Jrg. 23, editie 1173

22 JUNI 1938

AUTEURSRECHT VOORBEHOUDEN.

Economisch~Stati*stsche

Beri*chten

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER
UIÎGAVE VAN HET ‘NEDERLANDSCH ECONOMISCH INSTITUUT

23E JAARGANG–

WOENSDAG 22 JUNI 1938

No. 1173

COMMISSIE
VAN REDACTIE:

P.
Lieftincic;
N. J. Polak; J. Tinbergen; F. de Vries en

H. M. H. A. van der Valk (Redacteur-Secretaris).

Redactie-adres: Pieter de Hoochweg 122, Rotterdam-West.

Aangeteekende stukken: Bijkantoor Ruigeplaatwe.g.

Telefoon Nr. 35000. Postrekening 8408.

Advertenties voorpagina f 0,50 per regel. Andere pagi-

na’s f 0,40 per regel. Plaatsing bij abonnement volgens

tarief. Administratie van abonnementen en advertenties.

Nijgh
d
van Ditmar NV., Uitgevers, Rotterdam, Am-

sterdam, ‘s-Gra.venhage. Postchè qua- en yiro-rekeninçj

No. 145192.

Abonnementsprijs voor liet weekblad franco p. p. in

Nederland f 16,—. Abonnamentsprijs Economisch-S tatis-

tisch Af aand bericht f 5,— pel- jaar. Beide organen samen

f 20,— per jaar. Buitenland en Koloniën resp. f 18,—.

f 6,— en f 23,— per jaar. Losse nummers 50 cent. Done.

teurs en leden van liet Nederlandsch Economisch Instituut

ontvangen het weekblad en liet Afiandbericht gratis en

genieten een reductie op da verdere publicaties.

/

INHOUD:

BIz.

DE HANZE EN ANTWERPEN door
Prof. Dr. Z. W. Sneller
466

Over vestigingseisen en examens door Dr. T. Kuiper

enA. Steenhuizen…………………………..
467

Omvang en samenstelling van de hypotheekmarkt voor

woningen door
Dr. H.
M.
H. A. van der Valk ……
468

Blokkade op verreit afstand door
Dr. W. K. H. FeuiUetau

deBruyn ………………………………..
469

Distributievraagstukken door
Dr. 0. Bakker ……..
471

De Rijksmiddelen over Mei 1938 ………………..472

AANTEEKENINGEN:

De recente landbouwwetgeving in de Vereenigde

Staten…………………………………473

IIAANIJOIJFERS:

Emissies in Mei 1938 ……………………..475

Hypotheekrente i
ii
Nederland………………..475

Overzicht van den stand der Rijksmiddelen ……..476

Statistieken:

Geldkoersen-Wisselkoersen-Bankstaten
……………. -477,
480
Oroothandeisprijzen
………………………………..478.479

GELD-, KAPITAAL- EN WISSELMARKT.

De osnizetten op de wisselmarkt bleven in de verslagweek
beperkt, terwijl ook het koersvei
–
loap geen bijzondere aan-
dadht vroeg. Zoowel de Panden- als de Dollai
–
-noteei-i.ng
zijn Pel saldo heel weinig ‘veranderd. Pouden werden af en
toe weer beneden de 8.96 afgedaan; wij constateerden de
vorige week reeds, dat ons Egalisaibiefonds thans, nu
blijkbaar vraag en aanbod van Guldens ongeveer in even-
waakt zijn, miinder dan voorheen let op oversohrijding van
drempel’s” door .i’ndtiviidueele valuta’s. Aan het eind van

de week gold o’verigens weer dezelfde koers als •in het
begin t.’w. 8.96. Voor Dollars was eerst een verdere koers-daling ‘tot beneden 1.80 te constaiteeren, maar daarna w’as
er neer herstel tot 1.80. Uit dIt koersverloop evenals
uit de ontw’ikkeliing der terinijnnoteeriingen blijkt, dat men
althans ‘voor het oogenblik de kans op deveaduadiie zee:- laag
aanslaat. Terzake van eventueele acties in de toekomst
hebben wij in ons vorig overzicht reeds de verschillende
aspecten beiidht, waarbij het natuurlijk ook een voorname
factor is hoe de rest van de wereld zidh n zulk een geval zou gedt-agen. Gezien het feit, dat het genus ,,zwavende

inuint” ve:-I-eweg in de meerderheid is, zou er voor een
muntdevaluatie meer noodib zijn dan alleen verandering
van den goudrijs, en dit laatste is het eenige wat de
Vereeniigde Staten autonoom zouden kunnen doen.
Ook voo:- de overige valuta’s was er van een tendens
afwijkende van die in de voorgaande week practisch niet
te spreken. De meeste fluctuatie kwam voor in Sperr-
marken die iiiibgesiproken flauw waren, zoowel voor Re-
gistermarken als, a fort’iori, ‘voor crediiet-einigrauiten en
offentenimarken. Voral Auswanderennai’ken, voor mc-
‘ver nog overdraagibaat-, hadden ‘van aanbod te lijden, maar
het ‘spreekt vanzelf, dat de rede van Minister Funk ook
niet bevorderlijk was voor een vaste sternm:ing voor de
andere soorten geblokkeet-de Marken, die tenslotte niet
anders dan geblokkeerd kapitaal zijn, en als kapitaal (niet
als koo’pk racht-uitoefenende munt) worden gewaardeerd.
credietanarken daalden ‘tot 8’/,’, af 1 ectenmarken tot be-
neden de 8 en Auswanderermarken tot 7,4. Ook ])uitseh
baukpaqier daihlden onder druk van aanbod.
De geldmarikt vertoont geen bijzondere gezichtspunten.
])e vorige week maakten wij reeds melding van de groote
belangstelling voor het ‘nieuwe Belgische sehatkistpapier.
De rente waartegen dit paipie r van bej,itter wisselt, liep
eeds tot 2% pOt. terug, hetgeen, ,in ‘vengelijr’irig met de
rente ad 3 4 pOt., waartegen het aanvankelijk werd af-
gegeven, -wel duidelijk wijst op de interesse die deze in-
vesteei-ing ontmoet; in een markt met zoo sohaarsehe uit-
mtbi’ngsmoigelijtkiheden overigens niet verwonderlijk.
De ‘beleggingsmarkt was vrijwel onveranderd. Ï)e 4 pOt.
leanirg Kopenhageni is ‘sterk o’verteekend. Terwijl men
voorheen nog in het onzekere ‘verkeerde of de onmisken-
b;are terughoudendheid der beleggers alleen n,aar voor de
laag-rentende Nederlandsehe leeningen gold, dan wel meer
algemeen ten aanzien ‘van elke investeering, is nu uit
dit succes – ‘hoewel ten dccle natuurlijk te danken aan
aglio-jagerij – wel ‘gebleken, dat het voornamelijk de lage

rente op inheesnsahe p:-‘ima papieren is, die de b.eleggei-s
weerhoudt van initeekenen op nieuwe emissies, en dat men
voor een half procent rente meer graag wat risico neemt.

466

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

22 Juni 1938

DE HÂNZE’EN ANTWERPEN.

In he’t Vlâ(niche blad ,,’Hooger Leven’ van 11
deer koreen ,,wekelijksch pratj&’ voor met den

‘heef’Oscar Leemans, bestuurder vn ‘den econoirni

‘sche&’dienst der haven Antwerpen. De’heer Leemans
blijkt in dit onderhoud een aautrekkélij;ke vlotte en

actieve persoonlijkheid te zijn, die ‘gaarne al zijn

krachten inspant ter bevordering van de belangen van de aan zijn zorgen toevertrouwde havenstad. Blijkens

het weergegeven vraaggesprek wekken in het bijzon-

der de handels- en scheepvaartbetrekkingen. tusschen

Antwerpen eii het Westduitsche achterland zijn be-
langstelling.

West-Duitschiand en Antwérpen, aldus de’ onder-

vraagde, zijn niet alleen in het heden op elkander
aangewezen, maar behoorden ook in het verleden bij

elkaar. ,,Anbwerpen was de hoofdplaats van het ge-

lijknamige markgraafscha’p, afhankelijk van het Hei-
lige Roomsche Rijk der Duitsche Natie, waardoor

verklaarbaar wordt, dat het huidig stadhuis nog het

beeld van den adelaar draagt, der kroningsstad Aken
toegericht.”

De Hanze, het machtig verbond van koopsteden,

dat het han.delsverkeer hevorderde in Neder-Duitsch-
land en voor de deelhebbende steden de handelsprivi-
legiën verdedigde in den vreemde, in Rusland en Noor-

wegen, in Engeland en Vlaanderen, onderhield met

Antwerpen levendige betrekkingen. De heer bestuur-der van den economisehen dienst verheu’gt zich over

die oude betrekkingen, en laat zich in de vreugde
van zijn historisch beleven vervoeren tot de opgetogen

niededeeling, dat Antwerpen geweest is een ,,oude
Hanzestad”.

Brabant en Vlaanderen, zoo juicht de heer bestuur-

der bovengenoemd, en het Noordzee- en Oostzeege-bied vormden één uitgestrekt en samenhangend han-
delsterritoir, waarin ,,de Duitsche taal, alle plaatse-
lijke varianten buiten bespreking gelaten, een een-heid schiep, het esperanto van die dagen, voor alle

plaatsen, langs de zeekusten gelegen, van Duinker-
ken tot Riga”.
Nu zijn die ,,Duitsche taal”, voertuig van gedach-
ten in het Nederduitsche handelsgehied, en de ,,Han-

zestad” Antwerpen vindingen van den heer Leemans,
die als producten van zijn overigens lofwaardigen
propagandistischen ijver te beschouwen zijn.
Onder ,,Duitsch” verstaat men gemeenlijk Hoog-
cluitsch, de huidige spreek- en schrjftaal in het Oos-
telijk nahuurland, die in de late middeleeuwen zich
gevormd heeft aan de hoven en in de kauselarijen
van Midden-Duitschland en die door den Lutherbijhel

gemeengoed is geworden onder het volk. Van dit
Hoogduitsch, dat gaandeweg ook heerschappij ver-
worven heeft in Neder-Duitschland, dient wel te
worden onderscheiden het Nederduitsch, dat, of-
schoon gedeeld in verschillende streektalen, toch in
het wijde land van het heneden-stroomgebied der
Duitsche rivieren, van’ Vlaanderen tot Pruisen, een
middel van mondeling en schriftelijk verkeer geweest’
is,’ dat ook het commercieel verkeer ten zeerste ver-
gemakkelijkt heeft. Men behoeft het ,,Hansisches
Urkundenhuch” slechts vluchtig te doorbladeren, dat

authentieke stukken uit verschillende deelen van het
Hanzegebied en van Holland, Brabant en Vlaanderen
naast elkander zet, die zich alle laten lezen zonder

andere talenkennis dan de algemeene middel-neder-
landsche, om overtuigd te wezen van den spraakkun-
digen samenhang van dit uitgestrekte gebied.
Maar dit Nederduitsch, waarvan zoowel het

Vlaamsch als het Biahantsch als het Hollandsch als
het Oost-nederlandsch verhijzonderingen waren, was
heel wat anders dan het ,,Duitsch”, dat als een soort
ospranto, of wil men als een soort Maleisch in de

havensteden van onzen Oost-Indischen Archipel, de
omgangstaal der schippers en der handelaren zou
geweest zijn. ‘
Op nog meer gespannen voet met de historische
werkelijkheid staat de ,,Hanzestad” Antwerpen. Een

Hanzestad was een stad, .di&;deeld, in. de privilegiën

van de Hanze in den vreemde en beschreven werd op

de algemeene veigaderingen, die meest in Lubeck
werden gehoudn. Die. Hanzesteden lagen i het be-
neden-stroomgebied der
:
Duitsche ‘rivieren. West-
waarts, strekten zij zich uit tot de Maas en de IJsel.

Roermond, Venlo, Nijmegen, Arnhem, Deventer,

Zwolle en Kampen waren Hanzesteden; Utrecht,was
waarschijnlijk geeu Hanzestad.
,
Holland en Zeeland lagen stellig buiten het ‘ge-

bied der Hanze, zoo ook Vlaanderen en de Schelde-
vallei. Vlaanderen was voer de Hanze buitenland,

evenals Holland en Zeeland en ook Engeland. Deze

landen en landstreken rondom de Noordzee hebben

een eigen economisch leven geleid, dat in het vroeg

tot hoogen handelshioei gekomen. Vlaanderen zijn
kern vond.

Daar in Vlaanderen was Brugge in de late mid-

deleeuwen de generale stapeimarkt, waar Italianen

en kooplieden uit het Westen, d.w.z. uit Spanje,

Fraukmijk en Engeland, hun koopmansgoederen brach-
ten, om die te ruilen tegen hetgeen door Oosterlin.gen
werd aangevoerd.

In dit centrum van den toenmaligen wereldhandel
bezat de Hanze haar nederzetting, haar factorj. Maar

dit wil niet zeggen, dat Brugge een Hanzestad was,
evenmin als het een stad der Engelsche of der Fran-

sche of der Spaansche of der Italiaansche natie ge-
‘eest zou zijn.

Omstreeks het jaar 1500 . verloor de stad Brugge,

waarschijnlijk door de verzanding van het Zwin, haar

centrale beteekenis. Antwerpen werd haar opvolgster
als generale stapelmarkt. Ook daar aan de Schelde

verschenen nu de vreemde natiën, evenals vroeger aan
het Zwin. Onder hen schroomden de Zeeduitschers

der Hanze niet, hun nederzetting over te brengen
naar de nieuwe wereld-handelsstad. Maar evenmin

als Brugge véér dezen werd daardoor Antwerpen
Hanzetad. Zij ontving de Hanzeaten binnen haar

muren, zooals zij het ook de andere natiën dèed, maar
zij bond zich aan geen van clie. Wij kunnen intusschen

vasttei1en, dat de Zuiderlingen uit Italië en de Wes-
tersche kooplieden uit Spanje, Frankrijk en Enge-

land er spoedig een breedere plaats bekleedden en dat
zij dieper indrongen in het handelsleven der Schelde-
stad dan de kooplieden va.a cle Duitsche 1-lanze.

Er zou geen aanleiding wezen cle aandacht van de lezers der Economisch-Statistische Berichten te vra-
gen voor de historische afdwalingen van den heer
Oscar Leemaris; wanneer zij niet een onderdeel
vormden van algemeene strevingen. Fouten en vergis-
singên
zijn
niet maar facta zonder meer, maar vaak
symptömën van«èeii hepaaldé gerichtheid van den geest.
Antwerpen voert, gelijk wij weten, haar propa-

ganda in Duitschland en het Rjngebied. Historische
‘rijn’moediheden vormen Cen onderdeel van deze pro-
pagancla. Zelfs ,is tegen 30 Juni-2 Juli a.s., met

een aanlokkelij!c f
l
eestprogram, te
.
.ntwerpen ‘een
,,Ha nsetagung der Neuzeit” georganiseerd, waar de
gsignaleerde misvorming van ht verleden mogelijk
strekken zal tot versteviging van de huidige relatiën.

De historie te behoeden tegen deze misvorming en

tegen cle van haar te vergen dienstbaarheid is de be-

doeling van onze opmerkingen.
Rotterdam, als opvolgster van Dordrecht in het
Maagebied, zou evenzeer recht hebben zulk een ,,Ta-
gun:g” te organiseeren, niet om te betoogen, dat ook Rotterdam of Dordrecht 1-lanzesteden zijn geweest,

maar om aan het licht te brengen, hoe van oude

tijden het Beneden-Maasgebied een belangrijke scha-
kel vormde in den handel’ van het Rijngehied naar
cle landen overzee. Er moet echter nog veel historische
cletailarbeid worden verricht, eer de geschiedschr&i-
ver van den handel van het Beneden-Maasgebied cle
muze der historie met vrijmoedigheid en zonder

schaamte in het aangezicht kan zien.
Z. W. SNLLEC.

22 Juni 1938

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

467

OVER VESTIGINGSEISEN EN EXAMENS.

De overhezetting in verschillende branches van het
kleinbedrijf is voor de Regering aanleiding geweest

tot het aangeven van maatregelen, teneinde de toe-
vloed van wèrkzoekenden naar deze ,,raudzône van

het economisch léven” te beperken. Hiermede wordt

niet alleen beoogd, om onn odi ge kap i taaisvern ieti ging
(door faillissement van economisch onverantwoorde

kleinhedrijven) tegen te gaan, maar ook om het peil van de neringdoenden en kleine amhachtslui te ver-
hogen, waardoor de economische weerbaarheid van
de betrokkenen mede zou worden versterkt.

De factoren, die de economische weerbaarheid van
de kleine ondernemer in sterke mate beïnvloeden,

zijn in de Memorie van Toelichting op de Vestigings-

wet duidelijk aangegeven. Meermalen is er sprake
van, dat het welslagen van een bedrijf in grote mate
afhankelijk is van het karakter van den ondernemer.
hieruit zou vanzelfsprekend voortvloeien, dat aller-

eerst met deze factoren rekening zou worden gehou-

den bij het wel of niet uitreiken van een vergunning
tot vestiging van ccii bedrijf. Het blijkt echter, dat
een vergunningaanvrager – na overlegging van de

bewijzen van credietwaardigheid – geëxamineerd
wordt op handelskennis en vakhekwaamheid.

Zouden deze vestigingseisen ertoe mee kunnen iver-
ken om het peil van de betrokkenen te verhogen? Allereerst moet de vergunningaanvrager voldoen
aan zekere minimumeisen van credietwaardigheid.
Het is te vrezen, dat ondernemende cii ijverige jonge mensen, die niet over het nodige crediet beschikken.,
hij voorbaat van een bestaansmogelijkheid worden uitgesloten; bovendien is het te vrezen, dat iemand
met voldoende aauvangscrecliet (en handelskeanis)
toch na enige tijd failleert, omdat hij niet de ge-
schiktheid bezat, van dit crediet in de concurrentie-
strijd een zo groot mogelijk profijt te trekken. De
credietwaardigheid is eng verbonden aan de per-
soonlijke geschiktheid en hierop doen de moeilijke
t.ijclsomstandigheden wel een zeer groot beroep.
Tot de vestigingseisen behoort vervolgens een
zekere mate van vakhekwaamheid.
01)
welke wijze
moet deze worden vastgesteld? Wanneer men tracht
na te gaan, hoe deze eis in de
praktijk
verwer-
kelijkt zou moeten worden, vervalt men in de vreemd-
ste mogelijkheden. In het verhuizersbedrijf hv. heerst
een grote overbczetting. Deze mensen ploeteren tegen
te lage prijzen zonder vaak in staat te zijn op hun
verhuisauto’s de nodige afschrijvingen te doen. Het
zou dus niet verwonderlijk zijn, indien de verhuizers gezamenlijk om invoering vgn de vestigingswet ver-
zochten. Hoe moet de vakhekwaamhcid van eerm ver
–
huizer vastgesteld worden? Door een verhuizing en
scène te zetten? En hoe gebeurt dit hij een slager,
die een vergunning aanvraagt? Hij moet hebben
(Staatsbiad No. 641) ,,Kerinis van het verliespercen-
tage aan beenderen van verschillèiide sóorten run-
deren – enz.; kennis van de behandeling van run-
deren….enz.; kennis van de aanwendingsmogelijk-
heden en van de voedingswaarde van rundvlees; enz.
liet blijkt, dat het onderzoek naar eigenlijke vakhe-

kwaamheid vnl. een exarnineren is op – uit het hoofd
te leren – theoretische vakkennis. Het is overbodig om een groter aantal voorbeelden aan te halen, ten
einde aan te geven, dat het practisch vaak ondoenlijk
is om de vakhekwaamheicl als zodanig door een exa-
men vast te stellen. 1Iet zal er wel bij blijven, dat
de aanvrager ver, een. vergunning de nodige bewij-
zen toont, waaruit blijkt, dat
hij
lang genoeg in liet
vak werkzaam geweest is om als bekwaam te kunnen
worden gequalificeerd.
De laatste eis, waaraan cle vergunningaanvrager
dient te voldoen is een zekere mate van handeisken-

nis. In de praktijk zal het er op neerkomen, dat bij
het vereiste examen naast de vakkennis øp deze i’es-
tigingseis de grootste nadruk valt, lIet is enigszins
overdreven om te beweren, dat de ene helft van Ne-
clerlaud door de andere helft geëxamineerd wordt,

maar dit lijkt langzamerhand werkelijkheid te worden.
Op de nieuw te stichten – en reeds gestichte –

en rsussen zullen cle adspirant-ondernemers gedurende

3 jaren elke week pi.m. 6 uur klaargemaakt worden

voor het examen. Het zal nog moeten blijken, hoe

hoog deze exameneisen gesteld moeten worden, ten

einde een zeker aantal gegadigden van liet overbe-

zette bedrijfsleven te iveren. In ieder geval zullen zij,
die genoeg weten, slagen, teriviji degenen, die niet

genoeg kennis in hun geheugen op konden tasten,

zakken….om liet een jaar later nog eens te prob-

ren. Uiteindelijk zal het echter noodzakelijk zijn, dat

een bepaalde èategorie van exaniinandi zakt. Hoe ziet

deze categorie eruit? Worden hierdoor werkelijk de
mensen met te weinig gezond verstand, tact, ete. uit

de randzône van het economisëh leven geweerd en

wordt hierdoor
werkelijk
het peil van de geslaagden,
mitsgaders hun economische weerbaarheid verhoogd?
Er zijn redenen te over om hier ernstig aan te twij-

felen. liet is nl. wel mogelijk om een examen op fei-

tenkennis als een zeef te laten werken, maar het is

niet mogelijk om hierdoor een wezenlijke selectie te
krijgen, waardoor de gesehikten door de zeef gaan.
liet examen is nl. krachtens
zijn
aard ingesteld
0])
het vaststellen van cle mate van theoretisch school-
verstand, hetwelk gebeurt aan de hand van de hoe-
veelheid gereprodu.eeerde feiten. I)e kans bestaat, dat

een geslaagde kapper, met niet meer dan een middel-

matige intelligentie door deze kennis in de praictijk
domme fouten maakt, omdat zijn gezonde verstand

door een te veel aan onbegrepen kennis op dwaal-
sporen wordt gebracht. De naïeve blijmoedigheid,
waarmee meerdere betrokkenen zich verheugen op

een grotere economische weerbaarheid door hun toe-
genomen kennis, is te begrijpen; dit zou echter wel in bittere teleurstelling over kunnen gaan, wanneer
liet blijken
zou, dat hun praktisch inzicht er niet
mee gebaat is.

