12 SEPTEMBER 1917
1
Ec
‘onomisch-Statistische
Derichten
ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID. FINANCIËN EN VERKEER
UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMÎSCHE GESCHRIFTEN
2E JIRGANG
WOENSDAG 12
SEPTEMBER 1917
– No.89
INHOUD
alz.
BRITSCHE HANDELSBERICHTENDIENST ……………… ..675
De Katoenvoorziening in Engeland ………………..
676
Vijftig Millioen voor de Broodvoorziening…………..
678
De Duitsch-Zwitsersche Econoniische Overeenkomst ……
679
AANTEEKENINGEN:
Becijfering crisisuitgaven tot 1 Aug.
1917 …………679
De Canadeesche spoorwegen ………………….
879
Japan in Britsch-Indië……………………….
680
Havre in den oorlog ……………………….
680
INGEZONDEN
STUKKEN:
Aardappelen-Distributie ………………………680
REGEERINGSMAATREGELEN OP HANDBLSGEBIED …………681
MAANDCIJFERS:
Ontvangsten van Spoor- en Tramwegmaatschappijen
Juni
1917 ………………………………681
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN ………………682—.690
Geldkoersn.
Effectenbeurzen. Wisselkoersen.
Goederenhandel.
Bankstaten.
Verkeerswezen.
INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE
GESCHRiFTEN
WEEKBLAD ECONOMISCH-STATI$TLWHE BERICHTEN
Het secrdariaat van het weekblad is gevestigd te
Rotterdam, Pieter de Hooghweg 153, telefoon no. 3000.
Telegramadres: Economisch Instituut.
Bijdragen en mededeelingen, den inhoud betref-
fende, gelieve men te zenden aan het secretariaat.
Abortnementsprijs voor het weekblad franco p. p.
in Nederland, f 10,—, buitenland en ko,loniën f
1e,-
per jaar. Losse nummers 25 cents.
Leden en donateurs van het Instituut ontvangen het
weekblad gratis.
–
De verdere publicaties van het Instituut uitgaande
ontvangen de abon.né’s, leden en donateurs kosteloos,
voor zoover daarômtrent niet anders wordt beslist.
Mededeelin gen betreffende abonnementen en adver-
tentiën richte men tot Nijgh & van Ditmar’s Uitgevers-
Maatschappij, Rotterdam, Amsterdam, Den Haag.
Advertentiën f 0,35 per regel. Plaatsing bij abonne-
ment volgens tarief.
Mr. H. L. DRUCKER. t
Met Mr. H. L. Drucker ziet de Raad van Beheer
van het Instituut voor Economische Geschriften, nog
voor het eerste jaar van zijn bestaan voltooid
is,
een
iler leden uit zijn midden heengaan. In zijn hoedanig-
heid tevens van president-curator der instelling,
waarmede de dagelijksche arbeid van het Instituut in
nauw verband staat, kwam Mr. Drucker in dubbel
opzicht met ons pogen in aanraking en hebben wij .bij
herhaling’ de bewijzen van zijn warme belangstelling
mogen ondervinden. Ook voor het Instituut is zijn
heengaan een gevoelig verlies.
11 SEPTEMBER 1917.
De Nederlandsche geidmarkt verkeert in de laatste
maanden in een bijzonderen regelmatigeii toestand.
Maandswisseling noch groote stortingen op leeningen
of wat ook, dat anders invloed heeft en bijzondere
eischen stelt aan de maikt, kunnen nu het evenwicht
verbreken of de koersen beduidend doen aantrekken.
Ook weder deze berichtsweèk bleef de toestand onver-
anderd, hoewel gisteren de eerste dag was voor
storting op de nieuwe Nederlandsch-Indische leeniug
en de maandswiseling nauwelijks gepasseerd was. De
rente van particulier, disconto noteerde 2 á 1
7
/8-pOt.;
de prolongatie-rente 24 of 2p0t, terwijl er de laat-
ste twee dagen in het geheel geen noteering kon tot
stand komen.
*
Evenals de vorige week was ook deze week de be-
langstelling op de . wisselmarkt weder hoofdzakelijk
gevestigd op de koersen voor Rusland en Zwitserland.
De daling van den Roebelkoers hield aan en begint
op een debâcle te gelijken. Koers-heden ongeveer 33,
of nog slechte circa een vierde van de ospronkelijke
waarde.
De Zwitsersche koers was buitengewoon onregel-
matig. De daling der vorige week maakte aanvankelijk
nog sterke voortgang, zoodat Donderdagochtend tot
48,50 kou afgedaan worden. Hiermede was weder
ongeveer het nbrmale peil bereikt. Plotseling trad
echter een onkeer in en onder hevige schommelingen
steeg de koers weder sterk, zoodat heden 50,90 werd
genoteerd. *
In de Vereenigde Staten wordt de invloed van den
oorlogstoestand op de geidmarkt reeds sterk gevoeld
en de toevloeiing van goud voor rekening der Entente
heeft voor de groote onttrekkingen plaats gemaakt.
Deze week bereikte ons het b&richt, dat de uitvoer
van goud naar den vreemde voorloopig verboden is en
voor het vervolg alleen onder bijzondere vergunning
van de regeering zal kunnen geschieden. De stem-
ming op de geidmarkt was herhaldeljk zeer vast.
Oall-money noteerde meermalen 5V2 á 6 pOt., hetgeen
in aanmerking genomen de veel grootere elasticiteit
van het tegenwoordig banksysteem buitengewoon
hoog is.
BRITSCHE HANDELSBERICHTENDIENST.
Herhaaldelijk iser in pers en Kamer geklaagd over
de gebrekkige wijze, waarop onze dienst van handels-
inlichtingen was ingericht, hetgeen natuurlijk nauw
samen hing met de organisatie van ons cousulaats-
wezen.
Het publiceeren der ,,Handelsberichteu” was een
o f f i c i e e 1 e stap in de goede richting – hoewel
die berichten nog lang niet zoo goed en zoo wijd ver-
676
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
12 September 1917
spreid worden als Eet geval wel behoorde te wezen.
Verder is door p a r t i c u 1 i ei’ e publicaties, door
bladen en circulaires eveneens goed werk gedaan,
doch een regeling, die alomvattend-goed ware te noe-
men, is nog niet bereikt.
De klacht zelf was volstrekt niet tot Nederland be-
perkt. Ook in Groot-Britannië werd zij vernomen. In
weerwil van – of misschien juist door den oorlog,
heeft men zich rekenschap gegeven van het feit, hoe-
veel er aan den handelsinlichtingendienst haperde en
– welken grooten voorsprong deze gebrekkige inrichting
verschafte aan een beter toegerusten concurrent.
Ook in Engeland lag de fout in hoofdzaak bij het
consulaats.wezen, waarvan het systeem – in weerwil
van de vele gebreken, die aan de uitvoering kleven –
toch voor ons land alle aandach-t verdient. Er beston-
den n.l. in Engeland tot dusverre drie groepen van
beroepsconsuls: t.w.
10
die in algemeenen dienst, 2° die,
bestemd om op te treden in het Verre-Oosten en
30
die, welke in het
Nabije-Oosten
hun toekomstige werk-
kring zouden vinden. De laatste groep was bestemd
voor ce turksehe landen, Perzië, Griekenland, Egypte
en Marokko. De tweede voor China, Tapan en Siam,
terwijl de eerste (met eenige kleine uitzonderingen)
voor alle andere posten benoembaar was.
De eerste opleiding bestond voor a.s. consuls in het
Nabije-Oosten in een twee-jarige studie in Cambridge,
waarna
zij,
als leerling-tolk, nog twee jaren in Con-
stantinopel doorbrachten. Die voor het Verre-Oosten
hadden alleen de tolk-opleiding,
terwijl
de algemeene
groep alleen een stage van eenige maanden in het
Foreign Office meemaakte en een korten tijd op de
afdeeling ,,Handelsinlichtingen” van den Board of
Trade werkzaam was, alwa’ar de aspiranten, volgens
een beweren in The Times ,meer de menschen in
den weg liepen, dan iets leerden”
.
. Eerst in 1914 werd
bovendien, v66r de benoeming, een stage in een bui-
tenlandsch consulaat als voorwaarde gesteld. Dit systeem heeft natuurlijk – als systeem – zeer veel
voor, mits liet goed wordt toegepast en de opleiding
in overeenstemming is met de toekomstige werkzaam-
heid. In Engeland lette men voornamelijk op de ge-
breken, die (door toedoen der bureaucratie)
wai
:
en
ontstaan. Zooals bijv. de feiten, dat een consul in
Roemenië bij ,,Alg. Dienst” béhoorde en een consul
in Servië of Bulgarije bij ,,Levant-dienst”, of dat een
vice-ionsul in Alg. Dienst van Washington naar
Tahiti of San Domingo kon worden verplaatst.
De tolkexamens voor den Levant-dienst waren verre
v.n gemakkelijk. Zij omvatten fransch, duitsch,
italiaansch, spaansch om niede te beginnen. Daarop
volgden de oostersche talen, waarmede de dienst hun
in aanraking zou brengen. Voor den Alg. Dienst werd
echter alleen fransch vereischt (plus ietwat russisch)
en
of
duitsch
of
spaansch. Van de andere talen was,
geen sprake. Die waren facultatief en een benoeming
of verplaatsing hing volstrekt niet af van de talen-kennis, die voor de betreffende post noodig of ge-
wenscht zou
zijn.
Niet eens met de (subsidiaire) ken-
nis van duitsch of spaansch werd rekening gehouden.
Een volgend bezwaar was de herhaalde overplaatsing,
waardôor een post bijna nooit z66 goed bezet was als
met het oog op de beschikbare krachten
mogelijk
ge-
weest ware.
Naast deze beroepsconsulaire ambtenaren stonden
de honoraire ambtenaren, die, hetzij zelfstandig of als
beambte optredend, niet op de betaalsrol van het
Departement vöorkomen, doch — evenals bij ons –
bureaugeld enz. genieten, of in betaling van den be-
roepsconsul staan, hoewel zij – zoo noodig – dezen
moesten vervangen en die dikwijls, door hun plaatse-
jijke kennis, feitelijk het werk deden, waartoe de
nieuwbenoemde functionaris, die de taal niet machtig
was, geen kans zag. –
In dit systeem is nu een ingrijpende verandering
gebracht. Men heeft blijkens een mededeeling van
Lord Robert Cecil in de Handelscommissie van het
Lagerhuis op 28 Aug. j.l. besloten de geheele Handels-
dienst te onttrekken aan de ,,red tape” ‘van het
Foreign Office alléén, en den Board of Trade een
grooter aandeel toe -te kennen in deze werkzaamheden.
Er is een nieuwe dienst geschapen (,,Commercial
Intelligence Department”), waarvan de leider de dub-
bele functie zal bekleeden van ,,parlementair secre-
taris van den Board of Trade” en tevens van ,,parle-
mentair onder-secretaris van hetForeign. Office”. De
belangen van beide Departementen
zijn
dus in zijn
hand vereenigd en daardoor -heeft Engeland eindelijk
een soort ,,Ministerie van Handel” verkregen.
Onder dezen dienst komen voortaan de. handels-
attachés, het consulaatwezen, de commissarissen van
handel en verkeer, de afdeeling Handel van Buiten-
landsche’ Zaken enz.
Een andere maatregel, die het gevolg is van dit
nieuwe instituut en die hier te lande sporadisch,
-helaas niet als systeem voorkomt, is deze. Alle consuls
komen op geregelde tijden (na 4 jaren dienst op één
post), naar Engeland. terug om daar vva
voce
handel
en industrie in te lichten en tevens zelf alle raadge-
vingen, vingerwijzingen en wenschen in ontvangst te
nemen van interessenten, die belang hebben
bij
land
of streek, waar de consulaire ambtenaar werkzaam is.
Speciaal van deze laatstgenoemde maatregel heeft de
britsche staatscommissie
ad hoc
groote verwachtingen,
daar op die manier ,,de tweedehandsinlichtingen in
(door ambtenarij) levenloos gemaakten
–
vorm” ver-
meden worden.
Waar het ook voor ons land zoo noodig zal zijn,
liefst nog v66r het eind van den oorlog, te weten,
hoe de toestanden, de nooden, de wenschen in andere
landen zijn en in hoeverre Nederlandsche onderne-
mingsgeest in de bestaande behoeften, -industrieel en
commercieel zou kunnen voorzien, lijkt het schrijver
dezes gewenscht deze britsche hervorming ter sprake
te brengen. J. H. A.
Den Haag.
[Naast de uiteenzetting van den geachten inzender,
ware, wat Nederland betreft, in herinnering te bren-gen, dat de Regeering in beginsel reeds maatregelen
heeft getroffen ten einde den dienst van economische
voorlichting in het buitenland uit te breiden, welke
maatregelen bevestiging vonden in de begrooting voor
het jaar 1917, waarbij een bedrag van
f
50.000 voor
dit doeleinde gevoteerd is. Bovendien is voor enkele.
dagen mededeeling gedaan van het voornemen der
Regeering, om over te gaan tot reorganisatie van de
afdeeling Handel, een reorganisatie, die stellig ook
aan het door den geachten inzender besproken vraag-
stuk niet zal voorbijgaan.
– Te meer beteekenis• krijgt hierdoor de door den
inzender medegedeelde oplossing, die men in Enge-
land heeft weten te vinden voor het euvel, dat de
regeeringsbemoeiing op dit stuk verdeeld is over twee
verschillende Departementen, iets, wat noodwendig
belemmerend moet werken. –
Overigens zij nog aangeteekend, dat ons consulair
reglement wel eene voorziening bevat, welke ten doel
heeft de consulaire ambtenaren geregeld in het
vaderland voeling te doen houden met de belangheb-
benden (art. 22.ad 2, K.B. 1 Maart 1911). Echter zij
toegegeven, dat de practische uitvoering voor verbe-
tering vatbaar is.]
DE KATOENVOORZIENING IN ENGELAND.
In een vorig nummer – 25 Juli pag. 548 –
hebben wij de oprichting en het doel van de Baard of
Control voor de Engelsche Katoenindustrie bespro-
ken. Dit doel was hoofdzakelijk twee]edig en wel:
le. beperking van de speculatie in katoen en de
daaruit ontstane opdrijving van prijzen;
2e. vermeerdering van den katoeinvoer en billijke
verdeeling van de beschikbare hoeveelheden over de
industrie, zoo noodig door bedrijfsinkrimping.
Het eerste doel heeft men trachten
to
bereiken door
12 September 1917
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
677
de termijnnoteeringen officiëel vast te stellen en
alleen, bona:fide zaken toe te laten. De wilde fluctua-ties hebben dan ook vrijwel opgehouden en prijzen in
Liverpool zijn niet verder gestegen.
De Engelsche spinners klagen echter wel, dat zij,
voor actueele katoen steeds meer moeten betalen en dat niettegenstaande de daling van de termijnnotee-
ringen de premies voor voorradige katoen van goede
kwaliteit (points on) zoo zijn gestegen, dat zij nu
nog meer moeten betalen dan v66r de instelling van
cle Board of Control. Zulks is zeker wel te begrijpen;
daar deze premies steeds zeer sterk vai’ieeren met de
verhouding tusschen vraag en aanbod. Waar nu de
voorraden te Liverpool nog steeds afnemen (de
beschikbare voorraad Amerikaansche katoen op
17 Augustus j.l. bedroeg 141.880 balen tegen 522.280
bâlen op 17 Augustus 1916) is het geen wonder, dat
naar het nog onverkochte gedeelte steeds meer vraag ontstaat en de prijs daarvan steeds hooger wordt. Dit
zal alleen veranderen, zoodra meer katoen beschik-,
baar is, en er dus weer concurrentie komt tusschen de
verschillende importeurs.
Wij komen nu tot het tweede doel; verrneerderin
van den invoer. De Engelsche Regeering schijnt cle
industrie tegemoet te zijn gekomen door het beschik-
baar stellen van meer scheepsruimte, doch dit is alleen
voldoende als de importeurs op êerî loonende basis
‘kunnen importeeren. Dit schijnt nu zeer moeilijk te
zijn, omdat men zich op de termijnmarkt te Liverpool
niet mag dekken. In Augustus/October 1914 was
wé]
iswaar deze termijnmarkt geheel gesloten, doch
toen kon men katoen in Liverpool importeeren tegen’
circa 5 pence per lb. cif. en op een dergelijke lage
prijs bestond er niet zooveel bezwaar
bij
importeurs
om katoen voor eigen rekening in te voeren. Thans is,
de prijs te Liverpool circa 20 pence per lb., waarvan
5 á 6 pence uit zeevracht en assurantie bestaat, twee
factoren, die zeer wisselvallig zijn, vooral als er
misschien spoedig vrede zou komen. Waar een prijs-
verschil van 1 d. per lb. circa £ 2.000, per 1000 balen
bedraagt, kan men zeer goed billijken, dat importeurs op deze gevaarlijke hooge basis liever niet voor eigen
risico importeeren, en er op blijven aandringen de
restricties voor termijuzaken nog verder te verzachten.
Het schijnt dan ook een feit te zijn, dat de beschik-
bare scheepsruimte niet steeds is opgenomen en de
Board of Control heeft er reeds eenige malen op
gewezen, dat zij nog over laadruimte in Amerilca
beschilcte. Aan de importmoeiiijkheid ware eenigszins
tegemoet te komen, indien elke spinner bij een verkoop
van garens direct een daarmede overeenkomende
hoeveellidid katoen in Amerika kocht. Dit is echter
weer lastig, doordat dezelfde spinnerij dikwijls geheel
uiteenioopende kwaliteiten gebruikt en de spinners
zelf natuurlijk niet over een goed geoutilleerde’
inkooporganisatie beschikken, zooals deze bij de importeurs -in Liverpool bestaat. Dooi’ meerdere
samenwerking tusschen spinners en importeurs ware
echter op dit gebied, zelfs zonder termijnmarkt nog
wel wat te bereiken.
