15 MAART 1938
AUTEURSRECHT
VOORBEHOUDEN.
Economi*schPjStatI*stI*sche
Berl”chten
ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER
ORGAAN VOOR DE MEDEDEELINGEN VAN DE CENTRALE COMMISSIE VOOR DE RiJN VAART
UITGAVE VAN HET NEDERLANDSCH ECONOMISCH INSTITUUT
18E JAAROANG
WOENSDAG 15 MAART 1933
No. 898
NEDERLANDSOJ1 ECONOMISCH INSTITUUT.
Curatoren: Mr.
G.
Vissering, Voorzitter; ir. A. Plate, Onder-
Voorzitter; C. 11. van der Leeuw, Penningmeester; Mr. W.
31′. van Lanschot; Mr. L. J…..Trip; E. D. van Walree.
Directeuren: Prof. Mr. F. de Vries; Prof. Dr. N. J. Polak;
Prof. Mr. Dr. 0. M. Verrijn Stuart, Directeur-Secretaris.
ECONOMISCIJ-STATLSTISCHE BERICHTEN.
COMMISSIE VAN ADViES:
Prof. Mr. D. van Blom; J. van /lasselt; Jhr. Mr. L. H. van
Lennep; Mr. JC. P. van der Mandele; Prof. Dr. N. J.
Polak; Mr. Dr. L. F. II. Regout; Dr. E. van Welderen
flaron. Rangers; Prof. Mr. 11. R. Ribbius; Jan Schilthuis;
Mr. Q. J. Tarpstra; Prof. Mr. F. de Vries.
Gedelegeerd lid: Prof. Mr. Dr.
G.
111. Verrijn Stuart.
Redacteur.Secretaris: Dr. II. AF
. H. A. van der Valk.
Secretariaat: Pieter de lloochweg 122, Rotterdam.
–
Telefoon Nr. 35000. Postrekening 8408.
Advertenties f 0,50 per regel. Plaatsing bij abonnement
volgens tarief. Administratie van abonnementen en adver.
tenties: Nijgh G van Ditmar N.V., Uitgevers, Rotterdam,
Amsterdam, ‘s-Gravenhage. Postchèque. en giro.rekening No.
145192.
Abonnementsprjs voor het weekblad franco p. p.
in
Nederland f 20,—. Buitenland en Koloniën f 23,— pet
jaar. Losse nummers 50 cents. Economisch-Statistisch
Kwartaalbericht 75 cents. Leden en donateurs ontvangen
het weekblad en het Kwartaalbericht gratis en een reductie
op de verdere publicaties.
Aangeteekende stukken: Bijkantoor Ruigeplaatweg.
14 MAART
1933.
De geidmarkt stond deze week zeer sterk onder den iu-
vloed van dc moeilijkheden ‘in Amerika en de gevolgen, dde
ook hier te lande, daaruit voortsproten. Door het sterk
aantrekken van tien Franschen wisselkoers tot bovcu liet
goudpunt en de daarmede gepaard gaande goudverzeuciingeu
naar Parijs, hadden de banken, ‘behalve voor ileti gewone» goitdhandel, die zich eveneens sterk uitbreidde, bovendien
groote bedragen noodig vooi do finauciering van deze gooit-
zendingen, zoodat aanvankelijk de discoutomarkt vrijwel
verlaten was. Wissels werden aangeboden voor 1 pot. zon-
der koopers. Woensdag kwasi er eenige ontspanning, daar
er een kooper in de markt kwam voor wissels niet drie
ha.ndteekeningen tot 1 9. 1 pCt. Sfeer geruststellende be-
richten uit Amerika ‘brachten eenige ontspanning op de wis-
selmarkt en dienteugevolge ook meerdere koopors op de
discontomai-kt, zoodat heden wcder voor
7/
pCt. werd af-
gedaan. Ook de prolonga.tiereute, iiie de geheele week
1/2
pCt. genoteerd had, kon heden weder tot de gebruikelijke
t pct. teruggebracht worden. Cadlgelci oisti-enka
-i pCt.
* *
*
De goudvoorraad van De Nederlandse!te Bank is. blijkens
den weeksta-at, met f 60,5
mi’llioen afgenomen di’ voorraad
zilver daalde met
f 595.000.
De binnenlandsche credietgeving vertoont geen groote
wijzigingen. De post binnenlands1je wissels veruteerderde
met
f 3,— m’illioen, maar de beleemtingen liepen met
,f 3,5
millioen terug. liet voorschot aan ‘s Rijks schatkist, (lat
de vorige week
f 2,1
ntillioen bedroeg, heeft p’ltiats gemaakt
voor een tegoed iii rekening-courant van
f 1.1
tnillioe ii. Dv
post papier op het buitenland ‘bleef op gelijke hoogte. Onder cle passiva der Ba.nk Is de iiiljettenciretila t-je toet
bijna
f 7,—
mi’llioen afgenomen. ,D& saldi in rekening-
courant van anderen verminderdeu met
f 58,—
mnil.Iioen.
Het beschikbaar metaalsaldo kromp met
f 35,3
m’illioen itt;
het dekkingspercentage bedraagt nagenoeg $3 pCt. tegen
84
pCt. de vorige week.
Na(kit de handel in Dollars ‘gedurende de geheefe week
stopgezet was, zijn gisteren voor het eerst weer transacties in (lit devies tot stand gekomen. Na een ivat onzekeren in-
zei op
2.47,
liep de koers eerst nog iets terug; op de Rot.
tet’damsclie beurs was de prijs
2.47h It 2.47%.
Toen ea
half drie .Loncleti i)oliai-s bgoti te handelen bleek, dat de
pi-ijs daar stukken hooger lag, waarop hier ‘spoedig koer-
seri van
2.4834 S 2.49
genoemd werden; het slot was heel
onzeker
Cli.
2.4834.
1)e openingsprjs in Londen was
344
9.
3.45,
welke prijs al spoedig tot
3.43 opliop.
Het ivaren
vooral dekkingen van baisse-posities, die de vraag naar
Dollars veroorzaakten. ‘Ponclen, iiie hier in de eerste dagen
giIsoelit bleven, liepen van 8.69 tot boven de
8.73 op, waar-
na de koers constant terug bleef .loopen, om op
8.52
te’ slui-
teti. Marken kwamen van
58.70 op’ 59,
Fra.nsche Prancs
bleven aanvankelijk vast. De goudzendiagen naar Parijs hebben echter den koers omiaaggedrukt:’
9.8134-9.7434.
Bélga’s waren gisteren zeer flauw; de koers, die de geheele
week op en.
34.75
had gestaan, liep op
34.6234
terug. Zwit-
.si’rsehc Franc-s waren aangeboden; van
48.3234 is
de koers
op
48.05
gekomen. Iiires zonder veel fhtcttiaties ongeveer
12.65.
Peseta’s vast, rond de
21.
Zweedsche Kronen
J
ager
45.85-45.15. Oslo 44.45-43.70
en Kopenhagen
38.70—
38.10,
alles natuurlijk mt het lagere Pond. Finsche Mar-
k’n
3.7734.
Canadeesche Dollars ca.
2.07.
1
Dollars op termijn wai’eti ileze week natuurlijk niet te
liajitlelen. Ponden op tdn- en drie-maanden waren in de
eerste dagen heel vast; zij deden een agio van
3
en
5
e.
Later liep de marge terug en was tenslotte
34
en
134 e.
hoven
(leo contanten pl-ijs.
‘De groote le’ilrijviglieid op de gouclinarkt is ‘blijven aan-
houden, wat voor de algemeene situatie altijd een ongunstig
teekeir is. Bareti noteerden hier zelfs boven cle
f 1675;
toen
de stemming wat kalniei- geworden was, had het aanbod
ii’isler de overhand en tenslotte was de prij’s ca.
f 1658.
Als basis voor de vaststelling van den goudprijs in Lon.
dcii gold tot nu toe steeds de Dollar-noteering. Nu deze
enkele dagen ontbrak. lii’eft men den koers van den Frau-
sclicn Friutic daa rvooi’ getlonien. De prijs wordt als gewoon
‘morgetis onilt uur vastgesteld en het ‘goud, dat niet door
di vrije markt wordt opgenomen, wordt gekocht door de
li:tiik of Englaud of liet Excbange Fnnd. Eagles noteerden
itt.
2.53,
Sovereigtis
12.30.
Markrto bankpapier noteerden
ei.
58.80, Shillin’g:eo
28.—. lui
•Dollarno’ten is de laatste
iia.geti een kleine Int ndel gen-eest; de prijzen schommelden
t issehett
do
2.40
in 2.45.
LONDEN,
13
MAART
1933.
(leid tea-, nit’el’ dull overvloedig verleden week; in vele
gevallen bijna uiet te plaatsen. Disconto was dientengevolge
zeer flauw cii
liep
terug tot
%—°fio
voor sc-hatkistpromes-
sin cii voor di,ie-niatunds bankacc-epten. De ‘nieuwe
sehatkistprouiiesseti wrden onder °/ pOt. toegewezen.
Dc Bank van Ftigela acT zet hare caukoopen van goud ge-
rigeld voort, itt haar staat van verleden week werd het
(
:ijfe
j
. va ii
£
160 mii illioen ovet-schriiiiiett. ivan raaui sedert iiog
iii ge tni II ioiiien zijn toegevoegd.
t )e iieviezu.timai-kt werd zeer beïnvloed door het gemis
viii tin gouden iDollarvaluta, waarin steeds ruim gehandeld kort worden. De Fransche Fratii’ iirentt bij lange na niet de-
zij bie plaats itt cii redut-ecrde de markt: tot zeer bepei-kte
ounzettitti tint stei’ke schoninielitigem.
t iedctinodiiiig opetide dc lDollarniai-kt weder aanvanke-
lijk op
liii.
:1,44: slot
3.3934-3.40.
Guldens sluiten op
8.40.
212
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
15 Maart 1933
DE POSITIE VAN DEN INDISCHEN
INHOUD:
Blz
GULDEN.
DE POSITIE VAN DEN INDISOHEN GiJLdEN
door.
Mr. D. J.
Het zal voor velen wel een reden voor verwonde-
ring zijn, dat in de huidige crisis, waarin successieve-
lijk vrijwel alle landen ter wereld den gouden stan-
daard van hun geidsteisel hebben moeten prijsgeven,
Nederlandsch-Indië, dat tot de door de crisis ergst
getroffen gebieden behoort, dezen standaard tot dus-
vbrra zoiider bezwaar heef..kuinen handhavön. De
positie van den Indischen gulden is inderdaad nog altijd zeer sterk, getuige het feit, dat de verplichte
metaaldekking van de hankbiljettencirculatie van De
Javasche Bank zeer hoog is. Sinds October 1929 is
blijkens de volgende cijfers het dekkingspercentage
1)elangrljk toegenomen.
Goud en zilver Circulatie in Andere opeisch- Dekkings-
(in duizenden (in duizen- bare schulden percen-
guldens)
den guldens) (in duiz.gld)
tage
12Oct. 1929
169.439
314.477
58.604
46 %
t Febr. 1930
169.820
277.202
39.924 .
54
7
Febr. 1931
162469
246.392
38.592
. 57
6 Febr. 1932
159.462
29.779
. 28.007
62
4 Febr. 1933
157.470
205.280
.36.050
65
De groote vermeerdering van het percentage heeft
niet plaatsgevondên door eene stijging van den me-
taalvoorraad; integendeel is deze voorraad sinds. den
aanvang van de crisis, zij het in niet sterke mate, ge-
daald. De verhoogde dekking werd echter veroorzaakt
door een zeer sterke inkrimping van de circulatie en
van de andere opeischbare schulden, welk verschijnsel
wijst op de enorme deflatie – niet alleen van de
groothandeisprijzen, doch ook van de kleinhandels-
prijzen, bonen en salarissen -, welke in Neder-
landsch-Indië is voltrokken. De groote beteekenis van
deze ontwikkeling komt des te meer uit, wanneer
men naast de cijfers van De Javasche Bank die van
De Neclerlandsche Bank in Nederland stelt:
Goud (in
Circulatie in Andereopeischb. Dekkings-
duizçnden
(duizenden schulden (in dui
percen-
guldens)
guldens) zenden guldens)
tage
14Oct. 1929
442.930
829.845
18.080
54 %
3 Febr. 1930
437.09
823.734
29.482
55
9 Febr. 1931
446.076
813.101
45.271
55
13
Juli
1931
497.417
885.564
61.734
56
21Sept. 1931
703.131
988.755
208.156
62
8 Febr. 1932
861.590
991.700
157.534
77
6 Febr. 1933 1.027.604
951.138
301.005
84
Uit deze gegevens blijkt, dat in Nederland geduren-
de den eersten tijd van de crisis de toestand vSn het
geldwezen zeer stabiel bleef. Het dekkingspercentage
schommelde omstreeks 55 pOt., de goudvoorraad bleef
ongeveer hetzelfde, de ban kbilj ettencirculatie daalde
eeuigszins en de andere opeischhare schulden, op zich-
zelf nog van onheduidende beteekenis, namen iets toe.
In de situatie kwam derhalve weinig verandering.
