor aan pariculieren
couèessie is uitgegeven.
Door de Indische Regeering is nu het voorstel ge-
daan om haar plannen tot definitieve opening van
een derde Staatskolenmijn goed te keuren en wette-
lijk te sanctioneeren, alsmede ook om de v66r weinige.
jaren door haar in deze streek uitgegeven concessie-
rechten, de z.g. Lematang-concessies, terug te koo-
pen voor een bedrag van rond
f 1.000.000.
1)
Wat jiu het eerste voorstel aangaat, kan men de in
deze door het Gouvernement van Nedenlandsch-Indië
gevolgde gedragslijn slechts goedkeuren en toejui-
ellen. Het doet weldadig aan, dat de Regeening niet
meer dien angst toont voor de uitbreiding van haar
taak, welke in het afgeloopen tijdvak in zake de aard-
oliewinning zoo zeer op den voorgrond is getreden.
13e met de verdere opening en voltooiing van de ko-
lenontginning gemoeide bedragen zijn overigens naar
verhouding betrekkelijk gering. Voor
1919
hijvoor-
beeld wordt gerekend op een aanlegkapitaal van
f
1.000.000 en eenzelfde bedrag voor rechtstreeksche
winningskosten, waarmede dan
200.000
ton kolen
verkregen kunnen worden. Outilleering van het be-
drijf voor een jaarproductie van 500.000 ton zal onge-
veer
f 4 millioen vereischen. Daarbij zijn dan nog de
kosten të voegen van een spoorlijn van ongeveer
12 K.M. lengte ad
f
1.500.000, welke voorloopig op
de kapitaaisrekening der Staatsspoorwegen zijn ge-
schreven, doch welkb zuiverheidshalve tot de kosten
(ler kolenontginning dienen getekend te worden.
Ter
der dient in deze nog opgemerkt te worden, dat de
meest nahijzijnde havenplaats
Paleni bang,
waar de
kolen verhandelbaan worden, ongeveer 170 K.M. van het mijnemplacemcnt verwijderd is.
Aannernende nu, dat de rechtstreeksche viuiiiugs-
kosten de
f 5
per ton niet zullen overschrijden en dal;
het spoorwegvervoer over het ruim 170 K.M. lange
traject wordt verrekend
01)
de basis van
f 1 de ton,
komt men met omslag van de afschrijvings- en rente
r
lasten van de bovenaangegeven kapitaalsbediageii
voor een jaarproductie van
500.000
ton, tot zelf–
kosten van de kolen te Palembang op pIm.
f 7
de ton.
is
een geschikte regeling van het zeevervoer
naar
:Batavia, Soerabaja, Belawan of Sabang
verzekerd,
dan kan dus ook in normale tijden op een loonenden
afzet van de kolen gerekend worden. De Staatsont-
ginning nabij Moeara Enim zal daarom een aanmer-
kelijke verbetering van het aspect van het kolenviaag-
st-uk geven, ook zonder dat die verbetering van clerL
Staat financieele offers vergt, zooais eenige jaren
geleden onvermijdelijk scheen.
1-let plan nu om ten.behoeve van deze Staatsout.
ginning de Lematang-concessies terug te koopen, lijkt
minder gewenseht, wijl daardoor op een Staatsmono-
polie van steenkolenwinuing wordt aangestuurd. Voor
zoodanig monopolie kunnen bezwaarlijk steekhouden-
de finaneiëele of economische overwegingen worden
aangevoerd. Wat het geldelijke aspect betreft, ver-
wacht men zelfs van de meerwaardige kolen, welke bij
Moeara Enim gedolven worden, nog niet zoodanige
resultaten, dat de Regeening het wenschelijk acht de
ontginning anders dan zeer geleidelijk uit te breideb tot een jaarproductie van
500.000
ton. Zelfs voor het
bereiken van die geringe intensiteit van ontginning
‘) Handelingen
118-1919.
Gedrukte stukken No.
204
18 December 1918
ECONOMISCHSTATITISCHE BËRICHTEN
1113
wenscht men nog een tiental jaren te besteden.
Financieel zijn daarom de verwachtingen van de ont-
ginning in Staatshanden
voor
normale tijden
zeker
xiiet buitengewoon, zooals ook de hiervoren gegeveii.
zeifkostencijfers aanduiden; waarbij het spoorwegver-
voer zoo laag als maar eenigszins mogelijk is aangesla-
gen en eenige winst uit dien hoofde zelfs geheel en al
buiten beschouwing is gelaten.
Wat de economische zijde van het vraagstuk betreft
is er op te wijzen, .dat Nederlandsch-Indië, evenals elk
land, het allergrootste belang heeft bij een blocienden
sLeenkolenmijnbouw. Ook omdat deze tak van mijn-
bouw tot nu toc zeer weinig lucratief is geweest, is
er toch wel geen reden particuliere werkzaamheid
buiten te sluiten, waar de Staat zich in zake de steeu-
kolenwinning reeds een overheerschende positie heeft
verzekerd. Werken in deze Staat en particulier naast
elkander, dan zal veel meer tot stand gebracht kun-
nen worden dan door Staatswerkzaamheid alleen. Nu
zou door terugkoop van de Lematang-concessies dit
particulier initiatief zeer zeker een hoogst gevoeligen
ktiak krijgen. Na lange jaren van zoeken heeft meu
nu eindelijk kolen afzettingen gevonden, waarmede
zou niet schitterende dan toch loonende resultateii
verkregen
kunnen
worden. Voor particulieren, die,
wat het zecvervocr betreft aan geen enkel contract
gebonden zijn, zijn dc vooruitzichten bovendien aan-
merkelijk gunstiger dan voor dcii Staat, indien
deze slechts met zijn spoorwegtarieven eeuigszins
sehappelijk wil wezen. De indruk, welken de weinige
bekendgemaakte cijfers dan ook wekken is die, dat
het voor een modrncn particulieren steeiikolenmijn-
bouw binnen den Indisehen Archipel met dcLema-
tang-concessies een quaestie is van
nu of noojt.
Welke
steekhoudende redenen er dan ook aangevoerd kunnen
worden om dc concessies weder terug te koopen, blijft
in liet duister. Men bedenke slechts, dat de thans
reeds voor den Staat beschikbare hoeveelheid, voor
zoovcr die uit
voorloopiçje
onderzoekingen bekend is,
voldoende is voor de ontginning gedurende een tijds-
verloop van
tachtig
jaren. Is zulks met het oog op de
omstandigheid, dat indië op mijubouwkundig gebied
nog voor een groot gedeelte terra iticognita is, niet
voldoende? En is liet niet beter gedurende die tachtig
jaren althans een
kans
open te laten, dat een ander
betrekkelijk spoedig wèl tot winning over zal gaan?
.l)e Indische Mijnwet rekent verder op de mogelijk-
hield, dat ontginning van een concessie in liet alge-
mccii bc]ang wenschelijk kon wezen, in welk geval
den coiieessionaris een bepaalde termijn kan worden
gesteld; binnen we]kei.t liii de ontginning moet heb-ben aangevaiigen om niet van zijn rechten te worden
vervallen verklaard. Ook voor deze mogelijkheid is een
voorziening als liet ware dus reeds getroffen en be-
hoeft niet tot aankoop van de concessies overgegaan
te worden, zoodat ook uit dien hoofde de terugkoop
der concessies, zooals die ook bij de overname van de
Poploe Laut-mijn een
failure
bleek, geen aanbeveling
verdient. Ten slotte moge nog een enkel woord gewijd
worden aan de omstandigheid, dat voor Nederlandsch-
Ïndië ook op andere wijzen gestreefd wordt naar een
Staatsmonopolie in zake steenkolenvoorziening. Kort
vooi de algemeene verkiezingen kon zelfs een wets-
ontwerp in die richting liet Staatsblad hij verrassing
bereiken, doordat neh in de Tweede nôch in de
Eerste Kamer der Staten-Generaal deze aangelegen-
heid bij de openbare heraadsiaging eenige aandacht
kreeg. Voorloopig zullen nu geen verdere steenkolen-concessies meer worden uitgegeven en is het vinders-
recht, daarmede de prikkel tot opsporen, buiten ver-
king gesteld. Nu zal wel niemand voor deze doctri-
naire en voor Indië hoogst ongewenschte regeling
een langdurig leven verwachten; zij zal wel verdwij-
nen bij de eerstvolgende herziening van de Indische
Mijnwetgeving, welke zich zoowel om finaneieele als
om economische redenen als steeds urgenter doet ge-
voelen. Ook in verband daarmede schijnt het onwen-
schelijk het thans in deze voorloopig sterk beperkte
particuliere initiatief geheel en al ten doode te doe-
men, in de hoop, dat het in latere jaren wel weer ver-
levendigd zal kunnen worden.
E. P
.
WELLENSTEIN.
‘s-G-ravenhagc, 8 December 1918.
DE (AMSTE1?DA MSCHE) GELDMARKT.
Naar aanleiding van hetgeen iii No. 147 van dit
weekblad werd medegedeeld omtrent de toenemende
beteekenis, welke New York als internationaal finan-cieel centrum bezig is te verkrijgen, werd met enkelo
ziusneden in No. 150 de aandacht op onze geidmarkt
gevestigd.
Dc geldmark-t in het algemeen hier te lande
is, kan men zeggen, geconcentreerd te Amster-
dam; wel worden buiten ‘Amsterdam om gelden op
prolongaties gegeven en genomen, wissels gediseon-
teerd en gcherdisconteerd, doch hij het sluiten Van
prolongatiën, het disconteeren en herdisconteeren van
wissels en promessen wordt als richtsnoer genomen
hetgeen ter Amsterdamsche Beurze geldt.
De geidmarkt in engeren zin d.w.z. de prolongatie-
markt is geconcentreerd op de Effectenbeurs, in den
.,geldhoek”; de koers, welke daar wordt besteed voor
geld op prolongatie geldt voor de posten in liet ge-
liede land.
Ondanks het feit, dat de bepalingen van het prolon-
gatie-cotitract voor geldgevers niet ongunstig zijn en
hunne rechten gewaarborgd worden door die bepalingen
en de Beursvoorschriften en de voorschriften van het
ileglement voor den Effectenhandel van de Vereeni-
ging voor den Effectenhandcl en ondanks hot feit,
(lat 20 pOt. surplus, met verplichting van (lag tot dag
dat surplus aan te vullen, wordt verstrekt, treedt bij
liet verieenen van geld, aan insiders wel bekend, nog
een factor op, n.l. de eredietwaardigheid van den geld-
nemer.
Bij het uitleenen van geld op prolongatie kiest
de geldgever vrij wei uit zijn tegenpartij, den
geldnemer. Dat uitkiezen, die kieskeurigheid van
cle geidgevers berokkent telkens, vooral in dagen
van spanning, van groote geldvraag, teleurstel-
ling aan de niet-iiitverkorenen, die, ‘ ondanks het
feit, dat geld op prolongatie verstrekt wordt, geen
geld verkrijgen kunnen, zelfs al zouden zij een hoo-
gere rente willen besteden, dan dooi degeneu, die
geld bekomen, gegeven wordt. .Dat hieruit voortsprui-
ten moeilijkheden voor het vaststellen van de notee-
ring van ‘t geld op prolongatie, is duidelijk. Dat een
biedende koers door een geldnemer, voor wie de geld-
gevers terughoudend zijn, niet de juiste maatstaf,
de noteering van het geld behoort te zijn, is begrijpe-
lijk, wanneer men bedenkt, dat door het noteeren van
dien koers op alle op dien dag gesloten en geeonti-
nueerde prolongatieposten betaald zoude worden een
rente, hooger dan betaald behoeft te worden door de
geldnemcrs, tegen wie bij geidgevers geen bezwaar om
geld te verleenen bestaat; onder de moeilijkheden bij
liet bekomen van geld van een geldnemer zouden alle
gelduemers, niet alleen speculanten, doch ook de hau-
delaren en industrieelen, die op fondsen geld geleend
hebben, moeten lijden; ‘t welk onhillijk zou de zijn.
Vanwaar die kieskeurigheid van de geldgeveis, dc
voorwaarde van eredietwaardiglieid der geldnemers?
Zoude het bezwaar om aan een ieder geld te benen op
de gewone voorwaarden niet hierin gelegen zijn, dat
de geldgever elk fonds, mits het maar genoteerd is, als
onderpand moet aannemen, derhalve ook fondsen,
waarvan cle intrensieke waarde zeer twijfelachtig kan
geacht worden en die hun waarde alleen ontleenen aan
liet feit, dat ze in de prijscourant van de Vereeniging
voor den Effectenhandel genoteerd
zijn
(art. 51
juneto art. 68 van het Reglement voor den Effecten-
handel; zie ook afd. V der Rentevoorsehriften 1914,
1114
ECONOMISCH-STATITISCHE BERICHTEN
18 December 1918
art. 71, al. 2; uit al. 8 is af te leiden, dat ook fondsen,
niet in de floteering opgenomen, als oncierpand kun-
nen worden verstrekt en door den geidgever moeten worden aangenomen) en wel tegen den genoteerden
koers worden gewaardeerd?
Dat op die noteering door geldnemers zelf wel in-
vloed uitgeoefend is, ten einde de fondsen als onder-
pand hoog te kunnen waardeeren, is weibekend; dat
dit nog niet lang geleden
01)
groote schaal geschiedde, wordt vermoed.
Mocht ‘t mogelijk zijn te bepalen
doch het
zal
op praktische bczwaren stuiten – dat de geldnemer
hij het sluiten van een prolongatiepost het onderpand
aan de goedkeuring van den geidgever onderwerpen
moet of mocht ‘t den geidgever vrij staan fondsen als onderpand to. weigeren, welke hem als zoodanig niet
aanstaan, clan was er een groot bezwaar aan de zijde
der geidgevers om aan iederen geldnemenden commis-
sionnair in effecten geld te benen, vervallen. Art. 71,
al. ., der Beursvoorschriften 1914 bepaalt, dat de
,,geldgevr het recht heeft hem niet passende fondsen
als onderpand te weigeren, voor zooverre hij bij het
sluiten der leening zich dat recht heeft voorbehouden”.
Deze bepaling zonde aan het genoemde bezwaar
tegemoet kunnen komen, wanneer dit beding alge-
meene toepassing vond of als algemeene regel werd
gesteld en niet als beding.
i)ocli dc geidgevende commissionnair, trouwens
elke geldgever zal, voor moeilijkheden en onaan-
genaamheden zich willende behoeden, trachten de
kans van te moeten toepassen dwangmaatregelen
en onverhoopte excèutie, zooveel mogelijk te ver-
mijden en daardoor de voorkeur blijven geven aan
gcldnemers, die hij t.ot hijsuppleeren ten allen tijde in
staat acht.
Of het geld geven op den termijnmarkt, gesteld,
dat liet rescontresteisel, waarvan in voorgaande num-
mers werd gewag gemaakt ter Amsterdamsche fond-
senbeurze werd ingevoerd, aan geidgevers een ge-
schikte gelegenheid zoude verschaffen om gelden uit
te zetten op korten termijn, zoude afhangen van de
bepalingen, geldende voor den t.ijdhandel; aan een voor
geidgevers aan het prolongatie-contract klevend be-
zwaar
– 11.1.
dat hun geld voor 66n maand wordt uit-
geleend en in den tussehentijd niet kan worden terug-
bekomen, terwijl de geldnemer het geleende geld
eiken dag kan teruggeven – zoude tegemoet gekomen
worden bij den termijnhandel; bij dien handel zonde
het geld slechts voor hoogstens 14 dagen uitgeleend
worden en ook tot den bepaalden datupa vast uitgezet
zijn. Geld zoude in de termijnmarkt uitgezet kunnen
worden hetzij direct, hetzij door bemiddeling van de
eommissionnairs, die thans geld op prolongatie voor
maatschappijen en instellingen uitzetten op de pro-
longatiemarkt. –
Door het invoeren van den tijdhandel ter Amstei-
damsche Beurze, zoude op de geldmarkt een gelegen-
heid temeer aan geldgcvers worden geboden om hunne
gelden uit te zetten. Dat geidgevers in den eersten tijd
schroomvallig gelden op dc termijnmarkt uitzetten,
is niet ondenkbaar, eveneens dat zij, nadat deze
wijze van geld uitzetten op korten termijn op onder-
pand met surplus gebleken is veilig te zijn en liquide
hunne middelen te houden, ‘vrijmoediger er toe zullen
overgaan.
De in liet buitenland bekende vorm van het ver-
strekken van geld op fondsen, waarbij de geldnemer
geld vraagt op ecn bepaald fonds of eenige genoemdr
fondsen, komt in den ,,geld.hoek” vrijwel niet voor, en’
is hier te lande ook weinig bekend.
Aan daggeldieeningen kleeft het bezwaar van den,
crmijn van één maand niet; het geld kan eiken dag
teruggevraagd cii teruggegeven worden. .I)oeh door de
mogelijke terugvraging, eiken dag, eigenen zich dag-
geldieeningen weinig voor het geidnernen op onder.
pand van foiidsen, voor de fondsenspeculatic.
Of op de geldmarkt ter Amsterdamsche Beurze, als
bovenvermeld, na den oorlog een groote uitbreiding
teverwacliten is? Dc kans lijkt niet groot.
De nawerking van den schrik, welke geldgevers be-
ving, toen doo.r den schok, welke door het uitbreken
van den wereldoorlog het handels-, financieel- en eco-
nomisch leven van bijna dc geheele beschaafde wereld
onderging en welke onze Effectenbeurs deed sluiten
– wat gebleken is bijzonder heilzaam gewerkt te
hebben – zal langzamerhand wel verdwijnen, wanneer
de rust op binnen- en huitenlancisch politiek en econo-
misch ‘teneiu teruggekeerd zal zijn. Dan zullen
de geldgevers wel weder op ruimer schaal van
de gelegenheid om gelden op korten termijn door
middel van het geven van geld op prolongatie gebruik
maken; de ondervincling gedurende de oorlogsjaren,
toen alles zoo ontwricht was, opgedaan, zal hen niet weerhouden; de ondervindirig heeft geleerd, dat het
uitzetten van geld op prolongatie nog zoo’n onzekere
tijdelijke belegging niet is, dat zelfs bij de heftige
crisis, welke de fondsen- en geidmarkt heeft doorge-
maakt, verliezen niet zijn geleden.
Algemeen worden echter groote geldhehoeftcn voor-
zien na den oorlog, krapheid van geld ter Beurze
voorspeld en dat, na het tot stand komen van den
vrede, of zelfs voor dien, de zaken in den ,,geldhoek”
sterk ingekrompen zullen zijn.
Dat gelden uit het buitenland hierheen zullen ko-
men ter uitzetting op de geldmarkt, die kans tot uit-
breiding van de geidmarkt na den oorlog, is klein.
î)e omstandigheid, dat banken en bankiers hier
te lande groote bedragen hebben geleend aan het
buitenland – Duitschland, Oostenrijk-Hongarije, ter-
wijl van een te verstrekken crediet aan Engeland ge-
wag wordt gemaakt – zal er niet toe bijdragen, dat dc
geldmarkt aan levendigheid wint;. groote bedragen
liggen vast en zullen, naar ‘t zich laat aanzien, lan-
gen tijd blijven vastliggen.
Naar aanleiding van het oprichten van een disconto-
maatschappij te New York, van het verleenen van
voorschotten op wissels, van de gelegenheid tot her-
disconteering bij de Federal Reserve Banks (zie be-‘halve hetgeen in No. 147 werd medegedeeld ook de
aanteekeningen op blz. 1075 in No. 153) werd in
o. 150 gewag gemaakt van het geopperde denkbeeld
om hier te lande een discontoarkt te scheppen, ten-
minste een ruimere dan tot nog toe.
Waren ter Beurze en ook. buiten dc Beurs om dc
disconto-affaires voor den oorlog gering, gedurende
den oorlog hebben deze wel eenige uitbreiding ver-
kregen, tengevolge van groote geldbehoeftcn eener-
zijds en geldovervloed anderzijds.