Nu echterde voorraden van ruwe katoen in Enge-
land zoô belangrijk zijn verminderd, is bedrjfsin-
krimping van de katoenindustrie niet langer te ver-
mijden. Aanvankelijk schijnt men de werktijd valt
55Y2 op 40 uur per week te hebben willen ‘brengen,
doch de arbeidersorganisaties waren daartoe alleen
genegen, indien het weekloon op het oude niveau zou
worden gehandhaafd. Dit werd door de werkgevers
geweigerd, terwijl de Regeering evenmin genegen was
zelf’ de ontstane loonderving bij te passen. Men
heeft toen getracht hetzelfde te bereiken, dooi’
een gedeelte der fabrieken geheel of alle fabrieken
gedeeltelijk stil te zetten en had deze oplossing dan
tevens het voordeel, dat er weer meer mannen beschik-
baar zouden komeü voor het leger.
Ten slotte is, men daartoe dan ook’ gekomen en heeft
men de voorkeur gegeven’ aan een algemeene bedrjfs-
inkrimping in de spinnerijen. Deze regeling, die op
10 Augustus j.l. is gepubliceerd, bevat de grondbe-
paling, dat vanaf 3 September 1917
1)
in alle katoen-
en afval-spinnerjen 40 pCt. der machines moet wor-
den stilgezet en dus hun productie vanaf dien datum
wordt beperkt tot 60 pOt. der normaal-productie.
Uitzonderingen worden gemaakt voor de spinners,
clie Egyptische en Sea-Island katoen gebruiken en die
met een grootere capaciteit dan 60 pOt. mogen werken,
mits tegen betaling aan de Board of Control van een
zeker bedrag per spindel per week, hetwelk al’s volgt
w’crdt berekend naar de grootte van hun spinnerjen:
bij een
voor
– voor
productie van
mulespindles
ringspindles
60
0/_
70 %
118 d.
3118
d.
70
0/_
80
01′
1/4 d.
318
d.
80
0/_
90
O/
318 d.
9118
d.
90 01_100
010
Vi
d.
1
14
d.
De spinners, die Amerikaansche katoen en alle
andere soorten, (behalve Egyptische en Sea-Islaud
katoen) dus ook afval gebruiken, kunnen licences
ontvangen om tot 70 pOt. van hun productie te wer-
ken, mits zij per week voor mulespindles d. en voor
ringspindles
3
/16
d. per spindle voor de geheele capaci-
teit van hun fabrieken betalen, terwijl de spinners,
die met regeeringsorders bezet zijn, nog langer mogen
werken, mits zij dezelfde bijdrage betalen als de
spinners van Egyptische garens.
Eveneens moeten de weverjen vanaf 3 September
1)
hun productie inkrimpen, zoodat binnen vier weken
na dien datum minstens 40 pCt. van hunne weef-
touwen stilstaat. Zij zullen echter een grooter aantal
weeftouwen mogen laten loopen mits tegen betaling
van een bedrag van 216 per week voor elk weeftouw
beneden de 72″ breedte en van 51- per week voor elk
weeftouw broeder dan 72″.
Deze extra bijdragen van de industrie, die naar
schatting pl.m. £ 60.000 per week zullen bedragen, za]
de Board of Control hoofdzakelijk bestemmen voor:
le. aanvulling van de vakvereenigingsfondsen, om-
dat deze hun uitkeeringen aan werklooze textielarbei-
ders zullen zien toenemen;
2e. directe uitkeeringen aan de werklooze textiel-
arbéiders waar zulks noodig zal blijken.
In een groot aantal katoenfabrieken stond reeds
sedert geruimen tijd een gedeelte der machines stil,
hoofdzakelijk omdat zoowel de recruteering als de
munitiefabrieken, waarin zeer hooge bonen worden
verdiend, een groot aantal arbeiders aan de textiel-
industrie hadden onttrokken. Men hoopt nu .een meer
geregelde stopzetting van de industrie te krijgen,
waardoor aan de eene kant grondstoffen worden
gespaard en tevens middelen worden gevonden om de
arbeiders, die nog werkeloos mochten worden schade- –
loos te kunnen stellen. Deze bijdragen zullen hoofd-
zakelijk worden betaald door de fijnspinnerjen, die
voor hun fijne garens betrekkelijk weinig katoen ge-
bruiken en verder door de spinnerijen die voor
regeeringsorders werken en daarop zeker wel een
voldoende marge zullen maken, hetwelk trouwens
met de fijnspinners ook wel het geval is.
Over het algemeen schijnt de regeling nogal tot
tevredenheid zoowel van werkgevers als van arbeiders
te zijn, hoewel natuurlijk nog afgewacht moet worden
boe deze in de practijk zal blijken te werken. Voor-
loopig is deze voor drie maanden vastgesteld en hoopt
men dan weer voldoende katoen in Liverpool te heb-
ben, De Shipping Controller schijnt werkelijk meer
scheepsruimte voor katoen beschikbaar te hebben
gesteld, zoodat thans flinke partijen van Amerika
zeilende zijn en men algemeen verwacht, dat voor-
raden in Liverpool niet verder zullen verminderen,
doch reeds tegen einde September een vermeerdering
aanwijzen.
Ook hebben de vakvereenigingen zich met de rege-
ling accoord verklaard en zijn deze zelfs bereid
1)
[Sedert verluidt uit Londen als datum van invoering
10 dezer.]
678
‘
.
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
12
September’S 1917
geweest om hunne aanvragen voor een algemeene
loonsverhooging voorloopig in te trekken. Zij zullen
daartegenover schadeloos worden gesteld door een uit-
keering van een gedeelte der wekelijksche bijdragen,
die de Board of Control zal ontvangen, waardoor
verdere uitputting der vakvereenigingsfondsen wordt
voorkomen. Men kan dan ook wel zeggen’, dat de
regeling minder drastisch is uitgevallen, dan de,
industrie oorspronkelijk had gevreesd en dat men
algemeen verwacht, dat deze in de practijk niet meer
moeilijkheden en onbilljkheden zal blijken te veroor-
zaken, dan met elke distributie-regeling uit den aard
der zaak nu eenmaal niet te vermijden zijn.
J.G.
VIJFTIG MILLIOEN VOOR DE BROOD-
VOORZIENING..
Een medewerker schrijft:
De kosten der distributie bezitten den phenome-
nalen groei van eene Amerikaansche stad. Gisteren was
er een woestijn, vandaag een huis, morgen een wijk,
overmorgen een metropool. Net
op dezelfde manier
gaat het met onze uitgaven voor de levensmiddelen-
voorziening. Deze vingen aan met een poging om aan
behoeftigen brood beneden kostprijs te verstrekken.
Hetpian vond geen genade in de oogen der gemeente-
besturen en werd veivangen door een verstrekking
van brood aan iedereen tegen verlaagden prijs. Een
crediet er voor was nauwelijks aangevraagd, of er
volgde een nieuwe aanvrage tot verhoogd bedrag, om
ook andere levensmiddelen goedkoop te kunnen
leveren.
V6or beide credietaanvragen behandeld konden
worden, kwam het ontwerp-Distributiewet, dat nog
– breeder vergezichten opende. De rem tegen al te felle
opdrjvende kosten: de welstandsgrens, moet op aan-
dringen van de Kamer. vervallen. Daarop volgde de
raming voor de uitgaven der distributie over het
thans loopende jaar: volle tachtig millioen. Ook nu
nog was er matiging, want naast een aantal goederen,-
wier verstrekking uitgaven voor het Rijk met zich
bracht, waren er een reeks, die goedkoop konden blij-
ven, omdat de export de gelden, voor de voorziening
benoodigd, opbracht. Maar met het stijgen der pro-ductiekosten en de inkrimping van den export wer-
den de verhoudingen voor den uitvoer steeds ongun-
stiger,. en in tal van gevallen zal voortaan het Rijk
moeten betalen, wat tot dusver door den export be-
taald is. Er is dan ook geen denken aan, dat we het
volgend jaar zullen rondkomen met het dubbele van
‘het bedrag, dat men aanvankelijk voor dit jaar
meende noodig te hebben.
Zoo wonderbaarlijk is de groei der kosten, dat fac-
toren, die bestemd schijnen beperking in de uitgaven
te brengen, op hun beurt weer aanleiding vormen tot
nieuwe verhooging. Niets scheen méer de zuinigheid
in de hand te kunnen werken dan de rantsoeneering,
of liever: dan de inkrimping van de rantsoeneering.
Een verlenging van den geldigheidsduur eener
broodkaart van 7 op 9 dagen moet noodwendig leiden
tot beperking van het broodgebruik. Maar wil dat nu
ook zeggen, dat de kosten der goed.koope broodvoorzie-
ning daardoor tevens dalen? Het tegendeel is welhaast
het geval. Beperking van het broodgebruik toch wil
voor de bakkers zeggen: verhooging der exploitatie-
kosten per eenheid brood, benevens overcompleet wor-
den van gezellen en bezorgend peroneel. Daardoor
moet de broodprjs stijgen en een deel van het personeel
ontslagen worden, òf wel: de meelprjs moet zoodanig
verlaagd worden, dat de bakker zijn normale ver-dienste behoudt en ook het loon van zijn voltallig
personeel kan bekostigen.
• Uiteraard is de laatste weg ingeslagen, en uit de dagbladen is dan ook bekend geworden, dat in de
groote steden de meelprijzen voor de bakkers met zeer
aanzienlijke bedragen zijn verlaagd. Voor Amsterdam
en Rotterdam beloopt die verlaging zelfs een rijks-
daalder de 100 K.G., en wordt aldaar het meel gele-
verd tegen
f
6,50
per 100 K.G., wat lager is dan de
laagste prijs bij menschenheugenis bekend.
Maar ook nog om een andere reden gaat de beper-
king van, het broodrantsoen met verhooging van kos-
ten gepaard. Reeds toen het broodrantsoen
400
gram
per hoofd en per dag wa werden er aanvullingskaar-
ten gegeven. De uitreiking dier kaarten verveelvou-
digde, toen het rantsoen verlaagd werd tot
311
gram
en verveelvoudigde nogmaals, toen de
311
gram tot
254
gram teruggebracht werden. Thanskomt voor het on’t-
vangen van aanvullingskaarten iedereen in aanmer-
king, die spierarbeid veriicht; in de practijk wil dat
zeggen: heel de arbeidende klasse en de boerenstand.
En uit de groote steden komen dringende vertoogen,
om die aanvullingskaarten ook uit te reiken aan de
jeugd, die in het sterkst van haar groei is, d.i. van
10- tot 17-jarigen. ‘ Waar er nu personen zijn, dié
zwaar werk verrichten, en twee of meer kanvullings-
kaarten ontvangen, moet het aantal dier kaarten tot
in de millioenen loopen.
De aanleiding tot de verhooging der distributie-kosten is nu, dat al’ die aanvullingskaarten slechts
recht geven op het ontvangen van bruinbrood of rog-
gebrood. Het aanvullingsrantsoen bestaat uitsluitend
uit goedkoop brood, waarop van overheidswege geld
wordt toegelegd. Ieder, die witbrood gebruikt en aan-
vulling van zijn rantsoen behoeft, ontvangt daarvoor
bruinbrood. Door de inperking van het rantsoen wordt
dus wel inkrimping van het broodverbruik verkregen,
maar die inkrimping betreft zoo niet geheel dan toch
in de allereerste plaats het wittebrood: d. i. de brood-
.voeding, die geen kosten van overheidswege vraagt.
Er treedt een verschuiving, op in de soort van het
verorberd brood en men zal de plank niet zoo heel ver
misslaan, als men aanneemt, dat na de laatste ver-
lenging van den geldigheidsduur van de broodkaart
de consumtie van het bruinbrood vrijwel op hetzelf de
peil gebleven is als waarop ze vôor die verlenging
stond. Wat hier met betrekking tot het bruinbrood
gezegd is, geldt evenzeer voor het roggebrood, ook
hier zal’ na de inperking vn het rantsoen het ver-
bruik weinig of niet gedaald zijn.
Bij de schatting der kosten van de b
r
oodvoorziening’
heeft men dan ook terdege met de factoren van de
verlaging der meelprijzen en van de verschuiving
in de soort van het gebruikte brood rekening te
houden. En zoodoende doet het merkwaardige geval
zich voor, dat niettegenstaande de daling van het
broodverbruik in zijn geheel de kosten van de brood-
voorziening juist eene stijgende lijn vertoonen. Ieder,
die er op gerekend had, dat het distributiebudget
voortaan eene verlaging zou vertoonen voor de post
,, broodvoorziening, zal zich dan ook op een teleurstel-
‘ling in dit opzicht moeten voorbereiden.
Neemt men de hier gemémoreerde feiten in acht,
dan komt men bij de raming der kosten der brood-
‘voorziening over 1918 tot de volgende uitkomst. Bij
vroegere beschouwingen te dezer plaatse is berekend,
dat er
2.300.000
gebruikers zijn van bruinbrood en
1.100.000 van roggebrood, terwijl in verband met het
stels 1 der aanvullingskaarten het totale verbruik
15
pot. hooger is te schatten dan men uit de con-
sumtie volgens de hoofdkaarten zou afleiden. Men
verkrjgt dan, de gebezigde hoeveelheden brood in
meel omrekenende, over 1918 een verbruik van 187.700 ton ongebuild meel (regeeringsneel) en
90.000 ton roggemeel.
De prijs, waarvoor de Regeering het regeeringsmeel
aan de gemeenten levert, bedraagt
f 25,40
per 100
K.G.; volgens de memorie van toelichting tot het
80-millioen ontwerp brachten de gemeenten het vorige’
jaar aan de bakkers gemiddeld
f 9,25
in rekening.
Een verlaging van den meelprijs te Amsterdam en
Rotterdam tot
f 6,50 wil
zeggen, dat in een reeks
andere plaatsen met in totaal 1.000.000 inwoners, de
bakkers
f 9,50
per 100 K.G. zullen moeten betalen
eer voor het Rijk een gemiddelde prijs van
f
8 is ver-
II
12 September 1917
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
679
kregen. Het schijnt dan ook niet te gewaagd aan te
nemen, dat de bakkers over het geheele land gemid-
deld niet meer dan
f
8 per 100 zullen betalen, en er
bijgevoig van overheidswege op elke verstrekte hoe-
veelheid van 100 K.G.
f
17,40 wordt toegelegd. Op
de bovengenoemde 187.700 ton regeeringsmeel maakt
dit een bedrag van nagenoeg
f
33.000.000 uit.
Wat het roggemeel betreft, dit wordt thans aan de
gemeenten geleverd tegen
f
21,50 per 100 K.G. en
door de gemeenten aan de bakkers verstrekt tegen f7,35. De meelprijs is gebaseerd op een roggeprijs
van
f
18. Men heeft echter de laatste dagen allerwege
de boeren zien requestreeren en te hoop loopen – te
Eindhoven waren er zelfs 6000 op een protestverga-
dering aanwezig – en hen hooren betoogen, dat die
f
18 verliesbrengend zijn en de productieprijs der
rogge op minstens
f
25 per 100 K.G. gesteld moet
worden. Waar onder de landbouwende bevolking in
deze een communis opinia schijnt te bestaan, en haar
optreden den indruk wekt van voortgekomen te zijn
uit een diep besef van gekrenkt rechtsgevoel, terwijl
elk verder in de hand werken der ontstemming tot
een inkrimping der reeds zoo kleine graanproductie
zou kunnen leiden, bestaat er wel aanleiding voor het
vermoeden, dat de Regeering de klagers tegemoet zal
komen en de inkoopprijzen der rogge alsnog zal ver-
hoogen. De garantieprjs voor de rogge van den vol-
genden oogst bedraagt thans
f
20; we nemen nu aan,
dat dit bedrag met
f
1 verhoogd wordt en de prijs der rogge van den oogst 1917 op het zelfde bedra
wordt gesteld. flet meel zal dan
f
24,50 per 100 K.G.
kosten, met een nadeelig verschil tusschen in- en
verkoopprijs van
f
17,15, zijnde vrijwel hetzelfde be-
drag, dat thans op het tarwemeel wordt foegelegd. De
voorziening met roggebrood vereischt dan een som
van ongeveer
f
15.500.000.
Aan de brooddistributie wordt dan in het geheel
f
48.500.000 ten koste gelegd.
Maar ook met deze som is men er nog niet heele-maal af. Ten einde de graanproductie te bevorderen
heeft de Regeering premies in uitzicht gesteld voor
hen, die het volgend jaar broodkoren verbouwen op
land, hetwelk thans nog grasland is. Die premie be-
draagt in het algemeen
f
100 per H.A.; welnu er be-
hoeven slechts 60.000 bunder omgelegd te worden;
om voor 1918(een vierde der distributie van koren in
1918 komt op rekening van dat jaar) de
f
1:500.000
te verkrijgen, die noodig zijn om de distributiekosten
van brûod over het volgend jaar op de volle vijftig
millioen gulden te brengen.
De vereischte’ 60.000 H.A. zal men wel gemakkelijk
halen; immers zij maken slechts 5 pOt. uit vande
oppervlakte grasland, waarover men reeds in 1910
kon beschikken. En thans zijn er ongetwijfeld ettelijke
tuinduizenden hectaren grasland meer dan zeven jaar
geleden.
DE- DUITSCH-ZWITSERSCHE ECONOMISCHE
OVEREENKOMST.
– De op 21 Augustus j.l. gesloten nieuwe economische
overeenkomst tusschen Duitschland en Zwitserland is
thans geratificeerd. Behalve de bekende, aan de leve-ring van Duitsche steenkool gebonden leenings-clau-
sule, waaraan wij in het voorgaand nummer enkele
beschouwingen wij dden, bevat de overeenkomst een
opsomming van de voornaamste goederen, welke we-
derzijds zullen worden geruild. Behalue steenkool en
ijzer, het laatste gesteld op een maximale maandelijk-
sche levering van 19.000. ton, zal Zwitserland ont-
vangen suiker, kunstmest, zink en zaden. Het levert. vee en zuiverproducten, zij het in geringer hoeveel-
heid dan tot dusver, chocolade en geconserveerde
vruchten. Luxe artikelen als zijde, uurwerken en kant,
waarin Zwitserland specialiteit is, zijn als verwacht
werd, niet in de regeling begrepen. De bestaande
Duitsche invoerverboden blijven hiervôor gehand-
haafd. Geen wonder is het, dat, waar reeds op zichzelf
de invoer van Duitsche zijde veel kans heeft den Zwit-
serschen teovertreffeu, ook thans weder de vraag ge-
steld wordt, wat dan wel het eigenlijk doel isvan de
leeningsclausule, en dat gewezen wordt op de reeds
vroeger gemaakte onderstelling, dat de gelden niet
zoozeer tot steun der valuta zouden hebben te strek-
ken als wel tot financiering van groote ioorraden van
allerlei goederen, die Duitschland voornemens zou
zijn thans ook in Zwitserland aan te leggen.