Deze toestand duurde tot ongeveer Februari. 1.931,
dus gedurende 1 jaar na het begin van de crisis, en
is er naar onze meening het symptoom van, dat hier te
lande tot diën tijd, geheel in tegenstelling tot Neder-
lansch-Indië, van een deflatie-proces nog in hQt geheel
geen sprake was. Inderdaad vertoonden de detailprij-
zij, bonen en salarissen – en vooral de beide laatste
– nog zeer weinig neiging om met de verlaging der
groothandelsprijzen mede te gaan. In Nederlandsch-
Indië daarentegen vond gedurende dezelfde periode
eensdeels een weliswaar veel scherpere daling der
groothandelsprijzen plaats, doch anclerdeels evenzeer
een sterke verlaging van detailprijzen (althans van
•binnenlandsche producten) en van bonen en salaris-
sen: vandaar de sterke inkrimping der circulatie en
andere opeischhare schulden en als gevolg daarvan een
groote toename van het dekkingspercentage in dat
gewest.
Na Februari 1931 deed zich in Nederland, met
UQS
en downs, de uitwerking gevoelen van de kapitaal-
vlucht uit Duitschland, als gevolg van den steeds
slechter wordenden financieelen en economischen
toestand van dat land. Sinds de Duitsche catastrophe
in Juli d.a.’. werd het nog erger en spoedig was er
Hulshoff Pol
………………………………
212
‘1
Verwerking
van
aardappelen op spiritus ter vermenging
met benzine als motorbrandstof ……………….
214
De bescherming vaii den Duitschen landbouw door
Ir.
A.Baars ……………………………………
217
De Duitsche regelingen van het geldverkeer door
.
Mr.
A
.
E.
von Saher… …………. …. … …… . …
…….
219
De crisis en
de
geidpolitiek door
Prof. Mr. A. M. de Jong
met Naschrift door
Prof. Mr. Dr. G. M. Verrijn Stuart
221
Geld
en
het prijspeil door
H. Dunlop……………..
225
AAN’I’EEKENINCEN:
De Amerikaansche bankerisis
………….
227
MAANDOIJFERS:
.
.
.
..
Hypotheekrente in Nederland ………………..
228
STATISTIEKEN EN OVERZIOHTEN
……………..229-234
Geldloersen.
–
Wisselkoersen.
–
Bankstaten.
–
Goe(erenhandel.
geen houden meer aan; in zeer snel tempo stegen de
circulatie en andere opeischbare schulden en naar ver-
houding nog meer de goudvoorraad, zoodat ôok het
dekkingspercentage omhoog ging. De prijsgeving van
den gouden 4tandaard door Egeland in September
1931 verscherpte den tôestand nog meer, zoodat begin
Februari jl. een dekkingspercentage was bereikt van
84 pOt. Uit deze ontwikkeling van raken valt de con-
clusie te trekken, dat, terwijl in
Nederland
normaliter
een stijging van het dekkingspercentage had mogen
worden verwacht dodr een vermindering ian het
volume aan geld, als gevolg v2n en, zij het lang-
zaam voortschrijdend, deflatieproces, deze verhooging
van het percentage voor verreweg het grootste deel
heeft plaats gevonden door toevloeiing van gelden uif
het buitenland, waarvoor een veilige bewaring werd
gezocht.
1.)
Er is meermalen op gewezen, dat de aanwezigheid
van al dat vreemde geld in Nederland een ernstig
gevaar oplevert voor de waardevastheid van den Ne-
clerlandschen gulden, wanneer de economische en
financiëele toestand des lands zoodanig zou worden,
dat te dien aanzien eenig wamitrouwen zou ontstaan.
Bij het geringste kenteekn vami opkomenden storm
zullen deze gelden, die immers uitsluitend voor do vei-
ligheid naar Nederland zijn gebracht, overhaast word
den teruggetrokken. In een dergelijke positie bevindt
Nederlandsch-Indië zich niet. Immers, vreemd geld
in vorenbedoelden zin is in dat land niet awezig.
Daarentegen heeft dat gewest, zooals nader uiteen zal
worden gezet, wel gelden, die door. Nederland ter leen
zijn verstrekt om de tekorten op de landabegrootingen
te dekken en om de exploitatie van de zeer vele ver-
liesgevende bedrijven te bestrijden, terwijl het buiten-
land hetzelfde döet ten aanzien van de vreemde par-
ticuliere ondernemingen in onzen Oost. Het ligt ech-
ter voor de hand, dat, al zal een deel dezer gelden bij
opkomenci gevaar voor den Indischen gulden wel snel
worden teruggetrokken, het daarmede in het alge-
meen toch niet zoon vaart zal loopen. De door de
•Nederlandsche Regeering aan de Nederlandsch-Iadi-
sehe verstrekte crediëten zullen zeker nit onver-
hoeds worden teruggetrokken en evenmin valt zulks
te verwachten van. cle door cle hoofddirectieh der on-
dernemingen in Nederland of het buitenland gegeven
1)
Ongetwijfeld is een vermeerdering van den gouclvoor-
raad en daarmede van een verhooging van het .clekkings.
percentage mede veroorzaakt door het feit, dat de . Weder-
landsche betalingsbalans beter was dan van menig ander
land. Niettemin valt uit de data van de stijging dci: goud-
voorraden, bankbiijette.n en andere verpliehtiageu d .gd-
volgtrekking te maken, dat een stijging van dat percentage
grootencieels door het vreemde geld is teweeggebracbt.
15 Maart 1933
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
213
1ooisch6tt-en- of -verleende uitkderingen uit de reser-
-ves (dezé laatste worden nl..grootendeels buiten Ne-
derlandsch-Indië aangehouden), omdat deze ofiderne-
ingëh din direct zouden vastloopen.
•
.-
-.
*
*-
*
Voor de omstandigheid, dat Nederlandsch-Indië nog
aitlijd zonder bezwaar den gouden standaard heeft
gehandhaafd, -kun:en de .volgende redenen worden
aangevoerd: .
1
-In tegenstelling tot ‘de West-Europeesche. lan-
en zijn de bonen en detailprijzen vaii inheemsche
goedeien geducht naar beneden gegaan. De reden hier-
–
van is niet ver te zoeken. Er bestaan in onzen Oost
geen krachtige vakvereenigingen, di.e de loondaling
tegengaan. Afgezien hieivan is het merkwaardig, .dat
• de’ Inlandsche arbeiders over het geheel. – een bè-
j’schamend voorbeeld voor hnn West-Europeesche
lotgenooten – de noddzakelijkheid van hunne inkom-
-tenvermindering inzageu-én zelfs in meerderê geval-
‘leti’ éene verlagiig- aanbod’en, linyer. dan kans te loo-
-pdn op ontslag wiinnèer -hel loonniveau gehandhaa-fd
zou .blij’ en. Precies het ,tegeovergesteide dus van wat
• o.a. hier te lade geschiedde. Ed wat de daling der
detiilprijzen van iiiheemsche goederen betreft, is deze
het gevolg van het feit, -dat de afstend-van producent
en consument niet groot is, dat de arbeidsloonen zeer ela’stisch zijn en dat de laatste jaren zeer ruime oog-
sten van voedingsgewassen hebben plaatsgehad.
Een ‘index van looned in Nederlandsoh-Indië be-
taat niet, zoodathet moeilijk is van ht verloop dezer
bonen ëen inzicht te verkrijgen. Het is evenwel een
algemeen ërkêud’ feit, dat die van particulieren bui-
tengewoon sterk zijn gedaald. In het algemeen heeft
de vermindering 40 tot 60 pOt.. – bedragen. Wat
‘cle ambtenaren betreft, is op de salarissen van dezen
-geleidelijk eeii toehemende korting toegepast,. die
s
i
n
d
s
1 Januari jl., behalve voor de laagste salarissen,
17 pOt, bedraagt, terwijl nog veel ‘erdergaande ver-
lagingen werden ingevoerd tn aanzien van am-bts-
toelagen voor representatie-doeleinden en standplaats-
toelagen ‘wegen-s du’uite. Vad de daling der ‘detail-
prijzen v-an inheemsche producten, voor -binnenland-
sche consumptie bestemd, krijgt men een denkbeeld bij raadpleging van de volgende indexcijfers van het
‘1e’ensonderhoud van een Inla,ndsch gezin op Java en
Madoera,
–
bijna geheel samengesteld uit prijzen van
inhee-msche verbruiksartikelen (kosten van kleeding,
welke meestal uit het buitenland wordt betrokken,
zijn hierbij niet inbegrepen):
1913 ……lOO
1931 ………105.9
1929 ……157,9
November
1932 69.— –
1930 ……. 152,3
Nederlandsc-h-Incl-iö heeft, hoewel
:
land me( den
-gouden standaard gbleven zijnde, minder last on-
dervonden van de bijna -allerwege ingetreden valuta-
depreciatie dan andere soortgelijke landen.Welis-
waar kan niet worden ontkend, dat – schade werd
gelecle:i ten aanzien van – bepaalde artikelen, w.o.
suiker, . doch d, bezwaren zijn gelukkig nogal mee-
gevallen, zobals o.a: – nog onlangs’ door. den. Voor-
zitter van dd Ams-terdamsche Kamer ad- -Koophan-
del in zijn Nieuwjaarsrede is geconstateerd. De –
hoôfdreden is gelegen in de omstandigheid, dat de
ouder a. geschetste aanpassing van bonen en detail-
prijzen in vele gevallen zoover is ge
–
gaan, dat de
valuta-depreciatie : ditardoor geneutraliseerd werd.
– Een andere reden is hierin- te oeken, da-t bij sommige
artikelen (petroleum, -kina), gen of weidig concur-
– i’entie wordt ‘on-deiwonden van na-bij gelegen landen
met gedeprecieerd& valuta, omdat deze landen bedoel-
de prôducten nu eenmaal niet of in relatief geringe
mate produceeren. – . –
Het meest typeerende kenmerk van Neder-
landsbh-Indië -als éxporteerend land is hierin gelegen,
dat
1
het grootste deel der uitvôerprodi.icten wordt ver
kregen op Ôndernemingenl, welke met- ‘huitenlandsc’h’
– kapitaid werken. in gunstige -tijdén vloeien zeer be-
langr.ijke’be’dragen aan Ii viclenideti of andere handëls
winsten en aan tantièmes naar het buitenlana af; in
een crisistijd als den tegenwoordigen slinken deze be-
dragen aanmerkelijk. Dit verschijnsel oefent natuur- –
lijk een zeer goeden invloed op de betalingsbalans uit
fer gedeeltelijke compensatie van de kwade gevolgen, –
welke. voortspruiten uit den ongunstigen ruilvoet
van Nederlandsch-jndië door de
relatief
sterkere
prijsdaling der exportproducten vergeleken bij die van
de importgoederen. Hoe groot de hieruit voortvloeiende
ierliçhting van den druk op den Indischen gulden wel
i, kin worden afgeleid .uit de overigens ruwe schat-
-tinken van de betrokken posten van de Nederlandsch-
Inisc’he betalings-balansen in de laatste jaren
1).
Men
ratdplege de volgende, cijfers (in millioenen guldens)-:
–
1929 1930 1931
Dividenden van cultuurmaatschappijen en
–
– winsten particuliere ondernemingen
132
97
17
Dividenden andere
n
aamlo-oze veunot-
– .
.
-schappen
……………………..
116
90
45
Directiekosten in het.-buitenlaiid inclusief
tant-idmes
.
…………………….
36
24
20
Uit deze statistische gegevens blijkt duidelijk, hoe
sterk de afvloeiing naar het buitenland van de betrok-
ken gelden achteruit is gegaan; van 1929′ op ‘1931 valt
een vermindering te constateeren van
– f
202 -millioen.
Hoe belangrijk dit bedrag is, kan – uit het volgende
worden afgeleid. Het totaal aan remises aan het bui-
tenland bedroeg in 1929 nog
f
1.810 millioen, doch in
1-931 slechts
f
98.6 millioen. De totaal-vermindering
oyer clie jaren beliep dus
f
824 millioen, waarvan
f547 mil.lioen kwam’ öp eön
–
Effneining van deti in-
voer, zoodat het overige gedeelte bijna geheel in be-
s-lag werd genomen door de inkrimping van geldzën-
dingen aan dividenden. tantièmes, e.d.
Hierin open-baart zich .het ‘erschil in economische
str.uctu ur tusschen Nederlandsch-Indië en- -bijv odr-
beeld Britsch-Ind.ië. In laatstgenoemd land is lang.
niet in dezelfde ma-te als ons overzeesch gewest, bui-
tenlandsch kapitaal belegd. Wel heeft Britsch-Indië
daarentegen belangrijke vaste rente dragende schuF-
den -aan ‘het buitenland, doch deze zijn in een crisis
als -de tegenwoordige juist – in tegenstelling tot in
het ‘buitenland opgenomen aandeelen-kaiitaal – een
blok aan het heen. Dat Britsch-Indië weinig dividend-
remises, doch des – te meer vaste – ‘rent’e-verp’lich’-
tingen aan liet buitenland had, is voor dat land ‘oolc
zeker een belangrijke oorzaak van de prijsgeving van
den gouden standaard geweest, terwijl anderzijds voor
Nederlandsch-Indië de •sterke -inkrimping van het
groote bedrag, dat in normale -tijden aan overgemaalc
te dividenden; enz. pleegt te worden overgemaa!kt,
ongetwijfeld een gewichtige reden is geweest voor de
nlogelijkheid om den Indischen gulden op gotidpani-
teit te handhaven: –
De hiervoren genoemde feiten zouden echter niet
voldoende geweest zijn om de handhaving van dan
gouden standaard in Nederlands-ch-Indië te handha-
ven. De crisis heeft in dat land zulk een ster]ce uit-
wericing gehad, dat zeer groote telcorten op de lands-
-begrooting zijn ontstaan, welke ondanks” alle in het
werk- gestelde pogingen niet geheel Iconden. worden
‘-eggewerkt, ter-wijl voorts als vaststaande mag worden aangenomen, -dât
–
verreweg, het grootste deel der In-
diselie bedrijven thans met verliezen werkt. – De In-
disc-he- Regeering is in de
–
gelukkige omstandigheid,
da’t -het Moederland uit overwegingen van staatknn-
dige sa-menhoörigheid, internationaal – prestige en
eigenbelang bereid – is gevonden om met credieten bij
te springen. Wegeds de in Indië heerschende 1ca3i-
t1schaarschte, welke de oorzaak is van -het ontbreken
yan een eigenlijke geldmarkt daar te lande, konden
cie begrootin-gstekorten in Indië -zelf in geringe mate
dbor schatkistpapier worden gedekt. In verband daar-
dè zat er niets anders op dan dat het Moederiand
de -henoodigde gelden Qp icorten- termijn- verstrei(te.