Het disconteeren van schatkistpromessen ging bui-
ten de Beurs om, het verdisconteeren er van kwam
weinig voor, eveneens werden de door gemeenten af-
gegeven promessen buiten de Beurs verdisconteerd;
ook gaat buiten de Beurs om het ,,en pension” nemen
en geven van papier van en naar het buitenland.
De zaken ter discontomarkt geschieden vrijwel al-
gemeen, zoo niet uitsluitend dooi bemiddeling van de
zgn. wisselmakelaars van wie een paar zich in liet
bijzonder op het verleenen van hunne bemiddeling
voor ‘t disconteeren en verdisconteeren van papier
toegelegd hebben en die geacht kunnen worden goed
op de hoogte der discontomarkt te zijn en de eigen-
aardigheden dier markt te kennen. Een van dc mooi-
lijkste problemen is, te weten aan wie liet ter disconto
aangeboden papier eventueel mag vertoond worden,
want groote vrees bestaat bij bankiers en banken, dat
men elkandcrs papier zal zien en zoo elkanders cliën-
ten en de zaken van die cliënten zal te weten komen.
Die vrees werkt zeer bclemmcrend voor het doen van
zaken, en zal de Amsterdamsche discontomarkt
na den oorlog en in de toekomst na het tot stand
komen van den vrede van beteekenis, van meer betee-
kenis dan tot nog toe willen worden, dan zal die vrees
overwonnen moeten worden of maatregelen dienen
genomen te worden om die vrees te ontgaan.
18 December 1918
ECONOMISCH-STATITISCHE BERICHTEN
1115
Zonde or een oplossing hier verwacht kunnen wor-
den van een instelling, waarvan New York ons het
voorbeeld geeft? Een speciale instelling voor het dis-
conteoren is niet zoozeer noodig te achten; we heb-
ben banken en bankiers, welke zich, de baiken n.l.,
sterk gemaakt hebben gedurende den oorlog door het
uitgeven van nieuw kapitaal, hun vlottende middelen
zijn groot, grootc bedragen zijn aan hen toevertrouwd.
i)och welhic)it is van ecn speciale instelling nut te
verwachten,van een instelling, welke uitsluitend hare
bemiddeling verlecnt voor liet disconteeren en ver-
clisconteeren, welke als tussehenpersoon fungeert tus-
schen discontant en verdiscontant op een bijzondere
wijze, n.l. zoo, dat ter vermijding van bovenvermelde
vrees, het ter verdisconto gegeven papiei niet ver-
toond wordt aan de disconteerende bank of het papier
nemcden bankier.
Trouwens een instelling, welke zelf disconteeren
zoude, zoude in haar middelen beperkt zijn tot haar
eigen kapitaal, tenzij gelden h deposito haar toevloei-
den en dan zoude zij optreden als concurrente van de
banken en bankiers.
Een instelling zonde het derhalve moeten zijn,
welke haar bemiddeling verleent aan dengeen, die
papier ter verdisconteering heeft en aan dengeen, die
gelden ter beschikking heeft en deze wil uitzetten
door papier te disconteeren, en wel zoo hare bemid-
dehing verleent, dat het papier dat verhandeld wordt,
niet gezien wordt door den disconteerende en onder
hare berusting blijft, als liet ware voor den dis
conteerende. Een instelling, welke als het ware het
geld van den cliscontant brengt aan dengeen, die zijn
papier verdisconteert. Zij geeft den wissel op haar
door den verdiscontant getrokken en door haar tegen
overgave van het verdisconteerd’ wordende papier ge-
accepteerd aan den discontant; deze disconteert dat
accept en het montant van het accept, onder aftrek
van disconto, wordt aan dengeen, die zijn papier in
portefeuille verdisconteerde, onder aftrek van pro-
visie uitbetaald. Op den vervaldag int de instelling
het verdisconteerde, ônder hare berusting gehouden
papier en lost met het ontvangen bedrag de door haar
geaccepteerde traite bij den discontant in.
Het denkbeeld echter, dat een bankier papier zoude
disconteeren, dat hij niet ziet, papier zoude nemen,
terwijl hij de handteekeningen, welke er op voorko-
men, niet mag weten, is onerijmd; volkomen waar,
tenzij de bankier papier krijgt, dat hem voldoende
zekerheid verschaft.
Zoude hij in papier, afgegeven door de bemidde-
hings-instefling, of door dengcen, die papier wil ver-
disconteeren, getrokken op haar en door haar geaccep-
teerd – in welk geval er twee handteekeningen op het
papier voorkomen en het mede voorzien van de hand-
teekening van den disconteerenden, drie handteeke-
ningen zoude dragen, hetgeen het papier tegen wis-seldisconto verdiscontabel zonde maken’ – niet vol-
doende zekerheid kunnen vinden?
Het kapitaal van de bemiddelingsinstelling ter
diseontomarkt zoude niet vo]gestort behoeven te zijn.
Van het beleid van de bestuurders der bemidde-
lings-instelling hangt veel af; doch is aan hen, door
wier handen een groot gedeelte van het papier ter
discontomarkt gaat, een goeden
kijk
op het papier
ondenkbaar? Is aan hen de ,,fijne neus” te ontzeggen?
Hebben de wisselmakelaars, die zich speciaal toe-
leggen op het door hunne bemiddeling diseonteeren
en verdiscontceren van papier, niet een goeden kijk
op de hoedanigheid van het papier, op de hoedanig-
hei d van de daarop voorkomende handteekeningen?
Zoo die kijk aan dezeii niet te outzeggen is, dan is
dat zelfde inzicht te veronderstellen bij de bestuui-
deren van de bemiddelings-instelling.
Het belang hunner instelling, hun belang als be-
stuurder, hun routine, vormen een waarborg tegen
het nemen van niet prima papier, van papier zonder
eenige cerste-klasse-liandteekening.
Het bestaan eener geregelde discontomarkt te km-
sterdam zonde een tastbaar voordeel zijn voor de in-
stellingen, maatschappijen, welke groote bedragen
liquide middelen geregeld of telkens hebben; zij zijn
thans aangewezen bij het uitzetten dezer gelden op
liet a deposito plaatsen bij banken en bankiers tegen
een geringe rentevergoeding, op het plaatsen op pro-
longatie (daggeld) – en
bij
het bestaan van een
rescontrehatulel
01)
de termijnmarkt – hij het be-
staan van een discontomarkt zouden zij een gelegen-
heid te meer hebben om hun gelden op vaste wijze
uit te zetten, ze rendabel te maken en toch liquide te
honden. Vooi hen zonde een bemiddelings-instelling
hierbij van bijzonder nut kunnen zijn..
Doch laten we niet in bijzonderheden treden, het
doel is slechts een denkbeeld in overweging te geven;
de vraag is of onze geidmarkt, speciaal die te Amster-
dam, – het voornaamste geldce.ntrum hier te lande –
niet moet trachten profijt te trekken van de voor haar
gunstige omstandigheden, welke zich thans voordoen
om de discontomarkt thans te verlevendigen en groo-
ter te maken, en of hetgeen te New York wordt be-
raamd’ en uitgevoerd om daar een disconto- en wissel-
markt te scheppen, voor onze geldmarkt niet ten
voorbeeld kan zijn.
De omstandigheden zijn gunstig voor onze geld-
markt; zij heeft geld, de handel en nijverheid van de
ons omringende rijken hebben geld noodig; de lig-ging van Amsterdam is gunstig ten opzichte van de
ons omringende landen, zeker minder veraf dan New
York; onze, door enkele theoretici versmade goud-
voorraad is groot; we hebben een goed gefundeerd
bank- en geidwezen, dat de hoodige elasticieit waar-
borgt tegen groote terugslagen op de geldmarkt van
crises in het economisch- en bedrijfsleven; crises
plachten hier veel minder heftig te zijn dan in de
Vereenigde Staten; de verhouding van ons kapitaal
tot de financieele behoeften van onzen handel en van
onze nijverheid is niet zoo, dat gevreesd behoeft te worden oor een al te hoog disconto; de buitenland-
sche wisselkoersen zijn in ons voordeel.
Wil de Amsterdamsche geidmarkt profijt trekken
van de voor haar zoo gunstige omstandigheden, dan
moet zij zich toerusten voor de taak van beduidende
di scontomarkt, mogelijke belemmeringen wegnemen.
Met uitbreiding van de diseontomarkt is verleven-
diging van de buitenlandsche wisselmarkt, van den
reëelen handel in buitenlandsehe valuta te wachten;
ook daarvan kan onze geldmarkt voordeelen trekken.
v.
L-D.
FINANCIEELE RESULTATEN DER N. U. M.
Op 7 December j.l. is bij de Tweede Kamer inge-
zonden de Memorie van Antwoord der Regeeri’ng
inzake de aanhangige nadere wijziging der wet, hou-
dende vooiiening ter zake van het goederenverkeer
met het buitenland.
De memorie bevat in antwoord op het Voorloopig
Verslag een reeks mededeelingen over de door de
N. ”[3. M. gevoerde ‘gestie, terwijl als bijlagen wor-
den overgelegd de overeenkomst nopens crechietver-
leening aan Oostenrijk-Hongarije van . 19 October
1917, het aanvullend Virtscheftsabkommen, de z.g.
I’aardenoverecukomst van 10 October 1917, benevena
de Duitsche Kolencredieto’vereenkomst en de Duitsche
FJ’zer- en Staaicredietovereenkomst, beide van
H
0e-
tober 1917. Voorts worden overgelegd een, extract uit
de correspondentie van de Regeering met de N. U. M.,
de statuten van dit lichaam en verschillende cijfers
nopens de finaucieele resultaten per ultimo Maart j.l.
en per uiltimo September j.l.
Hierachter volgen de balans en winst- en verlies-
rekening per 30 September 1918. De winst- en verlies-rekening is eenigszins verkort weergegeven.
1116
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
18 December 1918
Activa.
BALANS PER
30
SEPTEMBER 1918.
Passiva.
Kas
…………………………..
f
4.237,52
J3ankiers. ……………………….
.,
3818.446,46
5
010
Buitenlandsche Schatkistbiljetten ‘)
49600,000,-
Debiteuren ……………………..
3.326.460,65
(lebouwen: ………………………
..
L439.599,21
Kaatoorinstallatie ……..
f
156.171,55 Afschrjving lO
0
/e
per kwart.
,,
40.788,15
115.383,40
Interest onverschenen op
5
0/
Buiten-
landsche Schatkistbiljetten:
op 5
0
/o
Duitsche Schatkist-
biljetten …………..
f
330.416,67
op 5 ‘/o
Oostenr. Schatkist-
biljetten …………..,,
245000,-
op
5 /o
Hongaarsche Schat-
kistbiljetten ………… ,, 75000,-
650.416,67
Exporteurs Zegelkosten …………….
..
332,70
f
58.954.876,61
‘) Gedeponeerd bij de Nederlandsche Bank te Amsterdam
en bestaande uit:
1
25.600.000 5
0
/0
Duitsche
Sehatkistbiletten.
16.800.000 5
0/
Oostenr.
7.200.000 5
°Io
ilongaarsche
Verder berusten bij deNederlandsche Bank voor
f
56.700.000
Garantiewissels, ontvaagen als meerdere zekerheid voor de
aan Duitsehland verleende credieten en wel door cle:
Nederlandsche Uitvoer-Maatschappij
f
22700.000
Centraal Verr. Kant. v. Br …….
29.100.000
Ver, t. Reg. v. h. iJzervervoej-
4.900.000
Kapitaal
……………………….
f
5.000.000,-
5
Of
Schuldbrieven
Serie A. …………
..
14.481.000,-
Bankiers.
Nederlandsche Bank Beleening
……….
9
500.000,-
Int ere.st.
5
Of,
Schuldbrieven Serie A
f
120.675,-
Beleening Neclerl, Bank..
. .
22.502,50 143.237,50
Crediteuren
………………………..
2.954.067,97’/i
Reserve Crediet-Provisfe …………..
winst
…………………
,
24.040.571,13
‘h
f
58.954.876,61
In begin October werden nog bij de Ned. Bank gedepo-
iteerd
f
2.900.000
Garantiewissels voor de door de Ned.
Uitvoer Mij. in September
1918
aan Duitschiand verleende
credieten tot gelijk bedrag. Ten slotte berusten hij de Ned.
Bank:
f
5.040.000 5
0
10
Oostenr. Schatkistbiljetten,
2.160.000
5
0/
Hongaarsche
11
(tienende tot meerdere zekerheid der dooi de Ned. Uit-
voermaatschappij aan Oostenrijk en ]Tongarije verleende
eredieten.
Verlies.
WINST- EN
vE:E{LIES]IEKENING PER
30
SEPTEtT3ER
1918.
lVinst
Onkosten……………………….
Kantoori nstal latie afschrijving (10
0
/0
per
kwartaal) ………………………
Credietprovisie
1917
(vergoeding Ver-
eeniging voor den Geidhandel) ……
Oprichtingskosten ………………..
Zegelkosten Schuldbrieven …………
Voorloopige winst ………………..
f
765.508,1
5/2
40.788,1 5
4.958,57
128.492,05
1
1i
96.000,-
24.040.571.13’/2
interest (ontvangen en nog te vorderen).
5
0
10
Duitscice,S’chatki.si-
biljetten ……….f
728.374,98
0/
Oostenrijkschc
,9chat ki St bil jatten..
109.666,66
5
0/
llongaai-sche
‘c1, otkizibiijetten.
46.999,98
f
25M7€L318,06
1
/2
AANTEEKENINGEN.
J)e J?ijn en de bezettende Mogendhe-
d e n. –
in de afgeloopen week lag de scheepvaart op..
den Bovenrijn, zooals bekend, geheel stil door maatre-‘
golen van de Geallieerden. Gelukkig is hierin sedert
19 dezer een verandering gekomen en is van dien
datum af de i-ijnvaart weder vrij, staat echter onder
contrôle van de z.g. ,,Intergeallieerde Scheepvaart-
Commissie”, waarvan het hoofdkantoor in Keulen ge vestigd is. Verder zijn door deze Commissie kantoren
gevestigd te Emmerich, Duisburg, Mannheim en
Straatsburg. De Duitsche Regeering heeft een bureau
in Keulen opgericht, waaj-van aan het hoofd staat de
heer Roeber. Alle klachten, do rijnvaart betreffende, moeten aan de ,,Intergeall ieerde Scheepvaart-Corn-‘
missie” gericht worden.
1
885.041,62
S °/o
&hvldbrieven
Rai-ie .A. ………. ,,
342.417,74
1/9
f
542.623,87
1
h
]3eleening bij
Neci. Bank,
v.ersehuld.
interest .
f
22.562,50
Nadeelig sal-
(to interest-
rekening..
,, 68.933,88 91.496,38
f
451.127,49’/2
Verschuldigde betalingen
f
24.171.086,93 ‘/
10
0/
definitieve inhou-
dingen veilingen -. ..
450.730,131/2
,, 24.621.817,07
Koersverschillen ………………….. ..
3.373,50
f
25076.318,06
1
/1
De verdere voorwaarden, op welke de vaart ge-
opend is, zijn de volgende:
1.
De scheepvaart op den Rijn, alsook op zijrivieren
rechts van den Rijn, voor zoover deze binnen de te
bezetten zone liggen, wordt uitgeoefend onder con-trôle van de ,,Intergeallieerde Scheepvaart-Commis-
sie” door liet thans aangestelde militaire en burger-
lijke personeel, zoomede door de scheepvaartstroepen
van de verbonden legers, voor zoover het Duitsehe
personeel niet voldoende, of politiedienst noodzake-
lijk is;
2
:
Alle transporten, inciusieve zendingen van pai’-
ticulieren, zijn aan contrôle onderworpen door inzage
in de scheepspapieren enz. Moeilijkheden of storingen
zijn in de scheepvaart slechts dan te verwachten,
indien tegen cle bestaande bepalingen of overeen-
komsten gehndeld wordt, of indien de wenschen der
18 December 1918
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
ii: 17
intergeallieerde commissie niet wordn ‘opgevolgd;
3. Voor rde veiligheid van het, scheepvaar
zoomede van dat van het havenbedrijf, worden blauwe
banden om den arm ingevoerd, waarop in rood de letters 0. 1. N. (Commission interalliée de naviga-
tion).
Het bestuur voor het algeheele Rijn-gebied, Directeur
Roeber, heeft vanaf 9 December zijn zetel in Keulen,
in het aienstgebouw van de spoorwegdirectie. Dit
bestuur geldt tegenover de Intergeallieerde Scheep-vaart-Commissie als de eenig beslissende bevoegde
vertegenwoordiging. Aanvragen in zaken, de rijn-
scheepvaart betreffende, moeten uitsluitend aan dit
kantoor worden gericht. D.
Veredeling van. Japan.sche ex-
p
0
r t g o e d e r e n. –
Vaak zijn klachten gehoord
over de kwaliteit der Fapansche exportgoederen; nog
in het vorig nummer werd in een referaat van een
voordracht, dooi den Japanschen consul-generaal te
Londen gehouden, daarvan gewag gemaakt en ver-
meld, dat om den stand van zaken te verbeteren ver-
schillende indust,rieele vereenigingen de bevoegdheid
gekregen hebben zekere exportgoederen te onderzoeken,
ten einde cle kwaliteit van het goed hoog te houden.
Thans bereikt ons van het Consulaat van Japan te
Rotterdam een niet gedateerd biljet, inhoudende, dat
het Departement van Landbouw en Handel der Ja-pansche Regeering schikkingen getroffen heeft en
orders uitgevaardigd met het oog op handhaving der
kwaliteit van lucifers, glaswerk, emaillewaren, passe-meuterie en geweven ondergoed.
Krachtens deze beschikkingen en bepalingen, is de
uitvoer verboden van alle fabrikaten, die niet zijn
geïnspecteerd door de Trade Associations of hun
Union Associations, welke door de betrokken fabri-
kanten of handelaren, of door de districtsautoriteiten
georganiseerd zijn. l)e artikelen, die aan de eischen
hebben voldaan, zijn van een ,,Certification Stamp”
voorzien.
Waar, er geen mogelijkheid bestaat het onderzoek,
zooals hierboven aangegeven, officieel te doen plaats
hebben, moet vergunning tot uitvoer worden ver-
strekt door de betrokken districtsautoriteiten en de
eerste emhallage of cle kisten, die de artikelen bevat-
ten, moeten van een ,,Permission Stamp” voorzien
zijn.
Betreffende dc bij de inspectie gestelde eischen, zoo-
als die zijn vervat in de beschikkingen van het Depar-
tement van Landbouw en Handel der Japansche
Regeering, zij aan het biljet nog het volgende
ontleend:
Lsufers
worden om. voor export geweigerd: wanneer
de kop niet droog genoeg is, ôf niet goed ontvlamt,
enz.; wanneer de stokjes minder zijn dan 5 nu (pl.m.
1 m.M.) vierkant; wanneer de doosjes meer dan
5
pOt. onbruikbare stokjes bevatten, enz.
Van
glaswerk
zuilen niet tot export worden toege-
laten de artikelen: die onzuiver of misvormd zijn,
clie blaasjes en streepen bevatten, die niet doorschij-
nend zijn, enz.; namaak-paarlen of glaskogels, waarin
de kleuren verschieten of spoedig verbleeken.
Van
emaillewai’en
worden geweigerd de artikelen: die
vôidoëndèn glans missen, die slordig zijn afgewerkt,
of waarvan het cmail spoedig afvalt, of die van geen
aanduiding in liet Engelsch zijn voorzien van het feit,
dat de bodems of zijkanten gesoldeerd of gevoegd zijn,
door de woorden ,,soldered” of ,,jointed”.
Wat betreft
passernenten
worden voor export gewei-
g?rd o.m.: linnen band met scheuren of voorloopig
gehecht; artikelen, die niet opgerold zijn volgens de
goedgekeurde methode, die gemaakt zijn van materiaal
van gemengde kwaliteit, die ruw gevlochten, niet, egaal
glanzend zijn of die in het oog loopende vlekken ver-
toonen; linnen band, waarin het aantal draden min-
(let’ bedraagt dan iii den handel goedgekeurd is en
linnen band.i,n bundels, opgebonden met gekleurd
band.
