Jrg. 2, editie 53

3 JANUARI 1917

o

Economisch-Statistische

Berichten

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID. FINANCIËN EN VERKEER

UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

2E JAARGANG

WOENSDAG 3 JANUARI 1917

No. 53

INHOUD
BIz.

INSTITUUT
vooa
EcoNoIscIiE CESCHRIFFEN
…………..
1
EENHEID

…………………………………….
2
80

Millioen voor goedkoope levensmiddelen

…………
3
Het Centraal-Afrikaansche geding

………………..
5
Emissies

in

1916

………………………………
7
De economische toestand in
Brazilië

………………..
7
BOEKAANKONDIGING

…………………….. ……..
8
REGEERINGSMAATREGELEN
OP
HANDELSCEBIED
…………..
8
MAANDCIJFERS:

S
Emissies

in

December

1916

…………………….
9,
Nederlandsche

handeisstatistiek

………………..
10 STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN

………………..
11-19
Geidkoersen.
Effectenbeurzen.
Wisselkoersen.
Goederenhandel.
Bankstaten.
Verkeerswezen.

INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE

GESCHRIFTEN

WEEKBLAD ECONOAIISCH-STATI$TISCHE BERICHTEN

Het secretariaat van het weekblad is gevestigd te

Rotterdam, Pieter de Hooghweg 1213, telefoon
no. 3000.
Bijdragen en mededeelingen, den inhoud betref-

f ende, gelieve men te zenden aan het secretariaat.

Abonnenzentspri.js voor het weekblad franco p. p.
in Nederland, f 10,—, buitenland en koloniën f 113,-
pe? iaar. Losse nummers 25 cents.
Leden en donateurs van het Instituut ontvangen het

weekblad gratis.
Advertentiën f 0,35 per regel. Plaatsing bij abonne-

ment volgens tarief.

–

Mededeelingen betreffende abonnementen en adver-
tentiën richte men tot Nijgh & van .Ditmo.r’s Uitgevers-
Maatschappij, Rotterdam, Amsterdam, Den Haag.

3 JANUARI 1917.

Aan het einde van het jaar 1916 verkeerde de

Nederlandsche geidmarkt in een beduidend vastere

stemming dan bij den aanvang van het jaar. Ook ge-

durehde deze laatste korte berichtsweek met nauwe-

lijks vier werkdagen was de stemming vast. Particu-

her disconto vond slechts moeilijk plaatsing tot 4½

4Y4 pOt. De prolongatierente noteerde den eersten

beursdag 4, daarna 4Y pOt. Toch was op den

laatsten dag reeds te bemerken, dat aan de geldbe-

hoefte
oor de jaarswisseling was voldaan. Het nieuwe

jaar opende reeds gemakkelijker met een noteering

van 4 pOt. zoowel voor disconto als voor prolongatie.

Moge deze verruiming ten goede komen aan de in-

schrijving op de nieuwe Nederlandsche Staatsicening,

welke deze week is opengesteld, opdat ook deze weder
ruim volteekend worde.
*

In vergelijking met het vorige jaar is de positie van

onze geidmarkt wel veel moeilijker geworden. Toen

waren de laatste maanden van het jaar verloopesi

‘onder een steeds, zij het ook langzaam, dalen der koer-

sen, nu integendeel werd de tendenz van week tot

week vaster. Toen bijna
dagelijks
goudzendingen, welke

in de eerste maanden van het nieuwe jaar steeds

gooter werden, nu reeds maanden lang weinig of

geen nieuw goud en op meer dan één neutraal land

de wisselkoersen in ons nadeel. In de wijze van beta-

liig door het buitenland heeft een groote ommekeer

plaats gevonden: ook ten onzent zijn de credieten aan

vreemde, met name oorlogvoerende, landen vdortdu-

rend aanzienlijker geworden. Waar ook de algemeene

handelspositie van ons land stellig niet is verbeterd,

iseen dergelijke geldruimte, als 1916 ons bracht, voor

1917 nauwelijks te verwachten.

•De weekstaat van de Nederlandsche Bank oge-

maakt op den laatsten werkdag van het jaar, weer-

spiegelt getrouw de groote geldvraag voor de jaarwis-

seling. De binnenlandsche wisselportefeuille vermeer-

derde met 10 millioen, de beleeningen met 8 millioen.

Daar de regeering ook over circa 14 millioen be-

schikte, ging de omloop van bankbiljetten met.circa

30 milhioen vooruit. De overige hoofden ondergingen

ueinig verandering.

INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE

GESCHRIFTEN.

Op 29 December 1.916 werd in eene te ‘s-Graven-

hage gehouden bijeenkomst opgericht de verecniging

,,Instituut voor Economische Geschriften”.

De vereeniging stelt zich ten doel het bevorderen

van dé studie van economische en economisch-poli

tieke vraagstukken in den ruimsten zin en de verbrei-

ding van kennis dienaangaande.

Zij tracht dit doel te bereiken:
door het uitgeven van het weekblad ,,E c o n o-

m isch – Statistische Berichten “;

door het uitgeven of het bevorderen van het

uitgeven, hetzij alleen, hetzij in samenwerking met

anderen, van zoodanige andere geschriften op liet

gebied der vereeniging, als nader zal worden beslist.

l)e Raad van Beheer bestaat uit de volgende leden:

Mr. G. Vissering, voorzitter, Prof. Mr. G. W. J.

Bruins, secretaris, Mr. K. P. van der Mandele, pen-

ningmeester, Jhr. Mr. L. H. van Lennep, Mr. Q.. J.

Terpstra, Prof. Mr. P. J. M. Aalberse, Prof. Mr. D. van

Blom, 0. L. Bressers, G. S. de Olercq, H. Oolijn, Mr.

H. L. Drucker, Mr. J. 0. A. Everwijn, Joan Gelder-

man, J. van Hasselt, Mr. P. Hofstede de Groot, Mr.

2

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

3 Januari 1917

R. E. Kielstra, A. G. Kröller, A. 0. Mees, Ahiam

Muller, Phs. van Ommeren Jr., Mr. R. J. H. Patijn,

Jhr. Mr. A. M. Snouck Hurgronje, 0. F. Stork,Mr.W.

Suermondt Lzn., E. den Tex, Mr. L. J. A. Trip, Prof.

Dr. 0.
A.
Verrijn Stuart, Prof. Mr. 0. van Vollen-

hoven, Dr. F. G. Waller en F. M. Wibaut.

Het Daelijksch Bestuur wordt gevormd door de

eerstgenoemde vijf leden van den Raad van Beheer.

De leiding van de werkzaamheden van het Insti-

stuut berust bij den Secretaris der Vereeniging, daarin

wat het weekblad betreft bijgestaan door eene te

vormen Raad van. Advies, terwijl voor verdere publica-

ties van het Instituut nadere regelingen kunnen

worden getroffen.

Voor het weekblad is vooits een vast secretariaat

ingesteld, dat, dank zij de op hoogen prijs gestelde

medewerking van de besturende colleges der Neder-

landsche Handels-Hoogeschool, reeds in het afge-

loopen jaar voor zijn dagelijkschen arbeid in het

gebouw der hoogeschool huisvesting mocht vinden.

Het weekblad,,Economisch- Statistische

B er i c h ten” gaat thans zijn tweede jaar in. -Voor de

oorspronkelijke commissie van leiding – welke

slotte was samengesteld uit de heeren Jhr. F. W. L. de

Beaufort, Prof. Mr. G. W: J. Bruins, Mr. R E. Kiel-

stra, Jhr. Mr. L. H. van Lennep, Mr. K. P. van der

Mandele, A. 0. de Neeve, Nico J. Polak, Mi’. Q. J.

Terpstra en E. den Tex, terwijl het secretariaat achtér-

eenvolgens werd waargenomen door Mr. H. G.

ienberg en Mr. Dr. H. Frijda treedt een nieuwe

organisatie in de plaats. De hoofdlijnen van het week-

blad zullen hierdoor niet veranderen. Het b1ijyé

,,Berichten” op economisch en economisch-politiek

gebied, vrij van elke, bijzondere strekking. Hoofddocl

blijft vermeerdering van kennis omtrent het groe

eeonoische gebeuren van onzen tijd, een taak
1
4

toenemende mate van nationale beteekenis.

Een redactie, welke voor den inhoud hcéft op ié

komen, wordt ook thans niet ingesteld. Naast den
blijvenden steun van een Raad van Advies uit het

practische’ bedrijfsleven is samenwerking van allen in

den lande, wien zelfstandige Nederlandsche voorlich-

ting op dit.gebied ter harte gaat, en van onze land-

genooten in de koloniën en in den vreemde onm
‘
is-

baar, wil het blad zijn taak kunnen vef vullen. Met vl
vertrouwen doet de Raad an Beheer voor deze mede-

werking een beroep op zijne landgenooten.

EENHEID.

Den 5en Januari 1916 verscheen het eerste nummer
van een nieuw weekblad onder den titel van ,,Econo-

misch Statistische Berichten”..
Het vermoeden, meer nog de overtuiging, werd in
hot eerste nummer uitgesproken, dat aan een dergelijk
weekblad behoefte zou bestaan; niettemin was het
voorloopig niet meer dan eène poging, door een aantal
jongeren in ons land gewaagd.
De verwachtingen zijn niet beschaamd; ik zou zelfs
-durven beweren, dat zij werden overtroffdn door de
uitkomst; de belangstelling door het geheele land bleek
zeer groot, en steeds klimmbnd. Het bewijs werd dus
geleverd, dat mt volle .waardeering voor den arbeid
van andere economische geschriften, die als periodie
ken met langere tusschenpoozen verschijnen, een week-blad bevattende de meest actueele gegevens, en toelich-

tingen van de be1ngrijkste gebeurtenissen van den dag
in den vorm van berichten, zeker reden van bestaan
had.

De oorspronkelijke oprichters hebben hierin aan-

leiding gevonden hun opzet nog eens te herzien,
ten einde leemten, die
zij
zelven zeer goed gevoelden,
aan te vullen en het plan in de toekomst op nog
breedéren grondslag door te voeren.

Daarom werd besloten het weekblad ovei te dragen
aan een nieuw op te richten lichaam, samengesteld uit

een aantal personen van allerlei richting en levens-

opvatting, waardoor het zuiver economische, en wel

bepaaldelijk, (als ik het met een vreemd woord mag

noemen), commercieel-economisch karakter van dere

wekelijksche ui.tgave zou worden gewaarborgd. Geen
partijblad, geen strijdblad, maar. eene stem welke zich
wekelijks doet hooren om ons land mede op de hoogte

te houden van liet gebeuren in eigen kring en de

verwachtingen in de naaste toekomst, en vooral ook

van de voornaamste gebeurtenissen op economisch en

economisch-politiek gebied in het buitenland, thans

meer dan ooit voor ons van beteekenis, nu bijna iedere
dag nieuwe problemen brengt, waarmede onze volks-
welvaart is gemoeid.

Op een der laatste dagen van het wegvliedende

jaar is dit nieuwe doel bereikt, en ik geloof niet te

veel te zeggen wanneer ik dit een bitengewooii geluk-

kig verschijnsel van eene eenheid van zin in ons land
noem. Het is een waardig besluit van een jaar vol

zorg voor de belangen van ons land in Europa en zijne

Koloniën te midden van den vreeselijken wereldoorlog:
personen van zeer uiteenloopende richtingen hebben

hier de handen ineen geslagen om een gemeenschap-

pelijk doel van zakelijke vdorlichting ten bate van het
algemeen te bereiken.

Duidelijk werd dit besef getoond op de samenkomst

van Vrijdag 29 December in een der zalen van het
Geootschap Pulchri Studio in Den Haag, alwaar

staande de vergadering de Vereeniging: ,,Instituut

voor Economische Geschriften”, werd opgericht, ‘en

door velen, niet aanwezigen, is aan dit besef nader
per brief uiting gegeven.

Met waardeering van ieders meening in de groote
maatschappelijke en politieke vraagstukken, hebben
wij thans meer dan ooit in Nederland en zijne Kolo-
niën aaneensluiting noodig om ons volksbestaan te
handhaven. Verbreiding van kennis, zoowel onder ons
zelven als voor het buitenland, is een eerste eisch,
vooral nu in den oorlogstoestand nog meer dan
anders onjuiste berichten over ons land en zijne be-
doelingen opduiken. Willen
wij
echter de waarheid
naar buiten kenbaar maken, dan moeten wij eerst in

eigen kring ook op het gebied der feiten goed voorge-
licht zijn.

,,Eenheid” is het schoone parool waaronder deze
nieuwe Vereeniging in het leven is geroepen; die een-

heid moeten wij niet alleen op militair en politiek
gebied naar buiten toonen, ook de mannen van onzen handel, scheepvaart, industrie, landbouw, bankwezen
moeten van hare noodzakelijkheid doordrongen zijn.
Onder de bewoners van ons land is van oudsher eene
onmiskenbare neiging waar te nemen tot splitsing
van belangen, tot onderlinge bestrijding om binnen
eigen kring boven anderen eenen voorrang te ver-
krijgen. Béstaat niet meermalen een overdreven angst
voor het samengaan met een ander, dat men zijn eigen
egoïstische belangen daarmede zou kunnen schaden?
Toch is die angst nu en dan niet geheel zonder grond,
omdat een ander kenmerk niet zelden onder onze
Hollanders wordt aangetroffen: de zucht om over
anderen den baas te spelen in de hoop daarmede eigen
belangen op den voorgrond te dringen, of in de oogen
van het tot oordeelen niet zeer bevoegde publiek een
aureool te verwerven. Het moge zijn, dat dergelijke
pogingen welbeschouwd slechts een symptoom zijn van
kleinsteedschheid, hier misschien beter te noemen
klein.landschheid – zij doen onnoemelijk veel kwaad,

3
Januari 1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

omdat zij onderlingen argwaan aanwakkeren waar

wederzijdsch vertrouwen in elkanders oprechte bedoe-

lingen en aaneensluiting juist zoo dringend noodig

zijn.
Daarom is die uiting van eenheid in het laatst

van het jaar 1916 voor ons land een zoo gelukkig ver-

schijnsel.
Moge dit eene goede voorbode zijn voor het streven
dezer jonge Vereeniging, moge het nieuwe Instituut

een steentje kunnen bijdragen tot de vorming van
kracht en samenwerking in Nederland, daaronder

begrepen
zijne
Koloniën, en van geheel Nederland

tegenover den vreemde.
Laat het ons vergund zijn met die verwachting ook
in deze hoogst zorgvofle tijden voor de toekomst uit te spreken een ,,Omnia Fausta.”
–

G. VISSERING-.

Amsterdam, 31 Jecember.

80
MILLIOEN VOOR GOEDKOOPE LEVENS-

MIDDELEN.

In Januari zal de Tweede Kamer in de afdeelin-
gen te onderzoeken hebben het bekende wetsontwerp,

waarbij een bedrag van
f
80.000.000 wordt gevraagd

voor de uitvoering der Distributiewet. Met de cijfers

voor zich zullen de Staten-Generaal te beslissen heb-
ben, of zij hun medewerking willen verleenen tot de voortzetting op zoo groote schaal van een bedeeling
met levensmiddel’en voor rekening van Rijk en ge-

meenten.

Een beslissing van gewicht. De Distributiewet toch

heeft wel het geval
ondersteki,
dat levensmiddelen
beneden kostprijs verkrijgbaar zullen worden gesteld,

maar
voorgeschreven
heeft zij het niet. De wet be-

houdt haar beteekenis ook wanneer de taak der over-
heid er zich toe bepaalt om goederen, waarover de
Regeer.ing door haar consenten-politiek de beschik-
king heeft gekregen, tegen den kostenden prijs onder
het binnenlandsche publiek te brengen. Er kan dus
niet gezegd worden, dat het pleit bij de totstandko-
ming der Distributiewet reeds is beslist en het gelijk-
tijdig daarmede toegestane crediet van 20 millioen
was een slag in de lucht, door geen enkele cijfer-
raming gesteund.

Het is misschien niet overbodig hierop eens met
nadruk de aandacht te vestigen. Men zou minister
Posthuma onrecht aandoen, zoo men hem als den
minister der levensmiddelenbedeelin zou willen ken-
schetsen. Hij is evenzeer de man, die op vernuftige
wijze verband heeft gelegd tusschen de uitvoercon-
centen en de binnenlandsche consumtie. Als voor-
waarde voor het verkrijgen van een vergunning tot
uitvoer van een bepaalde hoeveelheid goederen is de
exporteur verplicht een zeker quantum (dat zich tot
de te exporteeren hQeveelheid verhoudt in een door
de Regeering vooraf bekend gemaakte verhouding)
tegen een bepaalden prijs ter beschikking van den
Minister te stellen, die dat door bemiddeling van de
gemeentebesturen tegen den kostprijs distribueert.
1)

Dit is een volkomen gezond stelsel, waardoor de
binnenlandsche verbruiker mede geniet van de hooge
prijzen, welke het buitenland voor onze producten
geeft. De willekeur, welke bij elk stelsel van consen-
ten wel onvermijdelijk zal zijn, wordt zeer getemperd
doordat de waarde der consenten wordt gedrukt; de
hoeveelheid, welke voor binnenlandsch verbruik be-
schikbaar moet worden gesteld en de daarvoor te ont-
vangen prijs bepalen toch mede wat het consent den
exporteur waard is. De Regeering, die deze voor-
waarden maandelijks herziet, heeft het daardoor in

‘) Het stelsel heeft zich geleidelijk aan aldus ontwik-
keld. Reeds toen minister Treub nog aan Landbouw was,
zijn enkele regelingen, waarin tusschen export en binnen-Iandsch verbruik verband werd gelegd, getroffen, zoo tea
aanzien van suiker en boter. Daarbij werd echter, naar ik
meen, de hulp der gemeenten nog niet ingeroepen.

de hand den uitvoer meer of minder aanlokkelijk te
maken, al naar gelang dit met het oog op de behoef-
ten van ons eigen land wenschelijk voorkomt. Tasten-

derwijs brengt zij aldus de verschillende belangen in

evenwicht.
Dit stelsel, dat, naar ik meen, het eerst volledig

ten aanzien van het varkensvieesch is toegepast, wordt

nog steeds gehandhaafd en het is daaraan te danken,
dat – zooals in de toelichting tot het 80-millioen
ontwerp wordt vermeld – de beschikbaarstelling van
groenten, margarine, boter, kaas, eieren en zeevisch

althans voorloopig zonder kosten voor de kassen van

Rijk en gemeenten kan geschieden.
Dat velen tot voor kort van die distributie nog niet

veel hebben bemerkt, ligt niet aan het systeem. Een
groot gecentraliseerd Rijksbedrijf is niet maar zoo in
eens uit den grond te stampen; indien hier fouten

van organisatie mochten zijn begaan, ware het zeker
alleszins vergeefljk. Het ste]sel vergt bovendien een

groote mate van medewerking van den kant der ge-
meentebesturen, die – daarbij van de zijde van den
kleinhandel een stillen tegenstand (soms nog niet

eens zoo heel stil: denk aan de groentenrelletjes te
Amsterdam!) te overwinnen hebben.
Daarnaast is de Minister nu allengs overgegaan

tot beschikbaarstelling van allerlei artikelen beneden
den kostprijs. Het begon, zooals bekend, in April 1915 met bruinbrood en dit bleef n.f..langen -tijd het eenige,
totdat, na de inwerkingtreding der Distributiewet in
Augustus j.l., voor verschillende andere artikelen
eenzelfde maatregel genomen werd. Het crediet van

f
80.000.000 strekt nu voor de beschikbaai:stelling

van:

Qngebuild tarwemeel (voor bruinbrood)
f
30.000.000

Rogge

………….
…………….

4.500.000

Aardappelen ……………………,,

6.600.000

Rundvet

……………………..,,

2.000.000

Spek

…………………………,,

150.000
Tarkensvleesch

.
…………………23.500.000

Rijst

…………………………,,

4.900.000

Gqrt

…………………………..1.87.500

Havermout

……………………..385.000

ivl:elk

………………………….,,

7.000.000

Penivruchten

………………….,,

3.250.000

Turf

…………………………,,

300.000

Zachte zeep

………………….. ,,

5.250.000

Tezamen ……
f
88.022.500

waarvan

voor het Rijk en
1
I10
voor de

gemeenten.

88 millioen in één jaar, ten laste van het Rijk en
de gemeenten, vormen dus den prijs, waarvoor boven-

staande artikelen ten deele
belangrijk,
ten dccle Wei-
nig beneden den kostprijs voor ieder, die er gebruik
van maken wil, verkrijgbaar zullen worden gesteJd.

Is er reden voor deze bedeeling in natura, in een
ongekenden omvang en in den slechtst denkbaren
vorm, immers zonder eenig onderzoek naar de be-
hoeften van den bedeelde?