Dat het hier om ‘hooge bedragen gaat, volgt uit de
i) Vgl.
laatstelijk de Korte ]erichten voor Ti,dclbouw,
Nijverheid ‘en Ilfandel -vkn
17
Juni
1932.
blz.
620 vggl
214
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
15
Maart 1i33
volgende opgaven
–
van dc in den loop der laatste jaren
door de Nederlanclsche schatkist en andere Rijksin-
stellingen aan Nedenlaridsch-Indië verleende voor-
schotten:
28
Dec.
1929
………….
/
.932.000
27
Dec.
1930
………….
..
33.331.000
29
Dec.
1931…………….
138.11.8.000
31
Dec.
1932
………….
..
226.S41.000
28
Febr.
1933
………….
..
254.691.000,
vt erbij dan nog valt te bedenken, dat na 1929 een
vermindering heeft plaats gehad tengevolge van con-
solidatie door de uitgifte van obligatieleeningen ad
f
37.880.000 en
f
77.200.000 in 1930,
f 100.000.000
in
1931 en
f
106.500.00() in 1932, waarvan het provenu
grootendeels strekte in mindering van de vlottende
schuld aan de Nederlandsche schatkist.
Vorengenoemde zeer groote voorschotten worden
begrijpelijk door de omstandigheid. dat de hegrooting
van Nederlandsch-Indië den laatsten tijd de volgende
tekorten opleverde:
1929 …………
f
55.338.000,-
1930 ………… ..138.104.000,-
1931 ………… ..14S.500.000.-
1932 …………. ..157.000.000,-
.l:Iet ligt voor de hand, dat de credietverstrekkinig-en
van het Moederland een sterke steun zijn voor den
indischen gulden.
Wat de particuliere bedrij..
-en betreft, staat wel
vast, dat de -meeste voortdurend hunne verliezen moe-
ten -bestrijden uit de reserves, die in het buitenland
(Nederland, Vercenigde Staten van Amerika, Enge-
land, België, enz.) plegen
–
te worden aangehouden of met aanvullingen van eveneens buiten het gewest ge-
vestigde moedermaatschappijen of woonachtige aan-
deelhouders. Hoe groot deze remises naar Neder-
landsch-Indië zijn, die uit den aard der zaak een steun
zijn voor den in-dischen wisselkoers, is niet te bena-
deren. Gezien het groota aantal verliesgevende bedrij-
ven -mag echter wel worden aangenomen, dit deze
geldzendingen zeer belangrijk zijn.
* *
Uit het vorenstaande kan de conclusie worden ge-
trokken, dat Nederlandsch-Inidië er eensdeels iii is
geslaagd de goudpariteit van den .Indisdhen gulden
uit eigen kracht te handhaven, doch anderdeels door zijn bijzondere economische structuur, waardoor het
de kwade gevolgen van de crisis op het buitenland –
in de eerste plaats Nederland — heeft kunnen afwen-
telen. Inderdaad kan zonder overdrijving worden ge-
zegd, dat de goucibasis van den Indischen gulden niet alleen in Indië zelf ligt, maar voor een belangrijk deel
ook in -het buitenland en speciaal in Nederland.
Mr. D. J. Hursllo1’F Poi.
VERWERKING VAN AARDAPPELEN OP SPIRITUS TER
VERMENGING MET BENZINE ALS MOTORBRANDSTOF
Men schrijft ons -van bevoegde zijde:
Bij het zoeken naar afzetgebied voor dat deel van
den overvloedigen aardappeloogst 1932, hetwelk moei-
lijk verkoopbaar -blijkt te zijn, wordt in den laatsten
tijd herhaaldelijk, zoowel in de gr-oote dagbladen als
in de provinciale pers, gewezen op de mogelijkheid
om dat overschot op spiritus te verwerken, om daar-
na dien spiritus, in een bepaald percentage door ben-
zine vermengd, in den handel te brengen.
Uit de artikelen, die omtrent dit onderwerp tot
heden werden gepubliceerd, spreekt een geest, alsof
inderdaad langs gen-oemden weg een oplossing voor
het moeilijke vraagstuk van de plaatsing van de over-
productie van aardappelen gevonden zou kunnen
worden.
Het zou jammer zijn, indien -daardoor in landbouw-
kringen verwachtingen werden opgewekt, die later
onvervulbaar zouden blijken.
Het zal daarom mi. nuttig zijn, de âl of niet uit-
“oerbaarheid van -het bovenaungegeven denkbeeld
eens rustig te -bekijken, met -behulp van cijfers, aan
de practijk ontleend.
i)r. Mo]huvsen, Secretaris van het Koninklijk Ne-
deriandsch Landhouwr Comité, heeft in ,,De Telegraaf”
van 10 Januari 1933 een exposé-gegeven, waarin liet
bedoelde vraagstuk werd uiteengezet. Dit exposé
geeft echter, doordat Dr. Molhuysen blijkbaar nog
geen gelegenheid gehd heeft, de kwestie van ver-
schillende kanten te bekijken, slechts een éénzijdige
beschouwing en zeer onvoldoende cijfers. Dr. M. is
hiervan zelf overtuigd, want zijn eindeonclusie is:
,,Dit vraagstuk is dus wel waard om met ernst on-
(ter de oogen te worden gezien.”
Op dit exposé van den -heer Dr. Molhuysen is thans
in het Weekblad van -den Noordbr. Christ. Boeren-
bond No. 1770 een artikel gevolgd van den heer
Fr. Aarts, Voorzitter der Coöperatieve Landbouwin-
dustrie te Bergeyk, en den heer P. Govers, accoun-
tant te Eindhoven, waarin aan de practijk ontleende
cijfers -omtrent de kosten van fabricatie van spiritus
uit aardappelen worden gegeven.
De heer Aarts komt reeds dadelijk tot -de conclusie,
dat deze fa-bricatie alleen dan mogelijk zal zijn,
van-
neer een aanmerkelijke regeeringssteun wordt- ver-
leend. –
Nu spreekt het wel vanzelf, dat met regeerings-
teun a
lles
mogelijk is.
Met voldoenden regeeringssteun, d.w.z. met vol-
doendeti steun door alle -belastingbetalende Neder-
landers, kan men eik artikel fabriceeren, hoe oneco-
tomisch en hoe verliesgevend die fabricatie ook
moge zijn.
De heer Aarts berekent, dat in Nederland 120 spi-
ritusfa-briekjes opgericht zouden moeten worden. De
regeering zou de afname van de productie van die
spin tusfabnieken tegen vast te stellen prijzen moeten
garandeeren. Bij de bepaling van de prijzen, die de
rcgeer ing garandeert, zou rekening gehoud en moeten
worden met de volgende factoren:
II.). P rod net ieprjs der aardappelen.
Verwerkingskosten in de plaatselijke fabrieken.
Vervoerkosten van den spiritus van de locale
naar de centrale fabriek (welke laatste dient om den
spinitus
0])
het vereiselhte hooge gehalte te brengen).
Een matige winst ter dekking van het bedrijfs-
risico ete.
Aan de hand dezer gegevens wordt de berekening
van het bedrag, dat de regeering voor 1 H.L. aard-
appelspinitus zou moeten garandeeren, als volgt:
t). Nemen- wij aan, dat de landbouwers genoegen
nemen met een prijs van
f
1,— per 100 KG.
aardappelen, (lan is, aangezien volgens den heer
Aarts voor de productie van
1 H.L.
spiritus
900 KO-. aar(lappelen noodi-g -zijn, de kostprijs der aardappelen per
H.L.
spiritus …………….
f
9,– –
De kosten oin
1 H.L.
motorspiritus uit aardap.
pelen te ver-vaardigen, bedragen volgens bereke-
ning van den heer Aarts, na. af-trek van
f
1,50
voor spoeling-opbrengst ………………… ..
13,80
De vervoerkosten van den spiritus van de
120
ruw-spiritusfabrieken naar de centrale fabriek, mogen wij laag geschat aannemen met
50
ets.
jier
H.L.
………………………………
..
0,50
Totaal per
Ï-I.L…
f
23,30
Gesteld dat voor ,,een matige win-st tot dekking
van
liet bednijfsrisico” -met 10 pCt. genoegen
word-t geuomen, dan wordt dus de prijs, dien de regeeniug aan (le sp-iritusfabriekeu -zou moeten
garandeeren, pe
H.L. 100
pOt. …………..
f
25,90
Nu, bestaat er in Nederland sedert tal van jaren
een belangrijke spinitusindustrie, die slechts
Y
van
hare productie op de binneniandsche markt kan plaat-
sen en % moet exporteeren.
Door maatregelen van de regeering zelve is in de
laatste 10-15 jaar -de hinnenlandsche plaatsingsmo-
gelijkheid voor de -bestaande sp iritusfabrieken voort-
durend teruggeloojen. De regeering heeft nl. den
accijns op alcohol herhaaldelijk verhoogd, waardoor
15 Maart 1933
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
215
deze thans bedraagt
f446,— per. H.L. 100 pOt., een
accijnahedrag, hetwelk met iii tzonclering van Enge-
land,’ nergens in ‘Europa wordt overtroffeili.
Zelfs voor een product als eau cle cologne, welk artL-
kel toch niet meer als een zuivere luxe ‘beschouwd
mag worden, vraagt de regeeriiig een accijns van
f
440,—
– 25 püt. is
f
330,— per 11.L. 100 pOt.
Bestond voor dit laatste product bv. een matig
accijnsbedrag, dan zou de bestaande spiritusinciustrie
cluizendeii I.L.L. méér in het binnenland kunnen
plaatsen.
Maar hoe het ook zij, de situatie is op het oogen-
blik deze, dat, als boven gezegd, % …
iü
de Nederland-
sche sp.i.ritusprodiictie moet worden en wordt ge-
exporteed, tot prijzen, di.e natuurlijk afhankelijk zijn
,’an clie der buitenlandsche concurrentie.
De export van dien spiritus vindt voornamelijk
plaats door de op coöperatieven grondslag werkende
spiritusfabriek te Bergen op Zoom, welke eigendom
is ,’an duizenden Nederlandsdhe landbouwers, die
door middel van die fabriek afzetgebied vinden voor
hunne melasse. De Nederlandsche spi r.itus-industr ie hoef t de con-
currentie met liet buitenland zonder eeuigen regee-
ringssteun voortdurend weten vol te houden en is er
zelfs in . geslaagd, een zeer ‘belangrijke plaats op cle
wereldmarkt in te nemen.
De laatstgenoemde groote groep landbouwers ‘heef t
dus door eigen kracht bereikt, dat zij afzetgebied
vindt voor hare spiritusprocluctie en tevens liet alge-
meen belang behartigt, daar de spiritusexport, die
jaarlijks millioenen guldens bedraagt, ten gunste
komt van de Nederlandsche handelsbalans.
De prijs, dien deze bestaande spiri.tus-i.rtdustrie ccli-
ter voor haar spiritus op cle exportrnarkt ontvangt, bedraagt slechts 10 â 11 gulden per H.L. 100′ pOt.,
dat is dus een opbrengst, welke
nog geringer is
dan
liet bedrag der verwer/cingslcosten,
die de heer Aarts
berekent ‘bij het fa’briceeren van één H.L. aardappel-spiritu
5. –
Het zou een zeer vreemde toestand worden. indien
de regeeri.ng aan de ééne groep landbouwers (de aard-
appelproducenten)
f
25,90 per R.L. sp.iritus garan-
deerde, terwijl cle andere groep landbouwers (de reeds
bestaande sp ir,i tusprodu een ten) door een groote.n
export van X van hare productie zeer nuttig werk
doet voor liet algemeen landsbelang en als belooning
daarvoor slechts
f
ii,,— per 11.1.100 pOt. voor pre-
ci.es
‘hetzelfde proclu ct ontvangt.
• Het spreekt wel vanzelf, dat indien de regeering
inderdaad een zoodanigen steun ging verleenen, dat
nieuwe spin tusfabnieken gebouwd ‘zouden kunnen
worden, zij ook aan de bestaande ‘spiritusfabnieken
denzelfden steun zou moeten garandeeren. Dit te
meer, waar de bestaande fabrieken reeds jarenlang, ook door maatregelen der eigen regeeriog (accijns-verhoogingen) zonder regeeningssteun een zwanen
strijd op de exportmarlct hebben moeten voeren om
hare producties te kunnen plaatsen.