Niet oneigenaardig is ten slotte dat Zwitserland,
waar als bekend, indertijd op voorbeeld mede der
N.O.T. de S.S.S. werd opgericht, thans; naar de
Economiste Européen mededeelt, in -een en ander
aanleiding gevonden heeft over te gaan tot oprichting
van een ,,Société anonyme pour le Oommerce extérieur
suisse”, een lichaam, waarin de staatsspoorwegen, de
grootindustrie en de groothandel vertegenwoordigd
zijn, en weiks opzet, naar het schijnt, in verschillend
opzicht overeenkomst vertoont met die onzer Export-
centrale.
AANTEEKENINGEN.
Becijfering crisisuitgaven tot 1 Aug.
1917. – (0 f f i c i e e 1.) De kasvoorschotten aan
de koloniën, rijksgraanhandel, rijkskunstmeststoffen-
handel, ena. buiten rekening gelaten, is de rjkskas
van 30 Juli 1914tot 1 Augustus 1917 achteruitgegaan
f
667.400.000. Hiervan komt ten laste van tekorten
op den normalen dienst (gewonen en buitengewonen)
van de jaren 1914, 1915 en 1916
f
57.000.000. Bhjft
voor crisistekort
f
610.400.000.
Hierbij zijn echter te voegen:
a.
de sommen, bereids
door de belastingschuldigen speciaal voor de crisis
opgebracht en wel: de inkomsten van het Leeningsfonds 1914 na aftrek
van hetgeen werd gebruikt tot rentebetaling op de crisisleeningen en van de opcenten dp den suiker-
accijns, welke opcentenheffing wordt opgewogen door
verlaging van de hoofdsom van dien
accijns
en mits-
dien geen verzwaring van belastingdruk tengevolge
heeft
f
15.900.000.
de opbrengst der crisisheffingen (oorlogswinstbe-
lasting en verdedigingsbelastingen)
f
102.800.000.
het bedrag der crisisuitgaven, welke
–
reeds gedaan
doch nog niet betaald zijn, te zamen te stellen op
f
10.flOO.000. Totaal crisisuitgaven
f
739.100.000.
Op 1 Augustus 1915 werd het totaalbedrag der crisis-
uitgaven geschat op
f
200.000.000. Op 1 Februari
1916 was dit cijfer-geklommen tot f330.000.000, op
1 Augustus 1916 tot
f
446.000.000, op 1 Februari 1917
tot
f
588.700.000 en nu op 1 Augustus 1917 tot
f
739.100.000.
De Canadeesche spoorwege’a. –
Wij
hebben reeds eenige malen geschreven over, de maat-
regelen die in. het Dominion ten aanzien van een deel
van het spoorwegsysteem overwogen werden. De lezer
zal zich het rapport van eene regeeringscommissie
herinneren – pag. 401 en 460 1. j. – waarin geadvi-
seerd werd de Canadian Northern en. de Grand Trunk
in één maatschappij onder te brengen, waarvoor het
gouvernemént aansprakelijkhèid, en de rechten die deze met zich brengt, zou verkrijgen. De Oanadian
Northern verdedigde zich in een memorandum waar-
aan wij reeds aandacht schonken; alleën ware
thans nog een enkel woord •te zeggen van de
verklaring afgelegddoor den heer A. W. Smithers,
president-commissaris van de G. T. R., waarin even-zeer stelling genomen wordt tegen het bekende voor-
stel van de regeei-ingsadviseurs Drayton en Ackworth.
Aan zijn nota was reeds voorafgegaan een rapport in
denelfden geest van den directeur-generaal der G.T.R.,
waarvan ,,the Economist” opmerkt, dat de belangrijkste quaestie door de voornoemde adviseurs behandeld, n.l.
het financieel beheer en -vooruitzicht .geene weerleg-
ging vinden. Sedert is in Oanada een belangrijke stap
nader tot de ,,Verstaatlichung” gedaan. Op 1 Aug. j.l.
680
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
12 September 1917
heeft de regeering van het Dominion aan het Iager-
huis te Ottawa mededeeling gedaan, dat bij haar het
voornemen bestond de 6000 mijl der Oanadian
Northerri over te nemen met al het materieel etc.,
a step – zooals wij in amerikaansche bladen lezen –
rendered imperative by public sentiment. Het wets-
ontwerp is in tweede lezing op 17 Aug. d.a.v. aange-nomen, nadat met 37 tegen 43 stemmen het amende-
ment• verworpen was, waarbij werd voorgesteld, dat
geen vergoeding zou worden gegeven voor de nog uit-
staande aa.udeelen. Het gouvernement was reeds in
bezit van $ 40 millioen der $ 100 millioen aandeelen
van de 0. N. R. De Oanadian Northern zal haar maat-
schappelijk karaktêr blijven behouden, terwijl door de
regeering een besturend college zal worden ingesteld.
Wij hebben vroegef reeds, vermeld, dat niet ongun-
stig geoordeeld wordt over het financieel vooruitzicht
der 0. N. R. indien slechts beschikking verzekerd is
over het vereischte bedrijfskapitaal, eene conditie
waaraan de particuliere maatschappij onder huidige
omstandigheden niet wist te voldoen. Ook de minister
van financiën liet zich
bij
de behandeling in het Par-
lement weer in dezen zin uit. Voorts heeft het Oana-
deesche gouvernement voorgesteld aan de Grand Tru’nk
Pacific nogmaals $ 7.500.000 te leenen tegen 6 pOt.
gewaarborgd door hypotheek,
terwijl
bovendien de
overheid de bevoegdheid verkrjgt de directie te reorga-
niseeren. De G. T. P. die, zooals men weet, de laatste
jaren met verlies werkte heeft de gelden noodi.g voor
verplichte lasten en werkzaamheden aan weg en mate:
rieel in het volgend bedrijfsjaar. Tenslotte willen wij
nog opmerken, dat de Grand Trunk dus niet ontslagen
is van de verplichtingen t. a. harer westelijke lijnen,
zooals immers door deze maatschappij begeerd werd.
J
a p a ii i n B r i ‘t s c h-i n d i
ë.
– ,,Voor de Neder-
landsche industrie – zoo leest men ‘in liet jongste
verslag van de Handelsvereeniging ,,Holland-Bombay”
– is het niet van belang ontbloot te doen opmerken,
dat het door de Centrale Mogendheden op handels-
gebied verloren terrein in Eng. Indië, bijna uitslui-
tend door Japan wordt geabsorbeerd. Alle mogelijke
artikelen die vroeger slechts door Duitschiand en
Oostenrijk werden geëxporteerd, worden nu uit Japan
aangevoerd en al voldoen de leveringen niet steeds,
zoo schijnt men toch daar te lande er meer en meer
voor te zorgen, dat slechte praktijken van onbetrouw-
bai’e handelaren en fabrikanten ter kennis van de
autoriteiten komen. Op textielgebied is Japan in de
laatste jaren enorm vooruitgegaan. Grey Shirtings en
Drills worden in concurrentie met Manchester en de
plaatselijke (home) productie in Britsch Indië in
enorme kwantiteiten aangevoerd. Ook met katoenen
en halfwollen fancy artikelen is Japan geregeld aan
de markt. Wij gevoelen die concurrentie niet alleen
in Britsch Indië maar zelfs aan de Oostkust van
Afrika. Waar de prijzen van grondstoffen, bonen,
vrachten en verzekering ‘in Europa zoo enorm geste-
gen zijn, hebben de Japanners met de goedkoope
vrachten hunner gesubsidieerde. lijnen
1),
lagere loo-
nen, goedkoopere grondstoffen en
bijna
normale mo-
lestverzekering natuurlijk eene gemakkelijke concur-
lentie. Wel hebben de Amerikanen ook geprobeerd
van den toestand in Europa te profiteeren om op
diverse overzeesche markten een afzetgebied te ver-
overen, maar door te verlangen, dat gekocht wordt
z66 als zij ‘t gewend zijn te leveren en door niet de
minste rekening te houden met de gewoonten en ge-bruiken op andere koloniale markten, hebben ze niet
dat groote succes gehad, dat ze met meer medegaand-heid hadden kunnen bereiken.”
• H a v r e in d e n o o r
t o
g. – De Fransche stad
le Hâvr is een van die havenplaatsen, zooals Archan-
1)
[Aaugenomen moet worden, dat het verslag geschreven
is alvorens de verlaging derJapansche scheepvaartsubsidies
bekend werd.]
ge!, Wladiwostok, Saloniki en ook Oette, die door don
oorlog plotseling hunne beteekenis wezenlijk hebben
zien stijgen. De N. R. 0. ontving onlangs enkele cijfers
die dit voor Havre – een centrum van activiteit voor
het Engelsche leger – aardig illustreeren. Het aan-
tal binnengeloopen schepen aldaar is bijna verdub-
beld: 11.592 schepen in 1916 tegen 8782 en 6548 in
1915 en 1913. De tonnenmaat was in 1916 gemiddeld
maandelijks 728.437 tegen 450.458 in 1913. Als men
de normale activiteit vn Havre wil vergelijken met
die gedurende den oorlog, beschouwe men eens over
de 2 jaren 1913 en 1915 dn import en export van
koopwaren naast elkaar, bijv. 705.596 ton landbouw-
producten in 1915 tegen 284.630 ton in 1913; 155.111
ton ijzer, smeltijzer en staal in 1915 tegen 9630 ton
in 1913; 160.301 ton suiker in 1915 tegen 4796 ton
in 1913; 81.319 ton verschof gezouten vleesch in 1915
tegen 1954 ton in 1913, enz.
Wij
geven de
cijfers
voor
wat zij zijn. De inklaringen maken den indruk geflat-
teerd te zijn en zoo lijden wellicht ook de invoercijfers
aan een zekere mate van onnauwkeurigheid.
INGEZONDEN STUKKEN.
AARDAPPELEN-DISTRIBUTIE.
Geachte Redactie.
Het slechte weder, dat tot den 2en dezer maand
aanhield, bedreigde ons land met een ramp door groote
schade aan den te velde staanden oogst en daaronder
wel niet in de laatste plaats aan den ardappeloogst.
Gelukkig schijnt die ramp, die ons in dit jaar bui-
tengewoon zwaar zou hebben getroffen, voorloopig
afgewend, al heeft de regen
ongetwijfeld
toch schade
berokkend.
Het Bureau voor mededeelingen omtrent de voed-
selvoorziening deelt ons mede, dat een ruime oogst
van aardappelen mag worden verwacht. Gelukkig!
Maar nu bedreigt ons een ander gevaar. Het heet:
rantsoeneering en distributie met inbeslagneming
door de regeering van het product.
‘t Is algemeen bekend, dat reeds de vrees, dat dit
oiheil dreigde, de zenuwachtigheid van zooveel huis-
vrouwen heeft doen ontstaan, de zenuwachtigheid,
die haar noopt nu reeds winterprovisie in te slaan
van aardajpelen, die daarvoor niet geschikt zijn. Te-
recht wordt daartegen gewaarschuwd. Zullen de waar-
schuwingen baten, gelert op de misère van het vorige
jaar? ‘t Is zeer te betwijfelen. De dagbladen staan vol
aanbiedingen van aardappelen, geschikt(?) voor win-
terprovisie. De ongelukkige koopers zullen ‘b&drogen
uitkomen. Wat is daartegen te doen? Eén afdoend
middel, n.l. bekendmaking door de regeering, dat ge-
legenheid zal worden gegeven om winterprovisie op
te slaan, mits aan bepaalde voorwaarden wordt vol-
daan.
Geschiedt dit niet, dan is herhaling van dezelfde
misère als ‘t vorig jaar to wachten, getemperd mis-
schien doôr de ruimere voorraden, maar aan den
anderen kant verscherpt, doordien nu nog geen-pro-
visie voor den winter is ingeslagen; terwijl ‘t vorig jaar, toen de rantsoeneering begon, zeer velen hun
winteropslag in de kelder hadden.
Wat is er tegen? Vrees, dat voor hen, die niet kun-nen inslaan, niet genoeg zal overblijven, behoeft niet
te bestaan. Staat men geen winteropslag toe, dan moet
verreweg het grootste deel van den oogst door de
boeren worden bewaard. Opslagplaatsen voor, drooge
en vorstvrje bewaring zijn, behalve bij de handelaren
en de particulieren niet te bekomen. Dus bewaren
in de kuilen op het land, vorstvrij? Misschien, maar
bij strenge vorst, stellig niet (zie ervaring van het
vorige jaar); onmogelijkheid van vervoer en staking van de voorziening der stedelijke bevolking, zoodra
de vorst invalt. Wat bij de ingezetene in de kelders
is, is veilig bewaard. Zal men geen winteropslag toestaan, ook nu weder
de bevolking dwingen eerst de oneetbare en niet voor
12 September 1917
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
zi
.
menschelijk voedsel bestemde fabrieksaardappelen te
gebruiken, en de betere soorten in het voorjaar doen
bederven? De fouten in het vorig jaar ten aanzien
van de distributie begaan, zijn daar genoeg geboet.
Het afsehrikkend voorbeeld daarvan moge leiden tot
verstandiger beleid. G. M. Jz.
5 Sept. 1917.
REGEERINGSMAATREGELEN OP
HANDELSGEBIED.
Uitvoer van bloembollen. Aan geves-
tigde handelaren en telers van bloembollen kan ver-
gunning worden verleend tot den uitvoer van bepaalde
partijen bloembollen voor normaal gebruik.
K o f f ie.. De aflevering van ruwe koffie is ver-
boden, behoudens vooraf verkregen toestemming van
het T.K.D. Voorts is door den Minister van Land-
bouw verboden koffie te verwerken tot koffie-extract,
anders dan voor eigen huishoudelijk gebruik; ook de
aflevering van koffie-extract is verboden. De prijs,
tegen welken koffie in den tussehenhandel ten hoogste
mak worden verkocht – d.i. de
prijs,
door branders
en handelaren aan detaillisten in rekening te bren-
gen voor gebrande koffie – is vastgesteld op 83 ets.
per
1/2
K.G. los en
–
85 cts. per 34 K.G. verpakt.
De detaillist is. verplicht bovendien nog 234 et.
per 34 K.G. distnibutiekosten te betalen.
Distributie van thee en koffie. Be-
paald is, dat aan boeren, wien tarwe is gelaten
voor eigen gebruik en dus geen broodkaarten heb-
ben, koffie en na 12 dezer koffie of thee tot ten hoog-
ste de vastgestelde rantsoenen kan worden geleverd
door de gebruikelijke winkeliers. Aan de moeilijkheid,
dat velen reeds een gedeelte der in hun gezin ver-
bruikte broodkaarten voor de 25e week hadden ver
–
nietigd, alvorens bekend werd, dat de lichamen daar-
van onmisbaar waren voor het koopen an koffie, kan
niet worden tegemoet gekomen.
Het voornemen is de voonloopige distributi&
regeling voor thee en koffie zoo .spoedig mogelijk te’
vervangen door eène definitieve, ingevolge welke deze
a
“
rtikélen nt zullen kunnen worden verkocht en afge-
leverd dan op bons, behoorende tot eene ,,thee- en
koffie-distributièkaart; alleen personen, die op 1 Oct.
a.s. den leeftijd van 16 jaren hebbefi bereikt, komen
voor eene dergelijke
kaart in aanmerking.
A a r d a p p e 1 en. De Minister van Landbouw
heeft bepaald, dat de in zijn beschikking van 21- Juli
jl. vastgèstelde maximumkleinhandelsprijzen ook
zu
l:
-len gelden voor de z.g. Eigenheimers of Borgers. Het
ligt in de bedoeling eerlang over te gaan tot de opvor-
dering en distributie van winteraardappelen. Hande-
laren, die plegen ôp latere levering te koopen, wordt
aangeraden hiermede rekening te houden.
Door het B. M. V. wordt bovendien nog het publiek
gewaarschuwd tegen het thans, reeds opslaan van win-
tervoorraad aardappelen. De werkelijk houdbare soor-
ten mogen thans nog niet worden vervoerd, zoodat
thans gekochte en opgeslagen partijen aan spoedig
bederf onderhevig zijn. Over de aardappelenvoorzie-
ning gedurende den a.s. winter behoeft men zich niet
ongerust te maken.
• Beperking van den verbouw van
g e w a s s e n. De verbouw van sluitkool-, ,koolrapen-
en knollenzaad voor den oogst 1918 zal worden toege-
staan tot ten hoogste 70 pOt. van den gemiddelden
verbouw in de jaren 1913, 1914 en 1915.
A f v a 1 v a n k i n a b a s t. Het afleveren en het ,daarmede verband houdende vervoer van afval van
kinabast en van de daarvan vervaardigde waar (mola-
cme) is slechts toegestaan, indien het vervoer gedekt
is door een door de” Kina-contrôle-commissje der
N.O.T. afgegeven toestemming.
Gasbesparing. Blijkens mededeeling van de
Rijkskolendisti’ibutie is ook .over de maand Augustus
door verschillende gasfabrieken in totaal 2.728.000
M.’
gas teveel afgeleverd; over September zal dit moeten
_worden ingehaald. Geschiedt dit niet, dan wordt het
tevèel afgetrokken van het vast te stellen rantsoen
voor het tijdvak van 1 October 1917 tot 31 Maart 1918.
D u i v e n b o o n e n. Het bij beschikking van 16
Juli j.l. gegeven verbod om tarwe, enz. op eenigerlei
wijze te gebruiken als voedermiddel voor dieren is
thans uitgebreid tot duivenboonen.
MAANDCIJFERS.
ONTVANGSTEN VAN SPOOR- EN TRAMWEGMAATSCHAPPIJEN JUNI 1917.
(Ontleend aan de ,,T.ngenieur”.)
Namen der Maatschappijen.
Personeuvervoer.
Goedereuvervoer.
Totale ontvangsten.
1917.
1916.
Maatsch. tot Exploitatie van Staatsspooi’wegen
f
2.085.634,1
f2.393.843,87 112
f 4.551.01′,87 f 4.358.910,13
Roll.
IJzeren Spoorweginaatschappij
……..