Ik kan het best oordeelen over den toestand in
Zuid-Holland en vind daar op het platteland een wel-
vaart als nimmer tevoren. Landbouw, veeteelt,
scheepsbouw, visscherj, al deze
bedrijven
beleven tij-
den van nooit gedachten bloei. Niet de ondernemers
alleen profiteeren daarvan; de welvaart deelt zich –
gelukkig – in ruime mate mede aan de arbeiders.
Schaarschte aan werkkrachteu, vooral veroorzaakt
door de mobilisatie, heèft overal de bonen tot een
groote hoogte opgedreven;
f 3
a
f
3,50 per dag is –
naar een Burgemeester uit het hartje van Zuid-Hol-land mij mededeelde – volstrekt geen zeldzaam loon meer. Een teekenend staaltje van den voorspoed (en
een aanwijzing tevens, dat de hier geschetste toestand
ook in andere provinciën voorkomt) is wel, dat de
Minister van BinnenlandscheZaken het noodig geoor-deeld heeft er dezér dagen de aandacht der gemeente-
besturen ôp te doen vestigen, dat jongens van 13 tot
16 jaâi tegenwöordig hoogè bonen verdienen, die het

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

3 Januari 1917

bezoek van bierhuizen door die knapen zeer hebben

doen toenemen, zoodat strafbepalingen tegen het be-zoeken van dergelijke inrichtingen door jeugdige per-
sonen den Minister geraden voorkomen.

En de steden? Het valt uit den aard der zaak moei-
lijk met cijfers te
bewijzen,
dat ook daar over het al-

gemeen de toestand geenszins van dien aard is, dat

een zoo exceptioneele maatregel als de levensmidde-

len-hedeeling gewettigd is. Enkele feiten kunnen

daaromtrent echter wel een
indruk
geven.

Zoo ergens,, dan zou in Rotterdam het gros der be-

volking moeten
lijden
onder de tijdsomstandigheden,

die het havenbedrijf voor een aanzienlijk deel hebben

stopgezet. Men zou dus verwachten, dat
bij
het duur-

der worden van zoo talrijke artikelen van dagelijkch
gebruik de gelegenheid om zich tegen ver vermin der-

den prijs bruinbrood te verschaffen, door zeer velen

zou
zijn
aangegrepen om een zoo groot
mogelijk
deel

van hun voeding uit dit artikel te doen bestaan. Leer-

zaam
zijn
nu echter de cijfers, welke de Rotterdam-
sche Oommissie in zake Levensmiddelen in haar aan
den Raad gericht rapport van 3 Maart 1916 (Yolg.n. 46 van de Bijlagen der Raadshandelingen) in dit op-

zicht mededeelt. Daaruit blijkt, dat in het tijdvak van

5 Juni tot 31 December 1915 door alle broodkaarten-

houders t ezamen in geen enkele maand meer dan
57,5 pOt. is verbruikt van de totale hoeveelheid, welke
op de verstrekte bropdkaarten had mogen wordenge-
consumeerd. Dit cijfer spreekt te sterker, ai.s men

weet, dat het aantal personen, waarvoor broodkaarten

in omloop waren, in bedoeld tijdvak nooit meer dan

330.000 heeft bedragen of nog niet
3%
van de totale

bevolking (480.000 zielen), zoodat onder de brood-

kaarteiihouders slechts een zeer klein percentage
meergegoeden zullen zijn geweest.
Wil men meer recente en tevens meer gedetail-

leerde cijfers, dan verwijs is naar onderstaand tabel-

tje, mij welwillend door het Rotterdamsch Brood-
bureau ‘verstrekt, waaruit te zien is hoeveel in. de
maand November jI. van elke 100 verbruikers 100 ‘pOt.

van de toegelaten hoeveelheid consumeerden, hoeveel
er 90 pOt. verbruikten, hoeveel 80 pOt. enz.; eenen

ander onderscheidenlijk ten aanzien van een tweetal
groote éoöperaties, waarvan de eene haar leden onder’
de kleine ambtenaren enz. telt, de andere ondede

werklieden.

Coöperatie van kleine ambtenaren enz.
Coöperatie van werklieden

Aantal
Uitgedrukt
in procenten
Percentage
Aantal
Uitgedrukt in procenten
Percen toga
ver-
bruikers
van het
van het
gebruik
bikers
verru
van het
00fl
het
gebruik
totale aantal totale aantal

47
4.2
100
547 12.1
1
100
41
3.6
90
339
7.4
90 26
2.3
80
537
11.8
80
53 4.7
70′
623
13.4
70
77
6.9
60
561
12.1
60
127
11.4
50
516
11.3
50
163
14.6
40
465 10.3
40
261
23.4
30
425
9.3
30
184
16.5
20
290
6.3
20
91
8.2
10
115
2.5
10
44
3.8
ben.
5
72
3.8
ben.
5

Hieruit blijkt, dat van de verbruikers uit de amb-
tenaren-coöperatie slechts 22 op de 100 een gebruik hebben van 60 pOt. of meer van de toegestane hoe-
veelheid. Bij de arbeiders-coöperatie is de verhou-
ding, gelijk te verwachten was, eenigszins anders,
maar ook daar verbruikt toch slechts 57 van de 100
consumenten 60 pOt. van het maximum.
Ook als men .er nu rekening mede houdt, dat kin-
deren van boven de 2 jaar ten volle medetellen, volgt
uit deze cijfers toch wel, dat ook onder de arbeiders
zeer velen van de gelegenheid om zich het Regeerings-
brood te verschaffen, geen grooter gebruik maakten
(en blijkbaar niet
behoefden
te maken) dan als een
goedkoope afwisseling van het gewone wittbrood.

Ten aanzien van andere steden heb ik zulke gede-
tailleerde gegevens niet. Wat Den Haag betreft werd
mij medegedeeld, dat daar bij een coöperatieve ver-

eeniging uit arbeiderskringen het gemiddeld verbruik
slechts 40 pOt. van het toegelaten maximum be-

draagt. Is het hiernaast nog noodig om een sprekend

staaltje te geven van het feit, dat althans in de Resi-
dentie de toestanden wederom zoo goed als normaal

geworden zijn, ik wijs er op, dat het plaatselijk steun-

comité aldaar reeds eenige maanden geleden (ik meen
in den voorzomer) zijn werkzaamheden heeft gestaakt.

Wil ik met al het bovenstaande zeggen, dat naar

mijn meening alle Regeeringsbemoeiing ten aanzien
van de volksvoeding zich zal kunnen beperken tot het

distribueeren, tegen denkostprjs; van die artikelen,

waarover
zij
door haar consentenstelsel de beschikking

erlangt en van het door haar in binnen- of buiten-
land aangekochte graan? Geenszins. Ik meen alleen,

dat het tijd wordt om niet langer botweg te generali-
seeren. De duurte is algemeen, maar zij wordt niet
algemeen gevoeld, omdat voor zeer talrijke groepen
der bevolking een verhoogd inkomen een afdoend te-
genwicht vormt. –

Er schijnt helaas geen reden om aan te nemen, dat
de verhoogde levensstandaard van korten duur zal

zijn. Welnu, dan zullen voor ambtenaar, bediende of

werkman het salaris of het loon, voor den kleinen
nijvere de prijs van zijn product in overeenstemming
moeten worden gebracht met de hoogere’ voortbren-
ginskosten. Deze beweging is reeds alom aan den

gang, zij het dat de traktementsverhoogingen voorals-
nog veel den vorm van duurtebijsiagen aannemen.
Waarom dit proces kunstmatig tegenhouden ten koste van millioenen uit de staats- en gemeentekassen?
Natuurlijk zullen hier en daar
tijdelijk
buitenge-
wone maatregelen getroffen moeten worden om de
gedwongen werkloozen te ondersteunen, om de arbei-

ders van bedrijven, waar loonsverhooging nog niet
mogelijk is, tijdelijk een
bijslag
te geven. Daarvoor
dienen de steuncomité’s en het zal billijk zijn, dat
hier er daar, waar de behoeften te groot zijn om ze
met plaatselijke hulp te lenigen, het Rijk dan wel het

Koninklijk Nationaal Steuncomité bijspringt.
Met heel wat minder millioenen zal de Regeering
dan in die enkele plaatsen of streken een steuncomite
in staat kunnen stellen volledig te zorgen voor de ver-
wezen]ijking van het fiere woord van minister Treab
in de eerste crisisdagen, dat er in Nederland geen
honger geleden zal worden.

Hoe eerder op die wijze de terugkeer tot normale
toestanden wordt gebaand, hoe beter, want dat de
om
–

standigheden, – die thans tot deze exceptioneeie maat-
regelen hebben geleid, bij het sluiten van den vrede
plotseling een einde zullen nemen, gelooft niemand.
Integendeel: misschien beginnen de moeilijkheden
eerst recht, wanneer straks bij demobilisatie honderd-
duizenden werkkrachten hun plaats in het econo-

mische leven weder komen innemen.

Er is ten aanzien van den voornaamsten pos van bovenstaand verlangenlijstje – het
bruine brood –

nog een bijzondere reden om althans
nu de beschik-

baarstelling beneden den kostprijs te staken. Zooals
dezer dagen in de dagbladen te lezen viel, zal zeer
binnenkort een uiterst gestreng stelsel vaii broodi

-kaarten voor alle soorten van brood worden inge-
voerd. Men kan er zeker van zijn, dat do Regeering
den geweldigen administratieven omslag, weiken dit
stelsel mede zal brengen, niet aan zichzelf, aan de

gemeentebesturen, de bakkers en alle broodeters zou
hebben opgelegd, wanneer de volstrekte noodzakelijk-
heid van beperking van het graanverbruik daartoe
niet noopte. Is het nu te verdedigen om daarnaast
een stelsel te handhaven, dat tot verspilling
moet lei-

den? Het is onmogelijk het broodrantsoen zoo te stel-
len, dat het voor ieder hoog genoeg en voor niemand
te hoog is. Dus zullen immer velen zich een overschot * aan Regeeringsbrood kunnen verschaffen, dat zijn weg

3 Januari 1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

zal blijven vinden naar de maag van koe, hond of kip,

wanneer niet een redelijke prijsverhouding tusschen het voedsel van den mensch en het veevoeder wordt

hersteld.

Nog een enkele opmerking eindelijk over een ander
artikel van de lijst. Ik bedoel de
melk.
Hot was wei

bekend, dat onder de arbeidersklasse heel weinig melk
gedronken wordt. Dit komt duidelijk uit in de cijfers,

welke de heer
J.
Noordam te Rotterdam in het Ned.

Tijdschrift voor Melkhygiêne van 7 December 1.1.
heeft gepubliceerd. Daarin zijn opgenomen de gege-
vens, welke verkregen worden bij een door hem over

Rotterdam, ‘s-Gravenhage, Utrecht en Arnhem ge-
houden enquête. Het blijkt, dat het gemiddeld ver-

bruik van een arbeidersgezin in deze steden varieert
tusschen 0,5 en 1,1 L. per dag. De toeslag van 3 cent,
waarop de Minister voor het eerste kwartaal vani917 rekent, beteekent voor liet arbeidersgezin dus slechts

een wekelijksche besparing van 10 tot 22 cent en als niettemin ook deze maatregel verscheidene millioe-

non verslinden zal (over het eerste kwartaal 1917

reeds
f
5.250.000), dan komt dit vrijwel uitsluitend

aan de meer bemiddelden ten goede.

Het is niet zonder aarzeling, dat ik bovenstaande

beschouwingen aan den drukker toevertrouw. Oritiek

te oefenen op maatregelen en voorstellen van minis-
ter Posthuma valt zwaar aan wie, zooals schrijver
dezes, groote bewondering koestert voor de wijze,
waarop deze bewindsman het geheele vraagstuk van
onze productie en consumtie in den huidigen oor-
logstijd beheerscht, en aan wie zich ergert over de
vaak zoo onbillijke en partijdie beoordeeling, waar-
aan hij blootstaat. Dat hët voor den buitenstaander
(en hoe velen zoo in als buiten de Staten-Generaal
mogen zich in dèzen tot de ingewijden rekenen?) on-
mogelijk is om het terrein, ‘dat het 80-millioen-ont-
werj bestrijkt, geheeFte overzien, moet
eenerzijds
tot

bescheidenheid stemmen, maar was mij aan den ande-
ren kant een aansporing om – in het bewustzijn van
noodzakelijk eenigszins eenzijdig te zijn – enkele
indrukken en cijfers te geven, die met vele andere tezamen wellicht tot het vormen van een publieke
opinie in deze moeilijke maar voor onze financiën en
niet minder voor ons volkskarakter zoo uiterst belang-

rijke zaak kunnen leiden. d. M.

HET CENTRAAL-AFRIKAANSCHE GEDING.

Van Duitschiands koloniën is Oost-Afrika het
eenige gebied waar nog tegenweer wordt geboden.

Groot is het territoor, waar de Duitsche strijdmacht
weet stand te houden, echter niet. De strijd nam een
aanvang aan de noordgrens van de kolonie, in het
gebied van den Kilima Ndsjaro, waar Britsche troe-

pen onder generaal Smuts een inval deden. Hier was
ook de hoofdmacht der Duitsche troepen geconcen-
treerd. Uiterst taaien weerstand biedertd, was deze toch
genoodzaakt in den loop van dit jaar geleidelijk in
zuidwaartsche richting te wijken tot aan de Centraal-
baan, die van Dar es Salam het binnenland invoert en
nog daar overheen in het Oeloegoeroe-gebergte. In.

middels zijn uit Rhodesia eveneens Britsche troepen in Duitsch 0.-Afrika binnengedrongen, welke gebied
bezet hebben noordelijk van het Njasa-meer, terwijl een

Belgische strijdmacht den oostelijken oever van het
Tanganjika-meer bezette en voor’trukte tot Tabora aan
den centralen spoorweg. De in laatstgenoemd gebied
opereerende Duitsche troep is er vermoedelijk nog niet
in ges’aagd op de hoofdmacht terug te trekken. Ten
slotte moet vermeld worden, dat een Portugeesch corps
over de Royoema is getrokken, de rivier welke de zuid-
grens van Duitsch 0.-Afrika vormt. Het was den
Duitschers ook niet mogelijk in het Oeloegoeroe-
gebergte stand te houden en zoo moest nog verder
zuidwaarts worden afgetrokken. Geleidelijk zijn ook
alle havens aan den vijand verloren gegaan, zoodat
het eenige gebied, waar de koloniale macht zich nog

doet gelden, een terrein is aan den benedenloop van de
Roefidsji-rivier, met de zuidelijk van de delta dier

rivier gelegen Matoembi-heuvels. De kust is door den

vijand bezet, de Duitsche strijdmacht kan wellicht nog
een enkelen graad zuidwaarts wijken, maar zal spoedig

op het.Portugeesche corps en de Britsche troepen uit

Rhodesia stuiten.
ij
lezen van de Roefidsji-vallei,

dat het een moerassig.gebied is, waar malaria heerscht

in de ergste mate. Hier
zijn
de sterk in aantal afge-

nomen Duitsche strijders opgesloten, volkomen geïso-

leerd van de wereld en ze houden . daar nu al enkele

maanden stand. De Entente-troepen zijn er nog niet

in geslaagd den Duitschen tegenstand geheel te bre-

ken; er bestaat nog een
Duitsch
Oost-Afrika,
al is het
dan uiterst klein.

Men gevoelt bewondering voor de volharding, waar-
mee de Duitsche bevelhebber, Lettow-Vorbeck, den
tegênstand laat voortduren, maar daarnaast rijst dade-

lijk de gedachte: welke is de bedoeling van een zoo
wanhopig volhouden, dat, gelijk de Staatssecretaris

van het
Rijks
Koloniaal Ministerie, Dr. Solf, 13 Octo-
ber j.l. in den Rijksdag nadrukkelijk verzekerd heeft,
niet zal worden opgegeven?

Het is noodig ter beantwoording dezer vraag terug te gaan op de êerstè aandeelneming van Duitschiand

in
Centraal-Afrika.
Men weet hoe in de tachtiger jaren de Duitsche
‘l’ègeering zich aarzelend gedroeg ten aanzien van ge-
biedsverwerving in equatoriaal Afrika. Nochtans wa-
ren er menschen in Duitschland, die inzagen, dat,
wilde men zich aldaar vestigen, spoedig handelen ver-

eischt was. Het ontbrak echter Bismarck evenmin aan
dit inzicht. Onder het motto van historische rechten
van Portugal, waarvan dit land aantasting vreesde

!OOi
de werkzaamheid van de sedert 1876 opereerende

;,Association internationale du Congo”, kwam het in
Februari 1884 tot een verdrag tusschen England en
Portugal. Bismarck zag hierin een doorgestoken kaart

yoor Britsche bezitneming in het stroomgebied van
de’ Congo-rivier, middelen om daadwerkelijk hierin
te deelen had Duitschiand niet. De mogelijkheid in het
Oongo-gebied te gelegener tijd gebied te verkrijgen
dlde Bismarck niet verstoord zien; Bismarck heeft
een meesterlijk idee:
hij
noodigt in October d.a.v.
“le koloniale mogendheden van Europa alsmede de
Nereenigde Staten uit deel te nemen aan de conferen-
tie, die, zooals men weet, op 15 November 1884 te
Berlijn samenkwam. Bismarck kon verwachten, dat
zijn voorslag succes zou hebben. Hij wist Frankrijk,
dat de politiek van Lord Granville, den Britschen
minister, bezag als Duitschiand, in deze kwestie aan
zijn
zijde.
Een ander zeer belangrijk feit voor het wel-
slagen was de erkenning door de Vereenigde Staten
in April 1884 van de ,,Association” als staatswezen,
eene merkwaardige gebeurtenis, waarvoor het zeer in-
teressant zou zijn te weten welke invloeden Amerika
er toe gebracht hebben tot deze vroegtijdige erkenning
over te gaan. Engeland’zag zich onder deze omstan-
digheden wel verplicht de uitnoodiging voor de con-ferentie aan te nemen. Er bestaat geen aanleiding het
verhandelde ter conferentie na te gaan; het practische
resultaat was, dat Bismarck Engeland in den Cöngo
mat gezet had en het ongeschonden bestaan van het,
sedert ,,Etat independant du Congo” gedoopte, onver-
deelde gebied in Centraal-Afrika verzekerd was. Voor
Duitschland bleef dus nog de kans bestaan
bij
een
latere gelegenheid koloniaal gebied aan de Congo-
rivier te verwerven.
Ongeveer gelijktijdig met Bismarck’s genialen zet
speelde zich een andere episode af, welke niet minder
beteekenis had voor Duitschland’s toekomstig mede-
zeggingschap in de verdeeling van Centraal-Afrika.
Terwijl Engeland door den Mahdisten-opstand, welke,
zooals men weet, in 1882 losbrak, belemmerd werd zich
in de Egyptische Soedan en verder zuidwaarts te doen
gelden, wist een Duitscher, Dr. Karl Peters, die zich
op avontuurlijke wijze overhaast, in gezelschap van een

6

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

3 Januari 1917

drietal andere personen, naar Afrika begeven had, zeer

onverwacht in het binnenland achter de tegenover het

eiland Zanzibar liggende kust (t.w. het hoogland van

Oesagara), met enkele dorpshoofdeu verdraen te slui-

ten, waarbij de laatsten hun gebied aan Dr. Peters

afstonden ten behoeve van eene te Berlijn opgerichte
,,Gesellschaft für deutsche Kolonisatjon”. Peters arri-

veerde in Oost-Afrika op 4 November 1884. Terwijl

Bismarck dus waarborgen trachtte te scheppen, dat

de mogelijkheid open bleef zich te gelegener tijd in

Centraal Afrika te interesseeren vanaf de westkust,

zorgde een doortastend particulier er voor, dat een

nog ongenomen land, tusschen de oostkust en het

Congo-gebied, niet zonder bezwaar in handen van

Engeland zou kunnen overgaan. Alhoewel de Duitsche

regeering vermoedelijk in den beginne eenigszins hui-
verig was over het avontuur vân Dr. Paters, met het
oog op de conferentie, die op het punt stond te Ber-

lijn samen te komen, vofid Peters, toen hij met een

bundel verdragen op zak den 5 Februari 1885, enkete
weken voor de beëindiging der beraadslagingen, in
Berlijn terugkeerde, instemming bij Bismarck voor
den
,,coup”,
dien hij in Oost-Afrika volbracht had.
Reeds den 27en van dezelfde maand werd aan de ,,Ge-

seilschaft für deutsche Kolonisation” een ,,Schutz-

brief” verleend voor het verkregen en alsnog te ver-
krijgen gebied. –

Het jaar 1884 is een groot jaar in de geschiedenis

van Afrika. Daarin toch is door Duitschiand belet,
dat het Britsche ideaal zich zou verwezenlijken, het-

welk, om in de woorden van Gladstone te spreken,

bestond in de stichting van ,,a North African Empire

that will grow and grow til we finally join hands
across the Equator with Natal and Cape Colony”
1).