De’ bestaande ‘spiritusfa’brieken hebben al zeer vaak
overwogen, of het niet mogelijk zou zijn, een deel
harer producti.e te plaatsen door vermenging van
spin tus niet benzine voor m’otorbrandstof. De export-
prijs, dien de bestaande spiritusfabnieken thans ma-
ken, komt echter nog altijd aanmerkelijk beter uit
clan de opbrengst van haar product zou kunnen be-
dragen hij vermenging met ‘benzine.’ De werkelijke op-
brengst ‘van den spiritus, dcis afgezien vati regee-
ningssteun, zou nl. in Nederland uiterst gering ‘zijn.
Ten bewijze hiervan liet volgende:
Benzine kost op liet oogeublik, aan
cIB pomp geleverd,
11
ets. tot
12
ets. j)Cr Liter. Nemen wij het
hoogste cijfer ……………..
12
ets. • L.
Stel cle klc’inhanciclaar verdient
blijft…. U.!4
Zeg vracht en service …………
1
blijft. . . .
10,5
ct. p L.
In deze
10,5
ets. zit echter een hoog ‘bedrag eau
belast’ing.
liet gewone i utvoerrech t van ben –
zine bedraagt …………… .
j 1,25 % 1KG.
liet bijzonder i uuvoerrecht bedraagt,,
6
5
–
f 7,25
Gelieven worden nog
30
opeenten ,,
2,17
Totaal ….f 9,42
is
bij ccii S. 0. vast
0,71 ………………..6,7
et. p. L.
Er blijft dus netto als benzine-prijs over …… ….t. p. L.
De calonische waarde van spiritus is veel kleiner
clan die van ‘benzine (ee. 7500 voor benzine tegenover
ca. 5200 voor spiritus). indien de spinitus als motor-
brandstof met de benzine moest concurreeren, dus
zonder gedwongen
bijmenging, zooals de heeren Dr.
Molhiu.ysen en Aarts willen, dan zou de spinitus niet
méér kunnen oplrengen dan
5200 X
3,8
ct. =
2.63
et.
p. L.
of
f
2
1
63 p.
tiL.
spirituts
1(1(1 %
7500
De heer Aarts wil, dat de re-
geeriug garandeert …….. ., 2
5,9 0
De regeeringssiubsidie zou dus
moeten bedragen ………
f 23,27
In bovenstaande berekening zijn wij u.i tgcgaaui val)
den wenkelijken benzineprijs ‘zonder belasting, omdat
de Minister van Financiën nog onlangs ‘heeft ver-
klaard, dat hij de 30 opceutcui op de benzine-belas-
ting in geen geval kan missen. De Minister zal er dus
zeker niet mede accoord gaan om, indien spinitus door
de benzine wordt gemengd, h.v. in de verhouding van
1.0 pOt. spinitus 90 pOt. benzine of 20 pOt. spi.n.itus
80 pOt. benzine, van dit mengsel alleen de benzine
zwaar te, belasten en cle spin tus ‘van d.e belasting vrij
te laten, omdat hij dan 1-0 of 20 pOt. vast de thans
‘bestaande totale benzine-belasting zou den’en.
De subsidie van
J
23,27 pen nL. zou in een of
anderen ‘vorm op de Neclerlandsche bevolking ver-
haald moeten worden.
Deze druk zou niet gering zijn. immers, de invoer
van benzine in Nederland, gebruikt ‘voor automobielen
en motorfitsen, bedraagt volgens het exposé van Dr.
Molhuysen 350.000 tons of 4.930.000 ZEIL. per jaar.
Indien de benzine vermengd wordt met 10 pOt. spi-
ritu.s, zou het subsidie-bedrag, dat voor dezen spinitus
betaald moet worden, dus bedragen:
493.000 X
f
23,21
= f
11.472.110,—, terwijl, in-
dien 20 pOt. spinitus door de benzine wordt vermengd,
die subsidie zou ‘bedragen
f
22.944.220,—.
heer Aarts wil 400.000 tons aardappelen op
Spinitus verwerlceiu. Daar’s’ olgens zijn berekening voor
.1 ‘H.L. spinitus 900 KO’. aardappelen nooclig zijn, wil
hij dus producec’nen 440.000 Ii.L. spinitus, dat is op
4.930.000 R.L. benzine, clie in Nederland voor auto’s
gebruikt worden, dus een vereng.ing van ce. 9 pOt.
De heen Aart’s zegt, dat voor iedere H.A., die circa
30.000 1(0′. fabnieksaardappelen oplevert, minstens
op ‘f 1.00,—
werkloon Ican worden gerekend.
De landarbeiders krijgen dus aan loost viii dc
13.300 H.A.
aardappelteelt, voor spiritusfa-
bricatie bestemd ……………………..
f 1.330.000
Aan cle
fabrieksarbeiders iii de spiritusfabrie-
ken, die de heer A,arts
wil
oprichten, zon vol-
geuis hem aan loon worden uitbetaald ……..
1.500.000
DUS
tezamen. ………………………….
f 2.830.000
Om die totaal ‘loönuitkeening mogelijk te maken, moet
de Nederlandsche regeering een subsidie geven van
.9
pOt. van
4.930.000 H.L. X f 23,27 =
rond
f10.325.000.
Wij vragenons af, welk nut het heeft om, teneinde
f
2.830.000 loon te kunnen ui.’tkeeren, de Nederland-
sdhe bevolking
f
10.325.000 subsidie te laten betalen, terwijl de lend’houwer dan voor zijn aardappelen toch
maar
f 1.,—
per 100 KG-. krijgt. Het ware dan veel economischer, indien’ ‘ de regeeni rug zonder meer
f
4.000.000 sub’sidie aan de verbouwers van de 13.300
H.A. aardappélen gaf, -, dat is dus hetzelfde bedrag
d’st de landbouwers’ ‘via spiritusverwerking met een
216
ECONOMISCH-STATISTISÇHE BERICHTEN
15 Maart 1933
subsidie ‘van
f
10.325.000, voor hunne aardappelen
zouden antvangen – en die aardappelen gebruikte
voor elk ander doel, waarbij geen verwexkingskosten
komen, of dat bedrag bestemde
tôt
steun’verleening
aan cle landbo’:iwern en de landarbeiders, op conditie
dat cle 13.300 II.A. aardappelen
niet
verbuwd worden.
:Di•. Mol’huysen gaat in zijn exposé in ,,De Tele-graaf” nog veel verder.
.’E[ij wil de automobilisten
dwingen, 27-28 pCt. spiritus door de benzine te
mengen. Nemen wij aan, 27 pOt., dan zou dit neer-
komen
0])
een vermenging van 27 pOt. van 4.930.000
TIL = 1.331.100 F.I.L. spiritus.
Hiervoor zou de regeering dus volgens onze voor-
gaande ‘berekenin.g een subsidie moeten geven van
1.331.100 X
f
23,27 = rond
f
30.975.000,
en dat om een overschot van 1.219.000 tons aardappe-
len weg te werken.
De boeren ontvangen dan
j
1,— per 100 KG. aard-
appelen, terwijl, indien de regeering hun dienseifden
gulden per 100 KO’. aardappelen geeft zonder die op
aardappelspiritus te verwerken, het bedrag dat de
regeering te betalen zou hebben, slechts
f
12.190.000
in plaatst van
f
30.975.000 zou zijn.
Uit het bovenstaande blijkt wel duidelijk, dat liet
uit den booze is te trachten een artikel, waarnaar
geen voldoende vraag is, zon der met die onvoldoende
vraag rekening te ‘houden, in dezelfde hoeveelheden te
blijven. produceeren.
Bij alle steunNerleeuingen, die de regeering tot
heden toe heeft gedaan, is zij uitgegaan van het pr.in-
ci pe. dat die steunverleeningen een tijdelijk karakter
moeten hebben. Wat de heer Aarts hier echter wil,
is een steunverleening van blijvend karakter. Immers,
hij wil voor
f
13.000.000 fabrieken bouwen. Deze
:fwbreken kunnen alleen blijven bestaan, indien daar-
aan ‘biij’ed de enorm hooge steun’bedragen worden
gegeven, ciie wij In erboven hebben ‘berekend.
Mocht de regeering de steunverleening intrekken,
dati wil de heer Aarts, dat de regeerii’ig de 120 fabrie-ken plus de centrale fabrielc overneemt tegen de aan-
schaffingswaarde, verminderd met de plaats gehad
hebbende afschrijvingen. Hij laat in het midden wat
de regeering met die 121 ivaardelooze fabrieken zal
moeten doen.
De regeeringssteu
1,
die verleend moet worden, wil
cie heer Aarts Putten, uit den benzine-accijns. ‘Bij de
verwerking van 13.300 FI.A. aardappelen op spiritus,
zou, als hoven. ‘berekend, die steun
f
10.325.000 be-
dragen. De benzine-belasting, die de regeering op het
oogenhlik toucheort, bedraagt na de juist plaats ge-
had hebbende ‘vermeerdering met 30 opcenten, 384.998
ton, of rond 5.420.000 H.L. ‘benzine
f
6,70 = rond f
36.300.000. Dat de Minister van Financiën bereid
zou zijn, hiervan
f
10.325.000 af te geven, betwijfelen
wij’ zeer.
Bij de 27 pCt. vermenging, waarover Dr. Molhuysen
spreekt, zou de Minister van de
.f
36.300.000 belasting,
die hij toucheert, zelfs
f
30.915.000 moeten afstaan.
:I:ndien de heer Aarts ‘bedoelt, dat de ‘benzinehelas-
ting ten ‘bate van de aardappelen-‘verbouwers met liet
bedrag van de snl)Sidie verhoogd zou moeten worden, dan zou die belasting, die voor elken liter ‘benzine van
3,8 cent thans reeds 6,7 cent ‘bëdraagt, of ca. 175 pOt.,
nog eens hij 0 pOt. vermenging met
f
10.325.000 ver-
hoogd moeten worden. De belasting van het benzine-
spiritusmengsel zou dan gaan bedragen
f
46.625.000,
of 8,6 cent per liter, dat is rond 2M pOt. ‘van de
waarde van de ‘benzine.
Bij de 21 pOt. vermenging, die Dr. Molhuysen wil,
zou. de belasting ‘van het benzine-spiritusmengsel,
waarin 27 pOt. .spiritus, met
f
30.975.000 veihoogd
moeten worden, en dus totaal gaan bedragen
f
67.275.000 of 13,65 pOt. per L., is dus rond 359 pOt.
van de waarde van de benzine.
Deze ‘geweldige druk van 226 pOt. resp. 359 pOt.
belasting zou dan op het binnenlandsch motorverkeer
worden gelegd, wat tengevolge zou hebben, ‘dat enor-
me schade zou worden toegebracht aan de bestaande
petroleum-maatschappijen. Immers er zou dan in nog
sterkere mate dan thans reeds het geval is, naar een artikel ter vervanging van benziné gezocht worden.
in ,,Do Telegraaf” vitn 2 Maart 1933 wijst Prof. Ir.
G. A ‘Brender è. Brandis reeds ‘op dit gevaar. Hij zet
daar uiteen, dat door de hooge benzine-belasting nieu-
we mogelijkheden ‘voor het gebruik van andere ‘brand-
stof dan benzine zijn ontstaan, en dat b.v. het ge-
bruik van lichtgas en ruwe olie voor ‘liet drijven van
automobielen reeds met veel succes wordt ‘toege-
past. Hij zegt verder:
,,dit leert of behoort althans aan regeei’ende en wetgevencle
lichamen te leeren, (lat mneu’maar ir’iet oigestraft belas-
ting
011)
een braaid:stof kan leggen, die iii meerdere landen
100 tot 200 pOt. ‘bedraagt van het bedrag, dat de produ.
cent voor zijn artikel ontvangt. Diesel-motoren en gecom-
pi’imeerd gas zulleii haar (de benzine) eerst langzaam, al-
lengs wellicht steeds mér, gaan vervangen. Welke schade hierdoor aan de Petroleum.maatschappijen met haai’ mil-
1 iarclenkapitaal cii hare honderdduizenden arbeiders en
employé’s over de geheele wereld, kan worden berokkend,
is niet te berekenen, doch zeker zal dit méér zijn (lan cle
opbrengst der belasting was.”