Van
inanufacturen
worden onderstaande goederen
voor export geweigerd: die op niet gebruikelijke maat
zijn gemaakt, die gemaakt zijn van een materiaal, dat
zichtbaar ruw bf gek.reukt is, die onvoldoende zijn
gewasschen, gebleekt, geverfd of op een andere wijze
slecht zijn gefabriceerd, ôf die welke gemakkelijk ver-
bleeken ôf van kleur verschieten, die, waarin het ge-
bruik van kunstzijde niet duidelijk is aangegeven, die,
waarvan de knoopen en de onderdeelen van slechte
kwaliteit zijn of slordig zijn aangehecht, die van een zichtbaar minderwaardig materiaal of niet op in dan
handel gebruikelijke
wijze
zijn vervaardigd.
Levensonderhoud in Anrer’ildaan-
sche scheepsbouwcentra. –
In samenwer-
king met den Loonraad van de ,,Emergency Fleet
Corporation” heeft – leest men in de jongste afle-
vering van het Maandschnift van het Centraal Bureau
voor de Statistiek – het Bureau voor Arbeidsstatis-
tiek in de Vereenigde Staten een onderzoek ingesteld
naar de kosten van het levensonderhoud in de ver-
schillende centra voor den scheepsbouw. Het Augus-
tus-nummer van ,,Monthly Labor Review” bevat en-
kele gegevens nopcns de uitkomsten van dat onder-
zoek in plaatsen, alle gelegen in de Noordelijke Staten
langs den Atlantischen Oceaan. Hier volgt een staatje,
waarin verhoudingscijfers zijn gegeven voor de maan-
den Maart 1918 en December 1915, 1916 en 1917, in
vergelijking met l)ecember 1914, dat
01)
100 is aan-
genomen.
Dec.
Dec.
Dec.
Maart
1915
1916
1917
1918
Batb,
Me.
(99)
……….
99,41
113,55 139,68 147,82
Portiand, Me.
(103)
……
99,58
113,83 137,96 142,70
Baltimore, Md.
(205) ..
98,63
118,51 151,27
156,80
Boston,
Maas.
(210)
……
101,57
115,72 138,13 142,95
Portsmouth, N. II.
(104)..
99,47
114,36 139,45
145,88
Newport News,
Va. (72 bI.)
100,96
115,61
148,08
151,34
(30 ki.)
100,90
115,82
148,72
150,69
Norfolk, Va.
(97)
……..
100,61
114,73 145,15 148,99
i)uidelijk blijkt uit de
cijfers,
hoe groot de stijging
van de kosten van het levensonderhoud tijdens den
oorlog ook aan gene
zijde
van den Oceaan geweest is.
De getallen tusschen haakjes achter de plaatsn.amen
zien op het aantal gezinnen, alwaar waarnemingen
gedaan zijn. Voor Newport News is een onderscheid
gemaakt tiisschen gezinnen van blanken en van kleur-
lingen.
Da konjnen.teelt in, i’ruisen. –
De
konijnenteelt, heeft de laatste jaren in .Pruiseri een
geweldige vlucht genomen. V66r den oorlog en ook
nog in do eerste oorlogsjaren hechtte men iii het
Duitsche rijk weinig waarde aan konijnen en nooit
had men er aan gedacht, statistisch vast te stelleu,
hoeveel ei’ eigenlijk waren. De oorlog heeft ook hierin
i,-erandening gebracht. Onder den druk van den al
nijpender wordenden vleesohnood heeft men, het eerst
in Pruisen, ingezien, van hoe groote beteekenis het
konijn voor de volksvoeding is. En bij de algemeene
Pruisisohe veetelling van 4 April 1916 werden voor
de eerste maal ook de konijnen meegeteld. Sinds
Maart 1917 behooren zij tot de dieren, die ieder kwar-taal geteld worden.
Wij zeiden reeds, dat de konijnenteelt in Pruisen do
laatste jaren enorm is toegenomen. Het moge blijken
uit de volgende cijfers, ontleend aan de statistieken
der Pruisische veetellingen. Bij do eerste telling
(4 April 1916) bleken er 3.301.413 konijnen te zijn. In den loop van het jaar wevd het houden en fokken
van konijnen van hoogerhand aangemoedigd en de
resultaten waren inderdaad zeer gunstig. Volgens de
tweede telling, die op 1 Maart 1917 plaats had, be-
droeg het aantal konijnen in Pruisen reeds 5.699.129
stuks, een vermeerdering dus met bijna 2 inillioen
1118
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
18 December 1918
stuks of 72,6 pOt. Bij dc daarop volgende telling van
1 Jimi 1917 bereikte het een hoogte van 7.745.554
stuks. Het was dus thans
in drie maanden tijds
met
ruim 2 niiilioen stuks toegenomen.
Uit het volgende staatje blijkt, hoe cle kohijnenteelt,
zich sinds April 1916 in stad en land heeft ontwik-
keld. Volgens cle tellingen waren nr:
mde
opde
in
in
de
pLtttelands- land-
.Iruisen steden : gemeepten goederen
Op 15 April 1916: 3.301.413 1.141.710 1.923.342 236.361
Op 1 Maart1917: 5.699.129 2.111.627 3.206.196 381.306
Op 1 Juni 1917: 7.745.554 3.003.355 4.218.994 523.205
Dcve cijfers hebben betrekking
01)
1276 steden, 35.970,
p]at.telandsgemeen’ten en 15.368. landgoederen. Er
e
!
blijkt uit, dat het aantal konijnen in de steden van
half April 1.91.6 tot begin Maart 1917 met ten naastebi,ij
1 millioen stuks of 85 püt. is vermeerderd. In cle:
plattelandsgemeenten bedroeg de vermeerdering meer
dan 1 millioen stuks (1.282.854) of 66,7 pOt., was dus
procentsgevi,jze kleiner clan in de steden. Op de land-,
goederen bedroeg de vermerdering 61,3 pOt. Verge-‘
leken met cle beide andere groepen is liet aantal
konijnen van deze categorie trouwens van zeer weinig
belng.
De percentsgewijze sterkere ontwikkeling in de steden
kwam ook bij de derde ‘telling op 1 .Juni 1917 tot
uiting. De vermeerdering ‘bedroeg toen, vergeleken
met Maart, in de steden 42,2 pOt., in de plattelands-:
gemeenten 31,6 pOt. en op de landgoederen 37,2 pOt.
Volgens de veideeling naar de verschillende Pruisi-
sche provincies blijkt, dat het aantal konijnen zich ir
Groot-Berlijn, Oost-Pruisen, Sleeswijk-Holstein civ
West-Pruisen in het tijdsverloop van 15 April 1916
tot 1 Maart 1917 meer dan verdubbeld heeft. Maar:
ook in Pomme.ren, Hannover, Westfalen en de Rijn-
4
lirovincie was de vermeerdering procentsgew’ijze aan
merkelijk grooter dan in den geheelen staat. De groot
3
ste aantallen konijnen komen echter in Silezië, Saki
scii en Brandenburg voor, die met do Rijnprovincie
in 1916 reeds te zamen 70,9 pOt. van het totaal aaota
konijnen in Pruisen bezaten. Opmerkelijk is het, dat
het cijfer voor de Rijnprovincie bij de laatste telling
ccvi a’anzienjken teruggag vertoonde.
BOEKAANKONDIGING.
E. P. Wellenstein. Het Indische
Miji4
bonwvraagstulc.
‘s-Gravenhage, Martinus
Nijhoff, 191.8, 240 blz. en 6 graphisehj
voorstellingen.
Indië klaagt algemeen, dat Holland voo weini
afweet van de kolonie, voo weinig begrip heeft van dé
beteekenis en den omvang der koloniale vraagstukken.
Daaronder neemt het mijnbouwvraagstuk een aller
eerste plaats in.. Een vraagstuk van jaren oud, is het
herhaaldelijk in nieuwe phases gekomen en zal ook
in de toekomst telkens van, vorm veranderen. Niet
alléen een omvangrijk, maar ook een in hooge matè
bewceglijlc vraagstuk dus. –
Hij, die het mijnbouiwvraagstuk tot stof vbor een
boek kiest, verricht een nuttig werk in het be1aii
van indië, waarbij hij zich zelf een zware taak stelt
tevens. Die taak heeft de civiel-ingenieur Welleusteii
vrijwillig op zich genomen. Tijdens zijn verloftijd
‘Holland, voo meldt het voorwoord, heeft hij zijn
–
tijd
benut niet een uitgebreid werk (246 bladzijden druks)
over het Indische mijnbouwvraagstuk te schrijven.
1-let ambt van den schrijver – hij is jarenlangbij hôt Indische staatsspoorbedrijf werkzaam – waai-
borgt kennis van Indië en van het Indische gouveiL
nemeuteele bedrijfsleven in het bizonder. Het feit,
dat zijn werkkring buiten het gebied van den mijn-
bouw lag, heeft het hem wellicht gemakkelijk gemaakt
het mijnbouwvraagstuk objectief te bezien. Bosch en
boomen kon hij ook blijven onderscheiden, dezen in-chuk vestigt althans het boek.
Het werk, dat vlot geschreven is en daardoor ge-
makkelijk leest, is systematisch onderverdeeld. Na
een algemeene inleiding wordt achtereenvolgens een
historische uiteenzetting gegeven van den groei van
den indischen mijnbouw. ‘Hetzelfde geschiedt met de
rnijnwetgeving. Eerst wordt de ontwikkeling van 1850
tot en met de wet van 1899 uiteengezet, dan volgt
een afzonderlijk hoofdstuk over de invoering van die
wet hij ordonnautie, waarbij een zeer geslaagde poging
om den lezer heen te helpen door het doolhof van
bepalingen, betreffende het verkrijgen van conccs-
siën. Vervolgens wordt de mijnwetswijzigi•ng ‘van 1910
kort behandeld; waarna de schrijver langer stilstaat
bij de, in daden arme, maar •in discussies rijke
periode van 191,3 tot 1918. In de geschiedenis van
Djambi en Biliton voelt cle schrijver zich bij uitstek
thuis.
In liet zesde en langste hoofdstuk betreffende de
gedragslijn voor de toekomst, waarin het oude, maar
iiiettemin thans meer dan ooit naar voren tredende
vraagpunt: particuliere of overheids-exploitatie, ont-
leed wordt, komen des schrijvers ‘eigen denkbeelden
van zelf het meest naar voren. In dit hoofdstuk komt,
naast goed gedocumenteerde gedeelten, een enkel min-
der geslaagd betoog voor.
Sterk b.v. is het betoog, als dê schrijver het in de’
laatste jaren naar voren gebrachte stelsel van liet
gemengde bedrijf, het
bedrijf,
waari,n het particulier
en liet overheidskapitaal beide deelnemen, ontleedt.
Scherp wordt daarbij naar voren gebracht het verschil
tussehen de ,,gemischte Betriebe” in Duitsehland en
den in de motie-De Meester’in 1915 voor de aardolie-
ontginning in Djambi aanbevolen gemengden bedrijfs-
vorm. Duidelijk wordt daarbij, aan de hand van dé
geheele historische ontwikkeling, uiteengezet hoe de
gemischte Betriebe bezwaarlijk als voorbeeld voor een
Indisch mijnhedrijf kunnen gelden.
Helder is het betoog ook – men kan het met den
schrijver eens zijn of niet – bij de behandeling van
de wijzigingen in de mijnwetgeving. Het voor dcii
gewonen lezer duidelijk ontleden van zoodanige stof
is een verdienste op zich zelf.
Minder gelukkig lijkt het betoog, waar, ter inlei-
ding van de algemeene voor- en nadéelen van de
staatsexploitatie tegeuover het particulier
bedrijf,
een
soort elementar oeconomie” wordt toegepast (blz. 166
en volgende). Evenzeer lijkt het betoog omtrent liet
hoofdbeginsel der al of niet geoorloof de drainage vai’i
In’dië •door westersch kapitaal niet tot het sterkste
dccl van liet boek te behooren. Dit is te betreuren,
omdat juis’t in een tijd als dezen, waarin de sociale
rechtsideeën zoo van onder tot boven doorwoeld wor-
den, het scherp stellen van liet reehtsbeginsel bij de
Indische mijnontginning zeer gewenscht is. Zeker in
een boek, dat overigens juist de verdienste van volle-
digheid heeft.
Wel heeft de schrijver «het punt van den rechts-
grond behandeld, maar het beto,o:g zal •hiei bij den
onbevooroordeelden lezer een weinig den’ indruk
vestigen pour le besoin de la cause opgesteld te zijn.
Jammer is, dat de schrijver, die overigens blijk van
veel belezenheid geeft, het in 1913 verschenen, nog te
weinig bekende proefschrift van ii
.
. P. J. C. van der
Stok over de gouvernementsexploitatie in Ned.-In did
niet aanhaalt. J’uist om de beginselkwestie. –
Ook glijdt de schrijver wat gemakkelijk ‘heen over
de vraag of voor een koloniaal, ‘volk de directe en
indirecte voordeelen van den mijnbouw wel zoo groot
zijn (blz. 185). Dcve tekortkomin’g, als we het zoo
noemen mogen, heeft de schrijver met vele anderen,
die. over het Indische mijnbouwvraagstuk schreven,
gemeen. Ze treft temeer, omdat de heer Wellenstein
overigens zoo goed zijn voornemen gevolgd heeft om
de vraag, aan welke exploitatiewijze de voorkeur gege-
ven moet worden, toch vooral als een voor elk land
afzonderlijk te beantwoorden vraag te beschouwen.
Hot slot van het boek geeft als richtsnoer voor de
18 December 1918
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
MK
S
toekomst: ,,een krachtige en bloeiende Staatsmijn-
1)011w
naast en samenwerkende niet een niet minder
kiachtige en bloeiende particuliere mijuhou.w.indu.s
trie.” A.
PLATE C.
i.
Weer een nieuw exportbiad heeft de pers verlaten.
De kennismaking met het eerste nummer van ,,T Ii e
P i o n e e r” vestigt den indruk van een aanwinst.
Het blad is met zorg uitgevoerd, voorieu van een
tweetal kaartell in kleurendruk en bevat ]ezenswaar-
dige bijdragen..
Voor zoover wij weten, hebben slechts twee Ame-
.rikaansche exportbiaden zich in Nederland repu-
tatie weten te versohaffen, het is te hopen, dat het1
mogelijk blijkt de organen, die hier te lande ontstaan
zijn, wat verscheidenheid en niet minder gehalte, van
annonces en bijdragen betreft, wardige illustraties
te doen zijn van Neerlands handel en bedrijf.
,,Thc Pioneer” wordt uitgegeven door den heer G.
A. Kapteyn, Paleisstraat 31, Amsterdam. De hoof d-
redactie berust hij Mr. W. 11. A. Elink Schuurman.
Van de serie Nederlandsche Belasting-
wetten, uitgave van Martinus Nijhoff te ‘s-Gra-
venhage, ontvingen wij No. 8
Wet op de Vermogens-
belasting
(tweede druk); No. 14
Staat, Standplaatsen,
d
Itributen en Kringen, Kantoren, enz., Registratie,
Zegel, Successie, .Dorn.einen;
No. 15
lVet, houdertde
nzteUing eener Consignatiekas, enz.
REGEERINGSMAATREGELEN OP
HANDELSGEBIED.
l)istributiereclitspraak. De wet van
26 Juli 1918 (Stbl. No. 494), tot instelling van een
bijzondere rechtspraak in distributie- en andere crisis-
zaken
en het Kon. besluit van 21 October 1918 (Stbl.
No. 572), tot vaststelling van een reglement voor
distributie- en andere crisiszaken, treden met ingang.
vati 1.6 December in. werking.
In verband hiermede heeft de Minister van Land-
bouw de mogelijkheid geopend, dat belanghebbenden
voor iedere vermeende rèchtskrenking in eerste in-
stantie een beroep op hem kunnen doen. Daarna is
beroep op den rechter mogelijk.
Schapc- en paardevleesch. Eene sege-
linig is getroffen voor de distributie van goedldoop
schapc- en paardevleesch. Het rantsoen bedraagt 0,2
K.G. per persoon per week.
Rantsoenen regeeringsgoederen.
Voor liet tijdvak van 3 tot en met 31 December zullen
van regeeringswege de volgende rantsoenen worden
verstrekt: Rijst 3′ K.G.; gort 0,2 K.G.; peulvruchten
1 K.G.; aardappelen 16 K.G.; vleesch 0,8 K.G.; jam
0,4 K.G.; kaas (alle soorten tezamen). ‘4 K.G.; suiker
1 K.G.; harde kalizeep 0,2 K.G.; alles per hoofd der
bevolking. Voorts 0,2 liter volle melk (gemeente-
rantsoen minimum 0,1 liter per hoofd, per dag); volle
melkpoeder alleen voor zieken; tapte- of karnemelk
0,2 liter per hoofd pes dag; gecondenseerde taptemelk
2 K.G. per hoofd (voorzoover beschikbaar); geconser-
veerde eieren (alleen voor zieken en ziekeninrichtin-
gen); sago eii pakmeel 40 K.G. per 1000 inwoners;
kindermeel, voor kinderen tot jaar 0,8 K.G., kin-
(leren van 4-1 jaar 1 K.G.; vermicelli en macaroni
50 K.G. per 1000 inwoners per S weken.
A a r d a p p e 1 p o e d er. In liet regeeringsmeel zal
in het vervolg, in plaats van 30 pOt., slechts 10 pOt.
aardappelpoeder worden verwerkt; 20 pOt. buiten-
landsche tarwe wordt dan toegevoegd.
Rijksbureau voor de Scheepvaart.
l)e Minister van Landbouw heeft bij zijn Departement
ingesteld een Rijksbureau voor de Scheepvaart. Zie
het overzicht in No. 153. Aan liet bureau is medé
Op-
gedragen de behandeling van al wat betrekking heeft op de uitvoering van de Schepenuitvoerwet.
V r a c h t o v e r e e n k o m s t e n. Teneindete voor-
komen, dat bij liet sluitch van vrachtovereenkomsten
dooi gemeenten voor den aanvoer uit het buitenland
van in de gemeente te distrihueeren artikelen meer
vracht wordt betaald dan noodig is, heeft de Minister
den betrokken besturen verzocht in het vervolg eerst
vooraf overleg te plegen met het Rijksbuseau voor de
Scheepvaart.
Uitvoer v a n visch. Tot nadere mededeeling
kunnen door de N. U. M. in behandeling worden geno-
men aanvragen tot liet verkrijgen van uitvoervergun-
ningen naar geallieerde en neutrale landen van ge-
zouten garnalen, zoetwatervisch, spiering, ansjovis en
gezouten zeevisch. Eene regeling aangaande den uit-
voer van gezouten haringen is in voorbereiding.
Invoer van paarden uit Duitsch-
1 a n d. Voorloopig zullen geen bijzondere vergunhin-
gen verleend worden tot invoer van paarden uit
Duitschland.
Inbezitneming van gewassen.De
Minister van Landbouw heeft eep nadere regeling
getroffen inzake de inbezitnerning van granen, peul-
vruchten, zaden en aardappelen van den oogst 1,918
en vorige oogsten. Daarbij zijn tevens prjzeu vastge-
steld Voor de ‘verschillende landbouwproducten.
K u n s tm es ts t o f f e n. Eet ligt in de bedoeling
de door de geassocieerde regeeringen aan Nederland
toegezegde 45.000 ton Ohilisalpeter te verdeelen oftder
‘alle bestellers van kunstmeststoffen, die in Juli j.l. een bestelkaart hebben ingediend, onverschillig of
dezen al dan niet rogge hebbeh verbouwd of zullen
verbouwen; zoo mogelijk zal ongeveer 60 K.G. voor
elke H.A. bouwland en/of tuingrond worden toege-
wezen.