Er was een zone gelegd tusschen Noord- en Ziid-. Afrika van niet-Britsch gebied. Het is niet noodig
verder lang stil te staan bij de wording van de koloiïie

Duitsch Oost-Afrika, hoe Engeland het Duitsche be-

zit in Oost-Afrika erkende (29 October11 Novehër
1886) en de kust, welke onder de souvereiniteit van

den sultan van Zanzibar stond, aan Duischland
kwam. –

Sedert
zijn
in Centraal-Afrika eigenlijk geen groote
dingen meer gebeurd. Van Duitsche
zijde
vonden geen

agressieve daden plaats. De kolonie Oost-Afrika baar-
•

de zorgen te over en verkeerde herhaaldelijk in onrust.
Van veel beteekenis waá daarentegen de werkzaam-
heid van R.hodes en wel met name wat betreft zijn
denkbeeld een doorgaande spoorwegverbinding te
scheppen tusschen Kaapstad en Kaïro. Het ligt niet in
de bedoeling de ontwikkelingsgeschiedenis van dezen
spoorweg hier weer te geven, een belangrijk incident
moet echter vermeld worden. Rhodes, die zich al lâng
vôôrdat de spoorweg het noordelijkste punt van het

Britsche territoor in Zuid-Afrika bereikt had, er mee
bezig hield hoe de baan door Centraal-Afrika te voe-ren, meende eene schitterende oplossing gevonden te
hebben in de volgende oyereenkornst. In 1894 sloot En-
geland met koning Leopold de z.g. ,,Anglo-Congo
Agreement” (de Kaap-Kaïrobaan was toen eerst tot
Mafeking gevorderd). Hierbij, daar kwam het eigen-
lijk op aan, zou Leopold aan Groot-Britannië een
strook gronds afstaan, evenwijdig met de grens, tus-
schen Tanganjika-en Albert Edward-meer, -ter breedte
van 25 kilometer. Het resultaat zou inderdaad voor
Engeland allergunstigst geweest zijn, de ,,all red line”
door Afrika ware hiermede tot stand gebracht. Maar
zoo gemakkelijk zou het werk van Bismarck en Paters
niet te gronde gaan. Duitschland en Frankrijk pro-
testeerden en beriepen zich daarbij op de Congo-acte.
Engeland retireerde, het pleit was ook te onvolvoer-

baar.

Na dit voorstel, uit den jare 1894, bleven de neigin-
gen, in Centraal-Afrika een aaneengesloten koloniaal
gebied te vormen, latent. Sedert herstelde Engeland

zijn gezag in de Egyptische Soedan (1898 herovering

van Chartoem), het verlangen eenmaal een koloniaal
rijk in Afrika te bezitten, dat zich in meridionale

richting uitstrekt van Kaïro naar Kaapstad, bleef ook
na Rhodes dood
–
onverminderd bestaan. De groote
mannen van de expansie in Duitschiand koesterden

evenzeer de hoop nog eens een grooten Duitschen kolo-
nialen staat in Centraal-Afrika te verkrijgen, die zich

dan in equatoriale richting zou uitstrekken, van de

kust van Nader-Guinea naar de Oost-Afrikaansche

kolonie. Tot uitingen van positief karakter kwam het
niet, de algemeene spanning belette een rustig over-
leg; welke de toekomst zal zijn van Centraal-Afrika,
vormde een der punten van het programma, waarover

een Duitsch-Engelsche (wereld) oorlog zou moeten wor-
den uitgevochten.

,,In fact, it never could be definitely decided”, leest
men op pag. 230 in het werk van Evans Lewin,
,,The
Germans and
Africa
(1915), ,,until one or other

of the Great Powers had planted itself firmly in the
Central African regions or all had agreed to recognise,
without any
arrière pensée
or secret reservations, the

permanence of the arrangement by which the Congo

State had been placed under the control of the Bel-

gian Parliament.” Maar het eerste had wel nooit kun-
nen gebeuren zonder oorlog en de tweede veronder-
stelling zal zich wel niet gestand kunnen doen. Men

vraagt zich af of België niet in het gevaar deelt, dat
voor alle kleine mogendheden met een groot koloniaal

bezit geldt, nl. dat het onbekwaam is de natuurlijke
schatten van
zijn
overzeesch gebied op te leveren en
de groote mogendheden, men kan wel zeggen uit nood-
zaak, aldaar eigenmachtig gaan optreden, ter bevre-

diging van de consumptie en vraag om werk in hun
land. Ook in den Belgischen Congo vertoont zich de

pe’nétration, pacifique,
het rijke kopermijndistrict

Katanga staat onder Britschen invloed. Daarnaast is

voor het Belgische Congo-gebied wellicht te vreezen,
dat het in meerdere of mindere mate als schadeloos-
stellings-obj act gebruikt zal worden
bij
de besluiting

van den nu woedenden strijd. Nog
tijdens
den oorlog

heeft de Staatssecretaris vanKoloniën Duitsche aspi-
raties geuit naar Centraal-Afrika.
Er is inmiddels wel antwoord gegeven op de vraag,

die wij ons aan den aanvang van dit artikel gesteld
hebben. Om een woordje mee te praten is de eerste eisch, dat men aanwezig is. Duitschland
is
nog in
Afrika en zal tot het uiterste trachten in Afrika te
blijven. De strijd, die daar in het benedendal van de
Roefidsji-rivier gestreden wordt, zal, meenen wij,
hoogstwaarschijnlijk in later jaren voor de wereidge-
schiedenis van meer gewicht blijken geweest te zijn,
dan menig treffen op de. Europeesche fronten. Als

Lettow-Vorbeck en zijn onvermoeide strijders weten
stand te houden.

In verband met het vorenstaande artikel is het
wel van pas nog even te spreken over de lezing, welke
Sir Harry H. Johnston in Februari 1915 heeft ge-
houden in ,,The Royal Geographical Society” te Lon-
den
1)
Hierin werd aan de hand van kaarten aange-
geven, welke concessies Engeland op het punt stond
aan Duitschland in Centraal Afrika te doen, toen de
aanval van Duitschland in Augustus 1914 alle uitvoe-
ring onmogelijk maakte. Waarlijk, te oordeelen naar de
beweringen van Johnston, had men Duitschiand goed
willen inspannen. De Fransche Congo ware nagenoeg
geheel opgegeven, aan België bleef alleen een klein
gebied aan den benedenloop van de Congo-rivier,
Portugeesch Angola zou ook een flink stuk inboeten
en al dit gebied ware aan Duitschiand gekomen, dat aldus in het hart van Afrika een aaneengesloten rijk
zou hebben gehad, zich uitstrekkende tusschen Kame-
rien; Oôst- en Zuidwest-Afrika. Aan Engeland zien

1)
Opgénomen in ,,The Geographical Journal” Vol. XLV No. 4, pag. 273 v.v.
‘) Nineteenth Century,
August
1877.

3 Januari 1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERI(

wij echter het rijke Katanga-gebied toebedeeld en in

Oeganda is eene aansluiting getraceerd aan de noord-
punt van het Tanganjika-meer, dat echter west- en

oostwaarts nu binnen Duitsch gebied zou liggen. In
het artikel lezen wij, dat de contra-prestaties van
Duitschland moesten bestaan, t.o.v. Frankrijk in de
teruggave van Metz, voor België in plechtigen afstand

van alle banden met Luxemburg, dat dan onder den

invloed van België zou zijn gekomen. Engeland zou een

,,Cape-to-Cairo free route” hebben gekregen, waarvoor

wellicht nog Zanzibarvare aangeboden; dat ware dan
het eenige territoor, dat Engeland bij de reconstructie

zou verliezen. Maar de oorlog haalde een streep door
de rekening en hoe de toestand in Afrika nu zal wor-

den heeft Sir Harry Johnston daarna verteld. Ware

Engeland de eenige staat geweest, die
bij
de concessies

aan Duitschland niets zou hebben verloren, merkwaar-
digerwijze zullen alle winsten nu nagenoeg uitsluitend

aan genoemd land komen. Behalve het oostelijk ge-
deelte van Kameroen zien wij op de kaart van John-
ston alle Duitsche koloniën (Togo, Zuidwest- en Oost-
Afrika) met een rood tintje gekleurd. Voor de overige

koloniën (Congo, Angola) geldt de status quo ante

bellum. Het al-britsche rijk van Kaïro tot Kaapstad
denkt Johnston zich dus na den oorlog geschapen. De

autoriteit van den redenaar, die deze verwonderlijke

mededeelingen deed
1)
en de plaats waar zijne woor-

den werden uitgesproken ên ten slotte het feit, dat

niemand uit zijn élite-gehoor protesteerde tegen deze mededeelingen, geven aanleiding aan deze publicatie

beteekenis toe te kennen. Het doet niet prettig aah,
dat in een, kring van zoo hooge standing aldus ge-
schiedenis gefabriceerd wordt. Men zou Sir -Harry
Johnston willen vragen, wat hij heeft te zeggen naar
aanleiding van het belangrijke en rijk gedocumenteer-

de, hiervoren vermelde, boek van Lewin
2),
,,The Ger-

mans and Africa”,
dat ook tijdens den oorlog het licht

zag en waarvoor Earl Grey (A. H.), iemand, zeker
niet minder vertrouwd met de Britsche politiek in
Afrika dan Johnston, de inleiding schreef en hoe hij
(Johnston) den toon verklaart, waarin- door het ge-
heele boek heen van de Anglo-Duitsche belangen-

botsing in Centraal-Afrika gesproken wordt, die onaf-
wendbaar moest komen. Was het soms de vos, die hier

de passie preekte? G. E. H.

EMISSIES IN 1916.

Met de in dit nummer opgenomen cijfers der emis-

sies over December – totaal
f 54.693.626,
waarvan

niet minder dan
42
miljoen nieuw.bankkapitaal – is

de emissiestatistiek over
1916
afgesloten.

Hieronder volgen enkele cijfers voor het geheele

jaar. De emissie-statistiek in dit blad geeft, gelijk men
weet, de werkelijk opgenomen bedragen.

In het geheel is in
1916
geëmitteerd
f 469.448.625,

aldus verdeeld:
Aandeelen

Obligaties

Nederi. staatsleeningen

–

f
204.600.000

Provinciën en gemeenten

–

59.792.735

Bank- en credietinstellingen
. . f
78.959.625
,,
4.475.000

Hypotheekbanken, binnenland.
,,
295.450
,,
2.200.000
Hypotheekbanken, buitenland..
,,
1.460.000 ,, 9.155.050
Industr. ondernemingen ….
. .
33.745.200 ,, 21.423.625
Cultuurondern., handeisvereen.
7.543.250
,,
8.489.475
Mijnbouwondernemingea ….

–

4.300.000
Petroleumondernemingen …..
, 18.881.800

–
Scheepvaartondernemingen .. ,,
3.456.500

–
Tramwegondernemingen

…. ,,
1.530.500.
,,
1.132.000
Diversen

………………,,

4.871.875

,,

3.136.500

f
150.744.200
f 318.704.385
150.744.200

Totaal ……
f
469.448.585

‘) Sir Harry vestigde het Britsche protectoraat in Oost-
Afrika en volbracht verscheidene expedities in andere deelen
van dit werelddeel.
2)
Evans Lewin is bibliothecaris van het ,,Royal Colonial
Institute”.

Laat men de in
1916
gesloten Nederlandsche en

Nederlandsch-Indische leening (werkelijke bedragen

f 125.000.000
en
f 79.600.000)
buiten rekening, dan

verdeelen de emissies zich alsvolgt over het geheele
jaar:

Januari

…………..
f
26.282.800,-
Februari …………..,,
18.978.475,-
Maart

………………,,
7.756.462,50
Ie kwartaal ……………………..
f
53.017.737,50

April

…………….,,
2.507.000,-

Mei

………………,,
9.708.625,-
juni ………………
,,28.629.300,-
lie kwartaal ……………………..,,
40.844.925,–
Juli

………………,,
20.344.900,-
Augustus

…………,,
7.418.375,–
September

…………,,
8.755.772,50
Iiie kwartaal

……………………,,
36.519.047,50

October

…………..,,
30.185.250,-
November

………… ..
49.588.000,-
December

…………,,
54.693.625,-
lVe kwartaal ……………………..,,
134.466.875,

Voor vergelijking met vorige jaren missen wij, wat
de werkelijk opgenomen bedragen betreft, de gege-

vens. Ook de nominale cijfers vermogen echter van

het verloop der laatste jaren eenig denkbeeld te geven.

,In Nederland werden aan binnenlandsche emis-

sies, kort schatkistpapier buiten rekening gelaten,

nominaal geplaatst:

Totaal bedrag Staatsleeningen

Rest

1913
……f
149.109.000

–

f
149.109.000

1914 ……..134.617.000

–

,, 134.817.000
1915 ……,, 531.233.000
f
337.500.0001) ,,193.733.000

1916 ……,, 426.561.000 ,, 205.000.000
2
) ,,
221.561.000

Ten slotte het beroep van de schatkist op de geld-

•
arkt.
Génornen is het nominale bedrag der uitgegeven
leeningen, vermeerderd met het bedrag dat aan vlot-
tende schuld aan het eind van het jaar uitstond en
verminderd met het bedrag van het bedrag van het

bgin van het jaar. Men vindt dan:

1914
……….f
148.063.000
1915 ……….,, 349.959.0001) 1916 ……….,, 259.881.0002)

iDE ECONOMISCHE TOESTAND IN BRAZILIE.

‘ Onder de landen, die bij het uitbreken van den

oorlog het sterkst daardoor werden getroffen, behoort ok Brazilië. De roekelooze wijze, waarop gedurende
een reeks van jaren leeningen waren gesloten door den
tatenbond en de staten ieder op zichzelf, stelde

steeds hoogere eischen aan de staatsinkomsten. Vooral
de doeleinden, waartoe de opbrengst van nieuwe lee-
pingen werd aangewend – voor een belangrijk deel

diende deze enkel tot dekking van budgetaire tekorten
– vormden een bron van toenemend gevaar. Juist

even vôôr den oorlog waren door de bondsregeering
onderhandelingen gaande gemaakt voor het sluiten

eener nieuwe buitenlandsche leening van niet minder

dan £
20
millioen, doch de Europeesche oorlog deed

dit plan falen. Daarbij kwam de aanvankelijk ingrij-

pende ontreddering van den handel met het buiten-
land. Door een en ander kon de betaling in contanten
op de buitenlandsche staatsschuld niet worden volge-
–

houden en moesten de schuldeischers gedurende een
tijdperk van drie jaren genoegen nemen met vereffe-

ning in scrip voor een nieuwe leening.
• ,, Intusschen heeft de handel zich eenigszins hersteld,
ofschoon het er toch nog ver van af is, dat het vroe-
–
gere peil reeds weder zou zijn bereikt. De invoer

daalde van £
67,2
millioen in
1913
tot £
35,5
millioen

in
1914,
de uitvoer van £
64,8
millioen tot £
46,5
mii-

lioen, terwijl in
1915
voor een waarde van £
30,1
mil-

Hieronder
f
62.500.000
ten laste van Ned.-Iadië, voor
èen deel aldaar uitgegeven.
Hieronder
f
80.000.000
ten laste van Ned.-Indië, voor –
een deel aldaar uitgegeven.

8

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

3 Januari 1917

iioen werd ingevoerd en voor £ 52,9 millioen uitge-

voerd. Het opmerkelijke in deze cijfers is zoowel de

achteruitgang in de som van in- cii uitvoer, als de

gewijzigde onderlinge verhouding. Bij een totaal van

£ 132 millioen in 1914, was er nog een invoersaldo van

£ 2,4 millioen, doch 1914 gaf per saldo een overschot
van den uitvoer groot £ 11 millioen en 1915 zelfs een
zoodanig van £ 22,8 millioen. Deze ontwikkeling was

het gevolg van dwingende noodzakelijkheid. De afne-

ming van den uitvoer noopte tot het beperken van

den invoer en het is een gunstig verschijnsel, dat de
inkrimping bij den laatste verreweg de grootste afme-
tingen heeft aangenomen.

Gedurende de eerste acht maanden van 1916 had

de invoer een waarde van £ 25,2 millioen, de uitvoer

van £ 33,7 millioen, tegen resp. 19,3 en 31,4 millioen

in de overeenkomstige maanden van 1915. Het uit-
voersaldo voor het loopende jaar is derhalve voor ge-
meld tijdvak vrij wat lager dan voor 1915, in verband

met den vermeerderden invoer. Intusschen moet er op
worden gewezen, dat zulks aan een bijzondere om-

standigheid is .toe te schrijven en wel daaraan, dat, te

beginnen met 1917, van do douanerechten 15 Ot.

méér in goud moet worden betaald dan te voren, nl.
55 pOt., in plaats van 40 pOt. Hêt is derhalve ver-

klaarbaar, dat de importeurs er naai hebben gestreefd

zooveel als mogelijk in te voeren, ten einde zich van

het betreffende waardeverschjl te verzekeren. Men

heeft hier dus te doen met een verschijnsel van voor-

bijgaanden aard.
Zooals bekend is koffie het voornaamste uitvoerpro-

duct van Brazilië. In 1914 werden daarvan uitge-

voerd 11.271.000 balen (waarde £ 27.001.000), in 1915

17.061.000 (f 32.190.000). In de eerste acht maanden
van 1916 7.738.000 balen tegen 9.786.000 in den over-
eenkomstigen tijd van 1915, welke vermindering groo-
tendeels door gebrek aan scheepsruimte wordt ver-

klaard. Daartegenover staat, dat voor dit product

betere prijzen konden worden bedongen, nl. een gemid

delde van 43,9 milreis per baal tegen in 1915 35,4.

De uitvoer van rubber in evengemelde acht maanden
van 1916 is eenigszins achteruitgegaan, zijnde 21.242

ton, vergeleken bij 22.629 ton voor gelijke periode van
1915′ en 22.974 voor die van 1914. De uitvoer van

katoen heeft feitelijk totaal opgehouden. Terwijl in

1914 daarvan nog 30.434 ton naar het buitenland ging,

daalde deze hoeveelheid in 1915 tot 5228 ton, in de
eerste acht maanden van dit jaar tot slechts 16 ton.
De geheele productie van katoen wordt tegenwoordig
door de binnenlandsche nijverheid opgenomen.

Over het algemeeii kan worden gezegd, dat de econo-
mische toestand van Brazilië zich thans weer in de
goede richting beweegt, dank zij de redelijke opleving
van den handel, de gunstige prijzen voor de meeste

uitvoerproducten en het streven naar zuinigheid,
waarvan in de staatsuitgaven allengs blijk wordt ge-
geven.

1

–

De aandacht zij er op gevestigd, dat onder de over-
zichten hierachter voorkomt het jaaroverzicht betref-
fende k o f f i e van de firma G. Duuriag & Zoon.

BOEKAANKONDIG ING.

Jaarboe1i van Nede’rlandsch-In4jë.
Uit-
gave 1916. Samengesteld op last van
de Nederlandsch-hndische Regeering

door de afd. Nijverheid en Handel van
het Departement van Landbouw, Nij-
verheid en Handel. 237 blz.

Het Indische Bestuur, in het bijzonder het Dpar-
temeut van Landbouw, Nijverheid en Handel, doet
zich in de laatste jaren kennen door eèu verblijdend
activiteit in het verstrekken van gegevens aangaande
het economisch leven in onze koloniën. De sedert 1913
verschijnende jaarlijksche verslagen van Handel, Nij-

verheid en Landbouw zijn sedert het begin van dit

jaar gevolgd door de wekelijksche Korte Berichten en

thans ziet een eerste Jaarboek van Ned. Indië het
licht.

,,Hoofddoel der uitgave is het groote publiek in

Nederland en in het buitenland een algemeen beeld
te geven van den toestand, waarin de kolonie verkeert,

van de resultaten door Nederland als koloniseerende
mogendheid bereikt, en van de ontwikkeling van land-

bouw, nijverheid en handel.” Aldus het voorbericht
dezer regeeringsuitgave, die, verschenen in het Neder-

landsch en het Engelsch, in helderen, beknopten vorm
gesteld en voorzien van talrijke geslaagde afbeeldin-

gen, in ruimen kring behoort bekend te worden.
Bestuurswezen, openbare financiën, bank- en munt-

wezen, onderwijs, sanitaire maatregelen, gouverne-
mentsmonopolies, cultures etc.,
nijverheid,
mijnwezen,

handel, verkeerswezeu – kortom alle uitingen van
overheidszorg en particulieren ondernemingszin gaan

den lezer achtereenvolgens voorbij.