Wanneer men er op wijst, dat in liet ‘buitenland,
Duitsc’hland, Frankrijk, Tsj echo- Slowakije, eveneens
‘regelingen bestaan, waarbij de vermenging van een
bepaald percentage spiritus door de benzine wordt
voorgeschreven, dan antwoord ik hierop, dat wij er
ons over verheugen moeten, dat Nederland tenminste één noodlijdende industrie minder heeft dan het ‘bui-
tenland. In genoemde landen bestaan reeds gedurende
tientallen van jaren honderden, ja duizenden’ ‘kleine
,,landwirtschaftliche” spiritus-branderijtjes, die alleen
hierin hun reden van bestaan vinden, dat in uitge-
strekte dorre streken als Oost-Pruisen, Pommeren,
etc., waar geen ander voldoende voedsel voor het vee
aanwezig i, de spoeling, die hij de spiritus-fabricage
uit aardappelen ontstaat, de ‘hoeren in staat stelt hun
veestapel te onderhouden. In den tijd, toen al die
kleine branderijen, welke aardappelen en ‘hee tworte-
len als grondstof gebruiken, ontstonden, was ook het
gebruik van alcohol “oor consumptie-doeleinden in de verschillende landen ettelijke malen grooter dan
thans, waardoor voor den spiritus in het binnenland
afzet gevonden’kon worden tot een eeni.gszins bonen-
den prijs. Sedert de afzet van den spiritus voor con-
sumptiegeiruik echter in, die landen zeer aanrnerke-
lijIc is teruggeloopen, en dioOr dien. hoogen kostprijs,
welken fabricatie ‘van spiritus uit aardappelen in
kleine fabrielcjes vereischt, afzet voor andere doel-
einden of voor elders niet loonend was, zijn die hon-
derden fahridkjes alle feitelijk noodlijdefld geworden
en kunnen zonder staatssteun niet meer ‘bestaan. On-
cianks de gedwongen product:ie-beperking, die b.v. de
,Duitsc’he staat den aardappelspiritus-branclerijen al-
daar oplegt, zijn de geproduceerde hoeveelheden spi-
ritus, die de staat jaarlijks moet overnemen om de
fa’briekjes op de been te houden, nog zoo groot, dat
de voorraden eik jaar weder groote zorg geven. Waar
wij nu in Nederland het geluic hebben, in tegenstel-
ling niet landen als Duitschland, Frankrijk, Tsjecho-Slowakije, een spiritus’industrie te bezitten, die zich
zonder hulp van Vadertje Staat op de heen weet te
houden, zou ‘het de dwaasheid ten top ‘voeren zijn, om,
zooals de ‘heer Aarts wil, hier 120’ Icleine aardappel-
spiritusfabrieken te gaan oprichten, waarvan hij voor-baat vaststaat, dat zij blijvend noodlijdend en blijvend
op groote staatssu’bsidies aangewezen zullen zijn. Wij
zouden dan willens en wetens n’oodtoestanden gaan
scheppen, die in verschillende andere landen van
Europa bestaan en daar, vooral in dezen crisistijd,
voor de regeeringen de grootste zorg opleveren. Hoe
duur ‘dergelijke kleine spiritusfabrieken werken, ‘blijkt
vel duidelijk uit de mededeelingen van den Voorzit-
ter van de Vereeniging van Spiritusfabrikanten in
Duitschiand op de 80e algemeene vergadering, waar-
in volgens het ,,Zeitschrif t fuer ciie Sp,iritusindus-
trie” van 16 Januari 1,933 deze Voorzitter het vol-
gende heeft gezegd:
15
Maart 1933 .
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
217
,,lni grosseil oud ganzen bedeutet es jedenfails cme
erkeunung der Sachiage,
wenn. man søvter den he1tiigcn
Zeitverhdftnisscn glwebt, rem Bait einer Brenau3rei rwten
za können.
(Ausrufe
:
Sehr riehti.). Die detitsehe
‘Spin-
tuswirtsehaft und wir alle leiden unter dec jetaigen wint-
scha.ftlichen VerhiLitnissen entsetzlich schwer.” (dus on-
(auks de- groote subsidies).
Der Herr Monopolamtprhsideiit hat in ener Bespro-
chung kiirzlich erkliLr-t, dass, wenu nicht Mittel unci Wege gefunden werden, die es cnnöglichen, den Treibstoff-Spiri-
t,is zo veribilhgeit, schdiessl-ieh our noch ei,, Durchschnitts-
preis von
42 höchsteus
44
:R.M.
in Frage kommen köune.
i)as ist aber ciii Preis. mcme Dame,, unci Herren, der das
deutsche ]3reii icreigewerbe
totschliigt.
(Ausrufe ,.Sehr
nichtig”).”
Een prijs van ktk. 44,— komt uit
01)
ca.
f
26,40.
D:it is een prijs, clie volgens het bovenstaande het be-
staan van aarciappelspiri tusfabrieken in iDuitschiand
onmogelijk macht.
Wanneer men nu bedenkt, dat de thans reeds be-
staan cle Nederlan cl sche sp iritus-inclustrie, zonder
regeeringssubsiclie te vragen, genoegen neemt met een
opbrengstpnijs voor haar pröcluct, die slechts onge-
veer de helft bedraagt van den prija, waarbij de Duit-
sche aaiclappelspiritus-fa-hridken
reiet
kunnen be-
staan, dan is het toch wel overduidelijk, hoe onge-
zond en oneconomisch het zou zijn, de overproductie
van aardappelen Ju. Nederland te willen wegwerken
door verwerking op spiritus.
Nood kan niet -gelceerd worden door nieuwen nood
te scheppen.
DE BESCHERMING VAN DEN DUITCHEN LANDBOUW.
De verontwaardiging in ons land over de jongste
tarefverhoogingen van Duitschianci is volkomen
begrijpelijk. Nederland •behoort tot die landen, wier
export daacloor het zwaarst wordt bedreigd, mis-
schie,:, wel zullen wij de nadeelen liet ergst ‘aii allçn
ondervinden. Toch gelooven wij, dat protesten en
onderhandelingen, die uitgaan van den grondslag
onzer eigen belangen, geen kans op succes hebben.
Duitschianci zal de nacleelen voor Nederland niet
dritkerioen: het beschouwt deze als onvermijdelijke,
en misschien betreurenswaardige gevolgen van de
noodzakelijkheid om den eigen landbouw te helpen.
De niogelijkheicl van verweer voor Nederland en
andere getroffen landen ligt in het betoog, dat de
tarief v erhoogingen u itslu itenci allerwegen na-deelen
zullen veroorzaken, zonder ook maar iemand voordeel
te brengen, ook niet voor den Duitschen landbouw,
in wiens belang zij zijn ingevoerd.
Tjj
zullen dit in het volgende, aan de hand van
eenige cijfers, trachten aan te too.nen. Er zijn in
Duitschla’ncl zoowel invloedrijke personen als groe-
pen, die ditzelfde standpunt innemen. Hun mede-
werking dient te worden verkregen, teneinde daar-
door met beter gefundeerde en meer concrete tegen-
voorstellen bij de Duitsche regeering te kunnen
komen.
De bedoeling der verhoogde invoerrechten is in de
eerste plaats ,,Preisschutz” der Duitsche landbouw-
producten op de hinnenlandsche markt. Deze prijs-
verhooging zal echter alleen daar optreden, waar de
invoer uit het buitenland thans-nog een rol van be-
teekenis speelt, en de Duitsche landbouw in staat is
producten van ongeveer gelijkwaardige qualiteit te
leveren. Zoodra dit niet meer -het geval is, zoodra de
onderlinge concurrentie der Duitsche producenten
doorslaggevend wordt voor de prijsbepaling, -helpen invoerrechten niets meer.
Dit stadium is reeds bij de tarwe- en roggecultuur
.bereikt. Het invoersaldo van tarwe in Duitschiand
was verleden jaar tot 75 millioen Mark gedaald, ter-
wijl het in 1929 nog ruim 400 millioen Mark bedroeg.
De hoeveelheid van het invoersurplus was in 1932
ongeveer 560.000 ton, minder dan 10 pOt. van het
-tarweverbruik voor brood alleen. Deze -geringe hoe-
veelheid harde tarwe zal men moeten blijven invoe-
ren voor doeleinden, waarvoor geen zachte tarwe
bruikbaar is, want Duitschiand kan nu eenmaal, even-
min als wij, harde tarwe produceeren. Overigens be-
staat in Duitschland een menggehod voor broodmeel,
dat het gebruik van bijna 100 pOt. binnenlandsche
tarwe voorschrijft, zoodat de inheemsclie tarwe geen –
concurrentie van de -buitenlandsche ondervindt. Wat
rogge betreft hangt het de laatste jaren van de over-
vloedigheid van den oogst af, of er een klein invoer-
clan wel uitvoersaldo optreedt.
Ondanks de uitschakeling der buitenlandsche con-
currentie heeft de toenemende productie van deze
granen in Duitschland, -gepahr-d aan een verminderde consumptie door de crisisverhoudingen, tot een voort-
durende prijsdaling dezer producten geleid, die zelfs grooter is geweest dan de daling op -de wereldmark-
ten. Dit blijkt uit de volgende cijfers:
Gem.
Geiit.
Dec.
131.
1932
1932
.Tarweprijs Berlijn, ]1.M. per 100 KG.
24,88
22,95
18,67
A’da-n:i,
,.,,,
,,
,,
9,25
8,70
7,90
Roggepnijs i3erlijn,
,,, ,.,,
18,28
17,85
15,36
A’cla-m.,.
,, ,,,,
7,60
7,70
6,35
liet verschil tusschen de Duitsche en de wereld-
inarktprijzen, dat voor tarwe in 1931 nog bijna 15 Mk. –
per 100 KG-. bedroeg, was eind 1932 tot beneden de
11 Mk. gedaald, terwijl het pnijsverschil bij rogge in
denzelfden tijd van 10,60 Mk. tot 9 Mk. was ver-
minderd.
Iets soortgelijks :is bij boter het geval, waar het
contingent slechts een totale invoer van 55.000 ton
toestaat. Voor hetgeen -boven deze hoeveelheid wordt
gebruikt
ls
de verbruiker dus geheel op de binnen-landsche productie aangewezen, hetgeen niet weg-
neemt, dat de boterprijs in 1)uitschland even hard
daalt als in andere landen. Misschien is dit voorbeeld
niet zoo sprche-nd als dat der graanprijzen, waarbij
de huitenlandsche concurrentie thans reeds geheel is
uitgeschakeld. Deze dalende graanprijzen toonen het
voorland, waarheen de geheele Duitsche landbouw en
veeteelt -gaat, indien na prohibitieve invoerrechten
de inheemschei productie de markt gaat overvoeren.
Dat het daartoe in korten tijd zal komen is boven
elken twijfel verheven. De landbouwers zullen zich
op de tuinbouwteelt werpen, zij zullen kippen gaan
f-okken, en trachten al -datgene te gaan pro’duceeren,
dat thans nog, goedkoop en van goede qualiteit, uit
het -buitenland wordt ingevoerd. Men houde echter
in het oog, dat de invoer in. Duitscliland, ook van
deze voedingsartikelen, slechts een fractie uitmaakt
van het totale verbruik. Het, botercontingent be-
draagt 20 pOt. ‘van het totale verbruik in Duitsch-
land, de invoer van eieren misschien 25 pOt. van het
binnenlandsche verbruik, die. van vleesch minder dan
10 pOt. -zelfs. In betrekkelbk -korten tijd zullen de
Duitsche ])rodu-cefltefl in staat zijn deze marge in te
halen.
Wij weten uit de ervaring van ons eigen land,
hoe bu:itengewoon snel cle kippenfokkerij kan toene-
men. Wat tuinbouwproducten, betreft moet men in
ht oog houden, dat omzetting van een paar procent
der met -graan bebouwde gronden in tuinbouwgronden
reeds meer dan voldoende is om evenveel op -te levereii
als de geheele invoer bedraagt. Voortgang van de con-
surnpt.ievermindering tengevolge van -gestegen prijzen
en vergrootte werkloosheid zal ertoe bijdragen, om in
zeer -korten tijd een productie-overschot der bescherm-
de landbouwartikelen op de binnenlandsche markt in
Duitschland tew’eeg te brengen, met alle gevolgen
daarvan. – –
1.
Voor -den Duitschen lan-dbouwer zijn deze gevolgen
zeer ernstig. Hij lijdt thans reeds ernstige verliezen
bij prijzen, die belangrijk boven het prijsniveau in ons
land liggen, ja, in vele -gevallen- h-ooger zijn dan de
richtprijzen, die door verschillende steunwetten bij ons -zijn vastgesteld, en die voldoende worden be-
schouwd om alle productiekosten, inclusief pacht- en
hypotheeklasten, te -dekken. Men vergelijke daartoe
slechts de volgende prijzen.
218
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
–
15 Maart 1933
Neclerlaiicl
i)uitschlancl
Gen’.
’32
Gem.’32.Dec.
32
Tarwc, in gid. per 100 KG…..
10,50
13,60
11,15
Tarwe, richtprijs voor
1.933
12,-
logge, in gicl. per 100 NO
4,62
10,60
9,20 Boter,
iucl.
steun
van
1,5
cent
per liter melk, of ca.
40
cent
per KG.
gici.
1.00 .K13………
120,-
.32,-
icleni
begin Jan.
’33
………..
104,-
128,-
Levende varkens,
i
ri gici. per 50
.KG. voor Nederl. r’ichtprijs
.
15,-
22.50
21,50
Wanneer onze boeren dergelijke prijzen ontvi ngei.i
als de Duitsclse ‘boeren gemiddeld in 1932, zouden zij
misschi en niet ophou den te mopperen, maar wij zou-
den toch geen behoefte aan landbouwsteunwetteic
hebben. De Duitsche veeteelt ondervincl t natuur-
lijk de nadeelen van cle beschermde prijzen (Ier granen,
waardoor veevoeder duurder is geworden, maar daar
staan tegenover lagere bonen clan in Nederland vor-
den betaald, en bovendien belangrijke verlaging der
hypotheekshukIen, clie in de pra.ctijk vrijwel
01)
een
algemeen moratori um neerkomt.
De jongste bepalingen van de noodverordening in-
zake cie lancIbouwsc’hulden stellen vast, dat men geen
executie meer kail aanvragen wegens hypotheek-
schuld, wanneer één vierde van do reeds verlaagde
rente tijdig is voldaan. De boer behoeft dus niet eens
om uitstel van betaling te verzoeken, indien hij aan
deze minimale renteverplicht.i..ng voldoet. Van aflos-
sing der hypotheken is natuurlijk geen sprake. En
indien de hypotheeknemer ook “oor dit vierde deel der
rente in gebreke blijft, kan de rechter nog executi d
weigeren, indien cle hypotheek.nomer een ,,Notstaud”
aan toont.