Uitvoering Scheurwet. De Minister van
Landbouw heeft vastgesteld het aantal hectaren gras-land, dat in elke provincie ingevolge de Scheurwet in
bouwland zal moeten worden omgezet. Voor het ge-
h ccle land bedraagt de hoeveelheid 58.000 H.A.
‘Bebouwing van gescheurde .grondcii.
Bouwland, verkregen door scheuren win graslanden,
enz. ingevolge de Scheurwet, zal in 1919 slechts be-bouwd mogen worden niet late aardappelen kool- of
raapzaad, voor oliewinning geteeld, tarwe, rogge
gerst, haver, erwten, bruine, en witte stamboonen, of, voorwaardelijk, met voedergewassen voor eigen vee.
Voederbieten, mangelwortelen,
e n z. Met ingang van 16 December is igetrokken de
ministerieele beschikking van 9 Aug. j.l. houdende
vaststelling van maximumprijzen voor voederbieten,
mangelwortelen, koolrapen, knollen en paardepeen,
zoomede het verbod van vervoer dezer artikelen.
W ii d e k a s t a n j e s. Met ingang van 9 Decem-
ber zijn ingetrokken het verbod van aflevering van
wilde kastanjes en de voor dit artikel gestelde maxi-
mumprijzen.
Oichoreiwortelen. Ingetrokken zijn liet
vervoerverbod van gedroogde cichoreiwortelen, bene-
vens de maximumprijzen voor cichoieiwortelen,
cichorei, gehuild fijn van cichorei en peekoffie.
Th e e. Eerlang zal weder thee voor het 1)ubhiek
beschikbaar worden gesteld; de leverancier moet bon
52 van de thee/koffiekaart innemen en verbindt zich
daarmede later de toegewezen thee te leveren.
S 1 a o ii e. Opgeheven is het verbod tot aflevering
en vervoer, voor zooveel betreft slaolie (arachisolie) in
flesschen. Nieuwe maximumprijzen zijn vastgesteld:
in groot- en tusschenhandel
f
2,35, voor den ldeinhan
dcl
f
2,75 per flesch.
Z e e p. Gedurende December zal door het Rijks-
dcantoor voor Zeep beschikbaar worden gesteld 90 gram
k1izeep en 10 gram toiletzeep per inwoner.
Verbandstoffen. Van de bij art. 2 der be-
schikking van 1 Mei j.l. vastgestelde lijst van genees-
middelen, enz., die vallen onder de distributie-regeling,
zijn afgevoerd alle verbandstoffen.
Manufacturen of confeetiegoede-
r e n. Een algemeene inventarisatie is gelast van de
op 10 December, anders dan voor eigen gebruik der
1120
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
18 December 1918
houders, aanwezige voorraden manufacturen of con-
fectiegoederen. Van de resultaten dezer inventarisatie
zal afhangen of en zoo ja in hoeverre vergunningen
tot uitvoer van dergelijke artikelen zullen mogelijk
blijken, ook in verband met
den
aanvoer hier te lande
van grondstoffen.
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.
N.B.
•*
beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.
GELDKOERSEN.
BANKDISCONTO’S.
20
Juli
1914
MAANDCIJFERS.
GIRO-OMZET BIJ DE NEDERLANDSCHE BANK
November 1918
11
November 1917
Posten ]
Bedrag
11
Posten
I
Bedrag
Voor reke: nioghouders 20.620
f
706.540.702 20.519 f407.251.828
waarvan door
de 11,-bank
3.270
225.806.833
plaatselijk…
5.370 ,, 447.582.598
,,
Ter voldoe-
ning vau
Rijksbelast. 740 ,, 4.897.564 667 5.845.284
PRODUCTIE DER KOLENMIJNEN.
0)
(Ojitleenci aan ,,Maandschrift Centraal Bureau Statistiek”)
Naam van de
September
October
Mijn
191
,
8
1917
1918 1917
Slaatsmijncn.
,,Wilhelrnina”
4 9.3 81
42.819
54.400 50.340
,,Ernnia ………
58.881
48.366
65.966
51.111
17.585
..
–
19.750
–
125.847
91.185
140.116
101.451
Particul. mijnen.
Domaniale mijn.
41.859
37.523 46.557 44.634
,,ll endrik” ……..
Totaal ……
88.700
40.200 45.600
44.800
Dran je-Nassau
mijnen ……..
71.829
64.695 77.926
72.928f
lijn Laura en Ver-
eeniging ……..
20.000
..
21.490 22.500 22.000
lijn Willem
So-
phie …………
Totaal ….
172.388
L
163.908 192.583
184.3624
Totaal generaal
298.235
255.093 332.699 285.813k
0)
In tonnen.
Het ,,Maandschrift” teekent bij de cijfers aan:
uit bovenstaande cijfers blijkt, dat de productie in
October 1918 weder
34.464
ton meer was dan in Sep-
tember, en die van elk der voorafgaande maanden
overtrof. Laat men de productie der Staatsmijn ,,Hen-
drik” buiten beschouwing, dan werd in October 1918
27.135
1
/
2
ton meer geproduceerd dan in de overeen-
komstige maand van het vorige jaar.
INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN
Verschenen:
Bedrijfsleven en de strijd tegen
de Armoede in Nederland
door Dr. CH. A. VAN MANEN.
Prijs ingenaaid
f
3,-.
Gebonden
f 4.75.
Voor leden der Vereeniging en geabon-
neerden op het Weekblad wordt dit werk
beschikbaar gesteld tegen den prijs van
f 2,50
ingenaaid en
f 4,-
gebonden.
Bestellingen richte men tot het Secretariaat van het
Instituut, Pieter de Hooghweg 122, onder gelijk-
tijdige remise per postwissel of op postchèque- en
girorekening No. 8408, Rotterdam.
ed.BeIBifln
4
1
1 sedert 1Juli
’15
3’/,sedert23 Mrt. ’14
NiVrsch.in
Disc. Wissels.
Elf.
an
4′,,
1
,,
’15
4 ,,
23
’14
R.C.
51/,
,,
19Aug.’14
5
,,
23
’14
Bank van Engeland
5
,,
5 Apr.’17
3 ,,
29 Jan.
’14
Duitsche Rijkebank
S
,,
23 Dec.’14
4
6Febr.’14
BankvanFrankrjk
5
,,
21Aug.’14 3t/,
29Jan.’14
Oostenr. Hong.
Bk.
5 ,,
12 Apr.’15
4 ,,
12 Mrt.
’14
Nat. Bank v.Denem.
5 ,,
9Juli’15
5
,,
6Febr.’14
Zweedsche Rijksbk.
7
,,
20Mrt.’18
4
1
/2
,,
6
,,
’14
Bank v. Noorwegen
6 ,,
14
Dec.’17
4
1
!2
,,
11
,,
’14
•
ZwitserscheNat.Bk.
Sij,
,,
3 Oct. ’18
3
1
!,
,,
19
,,
’14
Bank van Spanje..
4 ,,
22Mrt.’17
4
1
!,
Bank
van
Italië..
5
,,
10 Jan.’18
S
,,
9 Mei
’14
Feder.Rea.Bk.N.Y.
3-4
–
–
–
Javasche Bank….
8′!
1Aug.’09
3
1
/2
,,
1Aug.’09
OPEN MARKT.
Data
Amsterdam
Londen
Part.
Berlijn
Part.
Parijs
Part.
N. York
Cail.
Port.
Prolon-
disconto
gatle
disconto
disconto
–
disc.
moncu
14 Dec.
’18
3
l/l/, t)
3
I/
3l/
4_1/s
–
4_tJ2
9-14
’18
3I4….1/,
31/_4I/4
3_1/
4_5/
4-6
2-7
’18
3’/-‘I2
3 l/_45/
,
31/
2
4_I/
–
5 ‘/,-6
25-30 N. ’18
3-’14 3_
1
!2
33
4_I/
10-15 D. ’17
33/_4
4’/,..$/
411/
4_I/,
–
51/_9
11-16 D. ’16
I
S/e-lh
o
4-
1
!,
3t/….4i/,
5t14
2
4_I/
–
31/10
20-24Jul.’l4
2/-
1
/
2t/5_t/4
2’/
1
/2
.
2
8
/
1’/-2’/,
‘)
Noteering vgn 13 Oecember.
WISSELKOERSEN.
WISSELMARKT.
Op de wisselmarkt was le stemming verdeeld en de om-
zet gering. Alleen in den bankpapierhaudel viel weder een
flinke levendigheid op te merken. In het begin dei week
was de stemming zeer flauw, zoowel vooi entente- als voor
centrale wissels, zoodat Londen voor 11,14 en Berlijn voor
25,70 werd afgedaan. 1)aarna had een betere stemming de
overhand, (lie voor Berlijn bleef aanhouden, daarentegen
voor Londen weer voor een flauwerc moest plaats maken.
Eenige bepaalde oorzaken wareu niet aan te wijzen. In
hoofdzaak kan, men aannemen, dat het voorhanden mate-
riaal op de lage koersen zeer gering is, vooral wat betreft
Berlijn, zoodat betrekkelijk geringe vraag reeds spoedig een
aanmerkelijke rijzing veroorzaakte. Eenige verwarring ont-
stond in het laatst. der week in den handel in Duit.sch
bankpapier, doordat nieuwaangevoorde 1000 Markbiljetten
met groeneti inkt genumnierd en gestenpelcl waren in plaats
van als tot dusver met rooden inkt.
Koopers weigerden deze te ontvangen, terwijl verkoopers
meenden, dat, aangezien er niets vooruit geconditioneerd
was, zij ook deze biljetten konden leveren. Het gevolg was,
dat er weder een nieuwe koers voor Marken bijkwn.m cii
roode en groene biljetten verder afzonderlijk weiden
vet
–
handeld.
KOERSEN IN NEDERLAND.
Data
Londen
Parijs
•)
I
Berlijn
*
I
JVeenen
*)
burg’)
New
York’)
9 Dec. 1918..
11.203
43.10
26.40
14.30
–
2.35’/
10
,,
1918..
11.16
42.95
26.60 14.75
–
2.35
11
,,
1918..
11.223
43.15
27.45
15.10
–
2.35/
12
,,
1918..
11.22
43.173
27.25
15.-
–
2.35’/
13
,,
1918..
11.22
43.123
27.80
15.10
–
2.35’/7
14
,,
1918..
11.17
42.95
28.75
15.15
–
2.34
1
/
Laagste d. w.’)
11.14
42.80
25.70
.14.-
–
2.33
3
/4
Hoogste
,,
,, ‘)
11.25
43.25
29.-
15.25
–
2.36
7 Dec.
1918..
11.26
43.323
27.55
14.45
–
2.36
1
I4
30
Nov.
1918..
11.33
43.55
30.25
15.75
–
2.38
Muntpariteit.
.
12.10
48.-
59.26 50.41
1.28
2.48’/
‘) Noteering te Amsterdam.
t)
ParticuLiere opgave.
-J
IS December 1918
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1121
NEDERLANDSCHE BANK.
Data
Stoch-
Kopen-
Ch,ia-
IZwil3er-
Spanje
Batavla ‘)
holm
)
1
hagen
)
lianla
t
)
l
an
d*)
i
)
te!cgrali3ch
_
Verkorte Balans op 14 ])eeernber 1918.
9
Dec.
1918
68.15
63.30
66.10
48.05
–
90-1001
Activa.
10
,,
1918
68.30
63.25
65.85
48.05
47.25
99-100
11
,,
1918
68.60
63.50
65.95
48.25
47.50
99-100
Binneni. Wis.{ H.-bk.
f175.
8
40.818,35’12
sels,Prom.,
B.-bk.
1.984.875,42
12
1918
68.30
63.45
65.95
48.25
–
99-100
enz. in disc.
Ag.sch. ,, 41.401.458,61
13
,,
1918
68.30
63.40
66.-
48.25
47.25
99-100
,,
219.227.152,381/
14
,,
1918
68.50
63.50
66.10
48.25
47.40
99-100
Papier
o.
h. Buiteni. in
L’ste d.
W.
1
)
68.-
63.10
65.80
48.-
46.50
9
–
disconto
……………………..
H’ste
,,
,, ‘)
68.60
63.60
66.25
48.35
47.75
100″
Idem eigen portef..
f
7.713.706,-
7 Dec.
1918
67.90
63.30
65.70
48.25
47.50
99-100
Af:Verkochtmaarvoor
30Nov.
1918
68.05
63.70
66.- 49.12
–
99-100
debk.nognietafgel.
,,
–
7.713.706,-
Muntpariteit 66.67
66.67
66.67
48.-
48.-
100
Beleeningen
f
82.694.112,73′!1
)
Noteering
ie Ameterdam.
t)
Particuliere opgave.
mcl.
vrsch.
B.-bk.
6.441.986,58
in rek er
op
onerp:
Ag.sch.
45.244.310,83V2
KOERSEN
TE
NEW YORK.
(134.380.410,13
Op Effecten
……
(133.864.710,13
CoMe
Zich,
1
Zich! Zicht
Data
Londen
Parijs
1
Berlijn
Amsterd.
Op Goederen en Spec. ,,
515.700,-
(In
$
per
(in fr
,
P.
1
(in cent,
p.
(in cents
,,
134.380.410,13
4 Rm.)
per gld.)
Voorschotten a. h. Rijk ………………1 3.832.825,39
Munt en Muntmateriaal
14 Dec…..1918
4.76.50
5.45
5
!8
nom.
42/,,
Laagste d.
week..
4.76.45
5.45
5
I
nom.
42/4
Munt, Goud
.
f
75.395.770,-
Hoogste,,
,,
..
4.76.50
5.45’/
nom.
42
1
I,,
Muntmat., Goud
:.
,,615.327.004,93’/,
7 Dec…..1918
4.76.45
5.45
1
/,
nom.
42’Ie
(690.722.774,93
1
!,
30
Nov…
. . 1918
4.76.45
5.45
5
/
nom.
41I1,
Munt, Zilver, enz..
8.31.8.801,12
1
!1
Muntpariteit….
4.86.67
5.18’4
951/4
40′!,,
Muntmat., Zilver
..
–
699.041.576,06
–
Effecten
KOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN OP LONDEN.
Bel.v. h. Res.fonds..
f
4.990.969,32
id. van ‘/,v.h.kapit. ,,
3.865.361,18
8.856.330,50
Tijdperk
1
Plaatsen en
Noteerings.
27 Nov.
2 Dec.
3-12 Dec.
1918
1
112 Dec.
Geb. enMeub. der Bank …………….
..1.770.000,-
Landen
eenheden
1918
1918
Laagste
Hoogste
1
1918
Diverse
rekeningen
………………,,
90.780.549,67
f1.175.602.550,13
1
!,
Alexandrië.. Piast. p.
£
97
3
/8
97
3
I
97/8
979/8
B. Aires…. d.p.gd.pes. 51
1
/it
51
1
12
50″!,,
52
3
I16
ol’V,,
Pasaiva.
Calcutta …. shld.p.rup.
1/6′!,,
1/6′!,,
1/6
1161!,,
1
/
61
!
32
Kapitaal
……………………..
f
20.000.000,-
Hongkong ..
id. p.
$
3/3114
3133/
4
313314
3/4!2
3/38/4
Reservefonds
……………………5.079.402,56
Lissabon…. d.p.escudo
32
32
1
/2
82
34
1
/2
34
Bankbiljetten in
omloop
………….
.,1.059.603.130,-
Madrid
…. Peset. p.
£
23.90
23.97
23.64
23.98
23.66
Bankassignatiën in omloop ……….
..2.401.026,29′!,
Montevideo..
d.p.peso
59’i
59/
58
3
/
60
8
/
601!4
Rekening-Courant saldo’s:
Montreal….
$
per
£
4.84’14
4.82
4.81/4 4.84′!, 4.83V2
Van het Rijk……
f
–
R.d.Janeirot)
d.p.milr.
13″!,,
1
37/
8
13′!s
l3″/,
13’/s
Van anderen
……,,
80.096.420,43’/
,,
80.096.420,43′!,
Diverse rekeningen
8.422.570,84′!,
..
Shanghai
sh/d.p.tael 5/0′!,
s/i
5/1
5/2′!,
5/1
………………..
Rome …….Lires
p. £
30.31
30.31
30.25
80.37k
30.31
Singapore
..
id.
p. $
2/4
7
42
2/4
7
1,
2
2/4
1
!s
2/4
5
/,oI 2/41/
4
(1.175.602.55O,13’I2
Valparaiso.
‘)
d.p.pap.p. 1125/
32
11
18
122
10
27
132
11″/,,j
Yokohama
..
sh/d.p.yen
I
213
7
/,, 213
15
/92
2/2
1
!1
2/3
1
!4
1
2/29/4
Beschikbaar metaalsaldo…………..
f
470.144.401,96
1
!,
1) Noteeringen op 90
dagen.
Op de basis van I/s metaaldekhing
.. . . ,,
241.724.286,71
1
!1
Minder bedrag aan bankbiljetten in omloop
dan waartoe de Bank gerechtigd
is ..
2.350.722.005,-
GOUD EN ZILVER.
Sedert 29 Juli 1916 worden de dagelijksche ontvangsten
Verschillen met den vorigen weekstand:
en onttrekkingen van goud door de Bank van Engeland
Meer
Mmde,
tijdelijk niet bekend gemaakt.
Disconto’s
…………….9.023.854,57
1
/,
Buitenlandsche wissels
908.841,-
NOTEERING VAN ZILVER.
Beleeningen
7.964.986,85
1
!,
Noteering te Londen.
te New York
Goud
………………..
1.652.553,74
Zilver ………………..63.006.19
14
I)ee.
1918
……..
48/,,
101’1
Bankbiljetten
12.756.580,-
7
,,
1918
……..
48′!,,
101
1
/8
Part. Rek.-Crt. saldo’s
..
7.808.215,77
1
!9
30
Nov.
1918
……..
48
1
/
101
1
!8
23
1918
……..
48’/
101
1
/8
Voornaamste posten in duizenden_guldens.
‘
16
1918
…. . …
48’/g
101’/o
1
Andere
15
Dec.
1917 ……..42/
85′!,
Data
Goud
Zilver
Bank.
l,iijetien
opeischl,are
16
Dec.
1916
……..
36″!,,
761/
schulden
14
Dec.
1918
690.723
8.319
1.059.603
82.497
20
Juli
1914 ……..24″!,,
54′!,
7
,,
1918
.. ..
692.375 8.256 1.072.360
73.808
N.
U. M.
30
Nov.
1918
.. ..
693.392
8.230 1.082.164
75.660
Weekstaat der Nederlandsche Uitvoerniaatschappij.
1
23
,,
1918
695.415
8,200
1.081.877
96.217
Voornaamste posten in duizenden guldens.
16
,,
1918
700.399
8.157
1.109.995 87.919
9
1.918
..
1
2
1918
.. . .
700.429 701.453
8.128 8.168
1.018.395
1.025.572 70.523
61.473
Buiten!.
Debet
5
pCi.
Cre d it
Data
Bankier,
Schat-
DIver,e
Schuld-
Dloer,e
706.477 8.154
985.317
.
96.558
kisibi!j.
reken.’)
brieven
reken.’)
119
,,
1918
12
1918
.. . –
706.635 707.517 8.085 8.065
990.089
982.137
80.717
73.964
12
1)ec. 1918..
3.249
53.200
70.400
14.765
103.384
5
1918
707.586 8.049
981.217
56.834
5
,,
1918..
2.456
53.200
70.400
14.765
103.106
28
Sejt,.
1918
708.708 8.042
971.557
65.637
28
Nov.
1918..
2.117
53.200
70.400
14.742
101.489
26.
O(‘t.
1918
…….
’21,,
1918
….
706.810
7.997
956.250
77.383
21
1918..
2.079
53.200
70.400
14.750
99.173
14
,,
1918..
2.545
53.200
70.400
14.672
97.954 ’15
Dec.
1917
….
694.417
6.946 865.867
41.949
‘)
Beide
rekeningen
omvatten, behalve
garantiewisoel,
in
portefeuille
16 Dec.
1916
.