Welk een groei, welk een ontwikkeling, is de in-

druk, die zich telkens uit cijfers en diagrammen aan

den lezer opdringt! Men neme b.v. de algemeene in-

cii uitvoercijfers:
Invoer
Uitvoer
(in guldens)

1895

……..
145.051.000
20:1.652.000

1900

……..
176.079.000 231.283.000

1910

……..
315.332 .000
462.173.000

1914

……..
421.782.000
640.680.000

In nauwelijks 20 jaren is de invoer
bijna,
de uitvoer

ruim ver driedubbeld!
Een ander voorbeeld is de jonge rubbercultuur. Het”

is waar, dat deze cultuur andere eischen stelt aan
bodemoppervlak, dan b.v. de suikercultuur, maar toch,

is het voldoende bekend, dat in oppervlakte beplante
bouws reeds thans de rubbercultuur vooraan staat: ir

1914—’15 ruw geschat 260.000 bouws beplant tegen

220.000 voor de suikercultuur, 140.000 voor de koffie en 100.000 voor de thee?
Uiterst bescheiden dient het jaarboek zich aan: een
eerste poging om de uitgebreide stof te ordenen. In-

derdaad zouden verschillende onderdeelen,
wij
noemen

b.v. het hoofdstuk
,,Nijverheid”,
anders kunnen wor-

den opgevat. Dit verandert echter niets aan het feit,
dat de verschijning van het Jaarboek alle toejuiching
verdient. Moge het nog door vele worden gevolgd.

Wij ontvingen de eerste aflevering van een nieuwe
uitgave, die onder den titel ,,N e e r 1 a n d s W e 1-
v a a r t” een samenvattend beeld wil geven van wat
ons land beteekent.op het gebied van handel, industrie,
landbouw en scheepvaart. De eerste aflevering is ge-
wijd aan de Nederlandsche Bank, wier ont-

wikkeling en taak in een 18-tal bladzijden door Mi.
L. F. A: M. van Ogtrop worden geschetst. Het artikel
is met een aantal afbeeldingen en enkele diagrammen
versierd. Onder de afbeeldingen treft men een merk-
waardige photo uit de eerste crisisdagen: de Turf-

markt, gevuld door de menigte, die regen en zonne-
brand.trotseert om haar deel van het begeerde zilver-
geld machtig te kunnen worden.

REGEERINGSMAATREGELEN OP
HANDELSGEBIED.

Distributieregelung van brood,

b 1 o e m, m e e 1 en r o g g e. Ingevolge art. 8, le lid
der Distributiewet 1916, is door den minister van
landbouw, enz. vastgesteld eene distributieregeling

van brood, bloem, meel en rogge. Volgens deze rege-
ling zal brood, meel, enz. voor het publiek uitsluitend

verkrijgbaar zijn op door bemiddeling van de ge-
meentebesturen uit te reiken broodkaarten. Onder-
scheidenlijk zullen wôrden uitgegeven:
a.
wittebroodkaarten, waarop verkrijgbaar is witte-

3
Januari 1917

.

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
.

9

brood, zoet roggebrood en bakkersbeschuit (d.w.z.
Transport
f
44.346.125,-

alle beschuit, met uitzondering van die, we’ke in
Ned. Indische Hande1sbaiik
f
5.000.000

ongeschonden origineele verpakking wordt ver-
aand. á
175
Olo.

kocht).

•
Amsterdamsche Bank
f
5.000.000
aand.

bruinbroodkaarten, voor het verkrijgen van bruin
á
175
O/.

brood;
lncassobank
f
2.000.000
aand. á
115
O
lo.

roggebroodkaarten, voor grof roggebrood;
Marx
&
Co’s Bank
f1.000.000
aand.
–

aanvullingsbroodkaarten, uitsluitend voor hen, voor
Ol
o
.

5 122
Marx
&
Co’s Bank
f1.000.000
aand.
wie, naar het oordeel van het gemeentebestuur, de
á
125 o/
o

hoeveelheid

brood,

op

één

der,kaarten, bedoeld
Credietvereeniging

f1.000.000

aand.

onder a,
b of c, niet voldoende is in verband met
a
112
0/.

den aard zijner werkzaamheden en zijne normale
AmsterdamscheLiquidatiekas
f1.000.000

wijze van voeding; op deze kaarten is alleen bruin-
aand
5 122
0/•

of grof roggebrood verkrijgbaar;

(het ligt in de
Haagsche Commissiebankf
500.000
aand.

bedoeling

de hoeveelheid brood

(wit,

bruin- of
á120
0/.

roggebrood) te beperken tot 400 gram per persoon
Hypotheekbanken,

werkzaam in het
.

per

dag;

op de aanvullingskaarten zou dan nog
buitenland …………………………….

.,
990.000,-

hoogstens 800 gram per week bijgekocht kunnen
zijnde:

worden);
Ned.-Transatlantische

f1.000.000

50/

dagbroodkaarten, uitsluitend voor tijdelijk hier te
pandbrieven á
95
1
I2.
Holland-Canada

f
250.000

aand.

met
lande in een hotel of dergelijke inrichting vertoe-
10
o/

storting
5. 140
0
/o.
vende vreemdelingen.
De kaarten worden voorzien van afscheurbare bons;
Iadustriëele Ondernemingen …………,,
6.190.000,-

deze moeten door den verkooper worden ingenomen
zijnde: Heemaf”
f
775.000
aand. 5. 140
0/.
,
in

ruil tegen de te leveren hoeveelheden brood, be-
i.msterdamsche

Superfosfaat

Fabriek
schuit of meel;

anders dan tegen afgifte van deze
f 700.000
aand.
5.
14á
0/.

bons,

die los niet geldig zijn, kunnen de genoemde
V. d. Kuy
&
V. d. Ree’s Machinefabriek
artikelen niet betrokken worden.’
en- Scheepswerf
f
200.000 gew. aand.

Alle kaarten, met uitzondering van de dagkaartén,
5.
120
0/

en
f
500.000 6
0/

pref. aand.

zijn voor één week geldig; steeds zullen kaarten voor
5.

100 o/.

–

vier

achtereenvolgende

weken

tegelijk

uitgereikt
P. F. van Vlissingen
&
Co’s Katoen-

worden.
fabriek

f
800.000

6
0/

pref.

aand.

II
a v e r. Met het oog op de schaarschte aan haver,
5.

100

0/

en

f
800000

5
°/o

obl.
.

971

0
/0
–

komt het den minister van landbouw wenscheljk
Lijm-

en

Gelatinefabriek

,,Delft”
voor, dat de aflevering van dit graan zooveel mogelijk
f
450.000
cert. v. aand.
5.
150
0/.

worde bevorderd.

In

verband hiermede is aan de
Hollandia Fabrieken Kattenburg
&
Co.

burgemeesters verzocht bij de landbouwers, welke zich
f 600.000

6
0/

pref.

aand.

5.
100
0
/o.

verbonden hebben haver aan het Rijk te leveien, op
Houtindustrie Picus
f
500.000
5 ol
o
obl.

spoedige levei-ing daarvan aan te dringen.
‘

5. 99
0/s.

M a x
i
m u m
p
r
ij
z
e
11.

Door

den minister van
Cifltuurond., Handeisvereen. en Ban-

landbouw

enz.

zijn voor een groot aantal goederen
delsvenn.

……………………………

,,
2.950.000,-
maximumprijzen vastgesteld, welke tot nadere aankon-
zijnde:

diging zullen gelden. Over het geheel vertoonen deze
lolukscheHandelsvennootschap
f500.000

prijzen slechts weinig afwijking van die, welke laatste-
.
1′

ancl.

5.
165
0
/0.

lijk
bij
circulaire van 28 September 1916 werden vast-
i’ Mij. voor Uitvoer- en Commissiehandel

gesteld.
L
f 500.000
aand. 5. 125
O
lo.

Uitvoer van wild. Metingang van 27 Decem-
E.
Tels
& Co’s
Handel Mij.
f 1.500.000
L.
6°lo
pref. aand.
5.100
0
/0.
ber

jl.

is

op

vertoon van

een

daartoe

strekkend
consent, de uitvoer toegestaan van alle soorten wild
–
Scheepvaart-Maatschappijen

…………
159.000.-

als bedoeld in art. 17 der Jachtwet, benevens van wilde
zijnde:
Stoomvaart-Mij.

,,Noordzee”

f150.000
konijnen, zoowel levend als dood, een en ander, met
aand.
5.
106
O
lo.

inachtneming van de bestaande wettelijke voorschrif-

ten.
Diversen
………………………………….,
58.500.-
zijnde:

–
–
Holl. Mij. tot expi. van onroerende goe-

MAANDCIJFERS.
deren

f60.000

5
0/

Obl.

5.
9721
2
01

EMISSIES IN DECEMBER 1916. Totaal……
f
54.693.625,-

Provinciale en Gemeentelijke leeningen
f

781.000,-
zijnde:
Totaal der emissies in Januari

…

f
26.282.800,-
Zuid-Holland

/ 500.000

4
o/

Obi.
Februari
…

,,
18.978.475,-
5. 950/

0/
.

Veendam
f 300.000 4
1
12
0
/0
Obl.
á
circa
–

Maart

,, 132.756.462,50

10014.
–
April

,,
2.507.000,-

Bank- en Oredietin stellingen…………,,43.565.125,-
Mei

……….,,

9.708.625,-
Juni ………,,108.229.300,-
zijnde:
Ned. Bankinstelling voor waarden belast

–
Juli
20.344.900,-

met

vruchtgebruik

enz.

/1.000.000
Augustus…

,,
11
7.418.375,-

aand.

met

10 0/

storting
5. 160 0/
September..

,,
8.755.772,50

en
/1.000.000 5 o/
o
pandbrieven
5. 100°/o.
October

…

,,
30.185.250,-
Rotterdamsche Botnkvereen.
f 6.000.000
November..

,,
49.588.000,-
aand.
5. 132 0/.

–
December…

,,
54.693.625,-
Ned. Handel Mij.
f4.000.000
aand.
5.180
0
/0.
Russisch-Hollandsche Bank
8000
aand.
Totaal voor 1916
……
f
469.448.585,-
-van R.
250 5.
f
225 p.
stuk.

Fi-iesche Handelsbank
f250.000
aand. A
Bovendien:
met
25
0/

storting
5. 425 0/.
-Id.
f 9500
aand. B.
5. 100 0/
f10.000.000 4
0/

schatkistbiljetten met een looptijd van
twee maanden en één week
5.
pan,
–

Transporteeren
f
44.346125,-
f15.000.000

id.
5.
pan.

10

.

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

3
‘Januari
1917

NEDERLANDSOHE HANDELSSTATISTJEK.

De keuze der artikelen is bepîald tot de belangrijkste handelsartikelen en tot die, wier in- of uitvoer in verband met de
buitengewone tijdsomstandigheden meer dan gewone belangstelling wekt, alles voor zoover de officieele gegevens vergelijkbaar
zijn. Daar tengevolge van den oorlogstoestand zoo goed als alle doorvoer is opgehouden, zijn niet de algemeene in- en uitvoer-
cijfers gegeven, doch die van invoer tot verbruik en uitvoer uit het vrije verkeer. De aandacht zij er echter op gevestigd, dat
vooral .vÔOr 1 Aug. 1914 goederen voor invoer tot verbruik werden aangegeven, terwijl zij feitelijk in doorvoer aankwamen.

–

(Tn
diii,.indpn
Kilniyr2nin,n)

Algemeene
voedings-
middelen.
Aardappelmeel..
Boter ……….
Eieren ……..
Tarwe en -meel
1)

Rijst ……….
Andere granen
1)

Kaas ……….
Versche zeevisch
Haringenbokking
Verseh vleesch.
Gez. of ger.vleesch
Krachtvoeder-
koeken en -meel

Genotmiddelen.

Invoer tot verbruik
November

_

1916

tJitv.uithetvrijeverkeer
November

_

5

1916

Invoer tot verbruik
eerste elf maanden

P1914

1
1915

1

1916

Uitv.uithetvrjeverkeer
eerste elf maanden

19145

1

ii

0
3 0
15.461 12.811
3.070
15.908
28
5
94.049
97.867
66.799
15
14
0
2.877
2:779
2.238
1.739
361 450
35.163
38.940 34,163
30
1
3
319
900
646
9.313
65
40
21.947
32.675
30.857
62.665
52.430 43.845
396
45
281
1.536.687
732.793 741.879
1.023.663
49.807
1.178
1.602
5.968
1.607
4.917
24
1
346.263 56.542 59.282 227.115
3.256 4.140 84.957
150.929
66.679
2
321
6
1.786:114
1.227.391
805.711
880.870
23.928
575
?
4.328
20
3.537
?
?
62.500 79.118
87.504
3.756
5.860
2.489
? ?
21.919 48.339 64.805
1.705
38
.276
13.600
23.540 8.132 8.584
11.790 1.008
78.217 120.185
79.035
?
8.863 5.304
1.029
? ?
65.921
68.131
31.972
?
1.737
2.726 3.102
? ?
19.330
16:282
24.593
25.409
19.677
5.809
?
–

?
238.643 239.373
181.045
? ?

Cacaohoonen.. ..
4.546
.3.042
841
437
0 0
43.459
38.401
20.339
17.109
528
985
Cacaopoecler ….
22
0
0
2.393 2.151
646
82
1.632 –
158
18.237
21.463
10.665 8.921
15.306 2.102 14.758 8.751
1.873
97.791 189.945
85.340
100.637
158.019
65.148
Ruwsuiker
.. ..
436
239
9
3.347
7
.
685
0
93.289
8.606
1.066
18.082
36.723
29.286
Kandij, melis,

Koffie

………

basterd
902
17
108
3.742
5.562
4
7.839
7.845 6.353
121.019
91.693
16.899
Tabak

……..4.843
4.206 2.425
638 844 510
22.905
22.882
23.024
5.200 7.917
6.496
Sigaren ………0,5
1
0,7
122
266
237
11,7
10 30
1.811 2.230
2.753
Oliën, vetten en
grondstoffen daarvoor.
12.297
11.132
5.157 7.395
0
0
90.426 199.633 78.515 60.909 106.845
0
Kokosnootolie ..
116
502
169
–

794 1.810 328
11.195
11.997 1.633
3.615
14.065 6.655
451
1.084
449
669
11
7
17.594 17.434
13.434
18.980
2.034
56
Margar.(eetbare)
70
0
5
.
7.579
.12.35
16.934
497
125
34
70.444
125.899 146.346
Margar.(ruwe)
851
3.486
370 1.515
10
0
32.515
36.767
21.619
17.571
3.302
460
Katoenpittenolie
2.622
1.232
657
103
14
0
14.911
61.636
26.658
134
14.465
89

Copra

………..

Grondnoten ..
111
429
1.451
13
59
0
64.426 45.053
18.865
21.548
6.548
43

Reuzel

…………..

Paimpitten

..
921
2.995
3.697
211
.

0 0
50.584
24.265 28.842 35.535
83
0
Palmolie
524 494 552
172
21′
0
16.987
16.640
1.254
5.158
1.799
139
Sojaboonen ..
2.139 2.162
515
507
0 0
19.619 15.536 4.080 14.038
128
0
Soja-olie
44
6.010 1.356
1.250
.
,
,
,»
0

1
9.234
18.798
7.884 2.804
987
2 –
1.076
2.460
81
48
8
65
20.355
14.906
13.294
5.747
254
512 14.306 12.808
9.282
1.319
..–13
54
247.165
324.024
148.367
68.554
2.207
3.063 2.298
0
0
8.390
,

.72
122
2.759
29.511
7
34.704
87.317 1.524

Koolzaad

……….
Lijnzaad

………

Petroleum ……
17.145
11.947
18.734
.

127
6
6
147.023 148.235
155.567
641 37
38
Lijnolie ………..

Miner.smeerolièn
.
1.498
669
1.419
? ?
15.013
23.168
13.846
?
Talk,roetensmeer
4.481 3.299
1:229
2.508
320
2
,

48.941
39.476
11.347
35.392
17.106
1.803

Weefstoffen.
Hennep (ongeh.)
1.069 1.870
723
558
70 31
26.394
23.235
4.256
10.306
6.760
46
Ongetw.en ougev.
katoenen garen
2.229
1.630
2.331
25
,0
80
29.055
19.621 18.871 662
51
193
Katoen (ongesp.)
2.340 5.836 3.241
542
1
7
6
74
51.333
76.725
35.981
22.648
41.198
331
Vlas

(geroot en
gezwingeld)

..
302
130
‘0
1.046
‘441
0
856 1.363
257
5.852
9.174
13.821
Wol (alle soorten,
.
wolafval en
–
kunstwol) ….
105
580 524
129
22
,

0
12.842
7.872
7.700
.

7.044
249
97

Metalen.
Ijzer (ruw gegot.)
4.965
3.242
597 735
0 0
204.243
,

42.895
52.617 124.858
4.035
38
Ijzer (smeed-,
band-enpl.ijzer)
43.146 37.170
3.919 6.748 3.475
2
600.548 487.600
345.524 335.104
108.431
21.238
IJzer (spoorstav.)
5.416
185
0
1.491
33
8
44.748 25.970
14.769
27.025
–
7.413
1.852
IJzer (gaspijpen)
2.439 2.340
376 226
195
3
36.604
30.502
36.424
7.023 2.415
2.196
Staal (in staven)
1.559
3.953
302
171
547
228
164.750
30.925
32.956 91.214
2.218 •2.256
Koper (ruw)
220
100
27
.

38
1
,,.
0
_57.607
1.258
.1.165
54.914
910
3
Lood (ruw)’
687
543
113
4
.

16
23
28.615
7.919 3.597
18.891
624
733
Tin (ruw)
95
.143
269
177
1
0
16.677
2.747
1.353
13.931
5.807
37
Zink (ruw)

..
24
32
952
2.130
891
432
30.055
545
3.289
46.88
17.169
7.608,
Steenkolen.
Steenkolen

. . . .
1
591.6321
486.7831
303.408
1
61.037
1
10.909
1
3.480 110.768.443
16.440.353
1
5.363.099
13.657.020
1
258.620

1
82.038
Diversen
1.914
3.452
176
.
6
1
39.926 34.923
)
22.915 6.863 3.421
14
Chilisalpeter

..
0
0
0
–

0
0
0
149.160
37.880 48.687 111.548
.204
1
Cement, tras.. ..
22.746 24.302
25.261
2.894
1.636
2.248
459.706
344.212
373.036
.120.254
49.470
3.430

Soda

………..3.038

Huiden (gedroogd
–
enonbereid)..
189
373 553
32 129
9
11.911
5.789 2.962
7.566
580 341
Huiden (gezout.)
3
77
241′
47
1.060 987
11.436
2.344
2.529
12.744
3.721
9.543

1)
Tarwemeel is uitgedrukt
in tarwe; aangenomen
is, dat 75 K.G.
meel met
100 K.G.
tarwe
gelijk staat.

Bij
,,andere
granen” vond voor
roggemeel eenzelfde verrekening
plaats.

3 Januari 1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

11

STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.
Parijs en New York waren bijna zonder beweging, terwijl Ptrjs nog steeds eenigszins boven pariteit noteerde.
Berlijn en Weenen

varen minder standvastig, de koers-

N.B.

beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.
beweging was echter ook hier niet groot: 41,25, 41,- 41,20
en 25,75, 25,55, 25,70. Ook mde noteering van Zwitserland

GELDKOERSEN.
niet veel verandering.
De koersen voor Skandina.vië waren daarentegen algemeen

I.

BANKDISCONTO’S.
flauwei, hoewel op den laatsten dag ook deze koersen zich
weder

konden

herstellen.

Stockholm

72,15,

71,80.

71,90,
–
30 Dece,nbcr 1916
20 Juli 1914
Kopenhagen 67,15, 66,85, 67,-.

1sc.555
4
1
12seclert 1Juli ’15
3
1
12seder23 Mrt. ’14
.Ned.
Bel.Binn.Eff.
4
1
12

1

,,,

15
,,
4

,,

23

;,

’14
Bank
Vrsch.iull.C.
5
1
1

,,

19Aug.’14
5

,,

23

,,

’14
II.KOERSEN TE NEW YORK.