Men dient zich in Nederland goed rekenschap te
geven van dergelijke bepalingen, wanneer men tegen
de verhooging der invoerrechten opkomt. Waar cle
Dtuitsche regeering er niet i’oor terugschrikt om in
het belang van den landbouw, of wat zij daarvoor
houdt, dergelijke vitale belangen van groote groepen
Duitsehers aan te tasten, daar zal zij stellig niet aar-
zelen de belangen van ‘bui.tenlandsclie land.bou vers op
te offeren aan hetgeen haar als doel voor oogen
zweef t.
De bovenstaande gegevens voeren ons clan, ook tot
cle conclusie, dat de Duitsche landbouw in zijn ge-
heel – indivilu.eele u:itzonderi.ngeu natuu.rlijlc buiten
beschouwing gelaten – minder rendabel produceert, i’eei hoogere kostprijzen. heeft dan de landbouw en veeteelt in ons land.
i)
Dat is cie keerzijde dor pro-
tcct.ie. De bittere noodzaak om zich tegen goede en
goedkoope buitenlandsehe concurrentie te weer te
stellen, heeft in de broeikasatmosfeer van het :Dt’it-
sche tarief van invoerrechten ontbroken, met liet
resultaat, dat de Du:itsche landhou wer op een vrije
markt, in eoncurrentte met cle omringende landen,
Nederland, Denemarken, zoowcl als België, vermoecle-
lijk verre het onderspit zou. delven. Slechts wanneer
het tot uitvoer der hetroklce.n producten gaat komen,
worden die nadeelen der protectie gedeeltelijk opgehe-i’en, zooals bij cle Du,,itsche industrie het geval is. Dan
wordt men weer gedwongen op cle buitenlandsche
markten liet product zoo goedkoop mogelijk aan te
bieden. Waar het “oor Duitschiand echter om voor-
ziening der binnenlandsche markt met eigen land-
bou.wproducten gaat, zal qualiteit, zoowel als kost-
1)’,
Ter illustratie van liet verschil in boclemopbrengst on
nielkproduetie in ])uitschland en Nederland, geven wij Ii ier
nog eenige opbreiigstcijfers, die ontleend zijn aan het Sta-
tistisches Jahrbuh fOr das Deutsche Reich, en aan de
illecledeelingen van cle Nederlaiidsche Dir. van Landbouw.
])e boclemopbreugst is geniicldelcl genomen voor de jaren
1930
en
1931,
om verschillen door goede en slechte oogsten
zoo goed nioge’lijk uit te schakelen. Alleen de opbrengst van
erwten en boonen is uitsluitend op
1931
gebaseerd, daar
gegevens omtrent
1930
ontbraken.
Opbrengst
Tarwe Rogge Gerst Haver Suikerb. Erwten Melk (p. koe)
in Tonnen
in Liter
Duitschland
2,04
1,58
1.87
1,75 29,93
1,56
23,74
Nederland …..
2,62
1,99
2,66
1,96 . 32,49
2,19
ca.
35,00 Nederi. in proc.
.
van Duitschland
128
O/
126 o/o 142
0
10 11201
108
0j
140 01
0
147,5
0
10
i)rijs der producten, bij deze bescherming voorain’og
oul)cvredligendl blij i’en.
Ei zal thans nog krachtiger op dozen weg van
ruïneering
‘E1i
den i)uitschen landbouw ivorden
voortgegaan. liet resultaat staat te’voreii vast. .LIoe
meer de grenzen worden afgesloten, hoe meer men zal
trach ten de ‘binnenlandsche 1)nijzen van landbouw-
producten kunstmatig
OP
te drijven, des te spoecliger
komt men aan het grenspunt van oververzacliging
der binnenlandsche niarkt en cle daaruit voo:rtvloei-
en’de prijsdaling, w’aartegen da.n geen invoerrechten
meer helper.i.
Di t surplus
01)
cle binnenla.ndsche niarlct in Du.itsch-
land is natuurlijk betrekkelijk. Een. land met hoog
ontw ikkeide industrie, niet concentratie ‘ van het over-
groote deel der bevolking in steden, kan nooit ge-
noeg landbou i’producten opleveren voor een behoor-
lijke voeding der staclsbevolking. De ellende van
:I)uitsc’lilancl is echter liet gevolg van de schrikhareade
onclercon.sumptie der groote massa. Indien men de
i.ndustriëele bevolking van Duitscliland iveer aan het
weric kon, brengen, was de nood van den Duitschen
landbouw daarmede ineens verdwenen. Dan zou ook
blijken, dat er weer allerlei. levensmiddlelen, vooral
veredelde producten, nooclig zijn, clie Duitschland
niet .i.n voldoende mate kan leveren, en .importeeren
moet, zonals elk mcl ustriëei hoog ontwikkeld land.
liet :is uitermate teekene.nd voor de huidige ont-
wi kkel ing, wat in het Tochenbe
richt des Insti tut
flir Konju.nkturforschung van 1. Febr. wordt mccle-
gedeeld omtrent melk en zuivelproducten (hlz. 133).
,,Zeer sterk had de afzet van flesscl,e,,melk ouder cle
depressie te lijden. Deze zonk, voigens de gegevens van
1344
snivelbedrijven, van Ja ii…tot Oct.
1932
tot
23
pct. onder
dien van het vorige jaar. Niet zoo sterk is cle verkoop
van versche melk voor cl irecte consumptie verni i odrd.
Maar toch was cle achte ii itga ug
zôd,
groot. cl at .l,ela ugrij k
meer ine]k tot boter moest o’ordei, verwerkt daar cle totale
uielkproductie even groot was als verleden jaar. Terwijl
dus cle verkoop van consuniptiemelk daalde, ‘steeg de boter-
prod ii eti e.”
Neemt men daarnaast, als voorbeeld slechts, dat
door tientallen soortgelijke kon worclei’i aangevuld,
het vleeschverbruik in Duitschland, clan, blijkt dit in
liet derde kwartaal van 1932, volgens cle laatst gepu.-bliceerde gegevens, juist 700.000 toll te hebben bedra-
gen, terwijl ‘liet verbruik in het iaa tst ‘van 1.931 nog
rai in 900.000 ton bedroeg. ieder volgen cl kwartaal
vertoont een regeirnatige vermindering in vergelij-
king met liet voorgaande.
Telst.cncl
voor den iancl’bouwer is in .l)o i tschland
onmogelijk, e:r kan geen ei ncle w’orclen gemaakt aan
den hui cl igen nood toestand – die ongetwijfeld be-
staat – clan
01)
de basis van ophboei der industrie,
en daardoor uitbreiding der consumptie. Zou men van.
bui tenianclsche z:ijde dan ook
(1011
stroom, die thans
– in blinde vertwijfeiing den weg naar autarkie
opgaat, tot staan willen brengen, clan is zulks slechts
mogelijk door mede te Nverken. aa ii een verlevencli-
ging der md ustriëele ‘bedrij vigheicl in Dcii tschlaucl, dus door liet koopn van Duitsche i nclustrieproducten.
In dit opzicht moet men – zon mogelijk in samen-
werki lig met andere lanclen, b.v. met de Oslo-staten,
clie grootendeels in een soortgelijke positie als Necler-
land ‘verkeeren ten aanze.n van den. cl itvoer naar
.Duitschland – trachten concrete voorstellen te doen.
:lenzijdige verdediging van eigen belangen verscherpt
slechts cle tegenstelling D ui tschlancl-B u itenlan.cl, cii
maakt tevoren iedere onderhandeling nutteloos, is
men niet in staat ‘de Duitsche industrie in dit dp-
zicht iets positiefs aan te bieden, ‘dat als ecu ruil-
object kan worden beschouwd, dan zullen vergelcliiags-
maatregelen hun o itwerking lii ssen. Daarop zijn de
Du.i tsehers voorbereid, en in ieder geval zal de hui-
dige regeering, die steun aan den landbouw voorop
heeft gesteld, zich daarvan niet laten afhouclen, wal:,-
neer cle industrie de nadeelige gevolgen daarvan, door
vermindering der buiten landsehe bestellingen, o ii der-
vindt.
A. BAARS.
15
Maart 1933
‘ECONOMiSCH-STATISTÏSCHE
BERICHTEN
219
DE DUITSCHE REGELINGEN VAN HET GELDVERKEER.
Terwijl in vroeger tijden cle hemoeieni.s van de oer-
held zich ertoe beperkte in• handeisverciragen de
grondslagen voor het handeisverkeer te leggen, zoo
heeft de crisis ertoe geleid, dat de overheid zich in
vrqwel alle landen met de regeling en organisatie
‘van het handeisverkeer en in het bijzonder ook van
het geldverkeer heeft moeten inlaten.
i.)eze verregaande bemoeieo.is van de overheid, die
in. het intertiationale ‘handclsverkeer o.a. tot uitdritk-
king komt in de regeling vin het geldverkeer, heeft
er mccle toe geleid, dat over deze vorm van staats-
bemoeien is overeenkomsten to sschen do verschillende
landen getroffen worden
Bij de afsluiting van, vele d.er bestaande handels-
verdragen werd aan een dergelijke ontwikkeling nog niet gedacht. De formuleering der in deze verdragen opgenomen clausule der meestbegunstiging houdt er
geen rekening mee. Zoo kan in vele gevallen de vraag
ontstaan, of de in de verdragen opgenomen clausule
der meestbegunstiging zich ook op deze nieuwe rege-
lingea u,itstrekt. Zoolang de betrokken, landen wen-
sehen vast te houden aan de meestbegunstiging –
gelijk Du.itschland bijvoorbeeld doet – dan is er geen
andere oplossing, dan de in de verdragen in beginsel
voor het goederenverkeer neergelegde meestbegun sti.-
ging ook consequent
OP
dit nieuwe gebied toe te pas-
sen. De gelijke behandeling van alle landen zij ook
hier het richtsnoer. liet zoucle in strijd zijn met cle
n ter.oationale lo3aliteit, indien men wilde .trachten, zich op dit gebied (loor een formalistischi’e interpre-
tatie zich aan cle toepassing van dit beginsel te ont-
trekken.
DuitseMand was door ‘de ontwikkeling van zijn
betalingsbalans gedwongen, het geldverkeer met het buitenland aan bepaalde regelingen te onderwerpen.
Er werd daarbij steeds op ‘den voorgrond gesteld, dat
de Do i tsche regeering deze maatregelen uitsluitend
met het oog op de bescherming van de Mark getrof-
fen
‘had
en ‘daarbij geeneriei handeispolitieke doel-
einden nastreefde.
Al spoedig bleek het in de practijk gewenscht, ook voor dit onderwerp met vreemde regeeringen afspra-
ken .te treffen. De eerste regeling dezer aard, die
tot stand kwam, was ‘het zoogeriaamcle Olearing-ver-
drag tusschen Duitschiand en Hongarije van 13 April
1932. Deze overeenkomst kWSLU tot stand in den
vorm van, een verdrag tussehen ‘beide staten, hetwelk
op de voor handeisverdragen gebruikelijke w’ijze in
het Duitsche Staatsblad gepubliceerd werd.
Practisch konit deze regeling hierop neer, dt de
.iiongaarsche Nationale. Bank de Dui tsche inkoopen in
Hongarije financiert en over de tegeuwaarde hier-
van slechts op bepaal’de wijze, in ‘het bijzonder ter be-
taling van vroegere inkoopen van H,ongaarsche aan-
koopen in. 1) u i tschlan d mag beschikken.
Daar in het traotaat een vaste koers voor de ver-
rekening tusschen Mark en Pengoe was vastgelegd
en de koers van de Pengoe inmiddels gedaald is,
heeft dit verdrag in cle practijk weinig opgeleverd en
zal naar alle waarschijnlijkheid dezer dagen worden
opgeheven.
De volgende overeenkomsten op dit gebied werden
niet meet gepubliceerd. Zij droegen een onderhandsch
karakter en kwamen clikwerf ook tot stand in den
vorm van afspraken tussehen cle .Duitsehe Rijksbank
en de cireulatiebanken der vreemde landen. Hierdoor
werd inbreuk gemaakt o,p het beginsel der openbaar-
heid der regelingen van het internationale handeis-i
verkeer. De openbaarheid is van groote heteekenis om
de overige landen de gelegenheid te bieden voor
hunne belangen op te komen en teyens voor die lan-
den, die aanspraak op de algemeene en onbeperkte
meestbegunstiging hebben, teneinde zich ervan te
kunnen overtuigen, dat ‘hen ook indèrclaad alle voor-
deden ert gunsten, waarop zij rechtens aanspraak heb-
ben, worden verleend.
Deze onderhan’dsche regelingen scheppen in de
tegeiiwoordige moeilijke tijden een sfeer van van-
trouwen.
Een belangrijke regeling van het geldverkeer was
het Dui.tschdtali.aan.sche Verdrag van Juni 1932. Dit
verdrag stelde practisch de Du.i tsche regeling vat)
het geldverkeer voor italië buiten werking. in zoo-
verre de toegewezen vreemde geldsoorten niet vol-
doende waren, om deo Ïtaliaanschen invoer te beta-
len, ‘konden de resteerende bedragen op ecu geblok-
keerde rekening gestort worden, die tot betaling van
dlefl Du.itschen invoer in italië gebruikt kan worden.
Deze regeling trok oolc eldiers sterk de aandacht.
Men herinnerde zich het beginsel der meestbegunsti-
ging e:n drong op gelijke behandeling aan. Resultaat
was, ‘dat deze overeenkomst met ingang van 30 Sep-
tember 1932 wederom werd opgezegcL Er zijn zelfs
booze tongen, die beweren, dat deze gunstige regeling
slechts was ingevoerd om Ital:ië voor Lausanne gun-
st.ig te stemmen en daarom na Lausanne wederom
opgeheven kon worden.