590.523
6.948
733.316
56.512
tot
het
bedrag der
buiteni.
echatki,tbiljetten, in
hoofdzaak
garantiewissels in
depkt
bij de Ned.
Bank.
25
Juli
1914
…….
162.114
8.228
310.437
6,198
1122
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
18 December
1918
D
i
a
Disconto’s
Belee-
Beschlk-
baar
Dek.
kings.
Hiervan
Totaal
Schatkist- ningen
Melaal.
percen-
promessen
saldo tage
rechtstreeks
14 Dec. 1918
219.227 146.800 134.380
470.144
61
7
,,
1918
210.203 136.800 142.345
470.915
61
30 Nov. 1918
225.288 145.800 144.367
469.579
61
23
1918
231.138 146.800 141.874
467.512
60 16
,,
1918
208.639 135.800
180.376
468.446
59
9
,,
1918
157.375
128.500 120.416
490.242
65
2
1918
144.649 115.500 129.546
491.672
65
26 Oct. 1918
142.996
116.500 119.685
497.709
66 19
,,
1918
133.696
106.000 119.279
499.995
67
12
1918
118.290 91.000
117.106 503.772
68
5
,,
1918
110.654
89.000 112.556 507.415
69
28 Sept. 1918
117.418
98.000 112.782
508.671
69
21
,,
1918
113.457
94.000
101.081
507.411
69
15Dec. 1917
67.837
52.000 88.423
518.913
77
16Dec. 1916
53.916 33.000 77.679
438.613
76
25 Juli 1914
67.947
14.300
61.686
43.5211)
54
1)
Op
de basi, van I,
metaaldekking.
Uit de bekendmaking van den Minister van Fin a n
ei ë n blijkt, dat uitstonden op:
7Dec.. 1918
14 Dec. 1918
Aan schatkistpromessen
f
324.670.000,-
f
350.670.000,-
waarvan rechtstreeks bij
de Ned. Bank geplaatst ,,136.800.000,- ,,146.800.000,-
Aan schatkistbiljetten ,,140.190.000,- ,,140.190.000,-
Aan zilverbons …….. …71.410.436,- ,, 69.689.233,-
JAVASCHE BANK.
Voornaamste posten in duigenden guldens.
Naast de per mail ontvangen gegevens worden detelegrafisch
bekend geworden totaalcijfere der obligo’s en uitzettingen en het beschikbaar metaalsaldo van latere data opgenomen.
1 Andere
Data
Goud
Zilver
1
Bank-
opeischb.
biljetten
1
schulden
7 Dec.
1918
292.500
5*5
*5*
289.100
23
,,
1918
283.100
21
Sept. 1918 ……
100.300 14.088
179.199
76.939
30 Nov.
1918 ……….
14
,,
1918 ……101.077
13.399 183.701 70.065
7
,,
1918 ……102.247
14.058
183.629
74.756
8 Dec.
1917 ……85.962
.
17.622
173.918
55.571
9 Dec.
1916 ……
72.009
22.907
159.086
47.519
25
Juli
1914 …….
22.057
31.907
110.172
12.634
Wissels.
Diverse
Reschis-
Dek-
Linla
uh-
•
ouiten
Detee.
1e e-
oaa,
ings-
conto s
16.-Ina.
ningen
n ngen metaal-
percen-
betaalbaar
saldo
lage
7 Dec. 1918
–
–
169.600 61.700
30Nov.1918
166.700
61.800
‘
23
,,
1918
160.800 61.100
21Sept.1918
.427
26.278
73.1
ï
17.556 63.348
45
14
,,
1918 8.454
25.328
71.844
19.146 63.893
45
7
,
1918
8.090
24.694 73.808
20.225
64.862
45
8Dec.1917
7.687
32.991 67.351 23.511
57.686
45
9Dec.1916
6.396 37.250
62.344
9.809 54.043
46
25 Juli 1914
7.259 6.395 47.934 2.228 4.8421)
44
‘)
Sluitpost
der
activa.
)
Op de
basis van
metaaldekking.
SURINAAMSCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldens.
Data Metaal
Clyculatie
Andere
opeischb.
schulden
1
1
Disconta’s
Div. reke.
ningen’)
2 Nov. 1918
– .
906
1.631
2)
1.203
1.267
156
26 Oct.
1918
•.
905
1.506
2)
1.347
1.265
220
19
,,
1918
..
899
1.554
4)
1.235
1.265
191
12
1918
. .
890
1.578
)
1.184 1.247
163
3 Nov. 1917
..
5.91
1.241
903 1.023 998
4 Nov. 1916 ..
680
1.090
728
892
774
25 Juli
1914
..
645
1.100
560
735
396
1)
Sluitpoat
der activa.
2)
Hiervan zilverbons
275 dz. gId. ‘)idem 246
dz. . gld.
4)
idem 262 dz. gid.
6)
idem 267 de.
gld.
BUITENLANDSCHE BANKSTATEN.
Aan het eind van ieder kwartaal wordt een overzicht gegeven
van enkele niet wekelijks opgenomen bankstaten.
BANK VAN ENGELAND.
Voornaamste posten, onder bijvoeging der Currency Notes,
in duizenden p. st.
Currency Notes.
Data
.
Metaal
Ctrculalic
Bedrag
Gouda’.
Civ. Sec.
ii Dec.
1918
77.730 67.508
305.085
28.500
285.633
4
,,
1918
76.011
67.048
300.179 28.500
280.990
27 Nov. 1918
75.846 65.990 296.341
28.500
275.814
20 ,,
19181 75.171 165.223
Ii
295.1611 28.500
1
274.658
12 Dec. 1917 57.512
43.935 199.434 28.500 173.176
13 Dec. 1916 55.106
37.957
141.171 28.500 110.268
22 Juli 1914
40.164
29.317
Data
Cov.
Sec.
____________
Other
Sec.
.
Public
Depo,.
Other
Depo,.
Re-
serve
Dek.
kings-
percen-
(age t)
11 Dec. ’18
73.685 95.901
27.418
152.999
28.672
15,89
4
,,
’18
73.544
97.557
26.530 154.199 27.413
15,17
27 Nov. ’18
62.630 100.992 30.428
143.749
28.305
16,20
20
,,
’18
61.788 99.880 29.668 142.673 28.398
16,48
12Dec. ’17
57.893
91.535
40.416
123.153
32.027
19,58
13Dec.’16
42.188 104.060 57.512 106.526 35.599 21,70
22Juli ’14
11.005 33.633
13.735
42.185
29.297
52’/
1)
Verhoudin
g
tusachen
Reserve
en Deposits.
DUITSCHE RIJKSBANk.
Voornaamste posten, onder bijvoegiug der Darlehens-
kassenscheine, in duizenden Mark.
Data
M taal
Daarvan
Goud
_______________
Kassen-
scheine
Circa-
latie
Dek-
hing,-
percen-
lage’)
7 Dec.
1918
2.328.112
2.307.883
4.194.551
19.175.464
34
30 Nov. 1918
2.328.43S
2.308.358
4.004.966
18.609.873
34
23
1918
2.328.871
2.308.558
3.756.056 17.905.425
34
15
,,
1918
2.571.627
2.550.234
3.363.665 17.454.316
34
7 Dec.
1917
2.544.603
2.405.687 1.080.348
10.691.088
34
7 i)ec.
1916
2.535.106 2.518.759
264.074
7.401.890
38
23 Juli
1914
1.691.398
1.356.857 65.479 1.890.895
93
1)
Dekking
der circulatie door metaal en Kassenscheine.
Data
Wisoils
Rek. Crt.
Darlehenskossenscheine
Totaal
In kas 66
uhtge-
.
de Reichs-
________________
geven
bonk
7 Dec.
1918
22.160.056
10.212.227 14.406.400
4.191.200
30 Nov. 1918
22.133.458 10.682.995 14.112.300 4.001.800
23
1918
20.946.600 10.212.256 13.747.100
3.752.900
15
1918
21.142.468
10.303.817
13.295.900 3.360.000
7 Dec.
1917
12.145.631
6.036.966 7.104.100 1.067.400
7 Dec.
1916
7.930.684
3.423.665 2.922.600 253.200
23 Juli
1914
750892
943.964
……………….
RUSSISCHE STAATSBANK.
Sedert 5 November 1917 is geen bankstaat verschenen.
18 December 1918
ECONOMI5CH-STATLTISCHE BERICHTEN
1123
BANK VAN FRANKRIJK.
– Voornaamste posten in duizenden france.
Dato
Goud
Waarvan
in liet
Buitenland
Zike,
Te goed
in het
Buitenland
Buit .gew.
000rsch.
old. Staat
12 Dec.’18
5.471.383
2.037.108 319.373
***
16.300.000
11
1
18
5.467.629
2.037.108
319.941
1.368.007
16.300.000
28 Nov.’18
5.462.095 2.037.108 319.263
1.449.219
17.000.000
21
,,
’18
5.452.260
2.037.108
318.950 1.492.699
18.300.000
13 ])ec. ’17
5.340.182
2.037.108
245.865
776.748
13.000.000
14 Dec.’16
5.066.014
–
307.974 726.090
7.100.000
23Juli’14
4.104.390
–
639.620
–
–
Wissels
Uit
g
e-
stelde
JVissela
Belec- ning
Bankbil-
Jetten
1
Rek.. Cr1.
1
Parti.
culieren.
Rek.
C,t.
Staat
933.788 1.035.584
1.196.652
29.028.387
2.388.093
227.852
998.426
1.036.810
1.169.706
28.732.704
2.557.094
257.900 816.112
1.037.959
1.080.290
29.072.412
2.816.043
31.282
758.732
1.045.209
846.314
30.191.585 2.964.650
274.496
0
800.619
1.143.892 1.153.978
22.821.152 2.883.229
39.059 575.432 1.346.165
1.336.309
16.383.954
2.021.812
26.657
11.541.080
–
769.400
5.911.910 942.570 400.560
I
SOCIM GÉNÉRALE DE BELGIQUE.’)
Voornaamste posten in duizenden france.
Data
Metatsl
cl.
buiten!,
saldi
Beleen. van
buiten!.
vorder.
in.
van
prom. d. provtnc.
I
Binn.
wtsl.
en
beleen.
Circu-
buy
saldi
Rek.
Cr1.
17 Oct. ’18
1.216.753
100.082
480.000
97.728
1.507.912 377.440
10
,,
’18
1.219.743
100.021
480.000
100.040 1.508.011 382.595
3
’18
1.144.781
100.011
480.000
95.287
1.452.612 358.318
26Sept.’18
1.145.778 99.982
480.000
101.783 1.452.948 365.452
18Oct. ’17
476.043
90.903
480.000
1.00.351
1.172.474
91.204
19Oct. ‘161
352.8721
76.0331480.0001
39.8341
828.739
110.068
‘)
Sedert einde 1914 met de functie von circulatiebanit belast.
VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.
FEDERAL RESERVE BANKS. Voornaamste posten in ïluizenden dollars.
Waarvan
Waar.
F.R.
Data
Goud
voor dekking
van in
het bui.
t
Zilver
1
cie.
Note, In
circu.
F. R. Notes
lenbana’
1
balie
10Oct.
’18
2.031.236
1.203.765
5.829 52.122
2.478.378
4
,,
’18
2.025.434 1.226.685
5.829
51.937 2.431.004
27 Sept. ’18
2.020.813
1.207.445
5.829
51.363 2.349.326
20
,,
’18
2.023.558
1.190.072
5.829
52.481.
2.295.031
11/120ct.’17
1.447.445
.
590.451
52.500
48.113
779.885
Totaal
Waa,-
Percent.
.
Dek. Goud-
D.sta
14’i,seba
Depositos
van
I
kings.
dekking
Kapitaal
percen.
circa-
___________
(age
t)
balie
10
Oct.
’18 2.093.080
2.361.589.
78.956 50,6
49,6
4
,,
’18
2.017.023
2.310.308
78.903
49,7 50,5
27 Sept. ’18
2.001.821 2.316.557
78.802
48,8
51,4
20,,
’18
1.910.178
2.284.107
78.689
51,1
51,9
11/120ct.’17
478.939
1.565.678
61.104
69,8
77,2
•)
Verhouding tusschen: den totalen goudvoorraad. Zilver etc.. en de
opeischbare schulden: F. R. Notes en netto depositoa met inbegrip
vn
het kapitaal.
PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ HET
FED. RES. STELSEL.
Voornaamste posten in duizenden dollars.
Data
Aantal
Totaal
uitgezette
Reserve
bi) de
Totaal
1
t
Waarvan
time
banken
gelden en
beleggingen
F. R. bank,
.
deposiWo
1
deposit.,
4 Oct. ’18
745
13.518.290
1.202.798
11.658.761
1.447.180
27 Sept.’18
747
13.276.665 1.211.095
11.431.033
1.464.107
20
’18
741
13.270.891 1.221.481
11.587.470
1.494.830
13
.
’18
734
12.960.674 1.163.163 11.315.598 1.446.947
6
,,
’18
735
12.999.208 1.192.072
11.368.123
1.461.373
EFFECTENBEURZEN.
:
. .
Amsterdam, 16 December 1918.
Nu iie Pre.idcut der Vereenigde Staten in Europa voet
aati wal heeft gezet, is de algemeene verwachting op de
iiiteriiationale beitrzeii, dat thans tenmiuste binnen a.zie1I-. baren tijd eenig
1)eISPectief
zal w’oi’den geopend, vaar1angs dc naaste toekomst .eeitigei-sitatc ka.n worden uitgestippeld.
]’u liet verloop van den ki-ijg iii. cii meer nog uit het tot
stand koitieii
V5]I
het w’apenstilstattdsverdrag, heeft President
WiIsOIL CCII
toonaangevende plaats ingenomen iii de leicliug
der oiiderhancleliugen en nu dcie bewindvoerder met nadruk
is opgekomen voor cle handhaving vast de oorspronkelijk
door hem opgestelde veertien punten, die z.i. cle basis voor
een definitieveit VfedC zouden ITloeten vormen, is allerwegen
(le
hOOp
lierleefd, dat men ten slotte toch wellicht niet zal
behoeven te rekenen op een totale vernietiging van den
overwonnen vijand, iets, dat in steeds grootere kringen als
een nadeel, evengoed van het standpunt der overviisnaars
bezieti, vordt beschouwd.
‘ooral aan dc beurs te 13 e r 1 ij n heeft deze gedachten-gang een veel optimistischei’ tendens naar voren geroepen,
clair den laatsten tijd o.vcrheerscheud is geweest. Gedurende
cle laatste bericlitsperiode zijn vele kooporders aan de Ber
–
iijiisclie beuj’s tot uitvoering gekomeii, welke eeiisdeels als
coIktramille-dekkiugen, anderdeels echter als i’e6ele aaiikoopen
in verbaud met betere ,toekomstbespiegelingen, opgevat moe-
i’ tea worden. Ook (Ie binnenlancische toestand heeft hier
echter een woord meclegesproken. De (laad van den heer
Fehrenbach, clie den Rhjksclag zonder toestemming van de
Tiegeering tegen een nader te bepalen datum heeft bijeenge- – roepen, had aanvankelijk wel ongerustheid gewekt, wijl uien er de voorbode van naderende nieuwe botsingen in zag, doch
heeft toch eindelijk geleid tot cle vrij algemeene opvatting,
dat er thans tenminste iets was geschied, dat tot een daad
van cle zijde der Regeering niet betrekking tot het bijeen-
roepen van (le Nationale Vergadering 7ou moeten leiden. En van de bijeenroeping van dit lichaam hangt zooveel af
voor cle verdere consolideeriiig van het Duitsche Rijk, dat een gevoel van verlichting is opgegaan, toen nien deze ge-
I)CUrteuis als niet al te zeer verwijderd ging bezien.
Toch is het niveau aai cle beurs te Berlijn nog niet al te
sterk gestegen, al is ccii verbetering onmiskenbaar. Vooral
echter voor cle markt der Duitsche oorlogsleeniiigen is een
gedecideerd betere tendens op te merken geweest. Naar mest
weet, is op liet oogenblïk deze markt op zeer cigenaarclige
wijze geconstrueerd; tot nu toe bestaat er tea opzichte dezer
obligaties voor cle beursbezoekers tweeërlei. recht. Het is
dcii grooteren firma’s verboden, cle obligaties der oorlogs-
leeningen,onder den koers vast 96 püt. te koopen, terwijl dcii
kleiïieren firma’s cle gestie in dit opzicht geheel is vrij ge-
laten. i)e Rijksbaiik intervenieert tot ongeveer den koers
van 96 pCI.., waaruit echter groote misbruiken zijn voortge-
‘vloeid. Zeer velen al. kochten de oologsleeningen tot aan-
rncrkehijk lager prijzen, vooral iii cle dagen van de hevigste
spanning en zochten- dan hun weg, teneinde cle Rijksbauk
cle aldus verkregen stukken tot den interventiekoers te doen
opnemen. Hieraan is thans eenigszins perk gesteld, doordat
dc Bank een beëedigde verklaring eiseht, waarin uitdruk-
kelijk moet worden vermeld, tot ielken prijs cle aangeboden
,stukkeii zijn verkregen, waarbij bovendien ook nog het be-
wijs van cle waarheid ken worden gevorderd.
Het ziet er echter naar uit, dat thans (leze iiiterventie
voorloopig uitgeschakeld zal kunnen worden. Volgens de
rrtcdecleeliugen toch van staatssecretaris Schiffer zullen niet
tslechts de oorlogswinstbelastingen over het jaar 1017, doch
i
ook (lie over 1918 (naar mcii reet, -)vorden deze opgevoerd
tot ccii percentage van 80 pCt.) in obligaties der oorlogs.
leeningen voldaan kunnen worden, tei’wijl zelfs wordt over-wogen, cle betaling op deze wijze, althans v6or ccci deel der
te beticlen som, verplichtencl voor te schrijven. Ook bestaat
‘het pIa, cleuzelfclen iiiaat.regel toe te passen ten opzichte
van de liog door te voeren nieuwe heffingen (o.a. de vermo
gensbelastiug). Wel is nog niet bepaald,, welke waarde aan
de obligaties zal worden toegekend, doch algemeen neemt
1
meit aan, dat deze niet onder den emissieprijs zal dalen. Het
spreekt vanzelf, dat op deze wijze een steun aan de markt
wordt verstrelct, die zelfs bij cle meest uitgebreide interventie
niet zoo krachtig zou kunnen zijn. Inmiddels verkeert mcii hij onze Oostelijke naburen nog
‘steeds in moeilijkheden niet betrekking tot de schaarschte’
aan betalingsmiddelesi. Weliswaar doet zich liet verschijnsel
voor, dat enkele particuliere baiikiershuizen het bedrag hun-
t
iier deposito’s zien toenemen, doch, dit moet als een uit-
1
zosrderiti op dcii algenteenen regel worden beschouwd. Dat
bij cle groote batiken deze gang van zaken niet wordt ôpge-
merkt, kan verklaard worden uit de nog steeds heerseheude
vrees voor experimenten op het gebied van socia.lisatie
1124
–
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
18 December 1918
der groote bedrijven. Echter is, zooals
gezegd,
cle toename
van uitgezette gelden slechts als een exeeptie te beschou-
wen; de laatste weekstaat van de Rijksbank, waarin gewag
wordt gemaakt van een zeer sterke uitbreiding der biljetten-
circulatie, bewijst dit ten nvervloede. Men is ei thans toe
overgegaan, scherper maat-regelen tegen het hamsteren van
bankpapier te nemen. 0e.. moeten -de huurders van sam-
loketten thans schriftelijk verklaren geen betalingsmiddeleu
in hunne kluizen te hebben geborgen. Vermoedelijk zal dit
slechts een verplaatsing naar eau andere bewaarplaats ten gevolge hebben; men is er van overtuigd, dat slecht-s een
terugkeer van het algemeene vertrouwen aan het hier gere-
leveerde verschijnsel een einde zal kunnen maken.