Bank van Engeland
6

,,

14Juli’16
3

,,

29 Jan.
1
14
Duitsche Rijksbank
5

,,

23 Dec. ’14
4

,,

S Febr.’14 –
1

Cable
Zicht Zicht
1

Zicht

Bank van Frankrijk
5

,,

20Aug.’14
3
1
12

,,

29Jan. ’14
Data
Londen
(in
Parijs (in frs.
Berlijn
(in cents
Amsterd.
(in cents
Oostenr. Hong. Bk.
5

,,

10Apr.’15
4

,,

12 Mrt. ’14 per
£)
P.

)
p.Rm.4)
i
per gid.)
Russische Staatsbk.
8

,,

27 Juli ’14
5

,,

1 Apr.’14
Nat.Bankv.Denem.
5

,,

10

,,

’15
5

,,

6 Febr.’14
30 December 1916

4.76.45

5.84’12

73
1
18

4O”/,o
Zweedsche Rijksbk.
5 ‘/

9Nov.’16
4
1
12

6

’14
Laagste d. week..

4.76.45

5.84
1
12

72
1
12

4 08/
ZwitserscheNat.Bk.
4
1
12

2Jan.’15
3
1
12

19

’14
Hoogste,,

..

4.76.45

5.84
1
1

73
1
18

40
1
8118
Bank van Italië ..
5

1 Juni’16
5

,,

9Mei

’14
23 December 1916

4.76.35

5.84’12

72’14

40
1
1/
16

Feder. Res. Bk. N.Y.
3-5 ,,

4Febr.’15
16

1916

4.76.50

5.84

72
1
/1

40
1
/8
Javasche Bank….
31/t

,,

1Aug.’09
312

,,

1Aug.’09
Muntpariteit….

4.86.67

5.18114

95114

4081

‘II.
OPEN MARKT.

III. KOERSEN VAN DE VOLGEN DE PLAATSEN OP
Amsterdam
Lo,,den
1
Berlijn
Parijs
N. York.
Data

1
Part.

1
Part.
Part.
CaIl-
LONDEN.
Part.
1
Prolon-
disconto
gatie
disconto

disconto
disc.
mOney
–

Week
30 Dec.

’18
4
1
18-
1
14
1
)
4 ‘li

5
11
1

– 4-‘/s

–

2-2
1
14 ‘)
fPlnatsen en
Noteerings-
13 Dec.
122 Dec.
27.29 December
29Dec.

23

•,,

’16
4/8
–
/4
)

4

5
17
/sz

4-°/s

–

2 ‘/2-3
.

Landen
eenheden
1916
1

1916
Laagsteï-Ioogste
1916

18-23 ,,

’16
4
1
18.
8
18
4

5 i7/

4-
5
18

–

2
‘184
‘/2

11-16 ,,

’16
4
3
18
3
1
12.4 ‘/s

5
U/
88

4.
1
18

–

3 ‘1410
Alexanclrië. .
Piast. p. £
97
8
/8
97
7
1,o
97
‘ho

97
‘ho

97
71,6

31 Dec.

’15
311
311
4

5
8
1,6

–

–

P/8
B

Aires ….
d.p.gd.pes.
51814
510
1
12
51

51

51

31 Dec.

’14
– –

2
1
18

–

–

271
8

ta1cutta . . . .
sh/d.p.rup.
114
8
182 1
1
4
5
/is
114
5
1,

i/4°/s

11481,
–
Hongkong . .
id. p,
$
‘/4’/
2/4’/4
2/48/4

2/4’/4

2/48/
4

20-24Jul.’14
3Vs-‘/,o
2 ‘/’/

2 ‘/
8
/

2’1,-‘/s

2’/g

1 ‘/4-2 ‘/1
Lissabon ….
d. p.escudo
31
1
18
31
1
18

31

32

31
1
/2

Madrid

….
Peset. p. £
22.37 22.22
22.25

22.42

22.32k

‘) Noteering
van
–
29 December.
.
Montevideo..
d.p.peso
56114
54814
54’14

55.-

55
Montreal….
$ per £
4.76’12
4.76
3
14
4.76
1
18

4.77

4.76
1
18
Petrograd . .
R.d.Janeiro’)
R. p. £10
d. p. milr.
163
8
!8
12
155
3
14
12
1
/,8
154’/4

157
1
1

157
12
‘is

12 ‘/s

12 ‘/s

WISSELKOERSEN.
Lirés p. £
32.70
32.77.1
32.60

32.85

32.65
Shanghai

..
sh/d p. tael
316
316 ‘/2
3/6
1
14

316
1
12

31611
4

1. KOERSEN IN NEDERLAND.

RooÏ,e

…….

singapore ..
id. p. $
21481,
o

ll°/s
214
8
I,o
11″!,,
214’18

214°/o2
214e1je
11′!,

11″/o

11’/,l
Voor Londen, Berlijn en Parijs worden voorloopig ook cle
Valparaiso
1)

d.p.pap.p.

dagelijksche noteeringen te Amsterdam opgenomen. De dage-
Yokohama . .
sh/d.p. yen
2/1 °/io
211
9
116
211

/,o
211hi/jo
211
‘1,,

lijksche

koersen

op

New

York,

alsmede de laagste en
‘)

Noteeringen op 90
dagen.
hoogste der week zijn aan particuliere opgaven ontleend.

Data
Londen

1
Berlijn
Parijs
New York
GOUD EN ZILVER.

GOUDBEWEGING BIJ DE BANK VAN ENGELAND.
25

Dec. 1916

..
–
–
–
–
26,,

1916..
27

1916

..
,,
–
11.68
1
1
–
41.20
–
42.10

–

2.4414
Sedert begin Augustus 1916 worden de dagelijksche ont-

28

1916

..
,,
11.68
1
1
41.20
42.10
2.404
vangsten en onttrekkingen van goud door de. Bank van

29

,,

1916

..
11.68
8
18
41.-
42:10
2.4414
Engeland tijdelijk niet bekend gemaakt.

30

,,

1916

..
11.68
3
/s
41.20
42.10
2.44’14

Laagste der week
11.67
40.95
42.02
1
1
2.4012
Hoogste

,,

,,

.
11.68
8
18
41.42’1
42.15
2.44118
ZILVER.
23 Dec.

1916

– .
11.68
1
14
41.05
42.07
1
12
144
7
18
16

1916

..
11.68
41.50 42.10
2.44
7
18
Daar de markt in de afgeloopen week slechts drie dagen
Muntpariteit

..
12.10’18
59.26
48.-
2.48
1
14
kopen

was,

valt er

weinig te vermelden, vooral omdat.de

–
ziken uiterst

beperkt

waren.

De

noteering heeft zich in
dalende richting bewogen en

is. 36V2

d.

geworden tegen
1
Data
Zwitser-
Weenen

Kopen-
1

Sfock-

1
Batavia
36″/io

een week geleden. Er waren winstnemingen, terwijl
land
hagen
j

holm
telegrafisch
ook uit New York aanbod kwam en daartegenover feitelijk
a1leen bestellingen voor muntdoeleinden stonden.
1
30 Dec.

1916

48.57
1
/

25.70

67.-

71.80

99*
–
100
Laagste d. w.

48.40

25.45

66.80

71.70

–
‘

Noteering te Londen.

te New York.
Hoogste
,,

,,

48.95

26.-

67.25 ‘

72.25

23 Dec. 1916

48.85

25.55

67.10

72.-

99fl00
30

Dec.

1916 ……..36′!,

75
8
18
16

,,

1916

49.40

26.

67.25

71.95

991-1001
23

,,

1916 ………36
7
/,6

75
8
/4
Muntpariteit

48.-

50.41

66.67

66.67

100 . .

16

,,

1916 ……..

36″/ao

76%

—

.
9

1916 ……… 36

75
1
!

OVERZICHT.
31

Dec.

1915 ……..26/4

55

•De wisselmarkt had deze week een stil verloop. Groote
.

31

Dec.

1914 ……..22″/,

–

48
7
18

schommelingen hadden niet plaats. De koersen voor Londen,
.

.20

Juli,

1914 …….-.

24 11/,,

54I/

587.602 587.613 590.523 584.126
‘585.142
584.591
582.121
584.157 585.201
583.642
583.658
584.677
587.354

758.379 728.640 733.316 740.642
746.774 736.284 738.544
740.458
744.709
730.338 715.965 715.453
708.521

58.316
57.650
56.512
37.300
39.773 48.950
49.804
50.211
51.672 76.022 91.762
90.348
99.0702)

6.985
7.157
6.948
6.855
6.626 6.725
6.541
6.450
6.318
6.531
6.410 6.273
6.189

12

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

3
Januari
1917

NEDERLANDSCHE BANK.

OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.

VERKORTE BALANS OP 30 DECEMBER 1916.

(In duizenden guldens.)

Activa.

Binnen!. Wis.( H.-bk.
f
50.357.741,59
1
/2
sels, Prom.,

B.-bk.
693.355,70
enz. in disc.!, Ag.sch.
15.633.9 19,31
1
/2

f

66.685.016,61
Papier o. h. Buiten!, in
disq.onto

……………………..

–
Idem eigen portef..
f

8.024.184,-
Af :Verkocht maar voor de bk. nog niet afgel.

Beleeningen
IH.-bk.
/
38.308.063,58
8.024.184,-

mcl. vrsch.
B.-bk.
10.104.501,96
in

rek.-crt.
1

op onderp.
Ag.sch.
37.092.656 52

f
85.505.222,06

Op Effecten

……
/
80.135.622,06
Op Goederen en Spec.
5.369.600
–
85.505.222,06

Voorschotten a.h. Rijk

…………….

.
,

11.576.641,81.’1

MuntenMuntmateriaal
Munt, Goud

……
/
58.449.970,-
Muntmat. Goud……
529.152.492,34
1
/1

f587.602.462,34
1
12
Munt, Zilver, enz.;
6.984.901,67 Muntmat. Zilver

594.587.364,01
1
12
Effecten
Bel. v.h. Resfonds.
.
f

5.142.970,12
1
/2
id. van
1
15
v. h. kapit.
3.953.173,25

Andere
Data

Goud

Zilver
J

“‘
1
opei.schbare
biljetten

schulden

30 Dec.
1916
23

1916
16

1916
9

,,
1916
2

1916
25 Nov.
1916
18

,,
1916
11

,,
1916
4

1916
28 Oct.
1916
21

1916

.
14
1916
7
1916

31 Dec. 1915
.. . .
429.1826.195

577.056

33.240
2 Jan. 1915
….
216.648

2.678

493.678

31.017
–

25 Juli 1914

. ..
162.114
1
8.228

310.437,

6.198
1)
Waarvan Rek. crt. saldo van het Rijk
f
2.694.000.

Disconto’s

1

1
___

1
Beschile-

Dek-
Data

1

Hiervan
1
Belee-
1

baar

1
kings-
Totaal

Schatkist-
1
?Ii?lgefl
1
Metaal- 1 percen-
promessen
1

1

saldo

1
tape

30 Dec.1916
66.685 31.000 85.505
430.347
73
23

,,

1916
56.459 31.000 77.433
436.612
76
16

,,

1916
53.916 33.000
77.679
438.613
76
9

,,

1916
51.150
30.000 70.303
434.497
76
2

,.

1916
58.810
37.000
80.167
4
33
M3
75
11

9.096.143,37
1
12
25 Nov. 1916
68.280
50.000 66.229
433.374
75
Geb.en Meub.der Bank …………….
,,

1.400.000,-
–
18

1916
73.662
56.000
67.000
430.096
75
Diverse rekeningen

………………
,,

71.086.724,32
1
/2
11

,,

1916
67.920 52.000 66.721
431.577
75

f847.961.296,20
4

1916
70.590 54.000 70.927
431.346
73
28 Ot. 1916
99.035 83.000 63.153 428.001
73
21

1916
98.853
83.000
60.507
427.622
73
Passiva
14

,,

1916
93.911 78.000
59.502 428.889
73
7

,,

1916
105.286 89.500 59.986
431.122
73
Kapitaal ……………………….
f

20.000.000,-
Reservefonds ……………………..

,,
31 Dec. 1915
76.348
47.500 93.580
312.746
71
Bankbiljetten in omloop …………..

,,

758.379.115,!
2 Jan.1915
169.398
80.000
134.928
114.171
42
Bankassignatiën in omloop …………

,,

3.738.960,84112
.
Rekening-Courant saldo’s:

,
25 Juli 1914
67.947
14.300
61.686
43.5211)

54
Van het Rijk ……
f

–

.

e
.

2)
Op de basis
van
2
15
metaaldekking.
Van anderen ……

,,54.577.360,50

,,

54.577.360,50
Diverse rekeningen

………………
,,

6.110.768,92
.

JAVASCHE BANK.

/ 847.961.296,20
OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.

(In duizenden Guldens.)
Beschikbaar metaalsaldo …………..
/
430.347.445,15
1
12
Op de basis van
21
melaaldekking ……
,,
267.008.357,88
1
12
Minderbedragaanbankbiljetteninomloop
.
dan v.aartoe de Bank gerechtigd is
.. ,,
2.151.737.225,77
1
12

Bij vergelijking met den vorigen weekstaat blijken de volgende verschillen:
Meer
Minder

Disconto’s

…………..
10.225.302,46
/
Buitenlandsche wissels..
100.650,-
Beleeningen

…………
8.071.913,89
Goud
10.599,37
Zilver
172.578,47
1
12
Bankbiljetten…………
29.739.025,-
Part. Rek.-Crt. saldo’s

.

‘S

1.954.381,70
1
/2

N.B.

Uit de bekendmaking van den Minister van Financiën
blijkt, dat uitstonden op:

30
Dec.
1916

1

23
Dec.
1916

Aan schatkistpromessen
f103.360.000,-
f103.360.000,-
waarvan rechtstreeks bij
de Ned. Bank geplaatst
,,
31.000.000,-
,,
31.000.000,- Aan schatkistbiljetten
.
,,1 11.843.000,-
,,11 1.254.000,-
Aan zilverbons

………
,,
15.962.195,50
,,
15.846.547,-

Data
Goud
Zilver
Bank
biljettn
Andere
opeischb.
schulden

70.036 23.326
157.245
58.437 72.696
22.881 157.871
57.369
70.711
22.854
158.759
52.810

4

Nov. 1916 …….
28

Oct.

1916 …….

70.761
22.717
157.649
57.493
21

1916 …….
14

1916 …….

38.412
33.054
143.233
29.611
6 Nov, 1915 ….
…
40.994
23.414
137.442
23.193
7

Nov. 1914 …….

25

Juli

1914 …….
22.057
31.907 110.172 12.634

Data
Dis-
onto’s
l
be
~
taalbaar

;;;:’
N.-Ind.
Belee-
nin gen
Diverse
reke-
ningeni)
percen

“”
meaa-
saldo tape

4Nov.1916
6.124
38.081
70.399
12.324
50.226
43
28 Oct. 1916
6.199
38.279 72.496 6.676
52.529
44
21

1916
6.036
37.697 70.808
7.852
51.25.2
44
14

1916
6.258
37.992
72.250 9.107
50.449
43

6Nov.1915
5.915 18.234
50.432
29.183
37.097
41
7 Nov.1914
5.514 9.104
42.228
20.165 32.280
40

25 Juli 1914
7.259 6.395
47.934
2.228
4.8422)

44

Sluitpost der activa.

Op de basis van
2
/2
metaaldekking.

S
..

3
Januari 1917

EONOMICH-STATISTISCHE BERICHTEN

13

SURINAAMSCHE BANK.

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.

(In duizenden guldens.)

Data
Metaal
Circulatie
Andere
opeischb.
schulden

1
IDisconto’s
IDjv. reke-
ningen
1)

4 Nov. 1916

..
680 1.090
728
892
774
28 Oct.

1916

..
665
1.004
797
888
755
21

1916

..
689 1.104
897
889
804
14

1916

..
632
1.145
692
885
727

6 Nov. 1915

..
607
969
1.034
875
1.104
7 Nov. 1914

..
1.065 1.052
952
743 276

25 Juli

1914

. .
645
1.100
560 735 396

1)
Sluitpost der activa.

BUITENLANDSCHE BANKSTATEN.

Aan het eind van ieder kwartaal wordteenoverzicht gegeven.
van enkele niet wekelijks opgenomen bankstaten.

1. BANK VAN ENGELAND.

WEEKSTAAT VAN 27 DECEMBER 1916.

ISSUE DEPARTMENT.

Notes issued.. £ 71.290.165

Governm.Debt £ 11.015.100
Other securities,,

7.434.900
Gold coin and
bullion.. . .

52.840.165

£ 71.290.165

£ 71.290.165

BANKING DEPARTMENT.

Capital……£ 14553.000

Government
Rest ………,

3.310:501

securities . . £ 57.187.707
Public deposits,, 52.116.381

Other securities106.461.404
Other deposits ,, 126.726.657

Notes ……..,, 31.614.630
Seven-day and.

Gold and silver
other bilis..,,

21.952

coin ……..1.464.750

£ 196.728.491

£ 196:728.491

OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.

Onderstaand overzicht bevat tevens de cijfers der door de
Regeering uitgegeven currency notes van 1 £ en 10 sh. met
het bedrag der gouddekking en der tot dekking aangewezen
Government securities. De publicatie dezer cijfers geschiedt
sedert 26 Augustus 1914. –

(In duizendexi p. st.)

Currency Notes.
Data

Metaal Circulatie Bedrag
1
Goudd.
1
Gov. Sec.

27 Dec. 1916 54.305

39.676

150.144 28.500 118.102
20

,,

1916

54.348

39.224

147.520 28.500 116.107
13

,,

1916

55.106

37.957

141.171 28.500 110.268
6

,, 1916

55.943

37.858

138.568 28.500 107.268

29 Dec. 1915 51.476

35.309

103.125 28.500 54.821
30 Dec. 1914 69.494

36.139

38.478 18.000

9.924

22 Juli 1914 40.164

29.317

Data
Gov.
Sec.
Other
Sec.
______________

Public
Depos.
Other
Depos.
Re-
serve

Dek.
kings.
percen-
tage i)

27 Dec. 1916
57.188
106.401
5.116
126.727
33.079
18.50
20

1916
42.187
104.681
53.581
109.007
33.574
20.65
13

,,

1916
42.18e
104.060
57.512
106.526
35.599
21.70
6

1916
42.188
106.750 58.717
108.946
36.534
2181
4

29 Dec.. 1915
32.840
112.076 49.677 111.973 34.617
21,41
30 Dec. 1914
14.808
106.236
26.933
128.055
51.804
33,42

22 Juli 1914
11.005
33.633
13.735
42.185
29.297
521

1)
Verhouding tusschen Reserve en Deposits.

II. DUITSCHE RIJKSBANK.

STAAT VAN 22 DECEMBER 1916.

De biljetten zijn sedert den oorlog niet inwisselbaar.

Metallbestand

………………….Mk.
2.535.392.000
davon Goidbestand

………………,
2.519.076.000
Reichs- und Darlehenskassenscheine..
173.265.000
Noten anderer Banken

……………,
1.927.000
Wechsel

……………………….
8.256.714.000
Lombardforderungen

…………….
9.907.000
Effekten ……………………….
89.865.000
SonstigeAktiva

………………..
987.746.000

Grundkapital ……………………
180.000.000
Reservefonds ……………………
85.471.000
Notenumlauf …………………….;
7.534.913.000
Sonstige taglich fiilligeVerbindlichkeiten

,,
3.792.276.000
Sonstige Passiva

………………..
462.156.000

OVERZICHT VAN DE VOORNAAMS’E
POSTEN.

Onderstaand overzicht bevat tevens het cijfer der uitgegeven
Darlehenskassenscheineç De Scheine, welke niet
in kas zijn
bij de Reichsbank, circuleeren grooteudeels onder het publiek.
De Darlehenskassen zijn ingesteld op 11 Augustus 1914.

(In duizenden Mark)

Data
Metaal
_______________

Daarvan
Goud
Kas ren-
scheine
Circu-
latie

Dek-
kings.
percen-
tage ‘)

22 Dec. 1916
2.535.392
2.519.076
173.265
7.534.913
36
15

,,

1916
2.535.414
2.18.873
228.101 7.47] .529
37
7

,,

1916
2.535.106 2.518.759 264.074 7.401.890
38
30 Nov. 1916
2.34.945
2.518.488 315.832 7.333.660
39

23 Dec. 1915
2.476.3Ï3
2.441.329
501.587 6.270.380
47
23 Dec. 1914
2.116.751 2.075.481 754.135
4.431.579
65

23 Juli 1914
1.691.669 1.356.857
65.479 1.890.895
93

) Dekking der circulatie door metaal en Kasseuscheine

Data
Wissels
Rek. Crt.

Darlehenskassensc/jcine
Totaal
In kas bij
uitge.
de Reichs-
1

________________

geven
bank

22 Dec: 1916
8.256.714
3.792.276
***

15

,,

1916
7.867.563
3.294.978
***

7
–

,,

1916
7.930.684 3.423.665
2.922.600 253.200
30Nov. 1916
8.075.687
3.661.917
2.902.000 305.100

23 Dec.

1915
5.405.901 2.046.073
1.519.000
461.000
23 Dec.