,2.133.]67,53
1.303.632,66
1
12
3.501.075,54
,,3.379.224,77
1
/2
,,
189.520,37
175.795,46
,,
•367.120,59
333.182,07’1
2
9.695,23’/,
,,
7.058,12
17.318,20
1
1
,
.16.825,46′
12
Dedemsvaartsche Stoomtraniwegmaatschappij
,,
10.857,68
1M73,0092
,,
27.394,68
/2
25.013,38
Gelderscbe Stoomtraniweg-maatschappij
‘-
–
–
Tramw.nij .,,de Meijerij”:
lijn
Veghel—Eind-
hoven—Belg. grens en St.Ocdenrode—’sBosch,
19.976,77
19.634,21
lijn. Eindhoven—Helmond.—A.sten en
– .
.
-.
,,
7.494,36V,
8.560,84’I2
Zuid-Nederi. Stoomtramweg-maatsehappij ..
14.194,94
10.428,00’12
,,
25.958,69
27.270,22’12
Nederlandsche Trarnwegmaatscha.ppij
……..
42.300,72
36.052,27
,,
82.670,8911
,,’
79.623,35’1
Rotterdamsche Tramwégmaatschappij
–
,,
161.334,11
,,
156.649,30
‘1
Westlandsche Stoomtramwegmaatschappij ..
,,
19.727,60
9.643,90
,,
32.820,41
,,
26.835,16’12
Ned. Centraal Spoorweginaatschappij ……….
Gemeantetram te Amsterdam …………….
,
465.927,47
..
–
,,
465.927,47
437.687,81
Hollandsche Buurtspoorwegon
…………………
Haagsche Tramwegmaatschappij
…… ……
,
278.906,50
–
;,
279.287,59
244.607,12
1
/2
Rotterdamsche Electr. Tramwegmaatschappij
228.729,18
1
12
–
,,.
228.729.18’12
,,
216.871,59
Nederlandsch-Indische Spoorwegniaatschappij
–
Geldrop
—
Heeze ……………………………
lijn Samarang—Vorstenlanden–Willem 1..
–
–
655.000,—
677.377,-
Oost-Java Stoomtramwegmaatschappij
…..
lijn Modjokerto—Ngoro ………………
…
27.300,—
24,700,-
lijn Soerabaija—Krian……………….
–
.
—
.
…
..
–
53.300,—
44.300,-
Semarang—Cheribon Stoomtramwegmaatsch…
–
.
–
375.600,—
327 .900,-
Samar.—Joana Stoomtramwegmaatschappij ..
.
—.
–
264.400,—
260.600,—
–
.
—
‘
103.000,—
93.000,—
Serajoedal Stoomtramwegmaatschappij
.
……..
ij
–
.
.–
87.400,—
74.629,—
Kedirie Stoomtrammaatschapp
ij
………….
Malang Stoomtrammaatschapp…………….
–
—
.
74.300,—
58.220,—
Deli Spoorwegmaatschappij ………………
..-
.
–
,,
411.000,—
,,
349.452,-
682
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
12 September 1917
S
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.
N.B. ”” beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.
GELDKOERSEN.
–
I. BANKDISCONTÔ’S.
*
8
Sept. 1917
20 Juli 1914
–
(Disc. Wissels.
Ned
4
1
12 sedert 1Juli ’15
3
1
/2sedert23 Mrt. ’14
’14
lBlBiEff
.
an
4113
,,
’15
1
,,
4
,, 23
,,
(Vrsch.iuR.C.
5
5
1,
,,
19Aug.’14
5
,, 23
,, “14
Bank van Engeland
5
,,
6 Apr.’17
3
,,
29 Jan.
1
14
Duitsche Rijksbank
5
,,
23 Dec.’14
4 ,,
5 Febr.’14
Bankvan Frankrijk
5
,,
20Aug.’14
3
1
1,
,,
29Jan. ’14
Oostenr. Hong. Bk.
5
,,
10Apr.’15
4
,,
12 Mrt. ’14
Russische Staatsbk.
6
27Juli ’14
5
,,
1 Apr. ’14
Nat. Bank v.Denem.
5
,,
10
,,
’15
5
,,
6 Febr.’14
Zweedsche Rijksbk.
5
5
12
,,
9Nov.’16
4
1
12
6
,,
’14
ZwitserscheNat.Bk.
45/t
,,
2Jan.’15
3
5
12
,, 19
,,
’14
Bank van Italië ..
5
,,
1Juni’16
5
,,
9Mei
1
14
Feder. Res. Bk. N.Y.
34 /,
–
–
Javasche Bank….
3
11
,,
1 Aug.’09
3’12
,,
1Aug.’09
II. OPEN MARKT.
Dato
Amsterdam
Londen
Part.
Berlijn
Part.
Parijs
Part.
N. York
Cali-
–
Part.
Prolon-
disconto
gatie
disconto
disconto
disc.
monet,
8 Sept. ’17
1
/8 ‘)
2’12
4221
4_
I
18
–
3 /24
1)
8-8
,,
’17
1
7
1s-2
2’1
4
22182
418
–
3-6
27A.1 S.’17
2
2’14-2’12
422/33
4
.2
18
–
2-6
2025 A. ’17
2 2
1
1
4
32
182
4.
2
18
–
1112-3
4-9 Sept. ’16
14-1
1 ‘/4-‘/2
5
51
4-
5
18
–
2 ‘/,3
6-11Sept.’1
5
–
3’124
4+I
-7
18
–
–
118
20-24Jul.’14
3
/Iii
2
1
/
–
‘/
2
1/_l/
2
1/5_3/3
2
sli
1 ‘/2
1/3
5)
Noteeriog van 7 September 1917.
WISSELKOERSEN.
1. KOERSEN IN NEDERLAND.
Voor Londen, Berlijn en Parijs worden voorloopig ook de
dagelijksche noteeringen te Amsterdam opgenomen. De dage-
ljksche koersen op New York, alsmede de laagste en
hoogste der week zijn aan particuliere opgaven ontleend.
Data
Londen
Berlijn
1
Parijs
‘New York
8
Sept. 1917
..
11.34 1/4
33.07
1
12
41.17
1
12
2.38
1
18
4
1917
..
11.34
1
/a
33.05 41.25
2.38’/s
5
1917
..
11.341
33.65
41.32
1
13
2.38
1
/8
6
,,
1917
..
11.33
1
12
33.22
1
12
41.32
1
/I
2371
-7
1917
..
11.33
1
1
33.07’12
41.25
2.3714
8
1917
..
11.33
33.02
1
12
41.251
2.3714
Laagste der week
11.3214
32.95
41.05
2.37/
Hoogste
,,
,,
11.341
33.65
41.37
1
12
2.38
1
/4
1 Sept. 1917
..
11.3321
2
1
)
33.1711, 2)
41.25
0
2.38
25 Aug. 1917
..
11.34
2)
33.50
2)
41.40 2)
2.381/s
Muutpariteit
..
12.10
5
1s
59.26
–
48.-
2.48°I4
Noteering van 30 Aug. Noteering van 24 Aug.
Data
Zwitser-
land
Weenen
Kopen:
hagen
Stockholm
Botavla
telegrafisch
8 Sept. 1917
50.20 20.85 73.10 80.10
99-100
Laagste d. w.
48.50 20.70 72.70
80.-
–
Hoogste
,,
,,
51.70
21.40-
73.10,
80.30
–
1
Sept.1917
51.75
21.12
1
12
72.62’12
80.10 991-100
25 Aug. 1917
53.10
21.35
72.40 79.50
99i
–
1O0j
Muntpariteit
48.-
50.41
66.67.
86.67
100
OVERZICHT.
De wisselmarkt was flauw. Londen daalde van 11.3414 tot
11.33. New York van 238
1
18 tot 237
8
/4. Parijs was onregel-
matig en meestal aangeboden. Slot circa 41.22
1
/2. Marken
konden in het midden der week plotseling sterk stijgen. Een
bepaalde oorzaak was niet te ontdekken. De koers zakte de
volgende dagen dan ook weder in. Slot ongeveer op koers
van de vorige week. Weenen ongeveer in overeenstemming.
Skandina.vië zonder veel verandering. Roebels zeer flauw
42 tot 37, heden circa 33. Zwitserland hoogst onzeker. Aan-
vankelijk flauw dalend van 51.70 tot 48.50, daarna plotseling
‘eel vaster 49.25-50.50-49.90-50.20. Heden 50.90. Italië’
flauw. Spanje eeider vaster op bericht van uitvoerverbod
van goud uit Amerika.
II. KOERSEN TE NEW YORK.
Cablc
Zicht Zicht Zicht
Data
Londen
.
Parijs
Berlijn
Amsterd.
(in
(in frs.
(in cents (in cents
per
P.
–
P.
Rm. 4)
per gld.)
7September1917
4.76.45
5.77’12
nom.
4118
Laagsted: week..
4.76.45
5.77’12
–
41
7
18
Hoogste,,
,,
..
4.76.45
5.77
’12
–
41718
31 Augustus1917
4.76.45
5.77
.
nom.
41
7
18
25
,,
1917
4.78.45
5.77
3
/a
nom.
41
3
14
Muntpariteit….
4.86.67
5.18’/
95114
40111s
III. KOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN OP
LONDEN.
Plaatsen en
Landen
Noleerings- eenheden
4
Aug.
1917
21 Aug.
1917
Tijdperk
22-28
Aug.
Laagste! Hoogste
28
Aug.
1917
Alexandrië..
Piast.
p. £
97
3
18
97
2
18
97 ’14
972/
4
9721
4
B. Aires
….
d.p.gd.pes.
49218
492/s
49118
4931
4
4921
3
Calcutta
. . . .
sh/d.p.rup.
114132
114
9
182
114’/4
114
2
!j
114
9
/22
Hongkong
–
..
id.
p. $
217
8
14
2110’/,
2111
31-
3/-
Lissabon….
d. p.escudo
31
7
18
31
1
18
3121
3
321/
4
3171
9
Madrid
….
Peset.p.
20.81 21.07
21.05′
21.90
21.22
Montevideo..
d.p.peso
53214
5321
4
–
5311
3
545/
5311/io
Montreal….
$
per
£
4.761
4.77
4.76518
4.77114
456/s
Petrograd
..
R. p. £ 10
220
225
1
12
224
1
12
252
245
R.d.Janeiro
1)
d.
p.
milr. 13/io
13
1
12
12182
13
1
18
– 12 12fj
Lires
p. £
34.51
35.34 35.43 35.60
35.53
Shanghai
..
sh/dp.tael
3111’/4
413
.
413
1
14
4/6
416
Rome
…….
Singapore
. .
Id.
p. $
2/4/ii
214’/is
214
214
5
1e2
Valparaiso
5)
d.p.pap.p.
12182
13e/is
13
9
1
l3″/is
,214
,
116
13
9
1o2
Yokohama
..
ahld.p.yeni
2111s
2111s
211
7
/1e211
18
1je
211
2
18
1) Notee
‘
ringen op 90 dagen.
GOUD EN ZILVEL
GOUDBEWEGING BIJ DE BANK VAN ENGELAND.
Sedert 29 Juli 1016 worden de dagelijksche ontvangsten
en onttrekkingen van goud door de Bank van Engeland
tijdelijk niet bekend gemaakt.
ZILVER.
Noteering te Londen.
te New York.
8
Sept.
1917
……..
49
96
1
18
1
,,
1917
……..
46 90
5
14
1
)
25 Aug.
1917
……..
44
7
/s
–
88
1
/
18
,,
1917
……..
44
86
8
1g
11
,,
1917
……..
42ijss
2
)
82
7
18
9
Sept.
1916
……..
32°/is
68
1
18
11
Sept.
1915
……..
23
1
/2
48/4
20
Juli
1914
……..
24’Vis
–
54l1
4)
Noteering van
31
Augustus 1917.
2) Noteering van
10
Augustus 1917.
-J
12 September 1917
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
683
II
NEDERLANDSCHE BANK.
VERKORTE BALANS OP 8 SEPTEMBER 1917.
Activa.
f
83.137.916,55
Binnen!. Wis{ H.-bk.
sels,Prom.,
B.-bk.
131.425,-
enz. in disc.
Ag.sch.
7.458.473,74
f
90.727.815,29
Papier o. h. Buiteul. in
discônto
……………………..
Idem eigen ‘portef..
f
8.121.090,-.
Af:Verkochtmaar voor.
de bk. nog niet afgel.
Beleeningen
8.121.090,-
mcl.
vrsch.
36.941.554,42
in rek.-crt.
{Hbk
B.-bk.
3.301.227,15
1
12
op onderp.
Ag.sch.
,, 31.67,386,23
/
71.915.167,80
1
12
Op Effecten ……
f
60.449.007,80
1
/2
OpGoederenenSpec. , 5.466.100-
71.9 15 .167 ,80 Vs
Voorschotten a.h. Rijk …………….
..5.694.047,57
Munt en Muntmateriaal
Munt, Goud ……
f
49.446.790,-.
Muntmat. Goud……614.735.301,20
f
664 .182 .091,20
1
/2
Munt, Zilver, enz. •
7.364.066,43
Muntmat. Zilver ..
– –
671546 157
l’i.
Effecten
Bel. v.h. Res.fonds..
f
5.170.315,-
id. van
‘I
i
v.h.kapit.
,,
3.921.939,82
1
12
9
.0 92 .25 4,62
‘1
Geb.en Meub.der Bank …………….
,,
1.465.000,-
Diverse rekeningen
………………
,,
59.968.239,80
f
918.529.772,7211
Passiva.
Kapitaal ……………………….
f
20.000.000,-
Iteservefonds
…………………….
,
5.234.534,18
‘/2
Bankbiljetten in omloop …………..
,,
788.448.210,-
Bankassignatiën in omloop…………
,,
1.912.1
6,69 ‘/
Rekening-Courant saldo’s:
–
Van het Rijk ……
f
–
Van anderen ……,, 99.347.455,39
,,
99.347.455,39
Diverse rekeningen
………………
,,
3.587.386,45’1
f
918.529.772,72
1
1
Beschikbaar metaalsaldo…………..
f
492.541.659,24
t
!,
Op de basis van
8/
melaaldekking …….
314.600.088,83
Minder bedrag aan bankbiljetten in omloop
dan waartoe de Bank gerechtigd is .. ,, 2.462.708.295,-
Bij vergelijking met den vorigen weekstaat blijken de volgende
verschillen:
–
Moer
Minder
Disconto’s
…………..
11.964.575,24′!
Buitenlandsche wissels..
159.060,-
Beleeningen
4.195.215,60
Goud
………………
36.748,17
Zilver
………………
93.619,67V
Bankbiljetten
–
1.312.495,- Part. Rek.-Crt. saldo’s
619.479,09
N.B. Uit de bekendmaking van den Minister van Financiën
blijkt, dat uitstonden op:
8
Sept. 1917
1
Sept.
1917
Aan schatkistpromessen
/141.050.000,-
f134.050.000,-
waarvan rechtstreeks bij
de Ned. Bank geplaatst
,, 80.000.000,- ,, 68.000.000,-
Aan schatkistbiljetten »
109.650.000,- ,,115.807.000,-
Aan zilverbons
………
,, 23.437.709,25 ,, 22.926.826,50
OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.
(In duizenden guldens.)
Data
Goud
Zilver
”
–
B k
olijetten
Andere
opetschbare
scnuiaen
8
Sept.
1917
….
664.182
7.364
788.448
101.280
1
,,
1917
..
..
664.145
7.270
788.761 102.046
25
Aug.
1917
….
656.911
7.375
766.667 70.081
18
,,
1917
•…
656.851
7.229
768.531
66.385
ii
,,
1017
..
..
656.748
7.097
770.707
66.264
4
,,
1917
….
847.041 7.060 778.969
‘57.932
28
Juli
1917
..
..
633.304
7.247
757.152 58.470
21
1917
•. ..
621.209
7.322
760.027
55.682
14
,,
1917
.
.
..
‘624.158
7.286
767.296
52.738
7
,,
1917
..
..
625.672
7.287
771.151 48:507
30
Juni
1917
….
626.729 7.454
764.224
63.675
23
,,
1917
.
.
..
603.159
7.569
738.635
68.497
16
,,
1017
..
.
.
602.616 7.57á
741.267
68.016
9
Sept.
1916
….
583.879
7.160
675.829
14.397
11
Sept.
1015
..
..
370.733
1.890
519.191 23.402
25
Juli
1914
….
162.114
8.228 310.437
6.198
Data
Disconto’s
Beleg,
Beschik.
baar
–
Dek-
kings-
Hiervan
T
otaal
Schatkist-
ningen
Metaal-
percen-
promessen
‘
saldo
lage
rechtstreeks
8 Sept.1917
90.728 80.000 71.915
492.542
–
75
1
,,
1917
78.763
68.000
76.110
492.002
75
25 Aug. 1917
31.951 21.000
74.621
495.884
79
18
,,
1917-
31.402 20.000
‘
73.697
496.045
80
11
,,
1917
37.913
26.000 74.812
495.414
79
4
,,.
1017
45.467
34.000
75.101
485.707
78
28 Juli 1017
44.781 33.000
‘75.195
474.413
78
21
1917
49.692
38.000 77.060
464.376
77
14
,,
1917
51.755 40.000 76.823
466.424
77
7
1917
52.211
40.000 75.683
468.033
77
30 Jtlni 1917
52.644 40.000
,79.146
447.376
79
23
1917
52.879
40.000
79.469
448.344
76
16
,,
1917
53.142 40.000 83.238 447.376
75
9Sept.1916
105.368 88.500
63.168 425.731
72
11 Sept.1915
58.429
30.060
80.357
272.607
70
25 Juli1914
67.947 14.300
61.686
43.521
1
)
54
1)
Op de basis van
‘!, metaaldekking.
JAVASCHE BANK..
OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.
(In duizenden Guldens.)
Data
Goud Zilver
Bank
.
–
biljetten
Andere
1
opelscl,b.
schulden
72.995
22.160
160.565
35.127
2
Juni 1917…….
72.098 22.325 157.493
35.211 72.297
22.244 156.573 34.428 72.825 22.463
‘
157.741
34.906
26
Mei
1917 …….
19
1917 …….
12
1917 …….
56.765 31.595
146.657
37.254
3
Juni 1916 …….
12
Juni 1915 …..’
29.556
30.990
113.016
17.248
25
Juli
1914 …….
22.057
31.907 110.172 12.634
Data
Dis-
conto’s
Wissels,
hutten
N.-Jnd.
betaalbaar
Belee-
ningen
Div
ke
C
rse
–
ningen
1)
Beschik.
baar
metaal.