In tegenstelling met de meerendeels nog l)essimistisclie
tendens ter beurze is men in de kringen der industrie
hoopvoller gestemd. Dit hangt ten nauwste samen met cle
omstandigheid, -dat de voorraden aan materialeil grooter zijn
gebleken dan aanvankelijk was verwacht. Vooral op het
gebied van ledei-, manufacturen en katoen schijnt het leger. bestuur op zeer ruime wijze voor de toekomst le hebben ge-
zorgd, hetgeen thans uit den aard der zaak aan de gewone
nijverheid tea goede komt-. Mede in verband met uitlatingen
van Amerikaa-nsche kooplieden en voorts met liet oog op cle Markenvaluta in het buitenland verwacht uien thans in
indust-rieele kringen, dat spoedig aanvragen tot export zul-
len binnenkomen, althans indien de vredesonderhandelingen
spoedig aanvangen, of indien de Entente zich vfôr dien tijd bereidwillig tot het toestaan van den uit-voer toont.
De beurzen in de landen der Eutente-mogendheden hebben
zich over het geheel in de achter ons liggende dagen zeer kahn gehouden. Vanuit L o n d e n zijn speciale berichten
niet tot ons gekomen; vanuit P a r ij s wordt gemeld, dat het
resultaat der nieuwe Fransche oorlogsleening nog steeds
een stimuleerende werking op het geheele koerspeil heeft
uitgeoefend. Naar men weet, was de inschrijvingstermija
op deze emissie opengesteld van 20 October tot 24 November,
juist dus in -den tijd, dat de wapenstilstand is gekomen en
het duidelijk werd, dat de Centrale iIogendheden als over-
wonnen tegenstanders uit het strijdperk zouden moeten tre-
den. Deze omstandigheid heeft dan ook haar stempel op den
uitslag-gedrukt; het totaal bedrag aan inschrijvingen wordt
gemeld met 1 rs. 27 milliard, dat is derhalve bij een emissie-
koers van 70,80 pCt-. een reëele opbrengst van frs. 10,13 mil-
hard. Ter vergelijking diene, dat de eerste oorlogsleening,
clie in December 1915 werd. doorgevoerd en van het 5 pCt.-
rentetype was (in tegenstelling met de onderhavige en met
de voorgaande leening, die slechts 4 pCt. iuterest afwerpen) een totaal aa.ntoonde van frs. 13,24 milliard, waarbij echter
slechts f is. 6,37 milliard nieuw geld werd verkregen; cle rest
werd samengesteld uit conversie van oudere leeniugen. De
tweede leening, in October 1916, biacht in tot-aal slechts
frs. 9,96 milliard op, waarvan frs. 5,50 milliard aan nieuw
geld en de dej-de, iii December 1917, t rs. 10,40 milliard met –
frs. 5,44 milliard aan nieuwe middelen. Dc thans doorge-
voerde emissie maakt derhalve een zeer veel betereii
indruk, hoewel ook hier met verschillende conversies en
met nog andere wijzen van betaling rekening moet worden
gehouden. Ook hier konden Bons en Obligations de la i)fensc Nationale, sehatkistwissels, 34 pCt. Obligaties
(clie zeer kort voor het uitbreken van den oorlog werden
geëmitteerd) benevens de in 1918 vervallende coupons van
vroegere Frausche oorlogsieeningen in betaling worden ge-
geven. Het voornaamste echter is, dat voor de helft van
het inschrijvingsbecirag ‘reeds vervallen of gedurende 1918
betaalbaar wordende coupons van Russischc leeningen als
contant geld in betaling werden geaccepteerd. Waar liet
tot-aal bezit aan Russische fondsen in Frankrijk op ongeveer
frs. 30 milliard wordt getaxeerd, kan vooral deze laatste
maatregel een aanmerkelijk deel van het totaal bereikte
bedrag hebben gevormd. Desniettemin mag de leenirig, zelfs
in aanmerking genomen alle hier genoemde restricties, als een volkomen succes worden beschouwd. Als zooclanig is
het resultaat dan ook aan de Parijsehe beurs ontvangen.
De markt te N e w Y o r k heeft een rustig verloop ge-
had. Van een eigenlijke tendens kan hiemi moeilijk worden gesproken, daar de omzetten slechts binnen nauwe grenzen
beperkt blijven en de koersfluctuaties geenszins markante
vormen hebben aangenomen. Over liet geheel kati niet wol
–
‘
den beweerd, dat de tendens ongeanimecr.d was, hoewel aan-
zienlijke kooporders zich ook niet voordeden. Algemeen is
men in cle Vereenigde Staten nog duende zich aan te passen
aan de gewijzigde eischen van den viedestoestand cii het is kenmerkend voor de innerlijke kracht van handel, beurs wi
industrie, dat zich deze veranderingen zonder -sterke schok
ken voltrekken. Men blijft echter liet liefst nog in afwach.
ting, vooral wat de industrieele soorten betreft, hoewel in
de achter ons liggende dagen het animo voor spoorvegwaar
den ook niet al te groot is geweest. Dit laatste was het
geval, ondanks de ongetwijfeld zeer gunstige oogstberichten,
waarvan in normale tijden spoorwegfondsen steeds de
vruchten hebben geplukt. Vooral de tarweoogst belooft zeer
ovel
–
vloedig te zullen worden, althans in vergelijking met de
beide vorige jaren. Men taxeert de opbrengst nl. op 017
millioen bushels, tegen resp. 640 en 656 millioen in 1916
en 1917
T e o u z en t is de stemming van -de beurs, als geheêl,’
vrij onregelmatig geweest. Voor
binnen landschc stnats fond.
sea ontstond in het midden der berichtsperiode vrij goede belaugstelling in verband met de uitlatingea van clan Mi-iister van Financiën betreffende de plannen van toekom-
stige belastingheffing. De beurs concludeerde hieruit, dat het
project van een heffing in Unis geheel was verlaten en
toonde zich hierover uiterst voldaan, mede in verband met
de omstandigheid, dat vermoedelijk de oorlogswinstbelasting,
althans in haar tegenwooi-digea vorm, niet zal worden ge-
handhaafd. Ten gevolge van een en ander kon-den inbeemsche
staatsfondsen lichtelijk momiteeren.
In
bu?tenlandschc soorten
was de handel zeer beperkt.
I)e belangstelling voor Russische waarden is wederom ge-
heel verdwenen en ook voor Zuiil-Ainerikaansche soorten
bestond niet meer een buitengewone interesse, nu de vraag
voor Duitsche rekening, in verband met de lichte verbete-
ring van den Ma-ikenkoers in het buitenland, eenigszins is
afgenomen –
De locale markten hebben grootendeels on-der dan indruk gestaan van de berichten omtrent de buitenlandsche l)olitiek,
welke over het algemeen door onze beurs niet al te opti-
mistisch werden opgevat. In de eerste platts verontrustten
de stemmen uit sommige Belgische kringen ten aanzien van
dcii Scheldemond en enkele deden van Zuid-Limburg en
Zeeuwsch-Vlaanderen; in cle tweede plaats was de ontsteni-
ming bij de Entente inzake het dooi
–
trekken van Duitsche
troepen door Limburg ten tijde van het afsluiten van deii
w’apenstilstand de oorzaak van een veelal noatte houding. Hierbij voegden zich de beschouwingen omtrent de moei-
lijkheden, waarin onze industrie zich zou gaan bevinden,
indien niet binnen afzienbaren tijd verbetering in de kolen-
voorziening van ons land komt. Alles tezamen waren er
dus factoren te over, die ccii ongeanimcerde tendens wettig-
den. Ondanks dit alles echter was van groot aanbod niets
te bespeuren, zoodat niet alleen de koersen zich goed op peil
konden houden, doch zelfs op enkele dagen een herstel valt
vrij groote beteekenis kon worden geconstateerd. Dit was
voornamelijk het geval, toen Ier beurze vc-i-luiclde, dat de
economische overeenkomst met Engeland zoal gunstige be-
palingen vooi- ons land zou bevatten, een inededeeling, welke
op dit oogenblik nog confirmatie behoeft en die dan ook
niet tot het einde der berichtsperiode haar invloed heeft
doen gelden —
10 Dec. 13 Dec. 16 Dec.
Rijzingof
4
1
/
0
/0
Ned. W. Seh
1916 89
89 ‘/
90
+ 1
4
0/
,,
1916
82
‘
/lG
821/4
82
1
/
–
f-
‘/i
31/
0/
,,
,,
,,
. . ..
70
70
70
3
0/
,,
,,
. . . .
62 ?/
64 i/ii
64
-1-
1
i/O
21I2
0/
Cert.
N.
W.
S
……..
54
1
/8
551/8
551/4 + 1
1
4
5 o/o Oost-Indië 1915
94
94/
94i/
+ t/
4
°
/o Hongarije Goud .. – – 35
34
35
4
0
/0
Oostenr. Kronenrente
27/io
281/16 278/ie
5
o/o Rusland 1906 ……42
41
8
/4
40
1
/&
– 1/
41/
0/
Iwangorod Dombr.. . 3W/4
371
377/8 + 11/8
4 0/
Rusland Cons. 1880.. 33
32
11
110
33/
+ 0/10
4
0
/0
Rusl. bij llope&Co.. . 35Wio 35/ii 35’/6 –
4
0/
Servië 1895 ……..50
50
50
41/
s
0/
China Goud 1898 .
65’/
65’/8
65’/i
4
0/
Japan 1899 ……..51
51
51
4
0/
Argentinië Buitenl
60
62
1
/o
62/4 + 22/4
5
0
1 Brazilië 1895 ……7O’/
70V2
70’/i +
5
0
/0
,,
1913 ……64
6614
66t/
+ 2’/4
i)e incest leven-dige hatidel’ is op te merken geweest ii,
scIt-c-cpvuurtwuardcn,
die dan ook cle grootste fluctuaties te
aanschouwen hebben gegeven De algemeen curve is stijgend
geweest tot liet einde van cle achter ons liggende week,
0111
daarna te dalen cii heden vrijwel het laagste pLint te berei-
ken. Vooral de aandeelen der Indische scheepvaartonderne-
mmlingen moesten een vrij aanmerkelijk deel van liet aanvan-
kelijk behaalde Lvance prijs geven Een bijzondere aanleiding
voor het miieem-dere aanbod juist van deze fondsen is niet
gemakkelijk te ontdekken, tenzij cle technische marktpositie
luer medespreekt. De hier bedoelde soorten nl. zijn vrij
sterk gemonteerd in -de periode kort voor liet afsluiten
van den wapenstilstan-d, zoodat het niet onmogelijk is, dat
thans velen tot verkoop overgaan, nu cle vooruitzichten,
tengevolge van de aangekondigde plannen van wereld-
distributie, eenigszins anders zijn geworden.
18 December 1918
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
1125
10 i• ec.
i
Dec. 16
r
ee.
Rijzing of
daling
Holland-Amerika-Lijn
387 395
1
4
390
,,
,,
gem.ej
g
374 ‘/ 382 377
–
i
–
2’h
Holland-Gulf-Stoomv.-Mij
275
275 275
Roll. Alg. Ati. Stoomv.-Mij
165
1
/
168
169
+
35/4
Hollandsche Stoomboot-Mij
202
4
!,
202
1
/4
199
1
/2
–
3
Java-China-Japan-Lijn
281
285 279
–
2
Kon. Hollandsche Lloyd
189
1721!,
168’/-
–
Kon. Ned. Stoomb.-Mij
…..
228
i/
232
3
/4
227
1
!2
–
1
Kon. Paketvaart-Mij
…….
237
241
1
!3
235’/4
–
Maatschappij Zeevaart
..
305
1
/3
305
1
!2
305′!,
NederL Scheepvaart-Unie
243
1
!s
2404
243′!,
+
‘/s
Nievelt Goudriaan
……..
450
454
470
+
20
Rotterdamsche Lloyd
……
276′!,
280 278
+
17/8
Stoomv.-Mij. ,,Hillegersberg”
346
346
346
,,Nederland”
274
3
h
280
1
/
275!8
-f-
,,Noordzee”
.
194
1
!2
198
1
12
196
— 1V,
,,Oostzee”
..
339
335 335
–
4
J)e
lubeks,narkt
Jieeft zich op somlilige dagen uit cle
apatliie van cle laatste weken kunnen opheffen; hoewel de
handel i:tog steeds kleiti bleef, vas er toch iets meerdere
vraag
01)
te meiken, hetgeen dadelijk den koersen ten goede
is gekomen. Ook hier konden de verbeteringen echter niet
behouden blijven.
hetzelfde is het geval geweest voor dc
rubberafdeeli’ng.
In
aansluiting aan de betere tendens voor sc]ieepvaartwaarden
was ook liie, cle stemming viii geaiinieerd goworden, zoodat
b.v. aaudeeleii Amsterdan,-]lubbei; Oost-Java, eiiz. flinke
avances konden aantoonen. Ten slotte echter verkreeg ook
hier de algeiseeu minder optiniistische houding de overhand,
zoodat de slot-koersen slechts geringe verschillen met cle
vorige te aanschouwen geven.
])e cultuurafeteeliay
heeft zich vrijwel op CCm niveau .be-
wogen, met een lichte neiging tot reactie. Het-zelfde was het
geval voor de aaudeele,r de, liandelsouclernemingcn. Daaien-
tegen toonde cie markt voor ,bi unenla,idsche inclustiieel
waarden eè,i vaste stenuniug, in verband met liet succes der emissie van de Oliefabriekeii Insulinde.
10 Dec.
13
Dec.
16
Dec.
Rijzingof
Am,terdamsche Bank
. . .
183
182’/
181’/
–
1′!2
Ned.Handel-Mij. cert.vaand
170
1
!2
171 “/,,
170′!,
–
Rotterd. Bankvereeniging
138
138
137/4
–
1
/4
Amst. Superfosfaatfabriek
161
1
!3
161’/,
155
–
6
1
12
Van Berkel’s Patent
……
131
130′,’,
132′!4
+
1/4
Insulinde Oliefabriek
……
202′!,
205
203’/4
+
7/
Jurgens’ Ver. Fabr. pr. aand
101 ‘/
1 01′!,
102 ‘[
+
8/4
Ned. Scheepsbouw-Mij…..
171’/4
170V4
160′!
–
2
Philips’ Gloeilampenfabriek
376 376 372
–
4
R. S. Stokvis
&
Zonen
….
454
459
460
+
6
Vereenigde Blikfabrieken.
.
132
1
/
132
129’/4
–
3
CompaniaMercantilArgent.
215 218
221
+6
Cultuur-Mij. d. Vorstenland.
140
141’14
140
Handelever. Amsterdam….
370
1
/
373′!,
36
1
/,
–
2
Roll. Transati. Handelsver.
124
1
/2
124’/8
124’/
+
‘/
Linde Teves & Stokvis
……
203′!,
200 205 +
11/2
Van Nierop &Co’s Handel-Mij
168
163
163V4
–
4’/4
Tele
&
Co’s Handel-Mij
….
151
151
149’/4
–
1’/4
Gecous. Roll. Petroleum-Mij
222
223’/4
20’/
–
1
7
!8
Kon. Petroleum-Mij
…….
417 425
428’/4
-4–
11/4
Orion Petroleum-Mij
…….
95/,
95’/%
–
Steaua Romana Petr.-Mij
. .
158
1
!,
159
1
!4
159/
+ 7/8
Amsterdam-Rubber-Mij
…..
172
174′!,
169
1
/
–
2’/
Nederl.-Rubber-Mij .
……
101,
101
100
–
1
Oost-Java-Rubber-Mij.
….
210 212
207′!3
–
2’1
Deli-Maatschappij
……..
486
481’/,
4843/
–
1114
Medan-Tabak-Maatschappij..
209
1
!3
210
210’/4
+
3/4
Senembah-Maatschappij..
..
438
437
39V
+
1’/
De
An,wjkaaj,sc/w
nu,r/,;t
is uiterst stil ‘erloope,’. Slechts
sporadiscli kwamen liie, a idooni ngen tot stand buiten dc
iiiecst conrante soorten, als Steels, Sontherit Rails, enz. liet
koerspeil heeft zich naiiwkeui-ig ciii dat van WalIstreet
iii ngesloten. –
10 Dec. 13 Dec. 16 Dec.
Rijzingof
Ainericau Car
&
Foundry
758/s
78″/io
78
1
/io
+
21!,,
Anaconda Copper
……..
139!4
138
5
!6
137
– 2
8
/4
Un. States Steel Corp
…..
88″/ie
89’/4
88
1
/8
–
‘It,
Atch-ison Topeka
……….
92’/,o
90/4
91″/1
0
–
Southern Pacif ie
……….
94
1
/4
93 t/
94
+
/a
Union
Pacific
………….
133 133
7
18
132
–
1
Int. Merc.Marine afgest
…..
3O’/ia
29
1
!2
29
7
!8
–
‘It,
prefs.
115
1
/
115
1
!,
115
1
12
–
De
geidmarkt
is ruimer en gemakkelijker geworden; pro-
longatie liep terug tot
3
pCt.
GOEDERENHANDEL.
.
GRANEN.
December
1918.
Oogstberichteu uit Noord- en Zlhid-Euiopa blijven gunstig.
In Argentinië wordt zelfs eene tarwe-opbrengst verwacht
als nooit te voren, terwijl van den ouden oogst nog 1
‘4
mil-
lioen ton iii het laiid overgebleven zijn. De oogst, die groo-
tendeels in cle maand December plaats vindt, ondervindt
echter ivaarshijnljk wel den nadeeligen invloed van het
vochtige weder, speciaal in de eerste dagen van December.
Ook . voor lijnzaad, dat tegelijkertijd met tarwe vorclt ge-
oogst, is de weersgesteldheid ongunstig en reeds wordt ge.
Sl)rokefl van een schade van 10 pCt,. Toch zal de opbrengst ook van lijnzaad naar alle waarschijnlijkheid zeer voldoende
zijn voor de behoefte en de verschepingsgelegenheid. i)e te velde staande mais belooft een goede opbrengst en over het
algemeen mag ook dit jaar weder in Argentinië op groote
oogsten word en gerekend.
Uit Britscli-Indiii zijn -de beiichten nog steeds ongunstig
wegens droogte en op tarwe-uitvoer mag daar nauwelijks
worden gerekend. Ook Australië heeft tengevolge van
di
–
oogte een veel gerungereil oogst dan in de laatste jaren.
Terwijl Australië in
1915
bijna
5
niillioen ton tarwe heeft
opgebracht, is in -cle volgende jaren. de opbrengst langza-
merhand weder gedaald, tot voor dit seizoen slechts op cciie
opbrengst van 2 millioen ton wordt gerekend. Waarschijn-
lijk hebben naast de droogte oo!- de groote moeilijkheden bij
de verscheping tot deze vermindering meegewerkt. De nu
verwachte opbrengst is ongeveer sveer even groot als voor
dcii oorlog. De nog in Austrciliii opgeslagen voorraden
zijit
echter zoo groot, dat (leze met het surplus van den nienweli
oogst nie.t minder dan ongeveer
534
millioen ton zullen
bedragen, hetgeen dus reeds ,neer is dan de zeer groote
hoeveelheden tarwe, die in dit seizoen in Argentinië be-
scl,ikbaar zullen zijn.
lii (ie Verecnigde State,,. van Amerika is de verplichting
tot vermeugiug van tarwemeel met andere meelsoorten
opgebeven en ook iii Engeland zal binnenkort w’edei
–
witte-
brood te krijgen zijn. Niet slechts de overvloed van tarwe
is daartoe aanleiding geweest, doch -vooi-1 ook het gebrek
aan veevoeder, waarin men in ruimere mate dan tot nog
toe het geval was, wenscht te voorzien met de afvalprocluc-
ten der bloemfabricage. De veevoederschaarschte is in Enge-
land nog steeds zeer groot cii slechts zeer langzaam wordt-
in ruimere mate veevoeder, waaronder mnafs, ter beschik-
king gesteld. Vati de zeer sterke verlaging -der Engelsehe
i-egeeringsvraehteu verwacht men nu binnen afzienbare,,
tijd reductie in de prijzen, waarvoor graan eis graaupro-
cl ucten daar kiu ouds worden verkocht..