Het is psychologisch onjuist om deze mensen
van een grooter gevoel van eigenwaarde te voor-
zien, door hen te belasten met een
belangrijke
hoe-
veelheid thcortische kennis, waardoor zij geneigd
zijn zichzelf naar een intellectuele wetenschappelijlce
bedrijfsvoering, te oriënteren, waarvoor zij in vele
gevallen de psychische instelling missen. Het is niet
allereerst belangrijk, of een slager
zijn
inkomsten en
uitgaven op grafieken vastlegt, bm deze curven te
vergelijken met die, waarin zich liet algemeen econo-
mische leven bewreegt en. . . . ete.; het is allereerst
belangrijk, dat hij zijn vak verstaat en zijn waar ver-

koopt. Hiertoe :is geen theoretische kennis nodig,

maar praktisch inzicht en een onbevangen slagvaar-
digheid in liet omgaan met klanten en deze onbevan-

genheid zal in veel gevallen door een theoretische
oriëntering worden geremd.

liet is n.odig, dat de exameneisen tot op een zekere hoogte worden opgevoerd, ten einde een aantal gega-
digden uit het bedrijfsleven te weren. Na hetgeen ge-

zegd is over het ,,verbeterde peil” van de geslaag-

den, is liet n:iet moeilijk vast te stellen, welke
mensen, vooral tot de categorie der gezakten zullen

behoren. Een belangrijk deel van deze mensen zullen
niet zakicen wegens een tekort aan gezond verstand
of aan ijver, maar omdat zij een tekort hebben aan
– voor liet examen benodigde – theoretische, school-

se intelligentie en aan geheugen. Dit type van men-sen heeft nu eenmaal niet de instelling om langs af-
gebakende wegen te leren denken, omdat zij er be-
hoefte aan hebben aan te pakken en in deze directe
actviteit de juiste bevrediging vinden voor hun ex-
pansiedrang. Deze mensen, die uit kunnen munten
in bedrijvigheid en ijver, zullen uit het economisch
leven geweerd worden. Wij begrijpen dan ook vol-
ledig de onthoezeming van Prof. Waterink, wanneer
hij zegt: ,,Gaarne wil ik sober blijven. Maar mijn ziel
is bedroefd”.
1
) Wij vrezen, dat de Regering zich heeft

1)
Calvinistisch Weekblad
11
Februari
1938.

468

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

22 Juni 1938

laten verleiden door een overmatig vertrouwen in het

intellectualisme. Het is te hopen dat de examinato-

ren zich door hun aanraking en beke.udheid met het

kleinbedrijf bij het examineren allereerst door prak-
tische overwegingen zullen laten leiden, en dat in
de

cursussen het besef wakker zal blijven, dat men niet

allereerst voor een examen werkt, maar voor de
levende praktijk.

Dit komt o.a. in het rapport aan liet 12de Congres

van de Ned. R.K. Middenstandsbond tot uiting, wan-
neer hier gezegd wordt: ,,Theoretische scholing kan
nimmer voldoende
zijn.”
Maar juist door de aard van

het examen loopt men het gevaar in een eenzijdig
theoretische richting gedrongen te worden.

Van belang is immers niet allereerst of iemand

theoretisch kennis bezit (het vergeten bewijst de be-
trekkelijkheid van dit belang), maar wel of
hij
in

staat is om met gezond verstand concrete situaties in
de
praktijk
te beoordelen en te doorzien. Daarom is
liet ook niet van belang of iemand uitgebreide ken-

nis van de wetten bezit, maar wel of hij in staat ge-

acht kan worden, de wetten, waar hij mee te maken
heeft, te begrijpen.

Zo gaat het met de mensen ook; de winkelier behoeft
niet de bepiilingen te kennen, waaraan zijn klanten

in maatschappelijk opzicht onderworpen zijn, maar

hij moet hen allereerst als kopers – begrijpen. In
de opleiding zou op het onderdeel van het program-

ma: ,,enige kennis omtrent reclame en verkoopkun-
de” dan ook een grote nadruk moeten vallen, ten
einde aan de cursist een verhalderde
kijk
te geven

op de motieven, die een klant tot kopen bewegen.
liet bijhrengen van veel kennis, die spoedig vergeten

wordt, kome op de achtergrond.

Dr.
T. KUIPER
en
A.
STEEtÇHUIIEN.

OMVANG EN SAMENSTELLING VAN DE

HYPOTHEEKMARKT VOOR WONINGEN.

De gebeurtenissen, die in den laatsten tijd bij de
hypotheekbanken plaatsvinden – zooals de fusie tus-

schen twee groote hypotheekbanken (voorjaar 1937),
de moeilijkheden, waarin zich enkele hypotheekban-
ken bevinden en het voorstel tot fusie tusschen een
verzekeringsmaatschappij en een hypotheekbank –
zijn symptomen van een proces, dat reeds geruimen

tijd aan den gang is. De moeilijkheden van de hypo-
theekhanken vloeien uit verschillende oorzaken voort,
zooals de verminderde huuropbrengsten (huurdaling
en leegstaan van woningen), de geringe investee-

ringslust, de beleggingsgewoonten van groote finan-
ciele instellingen, fondsen, enz. en de dalende kapi-taalrente. Eik van deze vraagstukken is zoo gecom-
pliceerd, dat het een uitvoerige studie zou vereischen om de problemen, die hiermede samenhangen, gron-
dig te analyseeren.

In verband echter met de belangstelling, die het
vraagstuk van de beleggingen in het algemeen en het

vraagstuk van de hypotheekmarkt thans in het bij-
zonder ondervinden, zal getracht worden de ver-
schuivingen, die zich in de laatste jaren op de hypo-
theekmarkt voltrekken, iets nader te belichten. Daar-
voor is in de eerste plaats een berekening van den
omvang en de samenstelling van de hypotheekmarkt
noodzakelijk.

De gegevens waarop dit onderzoek berust, steunen

voor een deel op – soms vaak zeer ruwe – schattingen;
dit is ook de reden, waarom deze beschouwing, hoe-

wel zij reeds verleden jaar geschreven is, niet eerder
werd gepubliceerd. Daar het echter nog geruirnen tijd zal duren, alvorens meer exact en gedetailleerd mate-

riaal ter beschikking staat en dit onderzoek in het
beginstadium wellicht kan bijdragen tot een verhel-
dering van dit vraagstuk, laten wij publicatie niet
langer achterwege. Dit voorloopige onderzoek brengt
echter niet alleen aan het licht dat ook op dit gebied
nog weinig materiaal aanwezig is, maar tevens dat

het vraagstuk van de financieele research in ons
land nog in
zijn
beginstadium verkeert.

Een statistiek van de hypotheekmarkt bestaat
slechts voor de totaal openstaande bedragen en voor
de nieuwe inschrijvingen. Het openstaande bedrag,
dat in 1935
f
6.358.000.000 beliep, is niet gelijk aan

het werkelijk op de hypotheekmarkt uitstaande bedrag.
Zoo wordt bijv. hij de hypotheekkantoren geen reke-

ning gehouden met periodieke en extra aflossingen

en indien geen royement der inschrijving wordt ge-
vraagd, ook niet met de geheele aflossing.

Op grond van verschillende berekeningen komen

wij tot het resultaat, dat het totaal uitstaande be-
drag van hypotheken op de woningmarkt einde 1935

f
3.4 milliard bedroeg. Dit bedrag is verkregen door
schattingen; het vereischt een moeilijk onderzoek om

hierover exacte gegevens te verkrijgen.

Samenstelling van de hypothee1markt.

De aanbieders op de hypotheekmarkt bestaan uit
de volgende groote groepen:
Hypotheekbanken. Levensverzekeringmaatschappijen.

Particuliere spaarbanken ‘).

Overheids- en semi-overheidsfondsen (sociale
verzekeringen).

Stichtingen, vereenigingen, euz.
Particuliere pensioenfondsen. Particuliere geldgevers.

De laatste groep is, zooals aanstonds zal blijken,

verreweg de belangrijkste, maar omtrent de bedragen,
die door particulieren
zijn
verstrekt, tast men vol-
komen in het duister. Dit bedrag is echter op in-

directe wijze te berekenen, daar de uitzettingen op

de hypotheekmarkt van de eerste vier groepen be-
kend zijn; voor de totale vermogens van de groep
stichtingen, vereenigingen ens. is een schatting ge-

maakt op grond van de belasting in de doode hand,
terwijl omtrent de bedragen, die door particuliere
pensioenfondsen beheerd worden, onlangs een schat-
ting is gemaakt
2
). Aangenomen is, dat van deze ver-
mogens hetzelfde percentage in hypotheken op wo-
ningen is belegd als
bij
de spaarbanken (33 pOt.) en
levensverzekeringmaatschappijen (34 pOt.). Het re-sultaat is dan het volgende:

Totaal bedrag der uitstaande hypotheken op de

woningmarkt eind 1935 …………….3.400 mill.
waarvan:
Hypotheekbanken ……….
f
948,4
miii.
Levensverzekeringmijen .. . . ,,
341,0
Spaarbanken …………..,,

176,6
Overh. en semi-overh.fondsen ,,
114,0 Stichtingen en vereenigiogena) ,,
333,0
Particuliere pensioenfond.
4) ,,
165,0

f
2.078,0
miii.
f
2.078
miii.

f 1.322
Diversen……………………………
22

Over……
f 1.300 miii.

Het bedrag van
f
1.3 milliard vertegenwoordigt
dus de hypotheken die zich in handen van het pu-
bliek bevinden. Hieruit blijkt dus, dat de particuliere
beleggers verreweg de belangrijkste categorie op de
hypotheekmarkt vormen.
Bovendien spelen zij ook nog een
indirecte
rol op

1)
De Rijkspostapaarbank verstrekt geen hypotheken.
) Zie De Kroojiek van Dr. Stei-n.heirn.
Een
derde deel van een miitiard.
1-let totale bedrag der particuliere penaioeufondsen is
door Dr. Sterirheini gesohat op dén milliard gulden. Het
grootste pensioenfonds (nan de Koninklijke), dat meer
dan
f
300
neillioen bedraagt, is voor het grootste deel be-
legd in buiitenlandsche fondsen. De pen.sioeofondseu van
andere internationale concerns zijn waarschijnlijk ook
voor een deel in buitnnla.ndsche effecten belegd. Vandaar
dat wij hebben aangenomen, dat van het tcstaile bedrag
van één milliard ongeveer een half milliiard gulden in
Nederland is belegd. Aangenomen is, dat van deze
f
500
mqllioen een derde
(f
165
miljoen) op de hypotheek-
markt is uttgezet.

22 Juni 1938

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

409

cle hypotheekmarkt, omdat een belangrijk gedeelte

van de pandhrieven, die de hypotheekbanken hebben
uitgegeven (in 1935 ten bedrage van
f
922 millioen)

zich
in hun handen bevinden, zooals ons gebleken is uit een onderzoek naar cle samenstelling van de be-

leggingsportefeuilles van groote financieele instel-
lingen. Ook bij dit onderzoek hebben wij verschillende
schattingen moeten maken. Als resultaat vonden wij,

dat zich einde 1935 voor ongeveer
f
200 millioen

paidbrieven in handen van financieele instellingen, fondsen enz. bevonden, waaruit volgt, dat de parti-

culieren op dat tijdstip ongeveer
f 700
millioen aan

pandbrieven in hun bezit hadden. De directe en in-

directe belangen van particuliere beleggers op de
hypotheekmarkt voor woningen betroffen dus einde

1935 op grond van deze berekeningen een bedrag van

ongeveer 2 milliard gulden.
Er zij hier echter nogmaals op gewezen, dat het
totaal uitstaande bedrag aan hypotheken op wonin-
gen is geschat en dat elke afwijking van de werke-

lijkheid ook van invloed is op het bedrag, dat op

grond daarvan berekend is voor de particuliere be-
leggers. Bovendien hebben wij aangenomen, dat de
heleggi ngsgewoonten van stichtingen, vereenigingen
en particuliere pensioenfondsen, wat de belegging in
hypotheken betreft, dezelfde is als die van spaar-
banken en levensverzekeringmaatschappijen. Hoewel
deze veronderstelling niet te gewaagd is, vereischt
ook dit punt nog een nader Qnderzoek, dat echter
wegens gebrek aan openbare jaarverslagen enz. van
deze instellingen uiterst lastig, misschien zelfs on-
mogelijk is.
De hypotheken in Nederland worden meestal af-
gesloten voor een periode van
vijf
jaren, wraar-
na in den regel vernieuwing plaats vindt. Daar in
de meeste hypotheekcontracten een jaarlijksche af-
lossing wordt bedongen van 2 pOt.
t),
is de werkelijke
termijn van het hypothecaire crediet veel langer dan
vijf jaren. Het verschil met een obligatie met lan-
geu looptijd is echter, dat de rente bij vernieuwing
van de overeenkomst gewijzigd kan worden. Dit feit
verklaart de voorkeur die geldgevers in verband met
den dalenden rentestand in den laatsten
tijd
voOr
hypothecaire geldleeningen aan den dag leggen en
de moeilijkheden, die daardoor voor bepaalde instel-
lingen ontstaan.

Zoolang op een bepaalde markt – in casu de hypo-
theekmarkt – de vraag grooter is dan het aanbod,
wordt de prijs bepaald door den duursten aanbieder.
Op de hypotheekmarkt in Nederland zijn dit de hy
–
potheekhanken, daar zij eerst middelen moeten aan-
trekken alvorens deze te kunnen uitzetten
2)•
Bij alle
overige genoemde categorieën, die op de hypotheek-markt werken, zijn de middelen aanwezig; voor deze
is het probleem om, onder inachtueming van de
grenzen van een zorgvuldig beheer, de grootste op-
brengst te verkrijgen. Zij kunnen bovendien, in te-genstelling tot de hypotheekbanken, al naar gelang
van de omstandigheden, haar beleggingen varieeren.
Zoolaug de vraag naar hypotheken geljken tred
hield met het aanbod van de hypotheekgevers, bracht
dit voor de hypotheekbanken geen moeilijkheden
mede. In de laatste jaren heeft zich echter op de
hypotheekmarkt een aanzienlijke wijziging voltrok-
ken, zoowel van den kant van het aanbod als van
dien van de vraag. Daardoor is de positie van de
hypotheekbariken veel moeilijker geworden. Op dit
verschijnsel zullen wij in een volgend artikel terug-
komen. v.d.V.

:De aflossing van 2 pOt. wordt vrijwel a]igemeen
bedongen
in
hpot.heekcontracten va.n financieele mate!-
lingen, fondsen enz. Partioul•ieren laten het beding van
afiossiing vaak bewust achterwege.
V.gl.
Oh. Giasz. llypotheekbanken en Wonringmarkt in
Nederland. In dit boek wordt, er op gewezen, dat de hypo-
theckiiiark.t dn sectoren uiteenvalt. Daardoor wordt liet
p 101)10cm
geconipliceerder. De hypotheekbanken zijn door
haar relatiove duurte voor de inarktuector van de groote
ii u izenteokkcn gedreven.

BLOKKADE OP VERREN AFSTAND.

Tijdens den wereldoorlog stelde het verbruik aan
oorlogsmaterieel zulke hooge eischen aan de produc-

tieve krachten der oörlogvoerende landen, dat er wel-
dra een groot tekort aan arbeidskrachten, voedsel,
grondstoffen en fabrikaten ontstoncl. Na den oorlog

zijn dan o6k vele mogendheden ertoe overgegaan
maatregelen te treffen, teneinde het economische
en financieele weerstandsvermoggen van het land in

tijd van oorlog zoo hoog mogelijk op te voeren. De
economische verdedigingsvoorbereiding stelt zich de

hestudeering en het nemen van deze voorbereidende
maatregelen
in tijd van vrede
ten doel.

De economische verdedigingsvoorbereidiug is ech-
ter slechts een onderdeel van de zeer groote groep

van Wehrwissenschaften, die behalve de zuiver mili-taire en militair-technische vakken, ook de sociologi-

sche, juridische, natuurwetenschappelijke, psycholo-
gische en andere wetenschappen in haar sfeer trekt.
Vooral in Duitschland heeft de groep Wehrwissen-

schaften zich in korten tijd op phenomeuale wijze
ontplooid.

Maar het blijft in Duitschland niet
bij
de weten-
schappelijke hestudeering der problemen. De resul-

taten dier studie worden in practijk gebracht. Econo-mische verdedigingsvoorbereiding is dan ook al lang
geen ,,graue Theorie” meer. Vooral in den jongsten

bewapeningswedloop worden door Duitschland ingrij-

pende maatregelen tot economische verdedigings-
voorbereiding genomen. Andere staten
zijn
het overi-
gens daarin voorgegaan en zijn daarmede direct na
den oorlog begonnen: De Duitsche theoretische Wehr-
wissenschaft heeft echter op die staten een zeer
grooten voorsprong, waardoor het mogelijk zal zijn

den achterstand snel op systematische wijze iii te
halen.

Vele van die maatregelen tot economische verde-
digingsvoorbereiding hebben in de betrokken landen
groote economische, sociale en financieele structuur
veranderingen van bljvenden aard tengevolge gehad,
die hun sterk storende werking op het internationale
goederenverkeer doen gevoelen. Kleine staten die
niets dan vrede, en nog eens vrede wenschen, onder-
vinden daar de schadelijke gevolgen van.
Toch zijn ook deze tot het nemen van economische
verdedigingsmaatregelen verplicht, wanneer zij hun
onafhankelijkheid wenschen te bewaren en zich niet
medegesleept willen zien in den gevaarlijken, des-
tructieven draaikolk, die zich thans in West-Europa
begint te vormen.

Het zou het eenvoudigste zijn in een artikel over
economische verdedigingsvoorbereidiug achtereenvol-
gens de drie productiefactoren, kapitaal, arbeid en

grondstoffen in heschouwring te nemen. Maar dan
komt men er niet. Hier doen ook strategische en:
tactische factoren hun beslissenden invloed gelden. Men vergete niet dat het vak economische verdedi-
gingsvoorbereiding voor een goed deel zijn ontstaan
te danken heeft aan de honger- en grondstoffenbiok-
kade der Centralen door de Geallieerden en omge-
keerd. De gevolgen van die blokkade waren ook voor
de burgerbevolking zeer ernstig. Men schat het aan-
tal Duitsche burgers, dat aan de hongerblokkade te
gronde ging, op % millioen personen, een zeer hoog
cijfer indien men bedenkt, dat aan het front in totaal
1 millioen Duitsche soldaten het leven lieten. Zoo
komt het dat alle landen thans ernstig met de moge-
lijkheid van een geheele of gedeeltelijke afsnijding
van hun verbindingen in oorlogstijd rekening hou-
den. Daardoor zijn belangrijke wijzigingen in de eco-
nomische structuur der staten ontstaan. Het zal dus
noodzakelijk zijn zich eerst een juiste voorstelling te vormen van de lange afstand- of Fernblokkade
1),

Kan een land in oorlogstijd zijn verbindingen met
het buitenland openhouden dan behoeft het minder

t)
De duikbooteablokkade is verder buiten besohouwinig
gelaten en zal in een ander artikel behandeld wordoji.