,
saldo
•
–
;i:
—
‘
kings. percen-
lage
2 Juni1917
6.550 36.226
50.976
12.565
56.465
49
26Mei 1917
6.532
35.747
50.060 11.326
56.318
49
19
1917
6.508 36.852
50.149 8.553 56.783
49
12
1917
6.534
86.225
49.605
9.504
57.211
49
3 Juni1916
6.644 39.576
41.301
11.126
51.577
48
12 Jun11915
5.913 5.627
55.321
6.208
34.493
47
25 Juli1914
7.259
6.395
47.934
2.228 4.842
2
)
44
t) Sluitpost der activa.
‘) Op de basis van ‘/s metaaldekking.
684
ECONOMISCH:STATISTISCHE BERICHTEN
12 September 1917
SURINAAMSCHE BANK.
II. DUITSCHE RIJKSBANK.
OVERZICHT DER VOO1INAAMSTE POSTEN.
STAAT VAN 31 AUGUSTUS 1917.
(In duizenden guldens.)
De biljetten
zijti
sedert den oorlog niet inwisselbaar.
Metallbestand
……………………
Mk. 2.499.126.000
davon Goidbestand
………………
2.403.027.000
Reichs- und Darlehenskassenscheine ……
671.355.000
Noten anderer Banken
…………….
1.940.000
Weehsel
…………………………
11.364.610.000
Lombardforderungen
………………
10.098.000
Effekten …………………………
176.269.000
SonstigeAktiva
…………………..
,
1.340.709.000
Grundkapital ……………………..
180.000.000
Reservefonds ……………………..
90.137.000
Notenumlauf ……………………….
9.337.102.000
Sonstige thglich fitlligeVerbindlichkeitou..
5.890.583.000
Sonstige Passiva
…………………..
566.285.000
OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.
Onderstaand overzicht bevat tevens het cijfer der uitgegeven
Darlehenskasseuscheine. 1)e Scheine, welke niet in kas zijn
bij de Reichsbank, circuleeren grootendeels
onder het publiek.
De Darleheuskassen zijn ingesteld op 11 Augustus 1914.
(In duizenden Mark)
Data
Metacil Circulatie
Andere
opelschb.
schulden
1 1
Disconto’s
Div. teke-
ningen!)
14 Juli
1917
..
750
1.186 1.003 890
589
7
,,
1917
..
760
1.248
960 895
616
30 Juni 1917
. .
766
1.201 1.015
886 668
23
,,
1917
..
750 3.145
1.014
888 593
15 Juli
1916
..
715
1
1.013
902
920 595
17
Juli
1915, ..
1.143
1
1.070
1.534
860 926
25 Juli
1914
..
645.
1.100
.560
735 396
‘) Sluitpost der activa.
BUITENLANDSCHE BANKSTATEN.
Aan het eind van ieder kwartaal vordt een overzicht gegeven
van enkele niet wekelijks opgenomen banketaten.
1, BANK VAN ENGELAND.
WEEKSTAAT VAN 22 AUGUSTUS 1917.
–
ISSUE DEPAR TMENT.
Notes issued. . £ 70.083.155
Governm, Debt £ 11.015.100
Othersecurities,,
7.434.900
Gold coin and
bullion ….,, 51.633.155
£ 70.082.155
£ 70.083.155
B.4NKING DEPAR TMENT.
Capital……£ 14.553.000
Government
Rest ……….3.526.832
securities .. £ 56.483.328
Public deposits,, 44.700.857
Other securities,,100.889.240
Other d’eposits,, 127.244.116
Notes ……..
30.149.640
Seven-day and
Gold and silver
–
other buis..
,,
16.888
coin ……,,
2.519.485
£ 190.041.693
£ 190.041.603
Door het uitblijven der Engelsche bladen konden de cijfers van
de twee laatste weekstaten hierboven niet worden opgenomen.
OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.
Onderstaand overzicht bevat tevens de cijfers der door de
Regeering uitgegeven currency notes van 1 £ en 10 sh. met
het bedrag der gouddekking en der tot dekking aangewezen
Government securities. De publicatie dezer cijfers geschiedt
sedert 26 Augustus 1914.
(In duizenden p. st.)
Currency Notes.
Data
‘Metaal
ClrculatIe
Bedrag
Gaudd. Gov. Sec.
5 Sept. 1917
54.288
40.670
29 Aug. 1917
54.303 40.407
*5*
22
,,
1917
54.153
39,934
173.500
28.500 146.874
15
,,
1917
53.636
40.045
173.141
28.500
146.220
6 Sept. 391(
55.342
36.264
130.436
1
28.500
1
97.972
8 Sept. 1915
67.479
31.791
60.84428.500
15.000
J
22
uli 1914
40.164
29.317 ……… …………..
Dato
Gov.
Sec.
Other
Sec.
____________
Public
Depos.
Other
Depos.
Re-
serve
Dek.
kings-percen-
tage
t)
5 Sept.’17
57.794 97.739 44.462
124.997
32.068
18,92
29 Aug.’17
57.899 105.499
46.526 131.094
32.347
18,21
22
,,
’17
56.483
100.889
44.701 100.889
32.669
19,-
15
,,
’17
56.541
t
101.975
45.510
101.975
32.041
18,58
6 Sept.’16
42.188
95.739 52.219 105.094 37.528
23/8
8 Sept.’15
34.418
145.230
129.588 85.942 54.138
251
22 Juli
’14
11.005
33.633
13.735
42.185 29.297
5281
8
t)
Verhouding tuaschen Reserve en Deposits.
iata
ivielaat
_________________
Daarvan Goud
Kassen-
schernv
Circu-
latze
–
Dek-
kings-percen-
tage
‘)
31 Aug. 1917
2.499226
2.403.027 671.355
9.337.102
34
23
,,
117
2.494.576
2.402.850 567.538
8.977.977
–
34
15
.
1917
2.489.536 2.402.462 547.240
8.934.378
34
7
–
,,
1917
2.482.818 2.402.461
545.926
8.905.653
34
31 Aug. 1916
2.494.327 2.469.036 333.625
7.117.524
40
31 Aug. 1915
2.455.074 2.410.204
210.530 5.564.335
48
23 Juli
1914
1.691.669
1.356.857
85.479
1.890.895
93
t)
Dekking der circulatie door metaal en Kassenscheine.
Data
Wissels
Rek. Cr1,
Darlehenskonenschejne
Totaal
In kas bij
uit ge-
de Reichs-
_______________
bonk
31 Aug. 1917
11.364.610 5.890.583
5.753.300
657.000
23
,,
1917
11.066.859 5.874.854 5.547.700
551.100
15
1917
11.368.620
6.080.386
5.473.900
530.500
7
,,
1917
11.032.281
5.739.791
5.424.700 530.400
31 Aug. 1918
7.077.485
2.835.529 2.033.400
298.200
31 Aug. 1915
4.941.699
1.736.312
1.020.000
162.000
23 Juli
1914
750.892 943.964
III. BANK VAN FRANKRIJK.
OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.
Van 6 Aug. 1914 tot 28 Jan. 1915 werden geen staten
gepubliceerd. De met * geteekende posten komen eerst sedert
28 Jan. 1915 in den weekstaat voor. De biljetten zijn sedert
den oorlog niet inwisselbaar.
(In duizenden franes.)
Data
Goud
Waarvan
in hei
Buitenland
Zilver
Te goed
In het
B
1
*
BuIt.gew.
voorsch.
old. Staat
6Sept.’17
5.313.880
2.037.108 260.085
668.111
11.300.000
30 Aug.’17
5.311.827 2.037.108
280.019
710.085
11.200.000
23
,,
’17
5309.717
2.037.108
260.331
717.050
11.025.000
16
,,
’17
5.307.252
2.037.108
260.370
714.436
10.900.000
7Sept.’16
4.817.320
–
337.497 703.260
8.500.000
9Sept.’15
4.377.441
–
364.326
981.925
6.500.000
23 Juli’14
4.104.390
–
639.620
–
–
Wissels
Uitge-
stelde
Wissels
Belee-
ning
Bankbil-
jetten
Rek. Cr1.
Parti-
cuueren.
Rek.
Crt.
Staat
,
560.050
1.170.216 1.119.145
20.857.243
2.663.750
45.193
598.435
1.170.372 1.102.157
20.568.913 2.782.775
15.244
02
567.412
1.173.013 1.113.577
20.468.568
2.715.700
17.901
617.770
1.174.569
1.116.187
20.458.825
2.601.354
80.459
0
387.818 1.399.004 1.173.557
16.598.862 2.122.214
171.337
264.230
2.022.498
589.331
13.223.033
2.478.744
57.284
1.&41.080
–
769.400
5.911.910
942.570
400.560
12 September 1917
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
IV. RUSSISCHE STAATSBANK.
OVERZICHT DER VOORNAAJ’ISTE POSTEN.
De post ,,Schatkistbilj etten” komt eerst sedert 14 November
1914 n. st. in den weekstaat voor. De biljettex{ zijn niet in-
visse1baar.
(In inillioenen Roebel).
1
Dis- 1
1
Te goed Zh
1
‘ 1
1 Re
k
.
conto s L:rcu-
tenland
Jetlen
1
.
1 rant
Data n.
31.
Goud 11h bul.
–
ten i,eiee-f late
1
Cou-
_______________
1
1
29 Aug. ’17 1.298 2.308 120 12.037 1.880 14.676 2.614
21 ,,
’17 1.297 2.308 124 11.928 1.737 14.435 2.634
14 ,,
’17 1.294 2.308 124 11.767 1.835 ‘14.125 2,672
5 ,,
’17 1.293 2.308 124 11.394 2.087 13.916 2.484
29 Aug.’16 1.551 2.057
83. 3.895
969
6.961
1.524
29 Aug.’15 1.586
71
37
–
–
4.092 1.404
21 Juli ‘141 1.601
1
144
1
, . . . J
757
1
1.6341 1.099
V. BELGIIL
Van de Nationale Bank van België, die haar goudvoorraad
naar Londen heeft overgebracht, zijn sedert 6 Augustus 1914
geen weekstaten openbaar gemaakt.
De Socit6 G6ura1e de Belgique is einde 1914 met iie functie
van circulatiebank belast. Het Notendepartement dezer bank
publiceert wekelijks verkorte balansen. De biljetten zijn niet
inwisselbaar.
OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN..
(In duizenden francs.)
Metaal
1
Beleen.
1
Reken. 1 ,Binn. 1
Data
1
mci.
1
van
1
00fl
wissels
J
Circu-
Rek.
1
buiten!. 1
huilen!. prom. d.
1
en
‘
1
ialie
1
Crt.
1
saldi
1
vorder.
1 provinc.
1
heleen. 1
saldi
30 Aug. 1917 425.763 89.949 480.000 95.814 992.168 89.392
23
1917 425.415 89.928 480.000 95.330 991.459 89.275
16 ,,
1917 425.757 89.894 480.000 98.617 901.480 90.847
9 ,,
1917 425.719 89.863 480.000 92.750 931.203 97.363
31 Aug. 1910 308.592 71.320 480.000 45.021 751.131 146.124 2 Sept. 1915 132.174 23.160 360.000 38.769 408.586 145.492
VI. VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.
FEDERAL RESERVE BANKS.
–
In werking getreden op 16 November 1914.
–
OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.
(In duizenden dollars.)
eg,.
Data
Goud
Zilver Wissels Deposita’s
c
CU
DPerce
kkin
n.
a e
lage’)
27 Juli’17 928.070 51.789 333.556 1.287.035 –
–
20 ,, ’17 956.131 50.301 359.111 1.354.393
–
–
13 ,, ’17 925.033 47.545 335.100 1.327.391 –
–
6 ,, ’17 903.988 38.314 331.517 1.260.973 –
–
28Juli’16 364.760 16.589 111.048 547.808 11.814
67
30 Juli’15 266.192 22.092 40.727 306.183 14.965
85
‘) Gouddekking van deposito’s en circulatie na aftrek van
(Ie posten tussehen cle banken onderling.
VEREENIGDE NEW YORKSCHE’ BANKEN EN TRIJST
MAATSCHAPPIJEN.
OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.
(Gemicidelden in duizenden dollars.)
Releeningen
1
Surplus
Data
Reserve
Deposilo’s Circulolie
1
en
1
disconto’s
1
Reserve
8Sept.’17
505.770
3.712.990 31.330
3.850.650
50.050
1
,,
’17
527.800
3.766.520
30.870
3.849.410
62.540
25Aug.’17
527.110
3.729.290
‘30.680
3.816.350
7.150
18
,,
’17
515.630
3.725.010
30.370
3.850.920
–
65.190
9Sept.’16
628.900 3.408.840
31.390
3.308.960
71.060
11Sept.’15
673.360 2.814.180 36.980
2.666.690
209.890
25 Juli’14
487.880 1.958.320
41.730
2.057.570
26.170
t
)
t)
or
basis
van 25°/o
van
alle deposito’s.
t
.
EFFECTENBEURZEN.
.
Amsterdam, 10 September 1917.
De krijgskans is in de afgeloopen acht dagen den Cen-
traden Mogendheden wOl gunstig geweest. Naast een stand-
louclen in het Westen staat, wat Duitschland betreft, in het 2sten de inname van Riga en een Onstuimig voortdringen zijner troepèn in de omgeving van die stad, vat Oostenrijk-Hongarije aangaat, het breidelen van hot elfde Italiaansche
– Isonzo-offensief en daarop gevolgde geslaagde tegenaan-
vallen. –
De goede berichten van de fronten zijn aan de beurzen te Weenen en Berlijn, zooals van zelf spreekt, met inge-
nomenheid begroet, zoociat de aangename stemming, die er
thans reeds een aantal weken heeft geheerscht, er nog door
werd verhoogd.
Vooral te W e e n e n was dit het geval en naar de pers-stemmen uit Oostenrijk te oordeelen, moet de beurs in de
afgeloopen week; vooral
0
1
)
den 3en September, aldaar het
tooneel geweest zijn van sensationeele rijzingen in allerlei fondsen, voornamelijk industriëele waarden. Omvangrijke
looporders werden er tot als ‘t ware omhoog springende
koersen voor rekening van het publiek uitgevoerd, waarbij
de soortgelijke beweging, welke zich kortelings te Berlijn
heeft voorgedaan, slechts kinderspel geweest moet zijn. De
hoofdfondsen begonnen met avances van in sommige geval-
len en. 30 Kronen boven iie laatste noteering. In enkele
industriëele waarden alleen (vooral ijzergieterijen en ka-
nonnenfabrieken) werden duizenden stuks omgezet. De rijzing
en de omvang van den beurshandel zijn dermate belangrijk
geweest, dat zij onmogelijk uitsluitend kunnen worden toe-
geschreven aan de opgemelde militaire berichten. Veeleer
berusten dergelijke sensationeele voorvallen aan beurzen in
oorlogvoerende landen op andere gronden, waarvan de be-
langrijkste wel deze is, dat door het gedwongen stilliggen
vau handel en industrie, voor vrijgekomen gelden daarin
geen loonende plaatsing kan worden gevonden. Veelal ver-
huizen deze gelden naar de beurs, alwaar zich dan in die
waarden, waarvan het algemeen bekend is dat zij van den
oorlog profiteeren, wilde aankoopen ontwikkelen. In liet
onderhavige geval zou hierop bijv. de mededeeling kunnen
wijzen, dat voornamelijk het publiek in Weenen in de markt
is, terwijl beroepahandelaars slechts een bescheiden deel aan
de transacties hebben. Het kan niet uitblijven, dat een han-
del van dien aard, die, doordien er grootendeels aan wordt deelgenomen door lieden welke voorheen in hunne bedrij-
ven vèr van den beurshandel verwijderd stonden en die, de eraan verbonden gevaren miskennend, een catastrophe on-
vermijdelijk maken, in bevoegde kringen groote bezorgd-
heid wekt. Te Budapest, waar een soortgelijke hausse-bewe-
ging is voorgekomen, is dan ook in de afgeloopen week reeds
bij monde van den Minister-president op de gevaren di
deze wilde handel medebrengt, gewezen; beperkende maat-
i’égelen zijn vermoedelijk te wachten. –
,Ook te Weenen schijnt men thans tegen de speculatie-
woede te gaan optreden. De banken waren er de laatste
dagen al meer en meer geresrveerdbij het toestaan van
leeningen tegen effectenoncierpand en in vele gevallen werd
hooger surplus dan gewoonlijk gevraagd. En als regeerings-
maatregel tegen de speelzucht ter beurze spreekt men vau
een wetsontwerp tot verhooging der beursbelasting, dat bin-
nenkort zou worden ingediend. De beursbelasting werd het
laatst in 1897 verhoogd en werd destijds als volgt vastge-
steld: 1 kroon belasting voor iedere afsluiting in aandeelen
en òbligatiën van premie-leeningen, – met uitzondering
der pi’emieleeningen van den Staat – en 40 Heller voor alle
overige afsluitingen. Thans zou men, naar verluidt, deze
heffingen respectievelijk op 10 Kronen en 4 Kronen gaan
verhoogen, vat, indien het bericht juist is, aan den maat-
regel naast het moreele karakter ontegenzeggelijk een
,,fiscaal tintje” zou verleenen.
In de laatste dagen was de Weensche beurs al wat minder
onstuimig. Toch bleef de stemming vol vertrouwen, ook al
tengevolge van het bericht, dat in een op 6 dezer gehouden
gezamenlijken Oostenrjkschen en Hongaarschen minister-
raad de kwestie van de depreciatie der valuta aan de orde
was geweest. Men stelt zich als resultaat der besprekingen
vdor, dat getrt.cht zal worden steun te verleenen aan de
Oostenrijksch-Hongaarsche valuta, niet eerst nft, doch reeds
tijdens den oorlog. Men ziet hierin een gevolg van het op
treden van den nieuwen Hongaarschen eersten minister,
Dr. Wekerle, die reeds vôÖr zijn tegenwoordig minister-
schap deze kwestie grondig moet hebben bestudeerd. Uit een
persgesprek zou volgen, dat de minister-president het be-
treffende doel wil trachten te bereiken door systemati-
schen uitvoer van producten, welke het land kan missen.