171et vraagstuk der zeevrachten blijft natuurlijk nog steeds
in de allereerste phats de voorziening van Europa met
bnitenlandmch graan beheerschen. J)e Eisgelsehe verwach-
tiugen hie,-over zijn echter vrij optimistisch en men meent
daar zelfs, dat wij niet tot ver in 1911 zullen behoeven te
wachten, voor cle wereldhaiidelsvloot weder op haai
–
vroeger
niveau zal zijn teruggebracht.. J)aar echter nog geruimeim
tijd veel scheepsruimte zal worden gebruikt voor militaire
doeleinden, nieenen echter ook diegenen, clie deze gunstige
verwachting koesteren, dat de graanaanvoer nog 1aug aan
gebrek aan schepsrnimte te lijden zal hebben.
i)e poging, om in Noord-Amerika den aan de verbou.wers
gega-racideerden miilimnmprijs voor tarwe verhoogd te krij-
gen, zal waarschijnlijk geen resultaat hebben. Ook -cle tegeii-
woordige prijs zal zeker tot cciie zeer gi-oote opbrengst in
dit seizoen leiden.
Men rekent ijs de Vereenig
–
de Staten blijkbaar op spoe-
dige levering val., graan aan cle Centrale rijken en isiet liet
oog op dc groote beschikbare hoeveelheden, schijnt men die
levering daar eigenlijk eenigszins als eene uitkomst te
beschouwen. Niet slechts is dit het geval voor tarwe, doch ook voor de minder belangrijke graansoorteu, zooals vooral rogge.
ijs liet afgelooperi seizoen is in Amerika veel meer rogge
verbouwd dan vroeger, omdat daar de aanbouw van die
graansoort zeer is aangemoedigd, toeu op tarwe sterk moest
worden bezuinigd. In Noo,
–
cl-An,erika zelf wordt rogge
weinig gebruikt eis met, isieent nu dat overschot naar
-Centraal Europa te kunnen leveren, waar immers rogge steeds meer dan elders als broodgraan is gebruikt.
I,.i verschillende landen worden langzamerhand maatrege-
kin genomen om den gi-anuhandel weder aan den gewouets
handel over te laten. Zoowel -voor het binnenlancisch verkeer
in de Verecuigde Staten als voor Engeland is dit liet geval,
piaar zeer ver zullen die maatregelén waarschijnlijk niet
gaan, want liet vraagstuk der wereldrauitsocueering, waar-over wrij in een onzer vorige berichten uitvoerig schreven,
blijft den toestand beheerschen. De geallieerde Regeeringen
onderhandelen, evenals begin
1917,
reeds sedert eenigen tijd
386.132
1
444.632
–
93.338 28.629
–
5.174
13.738 77.725 6.962
-,
28.139
667
–
53.904
–
1.126
.
ECONÖMISCH-STATITISCHE BERICHTEN
18 December i918
Noteeringen.
Locoprijze’n te Rotterdam/Amsterdam.
Chicago
Bueno3 Aij:e,
Dato
Torioe
Mat,
Haver
Tar,xe
MaT
Lii nzaad
Dec. D
ec
Dec.
Jan.
Jan.
Febr.
14Dec.’18
26
138
72/8
12,20.
5,85
.
19,50
7
,,
’18 226
132
723/
4
12,15
9
5,80
1
)
19,25
14 Dec.’17 220
124f4
74
8
/
12,45
8,101)
15,45
14 Dec.’16 153’1
89h/
4
491/4
11,85 8,15 22,50
14 Dec.’15 116
1
/
67’/8 42 9,30
4,90
11,40
20 Juli’14
82
‘)
56’Is
9
36’/i
1)
9,402)
5,38
1)
13,701)
1)
per Dec.
‘)per Sept.
Soorten.
16 Dec.
9
Dec.
1
16 Dec.
1918
1
1918
1
1917
25,-‘)
25,_1)
–
Rogge (70 Kg. natuur gew.)
28,501)
.
28,50
1
)
–
–
380,-‘)
Gerst (60 Kg. natuur gew.)
20,-
1
)
20,-
0
–
Tarwe (inlandsche)
…….
23,-‘)
23,-
1
)
–
Mais (La Plata)
………-
Lijnkoeken
(Noord-Ame-
Haver
(inlandsche) …….
rika van La Plata-zaad)
35,- ‘)
35,-
0
28,- ‘)
Lijnzaad (iulaudsch)
….
40,-‘)
40,-
0
–
1)
Regeeringsprijs.
Artikelen.
AANVOEREN in tons van 1000 K.G. voor verbruik in Nederland.
Rotterdam
Anuterdam
8-14 Dec.
Sedert
Overeenk.
8-14
Dec.
Sedert
Ovcrcenk.
1918
1Jan.
l9l8
tijdvak
1917
1918
I
Jan.
1918
tijdvak
1917
Totaal
1918
1917
Tarwe ……………..
c.a. 14.000
30.204
253.376
–
2.920
Rogge
–
8.465
–
–
–
–
2.314
–
–
–
114.637
–
4.590
Boekweit
……..
……..
Gerst
…………….
–
30.600
Haver
…………….
.
–
12.399
–
Mais
………………
Lijnzaad …………..
–
8.322
–
Lijnkoek ……………
– .
.
–
34.078
–
–
Tarweeel …………
m . 756
19.988
–
6.068
Andere meelsoorten ….
19.716
–
–
4.286
AANVOEREN in tons van 1000 K.G. voor Be1gi.
38.227
33.124
291.603
–
–
8.465
–
–
2.314
80.134
4.590
194.7’71
11.886
–
42.486
27.269
–
39.668
7.560
–
15.882
27.985
–
62.063
3.051 6.824
23.039
– ‘
24.002
–
Tarwe …………….
Mais…………….
Rogge…………….
Tarwemeel …………
Gerst…………….
Andere meelsoorten
3.603
386.132
444.632
–
1
–
667
93.338
28.629
– –
–
5.174
13.738
– –
–
68.918
6.962
–
8.807
–
28.139
667
– –
1.140
44.394
–
.
–
9.510
niet Argentinië over den aankoop van een •groot gedeelte
van de’n Argentijnschen graanoogst en waarschijnlijk zal
spoedig eene regeling daarorntrènt tot stand komen. Melk
verwacht, dat dan een gedeelte van den aankoop bestaan
zal uit Mals, hetgeen het vo]ige jaar niet hot geval was.
Nederland. In de afgeloopen week zijn eenige dci
met graicn en meel beladen schepen, die reeds gerui-men tijd
in Noord-Amerika beladen hebben gelegen, hier aangeko-
men en van enkele wordt bericht, dat zij spoedig geladen
zullen worden. Tegenover clezen welkomen aanvoer staat
echter, dat cle verdere aanvoer van graan uit Noord-Amerika
verschillende bezwaren onciervilicit, vooral tengevolge van
het kolengebrek in Xederland, dat cle uitvaart der schepen
belemmert. Hoeveelheden kolen vaneenige beteekenis scliij-
mm wij slechts uit Noord-Amerika te kunnen betrekken en dit kan slechts geschieden ten koste van den graanaanvoer.
Het is dus te hopen, dat de aflevering van inlandseli graan
in sneller tempo zal plaats vinden dan tot nog toe liet geval
geweest is. Onlangs is in een onzer courantenberieliten nog
eens in het licht gesteld, hoeveel in de juist afgesloten over-
eenkomst met cle geallieerde Regeeringen cle ons toege8tane
hoeveelheden graan minder bedragen dan onze vroegere be-
hoeften. Zuinigheid zal dus nog langen tijd geboden blijven,
evenils vermeerdering onzer eigen productie. Ook is geble-
ken, dat wij vr veevoeder niet 300.000 tons mais mogen
aanvoeren, doch 200.000 tons mais en 100.000 tons voecler-
koeken en -meel.
.”
SUIKER.
Volgens regeeringsbesluit wordt aan de industrieën, did
hier te lande suiker verwerken, voor cle campagne 1918/19
voorloopig slechts 50 pot. toegewezen van ]ietgeen zij in
1917/18 voor
1
het binnenland verbruikten. De industrieën
met seizoenprocluetie kunnen tot ultimo Januari 1919 als
voorschot % van haar contingent ontvangen (y, van de
hoeveelheid, die zij het vorig jaar verwerkten). Of het toe-
gewezen rautsoen zal kunnen worden verhoogd, haugtaf,
van de mogelijkheid om suiker te importeeren. Alsdan is
cciie eenigszins belangtijke ierhooging niet onwaarschijnlijk.
Ook hier heeft het bedrijf thans door koleugebrek te
lijden.
In D u i t s c h 1 a n d heeft mcii bij het binnenhalen van den oogst nog steeds met gebrek aan werkvolk te kampen.
De krijgsgevangenen, die daarbij aangesteld waren, zijim naar
hun land teruggezonden of weigeren verder te werkcnj
terwijl het van het front teruggekeerde eigen volk tot dus-t
ver slechts ten deele het landbouwbedrijf weder opgevat’
heeft. In verband hiermede schrijft F. 0. Licht d.d. 6 dezer:
,,1
–
Ioe het er op cle fabrieken uitziet wegens het te kort aan
,,wagous, den onvoldoendeis afvoer van bieten, dc geringe
,,kolenvoorziening en de oiipleizierige verhouding tot de
,,werklieden, is licht te begrijpen. Eenige fabrieken zijn
,,echter tot nog toe tamelijk goed er door heen gekomen en
,,oader deze bevinden ei’ zich enkele, clie spoedig gereed
,,hopeu te komen met het werk. Het meerencieel der andere
.,echter zal bezwaarlijk V06r kerstmis aan sluiting kunnen
denken, tenzij de vele nioeiljkheden, die tot dusver hunne ,,volle bedrjfscapaciteiten belemmerden, sterk zouden ver-
,,mïnderen. Hier en daar heeft – tengevolge van het koele ,,wcer der laatste weken – het rendement zich nogal goed
,,gehouden en is plaatselijk zelfs vooruitgegaan. In het
•,algcmeen echter toont het eene dalende richting en zal
,,waarsehijnljk – zelfs de betere uitkomsten in het Noörden
,,en Oosten in aanmerking nemencie – in dooi-snee ruim
,,1 pCt. acliterstaami bij dat van verleden jaar. Waar reed
,,de geringe kwaliteit der bieten den fabricageprjs der
,,suiker verhoogt, daar is dit nog meer liet geval door de ,,voortdurende stijging der kolenprijzcn en werklooneu,
.,temeer waar deze niet gelijk opgaat met de stijging in
,,capaeiteit.. Daarom is het zeer begrijpelijk, dat de fabrieken
,,een hoogeren rnwsuikerprijs verlangen dan bv. Mk. 27,50
,,en het ware zeer te wenselien – niet slechts in het belang
,,van de ditjarige productie, maar hoofdzakelijk van den tot
,,dusver sterk in gevaar gebrachten aanbouw van bieten in
,,cle toekomst – dat de economische voorwaarden voor den
,,bietenbouw en de suikerprocluetie belangrijk gunstiger zi.il-
,,len worden dan in de laatste jaren.”
In B oh em e n is het grootste gedeelte der bieten ge-
rooid cii loopt het bedrijf beter sedert in plaats der krijgs-
gevangenen, georganiseerde werkkraehten zijn getreden, clie
weliswaar ook hooger loon ontvangen. Intusschen laat de
aanvoer van bieten en de kolenlevering nog steeds te veu-
schen over, waardoor wel eens stagnatie in het bedrijf ver-
oorzaakt wordt.
In ])u i t s c h – Oosten rijk wordt eene nieuwe orga’
nisatie der Suikerceutrale voorbereid, waarbij alle bij stuker
geïnteresseerde kringen betrokken worden inclusief handel
en consuijienten.
Volgens een Reuter-bericht dcl. 10 dezer uit Londen,
zal dc hoeveelheid suiker, die aan fabrikanten van suiker-
houdende artikelen in E n g e 1 a n d wordt toegewezen,
vanaf 30 December verdubbeld worden en alsdau bedragen
50 pCt. van liet gebruik in 1915. Vanaf 27 Januari 1919 zal,
volgens hetzelfde bei’icht, het rantsoen voor huishoudeljk
18 December, 1918
ECoNOMISCHSTATISTJSCHË’ BERICHTEN
1127
0
verbruik van 8 ons per week verhoogd worden tot 12 ons. Van J a v a werden nog verdere verkoopen tot de laatste prijzen gemeld, zoowel van Superieur uit den ouden oogst
als van Muscovados uit den volgenden oogst. De Produ.
centen-Vereeniging heeft haar witte suiker uit oogst 1918
nagenoeg geheel verkocht en kunnen nu spoedig afdoenin-
gen van witte suiker uit den volgenden oogst verwacht
worden. Het Archief voor de Suikerindustrie bevestigt met
ongeveer 27.837.500 picols onze raming van nagenoeg 28 millioen picols voor den ditjarigen oogst, hetgeen 4% pCt.
minder is dan de voorafgaande oogst.
Voor F o r m o s a luidt de laatste oogstraming
270/285.000 tons gecentrifugeerde suiker.
Cuba -statistiek:
1918
1917
1916
Oogst…………….3.446.083 3.023.720 3.007.913 tous
Export der week 2-8
Nov . …………..
15.645
1.209
15.266
Totaal 1 Jan.-31 Oct 2.971.089 2.884.284 2.777.565
Exp. U. K. 1 Jan.-9 Nov
867.042
802.724 524.318
Frankr.,,,,
36.498
91.079 144.435
Totaal voorraad 11 Nov
259.078
26.578
97.279
De zichtbare voorraden bedroegen volgens F. 0. Licht:
1918
1917
1916
Duitschiand 1 Sept.
240.000* 400.000* 250.000* tons
Oostenrijk
1
,,
200.000* 250.000* 305.000*
Frankrijk
1
,,
35.000*
40.000*
39.012
Nederland
15 Nov.
16.030
72.159
52.829
België
1 Sept.
48.500e
50.539
13.824
Engeland
1 Nov.
0
259.929
135.699
195.267
Totaal Europa
799.459
948.397
855.932 tons
V. S. v. N. A. 25 Sept
38.748
64.669
166.850
Cubahavens 14 Oct
348.367
62.168
225.171
Totaal ……..1.186:610 1.075.234 1.247.953 tons
• Raming.
1)
1917/16/15.
NOTEERINGEN.
Londen
Amzietdam
New York
DoAa
per
Talej
Whiie
merk.
December
Cubes
Jaoai
Cenirifugal,.
No.
1
fob.
12Dec. 1918..
f
–
64/9
–
–
7,28
6 ,, 1918
–
6419
–
–
7,28
12Dec. 1917….
–
53/9
–
–
–
12Dec. 1916….
22
7
/l
o
4711
1
/
2
261-
291-
5,51
21Juli 1914 …….11’/.s 18/-
–
–
3,26
KATOEN.’
Marktbericht van de Heeren Sir Jacob Behrens & Sons, Manchester, d.d. 21 November 1918.
De schommelingen in Amerikaansche katoen zijn de
laatste week zeer hevig geweest. Zooals te verwachten was,
is de markt te Liverpool veel williger geweest dan te New
York en New Orleans, hetgeen te wijten is aan het tekort
aan voorraden, maar de laatste ontwikkelen nu meer
kracht in verband met recente inkoopexi door plaatselijke
firma’s verwachtingen van een bullish verslag en de moge. lijkheid van grootere uitvoeren.
Spinners, welke Amerikaansche katoen gebruiken, kun-
nen nu vollen tijd werken zonder evenwel het aantal loo-
pende spindels te vermeerderen. Er is geen nader nieuws
aangaande Egyptische katoen, waarvan de prijs geen veran-
(lering toont. Niemand heeft eene vaste meening omtrent
de toekomst van de prijzen, daar de heele toestand nog zeer
beïnvloed is door transportmoeilijkheclen, zoodat een be-
trouwbare berekening onmogelijk is. Een goede continentale
vraag wordt binnen niet al te langen tijd verwacht, maar
hiervan blijkt nog weinig.
De garenmarkt heeft zich nog niet van de jongste daling
hersteld en zaken blijven van weinig beteekenis. Cops en
booinen zijn in een slechtere positie daii bundelgarens; de
laatste zijn n.m. hoofdzakelijk voor export bestemd, terwijl
van de eerste soorten het aanbod de vraag overtreft. Fabri-
kanten gebruiken over het algemeen hun voorraden op, alvorens nieuwe hoeveelheden bij te koopen en daar de
meeste weverjen, om haar weef touwen aan het loopen te houden, meer hebben moeten koopen dan zij wel wilden,
trachten zij zich thans van deze contracten te ontdoen. Voor
producenten is deze toestand natuurlijk zeer onbevredigend.
Het is echter vel mogelijk, dat men het nu eenigszins over-
drijft, zoodat er later weer een reactie moet plaats vinden.
De Regeeringsorders schijnen nog gehandhaafd te blijven en
voor tricotagegarens is telfs nu nog goede vraag. Men ver-
wacht. algemeen een betere vraag, zoodra de groote over-
zeesche markten beseffen, dat de prijzen werkelijk niet ver-der zullen dalen.
De doekmarkt blijft zeer lusteloos. Berichten van de ever-
zeesche markten, die in vele gevallen bestaande orders
willen annuleeren, zijn verre van bemoedigend en de Kaer
van Koophandel heeft allen exporteurs geadviseerd om daar-
op niet in te gaan. Het is onmogelijk iets over de toekomst
te zeggen, maar prijzen blijven zeer vast en er zijn nog geen teekenen van de groote daling, die men algemeen scheen
te
verwachten.
Loco
14Nov. 21 Nov.
14Nov. 21 Nov.
Liverpool-noteeriugen
T.T. op Indië
1/6
1/6
F.G.F.Sakellaridis – 27,56 T.T.opHongkong 312
3/3
G.F. No. 1 Oomra 16,90 16,13 T.T.opShanghai 5/0
5/1
Noteeringen voor Loco-Katoen.
(Middling Uplands).
1
I6Dec.18J 9Dec.18
12
Dec.’18 117 Dec.’17116 Dec.16
New York voor
Middling . . 29,55e 29,15e 28,10
Cl)
30,30e 18,35e
New Orleans
voor Middling 29,- c 28,50e 28,75 c 28,88 c 18,- c
Liverp. v. Good
Midd.Texas.. 21,60d 22,08d 22,17 d 22,68 d’) 11,- d$)
‘) 30 Nov. ’18, ‘) Good .Middling Amer.
1)
15 Dec. ’16
Middling Amer.
Ontvangsten in, en uitvoeren van Amerikaansche
havens.
(In duizendtallen balen.)
11A.g.’:8
Ouerecnkom,Iige perioden
tot
–
13
Dec.18
1917
1
1916
Ontvangsten Gulf-Havens..
Atlant. Havens
2349
3170
)
4491
fi
UitvoeruaarGr.Brittannjë
1121
1387
‘t Vasteland.
1587
631
1091
Japan etc…
66
239
Voorraden
in
duizendtallen
1
13Dec. ’18 13 Dec. ’17
13 Dec. 16
1410
1316 1569
1256
1129
1343
Amerik. havens ………..
1
145
143
Binnenland. -………….
New York ……………..
New Orleans
319
466
Liverpool
…………….
261
401
‘
707
RUBBER.
De markt onderging weinig verandering in de afgeloopen
week. De noteeriugen brokkelden iets af en de week sluit
als volgt:
–
einde vorige week
Prima Crêpe loco/Dec…..2/3
loco …………2/3$/
Jan./Juni .. 2/3
1
1
Jan/Juni …… 213
8
/,
Juli/Dec ……… 2/31/
t
Para………………..2/9
2/9
1
/3
PETROLEUM.
– (Ontleend aan den ,,Petroleum Review”
van 23 en 30 November 1918).
Londen. De prijzen voor geraffineerde petroleum hebben
geen verandering ondergaan en zijn dus gebleven als volgt:
Water White . . . .’ 1 s. 11/4 d. per gallon.