470

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

22 Juni 1938

zware eischen aande productie van fabrikaten en

grondstoffen in ‘eigeii land te stellen. Daardoor kan

het arbeidskrachten uitsparen, iets wat voor de oor–
logvoerin’ ‘van de grootste beteakenis is, zooals wij

in een volgend artikel zullen zie. Sterke zeemogend-
heden zullen dus alles in het werk stellen om hun
verbindingen over zee te beveiligen:’ Continentale

mogendheden, die zich niet afdoende teged- een Fern-

blokkade kunnen verweren, zullen het vooral van hun
overland-verbindin-gen moeten hebben en’ deze al in
-vredestijd veilig moeten stellen. Daaruit vloeit een

handelpolitiek steekspel voort, dat van groote be-

teekenis is voor het internationaal ruilverkeer.
Fernhlokkade, arbeid- en grondstoffenvoorziening

vormen dan ook een nauw met elkander verbonden

groep van factoren, die voor de productie in oor-

logstijd van de grootste beteekenis zijn. Zij vormen
het onderwerp van bespreking van dit en een vol-

gend artikel.

Tenslotte moge nog het volgende worden opge-

merkt. Bij de Italiaansche wet van 6 November 1934

is publicatie van berichten of aanwijzingen over eco-
nomische voorbereiding in dat land verboden. Duit-
sche artikelen over economische verdedigingsvoorbe-

reiding van den laatsten tijd bevatten geen belang-

rijke gegevens meer over economische oorlogsvoorbe-
reidingsmaatregelen. in Nederland geschiedt dat niet.
Het is dan ook voor de Generale Staven der groote
mogendheden niet moeilijk, om aan de hand ,van
ge-
publiceerde
gegevens en kaartenmateriaal, de aan-
valsbevelen van bombardeerende vliegtuigeskaders op

te maken (en de piloten te voorzien van goede detail-

kaarten) voor de vernietiging van bepaalde vitale
deelen van ons bedrijfsleven in oorlogstijd.

Daarom is iedere bespreking over
concrete
Neder-

landsche maatregelen in dit artikel opzettelijk ach-

terwege gelaten.

De invloed der lange a.fstandblolckade op cle m.a.at-

regelen tot economische vercledigin.gsvoorbereiding.

De wereldoorlog bracht een omwenteling teweeg in de wijze waarop de blokkade ook in de toekomst

door de zeemogendheden als wapen zal worden ge-
hanteerd. in de toepassing van het blokkaderecht
kwamen groote veranderingen, waarbij hier niet lang

behoeft te worden stilgestaan. Aangeteekend zij
slechts, dat geleidelijk aan vrij-wel alle economische

goederen tot contrabande verklaard werden en dat
alle toevoer over zee naar de Oentralen, ook die via
de neutralen onmogelijk gemaakt werd.
Ook in de militair-technische uitvoering der blok-
kade greep een omwenteling plaats, die van groote
beteekenis is geworden voor de ontwikkeling van de
tegenwoordige economische verdedigingsvoorberei-
ding. Het- vliegtuig, de mijn, de duikboot en de mo-tortorpedoboot, rnaakten een blokkade van nabij der
Duitsche havens voor de strijdkrachten der Geallieer-
den te gevaarlijk. Daarvoor in de plaats kwam de
lange afstand- of Fernblokkade.
Daartoe legden de Geallieerden in de Noordzee uit-
gestrekte mijnenvelden aan, waarin slechts enkele nau-
we doorgangen waren uitgespaard, die scherp door
de Engelsche lichte strijdkrachten en gewapende
trawlers weïden bewaakt, in het Noorden werd van-
af de Orkneys tot aan de Scandinavische kust een
mijuversperring gelegd, waarvan de doorgangen door
een Engelsche kruisereskader werden bewaakt. Op

dezelfde wijze was de doorgang door het Kanaal ver-

sperd voor Duitsche koopvaarders.
De kruisereskaders vonden een ruggesteun in de
Eugelsche slag-vloot, diê bij Scapaflow was gecon-
centreerd. Zij werd alleen ingezet als de Duitsche
slagvloot zich buiten de oorlogshavens waagde. Zon-
der dus hun zware slagschepen aan verliezen door
duikhooten bloot te stellen, sloten de Eugelschen de
toegangen naar de Atlantische Oceaan hermetisch
af, terwijl de heele neutrale scheepvaart onder de
contrôle der Geallieerden kwam.

• Het spreèkt vanzelf, dat bij een nieuwen oorlog
in West-Europa, verwacht
–
kan worden, dat de – Fern-

blokkade wederom zal worden toegeiast In de Noord-
zed kost ditt echter ddienden mijnen áá duizenden
toiinn schietkatoén,’ die tijdens den wereldoorlog
grootendeels uit Amerika zijn gekomen. Men denke

dus niet licht over de economische inspanning, die
een dergelijke blokkade vereischt. Het resultaat der
blokkade was echter beslissend. Ook in Duitschland zelf, waar men aanvankelijk de nederlaag toesclieef

aan de defaitistische propaganda achter het frnt,

wordt nu de hongerblokkade als een der voornaam-

ste oorzaken van het verliezen van den oorlog er-

kend. Zoo is dan ook de Fernblokkade een der
vooruaanste factoren geworden van het krachtenveld

der huidige internationale machtsverhoudingen.
Door maatregelen tot economische verdedigings-
voorbereiding trachten de totalitaire – staten dan ook
de eonoinisch-strategische positie van Engeland,

dat door middel van zijn vlootsteunpunten de voor-
naamste brandpunten van het wereldverkeer con-

troleert, te verzwakken. Eenerzijds vloeien daaruit

in de totalitaire staten verschillende autarkische
maatregelen voort. Anderzijds stelt men alles in het
werk om reeds in vredestijd de handel met staten,
die in een komencien oorlog bf bondgenooten zullen

zijn, M als neutralen hulpbronnen van beteekenis

kunflen zijn, zoöveel mogelijk te bevorderen. Met deze
landen streeft men het aauknoopen van hauwere han- –
delspolitieke betrekkingen na, waardoor groote eco-

misch-geographische gebieden als het ware, tot Grosz-

raumwirtschaften worden gevormd, die in oorlogs-
tijd min of meer autarkisch kunnen functionneeren.

De middelen die hiertoe onder meer worden aange-
wend,
zijn
het verstrekken van .leeningen, van han-
delspolitieke voordeelen o.a. door een gunstig tarief,
en een geëigende contingenteeringspolitiek, door
Deviesen-bewirtschaftung en clearing, doch vooral
door compensatiehandel te drijven. Want bij
uitge-
breiden
compensatiehandel ontstaat een directe ster-

ke band tusschen de productie van het eene land
en het afzetgebied van het andere land.

Hoe Duitschland deze beginselen van economische
verdedigingsvoorbereiding in toepassing heeft ge-

-bracht moge door een voorbeeld verduidelijkt worden.
Door het bezit van Gibraltar en de beheersching
van het Suezkanaal, kan Engeland de Oceanische ver-

bindingen van de Middellandsche -Zee afsluiten.
Maar het is niet in staat de verbindingen van italië
-met den Balkan over de Adriatische Zee te verbre-
ken. Want door afsluiting van de Straat van To-

ronto kan Italië die verbindingen veiligstellen. In
verband met zijn economische verdedigin-gsvoorberei-
ding deed dit land dus alles om zijn handelsbetrek-
kingen met de staten van den overwal en Oostenrijk
zooveel mogelijk te versterken.
Thans is door de Ansohluss een intensieve voor-
bereiding van de economische samenwerking in oor-
logstijd met Duitschland mogelijk geworden. Italië
hoeft zich geen zorgen meer te maken over de voor-
ziening in oorlogstijd van steenkolen en kali, terwijl Duitschlands zwavel-, zwavelzuur- en zinkbehoefte
is veilig gesteld. Bovenal is echter belangrijk, dat
Duitschland door de Anschluss het transitoverkeer van Zuid Oost-Europa in handen heeft gekregen’).
Want de surplusproductie van Zuid Oost-Europa kan voor een niet onbelangrijk deel voorzien in het Duit-
sche tekort in -oorlogstijd aan graan en andei land-
bouwprotlucten, hout, petroleum (Roemenië), koper
en lood (Yougo-Slavië).
Duitschland laat er dan ook geen gras over groeien.
Door het aanleggen van een groote Donauhaven. te
Weenen en een snelle voltooiing van het Rijn-Main-
Donaukanaal, tracht het Oostenrijk als springplank
voor zijn economische politiek in Z. 0.-Europa te

1)
In een zeer uitvoerig artikel in The Econorn-i-s-t van
14
Mei ji. wordt -terecht hierop -gewezen.

22 Juni 1938

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

471

gebruiken …. ,,Instead of serving as a.n entrepôt-

centre of Europe. . . . Austria is to becoine the
economie as well as the political and military Ost-
mark of Great Germany.”.’) Niet ten onrechte

spreekt The Economist dan ook de meaning uit, dat
in de toekomst de Continentale politiek en economie

om de as Berlijn—Balkan zal wentelen.
Dit alles is voor Engeland verrassend snel in zijn

werk gegaan. ,,Economically an entirely strange, ar-
hitrary, productive, financial and commercial system
has ramified into the farthest recesses of the conti-

nent with incredihle velocity; in fact in four

.years”
2)

In een groot deel van Midden en Z. 0.-Europa

is een Groszwirtschaftsraum in wording. In Enge-
land heeft men niet direct de beteekenis van de zet-
ten der totalitai’re staten op het politieke en han-

delspolitieke schaakbord begrepen. Men heeft er ver-
zuimd tijdig kennis te nemen van de groote vorde-
ringen, die Duitschland op het gebied der Wehrwirt-
schaft heeft gemaakt. Men was er blijkbaar niet vol-

doende op de hoogte van de wetenschappelijke
resultaten van de Duitsche Wehrgeographie der
Middellandsche Zee.

Onvoldoende bekend met de grondregels der han-
delspolitiek der economische verdedigingsvoorberei-
ding heeft Engeland te laat begrepen, dat door de
Duitsche economische penetratie in Z. 0.-Europa en
de mogelijkheid van een nauwere economische samen-
werking van Duitschland met Italië als een gevolg
van de Anschluss, de werking van een Engelsche
Fernblokkade in de Middellandsche Zee, in oorlogs-
tijd veel van zijn beteekenis heeft verloren.

Engeland treft thans tegenmaatregelen. Het tracht
een verderen uitbouw van de as Berlijn—Balkan
naar Klein-Azië te verhinderen door nauwere econo-
mische aansluiting te zoeken bij Turkije, waaraan
het een crediet van £ 10 millioen heeft verstrekt.
iliervan zijn £ 6 millioen bestemd voor de Turksche
defensie. Ook met Griekenland onderhandelt het
thans over een handeisverdrag. Of het er in zal sla-
gen de consolidatie van de as Berlijn—Balkan te
verhinderen moet de toekomst leeren.

Maar die as heeft ook een Noordeinde. Ook daar
zal Duitschland om de Engelsche Fernblokkade in
Noord- en Oostzee te neutraliseeren, handelspolitieke
en andere maatregelen, die voortvloeien uit overwe-
gingen betreffende economische verdedigingsvoorbe-
reiding, moeten nemen. Bij een bespreking van dit deel van, het economisch-politieke krachtveld van
Europa zou echter ook Nederland in de discussie
worden betrokken, zoodat daarover gezwegen dient te
worden.

De oorlogservaring heeft Duitschland geleerd, dat
het handelsverkeer over zee via de n.eutralen, die aan
de Noordzee grenzen, in tijd van oorlog, afgesneden
wordt. Deze neutralen zelf, die ten aanzien van hun
grondstoffen sterk van het buitenland afhankelijk
zijn, kunnen dan geen hulpbronnen van beteekenis
zijn. Daarom oriënteert Duitschland zich economisch
op Zuid Oost-Europa.

Intusschen hebben Italië en Duitschland bij ver-
drag speciale maatregelen genomen om aan den han-
dcl van Triëst geen schade te berokkenen door con-
currentie van de Duitsche Noordzeehavens. Door
,,Ausnahmetarife” voor de spoorwegen heeft men Triëst een voorsprong gegeven boven die havens.
Deze tarieven gelden echter niet voor andere in
Duitschland gelegen steden, zoodat het verkeer met Duitschland zelf, zich vrij kan ontwikkelen.

Voorts zijn de voorkeursrechteu voor cacao, thee,
koffie en katoen zoowel in de Duitsche als de Ita-
liaansche havens afgeschaft. Vooral in Duitschland
is men niet vergeten, dat de groote voorraden ka-
toen, graan en koffie, die door de bloeiende groot-

The Economist
1938 p. 349.
The Economint
1938 p. 356.,

handel in de Noord-Duitsche havens en Antwerpen
opgeslagen waren, van zeer groote heteekenis zijn
geweest voor de ooriog-voei-ing tijdens den wereld-
oorlog. Daarom hebben heide staten groot belang bij
een bloeienden handel in koloniale waren en katoen
in al hun havens.

Een versterking van het Duitsche handeisverkeer
in Noord-Zuid en Noord-Z. Oost richting is van dat

alles te verwachten. ilet is niet uitgesloten, dat
daarmede een vermindering van het handelsverkeer

naar het Westen gepaard zal gaan, vooral als een-

maal. het Duitsche kanalenstelsel voldoende is uitge-

bouwd. In hoeverre ons transitoverkeer en onze han-
del daarvan te lijden zullen hebben, moet de toekomst
leeren ‘).

Hoe het ook zij, uit het bovenstaande is wel ge-

bleken, dat factoren der economische verdedigings-voorbereiding een grooten invloed zullen uitoefenen
op de handelspolitieke en internationale economische
betrekkingen. Men kan deze factoren bij de bestudee-

ring van de economische problemen van onzen tijd
niet meer verwaarloozen.
Dr. W. K.
H. FEUILLETAU DE BRUYN.

t)
Dit proces is ovenigens reeds sedert
1933
in vollen
gang. Voor een groot deel moet dit echter worden toege-
schreven aan de nweilijkihcden in het betalingsverkeer, iets
vat o..a. tot uIting komt door de Duitsche exportcijfers.
De Duirtsehe fabrika.tenuitvoer naar Frankrijk,
Nederland
en Zwitsei’land daalde van 11k.
1.014
mm
in
1933
op
slechts Nk. 670
mm in
1935.
Die naar
Z.
en Z.Oost-Euro-
pa (zonder So’jet-Rusland) steeg in dien tijd van Mk.
382
mm op
14k.
459
mm.

DISTRIBUTIE VRAAGSTUKKEN.

De wenschelijkheid om het distributievraagstuk
grondig te bestudeeren — van welk probleem het ver-
zamelen van statistische gegevens uiteraard een on-
derdeel vormt — is in de laatste jaren algemeen
gevoeld en heeft aan de Internationale Kamer van
Koophandel
aanleiding gegeven, dit vraagstuk ter
hand te nemen. Als uitvloeisel van een resolutie, op
het Congres dier Kamer in Washington in 1931

aangenomen, heeft het Hoofdbestuur der Kamer in
Parijs in 1932 opgericht het:
Bureau International
pour l’Etude de la Distribution.
In dit bureau zijn
de belangrijkste landen, aangesloten bij de Kamer,
door een of meer vooraanstaande persoonlijkheden ver-
tegenwoordigd, Nederland door Prof. Th. J. Lim-
perg Jr.

De noodzakelijkheid om den uitvoerenden arbeid te
decentraliseeren, heeft ertoe geleid, dat pogingen in
het werk gesteld zijn om, naast het permanente inter-
nationale Bureau, in elk land een nationaal orgaan te scheppen. In meerdere landen is dat gelukt, ook
in ons land.

In. begin 1933 is namelijk, op initiatief van de
Nederlandsche Organisatie van de Internationale Ka-
mer van Koophandel en in samenwerking met het
Nederlandsch Instituut voor Efficiency opgericht de:
Nederlandsehe Studie-Commissie voor Ver koopsorga-
nisatie.
Bij de samenstelling van deze Commissie is
gestreefd naar een zoo veelzijdig mogelijke vertegen-
woordiging van alle kringen in Nederland, die hij het
distributiewezen in den ruimsten zin des woords be-
betrokken zijn, ook de officieele en semi-of ficieele in-
stanties zijn in de Commissies vertegenwoordigd.
In het algemeen treedt de Commissie niet naar
buiten op voor het verzamelen van materiaal, enz.
deze taak is toevertrouwd aan de volgende instanties,
die met de Commissie samenwerken t.w. het Cen-
traal Bureau voor de Statistiek, het Bureau van Sta-
tistiek der Gemeente Amsterdam, het Economisch
Instituut voor den Middenstand, het Economisch In-
stituut voor de Textielindustrie te Rotterdam, het
Economisch en Technologisch Instituut te Tilburg, het
Nederlandsch Economisch Instituut te Rotterdam en

472

ECONOMISCH-STATISTiSCHE BERICHTEN

22 Juni 1938

het Seminarium voor Bedrijfshuishoudkunde aan de
Universiteit te. Amsterdam.

De Internationale Kamer van Koophandel heeft,

0
1)
instigatie van zijn: Bureau International pour
l’Etude de la Distrihution in het verleden reeds enkele

geschriften betreffende het distributievraagstuk het
licht doen zien. Wij noemen, daarvan:

1. A la recherche du Consommateur; comment con-
naître et développer un marché.

.2 Les statistiques dans la vie Commerciale.

Un moyen d’augmener les hénéfices des détail-
lants.

L’utilisation des ,,Ohiffres-Mesures” dans la dis-
tribution des marchandises.

Het jongste geschrift, dat de Internationale Ka-
mer aan de distribûtie gewijd heeft, is getiteld:

La disribution dans 26 pays.

Het geeft den tekst in de drie voornaamste talen
(Fransch, Duitsch, Engeisch); de statistische gege-
vens zijn, met behulp van een vragenlijst, die door
het meergenoemde Bureau pour 1’Etude de la Distri-

bution was opgesteld, verzameld door het Institut
International de Statistique en het Secretariaat van
den Volkenbond.

De brochure bevat een algemeene inleiding van
‘Prof. Roger Picard, directeur van het Fransche
Bureau voor de studie van de distributie, waarin

hij de verzamelde gegevens in hun onderling ver-
band bespreekt en die hij eindigt met de volgende
woorden, die het internationale gezichtspunt op den
voorgrond stellen:

,,De handel heeft tot grondslagen: concurrentie
en vrijheid.
Bij
alle verschil in de organisatie der
distributie in de verschillende landen leeren ons de

tabellen, hoe groot en hoe oneindig gevarieerd de resultaten geweest zijn van het vrije initiatief, dat

altijd op één en hetzelfde doel is gericht, t.w. bevor-

dering der productie en het dienen van het belang
van den consument.”

De verdere inhoud van de brochure bestaat uit een
zevental tabellen, voorafgegaan door een verklaren-
den tekst, afkomstig van het ,,Office Permanent de
l’Institut International de Statistique – Directeur

Prof. H. W. Methorst -“. De tabellen geven – per
land – 1. de bevolking in totaal, naar geslacht en leef-
tijdsgroepen, benevens het aantal dergenen, die een
beroep uitoefenen; II. de bevolking naar gemeenten-
groepen; III. •de aantallen gezinnen naar grootte;
IV. en V. uitkomsten der heroepstelling; VI. uit-
komsten der industrieele bediijfstel1ing; VII. uit-
komsten der tellingen van handelsbedrijven.

Uit de laatste tabel VII blijkt, dat nog slechts
vier landen: Canada, de Vereenigde Staten, Dene-
marken en de lersche ‘Vrijstaat gegevens bezitten om-
trent een distrihutietelling: de tabel geeft daarom-

trent de omzetten van den detailhandel; dit moge
een aansporing zijn voor de andere lauden, dit goe-
ci voorbeeld na te volgen.

De lezing van deze brochure – waarvan de prijs
15 Fr. Frcs. bedraagt – moge bij allen, die belang
stellen in of belang hebben bij het distributievraag-

stuk, warm worden aanbevolen, opdat door gezamen-
lijke medewerking, zoo internationaal als in ieder
land afzonderlijk, het doel worde bereikt, dat de
inleiding van de brochure zoo juist formuleerde: uit-
breiding der productie, ,,service” aan den consument,
kort gezegd: verhooging van de welvaart.

0. BAKKER.

DE RIJKSMIDDELEN OVER MEI 1938.

Zoo op het eerste ‘gezicht maakt de rniddlenstaat
van de afgeloopen maand een zeer mooi figuur. De
‘niet-directe heffingen brachten nl.
f
41.403.500 op
tegen f35.000.100 in Mei 1937 en hij eeu’gemiddelde
maandraming van
f
35.768.800. Een dergelijke ont-
vangst werd in de laatste jaren slechts éénrnaal ge-
haald (in Juli 1937, toen de op1reugst nog ruim

f 2.3 millioen hooger was). Ook moet een vooruit-
gang in opbrengst van
f
6.403.400 alleszins bevre-
digend worden geacht. De vreugde over dit gunstig
resultaat wordt evenwel in beduidende mate getem-

perd, indien men overweegt, dat de vooruitgang Vrij-

wel uitsluitend is toe te schrijven aan de dividend-

en tantièmebelasting en de successierechten, die te-
zamen
f
6.281.400 meer in ‘s Rijks schatkist brach-
ten. De stijging is dus veroorzaakt door twee midde-len met een uiterst wisselvallig karakter.