Het is echter zeer de vraag of deze producten in voldoende
101
0
/
8
101
,
18
94
,
141
83 73
0
/10
61
1
14
100
3
14
– 39
36
,
116
68
67″lie
52
I$/
52 “/ie
462/
4
66
2/4
67
0
/
4
66
11
116
39 39
3512/,g
35 112
–
68
68
65 65
2/16
5114 51’/4
—l°/a
51
1
116 51
—l’/io
46/4 46/6
66/4
66/4
671/
4
67/4
66
12
/20
66′
5
/io
1011/
4
101116
+
1/10
10118
10118
+
/,
94l12
94115
+
11
8214
8214
–
11
4
7218
7214
— 511e
61’12
61
_214
10014
10018
+
118
686
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
12 September 1917
hoeveelheid aanwezig zijn en kunflen wordenuitgevoerd om
den geweuschten invloed op de handelsbalans uit te oefenen.
Steenkool komt niet in aanmerking, daar deze deifstof zelfs
nog uit Duitscliland moet worden betrokken; men spreekt echter van uitvoer van petroleum en hout. Ter beurze te B e r 1 ij n heeft het zegevieren der hond-
genootschappeljke wapenen eveneens vreugde gewekt, daar
men meent aan het Oostfront, waar de terugtocht der ‘Rus-
sische legers niet tot staan te brengen schijnt, eene beslis-
singte kunnen forceeren. Uitgesloten is de kans op verder
belangrijk militair succes natuurlijk niet. Het geheel gedes-or,ganiseerde Rusland zal vermoedelijk niet in staat blijken
de d6bacle nog tijdig te voorkomen. En de vinste, die de
Centralen bij dezen stand van zaken kunnen behalen, zal den Rijkskanselier wellicht liet opstellen der vredesvoorwaarden,
waarmede hij zich naar verluidt bezighoudt, vergemakke-
lijken.
De overwinningen op Rusland vormen het beste prospec-
tus voor de nieuwe oorlogsleening, dat de Duitsche Minister
van Financiën zich maar weuschen kan. De uitgifte der 7de
Duitsche oorlogsleening vindt nl. van 19 Sept. tot 18 Oct.
plaats, -en wel tot dezelfde voorwaarden als de Ge, die van
Maart 1917. Deze 7de bestaat ook uit 5 pOt. obl. en 44 pot:
schatkistbiljetten; beider prijs van uitgifte is 98 pOt. De
5 pOt. obi. zijn vSOr 1 October 1924 niet aflosbaar. Voor de
schatkstbiljetten is als koers van terugbetaling 110 pCt.
bepaald. De rentabiliteit der obl. bedraagt derhalve 5,1 pOt.,
rekening houdende met de 2 pot. aflossingswinst: 5,3 pOt.
Gedurende de eerste 7 jaren vindt geen uitloting van deze
schatkistbiljetten plaats; daarna vindt de aflossing plaats
in 50 gelijke annufteiten. De Regeering behoudt zich echter
het recht voor den rentevoet te verlagen, en wel: na tien
jaren op 4 pOt., n 20 jaren op 3Y
2
pCt. In die gevallen
zal de aflossingskoers echter verhoogd worden, respectieve-
lijk op 115 en 120 pCt. Bij de laatste emissie bestond voor
het schatkistpapier groote belangstelling en kwamen in-
schrijvingen tot een totaal van eenige milliarden in.
Om de toename der Duitsche staatsschuld door oorlogslee-
ningen te kunnen nagaan, drukken wij hieronder een lijstje
der verschillende , Kriegsaaileihen” af: Totaal der
Datum
inschrijvingen (ca)
le Oorlogsleening
September 1914
4.60 milliard
2e
,,
Februari 1915
9.00
3e
,,
.
October
1915
12.10
4e
,,
Maart
1916
10.40
5e
,,
October
1916
10.50
6e
,,
Maart
1917
_12.77
totaal in ronde cijfers 60 milliard,
hetgeen per hoofd der bevolking van Duitschland een schul-
denlast, uitsluitend op grond van de oorlogsleeningen van
923 Mark beteekent.
Naast de voor de deur staande 7de oorlogsleening werden
ter beurze te Berlijn vooral de samensmelting van de
Dresdner Bank met de Rheinisch Westfalische Disconto-
Gesellschaft en de Mtrkische Bank besproken. Ter uitvoering
der fusieplannen zal aan aandeelhouders der Dresdner Bank
worden voorgesteld het maatschappelijk kapitaal met 60
millio&n Mark te ver.hoogen. Daarna zouden kapitaal en reserves der instelling tezamen 340 millioen mark bedra-
gen. Verder trok ter beurze ook de kapitaalsuitbreiding
der Daimler-Gesellschaft de aandacht, waardoor de markt
der industrie-aandelen gestimuleerd werd. De Daimler-Motoren-Gesellschaft zal o 15 October as. aan aandeel-
houders voorstellen, het kapitaal van Mk. 8 millioen op 32
millioen te verhoogen. De houders van 66n oud aandeel heb-
ben het recht drie nieuwe aandeelen t 107 pOt. te betrek-
ken. Aanleiding tot deze verviervoudiging van het kapitaal
is – cle groote uitbreiding van het arbeidsprogramma der
onderneming en tevens het feit, dat de groo.te geaccumu-
leerde winsten, – de onderneming trad daarmede op als
geldgever aan gemeenten! – bij aandeelhouders den wenseh hadden aangewakkerd om op ruimere schaal van de vruch-
ten der onderneming te plukken. De krachtige groei tijdens – den oorlog blijkt wel ten duidelijkste uit de grootte van het
oorspronkelijke aandeelenkapitaal. Dit bedroeg bij de op-
richting der Maatschappij nl. 600.000 mark. De laatste
uitgifte van nieuw kapitaal vond plaats in April 1911, toen
het kapitaal op M. 8 millioen werd gebracht.
De wilde beweging aan de Weensche beurs en de daarop
geoefende critiek heeft het Berlijnsche publiek eenigszins gekalmeerd. Hoewel de stemming ter beurze doorloopend
vast bleef, zijn de omzetten, en ook de koersschommelingen
ditmaal binnen engere grenzen gebleven. –
Te L o n d e n heeft de beurs in de verstreken berichts-
periode een vaste houding aan den dag gelegd, zonder dat
het evenwel tot zaken van belangrijken omvang is gekomen.
Er werd voornamelijk handel gedreven in binnenlandsche
industriëele aandeelen en eenige speeulatieve waarden, zop-
als mijn- en petroleumfondsen, voorts ook in Mexicaansche
papieren. De volharding waarmede deze waarden nu al
weken lang worden gekocht zou, oppervlakkig beschouwd,
op een onbegrensd vertrouwen in de toekomst kunnen wij-
zen;, meer waarschijnlijk is het, echter, dat de speelzucht
van het Engelsche publiek aan de veelvuldige rjzingen van
den laatsten tijd niet vreemd is. Men heeft hier wellicht, met
een dergelijk verschijnsel als aan de Weensche beurs te doen.
De toestand op de Londensche effectenmarkt is nog steeds
niet normaal; inplaats van het koopen op termijn bestaat
nog altijd de verplichte contante betaling van ook maar
het kleinste postje. Ook in Engeland ageert men van ver-
schillende zijden tegen het beursspel, vermoedelijk ook al
hierom, wijl de daardoor in beslag genomen middelen, in ieder geval tijdelijk, voor de Regeering die in deze tijden
de groote financieele slok-op is, verloren gaan.
De Engelsche oorlogsleeningen zijn in den laatsten tijd
weinig gefavoriseerd. De reden hiervan zal wel liggen in
de uitgifte van koloniale oorlogsleeningen met hooger ren-
dement. De 5
1
/2
pot: converteerbare obligatiën der nieuwe Australisehe leening groot £ 4% millioen zijn
t
98
1
/2
pOt.
verkrijgbaar. Deze uitgifte lijkt zeer veel op die welke eerst
in April j.l. plaats had, toen £ 3% millioen % pOt. obl.
t 98 pOt. werden aangeboden. Aflossing van beide leeningen
vindt plaats in 1922 of 1927. De nieuwe obl. rendeeren,
rekening houdende met den aflossingstermijn, en. 5,70 pOt.
Van de uitgifte van dergelijke beleggingen met hoog rente-
genot gaat natuurlijk een stimuleerende invloed op de rente
van, nieuwe beleggingspapieren uit; – de koers der oudere
fondsen wordt er door gedrukt. fn verband hiermede meende
men, naar aanleiding van deze jongste Australische uitgifte,
—’dit is reeds de 4de Engelsche koloniale leening met een
51% pOt. rentevoet -, de Regeering er nogmaals op te moe-
ten wijzen, dat het voor den Staat veel voordeeliger zou
zijn de koloniale geldbehoeften van het moederland uit te
financieren.
Dê stijging van den rubberprijs te Londen en het decla-
reeren van enkele gunstige interimdividenden van rubber-
maatschappijen (bijv. van de Linggi-Plantations, die een iste
interimdividend van 33% pOt. tegen 25 pOt. v. j. aankon-
digde) gaf aanleiding tot eenige vraag voor rubberaan-
deelen.
Te P a r ij s is de stemming ter beurze in de laatste 8 da-
gen nogal onregelmatig geweest. Groote omzetten kwamen
niet voor. De 3 pOt. Fransche rente zakte fractioneel in.
Ee.njge vraag bestond voor 4 pOt. Spanje Buitenland, welk
fonds in verband daarmede van 105,10 tot 107 kon opkomen.
De houding van Wall s t r e e t heêft in de afgeloopen
weken weder in flagrante tegenstelling gestaan tot die der
Europeesche beurzen. –
De angst voor regeeringsmaatregelen op industriëel ge-bied en dat -der spoorwegen, leidde jongstleden Dinsdag,
toen de beurs na een sluiting van 3 dagen weder voor ‘t,
terst gehouden werd, tot een paniekachtige beweging, waar-
bij verscheidene fondsen van 5 tot 7 pOt moesten prijs-
geven. Steels kwamen 104% na 109% te noteeren. Unions
127% na 131%. Van de opgewonden stemming werd door baissiers gebruik.gèmaakt om door aanzienlijk aanbod van
fonds de koersen nog verder te drukken, hetgeen in vele
gevallen ook gelukte.’ Volgens een bericht uit Washington,
zou president Wilson voornemens zijn, de Virginia Railway,
een belangrijken kolenspoorweg, alsmede de uitgestrekte
kolenvelden van Kentucky, welke nabij dien spoorweg liggen,
te naasten.
Rijzing of
4Sept. 7 Sept. 10 Sept. daling.
5
°/o Ned. W. Schuld
4’12
°Io
,,
,,
,,
1916
4
01
,,
,,
,,
1916
3
1
12 %
,,
,,
,,
–
3
0/
2
1
1
2
0
10 Oert. l. W. S . . . . . . .
5 o/o Oost-Indië 1915
4 °/o Hongarijes Goud….
4 o/o Oostenr. Kronenr.
5
O
lo Rusland 1906 ……
4112
01
Iwangor. Domhr.
4
O/j
Rusland Oons. 1880
4
,O/j
Rusl.bijiope&Oo.
4
% Servië 1895 ……..
4112 01
China Goud 1898
4
o/
o
Japan 1899 ……..
5
0/
Brazilië 1895
……
Te o n z e n t heeft de effectenmarkt in de afgeloopen
week in zeer levendige houding verkeerd. De aangename
18.793
525
500
122.738 9.929 4.218
38.260
5.735
291.603
8.465 2.314 181.448
42.486 37.294
15.882
62.063 23.039
307.659
12.335
12 September 1917
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
687
stemming, die reeds korten tijd te voren in enkele af dee-
lingen af en toe kon worden waargenomen, brak in de
eerste dagen der week flink baan in de
scheepvaartafdeeling.
Waar de meeste maatschappijen een deel hunner vloot tot
stilliggen zien gedoemd, werd aanvankelijk de meeste aan-
dacht geschonken aan die maatschappijen, die nog geregeld
kunnen varen, bijv. Java China Japanlijn en Paketvaart.
Beide aandeelen hebben dan ook belangrijke koersvorderin-
gen gemaakt. Het verloop van eerstgenoemd fonds was:
215-228-231 34-235, van laatstgenoemd: 227-234-240—-246-243. In de laatste dagen breidde de kooplust zich ook
uit over de overige waarden dezer afdeeling, waarbij aand.
Scheepvaart-lInie, Nederland en Kon. Holl. Lloyd scherp
naar voren kwamen. De speculatieve beweging is ten deele
toe te schrijven aan de in de afgeloopen week herhaaldelijk
verspreide en weder tegengesproken berichten omtrent het uitvaren van schepen, daarnaast aan geruchten betreffende
zeer aanzienlijke winsten, welke door sommige maatschap-
pijen in slechts eükele reizen tusschen Indië en Amerika
zouden zijn gemaakt (bijv. Paketvaart). Ook speculatie voor
Indische rekening werkte de snelle rijzing in de hand; te Batavia is een sterke koopbeweging in Indische scheep-
vaartwaarden ontstaan. Het heden bekend geworden be-
sluit van de regeering der Ver. Staten om neutrale schepen
te charteren, beïnvloedde de stemming niet ongunstig. Wel
zal men, zoo de maatregel werkelijk wordt uitgevoerd, op
gefixeerde, dus lagere vrachten kunnen rekenen, doch in
ieder geval zullen de schepen weder varen en kan het ge.
dwongen stilliggen een einde nemen. De willigte in de
scheepvaartmarkt is aldra op dc cultuurafdeeliugen over-
geslagen. Zoowel voor suiker-, als tabak- en rubberfondsen
bestond flinke vraag.
Cultuurwaarden,
zooals aand. H.V.A. voerden reeds in het
begin Uer week een vasten grondtoon, bij bescheiden aankoo-
pen. Aan het einde der week echter outstond voor deze
aandeelen dringende vraag, die, daar zij slechts schroom-vallig werd bevredigd, tot een scherpe koersstijging heeft
geleid. Voor de aand. H.V.A. hebben geruchten omtrent zeer
gunstige resultaten over het idopende boekjaar de rijzing
ingeluid; men sprak van een winstcijfer van
f
24 millioen.
Daarbij kwamen ook weder reeds vroeger verspreide ge-
ruchten omtrent een bonus in omloop. Naast deze aandeelen
werden ook aand. N..I. Handelsbank flink gekocht. Heden breidde de’kooplust zich nog verder uit.
In
tal,aksaandeelen,
die verleden week al vast gestemd
waren, ontstond heden een buitengewone willigte, zeker o.a.
ten gevolge van de aankoopen van Amsterdamsche grossiers
in Indië, welke transacties ten doel zouden hebben, te voor-
komen dat van Amerikaansche zijde te veel in Indië zou
worden weggekocht, hetgeen voor de Amsterdamsche tabaks-
markt natuurlijk groote schade zou beteekenen. Belangrijke
koersverschillen naar boven ontstonden in aand. Deli-
Maatschappij, Senembah, Deli-Batavia en Medan.
Rubberaandeelen
waren Zaterdag j.l. en heden eveneens
zeer goed gevraagd. De prijs van het product te Londen is
na de zomerstilte flink gaan stijgen; de voorraden te Lon-
den zijn niet verder aangevuld, eerder afgenomen en Ame-
rika treedt zoowel aldaar, als direct in Indië als kooper op.
De aankoopen zijn grootendeels voor legerbehoeften, dus zullen nog wel eenigen tijd aanhouden. De leiders in deze
afdeeliug waren ,,Amsterdam” en Nederlandsche Rubber.
Van
jndustrjëele waarden
vallen .aand. Insulinde Oliefa-
brieken te vermelden op geruchten betreffende overname
van het bedrijf door Ant. Jurgens’ Vereenigde Fabrieken.
Koersverloop: 211-214-223 34-230-233 34-229. Voorts
aand. Stokvis, naar aanleiding van de schitterende resul-
taten die de Mij, moet hebben behaald (415-422-430-
450-490).
In sympathie met de overige afdéelingen heerschte ook
in die der
petroleumwaarden
een gunstige stemming, hoewel
de omzetten hier verre bij, bijv. die iii cultuurwaarden, ten
achter bleven.
Mijnen
ook ietwat levendigr, bijv. voor Guyana’s.
4 Sept. 7 Sept. 10 Sept. R,ingof
Ned. md. Handelsbauk…. exdiv. 219
220
+ 1
Nederl. Handel Mij. …… 188
11
4
18881
4
188
5
18 +
8
18
Amst. Superfosfaatfabriek. . 16818 16792 167
‘/
– 1
8
18
Insulinde Oliefabriek……213 224
1
12 228
1
12 + 1511:
Ant. Jurgens’ Ver. Fabrieken 272.
279
288
+ 16
Philips’ G-loeilampenfabriek 309
1
12 310
1
14
325
+ 15’12
R. S. Stokvis & Zonen . . . . 415
430
490
+ 75
CultuurMij. d. Vorstenlanden 219
224
228
+ 9
Handelsver. Amsterdam…. 438
1
12 446
1
12 467814 + 29′!,
Javasche Cultuur Mij…..360
358
8
1 370 ‘/8 + ’10’/8
Kon. Petroleum Mij ……. 543’h 540
1
12 543
– 81
4
Amsterdam Rubber Mij. .. 217 222 229 + 12
Holland Amerika Lijn …. 344212 353
1
12 359
1
1, + 15
Kon. Hollandsche Lloyd .. 178 187
8
18 187 + 9
Kon. Ned. Stoomboot Mij. .. 229
231 ‘/ 234’/4 ± 514
Bothnia Vrachtvaart Mij… 334
1
1,c 324
12/,,
33415/
je
Dell Maatschappij ……..485
487
499
+ 14
In de
.A.merilcaansche afdeeling
ging in de afgeloopen week
doorgaans zeer weinig om, daar de aandatht van ons publiek
in de eerste plaats op de locale markt gevestigd was. De
scherpe daling te New York, waarvan wij hier boven mel-
ding maakten, werd hier ter bëurze niet in zijn geheel over-
genomen. Eerstens kwamen in verscheidene fondsen geen
Noteeringen.
Loco-prijzen te Rotterdam/Amsterdam.
1
Chicago
1
Buenos Agres
8)
Data
–
Tarwe 1 Man
1
Haver 1 Tarwe
1
M.T.
1
Lijnzaad
1
Sept.
Dec.
1
Sept.
1
Oct.
1
Oct.
1
Oct.