Er volgde nu verder een reeks van overeenkomsten.
Enkele hadden het uitgesproken doel om vastgevro-
ren Du.itsche tegoedlen in het buitenland te mobilisee-
ren. Ï)e Duitseh-Hongaarsche overeenicomst ‘diende
daarbij als voorbeeld. Er kwamen ook een aantal par-
tien li ere clear.ing-overeenkomsten tot stand, waarbij
volle betaling van goederen tot een gelijke waarde
door de bevoegde autoriteiten der beide landen werd
toegelaten. Deze elearing-overeenkomsten kwamen als
regel tot stand met landen, die zelf ook een regeling van het geldverkeer met het buitenland ha’ddeu. Zij
oiitlee.nden hunne beteekenis aan liet feit, , dat de
overheid in de betrokken landen de officiëele orga-
nen, ‘belast met cle regeling van het geldverkeer, op-
clracht gaven overeenkomstig den.i.nhoud van deze dear ing-overeenkomsten te ‘handelen hij de verlee’-
ni.ng van hunne noodzakelijke medewerking bij de
doorvoering dezer overeenkomsten. Zij kwamen in de
practijk aan beide zijden op een vooriceursbehande-
ling neer. Landen als Nederland, die de Duitsche
tegoeden niet gebonden hadden, stonden dus bij de
andere landen ten achter.
Voorts werden tusschen de Rijksbank en de c.ircu-
in tiebanken van Oost- en Z ui doost-En ropa regelingen
getroffen, die een directe verrekening van het han-
delsverkeer tussehen de beide landen onder uitslui-
ting van elke vreemde geldsoort uitsloten.
liet initiatief tot deze regelingen ging van Duitsch-
land uit. De uitvoerproducten dezer landen, b.v.
G’r.ieksche tabak, moesten door Duitschland meestal
betaald worden’ in hoogwaardige geldsoorten, b.v.
Ncderla.n:clsche guldens. iier.i n ligt ook de verklaring
voor het feit, dlat de Duitsehe Rijksbank bij een uit-
voeroversehot volgens de Duitsche handeisstatistiek naar Nederland ‘van gemiddeld R.M. 29.100.000 per
maand toch nog een’tekort aan Guldens per maand
heeft van R.M. 20′ tot 30.000.000. Ongetwijfeld leve-
ren de onzichtbare posten van de Nederlandsch-Duit-
sche betalingsbalans zooals ‘vrachten, assurantie, rente,
aflossingen enz. een saldo ten gunste van Nederland
op. Ofschoon geen cijfers hieromtrent bekend zijn,
zoo kan toch met zekerhei.d gezegd worden, dat deze on-
zichtbare posten nooit een bedrag van R.M. 49.100.000
tot 59.100.000 per maand kunnen uitmaken. Zij zijn zeker belangrijic lager. Het verschil kan slechts ver-
klaard worden, doordat voor een aanzienlijk bedrag
per’. maand goederen van anderen dan Nederland-
schen oorsprong in Ndérlandsche “guldens naar
Du,i tschiand verkocht w’orden en de balans der Ne-
clerlandsche Guldeps bij de Rijksbank ‘belasten. Daar-
entecen had Dnitschiancl de gro’otstè ‘moeite om uit
deze Oost- en Zuid-Europeesche landen de betaling
van zijn invoer te, verkrijgen en”zoo’dit al .lukte,.dan
ontving hij deze in den vorm van de minder waarna-
volle geidsoorten dezer landen. De 1)uitsehe Rijks’
bank kreeg op deze wijze een overschot aan Oost- en
Zuid-Europeesche geldsoorten, ‘die zoodia zij ‘een-
mael betaald waren, bovendien door de Duitsche
220
ECONOMISCH-STA’hSTISCHE BERICHTEN
15 Maart 1933
exporteurs met graagte aan cle Rijksbank werden
afgeleverd. Daartegenover stond een tekort aan geld-
soorten als Guldens enz., clie lang Diet in hetzelfde
tempo naar de Rijksbank terugvloeiden. Hierdoor
wordt het streven van de Rijkbank verklaarbaar, om
het betalingsverkeer met deze landen direct zonder
verrekening in vreemde geidsoorten af te wikkelen.
Duitschland kan dan van zijn Drachmen gebruik
maken om zijne inkoopen in Griekenland te finan-
cieren. Door deze wijze van behandeling ontstaat.
bovendien in het betalingsverkeer tusschen Duitsch-
land en deze landen een meer direct verband, die het
aan Duitschiand gemakkelijker maakt op deze landen
een directen druk uit te oefenen om hen tot vlotter
betalen te bewegen.
Hoe staat Nederland nu. hier tegenover? Het is ongetwijfeld voor de exporteurs van de pro
ducten van Nederlandschen oorsprong van belang,
dat de gulden.balans van de Rijkshank ontlast wordt
va ii alle guldeushedragen, die geen betrekking heb-
ben op uitvoer van Nederlandsche produeten.
In zooverre de transacties in de vreemde produc-
ten, die naar Duitschland in Guldens verkocht wor-
den, door bemiddeling van Nederlandsche hui2eu tot
stand komen, zullen deze firma’s thans op de moei-
lijkheid stuiten, dat aan hun afnemers in Duitsch-land b.v. voor ‘hun Grieksche tabak geen guldens
meer, maar uitsluitend Drachmen voor de betaling
toegewezen worden. In vele gevallen zal hun bedrijf
hierdoor met nieuwe koersrisico’s belast worden, die
hen ertoe zal brengen hunne bemiddeling op te geven.
II)e mogelijkheden voor den Nederlandschen handel
en i.n verband daarmede ook van de Nedërlaudsche
scheepvaart en van het Nederlandsche bankwezen
worden er wezenlijk door verminderd.
– Van een algemeen standpunt beteekent deze rege-
ling ook weer een belangrijke stap achteruit op den
weg naar herstel eener ‘vrije wereldhuishouding.
Er kwamen voorts een aantal regelingen tot stand,
waarbij bepaald werd, dat Duitsche importeurs, die
in het ‘bezit zijn van een algemeene deviezenvergun-
n.ing en die niet voldoende middelen toegewezen Icre-gen, om de goecleien, die zij binnen ‘het kader van hun
tot nu toe bestaande handelsbedrijf uit den vreemde
betrokken, volledig moesten ‘betalen en de ontbreken-
de bedragen mochten storten op een bijzondere reke-
ning van de circulatiebank van hun land, die daar-
over mag beschikken tot betaling van, goederen, die
het betrokken land uit Duitschland betrekt, alsmede
voor het doen van andere betalingen naar Duitsch-
land. De waarde van deze regeling hangt daarvan af,
welk gebruik de vreemde circulatiebanken •kunnen
maken van de gelden, die op hun rekening gestort
worden.
De eerste regeling van dezen aard kwam tot stand
in Juni 1932 met Denemarken en ‘beoogde volgens
het reeds aangehaalde verslag van de Duitsche regee-
ring de bevordering van een zoogenaamde ,,zusaetz-
lic’hen” goederenruil tussc’hen beide landen.
Op 19 Juli 1032 kwam een soortgelijke regeling
met Zwitserland -tot stand. Het rapport der Duitsche
regeering zegt hiervan: ,,dat het verdrag o.a. voor
de vergroote aankoop van Zwitsersche goederen voor
Du.i.tsche rekening een bijzondere rekening bij de
Rijksbank ten ‘behoeve van de Zwitsersche Nationale
Bank inrichtte”, waarbij de samenhang met de han-
delspolitiek in ‘het algemeen nog eens onderstreept
werd door de mededeeling, dat Duitschland hier-
tegenover voordeelen op het gebied van de Zwitser-
sche invoercontingenrten verkreeg.
Op 17 April 1932 volgde een nieuwe regeling met
Italië op denzelfden grondslag, terwijl inmiddels ook
eene regeling met Zweden tot stand kwam.
Begin October werd aan Nederland eenzelfde aan-
bod gedaan, waarvan ‘het meergenoemde verslag van
de Duitsc’he regeering vaststelde, dat Nederland er
in November 1932 nog niet op teruggekomen was.
Deze regeling kwam eindelijk 31 Dec’ember 1932 tot
stand. Zij werd ‘in de Economisch-Statistische Berich-
ten van 11 Januai-i 1933 (Nr. 880) uitvoerig bespro-ken. Regelingen van ‘dezelf cle strekking met Frank-
rijk, België en Luxemburg waren inmiddels eveneens
afgesloten, terwijl in 1933 Noorwegen nog aan de lijst
werd toegevoegd. Deze regelingen zijn alle aangegaan
onder voorwaarde, dat zij niet tot’ een aanmerkelijke wijziging van de bestaande verhouding tusschen den
invoer en den uitvôer tussehen Duitschland en het
contranteeren’de land mag leiden.
Onderstaande tabel geeft een overzicht van de be-
dragen, die vreemde landen tegenover elke 100 ‘Rijks-
mark, voor welke Duitschland in deze landen gekocht
heeft, hunnerzijds in Duitschland voor aankoopen
‘hebben ‘besteed.
Eerst volge hier het overzicht volgens de Duitsche
statistiek:
.[nkoopen tien vreemde landen per
100
Rijksmark, welke 1)ui’tscliland iii elk dezer
landeit
besteed heeft.
1913.1927 1928 1929 1930 1931 1.932
Denemarken ……..
148 111 11.9 130 16.1
202
135
Zwjtsrland ……..
251 147 174 197 246 329 447
Zweden …………
95 153 170′ 136 162 269 240
Italië ………….
120 87 117
136
133 127 123
België en Luxemburg
160 81 103 136 185
209
205
Nederland
.,,,
194 160 165 193 215 249 232
Noorwegen ………
197 144 140 158 195
265
194
Do cursief gedrukte cijfers geven liet hoogtepunt van de
vrtinicle inkooipeti in ])uitschland anti.
Indien men deze cijfers in het algemeen beschouwt,
dan kan worden vastgesteld; dat de inkoopen van alle
landen per 100 Rijkamark, welke Duitschland in deze
landen besteed heeft, sedert 1927 sterk zijn toegeno-men, om in het algemeen in 1031 ‘het hoogtepun.t te
bereiken. Zwitserland bereikte het in 1932 en I-tlië
in 1029. Vanaf het hoogtepunt trad wederom een
vermindering van d.e vreemde inkoopen in Duitsch-
land in.
Indien men dezelfde berekeningen thans uitvoert
aan de hand ‘van de statistieken, van de vreemde lan-
den, komt men weliswaar tot andere cijfers, die ech-
ter in het algemeen dezelfde tendenz uitwijzen, doch anderzijds ook opvallende verschillen vertoonen.
inkoopeu der vreemde landen per 100 ]lijksmark, welke
Duitschland in elk dezer landen besteed heeft.
1913 1927 1928 1929 1930 1931 19321)
i)eneniarken ……
207 163 169 176 230 282 233
Zwitserland ,..,,,
206 139 165 204 260 341 445
Zweden ………..
162 179 267 199 237
414
195
Italië …………
178
2
) 89 118 150 140 140
160
België en Luxemb.
81 80 95 130
174
17G 162′
Nederland ……..
77 140 156 185 210 242 219
Noorwegen …….
‘262 233 239 272 286
-‘ –
])eze cijfer’s betreffen uitsluitend ht eerste halve jaar
1932.
Gemiddeld voor cle jaren
1910-1914.
Indien men thans de cijfers van, 1013 met die van
1932 vergelijkt, komt men tot het volgende resultaat.
(Zie tabel op pag. 221, bovenaan).
De verschillen, -tusschen. de vreemde en de Duitsche
statistieken zijn zeer belangrijk. Ten deele vloeien
zij voort uit een verschil in waardeering bij den uit-
voer uit het eeue land en den invoer ‘in het andere
land, ten deele uit een verschil in de wijze van samen-
stelling der statistieken. Een volledige -verklaring
dezer verschillen zoude voor elk land een diepgaande
studie vereischen van de methodes der statistische
samenvatting van de handelsbeweging.
In ‘dit opstel kan worden volstaan met de aandac’ht
op deze verschillen te vestigen, die ‘het nog ‘bezwaar-
ljker maken om de verhouding tusschen den. in- en
uitvoer volgens de handelsstatistiek tot den grond-
slag ‘van de handelspolitiek te maken. Daartoe bevat-
ten de huidige handelsstatistieken, afgezien nog van
de principiëele ‘bezwaren tegen deze methode,’ te veel
onnauwkeurigheden, om ook maar een eenigszins
nauwkeurig beeld van de werkelijke belangen van elk
land bij het wederkeerig handelsverkeer te geven.
15 Maart 1933
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
221
1 nkoopeu der vreemde landeit per 100 Rijksmark, welke 1)uitschla.iid in elk dezer landen besteed heeft.
1913
volgens de
1
1
9
13
volgens de
11932
volgens de 1932
volgens de
1
Toename ( ) of
Duitsche
1
buitenlandsche
1
Duitsche
1
buitenlandsche
1
afname (—) in
0/
statistiek
statistiek
statistiek
statistiek
volgens de Duit.olgens de bui-
sche statistiek I tenl. statistiek
Denemarken
148
207
135
233
–
9
0/0 +
13
0/
Zwitserland
251
206
447
445
+
78
0/0
+
116
0
/0
Zweden 95 162
240
195
+
153
0/
+
20
0
/0
120 178
.