Van de dividend- en tantièmebelasting komt het
leeuwendeel in het midden van het jaar binnen. Het

vorige jaar waren Juni en ‘Juli de gunstigste maan-
den. Dit jaar schijnt de aanslag iets sneller te ver-
loopen; een ontvangst van
f
2.356.600 komt ni. ver
boven een normale maandopbrengst. Men heeft dus

rekening te houden met de mogelijkheid, dat het hier
slechts een verschuiving betreft en dat de stijging
niet reëel is.

Wat de successierechten aangaat, een ontvangst
van
f
8.444.000 is dermate uitzonderlijk hoog (de
maandiaming bedraagt niet meer dan
f
3.833.300),
dat hier aan het openvallen van zeer groote boedels

moet worden gedacht en geenszins aan een stijging
in den loop van dit middel, waarop ook voor de
toekomst staat kan worden gemaakt.

Behalve dff hierboven genoemde heffingen, ver-

toonden ook de zout-, de geslacht-, de wijn- en de
tabaksaccijns, de omzetbelasting, de registratierech-
ten en de loodsgelden een hooger opbrengstcijfer. De

overige acht middelen brachten minder op. De totale
maandraining werd met
f
5.634.800 overschreden.
Door het gunstige resultaat der afgeloopen maand,
vertoont het overzicht van de reeds verstreken maan-
den van het jaar thans ook een beter figuur. De to-

tale opbrengst der niet-directe heffingen over de
eerste vijf maanden van het jaar bedraagt
f 177.946.200 tegen f 168.704.600 in hetzelfde tijd-
– vak van 1937 en hij een evenredige raming van
f 178.843.750. De achterstand bij de raming is bijna
ingehaald. In vergelijking niet het vorige jaar brach-
ten tien middelen tezamen f 15.397.100 méér op; de

overige zeven middelen vertoonden tezamen een
teruggang van
f
6.155.500.

O’er de dividend- en tantièmebelasting spraken wij
reeds hierboven. Tot dusver werd
f
2.621.900 meer
ontvangen dan in de maanden Januari t/m. Mei van
het vorige jaar, waarin ook de vermeerdering der
ondernemerswinsten in 1937 tot uitdrukking komt.
De opbrengst der invoerrechten was niet onbevre-

digend. Weliswaar is, in vergelijking met dezelfde
maand van 1937, een teruggang te constateeren van

f
130.700, doch de maandraming werd ditmaal met

f
27.600 overtroffen en de ontvangst kwam uit boven
vat in de meeste der voorafgaande maanden van het
jaar •kon worden geboekt. Het statistiekrecht liep
ditmaal terug met
f
29.100; het nadeelig verschil
in de opbrengst van de reeds verstreken maanden
van het jaar is daardoor gestegen tot
f
84.600.
De accijnzen vertoonen een onderling afwisselend
beeld. Het zout verschaft
f
45.200 méér; daar ook
de vorige maanden nâ de depressie aan het eind, van
het vorige jaar hooge baten opleverden, kon tot

dusver. f 167.700 worden geboekt boven de ontva,ng-
sten van de eerste vijf maanden van het vorige jaar.
De geslachtaccijns gaf een aecres te zien van f 23.900
(toeneming over vijf maanden f 121.400). Aan wijn-
accijns werd f 5.900 meer ontvangen. Daarentegen
wees de gedistilleerdaccijns een lager opbrengstcijfer
aan van
f
162.400, waardoor de achterstand over de

22 Juni 1938

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

473

verstreken maanden van het jaar opliep tot
f 235.900.
De opbrengst van clan bieraccijns verschilde niet veel

van die van dezelfde maand van
1937
(er kwam
ditmaal
f 10.500
minder binnen). Overigens gaat
het met dit middel don laatsten tijd vrij goed; het
voordeelig verschil over de verstreken maanden is
tot
f 356.300
gestegen. De suikeraccijns stelde dit-
maal teleur; het decres beliep
f 206.700,
terwijl de
ontvangst
f 454.700
bij de raming ten achter bleef,

niettegenstaande de maand Mei, evenals in het vo-
rige jaar, vijf verschijndagen van den crediettermijn

bevatte. Doordat de vorige maand evenwel vrij gun-
stig was, behoeft deze enkele inzinking nog niet tot

ongerustheid aanleiding te geven. Over het algemeen
genomen heeft de suikeraccijns den laatsten
tijd
hoo-

gere baten opgeleverd; gerekend over vijf maanden
is
1938
dan ook nog
f 541.500
in het voordeel, al
moet hieraan worden toegevoegd, dat de raming niet
gehaald werd (tekort
f 550.000).
Tenslotte moge nog
worden vastgesteld, dat de tabaksaccijns een surplus
van
f 292.800
heeft opgeleverd. Dank zij de stij-

gende opbrengsten, in enkele vorige maanden ver-kregen, is in de eerste vijf maanden een toeneming
in ontvangst te constateeren van
f 1.006.300,
waarbij
intusschen moet worden bedacht, dat de opbrengsten
in het eerste halfjaar van
1937
vrij laag waren. Niet-
temin hebben de eerste vijf maanden
f 639.400
meer
opgeleverd dan waarop blijkens de raming was ge-

rekend.

De belasting op gouden en zilveren werken ver-
schafte ditmaal
f 7.300
minder. Daarentegen ver-
toonde de omzetbelasting het recordcijfer van
f 7.475.700
(de raming bedraagt
f 6.250.000). Op-
nieuw blijkt hierdoor, dat de omzetbelasting meer
intensief wordt toegepast; ook moet rekening worden
gehouden met het duurder worden van zeer veel ar-
tikelen. Intusschen werd, gerekend over vijf maan-
den,
f 1.631.200
nieer ontvangen dan in het vorige
jaar. De couponbelasting gaf een klein decres te
zien (van
f 10.800);
door de vele coiiversies beweegt
dit middel zich den laatsten tijd in dalende richting.
De zegeirechten liepen terug met
f 321.700,
waar-
van
f 173.400 is
te wijten aan een trager vloeien
van de beursbelasting. Door de sterke vermindering
der heursomzetten is bij dit middel een vrij sterke
inzinking waar te nemen. Met de registratierechten
liep het ditmaal iets beter; de ontvangsten stegen
met
f
144.000;
ook de raming werd overtroffen
(met
f 145.900).
1-lebben de zegelrechten in de eerste
vijf maanden van het jaar
f 4.618.700
minder opge-
leverd, de registratierechten brachten daarentegen

f
1.156.100
meer in ‘s Rijks schatkist. Bij laatstge-
noemd middel is de invloed van de depressie nog
niet merkbaar.

Op cle abnormaal hooge ontvangst van de succes-sierechten wezen wij reeds. Het accres bedraagt niet
minder dan
f 4.845.100;
de in de reeds verstreken
maanden van het jaar verkregen voorsprong steeg
hierdoor tot
f 7.775.500,
terwijl
5112
der jaarrarning
werd overschreden met
f
5.458.500.
Tenslotte de
loodsgelden, die ditmaal een accres vertoonden van
f 6.500;
gerekend over vijf maanden bedraagt het
iiadeelig verschil
f 168.600,
dit laatste mede als ge-
volg van de omstandigheid, dat in vorige publicatiën tengevolge van administratieve oorzaken een bedrag
van f 155.100
te veel als opbrengst der loodsgelden
is opgenomen.
Over de directe belastingen valt nog niet veel
nieuws te vertellen, daar het wachten nog steeds is
op het nieuwe belastingjaar. Het totale kohierbe-
drag steeg gedurende de maand Mei ji. van
f 46.833.500
tot
f 47.259.700.
Overigens kan worden
vastgesteld, dat, met uitzondering van de grondhe-
lasting, die op .ultirno Mei ji. voor
f 425.600
minder
te boek stond dan
01)
hetzelfde tijdstip van
1937,
ge-
volg van een achterstand in de aanslagsregeling, alle
directe heffingen een hooger kohierhedrag vertoo-
nen. Bij de inkomstenbelasting bedraagt de toene-

ming
f
1.317.800,
bij de vermogensbelasting f 929.200,
hij de Verdedigingsbelasting 1
f 1.004.300
en bij de
Belasting van de doode hand
f 242.400.
Niet genoeg
kan er echter op worden gewezen, dat de directe be-
lastingen gebaseerd zijn op vroegere inkomster. De
gevolgen van den huidigen terugsiag in de conjunc-

tuur kunnen vooralsnog geen invloed op den loop
van deze heffingen uitoefenen.

AANTEEKENINGEN.

De recente landbouwwetgeving in de Vereenigde
Staten.

De op
16
Februari door President Roosevelt be-
krachtigde Agricultural Adjustment Act
1938
(af te
korten als A.A.A.) beteekent een nieuwe fase in het verschuivingsproces in de richting van meer gebon-
den prijsvorming, dat zich in de Vereenigde Staten
voltrekt. Dr. H. Groszwijdt in Wirtschaftsdienst van
11 Maart
1938
wijdt hieraan eenige beschouwingen,
waaraan wij het volgende ontieenen.

Tot dusver beschouwde men het ingrijpen van de
overheid op agrarisch gebied vaak nog als noodmaat-
regelen van tijdelijken aard. Men kan deze houding
t.a.v. maatregelen op landbouwgebied overal waar-
nemen, ook in Nederland; langzamerhand wordt

echter het inzicht algemeen, dat dergelijke regelin-
gen een duurzaam karakter hebben.

Aan het treffen van maatregelen tot regeling van
een bepaalde macht zijn steeds technische en econo-
mische moeilijkheden verbonden. In de Vereenigde
Staten stuit men bovendien nog op het bezwaar, dat
men al spoedig in
strijd
komt met de grondwet; hier-
op is eigenlijk ook de toepassing van de oude A.A.A.
vastgeloopen. In de nieuwe wet heeft men daarom-
getracht dit bezwaar langs verschillende wegen te
ondervangen.

De beteekenis van de nieuwe wat is hierin gelegen,
dat hij een synthese tracht te zijn van bijna alle
vroegere wetten tot een gesloten en tevens elastisch
systeem.

Tot de belangrijkste vroegere regelingen behoort de
Agricultural Adjustment Act van
1933.
Deze wet was
in de eerste plaats als noodmaatregel bedoeld, in ver-
band met het bestaan van groote overschotten van
verschillende landhouwproducten zooals katoen, tar-
we, maïs, tabak, welke een ong-unstigen invloed op

den prijs uitoefenden; zij droeg hetzelfde karakter
van prijspolitieken maatregel als alle overige maat-
regelen van de eerste New-Deal jaren.
Men baseerde zich bij deze regeling op de agra-
rische prijzen van de laatste vooroorlogsj aren. In dc
,,Soil Conservation and Domestic Allotment Act”
(Wet op de bodemhescherming en binnenlandsche toe-
wijzingen van
1936,
af te korten als S.O.D.A. Act)
stelde men zich echter op een ander en ruimer stand-

punt, ni. van de pariteitsprijzen en dit beginsel zien
wij ook in de nieuwe wet gehandhaafd.
Onder ,,pariteitsprijzen” worden verstaan, de prij-
zen, die aan het betreffende artikel eenzelfde koop-
kracht verschaffen, ten aanzien der door de landbou-
wers henoodigde goederen, als de gemiddelde koop-
kracht gedurende de hasisperiode Augustus
1909-
Juli
1914
1
)
.

De
S.O.D.A. Act bleek echter niet voldoende te zijn
om de verschillende vraagstukken op te lossen.
In het bijzonder hield deze wet geen rekening met de sterke wisselingen in den ômvang der oogsten.
Dit bleek bij de droogteperiodes in
1934
en
1936,
welke tot een groote prijsstijging leidde en de consu-

menten benadeelden; omgekeerd zien wij in
1937
een
recordhoogte van den oogst, wat de belangrijkste oor-zaak was van de recente prijsdalingen.
Oorzaken van dozen record-oogst waren:
lo. natuurlijke factoren, echter in sterker mate;
2o.
verhooging van de opbrengst per oppervlakte

‘)
Zie
Economische Voorlioliting,
11
Maart 1938 blz. 354.

474

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

22 Juni 1938

door intensiveering van de pioductie. Deze intensi-
veering werd sterk bbvdrderd door de maatrégelen

tot bescheriiing van den bodem van de S.O.D.A. Act.
Deze wet hield in betaling van’ én subsidie voor
Ieperking van de teelt van gewassen, ‘welke de b6clem

uitputte, zooals katoen, tarwe enz. en uitbreiding van

de teelt van bodemverheterende gewassen, bijv. lupine,

klaver.
Gedurende 1937 onderwierp zich % der farmers

aan deze vrijwillige productiebeperking.
Door die intensiveering werd de beperking van de

bebouwde oppervlakte gecompenseerd; zoo steeg de
tabak- en katoenproductie minstens met 10 â 15 pOt.,
waardoor de beperking van de bebouwde oppervlakte

eveneens met 10 á 15 pOt. teniet gedaan werd.

Verder was men in officieele kringen, in de Ver-

eenigde Staten van iiieening, dat deze wet geen waar-
borgen bevatte voor d. handhaving van de pariteits-

prijzen op langen termijn.
Wij iien dus, dat het tot dusver.besaaude apparaat
niet voldoende was, men moest komen tot een aan-
vulling, die. wij dan ook vinden in de niuwe A.A.A.

van Februari .1938.
* *
*

Het dqel van deze wet is drieledig:
aande loé’ren éen rechtvaardig gedeelte van het
nationaal inkomen te waarborgen;
aan de verbruikers een regelmatige voorziening

-.met voedsel en textielvezel te verzekeren, en

voor boeren en verbruikers beiden de viucht-

haarheid van den grond te behouden.
Gedeeltelijk treedt men in de voetsporen van de
S.O.D.A. Act van 1930. De regeering sluit met de
‘farmers, welke daartoe bereid zijn, overeenkomsten,

zgn. ,,Soi.l Building Contracts”, die bepalen, dat
een gedeelte van de bebouwde oppervlakte voortaan
in beslag zal worden genomen door producten, die den bodem verrijken, terwijl de productie van ver-

schillende hodem-uitputtende gewassen beperkt zal
worden aan de hand van daartoe bepaalde oppervlak-

te limieten. Als schadevergoeding ontvangen de far-
mers verschillende premies. Deze regeling geldt voor
alle producten, ‘hoewel bepaalde producten, de zgn.
,,Basisproducten” op den voorgrond staan; deze ont-

vagen dan ook minimum quota uit een met dat doel
ingesteld premiefonds, waarvoor in 1938 een bedrag

van $ 500 millioen ter beschikking is gesteld. Deze
basisproducten zijn: katoen, tarwe, maïs en tabak.
Directe dwang kan de regeering niet uitoefenen bij het sluiten van het contract, indirect is dit ech-
ter wel mogelijk; de ‘regeering beschikt ni. over

financieele dwangmiddeien, die in de eerste plaats
bestaan in het niet toekennen van de bovengenoemde
premievergoeding, verder o.a. in een differentieele
behandeling hij het verleenen van voorschotten.
De teeltheperking en verandering van de produc-
tie, die uit’ het bovenstaande voortvloeit, wordt voor
de basisproducten nog door de volgende regelingen

aangevuld.
Voor deze producten stelt de Minister jaarlijks
maximum productiequota en maximaal te bebouwen
arealen vast, waarbij met verschillende factoren re-

kening wordt gehouden.
Zoo wordt bijv. voor tarwe de oppervlakte als volgt

geregeld:
Te bebouwen oppervlakte ‘is die oppervlakte, welke
bij een gemiddelde opbrengst een tarwe-oogst ople-
vert, die, met de ,,carry oer” hij het begin van het
marktjaar een hoeveelheid tarwe beschikbaar doet
komen gelijk aan de hoeveelheid, welke in een not-

maal jaar in het binnenland wordt verbruikt, plus
de hoeveelheden welke naar het buitenland worden uitgevoerd, vermeerdert met 30 pOt. (dit laatste als

een ruime ,,carry over”-reserve)
1).

Hieruit blijkt reeds het elastisch karakter der

maatregelen.

1)
Zie Econ. Voorlichting
11
Maart 1938 blz. 534.

De verdeeling van deze nationale oppervlakte li-
mieten (allotments) van de verschillende staten

,,counties” en particulieren gaat volgens bepaalde cri-

teria. Deze ;allotments” dragen meer het karakter
van een maximum’ grens voor deproductie, dan van

voorgeschreven productie quota. De sanctie op dle
nakoming moest, om ‘niet in bots.ing met de grond-
wet te geraken, indirect zijn.
Mochten nl. later in het seizoen de oogsten zoo uit-

vallen, dat er een aanzienlijk teveel voor versdhil-

lende producenten (in de wet quantitatief vastgesteld)
dreigt te ontstaan, met daaraan gepaard gaande lage
prijzen, dan kan de
.
Minister van Landbouw, nadat

uit een referendum onder de verbouwers van het ge-
was is gebleken, dat ten minste % der farmers zich
hiervoor verklaren, verkoopquota vaststellen; de

quota worden weer ongedaan gemaakt, wanneer min-
stens
Y
3
der farmers in een afzonderlijk referendum

voor afschaffing stemt.
De berekening der rnarktquota wordt echter ge-

baseerd op de grootte der oppervlaktecontingenten
(allotmeuts). Hieruit blijkt het dwingend karakter

der laatste..
Sanctie op overschrijding van het allotmen.t be-staat in het verlies van het recht op alle betalingen
van de regeering, inclusief de premies, voortvloeiende

uit de ,,Soil Building Oontracts”, bovendien wordt
er nog een boete geheven,’ welke bepaald wordt op basis van de boven het toegestane ,,allotment” ver-

kochte quantum.
•
In verband met het
tijdstip
van uitzaai treedt het

hoven beschreven systeem tav. sommige producten,
bijv. tarwe, dit jaar nog niet in werking.
Beziet men het aldus opgebouwde stelsel in zijn
geheel, dan blijkt, dat het zwaartepunt van de markt-

regeling in het gecombineerd stelsel van ,,allotments”
en verkoopquota lig-t. Het stelsel der ,,Soil Building
Oontracts” heeft als markttechnische maatregel wei-
nig beteekenis meer, eerder dient men daarin een

maatregel te zien, welke. beoogt de bebouwing op

langen termijn te beïnvloeden, om op deze wijze de
vruchtbaarheid van den grond te handhaven.
Bij de uitbetaling van de premies heeft men ge-
tracht, een grootere rechtvaardigheid te betrachten
dan tot nu toe het geval was. Van de 500 millioen
Dollars, die voor premies beschikbaar zijn dit jaar,

zullen $ 50 millioen voor de kleinere boeren bestemd

worden.
Zij
zullen naar verhouding meer ontvangen
en in bepaalde gevallen vrijstelling van de verkoop-
quota kunnen ‘verkrijgen.
Leeningen op landbouwproducten worden verstrekt

wanneer de
prijzen
aanmerkelijk onder de pariteits-prijzen dalen of groote overschotten der producten
boven de normale voorraden ontstaat.
De leeningen worden verstrekt door de ,,Oommo-
dely Credit Coöperation”, een verplichting tot het.
verstrekken van leeningen bestaat alleen voor tarwe,

katoen en maïs onder de bovengenoemde omstandig-

heden.
Ook hier wordt gediscrimineerd t.a.v. de boeren,
welke de oppervlaktecontingenten overschreden hebben.
Tenslotte regelt de wet nog de oogstverzekerin’g,
deze werd georganiseerd in de ,,Federal Orop Insu-
rance Corporation”. Verzekerd worden schade ten-gevolge van droogte, hagel, vorst, insecten enz. De
verzekering geldt thans nog alleen maar voor tarwe
vanaf 1939, maar kan tot maïs uitgebreid worden.
Ondanks het feit, dat deze nieuwe wet in veel
opzichten een verbetering is, zijn er toch nog lacunes
gebleven. Als voorbeeld kunnen genoemd worden de
z.g. ,,Parity Payment”, dit zijn uitkeeringen, die ge-
daan worden als de marktprijzen en de pariteitsprj-
zen teveel uiteen loopen. Men hee:f t echter thans nog
niet voorzien in de dekking van de
•
hiervoor henoo-
digde middelen; de mogelijkheid bestaat, dat daartoe

weer een verwerkingsbelasting, althans voor katoen

ingevoerd
zal
worden. Bovendien bestaat de kans,
dat de wet niet in overeenstemming gebracht wordt

22 Juni
1938

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

476

niet de grondwet. Dit laatste geldt vooral voor de

directe verdeling van oppervlakten door middel van
het quotasysteem.
0

Wat de overige maatregelen op agrarisch gebied in de Vereenigde Staten betreft, valt te vermelden,
dat er naast genoemde wetten voor andere producten

ook andere regelingen bestaan, hoewel deze minder
ingrijpend zijn.
Zoo
wordt bijv. de reeds bestaande
Pederal Surplus Commodity Corporation” tot
1942
verlengd. Dit lichaam treedt in werking, wanneer

tengevolge van overproductie, in het bijzonder van
fruit, groenten, pluimvee en zuivelproducten de prijs

aanmerkelijk zou dalen. De overschotten worden dan

uit de markt genomen en onder de behoeftigen ver-
deeld. De hiervoor henoodigde middelen verkrijgt
men uit de invoerrechten.