Standard White.. 1 s. 10
1
/ d.
Beide qualiteiten zijn in Schotland en Ierland 1 d. per
gallon. duurder.
De noteering voor smeerolie was tot 22 November:
American pale ………… £37 10 s-Z 46 10 s.
American red ………….. £41 10s.-47 lOs.
American filtered cylinder .. £52 10 s.-C 67 10 s.
American dark cylinder …. £39 105.- £45 10 s.
Doch op 29 November bleken deze prijzen een aanzienlijke
vermindering te hebben ondergaan, zooals uit onderstaande
noteeringen is te zien:
American pale ………… £35 15
s.-X
44 5 s.
American red …………..£38 10 s.-. 45
American filtered cylinder
£49
-Y,65
American dark cylinder ..
£37 10 s.-X 43 10
S.
Zooals reeds gemeld is, bestaat er weinig kans, dat dit
Jaar, nog verandering zal komen in de noteering van benzine.
Evenwel zal, naar alle waarschijnlijkheid, de hoeveelheid,
toegestaan aan consenthouders, vergroot worden.
1128
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
18 December 1918
De prijzen zijn hetzelfde gebleven e. v.:
No.2
………………….. 3s.8d.
No.3 ….. ……..
.3s,7d.
Beide destillaten zi
……..
jn in Schotland en Ierland 1 d. per
gallon duurder.
Over de terpentijnmarkt valt het volgende te rapporteeren:
22 November. De consenthouders dienen steeds de eene
helft hunner behoeften met Amerikaansche en de andere
helft met Fransche terpentijn te dekken tegen een prijs van
£ 105 per ton netto ,,ex wharf” Londen.
29 November. Tengevolge van den geringen voorraad Ame-
rikaansche terpentijn zijn de consenthouders verplicht oni
hunne behoeften te (lekken of met het Fransche destillaat
tegen 105 s. per cwt. of voor de eene helft met Fransche
en voor de andere helft roet Spaansche tegen 104 s. In
Glasgow en Liverpool moet 6 d. per cwt. meer worden be-
taald, te Bristol 1 s. per cwt.
De loopende prijs voor stookolie ,,ex wharf” Londen be-
draagt £14 per ton.
Ofschoon de markt voor paraffine geen verandering heeft
ondergaan, is de stemming iets geanimeerder. Naar gelang
van het smeltpunt wisselen de prijzen af van
10
1
l
d. tot
1 s. per Ib.
L i v e r pool. Amerikaansche lampolie gaat tegen 1 s.11
‘Is
d.
per gallon. Benzine staat nu 3 s. 8 d. per gallon voor den
kleinhandel genoteerd.
De heere» Samuel Ban »er & Co. rapporteeren: XXX
Benzine gaat tegen 3 s. per gallon in partijen van 1 ton.
Voor Schotland 1 d. per gallon meer. Voor Ierland 2 d. per
gallon meer.
Bakoe, 19 November. Er is een voortiurend vaste vraag
naar ruwe olie tegen de door de Regeering vastgestelde
prijzen, welke voor Bakoe- en Grosny-olie vastgesteld zijn
op 96 kopeken per poed.
New York, 28 November.
Geraffineerd, in kisten …. 18,75 c. per gallon.
Standard White,in vaten.. 15,50 ,, ,,
Pennsylvanian Crude …. $4,— per vat.
P h i 1 adel p h ja.
Standard White ……..15,50 c. per gallon.
METALEN.
Loco-Noteeringen te Londen:
Data
Ijzer
Cle,,.
K
–
Sj°’rd
Tin
*
Lood
Zink
16 Dec.
1918..
»om.
112.-!-
272.-!-
40.10/-
52.-/-
9
1918..
,,
nom.
122.-1-
275.-1-
40./10-
52.-1-
18 Dec. 1917.
nom.
110.5/-
304.51-
30.-!-
52.-/-
15 Dec.
1916..
»om.
143.-1-
184.101- 30.101-
56.101-
20Juli
1914..
51/4
Gi.-/-
145.151_t
19.-/-
21.10/-
BANKA-TIN.
In Nederlandsch-indi zijn in October 1918 verkocht
6000 pikols Gouvernements-Baukatin. De opbrengst daar-
van bedroeg ongeveer f1.400.000,—. (St.ct.)
VERKEERS WEZEN.
SCHEEPVAART.
14 December 1918. In de afgéloopen week kwamen geen
scheepvaart berichten binnen.
GRAAN.
Data
Petro.
Londen!
grad
Rdarn
ej
Od5a
Rotte,-
dam
Au.
Kust
Ver. Stalen
San Lorenzo
Rotte,.
Bristol
Rotte,-
Enge.
dom
Kanaal
dam
land
9/14 Dec.
1918
–
–
– –
–
–
2/7
,,
1918
–
–
–
50/-
–
225/-
10115 Dec.
1917
–
–
–
451-
–
2001′-
11116 Dec.
1916
–
–
f
18,—
24/-
(90,-
1401-
Juli
1914
lid.
713
1/11
1
/
1111
1
14
12/-
121-
KOLEN.
Data
Cardiff
Oosik. Engeland
Boe.
deaux
Genua
Port
Soid
I
I
Plato
Rotte,-
dam
Cothcn.
burg
!e
9114 Dec. 1918
54/-
– –
–
f
15
Kr.58
217
,,
1918
541-
–
–
–
,,
15
57
10/15 Dec. 1917
691- 101/3
200/- 130/-
,,32,50
,, 190
11116 Dec. 1916
341-
–
5916
801- 601-
,, 8,—
,,
32
Juli 1914
fr. 7,—
71-
7/3
14/6
312
4/-
DIVERSEN.
Bomba,,
Btrma
Viadioo-
Chili
Data
West
Europa
We3t
Europa
stock
West
–
We.i
t
Europa
(salpeter)
9/14 Deeemb. 1918….
–
–
–
–
2/7
1918….
,,
–
–
–
–
10115 Decemb. 1917.. ..
2751-
550/-
–
190/-
11116 Decemb. 1916.. ..
237/6
265/-
–
–
Juli
1914.. ..
14/6
1613
251-
2213
RIJN VAART.
–
Week van 9 tot 16 December 1918.
In de afgeloopen week werden nog enkele schepen voor het
vervoer van krijgsgevangenen aangenomen, ofschoon niet
meer in die mate als voorheen. Verder werden eenige rijn-schepen gecharterd voor regeeringsprijs om hier in Rotter
–
dam te blijven liggen voor aardappelen en zwavelkies.
Doordat de vaart stilligt, hadden in de Ruhrhavens bijna
geen bevrachtingen plaats. Desniettegenstaande werd voor
de enkele schepen, die bevracht werden, een vracht betaald van Mk. 4,25 per ton, aangezien de waterstand in het begin
van de week steeds vallende was. Thans, nu de scheep-
vaart weder is vrijgegeven, vaardoor natuurlijk de ledige
schepen, die op den Rijn werden opgehouden, oiigeveer te-
gelijkertijd te Duisburg aankwamen en ook doordat de
waterstand beter geworden is en steeds wassende blijft, is
de vracht naar Maunheim op eenmaal tot Mk. 2,75 per ton
gedaald.
])e aanvoeren blijven, doordat in de mijnen steeds geheel
of gedeeltelijk gestaakt wordt, nog gering. 1[et sleeploon
naar Mannheim bedraagt thans I1k. 3 per ton. Naar wordt
medegedeeld, moeten enorme quantiteiten kolen naar
Manuheim/Straatsburg vervoerd worden, zoodat er op een
druk vervoer gerekend kan worden, indien cle toestanden
dusdanig veranderen, (lat weder van een geregelden aanvoer
sprake kan zijn.
Men zie voorts bij de rubriek ,,Aanteekeuingei’.”
ADVERTENTIËN
De N.V. Nederlandsche Huistelefoon-Madschappli
ROTTERDAM
‘s-GRAVENHAGE
GRONINGEN
Telefoon 3600
Telefoon H 280, 300
Telefoon 1555
AMSTERDAM
LEEUWARDEN
Telefoon N 5580
levert uit voorraad
TELEFOON-, SCHEL-, ELECTR. KLOK-INSTALLATIES,
etc.,
in huur en koop.
Herstelt en onderhoudt on d er garantie ook alle niet door haar uitgevoerde installaties.
PROSPECTUS GRATIS.
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
NEDERLANDSCHE GRONDBRIEFBANK
1
KONINKLIJKE
HEERENGRACHT
45,
AMSTERDAM
5
pCt. Obligatiën (Grondbrieven)
HOLLANDSCHE
Gecertificeerd door de Centrale Trust.Compagnie
1
LLOYD
Verkrijgbaar in stukken van
f
2500,—,
f
1000,—,
f 500,—
en
f 100,-
op elk goed effectenkantoor
AMSTERDAM
GRONINGSCHE CREDIET-
Geregelde Passagiers- en
Vrachtdienst met nieuwe,
ENHANDELS BAN IC
moderne post-stoomschepen
GRONINGEN, APELDOORN, APPINGEDAM, ASSEN EN VEENDAM
TUSSCHEN
Kapitaal / 5.000.000,—
A M S T E R D A M
Geplaatst en volgestort f2.000.000,—
EN
Reserves ruim
……
f
387.000,-
ZUID-AMERIKA
VERSCHAFT
BEDRIJFSKAPÏTAAL
AAN
VIA
LANDBOUW, HANDEL EN NIJVERHEID
CORUA, VIGO, LISSABON, LAS PALMAS.
INCASSO
–
DEPOSITO
–
SAFE DEPOSIT
lnternattonale
LINDBOUW – HINDELe
voor
Bank
Ter voorziening in de vacature Dr. H. MOLHUYSEN wenscht
TJ
jahetkcn waarlor5
de Commissie van Toezicht op het Landbouwconsulentschap voor
te, Grouin3an.
Friesland zich schriftelijk in verbinding te stellen met ernstige
0′
reflectanten voor deze betrekking.
Alleen zij, die opleiding hebben genoten aan Landbouw-
3h
ani’ortwen
hoogeschool (vroegere Rijks Hoogere Landbouwschool) en zij,
die naast studie aan Handelshoogeschool of daarmee gelijkstaande
TOT DN
opleiding, voldoende algemeene landbouwkundige kennis bezitten,
KOERS VAN
07/o
komen in aanmerking.
Standplaats Leeuwarden. Salaris nader overeen te komen.
Brieven te richten tot- den Secretaris der Commissie van Toezicht
op het Landbouwconsulentschap, den Heer J. VAN DER MEER,
Leeuwarden, Landbouwhuis.
HELDRING & PIERSON
BANKIERS
‘s-Graven hage, Korte Vljverberg, hoek Doelenstraat.
KLUISINRICHTING.
Bewaarplaats voor Koffers met waardevollen inhoud en
EIGEN BRANDKASTEN.
Verzekering tegen alle gevaren aan bewaargeving verbonden.
VEREENIGDE CHEMISCHE FABRIEKEN
Telefoon: 2053, 2072 en 2073
Hoofdkantoor: Haringvliet No. 100
Telegram.Adres: ,,RODUMA”
ROTTERDAM
KUNSTMESTSTOFFEN
Fabrieken te: KRALINGSCHEVEER, ZWIJNDRECHT en GRONINGEN
NUGH & VAN
DITMAR’S
UITGEVERS- MIJ
ROTTERDAM
Wijnhaven 111-113
Tel. 7841242243261
Belast zich met het
verzorgen van uit-
gaven en tij dschrif-
ten op elk gebied
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
NEDERLANDSCH INDISCHE HANDELSBANK
AMSTERDAM
BATA VIA
‘s-GRAVENHAGE
AMPENAN, BANDOENG, Cl-iERIBON, HONGKONG, INDRAMAJOE,
MEDAN, MENADO, PEKALONGAN, PROBOLINGGO, SEMARANG.
SINGAPORE, SOERABAYA, TEGAL. TJILATJAP, WELTEVREDEN.
Kapitaal /35.000.000, –
Reserven /17.400.000,-
3DE
NEDERLANDSCHE JAARBEURS
UTRECHT
24 FEBRUARI – 8 MAART 1919
Aan den Handel!
000RLOOPENDE TOEGANGSKAARTEN
ad f2,-
geldig voor alle terreinen gedurende de Jaarbeurs, aan te vragen
véôr
1 Februari 1919,
aan het Secretariaat der Jaarbeurs, Vredenburg, Utrecht, met duidelijke
opgave van naam en voorlettors – beroep – woonplaats, straat en
onder
bijvoeging van een portret (formaat niet grooter dan 5 X 4 c.M.),
dat door
het Secretariaat op de toegangskaart wordt geplakt en gestempeld.
Het toegangsbewijs wordt den aanvrager toegezonden als post-
quitantie, zoodat de betaling van
f
2,— geschiedt bij aanbieding
van het toegangsbewijs.
Men wordt dringend verzocht het bedrag niet per postwissel of
anderszins toe te zenden.
Zij, die niet tot handeldrijvenden in engeren zin gerekend kunnen
worden, doch met HANDELSDOELEINDEN de Jaarbeurs wenschen te
bezoeken (doktoren, chemici, geestelijken, technici, ambtenaren van Open-
bare diensten, enz.), worden met handeldrijvenden gelijkgesteld. De kaarten
worden op naam gesteld en zijn strikt persoonlijk. (Aan één persoon
wordt slechts één kaart verstrekt).
Na 1 Februari worden geen aanvragen voor door-
loopende toegangskaarten meer aangenomen.
DAGKAARTEN VOOR HANDELDRIJVENDEN
a’dfl,-
niet aan te vragen
geldig voor alle terreinen op dag van afgifte
–
alleen verkrijgbaar aan
de loketten.
Particulieren hebben dagelijks na één uur toegang
tegen betaling van 75 cents per persoon.
Personen beneden 16 jaar worden tot de terreinen niet toegelaten.
Vraagt reeds nu Uw doorloopende toegangskaart aan!
VERZEKERINGSMAATSCHAPPIJ
,,GELRI”
ROTTERDAM
Maatschappelijk Kapitaal
f
2.500.000,-
waarvan geplaatst
f
500.000,-
TRANSPORT- en
BRAND VERZEKERING
DIREKTiE:
C. TH. DAAMS
H. G. SCHUDDEBEURS
Kantoor WIJNHAVEN 103
Telefoon No. 13883 Telegr..Adres: ,,VERMAAGEL”
Eerste Nederlandsche, Hypotheekbriefbank
‘s-GRAVENHAGE – LANGE VIJVERBERG 9
Geeft, van heden af, zoolang de’ voorraad strekt, tegen beurskoers uit:
5
pCt. Algemeene Hypotheekbrieven.
VAN DEN BERGHS,
LimITED
Margarine-Fabrikanten, Rotterdam
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
W
., H. MULLER &
Co.
REEDERS EN KOOPLIEDEN
HOOFDKANTOOR:
‘s-GRAVENHAGE.
HOLLAND-AMERIKA L1JN
GEREGELDE AFVAARTEN TUSSCHEN
ROTTERDAM
en
NEW YORK, BOSTON, PHILADELPHIA,
BALTIMORE, NEWPORT NEWS, NORFOLK, SAVANNAH,
NEW ORLEANS, CUBA, MEXICO
en
NEW YORK—JAVA.
Voor inlichtingen wende men zich tot de
HOLLAND-AMERIKA LIJN, WILHELMINAKADE, ROTTERDAM
Scheepvaart- en Steenkolen-Maatschappij
–
Rotterdam
Filialen: AMSTERDAM
–
IJMUIDEN
–
LEEUWARDEN
–
HARLINGEN
ENGELSCHE STEENKOLEN
GEREGELDE LIJNEN VICE-VERSA:
ROTTERDAM
–
LONDON; ROTTERDAM
–
HULL/GOOLE; ROTTERDAM
–
NEWCASTLE;
ROTTERDAM
–
LEITH
VAN RIJN & C
UTRECHT
–
POSTBUS 40
~
R. S. STOKVIS & ZONEN Ltd
–
ROTTERDAM
UTRECHT
–
POSTBUS 40
1
____________________
WE
ST
ZEEDIJK .j!L
FIJNE TAFELMOSTERD
P. Cbs & Leefflruggdll
LEIDEN
Groote voorraden
van
artikelen op industriëel gebied
Opgericht 1 Mei 1766
Tel. Intercomm. 370
ROTTERDAM
Telegr.-Adres:CLOS
WEISE &
CO.
AMSTERDAM
Sajetten en
Wollen
Import van en
Handel
in
Garens voor
Hand
– OVERZEESCHE PRODUCTEN
en Machinebreien
speciaal
RUBBER, GUTTA.PERCHA
en
BALATA
18 DÉCEMBER
19M
JÊJAAFWANG No. 155
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
–
LN1O 1618
NAAM LOOZE VEN NOOTSCHAP
BLAAUWHOEDENVEEM – VRIESSEVEEM
AMSTERDAM
ROTfrERDAM
.
ANTWERPEN
EXPEDITEURS
MAATSCHAPPELIJK
KAPITAAL:
–
..-.
•*•
.-“-..’.-..-.-,
….
-,…………..
–
.
.
–
.
d..
••
-‘
RESERVE-
FONDSEN:
f
10.000.000,—
f
1.639.297,151
EXPEDITIE
RUBBER-
IN-
EN
UITKLARING
ETABLISSEMENT
ASSTJRANTIE
KINA- ETABLISSEMENT
PAKHUIS EN SILO-GEBOUW ,,ST. JOB”, ROTTERDAM
BEEDIGDE WEGERS EN METERS
BEWARING
VAN
KOOPMANSGOEDEREN
TEGEN
UITGIFTE
VAN
,,CEDULLEN.AAN TOONDER”
WELKE LEVERBAAR EN BELEENBAAR ZIJN
MODERNE KOEL- EN VRIESINRICHTINGEN
TE AMSTERDAM EN ROTTERDAM VOOR HET OP LAGE
TEMPERATUREN BEWAREN VAN AAN SPOEDIG BEDERF ONDERHEVIGE LEVENSMIDDELEN EN HANDELSWAREN.
CORRESPONDENTEN:
TE LONDEN: BRITISH BLAAUWHOEDENVEEM, LTD., 1 MINCING LANE, E.C.
BIJKANTOOR TE LIVERPOOL.
IN NED. INDIË: ,,HET INDISCHE VEEM” EN ,,DE SCHEEPSAGENTUUR”, BATAVIA, ENZ.
DIRKZWAGER’s SCHEEPSAGENTUUR
MAASSLUIS EN HOEK VAN HOLLAND
Belasten zich met het rapporteeren van schepen en het
behandelen van scheepszaken op den Nieuwen Waterweg
NIEUWE BERGING-MAATSCHAPPIJ
MAASSLUIS
Contracteeren voor het bergen van gezonken schepen
en
ladingen, op de rivieren en buitengaats; belasten zich met
het instellen van duikeronderzoek, enz. cnz.
DE SPAARNE-BANK
HAARLEM
Gestort Kapitaal en Reserves f1.184.000,-
REKENING-COURANT, CREDI ETEN, INCASSEERINGEN, ASSURANTIËN,
WISSELS, EFFECTEN, COUPONS, PROLONGATIËN, DEPOSITO’S, ENZ.
w
j1
–
DRIJFWERK
Groote voorraad onder-
deelen en complete
installatiën
Assen, Lagere, Koppel-
bussen, Snaarschijven
tot de grootste afme-
tingen
dll1tfffÂD/
II N 6 F
MARX & Cus BANK
ROTTERDAM, Zuidbiaak 56
‘s-GRAVENHAGE, Kneuterdijk
13
KAPITAAL f10.000.000,— VOLGESTORT
Directie:
P.
J. VAN OMMEREN, Jhr. D. F. REUCHLIN, S. S. BOSMAN JR.
Raad van Commis8aris8en: Mr. J.
A.
LOEFF,J.
RUPPRDA
WIERDSMA, A. C. MEES en Mr. A. J. MARX
NIJGH & VAN DITMAR’S BOEK- EN HANDELSDRUKKERIJ, ROTTERDAM