10Sep.’17
–
119’12
59
1
12
17,-
9,50 21,60
4
,,
17
–
11118
56
15,202) 9,252)
21,802)
11Sep.’16
153
86’14
)
45’/
10,40
5,20
13,25
11Sep.’15
9914
72218
2)
36
1
/4
12,15
2)
4,70 2)
10,802)
11 Sep. 14
10881
4
778/
8
2)
4718
10,20
2
)
5,30
10,452)
20 Juli’14
82
1)
562/
s
2)
36
/8 1)
9,40 ‘)
5,38
2)
13,70 2)
2)
per Dec.
2)
per Sept.
)
De noteeringen van Buenos Ayres
zijn van
7 September
en 31 Augustus.
Soorten
1
1
10Sept.
3 Sept.
1
Ii
Sdpt.
–
1917
1917
1916
Tarwe
……..
……….
588,1)
588,-
Rogge (No. 2 Western)
nom. nom
360,-‘)
500,-
Gerst (46 lb. feeding).
.
.
360,-‘)
nom.
Haver (38 lb. whiteclipped)
18,-‘)
25,-
Maïs (La Plata)
………
Lijukoeken (Noord-Ame-
250,-
1
)
240,-
rika van La Plata-zaacl)
Lijnzaad (La Plata) …….
nom.
nom.
‘) Regeeringsprijs
.’)
388,-‘)
nom.
‘8)
275,-‘)
1)
370,1)
.1)
18,-‘)
.8)
168,-‘)
540,-
–
AANVOEREN in tons van 1000 K.G. voor verbruik in Nederland.
Artikelen.
Rotterdam
Amsterdam
2-8 Sept.
1
Sedert
1 Oereenk. II 2-8 Sept. 1
Sedert
I Overeenk.
1917 1917
1 Jan. 1917
1
tijdvak 1916
1917
1
1
Jan. 1917
1
tijdvak 1916
II
Totaal
1916
Tarwe……………..
Rogge …………….
Boekweit
…………
Mais …………….
Gerst…………….
Haver…………….
Lijnzmid …………..
Lijnkoek……………
Tarwemeel
…………
Tarve ……………..15.357
IYJ.aïa
……………. .-
253.376 511.792
–
38.227
8.465
17.139
–
–
2.314
9.762
–
–
114.010′
275.960
–
67.438
30.800
79.588
–
11.886 10.025
29.106
–
27.269 8.322
81.762
.
–
7.560
34.078
111.614
–
27.985
19.988
16.279
–
.
3.051
AANVOEREN
in tons van 1000 K.G.
voor België.
307.659
610.719
‘
‘
–
.
–
12.335
56.495
–
‘
–
530.585
17.664
10.262
398.698 89.517
33.324 120.022
117.349 16.279
610.719 56.495
688
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
12 September 1917
transacties voor, daarnaast bestond op de lagere prijzen
eenige vraag, schijnbaar gebaseerd op contraminedekking.
4 Sept. 7 Sept.
10 Sept.
Ringof
American Car
&
Foundry
.
70
3
14
70
0
188
70’12
114
Anaconda Copper
……..
154’Ia
155
153
1
I2
—1
Un. States Steel Corp…..
106
°
/io
lOS°/je
10412
–
2
71
82
Atehison Topeka ……….
99°/io
99 98
8
/8
—l/i
Southern Pacific ……….
91’Is
92
92110
+
1
2
/
16
Union Pacific …………
136’/d
134 133
11
—2
8
14
Int. Merc. Marine afgest.,
.
3
.
2
3
14
31814
301182
–
2
28182
prefs
00
2
1
1
00
1
12
87 /j
–
38116
Prolongatiegeld nog altijd ruim; noteering 2% pCt.
GOEDERENHANDEL.
GRANEN.
Het wekeljksch overzicht der,,granen kan ditmaal niet
gegeven worden: De noteeringen en aanvoeren vindt men
op de vorenstaande pagina.
•
PETROLEUM
(Ontleend aan den ,,Petroleum lieview” van
10, 17 en 24 Augustus).
Londen. Geraffineerde petroleum. Niettegenstaande de
groote vraag naar geraffineerde petroleum, hebben de prijzen
gedurende de afgeloopen drie weken geen verandering
ondergaan en zijn als volgt;
Water White ……1 s.
4112
d.
Standard Wliite .. . . 1 s.
3012
d.
2e destillaat ……..1 s. 3 d.
Smeerolie. Door het steeds toenemend gebrek aan scheeps-
ruimte is de aanvoer van smeeroliën niet in overeenstemming
met de aanzienlijke vraag naar dat artikel. Tot dusverre
bleven echter de prijzen onveranderd.
American pale
vanaf £ 25
tot £ 33
American red
£ 28
,,
£ 33
American dark cyl.
£ 25 10 s. ,, £ 29
American hit. cyl.
£ 31
£ 36
Benzine. Op ,,zoogenaamde” verbruikers drukken de be-
perkingen harderdan ooit. De prijzen zijn onveranderd:
No. 1 …………….3s. 3d. No. 2 …………….3s. 2d.
No. 3 …………….35. id.
In Schotland en Ierland zijn alle prijzen 1 d. per gallou
duurder.
Terpentijn. De noteeringen waren:
3 Aug.
10 Aug. 17 Aug. 24 Aug.
Loco …………..55 s. 9 d. 56 s. 6 d. 57 s. 57 s. 3 d.
September/December. 57 s. 3 d. 57 s. ‘9 d. 58 s. 57 s. 9 d.
Januari/April ……58 s. 6 d. 59 s. 9 d. 60 s. 59 s. 9 d.
Er gaat zeer veel op de markt om.
Paraffine. De voorraden zijn zeer gering. De prijzen
bleven onveranderd:
Smeitpunt
140
0
7
3
14d. per ib.
130-132° 7
125-127
0
681
4
,,,,,,
118-120
0
6
,, ,, ,,
Stookolie en vethoudende oliën worden niet genoteerd.
L i v e r pool. Petroleum-producten vinden vasten verkoop
en Amerikaanseh staat van 1 s. 5 d. tot 1 s. 6 d. per gallon genoteerd. Er is geen Russische olie op de markt. Benzine gaat tegen 3 s. 3 d. het gallon.
Bakou. De ruwe-oliemarktT blijft vast. Het poed gaat
tegen den officieel vastgestelden prijs, zijnde 60 kopeken.
New York.
16 Augustus. 23 Augustus.
Geraffineerd in kisten
13,25 c.
14,75 c. per gallon
Standard White in vaten 10,35 c.
10,35 c.,,
Credit Balances.. ……
3,10
C.
3,50 c.
Pennsylvanian Crude .. $ 3,10
$ 3,50 per vat.
Philadelphia. Standard ‘White staat 10,35 c. per
gallon genoteerd.
WOL.
De eenigfte belangrijke tijdingen die deze week zijn in-
gekomen, zijn die van de markt te Boston, waar hande-
laren ter plaatse 50 °/o hunner voorraden aan het Gouver-
nement voor, oorlogsdoeleinden hbben aangeboden. Volgens
de statistieken beloopen de voorraden
bij do handelaren bij de industrieelen
wol (ongereinigd) .. 163.265.379 lbs. 206.727.356 Ibs,
(gereinigd) ….17.492.333 ,,
29.411.184
(huiden)
……15.994.352 ,,
13.103.348
(gekamd)
.
……2.298.678 ,,
20.824.147
kortwol (noils) ….5.878.104 ,,
12.066.322
De aanvoeren sedert 1 Januari te Boston bedragen, ver-
geleken met die van het voorafgaande jaar:
441.389 balen binnenlandsche wol tegen 485.702 balen
285.627
,, buitenlaudsehe
,,
,,
493.403
totaal 727.016 balen
tegen
totaal 979.105 ba]en
dus een vermindering van 252.089 balen.
KAPOK,
(Opgave van de Makelaars Gebrs, van der Vies, Amsterdam.)
Kapokstatist.iek
op 31 Augustus 1917.
Voorr.
Aanv. Verk.
N.O.T.
Importeurs:
‘1 Jan.
tot
tot
Voorr.
1917.
31Aug.
31Aug. 31Aug.
Amsterdöm-Bat. Hsvg
–
187
187
–
Comm.Venn.Heybroek&Co
–
178 178
–
H. G. Th. Crone ……..
–
1742
1742
–
Edgar
&
Co…………..
617
1832
2449
–
Landbouw-Mij. Geboegan
–
190
190
–
Landbouw-Mij. Ngobo.
. –
–
388 388
–
Mirandolle Voute
&
Co.
133
468
601
–
Maintz
&
Co .
……….
–
433
–
.
Weise
&
Co.. . .. . . . . . . . .
–
510
510
—
750
5928
6678
–
Prijs van prima N. 0. T.
Kapok op 31 Augustus.
110
fL120
ets. in 1917
–
54
ft 56
ets. in 1916
4253
20301
21794
2760
43
ets. in 1915
6579
85182
61302
6334
43
fL 44
ets. in 1914
6733
54951
61365
319
36
8
12 fL 37
ets. in 1913
3053
67329
49316 21066
46’1
a
47
1
/2 ets, in 1912
4178
70274
61701 12751
47
ets. in 1911
798
43425
39656
4567
35
ets, in 1910 13274
44034
47095 10213
33
fL 34
ets. in 1909 14729
47377
41156 20950
35
fL 36
ets, in. 1908 15560
38324
44684
9220
–
KATOEN.
Noteeringen voor Loco-Katoen
(Middling Uplands.)
7
S6P
1
.’
17
1
3
1
Aug.’1724Aug.’177SepI.’I67 Sept.’15
New York…. 21,35e 23,30e 23,40e 15,50e
9,80e
Liverpool …. 17,25d 18,25d
18,90d
9,48d
1
5,78d
Ontvangsten in, en uitvoeren vau Amerikaansche havens.
(In duizendtaflen balen.)
1
Aug.’17
Oeereenkomsllge perioden
tol
24Aug.17
1916
1915
Ontvangsten Gulf-Havens..
86
130
56
Atlant.Havens
110
87
44
Uitvoer naar Gr. Brittannië
178
104
31
‘t Vasteland.
82
199
106
Japan etc…
–
–
–
Voorraden in duizendtallen
24Aug.
’17
24Aug.
’16
24Aug. ‘IS
Amerik. havens ………….444
412
672
Binnenland …………..
..240
265
431
New York ……………..60
80
226
New Orleans …………..76
79
119
Liverpool . ………….
678
1252
M.arktbericht van de Heeren Sir Jacob Belirens & Sons,
Manchester dd. 15 Augustus 1917.
Over het algemeen begint men in Amerika wel te geloo-
ven, dat cie katoenoogst van dit jaar grooter zal uitvallen,
dan men aanvankelijk wel had verwacht. Dit is hoofdzakelijk
een gevolg van de betere weerberichten en prijzen zijn dan
ook circa 100 punten gedaald. De markt is echter nog zeer
gevoelig en was gisteren weer vaster op dekkingsaankoopen
voor rekening van Walistreet. De statistische positie blijft
echter sterk, doordat voorraden nog steeds klein zijn en
vroege verschepingen sterk gevraagd worden. In Liverpool
heeft de prijs van middling Amerikaansche katoen nogal
gefluetueerd en is de prijs, na aanvankelijk tot 20,15. pence
te zijn gestegen, nu weer onveranderd. Egyptische katoen is weinig gevraagd en prijzen zijn wat flauwer.
De yraag naar Amerikaansche garens is zeer onregelmatig.
Voor het binnenland is nog wel wat gedaan, doch prijzen
voor dezelfde kwaliteiten en nummers fluctueeren onderling
zeer sterk al naar• gelang de spinners goed met katoen en
12 September 1917
EÇONOMISCH-STATISTICHÈ BERICHTEN
689
11
orders voorzien zijn. Men tracht thans de extra.productie.
kosten terug te krijgen, die door de nieuwe maatregelen
van de Board of Control zullen ontstaan en die men op
Y
2
h 1 pence per lb. taxeert. Hierdoor zijn vraagprijzen voor
latere leveringen zooveel hooger en is de vraag daarvoor dan
ook verminderd. De exporthandel in cops is zeer rustig. Voor
Holland zijn sedert einde Mei geen nieuwe licenses Mge.
geven en schijnt er voorloopig ook weinig kans te zijn, dat
dit spoedig weer het geval zal zijn. Tegenwoordig kunnen
dus alleen nog garens op oude licenses naar Holland uitge-
voerd worden en neemt het aantal daarvan natuurlijk ge-
leidelijk af. Frankrijk blijft nog een goede klant, maar ver-
schepingen worden opgehouden door de nieuwe invoer-
vergunningen, clie men thans noodig heeft, en klaagt men
er algemeen over, dat het zoolang duurt alvorens deze ver-
leend worden. Garens voor cle tricotage industrie worden
vlot gevraagd, zoowel voor Scandinavië als voor Zwitser.
land. In 40/44 inslaggarens .omte verven isnogal wat ge-
daan, terwijl ook Madras in de markt is voor ruwe bundel-
garens. Bombay plaatst ook nog orders in getwijnde garens,
maar over het algemeen schijnt men daar in de eerste be
hoefte voorzien te hebben. Egyptische garens zijn kalm en
verkoopers zijn wel tot eenige concessie bereid.
Prijzen voor manufacturen blijven steeds verder stijgen,
doch de vraag van de grootere markten is wel verminderd.
Men kan de tegenwoordige vraagprijzen niet betalen, terwijl
de nieuwe maatregelen de leveringen nog meer zullen ver-
tragen. De auctie-prijzen in China zijn zeer gunstig en over
het algemeen gaan cle verkoopprijzen in de overzeesche
markten wel vooruit, ofschoon deze nog niet op het niveau
van Europeesche kostprijzen zijn gekomen. De kleinere
markten en ook het binnenland plaatsen gerégeld nieuwe
orders en over het algemeen zijn fabrikanten goed met
orders bezet.
SU1KER
Betreffende de voor export van onzen overtolligeu vor-
raad Bietsuiker bedongen prijzen zijn nog geen bijzon-
derheden bekend gemaakt. Het is eéhter voor belanghebbenden
zeej’ verblijdend, dat de uitvoer eindelijk op bevredigende
wijze geregeld schijnt te zijn.
De vooruitzichten voor den aanstaanden oogst, in -ons
land zijn zeer gunstig. Ook in de overige bietsuikerprodu-
ceerende landen was de weersgesteldheid bevorderlijk voor
cle ontwikkeling van het gewas, doch de industrie, vooral
in Duits clii and, zal moeilijkheden ondervinclen ten op-
zichte van de kolenvoorziening en reeds wordt de vrees
geuit, dat door cene tengevolge daarvan gedwongen verlenging
van de campagne een aanzienlijk rendementvèrlies zal out-
staan
Uit En geland wordt bericht, dat de Royal Commission
den geheelen Mauritius-oogst, getaxeerd op 200.000 tons
witte suiker, gekocht heeft.
De suikervereeniging in Java verkocht verdere kleine
hoeveelheden Superieur tot
f
11
1
/2.
Wanneer moer scheeps-
ruimte disponibei was, dan zouden op deze matige prijs-
basis groote afdoeningen mgeljk zijn; zoolang echter geen
schepen voor het vervoer van Javasuiker verkrijgbaar zijn
blijven groote zaken uitgesloten, al zonde de Suikervereeuiging
de verkoopliinite aanzienlijk verlagen. Een dergelijke ver-
laging zoude ouder de gegeven onsstancligheden slechts er
toe leiden de afwikkeling der oude contracten met cle
Chineezen zeer te bemoeilijken. Krachtige pogingen worden
dan ook aangewend om voor Javasuiker de beschikking te
ki-ijgen over Nederlandsche scheepsruimte, vooral nu volgens
een dezer dagen uit Indië ontvangen telegram van de groote
vloot stoomschepen onder Engelsche vlag, die het vervoer
van Javasuiker naar Britsch Indische havens bewerkstelligde,
nog maar eene enkele boot overgebleven is, al de overige
werden door de Britsche regeering opgevorderd.
Zeer belangvekkend is een bericht, dat verleden week door
de Daily Telegraph uit New-York Ontvangen’ en door den
Londenschen correspondent der N. R. Ct. als volgt over-
geseind werd: ,,Het tekort aan tonnemaat kan de Ver.
,,eenigde Staten ertoe brengen om op meer dan 400.000 ton
,,onzijdige seheepsruimte in Amerikaansche havens de hand
,,to leggen. De Nederlandsche en Skandinaafsche schepen,
,,die nu met levensmiddelen zijn bevracht en die voor het
,,uitvoerdepartement niet mogen uitvaren, kunnen gedwongn
d
,,wordlen om hun ladingen te lossen en in Australie en Java ,,tarwe of suiker te gaan halen”. De willekeur van een der-
gelijken maatregel te dezer plaatse buiten beschouwing latende,
is het voorzeker een feit, dat het charteren van Nederlandsche
schepen. door Amerika om suiker van Java te halen eene
uitkomst zoude zijn voor den moeilijken toestand der suiker-
markt op Java en voor allen, die bij de suikercultuur belang
hebben. Wij hebben in deze berichten herhaaldelijk op de
waarschijnlijkheid gevezn, dat Amerika dit jaar Javasuiker
zal koopen, wanneer Engeland doorgaat met zijne behoefte
in Cuba te dekken, doch gebrek aan scheepsruimte heeft
Amei-ikaansche inkoopen tot dusver verhinderd.
Over de locale Amerikaansche markt is niets bijzonders
te berichten. De noteering voor Spot Centrifugals bleef
prijshoudend op 7.02 c.
C u b a-statistiek:
–
1916117
1915116
1914115
Ontv.der weektotl8 Aug.
19.992
6.341
13.000 tons
Totaal sedert 1 Dec. 1916 2.899.911 2.937.157 2.458.715
Werkende fabrieken ….
?
4
5 –
Export d. weektotl8Aug.
67.000
33.245
30.480
Totaal sedert 1 Dec. 1916
2.450.869
2.476.808 1.998.848
Exp. U.K. tot 21 Juli
564.462
436.306 260.206
Frankrijk ,, 1
41.678
109.111
5.895
Voorraad op 20 Aug.
373.000
418.925 405.000
Hieruit blijkt, dat de ontvangsten nog steeds aanmerkelijk
grooter blijven clan verleden jaar en mag op eenen oogst
van 3 millioen tons veilig gerekend worden. Voor den volgenden
oogst zijn de vooruitzichten gunstig, doch niet buitengewoon.