Het complex der hier opgesomde maatregelen wijst
duidelijk in de richting van een steeds verder orde-nend ingrijpen op agrarisch gebied. Hoewel hierbij
zich nog vele moeilijkheden zullen voordoen, in het

bijzonder in verband met de beperkingen, welke de
grondwet oplegt, mag men aannemen, dat de kern
dezer maatregelen van duurzamen aard zal blijken.
J. G. S.

MAANDCIJFERS.

EMISSIES
IN MEI 1938.

Prov. en Gemeeutel. Leeningen
1)

.
f
19.974.767,50
zijnde:

Nederland

Pnyv. Noordftiolla.ud

f
2.500.000
2)

2
Y,%
9-jan.

eb!.

ii

1023/2%
f

2.562.500,-
Gein. Arahm

f
1.25.000 3% obi. It
100%

………….
..1.256.000,-
Gein. Haarlem
f13.193.000 3-3%%
obi.

It

99%
%

……
..13.100.017,50
Gem. Voorburg

f
3.000.000

3-3%
%
eb!.

a

99/8%

……
..2.906.250.-
Polders, Watersch. e.a.
publ.

rechtel.
lichamen
3)

Kerkelijke

Leeningeri
4)

147.373,-
zijnde:

Necierlav d

Geref. Kerk van Amstel-
veen

f
30.000

3%
%
obi.

a

100%

…….
f

30.000,-
Geref. Kerk van Krajin-
gen

f
83.000
5
)

3%
%
obi.

It

100%

…….
..,

75.950,-
Geref

Kerk van ijssel-
monde f33.000
3%%
eb!.

It

100%

…….
..33.000,-
RK.

Kerkbestuur

der
Parochie van den IT.
Joanues

deti

i)oper,
Illaanlent

f
160.0006)
3 % % obi.
It
99%%
.
8.23,-

Totaal ….

f
20.122.140,50

t)
]3ovendien coilversie:
Nederland:
Geut. Leeuwarden
f2.225.000 3% ob!. t
99
%%.
3)
Van dc totale leening, groot
f
7.771.000 is reeds een
bedrag van
f
5.271.000 op insehrijviagsvoorwaarden ge-
l)!tSt.

Coeversie:
Nederland.-
,,Haakerveenpolder”
f
136.000
3%% eb!. t 100%.

Bovendien coeversie:
Nederland:
G-eref. Kerk van
Robterdarn-])elfshaven f130.000 33-1% obi. t 100%; R.K. Kerkbest. der parochie v. d. H. Maria ten lieinelopnoni,ing
te Doetitinihem f
130
.
000
3%% ebi.
a
100%; R.K. Kerk-
best. van de Parohie
v.
d. IT. Thouuias It Villisnova te
Nijniogen f185.000 33-1% ob!. 5. 100%; Ver.
v.
d. H. i7in-
CcditIus
van Paulo te ‘s-Grmrveuhage f450.000
3%%
ebi.
t 100%; Ziekenhuis v. ei. H. Jomurines de Deo te ‘s-Gra-
veuhage f1.200.000 33-4% ob!.
a 100%.

Van het netto-provenu der lening is een bedrag van

f
7.050 voor couversie afgetrokken.
0)
Van ‘het netto-pi
–
ovenu der leening is, een bedrag van
f 150.800 voor conversie afgetrokken.
(Houders van 434% obi. 1922 en
434%
ebi. 1929 kunnen
inruilen togen een koers van 99
1
1
,
2 %)
Voopt.s werd hier te lande de inschrijving, opengesteld
op een beperkt bedrag cent. aan toonder van 10 gew.
aand. z.n.w. Conseli.clated Oi! Corporation ii pl.m.
$
67
18
p.c. (introductie)
;
01)
een bepePkt bedrag cent. van 1 en
van 10 gow. aanci. met een n.w. van $ 20 elk E. T. du Pont-
de Neniono’s & Comp. Time.
It
pim. $ 75 P (introductie)
op een beperkt bedrag cert. van 10 gen. aand. z.n.w. Ge-
neral .Foocis Corporaition
5.
plat. $ 20% . pa. (introduc-
tie) ; op een beperkt bedrag cer’t. van 10 gew. aand. mist ccii now. van $ 1 elk rphe Glenot L. Martsin Coinpainy t
P1m $ 17Y
4
la. (untroductie) ; op een beperkt bedrag cert.
vaum 10 aaond. z.nt.w. i’aekard Motor Car Coonpanmy t pim.
$ 3% la. (introductie)
;
0
1
)
een beperkt bedrag cert. van
10 gen. aanod. niet een
uw,
een $ 1 elk Ramiagton Rand
InC. t pim. $ 9 p.a. (introductie) en op een beperkt be-
drag cer’t. van 10 gen’. aand., niet een n.w. van $15 elk
Socony-Vacuum Oil Company, Inc. t pIon. $ 10% pa.
(mntroductie).

Emissies in 1938.
(In Guldens)
Nieuw kapitaal:
Conversie:
Obligatiën
Aandeelen
Totaal
/
lan……
2.461.075,-
1.740.000,-
4.201i75,-
1.076.510.650,-
Febr …..
9.267.40125
636.000,-
9.903.401 25
,

110,140.600,-
Maart
. . –
17.951.327,50
1.650.000,-
19.601.327,50
81.525.748,-
April ….
466.292,50
157.500,-
623.792,50
4.852.400,-
Mei …..
20.122.140,50
–
20.122.140,50
4.613.850,-
50.268.23675

4.183.500,-

54.451.736,75

1.2771248,-

HYPOTHEEKRENTE IN NEDERLAND.

st’.rnAn1em

Den Haag
Volle

,
Middel-
Rotter-
Zwolle

4.67
4.98
4.93 5.01
498
4.70 4.89
1934 ……..
4.49 4.65 4.69
495
4.89
4.52
4.65
1935 ……..
4.54 4.54 4.58 4.80
4.50 4.40
4.44
4.58 4.69
4.63
4.87
5

4.50
4.47
4.51

1933 ………

5.84
4.-
4.04
4.34
4.-.
4.12 4.03

Jan. 1936
442
q
4.50
‘-
41
–
4_

1937 ………

4.50
–
4.75 4.75 41
–
Febr……..
4.87e
41
4.75
4.875
q
4.60
4
4.62
5

q
4.70
–
–
4_5
Mei

…….
–
–
41
475
–
–
q_s
4.75
51
1)

4.75
–
–
44
4.83
q
4.63
–
41
4.50
q
Aug.

……
4.50
-*
4.75
–
4
–
4_5

Juni

…….
Juli ………

Sept.

……
4.50
4.
4.68
5
41
4.50

1936 ………

Oct ………
4.50

. .
4J.-i
4.75
–
4.27
4
–
4_
4.50
–
–
4.49
4_
Dec ………
4.33
4k
4.-
‘-.
41
4.50
44

Maart …….
April

…….

Jan. 1937
4.58
4
–
–
4
–
4
Febr.

……
–
4.25
4.52
q
4.48
–
Maart
……
44
4.-
–
4t
3)

4.50
4_4
4.-

.

4
4.10 4.50
4
–
4_44

lov…………

3.50
44
425
4.50
4
4.31
3_4
Juni

…….
—

.-

.

44
4.-
–
4
4.04
3_

April

…….
3
..83

3.83
44
4.-
4.25
4
4.50
3_4

Mei

………

Aug.

……
4.-
3_4
4.-
4.25
4 4
3_4
Juli
………

3.87
5

34
4.-.
4.25
4 4
Sept

…….
Oct ………
.4.25

.

3._4
3.80
4.201
4
4.02
3_4
Nov.

……
..1.92
3_4
4.-
4.25
4_3-
3.57
3_4
Dec ………
4.25
3_4
–
–
4
–
3
f

)
3.77
3_4
Jan. 1938
4.-
4
3.90
–
4_3

4)

4.32
3_4
Febr.

……
375

.

44
4.-
4
4_3

4)
3.75
34
3 50
.

3f.4
3.90 4.10
4-31
4)

4.15
34
Maart
…….
April

…….
3.60
3_4
–
4
4_3

4)

3.72
3_
Mei

………
3.50
34
3.75 3.75
4_3

5)

3.52
3_

Bijzonder geval, geen maatstaf.

–

Door bijzondere omstandigheden.

5) Enkele hypotheken t 4
oj.

Voor hypotheken 01) gebouwen 4
°/o;
vôor hypotheken
op landerijen 31
0i.

Voor hypotheken
01)
gebouwen deels 4
o,
deels 31 o,i;
voor hypotheken op landerijen 31
0
/0.
?’ladroek verboden

476

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

22 Juni 1938

OVERZICHT VAN DEN STAND DER RIJKSMIDDELEN.
AFDEELING II. DIENSTJAAR 1937.

Uit. Mei 1938 (in Guldens)
Zuivere op-

.

.
Benaming der middelen
•
Bedrag van de
•

.

Jan.
raming

brengst
over het tijdvak van
1
17 tot en
AF.DEELING la
Kohieren voor
den dinst
_______________________________
1938
1
)
1
bO
1
Dir. belastingen.
•

._
.
met de maand
Mei 193$
Bedragen,

Grondbelasting. WgZe1fl
Benaming der
Tota al
geven of
Zuiver
•o
(

hoofdeom
+
20 opeenten
middelen
bedrag
andersdan

bedrag
v
O
•

.o o
op de hoofdsom der gebouw-
wegens
betaling
.
ej
de eigendOmmen.)
10.300.000 10.316.089
op de koh.
.:

C)
a
Inkonstenbelasting
72.000.000 72.712.174
afgeschr.
Vermogensbelasting
18.000.000 8.000.000
20.421.352
10.594.317

Grondbelast. a)

9.867.168

–

9.867.168 10.292.748
Belasting v. d. doode hand

. .
2.000.000 1.993.130

Inkomst.beL b)

25.742.168

812.530 24.929.658 23.611.904
Divid.

en tantiêmebelasting
13.800.000
22.378009

Vermogensbel. c)
.

7.260.726

63.2991 7.197426

6.268.234
91.250.000 97.259.528

Verdedig.bel. 1

3959.031

45.663

3.913.368

2.909.082
1.600.000
2.769.309

Bel. v. d. doode hd.

1.352.081

–

1.352.081

1.109.713
2.000.000
1.804.516
6.000.000 7.358.504
Totalen.
.

48.181i74

921.472 4725970144.191,681
1.800.000
2.204.290
a)

hoofdsom — 20 opoenten op de hoofdsom der ge-
Accijns op

gedistilleerd

….
27.500.000
28445.658
bouwde eigendommen. b) Hoofdsom
+
80-78 opeenten. c)

Verdedigingsbel.

1

………..

7.000.000 7.814.399
Hoofdsom
+
75 opcenten.
53.000.000 55.300.287
1)
Voor de belastingen naar inkomen en vermogen be-
32.500.000
35.336.082
staan de vermelde bedragen uit
%
gedeelte van het met

Rechten op den invoer …….
Statistiekrecht

————-
—

Accijns op

wijn

…………..

Belast, op gouden en zilverw.
475.000
571.391
1 Mei 1938 aanvangende belastinigdienatjaar 193811939 en

Accijns op

zout

————-
–
Accijns op geslacht

………..

62.500.000
74.157.901
gedeelte van het •belasbinigdienstjaar 19371,1938.

2)
Voor
6.321.552
de belastingen naar inkomeb en vermogen bestaan de ver-

Accijns

op

bier

…………….
Accijns

op

suiker

———–

Rechten en boeten van zegel
.
6.400.000
32.561)106
meide bedragen uit
%
gedeelte van het belasrbingdienstjaar

Accijns op tabak

————

Couponbelasting

…………5.500.000

Rechten en boeten v. registr.
11.100.000
16.647.004
193711938 en ly
s
gedeelte van het belaetingdienntjaar 19381

Omzetbelasting

…………..

Rechten en boeten v. succes-
1937.
sié, v. overgang bij overlij-
den en v. schenking
40.800.000 45.030.245
Opbrengst der loodsgelden ..
500.000 860.794
AFDEELING Ib

1
Mei
Sedert

1
Overeen-

484.025.000

552.857.937

TEN
BATE VAN

Overige
middelen.
1938
1Jan,

1
1938

t
komstige
periode
1937
Totalen. ..

OVERZICHT VAN DE INKOMSTEN
Benaming der middelen
Divid.- en tantièmebel.
.

2.356.588

6.085.036

3.463.171
HET WERKLOOSHEIDSSUBSIDIEFONDS.
Rechten op den invoer
.

8.194.310

38.375.541

38.995.678

Dienst 1938
Bedrag van
Zuiver bedrag
kohieren tot en
raming
niet de maand
Accijns op geslacht

– . . –

661.823

3.118.338

2.996.921
Mei 1938 Accijns op zout ………..177.270

1.050.740

882.994

Accijns op wijn

47.201

643.981

624.922

Statistiekrecht

………..201.169

1,001.583

1.086.189

Accijns op gedistill.

. – –

2.183,614

11.264.645

11.500.504
derd van de hoofdsom wegens
gebouwde eigendommen en vijf
Accijns op bier

………..705.830

3.038.341

2.682.050

en twintig ten honderd van de
Accijns op suiker

……4.128.667

22.360.645

21.819.137

Accijns op tabak

…….3.287.127

15.222.754

14.216.462
hoofdsom wegens ongebouwde
Bel, op gouden en zilverw,

41.639

220.404

222.758
9.600.000 8.919.525
Omzetbelasting

………7.475.730

31.082.068

29.450.831
Personeele belasting (tachtig ten
Couponbelasting

……..408.038

2.422.662

2.847.872

eigend)

…………….

honderd van de hoofdsom naar
Recht. en boeten v. zegel 21.461.294
2)

9.934.417

14.553.097
den eersten, tweeden en derden
Recht. en boet. v. registr.

1.562.593

7.328.344

6.172.212

Grondbelasting (veertig ten hon-

20.000.000
18.149.034
Recht. en boet. v. succes-
Gemeentefondbelasting

(vijf

en
sie, v. overgang bij over-
twintig opcenten op de hoofd-
lijden

en

v.

schenking

8.444.012

24.625.156

16.849.629
Opbrengst d, loodsgelden

66.600

171.561

340.204
15.500.000
159.589
Vermogensbelasting

(twee

en
Totalen…
–
41
.
4
03.505
1
177.946.216

168.704.631

grondslag)

……………….

twintig opcenten op de hoofd-
1)
Hieronder begrepen wegens zegelrecht van nota’s van

som)

……………………..

2.500.000 25,312
makelaars

en commissionnairs

in effecten, enz.
f
286.498
Enkomsteubelasting

(tien opcen-
(Beursbel.).
2)
Idem
f
1.976.428.

som)

…………………….

ten op de hoofdsom)
4.700.000
56.828

52.300.000
27.310.288
Totalen…….
INKOMSTEN TEN BATE VAN HET GEMEENTEFONDS. INKOMSTEN TEN BATE VAN HET VERKEERSFONDS.
1

Dienst 19371 1938
1 Zuiver bedrag der
ko
1

Zuiver bedrag der
1 kohieren tot en met
1
hieren voor den dienst
1
1936/37 tot en met de-
Mei 1938
1

1938
j

1937
1
de maand Mei 1938
1 zelfde maand van 1937

___

Motorrijtuigenbelasting

1

2.237.475
12.126.3401

11.527.446

Gemeente.f.belast…

60.506.627

57.461.825
Rijvielbelasting……..
1

14.488J
97.5031
95.438′

12
.
223
.
843
1
11.622.884
Opc. verm. t. get. v. 50

5.990.678

5.153.090
Totalen ……..
.
2,251
.
96
31

AANVOER VAN GRANEN.
(In tons van 1000 kg.)

Rotterdam

II

Amsterdam

•
Totaal

Artikelen 12-18Juni
Sedert
Overeenk.
II

12-18 Juni Sedert
Overeenk.
1938
–
1937 1938
1Jan.
1938
tijdvak
1937
1938
p

1Jan.
1938
tijdvak
1937

9.523
51L686
826.641
–
4.250
17.735
515.936
844.376
Tarwe

……………….
8.433
72.684
135,741
– –
2,875
72.684 138.616
Rogge

………………
325
7.882
6.934
–
–
–
7.882
6.934
Boekweit
………………
Maïs………………
609,850
545.462
325
55.726 74.122
665.576
619.584
11.589
175.934 149.719
–
8.626 6.189 184.560 155.908 103,910 68.603
–
7.812
3.180
111.722
71.783
Li.jnzaad

…………..

16.
.068

74,245
106.167
–
120801
125.421
195.046
231.588

Gerst

………………
Haver

……………….1.250

965
32.389 33,236
–
100
–
32.489
33.236
Lijnkoek
…………….
8
.,500

640
29.363
15.523
–
7.080
2.229 36,443
17.752
Tarwemeel

………….
Andere meelsoorten
695
17.108
21.115
152
2.762
1.650
19.870
22.765

22 Juni 1938

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

477

STATISTIEKEN.
BANKDISCONTO’S.

edscW1ssel5. 2

3Dec.’36
Lissabon

. . .
.4 11Aug.’37
2
30Juni’32
Bk 1Belli…Bff. 2f
3Dec.’36
Londen ……
Vrsch.inR.C. 21

3Dec.’36
Madrid ……5

9Juli’35

Athene ……….6

4
Jan. ’37
N.-YorkF.R.B.1
26Aug.’37

Batavia

……..3
14Jan.
’37
Oslo

……..3f

5Jan.’38

Belgrado ……..5

1
Febr.
’35
Parijs

……2f
12 Mei’38

Berlijn ……….4
22$ept.’32
Praag

……3

1Jan.’36

Boekarest …….. 4f
15Dec.’34
Pretoria

. . .
31
15Mei’33

Brussel ……….3

30 Mei ’38
Rome ……..4f
18Mei’36

Boedapest

……4
28Aug.’35
Stockholm

.
.2f

1Dec.’33

Calcutta

……..3

28Nov.’35
Tokio….

3.46
11 Mrt,’38

Dantzig

……..4

2Jan.’37
Weenen ……3f
10Juli’35

Helsingfors ……4

3Dec.’34
Warschau …. 41
18Dec.’37

Kopenhagen

….
4 19Nov.’36
ZwitsNat.J3k.1f25Nov.
36

OPEN MARKT.

1938
1937
1936
1914

18 13118
7111

1
30Mei!
14119 15120
20124
Juni
Juni
Juni
4Juni
Juni
Juni
Juli

Amsferdûm
Partic. disc.
114
11
4

114
114
114

41J
4
_5(
33(
4
43(
4

Prolong.
1
12
11
112
11
2
2)
1
4
1
14-
1
14
3-4
1
1

Londen
Daggeld.
1
12_1
‘(,-I
1
12-1
‘(,-1
111.1
112-1
1
12.1
Partic.disc.
9
11_
19
1
116-18
19(32..518
1713..51
11
!I614
718.
1
51,6
91
16
_3!
4

Berlijn
Daggeld
.
2
7
19-3
1
18
2718-3318
2
3
14-31
2
3
14-3
1
14
2
1
12-3
2
3
15-
7
18
251,3
1
1
Maandeld
–
–
2
3
14-3
2
3
14-3
2
1
12_3
14
2
1
(2-
7
(
2
1
J3-
7
j5
Part, disc.
2
1
18
2
7
18
2718
2
1
18
2718
21
8

271
8

Warenw.
. .
4
1
12
4-12
4.11
4

4..14
4-14 4-14
4-14

New
York
Daggeld
2)
1
1
1
1
3)
1
1
3
116
Partic.disc.1
112

1
12
1

112
1!,
91
S(
1
Koers van
18Juni
en daaraan voorafgaande weken t(m. Vrijdag.
30 Mei-3 Juni.
3)
31 Mei-4 Juni.

WISSELKOERSEN.
KOERSEN IN NEDERLAND.

Data
New
Londen

Berlijn
Parijs
Brussel
Batavia
York
)
‘)
)
S)
S)
1)

14 Juni 1938
1.803.ç,
8.96

72.70
5.02%
30.64
100%
6

15

,,

1938
1.79’%,
8.95%

72.77f
5.02 30.65
100%,

16

,,

1938
1.80%,
8.963.