1914
3.655.663
2.054.534
1.149.000
749.000

23 Juli

1914
750.892
943.964

III. BANK VAN FRANKRIJK.

OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.
1: Van 6 Aug. 1914 tot 28 Jan. 1915 werden geen staten
gepubliceerd. De met * geteekende posten komen eerst sedert
28Jan. 1915 in den weekstaat voor. De biljetten zijn sedert
den oorlog niet inwisselbaar.

–

(In duizenden francs.)

1
Te goed
*
Ustge.
Data
Goud
Zilver in het bui-
Wissels
stelde
tenland
wissels

27 Dec. 1916
5.075.915
294.869 825.800 619.525
1.338.833
21

1916
5.076.626
299.092 767.000 594.202
1.341.694
14

1916
5.066.014
307.974
726.090
575.432
1.346.165
7

,,

1916
5.054.773 311.008 863.400 557.983
1.351.181

30 Dec. 1915
5.015.287
352.088
1.056.799 429.200 1.804.206
31Dec.1914
– –
–
–
–

23 Juli 1914
4.104.390 639.620
–

.
1.541.080

Data
Belcening
*
Buitgew.
B

k-
Rek. Crt.
Part icu-
–
R 4 C
ast’a1.t
b,letten
lieren
Staat

27Dec.1916
1.304.879 7.400.000
16.678.818
2.260.224
15.009
21

1916
1.321.919 7.300.000
16.500.660
2.180.210
31.321
14

,,

1916
1.336.309 7.100.000
16.383.954
2.021.812
28.657
7

,,

1916
1.337.339 6.900.000
16.298.007
1.952.914
68.371

30Dec. 1915
1.151.916 5.000.000
13.309.850
2.113.833
173.896
31Dec.1914
– – – –
–

23 Juli 1914
769.400
5.911.910
942.570
400.590

–

14

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

3 Januari 1917

IV. RUSSISCHE STAATSBANK.

1

EFFECTENBEURZEN.

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.
De post ,,Schatkistbiljetten” komt eerst sedert 14 November
1914 n. st. in den weekstaat voor. De biljetten zijn niet in-
wisselbaar. -.
(In millioenen Roebel).

Data
t,.
et.
Goud
Tegoed
uh bui.
ten/and

Zij-

ver

Schat.
kist bil
jetten

Dis-

1
conto’S
en helee-I
menI

1
Cii cu-
latie
Rek.
Coij.
rant.
_

20 Dec. ’16
1.472.
2.150
113
6.568
654
8.462
1.789
14

,,

’16
1.473
2.150
111
6.185
647
8.383
1.782
6

’16
1.467
2.149
105
6.015
639
8.305
11711
29Nov. 16
1.465
2.150
105
6.073
652
8.235
1.721

23 Dec.
‘]5
1.611
459
39
3.259
1.265
5.493
1.531
23 Dec. ’14
1.555
200
45
507
1.138
2.984
962

21 Juli ’14
1.601
144
74
..

.

.
757
1.634 1.099

V. BELGIË.

Van de Nationale Bank van België, die haar goudvoorraad
naar Londen heeft overgebracht, zijn sedert 6 Augustus 1914
geen weekstaten openbaar gemaakt.
De Société Génrale de Belgique is einde 1914 met de functie
van circulatiebank belast. Het Notendepartement dezer bank publiceert wekelijks verkorte balansen. De biljetten zijn niet
inwisselbaar.

OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.”

(In duizenden francs.)

Metaal
13e/een.
Beleen.
Bn,,.
1
Rek.
Data
mcl.
van van
wissels
1

Circu.
Crt. buitenl. buiten!,
prom. d.
en
1

latie.
saldi
scildi
‘order.
provinc.
beleen.

19 Dec.

1916
351.651
81.272 480.000 64.958
852.634
115.67
14

,,

1916
351.342
77.790
480.000 43.166 841.766
100.809
7

,,

1916
350.409
77.577
480.000
40.027
848.948
89.355
30 Nov. 1916
352.206
77.357
480.000
.42.074
840.868
101.029

23 Dec.

1915
166.809
43.875 480.000 57.599 607.179
150.7.25

VI. VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.

FEDERAL RESERVE BANKS.

In werking gtreden op 16 ‘November 1914.

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.

(In duizenden dollars.)

Data
Goud
Zilver
Wissels
Deposito’s
c’
Dekkinds
Percen-
tage
1)

24Nov.’16
459.935
17.974 122.593
663.391
15.324 72.5
17

,,

’16
435.645
16.580
117.493
647.425
15.498
72.3
10

’16
406.836
7.312 110.293
579.801
14.916
72.8,
3

’16
407.192
6.884 104.763
581.072
13.658
73

26 Nov.’15
321.068 37.212 48.973
412.952
13.385
78
27 Nov.’14
227.840
34.630 7.383
249.268
2.700
90
1)
Gouddekking van deposito’s en circulatie na aftrek van
de posten tusschen de banken onderling.
VEREENIGDE NEW YORKSCHE BANKEN EN TRIJST

MAATSCHAPPIJEN.

OVERZICHT DER VOÖRNAAMSTE POSTEN.

(Gemiddelden in duizenden dollars.)

Data
Reserve Deposito’s
Circulatie
Beleenin gen
en
disconto’s
Sur
ese

plus,
R

rve
.’t

30 Dec. ’16
660.580 3.458.470
28.850
3.333.920
92.640
23

,,- ’16
646.060
3.456.250
28.800
3.348.640
79.610
16

’16
638.280
3.451.030
28.860
3.350.150
73.530
9

16
630.520 3.423.760
29.570
3.331.480
69.910

31Dec.
1
15
708.565
3.446.490
35.230
3.246.360
143.600
2Jan.’15
461.750
2.091.990
49.120
2.182.880
117.170

25 Juli’14
467.880
1.958.320 41.730
2.057.570
26.170
1
)

) Op basis van 25
O/
van alle deposito’s.

Amsterdam, 30 December 1916.

Ofschoon zoowel door de ongewone emissie-bedrijvigheid
als door de eischen der jaarwisseling de geldkoersen den
laatsten tijd zeer sterk zijn opgeloopen, zoodat de gemid-
delde prolongatiekoers over December met 3,9556 pOt, het
hoogste gemiddelde is van het geheele jaar, was gedurende
het grootste gedeelte van 1916 de geldmarkt toch zoo ruim,
dat de doorsnee-noteering voor de vervlogen 12′ maanden
zeer belangrijk blijft beneden. die van 1915, namelijk slechts
2,6321 tegen 4,6981. De vrij hooge geidkoersen, waarmede
het jaar besluit, hebben een druk uitgeoefend op de Neder-landsche staatsföndsen, die nog vergroot werd door ,oprui-
mingen ten behoeve van inschrijving op de nieuwe staats-
leening. Voor zoover laatstgenoemde factor in het spel is,
behoeft dit niet te worden betreurd, daar het uit een oog-
punt van staatscrediet zeer wensehelijk is, dat bedoelde
emissie slaagt, afgezien nog van het feit, dat de beleggers bij een gedwongen leening ruim 1 pCt. minder rente ont-
vangen.
Het is een bemoedigend verschijnsel, dat, ondanks de uit-
breiding der Nederlandsche staatsschuld en niettegenstaande
de reactie van den laatsten tijd, onze nationale schuld-
soorten het jaar op aanmerkelijk hooger koerspeil beslui-ten. Zoo bedraagt per saldo de verbetering voor 334 pOt.
Ned. Werk. Schuld
434
pCt., voor 3 pCt. Ned. Werk. Schuld 6/8 pCt.
Ook de koersen voor buitenlandsche staatsfondsen hebben
zich in 1916 over het algemeen door een gunstig verloop
gekenmerkt. Inzonderheid geldt dit voor de Russische af-
deeling, die naarmate Amerika zich vrijgeviger toonde in het
verstrekken van credieten en in het binnenland meer
maatregelen werden getroffen tot verbetering van den eco-
nomischen toestand, ook ten onzent meerdere belangstel-
ling vonden op hoogere koersen. In Zuid-Amerikaansehe
staatspapiei
–
en was de handel hier doorgaans van zeer ge-
ringe afmeting. Ofschoon de oogstberichten uit Argentinië
en Brazilië onbevredigend luiden, sluiten toch de obligatiën
dier landen hooger dan waarmede het jaar werd begonnen, dank zij het. ernstige streven om de budgetaire uitgaven te
beperken door het invoeren van bezuinigingen en het heffen
van nieuwe belastingen. Van Aziatische fondsen verlaten Japansche obligatiën het jaar op hoogere koersen wegens
de gunstige omstandigheden, warin dit rijk door zijn be-
langrijken uitvoer naar Rusland en elders verkeert. De ver
–
beterde positie blijkt o.a. uit het exportsaldo in de handels-
balans groot yen 256 millioen over de eerste 10 maanden
van het afgeloopen jaar. Het schijnt voorts, dat de Regeering,
na reeds in 1916 aanmerkelijke bedragen van de buiten-
landsche. schuld te hebben gedelgd, voornemens is op groote
schaal daarmede voort te gaan; er wordt zelfs gesproken
van het uitgeven van binnenlandsche leeningen voor dit
doel. Minder gelukkig waren de omstandigheden voor China.
De 4% pCt. leening 1898 verminderde per slot van rekening
met 5% pCt.
–

11Dec.’16
3 Jan. 1 Juli
(dag v. het
3
° Dec.
Rijzing
–

1916 1916
Duitsche
1916
ofdaling.
vredesv.st
.)
5
% Neci. Werk. Sch.
10171,6
102
1
18 102
1
11
1021,0 + 1
3113
0
/o Ned. W. Sch. 79114

83ij4

85’/i,, 8314 + 4’12
3
0/
Ned. Werk. Sch. 67
1
14

72
11
116 76
7
19

74’I8 +
6
1
I8
212
0/
Ned. ‘W. Sch. 59
1
/2

62′
5
h,, 64
1
/1a 6118 ± 2
11
5
O/ç
Oost-Indië 1915 100

100’14 101/ia 9934 – ’14
5
O/
Bulgarije 1902 . 55

73814

65
1
12

6518 + 1018
4
Olo
Rusl. Nic.’67-’69 60

62

62

64
‘/

+ 4112
4
0/
Rusi. Gec. 1880
54’1

56

60
1
/io 61
9
/10
+ 7
1
/ic
4
0/
Obl. Rusl. Z.W. 57

5418

60
1
18

6318 + 6018
4
0/
Rusl. Hope & Co. 56
IS/,a
6010 63
8
14

6514 + 8’116
4
0/
Servië 1895 .. 4014

46’14

44

43

+ 2
1
14
4’12
0/
China 1898 .

74

69

66
15
/jo 6814 – 521
4

5
0/
Mexico ……22’/4

21 /8

17
1
/10

1615/10 – 5
h
/io
5
0/
Brazilië 1898 – 86

931/4

94
1
12

93 Vi + 7V2
5
0/
Dominica .. . – 87
1
14

9018

95v/s

95

+ 7214

3
0/
Venezuela .. . – 44
1
12
*
46’12

498/
je
490/10 +
51/10
* ex. coup.
De gunstige factoren, die tot de krachtige verheffing van
het koerspeil voor locale fondsen hebben bijgedragen, zijn
van zulk algemeen bekenden aard, dat een retrospectieve
beschouwing eigenlijk overbodig lijkt. Het vooruitzicht op
•het terugkeeren van den vredestoestand en de vrees dat als-
dan de oorlogswinsten verdwijnen, heeft in de tweede helft
van de Decembermaand zeer zijn invloed doen gelden. Niet-temin is hier voor vele soort’en de koerswinst, gedurende het
jaar behaald en per saldo overgehouden, uiterst belangrijk.
Dit geldt ook voor tabakswaarden, die ondanks verminderde

3
Januari 1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

15

gunstige vooruitzichten wegens transportrnoeiljkheden,
slechtere weersgesteldheid en het optreden van de Duitsche
iukoopcentrale, toch nog belangrijk hooger noteeren dan bij
den aanvang van het jaar.

Petroleum! ondsen,
die in het eerste gedeelte van het jaar
van_de ruime vraag en vaste prijzen voor het product ge-
profiteerd hebben, begonnen later, naast de voordeelen, ook
de tegenslagen van den oorlog te ondervinden. Het deel-
nemen van Rumenië aan den oorlog schiep een kort tijdperk
van onzekerheid voor de betrokken soorten, gedurende het-
welk de koersen Vrij flink weerstand konden bieden tot het
land door de centrale mogendheden werd veroverd en aldus
het slachtoffer van zijn interventie werd. De geruchten
nopens de beschadiging van de eigendommen der petro-
leummaatschappijen, die hiermede gepaard zijn gegaan, heb-
ben een scherpe reactie veroorzaakt. Deze geruchten werden
sedert bevestigd, doch tegelijkertijd verluidde, dat de geal-
lieerden, die de vernietiging van de bronnen en installaties
ten uitvoer hebben gebracht, zich reeds bij voorbaat hebben
verbonden.de
‘eroorzaakte schade te zullen vergoeden, waar-
door weder eenig koersherstel ontstond. Geconsolideerden
verlaten in ieder geval het jaar op circa 10 pCt hoogere
noteering. Andere Rumeensche oliesoorten als Internationale
Rumeensche, Orion e. a. sluiten beneden het koerspeil van
Januari 1916. Hoewel ook aandeelen Koninklijke indirect
bij de Rumeensche petroleumuijverheid betrokken zijn, is dit
belang niet overwegend en zal dan ook vermoedelijk geen
invloed uitoefenen op de dividenduitkeering dezer maat-
schappij, welker belangen trouwens nagenoeg over de geheele
wereld zijn verdeeld, waardoor het risico van het bedrijf uit
den aard der zaak minder groot is dan bij maatschappijen
met plaatselijke bedrijven. Zoo mag o.a. de introductie van aandeelen Koninklijke ter beurze van New York, waardoor
de markt van dit fonds een nog meer internationaal karak-
ter verkrijgt, beschouwd worden als een van de vele stappen,
clie zullen leiden tot een nog omvattender deelneming aan
de petroleum-exploitatie, het vervoer, de raffinage en den
handel in de Nieuwe Wereld. Voor het hoofdfonds was de
stemming dan ook doorgaans vast, hoewel lang niet zoo
willig als voor de zoogenaamde oorlogsfondsen; het slot was 15 pCt. hooger, terwijl voor de onaerhoorige maatschappijen de.stemming ovcreenkomstig was. Zoo bedraagt, ondanks de
ingetreden koers-reactie, voor Moeara Enim de slotverbete-
ring nog
271%
pCt.

Rubberfondsen
vonden krachtig steun in de marktprijzen
voor het product, die zich in 1916 op bevredigende wijze
hebben ontwikkeld en wel van een gemiddelde van 2 sh. 6 d.
in 1915 geleidelijk tot 3 sh. 5 d. zijn gestegen. Ook de pro-
ductiecijfers onzer Indische maatschappijen, die voortdurend
stijgende zijn, leidden tot gunstige beoordeeling. De vredes-
geruchten veroorzaakten naderhand echter een val in den
rubberprijs tot 2 sh. 11 d., waarmede koem-sverliezen van 10,
20 pCt. en meer gepaard gingen. Deze daling legt intusschen
geen gewicht in de schaal, indien men de voorafgaande rij-
zing in aanmerking neemt. Serbadjadi’s stegen van begin
Januari tot einde December van 201 tot 320 pCt., Oost Java
van 130 tot 251 pCt., Bandar van 631% tot 143 pCt., Amster-
dam Rubber van 1953% tot 2461% pCt. Het vooruitzicht, dat
in ieder geval ook na den oorlog, speciaal in Duitschiand,
een ruim afzetgebied open ligt, heeft blijkbaar. de reactie
vrij spoedig gestuit. Vermeld zij nog, dat voor verschillende
Nederlandsche rubberfondsen van Duitsche zijde in het afge-
loopen jaar groote belangstelling werd getoond. Deze en
andere ondernemingen waarbij de vrees voor het ontstaan
van overwegend buitenlanclsche invloeden, te recht of niet,
bestond, wisten echter tijdig zoodanige statuten-wijzigingen
aan te brengen, dat het Nederlandsche karakter van de be-
dreigde ondernemingen voor de toekomst gewaarborgd werd.
– Nog krachtiger maatregelen heeft Duitschland den laat-
sten tijd in dit opzicht genomen. Het vooruitzicht op een
mogelijken vrede heeft namelijk de vraag, die hier en in
andere neutrale landen voor Duitsche
$cheepvaart fondsen
bestond op de overweging, dat het weer verschijnen van de Dilitsche handelsvloot op de wereldzeeën .een koersherstel voor deze aandeelen waarschijnlijk maakt, in omvang doen
toenemen. Om het gevaar, dat buitenlanders in te groote
mate Duitsche scheepvaartpapieren in handen zouden krij-
gen geheel te keeren, werd, al bestaan ook bij deze onder-
nemingen statutaire bepalingen, die in elk geval het Duitsch
karakter der betrokken maatschappijen in de toekomst waar-
borgen, een bepaling uitgevaardigd, waarbij liet verkoopen
van scheepvaartaandeelen aan buitenlanders (ook Duit-
schers) eenvoudig verboden wordt. De Duitsche scheepvaart-
hoek hier .ter beurze zal dus voorloopig geen grooteren om-
vang kunnen aannemen dan hij thans bezit.
Wat onze eigen scheepvaartpapieren betreft, deze hebben,
zooals bekeid, een gouden tijd achter den rug. De schier on-
gebreidelde stijging der vrachten en de groote vermeerdering
van de intrinsieke waarde onzer handelsvloot, hebben voor
de Nederlandsche scheepvaartmaatschappijen een bij uitstek
gunstigen financieelen toestand in het leven geroepen en het
vooruitzicht op hooge dividenden bestendigd. Het bedrijf
kon echter slechts met groote zorg en risico worden gaande
gehouden en tal van vaartuigen vielen ten offer aan het
oorlogsgeweld. Ofschoon in de meeste gevallen vergoeding
verkregen wordt of assurantie de schade dekt, is hiermede
het verlies wegens vermindering van den bedrijfsomvang
niet goed te maken. Daarbij komt de opeisching van regee-
ringswege van een deel, der laadruimte, de mededinging op
de thans zoo gunstig liggende open vrachten’narkt zeer be-
perken. Al deze omstandigheden hebben niet nagelaten een
krachtigen druk op het sterk géstegen koerspeil uit te oefe-
nen zoodat, ofschoon de slotverbeteringen nog zeer belang-
rijk schijnen, cle eindkoersen verre blijven beneden de hoog-
ste prijzen van het jaar.
Minder heftig waren de koersschommelingen in aandeelen
van cultuurondernemingen, die ofschoon ook deze door uit-
voerverboden van suiker enz. soms met moeilijkheden te kampen hadden, toch uithoofde van de doorloopend zeer
hooge prijzen voor het product van een groot weerstands-
vermogen blijk hebben gegeven.