•
NOTEERINGEN.
Data
‘
Amsterdam
per
Londen
–
New York
96
%
,Taies
Whlte
ArnjC.
Granu
October
Cubes
Jaaas
lid
Centrifug.
No. 1
Job.
7 Sept. 1917
– .
f
–
5310
– –
7,02
31Aug.
1917
. –
,,
–
53/9
–
–
7,02
7 Sept. 1916
. .
2611
4711hl
221-
2416
5,02
7 Sept. 1915
. .
191
311-
2013
–
–
21 Juli
1914
. .
ll’/s
181-
–
–
3,26
RUBER.
De stemming bleef ook gedurende de afgeloopen week vast en de prijzen konden zich wederom iets Verbeteren.
De vraag blijft aanhouden, terwijl de voorraden verminde-
ren. Smoked Sheets worden iets minder gevraagd en de
noteeringen daarvan zijn ongeveer 1 cl. onder prima Cr9pe.
Para-soorten onveranderd.
Slotnoteeringen luiden:
PrimalleveaCrêpeloco/Sept. 2/91/
4
einde vorige week 2/8/
Oct./Dec… .2111
‘2/10
Jan./Juni.. 2111
1
/2 ‘,,
,,
,, 2110 ‘/
Hard cure fine Para
..
. . 313
,,
,, ,
313
1/
HUIDEN.
Bericht van de firma Grisar & Co.:
ii
De laatste veertien dagen staan duidelijk inhet teeken
der te verwachten nieuwe maatregelen van het R.D.U.L.
omtrent de condities der te leveren inlandsche,huiden voor
de bepaalde maximum.prijzen. Inderdaad is die nieuwe
regeling een voordeel voor de looierij, en is dus een af wach-
rende houding, vooral eer zij tot nieuwe transactie over-
gaat, zeer verklaarbaar.
Immers het verschil van bruto op netto, zonder zoutgeld,
bedraagt gemiddeld ongeveer
f
1,80 per huid. Zoodra dus
divijziging wet geworden is, zullen belangrijke koopen
gedaan worden, en zeer zeker wanneer ook nôg de garantie van rendement in werking treedt, zoodat knoeierijen geheel
voorkomen worden.
Inmiddels blijft het voor exotische huiden ook zeer kalm.
Wij kunnen den verkoop melden van 900 gezouten Minas-
huiden tot geheimen prijs, maar die zeker lager is dan die
der voorafgaande verkoopen. Niet alleen dat er bijna geen
scheepsgelegenheid is voor huiden, doch er komt nu nog
het enorme verschil in vracht en assurantie vergeleken
met het vorige jaar hij. Huiden die in 1914, 45 tot 60 gulden
per ton aan vracht kostten, worden nu met
f
240 berekend,
zoodat, wanneer ook in de productie-plaatsen de prijzen
neiging toonen tot dalen de hooge vrachten, enz., oorzaak
zijn dat men toch niet goedkooper kan importeeren.
Aan de markt zijn nog: 3000 gezouten huiden, ex. s.s.
,,Rijnland”, 285 gezouten Rio Grande, ex. s.s. ,,Poeldijk”
en 638 Santa Esperito, ex. s.s. ,,Amsteldijk”.
KOFF1.
(Uit het Mailberieht van de Makelaars G. Duuring & Zoon, Kolff & Witkamp en Leonard Jacobson & Zonen).
Koffie in onveraiderde stemming. Het weinige, dat in
eerste hand werd aangeboden, vond koopers tot debestaande
prijzen. In tweede hand zonder omzet.
690
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN.
12 Septembr 1917
Noteeringen en voorraden.
Rio
Santos
Data
.
-.
.. ,.
Wisselkoers
Voorraad
1
;
“
7
1
Voorraad
1
GRAAN.
Atl. Kust
San Lo;enzo
I
Petro- Oa’essa
Ver. Staten
grad
Rolter-
Data
Londen/ dam
Rotter-
1
ristolRotter-
1
1Enge-
R’dam
dom Kanaal dam
land
6 Sept. 1917
321.000 4975 2.504.000 4900
l2UIsa
31 Aug. 1917
304.000
5050 2.351.000 4900
13
1
/
24
,, 1917
268.000
5050 2.154.000 4900
128
7
1
82
5 Sept. 1916 318.000 6750 2.122.000 7000
12/io
Ontvangsten.
Data
Rio
Santos
Afgeloo pen
Sedert
Afgeloo
pen
Sedert
week
1 Juli
week
1 Juli
6 Sept. 1917….
71.000
557.000
320.000
2.816.000
5 Sept. 1916….
1
51.000
453.000
221.000
1
2.812.000
Statistiek der firma G. Duuring & Zoon.
Zichtbare voorraad op 31 Augustus, in duizenden balen.
1917 1916 1915 1914 1913
Voorraad in Europa.. 3.198 3.535 4.145 7.139 6.005
(Brazilië ..
152
612
634
91
852
Stoomend !Oost-Ihdië.
?
55
40
40
n. Europa tVer. Staten
–
–
18
4
4
3.350
4.147
4.852
7.274
6.901
Voorraad Ver. Staten 2.563 1.793 1.546 1.354 1.477
Stoomend (Brazilië ..
619
534
936
287
411
,naar
ç
iOost-Indie.
?
7
6
35
Vvr.Stnfpn
–
6.532
6.474
7.341
8.921
8.824
Voorraad in Rio ….
304
273
321
301
366
Santôs.. 2.351
1.978
1.844
1.221
2.246
,,.
,, Bahia ..
44
32
20
39
48
Totaal……9.231
8.757
9.526 10.482 11.484
1916 1915 1914 1913 1912
Op 31 Juli ……….7.907
8.502 11.466 10.482 11.035
Op 1 Juli ……….7.091
7.538 11.289 10.275 .10.965
VETTEN EN OLIËN.
Het wordt er.in
verband met de houding welke de United-
States in zake aanvoeren aannemen niet gemakkelijker op
om een bericht omtrent den markttoestand te geven.
Van Noord-Amerika zijn geen offerten te melden. Men
mag niets naar hier verschepen.
Van Zuid-Amerika zijn slechts zaken te melden in ht
artikel Premier-Jus.
Nadat biedingen van resp. f132,-, f130,- en f127,-
gewéigerd waren, kwamen ingevolge ontvangen tegen-offerten
uit Amerika vrij belangrijke zaken tot stand ad:
f
135,- voor Beefpremier-jus fac ,,A”
–
,, 132,-
,,
,, ,,B”
,, 129.-
,,
,;
,,
franco wal, hier voorgewogen, September/October-aflading,
inelusieve alle oorlogsrisico, doch met deze verdere omineuze
clausule: “subject to ‘the United-States Food-administration-permit”.
Deze laatste toevoeging maakt de zaken al heel onzeker.
Het is niet te verwachten dat indien de U. S. nu ook’de
Zuid-Amerikaansche zaken gaan bevoogden, wij hier veel
,
zullen krijgen. –
Daar verder de kans op eene verscheping in October toch
al bijna uitgesloten is, heeft men van hieruit in Zuid-Amerika
aangevraagd den verladingstermijn te willen veranderen in
October/November of zoo mogelijk October/December.
Andere huizen in Zuid-Amerika seinden als antwoord op
diverse van hier uit gedane biedingen: “Can’t entertain any bids, until shipping resumed. Business too uncertain”.
N e u t r alla r d. De eenige partij welke hier nog loco
was (250 trcs) is ad 1185,- verkocht.
• Verder is er van dit artikel uit den aard der zaak niets
te melden, evenmin als van Katoenzaad – Olie of andere
oliën ‘uit Amerika. A r ach i d e – 0 1 ie. le kwaliteit binnenlandsch fabrikaat,,
werd dezer dagen ad
f
132,- verhandeld.
Geraffineerd Cocosvet onveranderd gedaan ad
/120,- voor directe- of spoedige levering. –
C
VERKEERS WEZEN.
SCHEEPVAART.
8 September. Over het verloop van de vrachtenmarkt in
de afgeloopen week vallen geen bijzonderheden te vermelden.
318 Sept. 1917 – –
–
–
–
–
27 A.11 Sept.1917 –
–
–
301-
– 1451-
419 Sept. 1916 –
– f15,- 1219 / 107i 1501-
6111 Sept., 1915 –
–
,, 5,70 819 ,, 43
1
, 6216
Juli
1914 11 d.
7/3
111
11/
4
1111
114
121-
121-
HOUT.
1
Cron,hdt
1
Golf van Mexico
Data
1
gel
Holland Enand Holland Engeland
(gezapgd)
(mijn:
(pitch-
(pilch-
.h,L.)
pine)
pine)
.318 Sept.
1917….
27 Aug.11 Sept.1917..
419
Sept.
1916….
1
–
–
1
–
1
500/-
6/11 Sept.
1915.
…
–
‘ –
1f 115,-1
250/-t)
Juli
1914….
/12,-
2418
751
7716
–
ERTS.
Bilbao
Cartha-
Grieen-
.
.
kMiddies-
Poti.
Data
–
Middles-
gena
Middies-
tand
Middies-
bro
bro’
–
bro’ bro’
318
Sept.
1917….
1
–
27 Aug.11 Sept.1917 ….
1
–
419
Sept.
1916….
1816
1
1916
211-
1
-.
6111 Sept.
1915….
1
1213
1
131-
1
151-
1
–
Juli
1914….
1
413
514’I2
519
816
KOLEN.
Cardif
Oosik. Engeland
Data
1
Bor-‘
Genua
Port
L.a
dcaux
Said
Rivier
dam
stadt
318
Sept.1917
– –
–
–
–
–
27A.11 Spt.1917
691-
10113
1601-
–
–
–
419
Sept.1916
341-
6313
601- 351-
f
6,50
–
6111 Sept.1915
fr 26,-
2916 3016 2716
,, 6,-
–
Juli 1914
,,
7,-
71-
713
1416
312
51
DIVERSEN.
1
Bombay
1
Birmo
Vladivo-
1
Chili
Data
1
West
1
West
t
,Iock
1
West
1
Europa
1.
Europa
1
West
1
Europa
–
1
(d. w.)
(rijst)
1
Europa
1
(salpéter)
318 Sept.
1917….
–
—
–
–
27′ Aug./1 Sept.1917 ….
–
4801–
–
–
419 Sept.
1916.. ..
13016
15819
–
1401-1)
6111 Sept.
1915….
511-
751-
–
751-
Juli
1914….
1416
1613
251-
2213
‘) Per zeilschip.
Graan Petra grad per guarter van 496 lhs. zwaar, Odessa per Unit, Ver.
Staten per quorter van 480 lbs. zwaar.
Hout gezaagd en pilchpine perSt. Pet. Standard van 165 kub. vi
., mijn-
stutten per vadem van 216 kub. vi.
Overige noteertngen per ton van 1015 K.G.
RIJN VAART.
Week van 2 tot 9 September.
Vrachten. In den algemeenen toestand kwam geen
verandering. De vrachten zijn niet gewijzigd. Door wagon-
gebrek worden de goederen langzaam aangevoerd en moeten
de schepen lang laden. Naar verluidt is de oorzaak van het
gebrek aan spooi
–
wagens het verbod van doorvoer van basalt
enz. door ons land. Deze materialen worden nu per spoor
naar België verladen, en indien deze-verlading voortduurt
of voortduren moet zou het gebrek van wagens in het
komende seizoen wel eens een ongekende hoogte kunnen
bereiken.
De vracht Rulir-Mannheim wordt genoteerd met Mk. 2,50
per ton. De Rijn is overal vallend, Cauber Pegel einde der
week ongeveer M. 2,60. Bij verladingen van de Ruhr berg-
s
waarts moet reeds met den ‘val rekening worden gehouden.
Sleep loon en. Het sleeploon Rotterdam-Ruhrhavens stond
ongeveer 20 cents boven 50 ets. Tarief, einde der week iets
minder. Van de Ruhr naar Mannheim werd Mk. 2,4012,60
per ton betaald; er werd genoeg sleepkracht aangeboden,
resp. er
was minder vraag vanwege de langzame belading
der sleepkanen.
11
/
12 September
1917
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
691
DE TWENTSCHvE BANK
Amsterdam
Rotterdam
‘s-Gravenhage
Maandstaat öp 31 Augustus 1917
•1
DEBET
Aandeelhouders nog te storten ……………………….
f
1,784,700,-
Deelneming in de firma’s:
B. W. BLIJDENSTEIN & Co., te Londen
B. W. BLIJDENSTEIN Jr., te Enschedé
–
LEDEBOER & Co., te Almelo,
f
8.284.250;— waarvan in
geld gestort
…………………………………..
..6.734.250.-
Deelneming in bevriende Bankinstellingen
f
3.985,600,— waarvan
in -geld7 gestort …………………………………,,
2.475.900,-
nu’
Voor rekening der Twentsehe Kantoren gedeponeerd te Londen ,, 578.500,-
f
11.573.350,-
Fondsen van Aandeelhouders
te Amsterdam, Rotterdam en ‘s-Gravenhage
,,
–
29.104.150,-
Fondsen
door ons gedeponeerd voor rekening van bevriende
instellingen …………………….. … ………….
,,
2.481.200,-
Kassa,
Wissels
en
Coupons
………………………….
,,
19.866.094,4834
Nederlandsche Staatsleeningen, Schatkistbiljetten en Schatkist-
promessen
……………………………………
45.435.679,34
Saldo’s
bij
Bankiers………………………………..
,,
18.645.363,5134
Prolongatiën
gegeven
… ……………………………
,
6.063. 625,
Eigen
Fondsen
en
Syndicaten
………………………..
,,
2.584.883,8934
Saldo te leveren en te ontvangen fondsen
,,
188.658,32
Oredietvereeniging
…………………………………..
f
17.567.167,62
af:
loopende
Promessen
…………………………
17.292.167,62
Voorschotten tegen Onderpand of Borgtocht en Saldo’s Rek. Crt
,,
21.522.437,6534
Voorschotten
op
€onsignatiën
……………………….
,,
1.385.471,22
Gebouwen
en
Safe
Deposit……………………………
,,
2.043.006,8634
Totaal
……f
178.186.147,9134
CREDIT
Kapitaal …………………………………………
f 16.000.000,-
Reservefondsen ……………………………………,, 8.168.436,22
Waarborgfonds Credietvereeniging ……………………,, 2.521.342,50
Reserve Credietvereeniging …………………………,, 2.509.771,20
-f
29.199.549,92
Zieken- en Pensioenfondsen ………………
………….
200.856,2134
Aandeelhouders voor gedeponeerde fondsen als waarborg voor
90 pOt. storting op aandeelen B ………………….
f
1.784.700,-
in Leendepôt …………………………………. ..29.800.650,–
Deposito’s
……………………………………….
op Prolongatie …………………………..
Saldo’s Rekeningen Courant ………………………….
Credietvereeniging ………..
Saldo ,, met de kantoren in Londen en Twente..
On call genomen …………………………………..
Te betalen Wissels ………………………………..
Diverse Rekeningen ………………………………..
31.585.350,-
28.577.577,5934
9.887.200,-
54.379.492,4334
9.101.344,7834
7.371.164,0934
200.000,-
5.885.074,88
1.798.537,99
Totaal …… Ï178.186.147,9134
692
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
12 September 1917
1
Nederlandsche Bank voor Russischen Handel
BANQUE NÉERLANDAISE POUR LE COMMERCE RUSSE
Kapitaal 5000.000 Roebels.
Ka!itoor: 20 NEWSKY PROSPECT
Telegramadres: NEDRUSBANK
Do Bailk Roemt geldeR á deposito cu ill rokouing-courant eil verricht alle soorteu wisse1 eu baukakeu.
Voor inlichtingen kan men zich wenden tot alle kantoren van
–
de NEDERLANDSCHE HANDEL-MAATSCHAPPIJ en de TWENTSCHE BANK,
zoomede tot de heeren HOPE & Co. en LIPPMANN, ROSENTHAL & Co. te Amsterdam
en R. MEES & ZOONEN te Rotterdam.
J. & J. M. VOORHOEVE
Makelaars in Assurantiin
Anno 1838
R0rrERDAM
NEDERLANDSCHE GRONDBRIEFBANK
HEERENGRACHT
495,
AMSTERDAM
tegen
pCt. Obligatiën (Grondbrieven)
Beurkoers
Gecertificeerd door de Centrale Trust-Compagnie
Verkrijgbakr in tukken van
f 2500,—, f1000,—, f500,—
en
f100,-
op
elk goed effectenkantoor
GEBROEDERS CHABOT
ROTTERDAM
• KASSIERS
en
MAKELAARS
in ASSURANTIËN ‘
Deposito’s. – Rekening-Courant. – Franco Chèque-Rekening.
Aan- en Verkoop van Wissels op het Buitenland. – Aan- en Ver-
koop van Fondsen. – Bewaarneining en Administratie van Effecten.
Oorlogs-, Transport-, Casco-; Brand-, Diefstal- e.a. verzekeringen
van eiken aard.
ONTVANG-
EN
BETAALKAS
NIEUWE DOELENSTRAAT 20-22
AMSTERDAM
KAPITAAL BN RRSERVEN
f
5.500.000,-
DEposITo’s VOOR 1 JAAR FIXE
á
4
PCT..
GELDEN OP DEZEN TERMIJN GESTORT ZIJN NA AFLOOP VAN HET
JAAR ZONDER OPZEGGING BESCHIKBAAR.
NIET OPGEVORDERD ZIJNDE, WORDT DE POST STILZWIJGEND VOOR GELIJKEN TERMIJN VERLENGD.
DE RENTE KAN NAAR VERKIEZING PER KWARTAAL, PER HALF JAAR
OF PER JAAR ONTVANGEN WORDEN.
PRACTISR EFFECTENBOEK
ter vereenvoudiging van admini-
stratie en ten gebruike voor de
VERMOGENSBELASTING
Prijs f 1,-
NIJGH & VAN DITMAR’S UITG.-MIJ, R’DAM
INTC
–
ASS’0-BANK
AMSTERDAM – ALMELÔ -. DORDRECHT – ZAANDAM – ARNHEM
Volgestort Kapitaal
f 10.000.000,—
‘
Reserve
f 1.664.000,-
KANTOOR TE ROTTERDAM, LEUVEHAVEN W.Z.103