72.80 5.02%
30.67
100%,

17

1938
1.80%
8.96%

72.82
5.02%
30.62
100%
6

18

1938
1.80.(
8.96

72.82f. 5.02%
30.62 100%,
20

.,

1938
1.80%
8.96

72.821
5.02%
30.66
100%,
Laagste d.w’)
1.79%
8.95%

72.65
5.01%
30.59
100
Hoogste d.w’)
1.80%
8.96%

72.87f
5.0334
30.70
100%

Muntpariteit
1.469
12.1071

59.2611
9.747
24.906100

Data
serland
Praat
Boeka-
Milaa
)
n
Madrid

14 Jun’ViÏ8
41.34
6.28
– – –
15

,,

1938
41.38
6
.
2
Sf
–
–
–
16

1938
41.37
6.29
–
– –
17

,,

1938
41.37
6.29
–
– –
18

,,

1938
41.39
6.28
–
–
–
20

1938
41.40
6.28
–
–
–
Laagste d.w’)
41.25 6.24
–
–
–
Hoogste d.w
1
)
41.42%
6.31 1.45
9.571
Muntpariteit
48.003
7.371 1.488
13.094 48.52

Data
Stock-
holm)
hagen’)
Kopen-
S 0
S)

Hel-
Buenos-
Aires’)
Mon-
treal’)

14 Juni1938
46.20

40.02f
45.02f
3.96 47%
1.78;i
15

,,

1938
46.20

40.-
45.02f
8.913f

47% 1.78%

16

,,

1938
46.221 40.02f
45.05
3.96
47%
1.77
3
/
4

17

,,

1938
46.221 40.02f
45.02f
3.96
47%
1.78%
18

,,

1938
46.221 40.02f
45.02f
3.96
47%
1.78%
20

,,

1938
46.22f 40021
45.05
3.97
47%,
1.79
Laagste d.w
1
)
46.15

39.95
44.971
3.93
47
1.77%
Hoogste d.w’1
46.25

40.05
45.07f
3.98
479
1.79%
Muutpariteit
46.671 66.671
66.6711
6.266
95%
2.1878
5) Noteering te Amsterdam. ) Not, te Rotterdam.
1)
Part. opgave.
In ‘t late of 2de No. van iedere maand komt een overzicht
voor van een aantal niet wekelijks opgenomen wisselkoersen.

IOERSEN TE NEW YORK. (Cable).

D a a Londen
($
per
£)
Parijs
($
P.
lOOfr.)
Berlijn
($ p. 100 Mk.)
Amsterdam
($ p. 100 gid.)

14 Juni

1938
4,97% 2,78%
40,35
55,53%

15

,,

1938
4,97%,
2,79
40,44 55,51%

16

,,

1938
4,97%,
2,78%
40,42%
55,48%
17

,,

1938
4,97%,
2,78% 40,41 55,47

18

,,

1938
4,97%
2,78%
40,42
55,48
20

,,

1938
4,96%,
2,79
40,40 55,42

21 Juni

1937
4,94%
4,46
40,10
54,99
Muntpariteit.
.
4,86
3,90%
23,81%
40%,

KOERSEN TE LONDEN.

Plaatsen en
Landen
Noteerings.
eenheden
1 1
4Juni
1938

1
1
11Juni
1
1938

1
Laagste
l
Hoogstel
13118
Juni
1938
1
18juni
1938

Alexandrië..
Piast.
p.

97%
97%
97%
97%
97%
Athene

….
Dr.
p.
547% 547%
540
555
54734

Bangkok….
Sh.p.tical
1110%
1110% 1110% 1110% 1110%

Budapest

..
Pen.
p. £
25% 25%
24% 25%
25%

BuenosAires’
p.pesop.0
19.031
19.051
18.97 19.07
18.991
Calcutta
….
Sh.
p.
rup.
1/51%,
1151%,
1/5%
1151%,
115
25
1
9

Istanbul

..
Piast.p.0
620 620
618 618
618

Rongkong
..
Sh.
p. $
1
1
1
2%
1/2%
112%
1/3%,
1/2%

Sh.
P.
yen
112
1/2
lfl%
112%,
112
Lissabon….
Escu.
p. £
110% 110% 110
11034
110%

Mexico

….
$per
– –
–
–
–
Montevideo
.
d.perc
2034
20%
19%
20%
20

Montreal

..
$
per
£
5.00% 5.02%
5.01%
5.03%
5.018%

Kobe

…….

Rio
d. Janeiro
d. per Mil.
2% 2%
2%
2%
2%

Shanghai

..
d.p.$
10%
8%
7%
9%
8%
Singapore
..
Sh.
p. $
213% 213%
213%
2/3%
2131%,
Valparaiso
2).
$
per
£
125 125
125 125 125
Warschau
..
Z1. p. £
1
26%
26%
26% 26%
26%
1)
Of fic. not.
15
laten, gem. not., welke Imp. hebben te betalen
10
Dec. 1936 16.12.
2)
90 dg. Vanaf 13 Dec. 1937 laatste
5
export” noteering
ZILVERPRIJS
GOUDPRIJS 5)
Londen’)
N.Yorkl)
Londen
14 Juni 1938.. 18%
42%
14 Juni 1938….

14018
15

,,

1938..

18%
42%
15

,,

1938….

14019
16

,,,

1938..

181%,
42%
16

,,

1938….

140110
17

,,

1938..

18%
42%
17

,,

1938….

1401101
18

1938..

18
1
%,
–
18

,,

1938….

140110
20

,,

1938..

181%,
42%
20

,,

1938….

140110

21 Juni 1937..

191%,
44%
21 Juni 1937….

140,61

27 Juli

1914.. 24%
59
27 Juli

1914….

84110%
1)
in pence p.oz.stand.
2)
Foreign silver
in $c. p. oz. fine.
3)
in sh.p.oz.fine

STAND VAN ‘.
RIJKS KAS.

voraeringen.
1

IJunhlsJu
1

IIJunlw.3o
Saldo van
‘s
Rijks Schatkist bij De Ne-
derlandsche Bank
……………….
fl37.992.524,55
f153.180.332,57
Saldo b. d. Bank voor Ned. Gemeenten
,,

94.221,37
,,

72.944,87
Voorsch.
op
uIt. Mei (resp. April) 1938 a(d. gemeent. verstr.
op
a. haar uit te
keeren hoofds. der pers. bel., aand. in
de hoofds. der grondbel. en der gem.
fondsbel., alsmede
opc. op
dle belas-
tingen en
op
de vermogensbelasting
–
–
Voorschotten aan Ned.-lndlë
………
,,

3.133.509,-
Idem aan Suriname ………………
,,

10.782.729,66
10.654.737,01
Kasvord.weg. credietverst. a(h. bultenl.
,,
103.225.122,48
102.630.891,97
Daggeldieeningen tgen onderpand..
Saldo der postrek.v.Rljkscomptabelen

.
..7.370.081,96

–
,

42.455.878,77
–
,,

44.779.074,94
Vord.
op
het Alg. Burg. Pensioenf.’)…
–
–
Vord.
op
andere Staatsbedrijven
1)
.

9.892.415,75
,,

10.515.192,85
Verplichtingen

Voorschot door De Ned. Bank lngev.
art.

16
van haar octrooi verstrekt

Schatkistbiljetten in omloop ………
1231.450.000,-
f231.448.000,-
Schatkïstpromessen in omloop
……
8.500.000.-
•

8.500.000,-
Zilverbons In omloop …………….
1.090.451,50
,,

1.089.816,-
Schuld
op uit.
Mei (resp. April) 1938a(d.
gem. weg. a. h.
uit
te keeren hootds. d.
pers. bel., aand.
1.
d. hoofds. d. grondb.
e. d. gem. fondsb. alsm.
opc. op
dle

….

bel, en
op
de vermogensbeiastlng
,,

6.906.101,76

….
.

•

8.543.773,97
Schuld aan Curaçao’) ……..
. …….
1.024.975,06
1.568.412,41
,,

1.043.656,50
486.538,83
Burg. Pensioent.
1)
Schuld aan het Alg.
Staatsbedr. der
P.T.

T.’)
(d. a. h.

en
,.
,215.313.285,98
,,
,220.795.064,84
Id. aan andere Staatsbedrijven
1)
…..

…..

•
25.500.000.-
Id. aan diverse Instellingen’)
………..
..25.500.000,-
.91.303.197,01
•
194.332.641,37
1)
In rekg.-crt. met
‘s
Rijks
Schatkist.

NEDERLANDSCH-INDISCHE VLOTTENDE SCHULD.
1

11Juni1938
1

18 Juni 1938
Vorderingen:’) Saldo Javasche Bank
–
–
Saldo b. d. Postchèque- en Glrodienst
f

403.000,-

f

126.000,-
…………………

Verplichtingen: Voorschot’s Rijks kas e.a. Rijksinsteli.
,,

7.376.000,-
,,

2.798.000,-
16.500.000,-
,,

16.500.000,-
5.000.000,-
Schatkistbiijetten in omloop ………
5.000.000,-
,,
Schuld aan het Ned.-Ind. Muntfonds.
1.114.000,-
,,

1.114.000,-

Schatkisipromessen In omloop………

Idem aan de Ned.-Ind. Postspaarbank.
1.718.000,-

..

•

1.838.000,-
Belegde kasmiddelen Zelfbesturen…
,,

545.000,-
,,

545.000,-
Voorschot van de Javasche Bank
…
,,

1.142.000,-
,,

1,019.000,-
1)
Betaalmiddelen in
‘s
Lands Kas
f
33.916.000,-.

SURINAAMSCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldens.

Data
Metaal
Andere
oP
,
ls
f
lb.
Dlscont.
I
D

14 Mei

1938..
880
1.096 576 552
1.190

7

,,

1938..
879 1.200 613 548
1.181
29 April 1938..
877
1.239
510
555
1.186
23

,,

1938..
878
1.051 551 557
1.170
16

,,

1938..
880
1.077
610 560
1.168

1
Juli

1914..
645
1.100

1

560
735
396
1) Siuitp. der activa.

478

–

.

GROOTHANDELSPRIJZEN VAN BELANGRIJKE VOEDINGS- ENGENO

–
GERST
6,5 kg
MAIS
Rotterdam per 2000 kg.

74kg
R000E
Russi!
TARWE
Rotterdam per 100 kg.
BURMA RIJST
Loonzein
BOTER per kg.
•
KAAS
Edammer
EIERE?

Leuwar-
.
Heffing
Crisis
.
1)
Zie blz.460
Amer.No.3
)
Ioco
:
sche
1)
loco
Dotterdam
per cwt. f.o.b.
Rangoon/Bassein
Alkmaar
Fabr.kaas
Oem. no
Eiermi
••
-,

Termijn-
.
Amerik.
..
Termijn-
.
Bahia
van E.-S. B.
P.
l5JunijI.
.
Rotterdam
1

per2000 kg.
noteer. op
1 of 2 mnd
.
Mixed
.
No. 2
1)
er
ioo
k
P

g.
noteer. op
of 2 mnd.
Blanca ‘)
Locoprijs
–
l
–
IerLNed.Ct.I

Not.
der Comm
Not

rin
ee

g,
Zuivel-
Centr.
gang exp.
per 50 kg.
Roermon
St
.
1927
.:f
237,-
%
110,2
t
171,50
%:f
?

89,3
176,-
.
87,1

12,475
f
%
102,5
13,82
5

f,.%7
1101
14,75
109,3
6,83
1045
%%’.sh.T%
11(3
1
14.
2,03
98,4
,
f
–
_7_%
43,30
95,0
t.
7,96
99
1928
fl8,50
106,2
208,50
108,6
226,-
111,9

13,15
108,1
12,575
100,1
13,475
•
99,9
6,43 98,4
1017
3/4
211
102,3.
k
48,05
105,4
7,99
99
1929
1

1930
179,75
83,6
196,-
102,1
204,-
101,0

10875
‘89,4
11,275
89,8
12,25
90,8
f
6,34 97,0
10/6
2,05
99,4
–
45,40
99,6
8,11
101
111,75
§2,0
118,50
61,7
136,75
67,7,
6,22
5
51,2 8,275 65,9
9,67
5

71,7
5,09 77,9
8(5
1,66
80,5
–
38,45
84,4
6,72
83
1931
107,25
49,9 78,25
40,8
84,50
41,8
4,55
37,4
4,65
37,0
5,55
41,1
3,09 47,3
516
1,34
64,9
—
31,30
68,7
5,35
66
1932
100,15
46,8
72,-
37,5
77,25
38,2 4,62
5

38,0
4,70
•
37,4
5,22
5

38,7 2,59 39,6
5111j2
0,94 45,6
–
22,70
49,8
4,14
51
1933 1934
Z
70,-
32,5
60,75
31,6 68,50
33,9
3,55
29,3
3,75 29,9
5,02
5

37,2
1,84
28,2
415
1
(2
0,61
29,6 0,96
.

20,20
44,3
3,71
46
1935
IQ
75,75
68,-
35,2
64,75
33,7
70,75
35,0
3,325
27,3
3,25
25,9
3,67
5

27,3
1,74
26,6
41714
0,45 21,8
1,-
18,70
41,0 3,45
43
1936
31,6
56,-
29,2
61,25
30,3 3,07
5

25,3
3,87
5

30,9
4,125
30,6
2,07
31,7
518
1
12
0,49
23,7
0,99
14,85
32,6 3,20
39
1937
86,-
40,0
74,50
38,8
74,-
36,6
4,275
35,1
5,75
45,8
627
5

46,5 2,19
33,5
5!7I2
0,58
28,1
0,88
5

17,55
38,5 3,50 43
137,75
64,0
105,75
55,1
1 1 1,-
55,0
8,95
73,6
8,02
5

63,9
8,925
66,2
270
41,3
61-
0,78
37,9 0,67
19,75
43,3
3,96 49
Maart 1937
133,-
61,8
104,25
54,3
106,-
52,5
9,02
5

74,2
8,72
5

69,5 9,15
67,8
2,57 39,3
519
1
1
4

0,68
33,0
0,80
18,82
5

41,3 3,86
48
April
Mei
z
.i
149,75
69,6
110,75
57,7
115,-
56,9

10,-
82,2
9,40
74,9
10,175
75,4
2,72 41,6
61-/4
0,69 33,4 0,80
16,45
36,1
3,05 38
,
Juni
(
144,50 148,75
67,2 69,2
107,-
99,-
55,7
51,6
110,-
105,-

54,5

10,-

52,0

10,15
82,2 83,4 8,925
7,52
5

71,1
59,9
9,72
5

8,95
72,1
66,3
2,64
40,4
511011
2

0,71
34,5 0,72
5

17,325
38,0
2,89
36
Juli
z
ILI
149,25
69,4
108,25
56,4
III,-
55,0
9,85 81,0
8,57
5

68,3
9,975

73,9
2,63 2,68 40,3
41,0
51
1
014
5111
1
14
0,74 0,77
35,9
37,4
0,70 0,68
19,82
5

20,15
43,5
44,2
2,98 3,74
37

Aug.
Sept.
136,50
63,5
106,50
55,5
1 12,-
55,4
9,30
76,4 7,82
5

62,3
9,225
68,4 2,86
43,8
614
0,78 37,9 0,64
21,50
47,2
3,84

Oct.
129,50
60,2
107,-
55,7
122,-
60,4
9,225 75,8
7,55
60,1
8,525
63,2
2,96
45,3
617
0,85
41,3
0,52
5

21,-
46,1
4,69
58,
_
Nov.
136,25
63,3
109,-
56,8
114,75
56,8
8,57
5

70,5
7,62
5

60,7
8,50 63,0
2,96
45,3
617
114
l,_
45,5
0,42
23,-
50,5
4,99
62,
Dec.

•,
138,50
130,25
62,1
60,6
106,25
1 10,-
55,3 57,3

120,75
1 16,-
57,4 59,8
7,22
5

7,30
59,4 60,0 7,10 7,05 56,5
56,1
8,125 8,02
5

60,2
59,5
2,53
2,43 38,7
37,2
5/7
112
515
0,96
46,6
0,46
22,20
48,7
4,99
62,

Jan.

1938
0
>
130,-
60,4
113,75
59,2

117,25
55,0 7,65
62,9
7,45
59,3
8,40
62,3
2,35
36,0
513

0,84
0,80
40,8

38,8

0,60

0,615
20,80

21,45

45,6

47,1

5,24

4,15

65,
51,
Mrt.
129,50
60,2
106,-
55,2

110,75
51,9 7,60
62,5
7,27
5

57,9
8,30 61,5 2,39
36,6
514
0,81
39,3
0,65
22,12
5

48,5 3,65
45,
,,
121,50
56,5
104,50
54,4

109,75
51,5
7,10
58,4 6,77
5

53,9
7,70
57,1
2,36
36,1
513
0,81
39,3
0,56
21,70 47,6
2,80
34,
Apr.

•
1 16,75
54,3
107,50
56,0

117,75
55,2 6,65
54,7 6,55
52, 1
7,35
54,5
2,42
37,1
515
0,87
42,2
0,47
5

19,60
43,0 2,90
36,
Mei
113,50
52,8
104,50
54,4

III,-
52,1
6,175
50,8
6,125
48,8
6,95 51,5
264
40,4
5110
1
12
0,89 43,2 0,45
20,
43,9
3,25

31 Mei-8 Juni
109,50
50,9
100,25
52,2

103,-
48,3
5,70
46,8
5,525 44,0 6,50 48,2
2,65 40,6
5111
0,81
393
0,50
19,75
43,3
3,35

814juni1938i
103,50
48,1
102,-
53,1

103,50
48,6
5,30
43,6 6,10 48,6
6,95
51,5
2,69 41,2
61-
0,80 38,8 0,50
19,75
43,3
3,20 39,
14-21 100,50
46,7
100,-
52,1

101,-
47,4
5,50
45,2
6,10
48,6 7,20
1

53,4 2,69
41,2
61-
0,77 37,4 0,55
19,-
41,7
3,45
43,

•
–
JUTE
Marks”
,,First
KATOEN
AUSTRALISCHE WOL

.
JAPAN.ZIJDE
RUBBER
Middling Upland
1

SuperFine C.P.
.
c.i.f. Londen
in olie gekamd;loco Bradford per lb.
13114 Dernier
Stand. Ribbed
Crossbred Colonial
Carded 50’s Av.
.

,

Merino 64

s

v.
per Eng. ton
loco
New York per Ib. Oomra
Liverpool per Ib.

1
Herl.Ned.Ct.1

wit Or. D. te
New York per Ib.
Smoked Sheets
loco Londen p. It
HerI.Ned.Ct.

Not.
Herl.Ned.Ct.I
Not. Not.
Herl.Ned.Ct.
1

Not.
Herl.Ned.Ct.
1

Not.
Herl.Ned.Ct.1
Not.
Herl.Ned.Ct.
Not

1927
t
442,38
%
103,4
£
36.101-
cts.
43,8
%
93,1
$cts.
17,60
cts.
36,7
%
102,1
pence
7,27
cts.
133,8
%
96,8
pence
26,50
cts.
244,9
%
104,8
pence
48,50
f
13,55
%
105,8
$
5,44
cts.
93
%
140,2
pen
18,51
1928
445,89
104,2
36.16111
49,8
105,8
20,-
37,9
105,5
7,51
153,8
111,2
30,50
259,7
111,1
51,50
12,60
98,4
5,07
54 81,4
10,7
1929
395,49 92,4
32.1413
47,6
101,1
19,10
33,2 92,4 6,59
127,2
92,0
25,25
196,5
84,1
39,-
12,28
95,9
4,93
52
78,4
10,2
1930
257,97
60,3
21.619
33,6 71,4
13,50
19,7
54,8 3,92
81,9
59,2
16,25 134,8
57,7
26,75
8,50
66,4
3,42
30 45,2
5,9
1931
1932
1M
192,15
44,0

17.117
21,1
44,8
8,50
20,1
55,9 4,28
60,9
44,0

109,0
46,6
23,25
5,97
46,6
2,40
15
22,6
3,fl
1933
146,86
34,3
16.181-
15,9
33,8
6,40
19,5
54,3 5,39
42,5
30,7
11,75
79,7
34,1
22,-
3,87 30,2
1,56
12
18,1
3,3
128,63
30,1
15.12/2
•
17,4
37,0 8,70
16,8
46,8
4,91
48,9 35,4
14,25
96,9
41,5
28,25
3,21
25,1
1,61
11
16,6
3,2
1934
115,85
27,1
15.9/9
18,3
38,9
12,30
13,6
37,8
4,37
51,4
37,2
16,50
95,8
41,0
30,75
1,92
15,0
1,29
19
28,6
6,2
1935
iu
134,52
31,4
18.1118 17,6
37,4
11,90
17,7
49,3
5,87 42,2
30,5

84,5
36,2
28,-
2,41
18,8
1,63
.
18
27,1
6,-
1936 1931
=
Sn
>

142,61
33,3
18.618
19,0
40,4
12,10
18,2
50,7 5,60
54,3
39,3
16,75 108,6
46,5
33,50
2,71
21,2
1,73
25
37.7
7,7.
1

183,46
42,9
20.814
20,8
44,2
11,44
20,0
55,7 5,34 89,0
64,4 23,75
132,7
56,8
35,50
3,30
.
25,8
1,86
5

36
54,3
9,5(
Maart 1937
Cx
<
174,86
40,9
19.911
26,6
56,5
14,45
23,3 64,8
6,25
88,6
64,1
23,75
138,9
59,4
37,25
3,59 28,0
1,96
44
66,3
12,.-
April

,
Mei
189,96
44,4
21.313
26,0
55,2
14,35
23,1
64,3
6,16
96,5
69,8
25,75
144,9
62,0
38,75
3,56
27,8
1,95
44 66,3
ll,6
,,
Juni
201,20
47,0
22.7/6
24,3
51,6
13,35
22,7
63,2
6,04
97,4
70,4
26,-
142,9
61,1
38,25
3,25 25,4
1,78
5

38
57,3
10,2
Juli
186,90
43,7
20.1617
22,9 48,6
12,60
22,3
62,1
5,96
95,6
69,1
25,50
140,2
60,0
37,50
3,28 25,6
1,805
36 54,3
9,6
Aug.
189,87
188,67
44,4
44,1
21.1/3
22,4
47,6
12,32
21,5
59,8
5,71
95,8
69,3 25,50
142,2
60,8
37,75 3,42 26,7
1,88
5

34
51,3
9,1
.
20.17/6
18,8
39,9
10,35
19,6
54,5
5,19
98,9
71,5
26,25
145,0
62,0
38,50
3,30 25,8
1,82
33
49,7 8,8
Sept.
.:
186,01
43,5
20.1413
16,3
34,6
9,-
17,4
48,4
4,64
94,1 68,1
25,25
131,3
56,2
35,-
3,19
24,9
1,76
34
51,3
9,-
Oct. Nov.
;L.
0
188,16
185,91
44,0
43,4
20.1918
20.12110
15,2 14,4
32,3 30,6 8,42 7,99
15,5 15,2
43,1
42,3
4,15
•
4,04
83,6
.