11Dec.’16
3 Jan. 1 Juli
(dag v. het
30 Dec.
Rijzing
1916

1916
Duitsche
1916
of daling.
vredesv.st
.)

Koloniale Bank…. 118
1
12 140e

169

160

+41’Ii
Ned. Ind. Handelsb. 16521
2
223

229

231

+
65
,
12
Ned.:Hand.-Mij. resc.
161112
177
1
18 200112 191718 + 30
6
18
Vereen. Blikfabriek. 150

140

169

158

+ 8
Wester Suikerraffin. 206

189

198’12 190

– 16
Vorstenlauden …… 194ij2 220
1
12 247e18 24612 + 52
Handeisver. Amsterd,
293*

379

449

371)11
+ 78
1
f2
Suiker Cultuur …. 152
1
12* 192214 21221
4
195’/g +42
8
/4
Guyana Goud ……23’/4

36

14
0
110
24

+ 814
Redjang Lebong.. ..
112
1
I2 18911
2
155

145114 + 37214

Geconsolideerde .. . – 1541

220
2
18 16421
4
1642/4 + 9
7
18
Iirt.’Rumeensche…. 8214

93

75

74
1
12 – 8/4
Koninklijke ……..510

524

523
1
1

525

+ 15
Moeara Enim …….207
1
12 254

234

235

+ 27212

Orion …………55 88
1
12 59
2
12 50
2
12 – 411

AinstrdamRubber.. 195214 213
1
/1
25821
4
246 1/2 + 50114

Bandar Rubber – . . – 731 10111
8
149 148 +74’/i
DeliBatavia ……127 ’12 1561/
4
* 183
1
1

172

+ 44/2
OostJava Rubber.. 130

256

274814 251

±121
Serbadjadi ……..201

335

329

320

+ 119
Holland-Amer.-Lijn . 367
1
12 405

442

405
1
12 + 38
Kon. Hoil. Lloyd – – 181’12 18021
8
202

179814 – 161
4

Kon. Ned. Stoomboot 18892 205
1
14 246
2
/s 219

+ 301/2

Ned. Scheepv. Unie 147 / . 176

178’14 169’12 + 22
1
12
Oostzee ………… 264
2
/2 3601/
2
3745/4 2941

+ 30
1
14
Amsterdam Dcli…. 229% 246

233

228

– 1)12
Dcli Maatschappij – – 467

536

505

506

+ 39
Rotterdam Dcli …. 164

243

237
1
12 231

+ 67
Senembah ……….
4591/4
515

510

502
1
12 + 42814

United Lankat……365

395

379

379

+ 14
West Java Thee…. 36
1
12

37
1
14

85
1
12

85’12 + 49
Dcli Spoorweg……202

203

223

221

+ 19
Batavia Electrische . 60

68
1
12

60

60

–
Mad. Stoomtr. pref. 57
8
18

78

72
1
1

66

+ 8e18
* ex div.
De omzetten in de Amerikaansche afde*eling waren een
tijd lang onbeteekenend, voornamelijk door moeilijkheden,
die de geallieerden het verkeer in den weg hadden gelegd,
waardoor de dollarkoers zich geruimen tijd op een zeer laag
peil bewoog. Naderhand werd het ingrijpen van deze zijde
minder draconisch en daarmede ging dadelijk een opleving
van den handel gepaard. De voortdurende berichten over toe-
nemende bestellingen bij de industrie, stijgende prijzen van
ijzer, staal, koper, leder, buitengewone bedrijvigheid bij de
spoorwegen enz. prikkelde hier de fantasie en deed de aan-
;anke1jke neiging om fonds af te geven ophouden en voor
vaag plaats maken. Vele belangrijke reorganisaties van
maatschappijen, waarbij Nederland belang heeft, zijn in het
afgeloopen jaar doorgevoerd of nog in gang. O.a. ligt de reor
–
ganisatie van de Marine-Trust, die wegens de machinaties
die aanvankelijk daarmede plaats vonden, hier onnoodig ver-
liezen heeft berokkend, nog versch in het geheugen. Over
het algemeen heeft ons publiek over de ontwikkeling van
het koerspeil van fondsen, waarbij het zich het meest ge-
intéresseerd heeft: Anaconda Copper, Central Leather,
Steels, Southern Rails en Marine’s, geen reden tot klagen
gehad. De zeer belangrijke koerswinsten gingen in enkele
weken tijds door de vredesberichten ten dccle weder ver-

16

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

3
Januari 1917

loren, zooals onderstaande koersstatistiek aantoont,

doch
paniekachtige

verschijnselen
kwamen

daarbij

niet
voor,
waaruit blijkt, dat
de technische positie van de markt Vrij
sterk is. De drang tot verkoop was hier dan ook niet buiten-
gewoon groot. Zelfs
bestond
veeleer neiging om op
het sterk
verlaagd koerspeil
fonds op te nemen.

3 Jan:
ii Dec. 16
1 Juli
(dag v. het
30 Dec.
Rijzing
1916 1916

riui,sche

1916
of
daling.
vredesv.st.
Amer. Beet Sugar
632/,,
86
1
12

103
71

83
+
19
“
116

American Can…..
57
5281
4

65

49
7
18
–
7118
Amer. Car
&
Found
72
5
18
56″/,,

82
3
18

71 2/5
1/4 Am. flide
&
Leather
53’18
48
1
18

77

58/18.
+
5
°
116
Anaconda Copper
16912
168
1
I

201

174/
+
581s
Ceutral Leather
.
57
1
1
59°/g

115

85
1
1
+
28
1
/s
Studebaker

……
149’/8
133

129
1
18

106
_4371
United Cigar

. . .
57
1
12
52
7
18

48 ‘/8

46
—11
1
12
Steel Corp.

……
80/,
52
7
18

124
1
1,

102
+
21
5
18
Atehison Topeka
102*
102°!,,

106’/,6

103
9
116
+
1°!,,
Baltimore
&
Ohio
90 V2
87

..

89
1
14

8914
–
Chesapeake
&
Ohio
57112
58
7
/

68’18

68ij8
+
10
5
18
Denver

……….
14’/,,
148/,,

2181
4

18
11
/,,
+
45/s
Ene

…………
40 ‘/
361116

376/
s

33314
–
6
1
12
Kansas City South
29
5
18
25
9
I16

27/,,

26
3
11
Missouri Kansas
&
Texis le hyp.
67
1
18
71
1
14

76
7
18

7’2V8
+
4112
SouthernPac. gen’
98
7
1,6
94

101

97
—P/,,
Southern

Railway
cert. v. aand…..
22
21

28
8
14

28
7
18
+ Union Pacific
. .
132
135
1
14

149
15
11

148
+
16
Int. Mere. Mar. afg
lS’/s
24
7
!,,

48
11
116

29112
+
11
1
18
pref.

69518
89
1
14

1171/,,

8413/,,
+
15
8
/1,
*
ex div.

GOEDERENHANDEL
GRANEN.
2 Januari 1917.
T a r iv e. Voor het eerst merken wij bij cle wereldversche-‘
pingen van tai
–
we een belangrijke hoeveelheid op, verscheept
van Australië. Zoowel van Noord-Amerika als van Indië
werd belangrijk minder verscheept, doch Australië zorgde
er voor, dat het totaalcijfer ongeveer gelijk was aan dat der
vorige week en ook ongeveer gelijk aan de geschatte import-
behoefte van Europa. Of de cijfers, die hiervoor gelden, nog
kunnen worden aangenomen, is zeer de vraag, daar tenge-
volge van den oorlog de verhoudingen sterk gewijzigd zijn.
Frankrijk heeft b. v. sedert 1 Augustus belangrijk meer,
tarwe aangevoerd dan in het overeenkomstige tijdperk Van-
1915, zonder dat er nog sprake is van groote voorraden.
y
n
nu af aan zijn belangrijke verschepingen van Australië te, verwachten, doch daarentegen zal Argentinië slechts een
bescheiden rol spelen. In ieder geval zal Noord-Amerika nog
wel den hoofdschotel moeten leveren en waarschijnlijk zal het
daartoe wel in staat blijken. Immers, zooals herhaaldelijk in
deze overzichten uiteengezet, mag men aannemen, dat de voorraden van den ouden oogst aldaar grooter waren, dan
aanvankelijk geschat. Het spreekt evenwel vanzelf, dat men
niet al te veel hierop mag rekenen. Mocht men later teleur-
gesteld worden en de zichtbare voorraad in de Verecnigde Staten in korten tijd snel dalen, dan zou een scherpe prijs-
stijging onvermijdelijk en een exportverbod waarschijnlijk
worden. Gelukkig voor Europa is het op dit oogenblik nog
niet zoo ver, vant al was de stemming in Chicago in de
afgeloopen week over het algemeen tamelijk vast, de stijging
heeft nog geen bijzonder groote afmetingen aangenomen en
de hoogste prijzen van October zijn nog niet in ‘t zicht. De
aanvoeren in cle Westelijke markten
zijn
in de laatste week
sterk verminderd.
In Engeland blijft het aanbod van de Regeering gering,
zoodat alles, ivat op de maikt komt,
1
gretig tot volle prijzen
wordt opgenomen.
M a 1 s. Voor dit artikel blijft de stemming vast. Nog
steeds hadden de verschepingen van Noord-Amerika weinig
te beteekenen en waar die van Zuid-Amerika matig bljn
is het totaal klein, evenals de vorige week. Indien dan ook
gedurende de eerste maanden Noord-Amerika veel naar
Europa afzendt, zal dat zeer welkom zijn, daar ongetwijfeld de voorraden niet groot meer kunnen zijn. De voortdurende
vraag van Europa begint op de Noord-Amerikaansche markt
zijn invloed te doen gelden en de prijzen zijn te Chicago vast
geweest. Opmerkelijk is vôorts, dat tengevolge van een
nijpend tekort aan vervoermiddelen, de aanvoer aan de kust
zoo onvoldoende is, dat voor Januari-verscheping van Atlan-
tische havens bijna geen maIs meer wordt aangeboden.
G e r s t. Wederom zeer kleine wereldverschepingen, zoodat

er geen sprake van is, dat dit artikel eenigszins eeü tekort
aan maIs zou kunnen aanvullen. De markten voor dit artikel
blijven vast gestemd.
II
a v e r. Nog steeds blijft Frankrijk het grootste gedeelte van den export tot zich trekken. Engeland toont slechts zeer
weinig belangstelling. De Noord-Amerikaansche markt bleef
over het algemeen vast gestemd.
L ij n z a a d. De handel in dit artikel is buitengewoon
beperkt. Indië verscheept bijna alles naar Engeland en overi-
gens naar Entente-landen. De verschepingen van Plata
verminderen steeds meer. Gelukkig kan Noord-Amerika zich
beter redden dan aanvankelijk vermoed werd. De betrekkelijk
groote aanvoeren aldaar sedert het begin van den oogst,
doen verwachten, dat de opbrengst de raming zal overtreffen.

Buitenlandsche granen in Nederland.

Er valt deze week al zeer weinig nieuws te vermelden. Of
de invoering van broodkaarten veel invloed op het gebruik
zal doen gelden, zal men moeten afwachten; in ieder geval
zal men er beter door in staat zijn te verhinderen, dat de
tarwe voor andere doeleinden dan voor menschelijk voedsel gebruikt wordt. De aanvoer van voedergranen dreigt vertra-
ging te ondervinden door de machinistenstaking.
De afleveringen van de Decemberdistributie zijn nog niet
afgeloopen en de cijfers voor Januari zijn nog niet bekend
gemaakt. –
In L ij n z a a d zijn wederom geen zaken tot stand gekomen.
De prijzen der producten olie en koeken maken den import
geheel onmogelijk.

Noteeringen.

Chicago

Buenos Aire )

Data

Tarwe Mais

Haver Tarwe Mais

Linz.
Dec.
1
Dec.
1
Dec.
1
Jan.
1
Jan.

Jan.
30 Dec.1916
165’1,
95
51
1
12

–
12,20
8,00
23,35
26

,,

1916
159
91’1,
49°/8
11,90
7,90
23,00
30 Dec. 1915
124/
73
1
12
44
9,30 5,10
12,15
30 Dec.1914
127
67
49’/4
9,90
4,50
9,05
20 Juli1914
82
1
)
56
3
18
1
)
36
1
12
1
)
9,408)

5,38
2
)
13,70
2
)

1) per Dec.
2)
per Sept.
*) De noteeringen van Buenos Aires zijn van 20 en 28
December.

Loco-prijzen te Rotterdam/Amsterdam.

–

Soorten.

1
2 Ja,,l 127Dec.1

Soorten.

12 Jan. 127 Dec.

Rogge No. 2
clipped

……

19,—’)
19,_’)
Western
..

nom.

nom.
Lijukoeken.

Nd.

Tarwe …….456′)

456
1
)

Haver 38 lb.white

Maïs LaPlata 3351)

335
1
)

Amer. van La

.

–
Gerst

46

lb.
Plata-zaad

..

200
1
)
2001)
feeding..
..

335
1
)

335
1
)

LijnzaadLaPlata 740,—
740,-

‘)
Regeeringsprijs.

AANVOEREN in tons van
1.000
kilo’s.

Rotterdam
Amsterdar,,
Artikelen
23-29Dcc.
Sedert
23-29 Dcc.
Sedert
1916
1 Jan. ’16
1916
1 1 Ja,,. ’16

19.362 1.534.820
–
27.759
Tarwe

……………

gium Relief Comm.)
3.378
830.745
– –
–
27.185
–
525
–
11.345
–
500
7.383
535.423
11.055
224.384

(waarvan voor de Bel-

gium Relief Comm.)
–
110.585
–
–
(waarvan voor de Bel-

–
106.167
–
23.881

Rogge

……………..
Boekweit

…………….

–
54.235
—
19.726

Mais

……………..

Gerst
……………….

5.380
124.009
1.800
52.259
–
147675
–
20.957

Haver

……………..
Lijnzaad

…………..

2.540
30.414
–
6.475
Lijnkoeken

………….
Tarwemeel

………..
(waarvan voor de Bel-
gium Relief Comm)
–
1.260
–
–

METALEN.

IJZER EN STAAL.

E n g e 1 a n d. Het algemeene kenteeken van de markten
is volkomen kalmte, daar bijna alle zaken, die afgesloten
ivaren voor 1916, afgehandeld zijn en zoowel koopers als
verkoopers zouden gaarne een juistere voorstelling hebben
van wat er in het nieuwe jaar zal gebeuren, vôtlrdat zij em-

3
Januari
1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
–

.
:
17

stig op iets ingaan. Ofschoon van de tien menschen negen,
of meer waarschijnlijk negen en negentig van de honderd,
niet gelooven in de betrouwbaarheid van de vredesgeruch-
ten, of dat er iets van kan komen, heeft niettemin alleen het
vermelden van een mogelijken vrede de menschen minder
zeker gemaakt van den duur van den oorlog en men weet
niet, wat er in de lente of het begin van den zomer van dit
jaar kan gebeuren.
–
De voorzichtige mensch wenscht vrij te zijn van zijne ver-
plichtingen wanneer de groote verandering werkelijk komt.
Er wordt een zekere verwachting gekoesterd aangaande de
grootere productie van haematiet-ijzer, die voor 1917 is be loofd, doch men vreest, dat dit niet zal beteekenei, dat hae-
matiet goedkooper wordt, of dat eenige groote aanvoeren
beschikbaar zullen zijn voor hen, die zich niet direct met het
vervaardigen van oorlogsmateriaal bezighouden. Niettemin
vindt men eenige voldoening in de wetenschap, dat de fabri-
kanten in staat zijn geweest, de productie te verhoogen. Een
groot gedeelte van particulier werk heeft oponthoud gehad
door het gebrek aan aanvoeren van dit materiaal.
D u i t s c h 1 a n d. In ons laatste overzicht werd de aan-
dacht gevestigd op de nieuwe prijslijst voor ruw-ijzer, sedert
welken tijd een volledig verslag is verschenen van de bij-
eenkomst van het Roheisen Verband, waarbij de prijzen voor
Giessereiroheisen Nr. 1 op Mk. 121, dito Nr. 3 op Mk. 116,
Hilmatitroheisen op Mk. 167.50 en Puddelroheisen op
Mk. 115,50 werden vastgesteld. De verkoopen, die onmiddel-
lijk hervat worden, mogen zich niet verder uitstrekken dan
het eerste kwartaal van dit jaar.
A m e r i k a. Er valt niets belangrijks te vermelden.

Loco-Noteerinen te Londen:

Data
IJzer
Ckv.
Koper
Standard
Tin
Lood
Zink
A’o.
3

29 Dec. 1916..
nom.
139.-!-
178.101-
30.101-
51.-!-
23
,

1916.
.
Bom.
142-/-
177.-!-
30.101- 52.151-
31 D
,
ec. 1915..
7813
–
86.51-
168.-!-
30.216
88.-/-
31 Dec. 1914..
5414
56.1216
–
19.216 27.151-
20 Juli 1914..
5114
61.-/-
145.151-
19.-!-
21.101-
STEENKOLEN.

De midden vorige week afgezonden noteeringen luiden
voor Engelsche Oostkustkolen:

Newoastie:
Gezeefde Stoomkolen D. C. B./Tyne
Primes

….
.
………………. 30/-
Gezeefde Seconds …………….25/- 9. 261-
Smalls-Seconds ………………16/- 9. 171-
Gaskolen, Wear Specials (Lon-
donderry. Wearmouth) ………. 30/-
Gaskolen,Tyne Primes ……. …25/-
Seconds ………. . … 18/6 9.19/6
Cokeskolen

………………..18!- 9. 201-

Ilumber:

Hards

……………………29/6
Parkgate Gezeefde ………….. 26/-
Slaek ……………………..14/6
Gezeefde Hardleys ………….
.
28!-

Schotlancl:

Laoarkshire Splint ………….. 30/-
Fifeshire le Soort gezeefde …… 29/-
3e

,,

,,

211-
Lothian le

271-
gewone
,,

,,

241-
Dross

………………15/-

Voor Wales:

Admiralty Ordinaries ………. 27/-
Anthraeite Large (voor Brekery) 281-

De geringe productie gedurende de feesclagen veroorzaakte
een gebrek aan disponibele hoeveelheden voor prompte ver-
scheping, waardoor voor aflading deze week in meerdere
gevallen hoogere prijzen betaald werden.
11
In de prijzen hier te lande kwam gëene verandering.
t
‘

PETROLEUM.

(Ontleend aan den ,,Petroleum Review”.) –

Londen, 21 December 1916.
Petroleum. De prijzen voor geraffineerde petroleum zijn
dezelfde gebleven n.l.:

2e destillaat ……..1 s. 1 d.
Standard Whiti
….
1 s. 1
1
12
d.
Water White ……1 s. 2
1
12 d.

Smeeroliën. De prijzen zijn onveranderd, behalve de
cylindcroliën die beide £ 2 zijn gestegen.
American pale ……..vanaf £ 22 Arnerican red ……..

£ 22
Ameriea.n dark cyl…..

£ 17
Arnerican 1 iltered cyl..

,,

£ 20

Benzine. Markt vast. De prijzen hebben zich gehandhaafd
als .volgt:
No. 1 …………2s. lOd.

No.2 …………2s.

9d.

No. 3 …………2s.

8d.
Alle merken zijn in Sehotland en Ierland 1 d. per gallon
duurder.
Bij bovenstaande prijzen moet 6 d. verbruiksbelasting
worden gevoegd per gallon.

/
Tdrpentijn. Gedurende de afgeloopen week is Amerikaansche
terpentijn goedkooper geworden.
Loco …………….52 s. 6 d.
Op termijn ……….53 s. 3 d.

Paraffine. De markt is zeer vast. De prijzen van bijna
alle soorten zijn gestegen.
-Bakou, 20 December 1916.

–
De markt voor ruwe olie blijft vast. Noteeringen staan op
45 kopeken per poed.

New York, 20 December 1916.
Geraffineerd in kisten …….. 10,75
Standard White in vaten
……
8,35per gallon.
Credit Balances ……………2,60
)
Pennsylvanian Crude …….. $2,60 per vat.

KATOEN.

NOTEERINGEN VOOR LOCO-KATOEN.

(Middling Uplands.)

29Dcc.
‘16122
Dec.
‘16115
Dec.
‘16129
Dec.
‘15129 Dec.’14

–
‘New York…. 17,25e 16,20e 18,60e 12,20e

7,80c
Livrpool
….
10,63d 10,09d 11,02d

7,82d
1
4,58d

Ontvangsten in, en uitvoeren van Amerikaansche havens.

(In duizendtallen balen.)

1
Aug.
’16
tot
29Dec.’16

Overeonkomstiqe petioden

1915
–
16

1914
—
’15

Öi!itvangsten Gulf-Havens..
3421
2680 3091
,

Atlant.Havens
1479
1477
1589
Uitvoer naar Gr. Brittannië
1542
959 1171
‘t Vasteland.
1270
1181
1029
Japan
ete…
296
140
216

Voorraden in du,zendtallen
129 Dec.
’16
1

29
Dec.

15
29
Dec.
’14

–
1751
1622
Binnenland…………..

1367
1393

–
1184
Amerik. havens ………..
–

148
330
86
New York

……………
494 433
357
New Orleans ………….
Liverpool

……………
817
860
830

WOL

De eerste reeks der veilingen te Londen is op 20 Decem-
ber gesloten, terwijl de verkoopen op 4 Januari worden
hervat. De vaste stemming der prijzen bleef gehandhaafd
op een niveau van
711
9.
–
10
O/o
boven dat der vorigè reeks.
In B rad f o r d is de week kalm geweest zonder omzetten van groote beteekenis; in de prijzen kwam geen belangrijke
wijziging voor.
De markt in Boston blijft zeer vast gestemd. Prima
qualiteit Australisehe wol ontbreekt geheel. De eerste aan-
voeren uit La plata werden gretig opgenomen; sedert
1vJanuari bedraagt de aangevoerde hoeveelheid 811.954 balen
binnenlandsehe en 557.954 balen buitenlandsehe tegen resp.
754.593 en 465.294 in 1915.

Noteeringen te Bradford:

Colonial carded
64

Data

~
average

50

46
1
40

30 December 1916
….

67

49

41

34

30 23

,,

1916
….

67

49

41

34

30
31 December 1915
….