74,6
60,5 54,0
22,50
20,-
117,7
103,9
50,4 44,5 31,50
27,75
3,02
2,86 23,6
22,3
1,67
1,585
30
27
45,2
8,-
Dec.

,
173,86
40,6
19.71-
14,9
31,6
8,28
15,5
43,1
4,15
69,5
50,3
18,50
110,1
47,1
29,50
2,71
21,2
1,50
5

28
40,7 42,2
7,1
7,3
Jan.

1938
Febr.
Z

168,56
39,4
18.1518
15,4
32,7
8,56
15,9
44,2 4,26
67,3
48,7
18,-
101,2
43,3
27,-
2,69
21,0
1,495
26
39,2
7,-
Mrt.

.
0
166,62 165,08
38,9 38,6
18.1117
18.81-
16,1
16,1
34,2
34,2
9,00
8,91 16,5
16,1
45,9
44,8
4,41
4,30
63,9
61,1
46,2 44,2
17,-
16,25
98,1
98,3
42,0
42,1
26,25 26,25
2,78
2,81
21,7
21,9
1,555
1,56
27
25
40,7
37,7
7,1
6,7,
1

Apr.
156,59
36,6
17.915
15,8
33,5
8,76
15,5 43,1
4,15 60,7 43,9
16,25
95,6
40,9 25,50
2,75
21,5
1,525
22 33,2
5,81
Mei

.,
158,09
36,9
17.1212
15,3
32,5
8,48
15,2
42,3
4,06 61,7
44,6
16,50
98,9
42,3 26,50
2,82
22,0
1.56
21
31,7 5,6
31 Mei-8 Juni
152,41
35.6
17.-/-
14,3
30,4
7,89
13,6
37,8
3,65
61,6 44,6
16,50
97,1
41,5
26,-
2,82
22,0
1,56
21
31,7
5,6
8-14Juni1938
151,76
35,5
16.1819
14,7
31,2 8,16
13,8
38,4
3,70
61,6
44,6
16,50 93,1
41,1
25,75
2,73
21,3
1,505
22
33,2
6,-
14-21

,

,

–

151,80
35,5
16.1819
15,5
32,9 8,62
14,2
39,5
3,81
59,8 43,3
16,-
95,2
40,7
25,50
2,71
21,2
1,505
23
34,7
6,1

KOPER
Standaard
LOOD
gem. prompt en
,

TIlnd n
IJZER
Cleveland No. 3
GIETERIJ-IJZER
(Lux
III)
ZINK
gem. prompt en
ZILVER
cash Londen

.
Loco Londen
per Eng. ton
1ev. 3 maanden
Londen perEng.ton

1
Hert.Ned.Ct.1N••t

ocoE

e
per

ng.

on
franco Middlesb.
per Eng. ton per Eng. ton f.o.b. Antwerpen
1ev. 3 maanden
Londen p. Eng. ton
per Standard
Ounce
Ït’Ied.Ct.l
Not.
Herl.Ned.Ct.
Not.
iieri.Ned.Ct.1
Nt
1
Herl.Ned.Ct.I

Not.
Herl.Ned.Ct.I Not.
Not
.
1927
t
675,10
%
85,9
£
55.13
1
11
t
295,75
%
106,5
£
24.8
1
1
t
3503,60
%
120,6
£
289.1
1
5
t
44,10
%
104,7
sh.
72
1
9
f
39,10
%
98,9
Sh.
6416
t
345,40
%
108,8

28.9
1
11
£
cts.
132
%
101,5
penc
26
1
J1
1928
771,20
98,1
63. 14/9
256,15 92,2
21 .3(4
2749,50
94,6
227.418
39,85
94,6
65110
37,90
95,9
6218
305,75
96,4

25.515
135 103,8
26
3
14
1929
CX
912,55
116,1
75.917
281,10
101,2
23.4111
2465,65
84,8
203.1810
42,45
100,8
7013
41,55
105,1
6819
300,80
94,8

24.1718
123
94,6
24
7
1
1930
<
661,10
84,1
54.1317
218,70 78,8
18.115
1716,20
59,1
141.1911
40,50
96,1
67/-
35,95
91,0
5916
203,55
64,1

16.16/9 89
68,5
17
11
1
1931
<
431,85 54,9
38.719
146,60
52,8
13.-17
1332,55
45,9
118.911
33,-
78,3
5818
26,90
73,1
5115
140,05
44,1

12.8111
69
53,1
14
5
/
1932 1933
z
IU
275,75
35,1
31.14/8
104,60
37,7
12-19
1181,30
40,6
135.18110
25,40
60,3
5816
22,20 56,2
5111
118,95
37,5

13.13110
64
49,2
17
13
1
1934
268,40
34,1
32.1114
97,25
35,0
11.1611
1603,50
55,2 194.11/11
25,55
60,6
62
1
–
21,-
53,1
51
1
–
129,80
40,9

15.14
1
11
62
47,7
18
1
/
8

1935
226,80
230,95
28,8
29,4
30.6
1
5 31.18/1
82,65
103,40
29,8
37,2
11.1/-
14.5/8
1723,15 1634,25
59,3
56,2
230.7/5
225.1415
25,-
24,70
59,3 58,6
66/11
6812
20,25
20,25
51,2 51,2
54/1
56/-
103,05
102,65
32,3

14.3(6 32,5

13.15/6 66
87
50,8 66,9
21
1
/4
2815
1

1936 1937
298,75
38,0
38.8(1
137,15
49,4 17.12(7
1592,-
54,8
204.12/8
28,40 67,4
73/-
22,40
56,7
57/7
116,55
.36,7

14.1917
65
50,0
201/
1i

488,55
62,1
54.813
208,95
75,3
23.5/6
2176,70 74,9
242.7110 41,30
98,0
91/11
47,10
119,2
10511
199,80
63,0

22.414
75
57,7
20
1
(s
Maart 1937
<«
638,40
81,2
71.916
292,95
105,5
32.161
–

2498,25
86,0
279.141-
36,15 85,8
811-
48,20
122,0
10811
289,65
91,3

32.818
77
59,2
20111′
April

,,
Mei
,
559,70
71,2 62.716
235,50 84,8
26.4110
2404,95 82,8
268.-!-
36,35 86,3
811-
54,25
137,3
120111
238,65
75,2

26.615
78
60,0
201
,,
Juni
iu
545,95 499,78 69,4
60.15
1
–
214,95
77,4
23.18
1
5
2256,45 77,6
251.2
1
–
36,40
86,4
81
1
–
59,65
150,9
132
1
9
209,35
66,0

23.5
1
11
76
58,5
20
5
/11
,,
Juli
510,10
63,6
64,9
55.1315
205,40
74,0
22.17/8
2245,10
77,3
250.216 36,35
86,3
811-
60,60
153,3
1351
–

194,55
61,3

21.1315 75
57,7
20
,,
Aug.

517,55 65,8 56.1113
57.6
1
–
213,70 205,25
77,0
23.13111
2365,20
81,4
262.5/
–

45,55
108,1
101/- 59,60
150,8
13216
205,75 64,8

22.13
1
6
75
57,7
20
Sept.

,
474,25
60,3
52.15/11
187,55
73,9
67,5
22.14/6
20.17/8
2388,50 2323,10
82,2
79,9
264.9/-
258.12/6
45,60
45,35
108,2 107,6
101/-
101/-
48,60
44,65
123,0 113,0
109/-
99/s’
215,35
191,80

67,9

23.16/8

60,4

21.7/1
75 74
57,7
19
7
/
8

Oct.

413,15 52,5
46.1111
164,80
59,4
18.7
1
8
2036,85
70,1
227.5
1
–

45,25
107,4
101
!-
42,30
107,0
9415
162,05
51,1

18.1
1
7
75

56,9
5
7,7
19
7
/s
20
Nov.

•
357,50
45,5
39.1319 150,10
54,1
16.1313
1726,80
59,4
191.141-
46,85
111,2
1041-
39,85
100,8
8815
143,20
45,1

15.17111
74
56,9
19
11
/1
Dec.

,,
362,70
46,1
40.712
144,90
52,2
16.216
1734,45
59,7
193.-!-
49,-
116,3
1091-
38,80
98,2
8614
139,-
43,8

15.915
70
53,8
18
5
(
Jan.

1938
367,75
46,8
40.1916
143,50
51,7
15.
1
9/9
1640,65
56,5
182.16
1
–
48,90
116,1
109
1
–

36,50
92,4
8114
134,05
42,2

14.1819
74
56,9
19
1
/
1

Febr.

•
Mrt.
”
353,70 45,0
39.8/9
137,35
49,5
15.6/3
1642,15
56,5
183.1/11
48,90
116,1
109/
–

33,45
84,6
74(6
128,85
40,6

14.7/4
75
57,7
20
3
/ii
Apr.
z
357,25 354,85
45,4
39.16
1
7
144,80
52,2
16.2/10
1649,65
56,8
.183.18/2
48,90
116,1
109/-
31,80
80,5
70
1
11
128,90
40,6

14.714
75
57,7
20
3
/1i
Mei
45,1
39.11/7
141,35
50,9
15.15/4
1536,80
52,9
17I.9(5
48,85
115,9
109/-
32,80
83,0
7312
124,75
39,3

13.1814
71
54,6
18/
31 Mei-8 Juni
D
328,80
312,60
41,8
39,8
36.12/9
127,8
46,0
14.4/11
1452,30
50,0
161.16
1
6
48,90
116,1
109
1
–
29,75
75,3
6614
113,50
35,8

1
2.12i6
70
53,8
163/4
8-14Juni1938
309,10
39,3
34
.1716
34.10/
–

122,45
120,40
44,1
43,4 13.13/2
13.8,9
1550,75 1543,35
53,4
53,1
173.-!-
I72.5/-
48,85 48,85
115,9 115,9
1091-
109/
–

26,90 28,55
68,1
72,2
60/-
63/9
112,35 111,45

35,4

12.10/8

35,1

12.819
71
71
54,6 54,6
19
18(1
14-21

,,

,,
310,80 39,5
34.1319
124,30
44,8
13.1716
1626,25
55,9
181.101-
48,85
115,9
1091-
28,80
72,9
6413
123,50
38.9

13.1518
70
53.8
18131i

1097
fim
1929

100).

479

• GE-
SLACIITE
RUNDEREN
(versch)
per 100 kg
totterdam

GE-
SLACHTE
VARKENS
(versch) oer 100 kg
kotterdam.

DEENSCH
BACON
middelgew. No. 1
Londen per cwt.

Herl.Ned.Ct.I Not.

BEVROREN
ARG. RUND-
VLEESCH
Londen per 8 lbs.
–
]Herl.Ned.Ct.1
Not.

–
CACAO G.F.
Accra per 50kg
c.i.f. Nederland

Herl.Ned.Ct. Not.

KOFFIE

–

Loco R’damjA’damr.
per
1
12 kg.

SUIKER
Witte krist.-
suiker loco Rotterdam! Amsterdam
per 10 kg.

THEE
N.-Ind.thee-
veilin

A’dam
Gem ava- en
:,sumatrathee
..per’/2 kg.

–

Robusta
1

Superior
Santos

1927
–
%
–
_7_
–
–
_7_
65,15
T
97,8
l0’7/6
2,73
%
92,2
sh.1
416
,
f
41,21
%
119,4
ii
68/-
46,87
5

95,5
54,10 91,4
f
19,125
%
119,6
cts.
82,75
%
109,2
101,3

1928
93,-
98,2
77,50
90,8
66,80
100,3
11015
3,03
102,4
51-
34,64
100,4
5713
49,62
5

101 1
63,48
107,3
15,85
99,1
75,25
99,3
102,2

1929
96,40
101,8
93,12
5

109,2 67,81
101,8
11212
3,12
105,4
512
27,70
80,2
61,0
45110
34111
50,75 32
103:4

65,2
59,90 38,10
101,2
64,4
13,-
9,60 81,3
60,0
69,25 60,75
91,4 80,2
84,7
72,1
1930
1931
108,-
88,-
114,0
92,9
72,90
48,-
85,5 56,3
57,19 35,72
85,9
53,6
9417
6316
2,97
2,44
100,3
82,4
4111
414
21,04
13,84
40,1
2417
25
., 50,9
27,10 45,8
8,-
50,0
42,50
56,1
53,3

1932
61,-
64,4
37,50
44,0
25,46
38,2
5817
1,70
57,4
3111
11,77
34,1
26,9
2711
2217
24 21,10
48,9 43,0
30,04 22,83
50,8
38,6
6,32
5

5,32
5

39,6 34,5
28,25
32,75
37,3 43,2
43,0 37,0
1933 1934
52,-
61,50
54,9
– 64,9
49,50
46,65
58,0 54,7
30,74 32,94 46,2 49,5
7417
8811
1,54
,42
52,0 48,0
319
3/9
1
/
9,30 8,15
23,6
21110
16,80
34,2
18,40
31,1
4,07
5

25,5
40 52,8
34,9

1935
48,125
‘50,8
51,62
5

60,5
32,-
48,1
8815
1,19
40,2
31313
8,15
23,6
2216
14,10
28,7
15,21
25,7 3,85
24,1
34,50
45,5
32,5

1936
53,42
5

56,4
48,60
57,0
36,37 54,6
9316
1,48
50,0
3/9’/
12,05
34,9
30/4
13,62
5

27,8
16,87
5

28,5 4,02
5

25,2
40
52,8
39,2

1937
71,275 75,3
61,85
72,5
42,27 63,5
94/1
1,90
64,2
4/3
17,35
50,3
38/8
16,62
5

33,9
22,37
5

37,8
6,22
5

38,9 53,50 70,6
53,8

Maart 1937
66,15
69,9
54,82
5

64,3
39,83
59,8
63,6
8912 9413
1,67
1,72
56,4
58,1
318
3
14
3110
23,-
20,83 66,7 60,3
5116 4615
18
17,87
5

36,7
36,4
23,80
23,375
40,2 39,5 6,10
6,12
5

38,1
38,3
55
54,25
72,6 71,6 53,7
54,4
April

,,
Mei
71 –
7
3:3
25

75,0
77,4
56,25
56,75
65,9
66,5
42,32
42,71
64,1
951-
1,90
64,2
4014
17,30
50,1
3816
17,50
35,7 23
38,9
6,07
5

38,0
55
72,6
53,8

luni
80,25
84,7
55,75
65,3
39,87
59,9
88110
2,04
68,9
41612
15,66
45,4
34111
17,50
35,7 23
38,9
6,52
5

40,8
50,50
66,7
52,7

)uli
78,45 82,8
60,85
71,3
42,63 64,0
9416
197
66,6
414
1
12
16,46
47,7
3616
17,50
35,7
23 38,9
6,57
5

41,1
55 72,6
55,1
,,
Aug. ,,
Sept.
77,87
72,42
5

82,2
76,5
67,87
5

69,20
79,6
81,1
46,32
46,17
69,6
69,3
102(6
102/10
2,13
1,96
72,0 66,2
4/8
1
/1
4/4
1
/2
17,61
15,97
51,0
46,3
391-
35/7
17
16,75
34,6
34,1
23
23
38,9 38,9 6,50 6,32
5

40,6 39,6 54,75
56
72,3
73,9 55,3
55,1

Oct.
69,97
5

73,7
70,20
82,3
43,70 65,6
9716
1,91
64,5
413
12,55
36,4
28/-
15,75
32,1
22,87
5

38,7 6,40 40,0
55,25
72,9
55,0

Nov.
68,17
5

72,0
72,37
5

84,8
40,77
61,2
9016
1,95
65,9
414
12,18
35,3
2711
13,50
27,5
20
33,8
6,42
5

40,2 53,75
71,0
52,2
,
Dec.

,,
68,95
72,8
72,15
84,6
43,23
64.9
9612
1,92
64,9 4/312
11,07
32,1 2418 13
26.5
17,25
29,2 6,40
40,0
47,75 63,0 51,0

Jan.

1938
70,82
5

74,8 70,37
5

82,5
43,54 65,4
97/-
1,96
66,2
414113

12,18
35,3
2712
13
26,5
16,10
27,2 6,17
5

38,6
51,25 67,7
51,1

Febr.

,,
70,25
74,2 68,75
80,6
43,95
45,87
66,0
68,9
981-
10212
2,08
1,90
70,3 64,2
412311
413
12,44
13,30
36,0
38,5
2719 2918
13
13
26,5
26,5
16
15,50
27,0
26,2
5,40
5,05 33,8 31,6
50,25
52,25
66,3
69,0
50,3
48,6
Mrt.

,,
Apr.
69,15
70,35
73,0
74,3
66,37
5

64,40
77,8
75,5
47,29
71,0
10516
1,88
63,5
412
11,68
33,8
2611
13
26,5
15
25,4
4,65
29,1
53,50
70,6
41,9
,,
1

Mei
71,50
75,5
62,-
72,7
46,22
69,4
103/-
1,92
64,9
4/3
1
/2
8,64
25,0
19/3
12,50
25,5
14
23,7
4,70 29,4
53,-
70,0
47,1
,,
h
Mei-8 Juni
72,-
76,0 61,50
72,1
43,95
66,0
981-
2,02 68,2
416
7,73
8,29
22,4 24,0
1713 1816
12,50 12,50
25,5 25,5
14
14
23,7 23,7
4,62
5

4,75
28,9 29,7
51,50 51,50
68,0
68,0
45,6 45,3
1
8-14 Juni

38
14-21

,,

–
70,-
70,-
73,9
1

73,9
60,.-
59,25
70,3
1

69,5
43,95
43,90
66,0 65,9
981- 981-
1,90
2,02 64,2 68,2
4/3
416
8,29
1

24,0
1816
12,50
25,5
14
23,7
4,75
29,7
49,50
65,3
45,3

GRENENHOUT
Zweedsch ongesort.
2
1
12 X 7 per standaard
ex opslagpl. Londen

VUREN- HOUT
basis 7″
f.o.b.
Zweden/FinI.
per standaard
van 4.672 M.

<0E-.
HUIDEN
GaaI,open kop
57-61 pond
– Veiling te Amsterdam

COPRA
Ned.-lnd.
. m. s.
per 100 kg
Amsterdam

GRONDNOTEN
Gepelde Coromandel,
per longton
c.i.t. Londen

HerI. Ned. Ct.

r

LIJNZAAD
La Plata
loco
Rotterdam
per 1000 kg.
1)

GOUD .
cash Londen
per ounce tine

Herl.Ned.Ct.I

Not.

cl

5.
0′
E

1
0
‘E

.E
0

o.5
‘5
00e

0
HerI. Ned. Ct.
1

Not.
r
r
i
–

T
r
7
7
T
T
/
1927
230,28
100,1
19.-!-
160,50
105,1
40,43
100,9
32,62
5

106,5
266,03
106,4
21.18/11
185,-
95,0
51,50
100,1
851-
105,3 104,4
124,1

1928
229,90
100,0
19.-/-
151,50
99,2
47,58
118,7
31,87
5

104,1
254,10
101,6
21/-
185,25
95,1
51,45
100,0
851-
102,0 100,2
94,6

1929
229,71
99,9
19.-!-
146,-
95,6
32,25
80,5
27,37
5

89,4
230,16
92,0
19.-/9
214,-
109,9
51,40
99,9
851-
92,1
95,4
84,5

1930
218,43 95,0
18.1/2
141,50
92,7
25,36
63,3
22,62
5

73,9..
175,55
70,2
14.1014
181,75
93,3
51,40
99,9
851-
69,6
75,1
60,0

1931
187,88
81,7
16.141-
110,75
72,5
18,65
46,5
15,37
5

50,2
136,69 54,7
12.2111
95,50
49,0
52,-
101,1
9215
47,6
54,6
44,1

1932
136,14
59,2
15.1314
69,-
45,2
11,15
27,8
13,-
42,4
130,52
52,2
15.-14
70,-
35,9
51,25
99,6
118/-
35,1
43,0
38,4

1933 136,48
59,3
16.1112
73,50
48,1
13,26
33,1
9,30 30,4
90,39
36,1
10.1914
75,50
38,8
51,35
99,8
12417
33,1
39,0
34,5

1934
134,02
58,3
17.1814
76,50
50,1
12,07
30,1
6,90 22,5
71,90 28,7
9.12/3
72,75
37,3
51,50
100,1
13718
31,6 37,3
36,5

1935
127,91
55,6
17.1314
59,50
39,0
12,54
31,3
9,15 29,9
104,26
41,7
14.8/-
67,25
34,5
51,50
100,1
14212
32,2 37,0
34,8
1936 139,98
60,9
17.19/10
78,25
51,3
15,40
38,4
11,90
38,9
113,49
45,4
14.1119
85,-
43,6
54,60
106,1
14014
39,0 42,2
40,7

1937
205,35
89,3
22.1712
132,25
86,6
23,35
58,2
15,22
5

49,7
127,81
51,1 14.418
110,50
56,8 63,20
122,8
14019
53,4 51,8
58,3

Maart 1937
201,84
87,8
22.121-
135,-
88,4
25,-
62,4
18,05
58,9
137,54
55,0
15.81-
106,75
54,8 63,60
123,6
14214
57,5
61,5
64,8

April
,,
208,79
90,8 23.51-
135,-
88,4
28,50
71,1
16,87
5

55,1
138,95
55,6
15.918
114,50
58,8 63,45
123,3
14115
59,3
30,4
63,6
Mei
211,29 91,9
23.10(-
137,-
89,7
26,25
65,5
14,95
48,8
127,60
51,0
14.41- 112,50
57,8 63,15
122,7
14018
56,7
60,2
58,2
Juni
211,01
91,8
23.101-
137,50
90,1
24,25
60,5
14,32
5

46,8
130,85
52,3
14.1117
110,50
56,7
63,10
122,6
140/74
54,8 59,0
56,1
Juli
,,
212,-
92,2
23.10!-
136,25
89,5

59,9
14,525
47,4
137,65
55,0
15.5/4
113,-
58,1
63,15
122,7
140/-
55,2 60,2
56,3

Aug.
,,
212,40
92,4
23.10/-
135,-
88,4

62,4
13,95
45,6
126,66
50,6
14-16
115,-
59,1
63,05
122,5
13917
53,7 59,2
55,3
Sept.
,,
211,08
91,8
23.101-
135,–
88,4
25,-
62,4
13,15
42,9
120,84
48,3
13.9/1
115,25
59,2 63,05
122,5
14014
52,4
51,9
55,3
Oct.
210,65
91,6 23.101-
135,-
88,4
23,-
57,4
13,50
44,1
121,70
48,7
13.1117
116,75
59,9
63,-
122,4
140164
50,4
56,1
51,2
,
Nov.
209,46
91,1
23.5/-
132,50
86,8

44,9
12,50
40,8
109,57
43,8 12.3/3
110,50
56,7
63,10
122,6
140114
47;1
53,2
46,7
,,
Dec.

,,
206,69
89,9
23.-!-
125,–
81,9
17,-
42,4
12,375
40,4
105,31
42,1
11.1415
109,75
56,3
62,85
122,2
139110
44,9
51,8
46,3

Jan.

1938
203,65
88,6
22.13/9
123,-
80,6

47,4
11,87
5

38,8
99.85
39,9
11.2(6
109,75
56,3
62,65
121,8
13917
44,4
51,9
44,7

Febr.
199,56
86,8
22.51-
122,50
80,2
17,-
42,4
10,95
35,8
95,86
38,3
10.13(9
108,-
55,5
62,70
121,9
139/9
43,4
51,0
44,3
,,
Mrt.
197,49
85,9
22.-/-
116,25
76,1
15,-
37,4
10,97
5

35,8
92,92
37,2
10.712
106,25
54,6
62,75
122,0
139111
41,8 49,9
43,2
,,
Apr.
197,23
85,8
22.-!-
110,-
72,0
14,50
36,2
10,62
5

34,7
90,22
36,1
10.1/3
101,75
52,3
62,65
121,8
13919
40,0 48,9
40,5
Mei
195,17
84,9
21.151-
105,50
69,1
14,50
36,2
10,42
5

34,0
91,54
36,6
10.41-
98,50
50,6
62,85
122,2
1401-4
39,4 47,8 39,2
,,
MeI-8 Juni
192,83
83,8
21.101-
102,50
67,1
14,50
36,2
9,75
31,8
90,76
36,3
10.216
92,50
47,5
63,-
122,4 140/7
38,3
46,7
39,1

-14 Juni
1
38
190,43
82,8
21.51-
102,50
67,1
14,50
36,2
9,87
5

32,2
92,40
36,9
10.6/3 94,50
48,5 62,95
122,4
140/64
38,1 46,8 39,9
-21 190,37
82,8
21.51-
102,50
67,1
14,50
36,2
9,62
5

31,4
91,84
36,7
10.51-
96,75
49,7
63,10
122,6
140110
38,9
47,0
40,5

STEENKOLEN
PETROLEUM
BENZINE
KALK- –
ZWAVELZURE
CEMENT
S T E EN E
N
–

binnenmuur buitenmuur
l
000
stüksl

Westf./Holl.
bunkerk. ollgez. Mid. Contin. Crude
33 t/m. 33.9
0
Bé s. g.
Gulf Exp. 64/66
0

per
SALPETER
franco schip
AMMONIAK
levering bil
5oton franco
–
f.o.b. R’dam/
te N.-York p. barrel U.S. gallon
Ned. per 100kg
franco schip
Ned. per 100kg
voorden wal
p 1000 stuksp.
Rood en

i
Klinkers en
0 0
5
.E2
A’dam per
1000kg.
bruto
Rotterdam
Boeregrauwi
Hardgrauw u
EE.
Herl.Ned.Ct.I
Not.
Herl.Ned.Ct.I
Not.

/
–
r

%
$
cts.
%
$ ets.

‘Y
T
11,25
103,1
3,21
103,6
1,28
37
128,0 14,86
11,48
102;6 11,44
102,5
18,-
99,0
13,65 104,3 16,50
88,4
105,1
105,2
10,10
92,5
2,99
97,1
1,20
24,85
85,9
9,98
11,48
102,6 11,08
99,3
18,-
99,0
13,60 104,0 19,50 104,5
88,5
99,0

11,40 104,4
3,06
99,4
1,23
24,90
86,1
10
10,60
94,8
10,96
98,2

1
18,55 102,0
12,-
91,7

107,1
98,5
95,9

11,35
104,0
2,76
89,6
1,11
21,90
75,7
8,81
9,84 88,0
10,55
94,5

I
18,55
102,0
II,-
84,1
19,-
101,8
83,3
17,1

10,05
92,1
1,42
46,1
0,57
12,38
42,8
4,98
8,61
77,0
7,73
69,3
16,55
91,0

76,4 15,50
83,0
61,9
55,4

73,3
2,01
65,3
0,81
11,99
41,5 4,83 6,15
55,0
4,20.
37,6
12,-
66,0
8,50 65,0
II,-
58,9
49,6
43,0

7,-
64,1
1,14
37,0
0,57
9,24 32,0 4,63
6,18
55,2 4,63
41,5

60,5
8,75 66,9
10,50
56,2
46,4
40,3

6,20 56,8
1,40
45,5 0,94 7,18
24,8
4,84
6,11
54,6
4,70
42,1
11,25
61,9
7,-
53,5 8,50 45,5
44,8 38,8

6,05
55,4
1,39 45,1
0,94
7,65
26,5 5,18
5,89
52;7
4,81 43,1
II,-
60,5
6,75 51,6 8,50
45,5
46,4 39,9

6,60 60,5
1,63
52,9
1,04
8,86
30,6
5,65
5,70
51,0
4,82 43,2
10,50
57,7
6,75
51,6 8,75
46,9 48,5
44,1

8,80
80,6
2,09
67,7
1,15 11,08
38,3
6,10
5,75 51,4 4,97
44,5
11,35
62,4
7,50 57,3 9,50 50,9 66,4
60,5

8,30
76,0
2,12
68,8
1,16
11,16
38,6
6,10
5,75
51,4
4,95
44,4
11,35
62,4
7,-
53,5
9,-
48,2
73,9
68,5
8,55
78,3
2,12
68,8
1,16
11,30
39,1
6,18
5,80
51,8
5,-
44,8
11,35
62,4
7,25
55;4
9,25 49,6
68,4
64,2

82,4
2,11
68,5
1,16 11,46
39,6
6,30
5,85
52,3
5,05
45,3
11,35
62,4 7,25
55,4 9,25 49,6
70,9
.64,4

9,-
82,4
2,1
1

68,5
1,16
11,48
39,7
6,31
5,85
52,3
5,05
45,3
11,35
62,4
7,25
55,4
9,25 49,6
69,8
63,0

9,-
82,4
2,11
68,5
1,16
11,58
40,0
6,38
5,60
50,1
4,80
43,0
11,35
62,4
7,45
56,9
9,50 50,9
70,3
63,4

9,-
82,4 2,10
68,0
1,16 11,57
40,0
6,38
5,70
51,0
4,90
43,9
11,35
62,4
7,45
56,9
9,50 50,9
68,2
61,8

9,-
82,4
2,11
68,5
1,16
11,56
40,0
6,38 5,75
51,4
4,95
44,4
11,35
62,4
7,45
56,9 9,50 50,9
65,6
59,6

8,95
82,0
2,10
68,0
1,16
11,25
38,9
6,22
5,80
51,8
5,-
44,8
11,35
62,4
8,25
63,1
9,75
52,2
62,1
56,8

9,-
82,4 2,09
67,7
1,16
10,49
36,3 5,82
5,85
52,3
5,05
45,3
11,35
62,4
8,25
63,1
9,75 52,2
59,0
53,9
9,35
85,6
2,09
67,7
1,16
9,60
33,2 5,34
5,95
53,2
5,15
46,1
11,35
62,4
8,25
63,1
9,75
52,2
58,5 52,3

9,90
90,7
2,08 67,4
116
1

9,34 32,3 5,20
6,05
54,1
5,25
47,0
12
,8
5
70,7
8,50 65,0
10,50
56,2
59,1
52,4
–

9,90
90,7
2,08
67,4
1,
,
16
1

9,10
31,5
5,09
6,10
54,5
5,30 47,5
12,85
70,7
8
$
0
65,0
10,50
56,2
58,0 51,4

9,90
90,7
2,09
67,7
1,16
9,
08

31,4
‘5,05
6,15 55,0
5,35
47,9
12,85
70,7
8,50
65,0
10,50
56,2
58,1
50,1

9,90
90,7
2,09
67,7
1,16
1

8,89 30,7 4,94
6,20
55,4
5,40
48,4
12,85
70,7
9,-
68,8

64,3
51,5
49,5
9,90
90,7
2,10
68,0
1,16
8,92
30,8
4,94
6,25
55,9
–
5,45
48,8
12,85
70,7
9,-
68,8
12,-
64,3
55,6
48,3

9,90 90,7 2,10
68,0
1,16
/

8,95
31,0
4,94
6,25
55,9 5,45
48,8
12,85
70,7
9,-
1

68,8
12,-
64,3
55,0
41,4

9,90 90,7
2,09 67,7
1,16
/

8,95
31,0 4,94
6,25
55,9 5,45
48,8
12,85
70,7
9,-
68,8
12,-
64,3 55,2
47,1

9,90
90,7 2,09
67,7
i
1,16
1

8,81
30,5
4,88
1

6,25
1

55,9
1
‘

5,45
1

48,8
1

12,85
1

70,7

1
9,-
68,8
112,-
1

64,3
55,8
1

48,1

480

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

22 Juni 1938

NEDERLANDSCHE BANK.
Verkorte Balans op 20 Juni 1938

Activa.
Binneni. Wis-(Hfdbk.
f

7.955.369,80
sels, Prom., Bijbnk.
,,

67.612,49
enz.in disc.
,
Ag.sch.
,,

431.488,94
f

8.454.471,23
Papier
o.
h. Buiteni. in disconto

Idem eigen portef.
f
5.400.000,-
Af:’Verkocht maar voor
de bk.nog niet afgel.

–

5.400.000,-
Beleeningen Hfdbk.
f
302.058.789 40
1
)
mci. vrech.
in rek -crt Bijbnk.
,,

4.491.990,65

op onerp: Ag.sch.
,,
21.884.024,30

( 328.434.804,35

Op Effecten enz. .
f
327.009.896,081)
Op Goederen en Ceel.
,,
1.424.908,27 328.434.804,351)
Voorschotten a. h. Rijk …………….
,,

–
Munt, Goud ……
f
112.887.535,-
Muntmat., Goud .. ,,1.368.332.910,83

[1.48 1.220.445,83
Munt, Zilver, enz.
,,
21.147.057,54
Muntmat., Zilver.. –
,,
1.502.367.503,37
1
)
Belegging van kapitaal, reserves en pen-
sioenfonds ……………………
,,

43.568.723,10
Gebouwen en Meub. der Bank . …….
,,

4.580.000,-
Diverse rekeningen …………. …..
,,

7.475.195,84
Staat d. Nederi. (Wetv.
27/51’32,
S.No. 221)
,,

8.905.871,61
Passiva.

f
1.909.186.569,50

Kapitaal ……………………….
f

20.000.000,-
Reservefonds …………………..
,,

4.860.787,51
Bijzondere reserve ………………
,,

7.102.179,67
Pensioenfonds ………………….
,,

11.876.596,85
Bankbiljetten in omloop …………..
,,
905.521.235,_
Bankassignatiën in omloop ……….
,,
14.119,01
Rek.-Cour.
f
Het Rijk
f
152.569.569,74
saldo’s: ‘1 Anderen
,,
806.886.247,04

959.455.816,78
Diverse rekeningen ………………

355.834,68

f
1.909.186.569,50

Beschikbaar metaalsaldo ……
……
f
756.323.207,23
Minder bedrag aan bankbiljetten in om-
loop dan waartoe de Bank gerechtigd is
,,
1.890.808.020,-
Schatkistpapier, rechtstreeks bij de Bank
ondergebracht ………………..
,,

–
Waarvan aan Nederlandscim-Indje
(Wet van 15 Maart 1933, Staatsbiad No. 99) ……..
f
65.883.125,-
Waarvan in het buitenland ………………………120.086.920,37

Voornaamste posten in duizenden guldens.

Goud

Andere Beschikb. Dek-
Data

Circulatle
opeischb. Metaal-
kings
Munt
Muntmat.

schulden
saldo perc.

20 Juni ’38 112888 J..368.333 905.521 959.460 756.323 80
13
,,
’38 112938 1.368.288 916.789 948.851 755.316 80

25 Juli ’14 65.703 96.410 310.437 6.198 43.521 54

Totaal
1
Schatkist-

–

Pajii7
Diverse
Data

bedrag promessen

e ee

op het

reke-

di.ernntn’.Q rp,’hf,l,,
n
ngen

nI,,,,1

BANK VAN ENGELAND.

1
Bankbilj.
1
Bankbilj.
L,Other
Securities
Data

MetaaLl

in

in
BankinglDisc,andl
1
circulatie
Departm.
1
Advances
Securities

15 Juni 1938 327.268 485.737

40.673
1
5.681
1
20.093
8
,,

1938
1
327.266 490.721

35.689

7.938

20.167
22 Juli 1914 40.164

29.317

33.633

Other Deposits
J
1
Dek-
Data

Gov,

Public
1
Sec.

Depos. Bankers
A Other
Reservel kings
t

1
peTe.
1)
1Jiij’38 114.401

11.556
1
109.062 43.246
1
41.5291 25,3
8

’38 111.421 11.732 111.110 35.425 36.5451 23,0
22 Juli ’14
1
11.005 14.736

42.185

29.297J 52
i) Verhouding tusschen Reserve en Deposits.

BANK VAN FRANKRIJK.

1
Te goed Wis-
Waarv.I Belee- R

Data

Goud
ZilverI
in
het
voorschot
Ibuitenl.l sels.

ningen

Staat
buitenl
9Juni’38
1
55.808
1
418v
‘
19
1

8.687
7771
4.359
1
3.200
2

,,

‘38155.808
4l7j
20
8.407
7781
3.895
3.200
23 Juli’
14
1
4.104
1
640
–
1.541
8
1
769
–

Bonsv.d.I
Diver-
1
1
Rekg.
t
Courant
Data
zelfst.
anort.
k.
sen’)
Circulatie
Staat
1
Zelfst.
1
Parti-
Iamort.k.1
culieren
9Juni’381

5.575
1

2.767 100.235
1

868
1

2.596
1
15.467
2

,,

‘381

5.575 2.960 101.078 464 2.563
114.320
23 Juli ‘141

–
i

–

1
5.912
401
–
1

943
‘)Slultpost activa.

DUITSCHE RIJKSRANK. Daarvan
Deviezen
Andere
Data
Goud
bij bui-
als goud-
wissels
Belee-
tent.
circ.
1
dekking
en
ningen
banken
1)
geldende
cheques

15 Juni 1938
70,8
20
2
3
5,7
5.382,9
64,7
7

,,

1938 70,8
20,3
5,6
5.765,9
54,3
30
Juli

1914
1.356,9
–
–
750,9
50,2

Data
Effec-
Diverse
Circu-
Rekg.-
Diverse
ten
Activai)
latie
Crt.
Passiva

15 Juni 1938
545,2
1.170,1
1

5.845,0
1.009,9
1

252,2
7

,,

1938
544,6
1.269,6 6.145,1 1.110,4
1
244,7
30
Juli

1914
330,8 200,4

1
1.890,9

1
944-
40,0
-,

UCI4SL.) w.u. zentenoanKscnelne i, 1juni, resp.
23,
15 mill.

NATIONALE BANK VAN BELGIE (in Belga’e).

Goud

‘

in.
10 Z

Rekg.

st
0L

_
Data

–
1938 l’

0
0

c1-

0.0

L
.5

16/6..12.7771 531 7421 4641501228
74

lTÜ ii275
9/6 . .12.7371 51

7421 4901 94 115022814.141 11 254
•
FEDERAL RESERVE BANKS.

Goudvoorraad
Wissels

,,Other

In
her-
1
In de
Data

Totaal
1
Goj.

cash
2)

disc. v. d.
1

open
member
1
markt
bedrag

ci5en’)

banks 1 gekocht

8
Juni’38! 10.647,0 110.637,4 1 397,8

1

8,6 1

0,5

’38’ 10.647,1 1 10.638,9

389,4

1

8,4 1

0,5

1
Goüd-
1
Aloem.
Belegd

Totaal
Gestort
1 Dek-
1
IYek-
Data

1 US
G’v.

incircu-

‘

Kapitaal
1
kings-
1
kings-
___________

1
perc.’)
1
perc.
4
)

8Juni’381 2.564,01 4.135,8 19.251,4 1 133,6

82,5 1

–
1
,,
‘
38
1 2.564,0 4.157,2 1
9.230,8
1
133,6
1 82,4

–
Deze certificaten werden door,de Schatkist aan de Reserve Banken
gegeven voor de overname van het-goud, toen de $ op 31Jan. ’34 van
100 op 59.06 cents werd gedevalueerd.
,Other Cash” does not includë Federal Reserve Notes or a Bank’s
own Federal Reserve
bank
notes.
Verhouding totalen goudvoorraad tegenover opelschbare schulden: F. R. Notes en netto deposito.
4)
Verhouding totalen voorraad muntmaterlaal en wettig betaalmiddel tegenover idem.

PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ HET FED. RES. STELSEL.

Data
Aantal
1

Dis-
contos
1 1

Beleg-
de
Totaal
1
Waarvan
leenlng.
en
1
gingen
R.
depo-
1

time beleen.
1
1
banks
sito’s
1
deposits

1Juni’381
1
1

8.334

I
12.202

I
6.252

I
26.485
1

5.216
25 Mei ‘
38
!
8.345

1
12.252

1
6.230

1
26.457

1
5.212

Engrand zijn in
de betroflendo valuta.

20 Juni 1938

8.454

–
328.435

5.400

7.475
13

,,

1938

8.501

–

329.952

5.400

7.337

25 Juli

1914

67.947

–

61.686

20.188

509
‘)Onder de activa.

JAVASCHE BANK.
Andere
Beschikl
Data
Goud
Zilver
Circulatle
opeischb.
met aal-
schulden
saldo

38 Juni’38
111
)
13.180
186.780
62.580 36.436
11

,,

’38
2
)
136.040
190.320
59.930 35.940

14 Mei 1938
116.574
1

18.647
189.237
62.742
34.430
7

,,

1938
116,574

20.140
190.951
62.647
35.275

25Juli1914
22.057

31.907
110.172 12.634
4.842

Wissels,
verse
Dek-
Data
buiten
Dis-
Belee-
,.,

reke-
kings-
N.-Ind.
conto’s
ningen
n ngen,
percen-
____________
betaalb.
lage

18 Juni’38
2
)
2.960
7550
47.320
55
11

,,

’38
2
)
2.490
75.400
50.940
54

14 Mei1938
1.678
54.241
54
13.775
506
7

,,

1938 1.648 13.748
50.311
52.901
54

25 Juli1914
6.395 7.259.
75.541
2.228
44
1)
Sluitpoat activa.
2)
Cijfers
telegrafisch
ontvangen.