42

35

32

1

1, 28

25

18

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

3 Januari 1917

gaande jaren, een zeer verklaarbaar v,erschijnsel, daar in den
laatsten tijd aan den aanvoer groote belemmeringen in den
De omzet aan onze B ietsuikermarkt was n9 de weg werden gelegd.

–
feestdagen van geen beteekeis en bepaalde zich tot de af-

De producti van robusta nam weder sterk toe, daarvan
wikkeling van eenige Januari-contracten tot ongeveer
f
22118. werden echter in Nederland slechts aan de markt gebragt
De markt sloot aan het einde van het jaar flauw op eeie

195.393 balen, tegen 257.654 balen in 1915, 113.230 balen in
nominale waarde van
f
22,- voor Januari en
f
23,-

1914 en 59.438 balen in 1913.
f 23’I
voor Mei-levering.

Alles te zamen bedroeg de aanvoer in Nederland 1.273.500

Volgens de laatste berichten uit Duitschland en Oostenrijk

balen in 1916,
zullen de finale cijfers betreffende de opbrengst van den

tegen 3.491.700 balen in 1915.
suikeroogst waarschijnlijk eenigszius tegenvallen.

,,
1.700.700

,,

1914.
• De zichtbare voorraden zijn volgens F. 0. Licht:

, 2.093.700

,, 1913.

Duitschi.
1916

1915

1914

,,
De loop der p
‘
rjzen was zeer uiteenloopend, al naarmate

} 1

250.000*

545.000*

536.607 tons

der tijdsomstandigheden, der aanhoudingen en andere be-
Hamburg

Sept..

perkingen. In Maart werd hier te lande een uitvoerverbod Oostenrijk 1

”

uitgevaardigd.
Frankrijk 1

”

De invoeren en afleveringen aan de hoofdmarkten van
Nederland 1

”

Europa waren voor zoover bekend:
België

1

§ 1916

1915
Engeland 1

—-

balen,

balen.

305.000*
478.000*
244.741
Juli,
‘
33.189
118.953
295.126
Dec.
‘
77.184 86.800
119L92
Nov.
35.435
45.699
.61.737
Dec.
172.195 .
177.492
292.891

SUIKER.

Totaal Europa 873.003

1451.944

1.550.294
Ver.St.v.N.A. 14 Dec.

77.000

100.848

171.787
Cubahavens 6

36.000

34.322

19.000

Totaal ……986.003

1.587.114

1.741.081 tons
*Ra
m
ing.

Uit Java werden geen afdoeningen van Suiker gemeld.
Koopers hebben zich teruggetrokken. De nu binnenkomende
mailberichten bevestigen den indruk, dat de groote rjzing
in de prijzen voor Javasuiker uit den oogst 1916 gedurende de maand October uitsluitend te wijten was aan plaatselijke
speculaties. Onder de Chineesche speculanten waren n’.l. nog
vele verkoopers in blanco voor October- en November-levering,
die dan door de groote Chineesche houders van disponibele
suikers werden gedwongen deze contracten tot enorme
prijzen te dekken. In A me r ik a was de stemming gedurende de afgeloopen
week vaster en kon de notecring voor Spot Centrifugals
van 5,09 c. op 5,27 c. gebracht worden. Vermoedelijk Sver-
den verdere partijen naar Europa of Zuid-Amerika afge-
sloten. De ontvangsten in de Atlantische havens der Ver.
Staten bedroegen gedurende de beide weken eindigende 14
en 21 Dec. 23.000 en 11.000 tons, de versmeltingen resp. 29.000 en 22.000 tons en de voorraden op genoemde data
resp. 77.000 en 65.000 tons.

NOTEERINGEN.

Londen
1
Data
,4,nsterda,n
per
1

Tates
1
Whife
A,ner&c.I
New York

Januari.
Cubes
1
Java:
Granu tated
Centrifug.
No. 1
fob.
1

fob.

1
–

29 Dec. 1916..
f
22
1
/8
47/1 /2
–
27/10k
5,14
22

,,

1916
,, 22,-
47/1’/2
26.6
28/4
1
/2
5,14
29 Dec. 1915
,,

23
11
1
40/6

1
2016

1
2313
4,45 fl.4,65
29 Dec. 1914….
,,

1421
4

311-
– –
4,01 á4,13
21 Juli

1914……
,,

ll/s
18/-
–
–
3,26

RUBBER.

De positie der rubbermarkt is in de afgeloopen week
vrijwel onveranderd gebleven. Plantage Maatschappijen ver-
toonen niet veel neiging onder 31- te verkoopen, overigens
toonden de fabrikanten weinig belangstelling, zoodat de
transacties beperkt ‘bleven.
Na 1 Januari 1917 wordt echter vat meer activiteit
verwacht.
Noteeriugen luiden:

Prima Hevea Crepe en smoked Sheets:
loco ………………..X2/111/2 einde vorige week 211081
4

Jan./Juni …………..
5

2!10
1
1
Juli/Dec.

………….. 2/10

219
1
12
Hard fine Para ……..3/2’/2

313.

KOFFIE.

AL

(Uit het Maandberigt der Firma G. Duuring & Zoon.)
Gedurende het afgeloopen jaar werden verkocht: 424.368
balen en 59 kisten,

tegen in 1915 …………..507.181 balen en 657 kisten
1914 ……………215.376

172
1913 …………..187.513

568
Santos en Afrika, hetzij op levering, in veiling of uit de
hand verkocht, komen onder deze afdoeningen niet voor. Veilingen werden dit jaar niet gehouden.
De aanvoeren waren slechts ruim een ‘derde van die des
vorigen jaars en ook merkbaar kleiner dan in de vooraf-

1914

1913
balen,

balen.
Invoeren ,. .. 5.433.000 8.275.000

8.716.000 1.127.000
Afleveringen.. 5.040.000 9.078.000 11.658.000 11.075.000

meer ingevoerd 393.000

–

–

1.052.000
,, afgeleverd

–

803.000

2.942.000

–
§ in elf maanden.
De aanvoeren in de Vereenigde Staten waren in de elf
maanden van dit jaar 487.000 balen kleiner dan in 1915, de
afleveringen 551.000 balen kleiner dan in het vorige jaar,
waarbij echter moet worden opgemerkt dat de cijfers in 1915
grooter waren dan ooit te voren. De voorraad aldaar is in
elf maanden met 300.000 balen toegenomen.
De invoer daar te lande bedroeg in de elf maanden van:
1916

1915

.

1914

1913
7.743.000

8.230.000

6.696.000

5.408.000 balen.
Het verbruik in de Vereenigde Staten was in 1916 kleiner
dan in het vorige jaar, doch een half millioen á 1 mil.
lioen balen gi
–
ooter dan in 1912/14 en bedroeg in de elf
maanden van:

1916.

1915.

1914.

1913.
7.443.000

7.994.000

6.864.000

6.459000
De zigtbare wereldvoorraad nam dit jaar 810.000 balen
toe en bedroeg op 1 December:

1916.

1915.

1914.

1913.

11.082.000

10.429.000

10.117.000

13.141.000
Oogsten.
Java.
De 1915 oogst heeft bedragen 65.000
picols voor het gouvernement en 470.000 picols voor parti-
culieren. De tegenwoordige oogst overtreft in doörsnede nog
de verwachtingen in ons berigt van December 1915 uitge-
sproken en wordt geraamd op 43.000 picols voor het gou-
vernement, waarvan 30.000 picols arabica en 600.000 picols voor particulieren, waarvan 600.000 picols robusta.
De vooruitzigten van den 1917 oogst zijn, wat robusta
betreft, weder gunstig, vermoedelijk niet minder bedragende
dan dit jaar. Wij zouden geneigd zijn dien oogst te schatten op 75.000 picols voor het Gouvernement en 700.000 picols
voor particulieren, waarvan ongeveer 25.000 picols arabica,
25.000 picols liberia en 650.000 picols robusta, terwijl wij
van
Sumatra, Celebes
en
Bali
ongeveer 300.000 picols ver-
wachten.
Sumatra
was voor 1916 geraamd op 224.000 picols, en pro.
duceerde in 1915 251.000 picols en in 1914 140.000 picols.
De 1915116 oogst in
Rio
bedroeg 3.250.000 balen, tegen
3.349.000 balen in 1914115, 2.961.000 balen in 1913/14 en
2.900.000 balen in 1912113. De oogst wordt dit jaar op
3.000.000 balen geschat. Daarvan werden reeds ontvangen
1.470.000 balen. Wanneer men nu, zooals gezegd, den oogst
aanneemt op 3.000.000 balen, dan blijft te ontvangen in de
volgende zes maanden 1.530.000 balen, tegen 1.037.000 balen
in 1916, 1.963.000 balen in 1915, 1.042.000 balen in 1914 en 994.000 balen in 1913. De volgende oogst wordt geraamd op
3.000.000 balen.
De
Sarttos
oogst 1915/16 heeft bedragen 11.744000 balen,
tegen 9.497.000 balen in 1914/15, 10.855.000 halen in 1913114
en 8.585.000 balen in 1912/13. Den tegenwoordigen oogst, inclusive Minas, raamt men op 10.000.000 balen. Tot einde
December werden daarvan ontvangen 7.724.000 balen, zoodat
van 1 Januarj tot einde Junij 1917 nog 2.276.000 balen zou-
den overblijven, tegen 3.034.000 balen in 1916, 3.430.000
balen in 1915, 2.181.000 balen in 1914 en 1.435.000 balen in 1913. De volgende oogst wordt geschat op 12.000.000 balen. Victoriawordt
geraamd op 550.000 balen (waarvan reeds
285.000 balen ontvangen), tegen 635.000 balen in 1915/16,
466.000 balen in 1914115, 545.000 balen in 1913114 en 479.000
balen in 1912/13. Men raamt den volgenden oogst op 600.000
halen. ,
Bahia wordt op 275.000 balen geschat (waarvan 93.000

ton s

11

3 Januari 1917

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

Ti’

balen reeds ontvangen), tegen 316.000 balen, 146.000 balen
en 129.000 balen.
Het blijkt onmogelijk aangaande de overige productielan-
den betrouwbare berigten te bekomen. Door bijna geheel ge-brek aan scheepsruimte is er uit de beide laatste oogsten veel
achtergebleven, waarmede voor de toekomst wel rekening
mag worden gehouden.

Noteeringen en voorraden.

–

Rio

1

Sontos
Data

1

1 Wisselkoers
Voorraad
1
Pr;js
1
Voorraad 1 Prijs

No.7
1

1
No.4

30 Dec.
1916

417.0006750

12.957.000

6300
12/8;
26

,,
1916

429.000

6800

3.080.000

6300
129
8

30 Dec.
1915

424.000
5525

2.307.000

5800
1
.
12
1
18
24 Juli
1914

353.000
4900

889.000

5700
16

Ontvangsten.

Rio
Santos
Dato
ïeioopcn
.Yes!ert
Afgeloopen
Scdert
week
–
1 Juli
week
1 Juli
30 Dec.
1916

..
31.000
1.474.000
150.000
7.783.000
30 Dec.
1915

. .
30.000 2.200.000
152.000
8.653.000

VETTEN EN OLlN.

01 eo -M argar inc. De noteeringeii voor Januari/Februari-
aflading van Amerika luiden onveranderd, namelijk:

f
135/128,— voor le soorten;
132,—

2e
Boterfabrikanten toonen eienwel geen kooplust, vooral
niet, daar er op liet oogenblik door gebrek aan scheeps-
ruimte niets kan worden verladen.

P r e m i e r – J u s blijft eveneens stil. De notéeringen voor
Januari-Februari-aflading luiden:
voor Noord-Anierikaansche ie soort f
127,-
2e

,,-121,—r
Zuid-Arnerikaansche le

,,

115,-
2e

110,— tot
f
117,-
3e .

,, 107,-

N e u t r alla r d wordt op Januari-Februari-aflading tot
1123,— aangeboden.

Katoenzaadolie. Een bod van
f
83,— voor Boterolie
(c.i.f. Rotterdam) werd door Amerika geweigerd, zonder
tegenofferte.
Verder weigerde men een bod van
15114
$cents ,,cost-
freight Rotterdam”, met tegenofferte á, 1511
4
$cents.
Er bestaat goede vraag voor loco Boterolie. Men zegt,
dat hierin een post tot
f 86,— verkocht zoude zijn. Tot
dezen prijs zouden er ook nog verdere koopers aan de markt
zijn. Houders vragen echter / 89/90,— en hooger. –

Geraffineerd Cocosvet. De noteering is /87/88,-
voor prompte-levering.

COPRA.

De markt was deze week weder zeer vast gestemd en werden groote quantiteiten Java f.m.s. tot /47
7/
gedaan.
Mobikken telquel /
46
1
1s.
Ook de markt te Londen is weder hooger en is Ceylon daar
thans tot £ 43.10.- te plaatsen. Ceylon cif. Marseille47.-.-.

NOTEERINGEN.

Java f.m.s.

,30 December 1916…. / 47
7
/8)
23

,,

1916…. , 47
8/4
N. 0. T.-coadities.
30 December
1915..

….32/2)
30 ])ecember 1914 ……42
20-25 Juli

1914 ……28
8
/4

VERKEERSWEZEN..

–
BEVRACHTINGEN.

30 December 1916. Vrachten bleven in alle richtingen
vast. Er vonden echter weinig afdoeningen plaats, omdat
ruimte voor vrije bevra
–
chtingen schier geheel afwezig was.
tjitvoervergun n i ngeu voor kolen naar onzijdige landen werden
niet afgegeven.
Naar Nederland werden eenige schepen voor Qtukgoederen
van New York afgesloten, waarvoor hooge vrachten betaald
werden. Nederlandsche schepen voor graanaanvoer vertrokken
niet tengevolge van de machinisten-staking.

GRAAN

Atl. Kust

1
San Lorenzo
Petro- Odessa

Ver. Staten
grad

Data

Londen/ Rotter.
R’dam

1 1
dam i Rotter- i Bristol Rotter-
1
Enge-
dam Kanaal 1 dan;
1
land

25130 Dec.

19161

—

.1

—

1/
18,—I

—

1

—

1
1401-
–
18123

,,

19161

—

1

—

1

—

2416
1/
96,—I 1451-
27 Dec.11 J’15116
1

–

9,—j

1319

/

1251-
28 Dec./2 J.’14115
1

—

—

1

913

1

71-

1

701-

501-
Juli

19141

lid.
1

11111
/al 1/11
1
/41

121-

1

121-

HOUT.

Cronstadt
Golf von Mexico

Data
Holland
Ooste.
Engeland
Holland
Engeland
(gezaagd)
(mij,;-
(pitch-
j’i;,e)
(Pit
ch-
pine)
stutten)

25130 December 1916
..

—

—

—

SlOi-‘)
18123

,,

1916..

—

—

—

5351.1)

27 Dec./iJan. 1915116
. .

—

—

/225,—

3401-
1
)
28 Dec.!2 Jan. 1914115
..

—

—

—

1401-
Juli1914
. .

f12,—

2416

751-

7716

–

ERTS.

Bilbao
1 Cartha-
1
Grieken-
.

.
Poti
Data
Middles-
1
1 Middles-
tana
Middies-
Middies.
bro
1

bro’
bro’
bro’

25130 December 1916
. .

201-

–

–

— 18123

,,

.1916
. .

201-

211-

—
27 Dec.11 Jan. 1915116
. .

2116

.
211-

—

—
28 Dec.12 Jan. 1914115
. .

810

813

10/-

—
Juli 1914
– .

413

5/411;

519

816

KOLEN.

Cardiff
Oostk. Engeland

Data
Bor-
Genua

Port
a
IRotter-
Cron. deaux
aid
Rivier

dam
stadt

25130 Dec.1916

—

–

—

—

/8,—

—
18123

,, 1916

341-

5916

—

6216

,, 8,—

—
27 D.11 J. ’15/16 fr 43,—

651-

–

401-

,,
5,—

—
28 D.12 J. ’14/15

,, 13,—

181-

211-

1716

,,5,50

—
Juli 1914

7,—

71-

713

1416

3!2

51-

–

DIVERSEN.

Bo;nbay
1

Bir,na
1 Vladivo- 1
Chili
–
Data
West

1

1

Wast
1

tock

J
West
Europa
1
Europa
West

1
Europa
(d. w.)
1

(rijst)
Eu,oJ’a

l(salbeter)

25130 December 1916

18123 .

,,

1916 . .

237/6

2651-

—

—

27 Dec.11 Jan. 1915116 – .

1101-

130!-

1201-

1201-

28Dec.12 Jan. 1914115 ..

2216

351-

451-

601-

Juli1914 ..

1416

1613

251-

2213

i1si) Per zeilschip.
Graan Petra grad per q;lartcr van 496 lbs. zwaar, Odossa per Un/t,
Ver. Staten per quarter van 480 lb.s. zwaar.
Hout gezaagd en pitchPi,;e per St. Pet. Standard van 165 kub. vt.,
;nijnstutten per vadem van 216 kub. 01. Overige noteeringen per ton van 1015 K.G.

BINNEN VRACHTEN.

Er was in de afgeloopen week vooral naar kleinere
schepen goede vraag. Van cle groote schepen vertrekken vele
leeg naar de Ruhr, waar goede prijzen te maken zijn. Uit
de schipperij gaan weder stemmen op om te trachten ook
het particuliere werk volgens eene beurtlijst bevracht te
krijgen. Men zal zich herinneren, dat in het vorige jaar de
handel eene dergelijke regeling niet heeft willen aanvaarden.

VRACHTEN TE ROTTERDAM.

(in Gld. per 2000 K…)

–

1
Ertsnr. Ru/,rhavcnsl
Data

goed. ‘Waterstand
1’/4 iostijdl
1
1
1
lostijd Boen-

25-30 December 1916..
—
—
—
gunstig
18-23

,,

1916..
—
— —
gunstig
27 Dec.11 Jan.

1915116
0,32
1
1;
0,42
1
1;
—
hoog
28. Dec.12 Jan.

1914115
0,22’12
0,32
1
!;
—
gunstig
20-24 Juli

1914..
0,60
0,70
1,05
gunstig

20

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

3 Januari 1917

GEBRÖEDERS CHABOT

ROTTE R DAM

KASSIERS
en
MAKELAARS
in
ASSURANTIËN

Deposito’s. — Rekening-Courant. – Franco Chèque-Rekening.

Aan- en Verkoop van Wissels op het Buitenland. — Aan- en Ver-

koop van Fondsen. — Bewaarneming en Administratie van Effecten.

Oorlogs-, Transport-, Casco-, Brand-, Difsta1- e. a. verzekeringen

van elken aard.

NIEUWE BER&IN-1YIAATSCflAPPIJ – I1AASSLUIS

OPGERICHT
11887

Contracteeren voor het lichten en bergen van gezonken schepen

en ladingen, op de rivieren en buitengaats.

.:1
Belasten Jch met het instellen van duikeronderzoek; het opruimen

van wrakken ena. door middel van springstoffen; het uitvoeren

van pompwerken, waaronder het zuigen van ertsen en granen.

J. & J. M. VOORHOEVE

]1/Iakelaars in Assurantiën

Anno
1836

ROrrERDAM

INCASSO~BANK
AMSTERDAM ROTTERDAM

Volgestort Kapitaal
f 8.000.000,—
Reserve
fL341.000,-

DEPOSITO’S

.

EFFECTEN EN COUPONS

INCASSEERINGEN OP BINNEN- EN BUITENLAND

OPEN EN GESLOTEN BEWAARNEMING

AAN-
EN
VERKOOP
VAN
VREEMDE VALUTA’S

– SAFE-DEPOSIT –

INDIA JUTE 0!

Adm. Dé1gu4: JULES DAN EELS

Eecloo – Ijzendijke

België

Holland

ROTTERDAM

BIERHAVEN 37

Agent voor Nederland:

M. WINS

ROTTERDAM

AcCouW1skantoor

James Polak

(Lid Ned. Acc. Verg.)

POSTHOÖ.NSTEEG 7B

ROTTERDAM.

VAN RIjN &.

UTRECHT — POSTBUS 40

EENIGE ÈAbRIK14NTEN

VAN DE UTRECKTSCHE

FIJNE TAFELMOSTERD

NIJH & VAN

D ITMAR’S

UITGEVERS-MIJ

ROTTE RDAM

Wijnhaven 111-113

Telef. 7841 -’42 -’43.

Belast zich met het

verzorgen van uit-

gaven en tij dschrif-

ten op elk gëbied

Scheepvaart- en Steenkoh-Maatschappij’ ‘– Rotterdam

Filialen: AMSTERDAM
–
IJMUIbEN
—
LEEUWARDEN
–
HARLINGEN

ENGELSCHE STEENKOLEN

GEREGELDE LIJNEN:

ROTTERDAM—LEITH

AMSTERDAM—NEWCASTLE o/T.

HARLINGEN —GOOLE