123
160
±
3 oo
–
10
0
/0
Italië
…………..
België en Luxemb
160
81
205
162
+
28
0/0
+
100
0/
0
Nederland
194
77
232
219
+
20
0/0
-f-.
184
0
/0
Noorwegen
197
282
194
—
2
0
/0
Volledigheidshalve zij nog vermeld, dat zich bij
deze regelingen de vraag voordoet, of zij betrekking
hebben op de goederen van Nederlandsch-en oorsprong
dan wel of zij ook betrekking hebben op goederen, die
weliswaar over cle Il)uits’ch-Nederlandsche grens in
Duitschland worden ingevoerd, bv. tabak, clan wel op
goederen, die voor Nederlaiidsche- rekening eventueel
op andere wegen direct van het land van ‘herkomst
naar Duitschiand geleverd worden.
De regelingen voorzien hierin zelf niet.
Men heeft dit zelfs met opzet eruit gelaten, om
tijdens den duur van de overeenkomst te kunnen
overzien hoe de zaak in de practijk werkt. Een wel-
willende en ruime toepassing lag bij het tot stand
komen der regeling in de bedoeling.
Hoe dit ook zij, ligt hierin toch in elk geval een
element van groote onzekerheid.
De bovenstaande cijfers wijzen bovendien uit, dat
h.et liandelsverkeer van Duitschland met alle daar-
voor in aanmerking komende landen in de laatste
jaren steeds aan belangrijke verschuivingen onder-
hevig was en dat dus het vastleggen van een ten zijde
der afsluiting van de regeling voorhanden verhou-
ding van in- tot uitvoer geenszins als een stabiele
basis beschouwd kan worden.
Ten anzien van Nederland is het in het bijzonder
van belang de aandacht erop te vestigen, dat de cijfers van de Nederlaridsche }iandelsstatis’tiek een voor Ne-
derland wezenlijk •gunstiger beeld geven dan die van
de Duitcshe handeisstatistiek.
Men krijgt ut dit geheel complex der Duitsche
maatregelen den indruk, dat Duits’chland op zijn
talrijke relaties een zware druk wil uitoefenen om
te voorkomen, dat de voor Duitsc-hland a.bno-rmaal gunstige cijfers voor 1931 wederom verinindereti en
•zich op het niveau van 1913 aansluiten. –
Hoewel van ondergeschikt belang moet hier toch
nog de aandacht gevraagd worden voor de regelingen
ten aanzien van het ‘bschikken over reisgelden naar
het buitenland. Ook hierbij genoten de landen, die
hunnerzijds de beschikking over Duitsche tegoeden
-belemmerd ‘hebben, wederom de voorkeur. Dit zijn de
regelingen, die volgens het verslag van de Duitsche
regeering ten doel ‘hadden, vastgelegde export-tegoe-dente mobiliseeren. Tot deze groep van overeenkom-
sten behoort o.a. het verdrag met Tsjecho-Slowakije
van 1 Juli 1.932 ter bevordering van het bezoek aan
Tsjechische .badplaatsen.
Op 29 Juni 1932 kwam ‘bovendien, met Zwitserland
een zoogenaamde ,,reisregeling” tot stand, die aan
dit land eveneens
bijzondere
voordeelen toestond.
Op het gebied van de beschikbaarstelling van gel-
den voor -reizen naar de. verschillende landen bestaat
clerhâlve ook een ongelijkheid, waarbij Nederland niet
tot degenen behoort, die gunstig behandeld worden.
1)
Reizigers -naar Nederland mogen slechts R.M. 200
medenemen, terwijl voor vele landen reeds belangrijk
grootere bedragen zijn toegestaan. Hier mag onge-twijfeld de vraag gesteld worden, of de Nederland-
sche regeering op een gunstigere regeling heeft aan-
gedrongen.
Tenslotte zij nog de aandac’ht gevraagd voor de
betaling van den :Duitschen uitvoer met zo’ogenaamde
,,Auslandsbonds”.
De koers van de Duitsche ‘industriëele obligaties in
het -buitenland is lager dan de koers van dezelfde
obligaties aan de Duitsche beurzen. Dit verschil in
niveau wordt gehandhaafd door het feit, dat aan de
Dui.tsc.he beurzen en in het algemeen tot den handel
in Duitschiand alleen die bonds toegelaten worden,
die of als oorspronkelijk Duitscli bezit geregistreerd
zijn of later deze registratie verkregen hebben.
Deze regi.s-trat.ie
, die de handelswaarde van deze
honds met 10′-20 pOt. verhoogt, werd door de 1)uit-
sche regeer.ing verleend om Dui.tsche expor.teurs van
geval tot geval in staat te stellen om van deze marges
gebruik te maken om orders te
verkrijgen,
die hen
anders zouden zijn -ontgaan.
Het valt buiten het kader van dit opstel, om na te
gaan, in hoeverre hierdoor inbreuk gemaakt wordt op
regelingen als. de Stilstand-overeenkomst.
In elk geval ‘biedt het verleenen van registratie
op Duitsche bui.tenlandsche bonds ook een middel om
aan bepaalde landen zekere voordeelen te doen toe-
komen, die hen zouden Icunnen bewegen, om bijvoor-
beeld hunne bezwaren tegen verhooging van bepaalde
invoerrechten op te geven.
Bij de gecompliceerde regelingen, die er op het
-gebied
all
het geldverkeer bestaan, kan ook dit op-
stel er .geen aanspraak ‘op maken volledig te zijn. Het hier gegeven overzicht is echter meer dan vol-
doende om met kracht aan te dringen op-de volledige
openbaarheid van alle regelingen, die op -dit gebied
aan de directe of indirecte medewerking van de over-
heid hun kracht ontleeneu en het ‘handelsverkeer of
de daaruit voortvloeiende verrekeningen ‘beïnvloeden,
alsmede op de toepassing van het beginsel der meest-
hegunstiging op dit -gebied.
A. E. VON SAHER.
1)
Naar Oostenrijk, Rus-land, Zwitserland en Tsjecho-
Slowakije mogen boven en behalve de
R.M. 200′,—
dfe voor
alle landen gelden, per persooil en per itiaand
R.M. 500
uitgevoerd worden. Onder bepaalde voorwaarden n
–
Iogen
-bovendien naar Rusland en Zwitserland -nog eens
R.’M.
500
per persoon en -per maand – dus in totaal
iR.M. 1200
–
uitgevoerd worden. –
–
DE CRISIS EN DE
–
GELDPOLITIEK.
Prof. Mr. A. M. de Jong schrijft ons:
In deibelangwekkende beschouwing, die hij in num-
mer 895 van dit wedkblad
wijdde
aan de door de
commissie-Trip opgestelde en toegelichte agenda voor
de in den loop van dit jaar te houden Monetaire e
Economische Conferentie, houdt Prof. G. M. Verrijn
Stuart zich in het bijzonder beai.g met de vraag, welke
maatregelen op het gebied der geld- en credietpolitiek
zouden kunnen worden genomen ter bestrijding van
de economische cris-is wharonder de wereld nu reeds
verscheidene jaren gebukt gaat. Prof. Verrjn ‘Stuart
meent – als ik zijn betoog goed begrepen heb — dat
deze kwestie voor het oogeublik vrijwel identiek is
met wat hij het„reflatievraagstuk” noemt. Hij i-s van
oordeel dat h-et mogelijk en venschelijk moet worden
geacht, door monetaire maatregelen een
stijging
van
het algemeen prijsniveau teweeg te ‘brengen zon-der
tot inflatie in den strikten zin van het ‘woord over
te gaan. En hij be’seelt daartoe vier middelen aan, te
weten: (1) vorming van een
Monetary Norma2isation
222
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
15 Maart 1933
Funci
in den geest als op de conferentie van Stresa
werd voorgesteld; (2) opridhting van een
interna-
twnai Credit institute,
,,the object of which would
be to set in motion capi tal which is at present iyi-rig
icile” ; (3) verlaging van de verplichte clekkingsper-
centages der centrale banken; en (4) het tot stand
brengen van een internationale conventie waarbij aan
cle centrale banken de plicht zou. worden opgelegd om,
zoodra haar gou’dvoorraad een zckr nader overeen
te komen percentage overschrijdt, het surplus aan
goud boven dit pe:rcentage ter beschikking te stellen
van dè
Bitn/c for Internatio’nai Settlements
in Bazel,
teneinde het aan de internationale credietverleening
te doen ten goede komen. Prof. Verrijn Stuart is van
oordeel dat verwezenlijking van deze vier voorstel-
len., voor cle eerste ‘drie waarvan hij aanknoopngspun-
ten meent te vinden in het rapport van de commissie
tot voorbereiding van de Wereldconfereutie, een zeer
heilzamen invloed op het economisch leven apu heb:
ben. Ik moet bekennen dat ik in deze van een eenigs-
zins ander gevoelen hen. T-let wil mij voorkomen dat
de Wereldconferentie de zaak van het monetair her-
stel weinig verder zou brengen, ‘wanneer zij haar aan-
vatte op de wijze die ‘door den heer Verrijn Stuart
word t aanbevolen. De voorbereidende commissie zelf
ziet trouwens, als ik haar rapport goed lees,- geen
mogelijkheid tot reflatie. Zij heeft op het geheele
vraagstulk een anderen kijk dan de heer Vernijn
Stuart. En ik betwijfel of de beschouwingen die de
Ar¬ations to the Agenda
met betrekking tot de
geld- en credietpolitiek bevatten, in het stuk van
Prof. Verrijn Stuart wel voldoende tot haar recht
komen. De volgende regelen ‘hebben ten doel een en
ander in het kort toe te lichten.
* *
*
Zooals men weet, bestaat er nog altijd veel vei-
schil van meening over de kwestie in hoever de heei’-
schende crisis aan monetaire oorzaken te wijten is.
Ik behoef -hieromtrent niet in bijzonderheden te
treden; maar ik zou er toch wel met een enkel woord
op willen wijzen, dat men met betrekking tot dit punt
twee zaken uiteen dient te -houden: – de vraag of en
in hoeverre de crisis in eerste instantie is
ontstaan
als gevolg van hetgeen in de jaren voordat zij uit-
brak, op het gebied der geldpolitiek ten onrechte is
gedaan of nagelaten; en. de geheel andere kwestie of
zij, gegeven de wijze ‘waarop zij zich ontwikkeld heeft
en den omvang dien zij heeft aangenomen, op dit mo-
men.t door maatregelen op het gebie,d der geidpolitiek
zou kunnen worden
overwonnen.
Zelfs indien de eer-
ste vraag voor honderd procent bevestigend zou moe-
ten. worden beantwoord – wat ik sterk betwijfel —
zon daaruit nog volstrekt niet mogen worden gecon-
cludeerd, dat ook het antwoord
01)
de tweede vraag
bevestigend zou. moeten luiden. Want het staat wel
vast dat de crisis, uit welke- oorzaken zij aanvanke-
lijk ook ontstaan moge zijn, zich in elk geval in hooge
mate heeft verscherpt en toegespitst als gevolg -van
een gansche reeks factoren die met de geldpolitiek
als zoodanig niets hebben uit te staan. Ik denk onder
meer aan de verderfelijke w’erking van het steeds ver-der doorgevoerde protectionisme, aan den invloed’ der
oonlogsschnlden, aan de sedert 1914 sterk verminder-
de elasticiteit in het economisch stelsel, aan de on-
juiste financiëele gestie van sommige overheden, en
aan het algemeene wantrouwen op financ.iëêl gebied
dat sedert den oorlog eigenlijk voortdurend heeft ge-
heerscht en dat roet name sedert het voorjaar van
1931 hij tijden ongekende
a
f
me
ti,
ng
r
en
-heeft aangeno-
men. Deze factoren zijn het, die
–
op dit oogeublik de
grootste beletselen vormen voor het econömisc-h her-
stel. Hun invloed -kan door monetaire maatregelen
niet worden opgeheven of verminderd. Hij -zou door
dergelijke maatregelen ten hoogste ‘tijdelijk aan het
gezicht onttrokken, kunnen worden. En zelfs dit-twij-
felachtige succes zou in de meeste gval1en nog niet
bereik-baar zijn, omdat -de niet-monetaire factoren de
strekking hebben, de weiking va:n maatregelen op het
gebied der ‘geldpolitiek, zoolang zij niet de gedaante –
aannemen van inflatie .in den ru.wsten vorm, te ver-
lammen .• –
Wall.nea men dit in het oog,houdt, moet het, dunkt
mij, duidelijk zijn dat met zoogenaamde reflatie-maat-
regelen. als ‘door Prof. Verrijn Stuart aanbevolen, in
cle
–
gegeven omstandigheden niets of zoogoed als niets
te bereiken valt in de richting van een economisch
herstel.- Wat’baat het of -men de mogelijkheid opent
om extra-crèdiet te ver1eeen, wanneer het bedrijfs-
leven. dermate is geiaral,yseerd en ‘het vertrou.wen dus-
danig is geschokt, dat er voor dat crediet toch geen
reëel emplooy is te vinden? In verreweg de meeste
landen i.s het waarlijk niet aan de
zijde
van het aan-
bod. va
,n crediet, dat de schoen wringt. ,,-Available
credit” – om met de voorbereidende commissie te
spreken – ,,has not disappeared. On – -the contrary,
there is an abundant suppiy, hut…..it is not bein-g
used”.
1)
Het crediet wordt niet gebruikt, omdat het.
vertrouwen om zaken te doen. ontbreekt en omdat het
zaken doen in vele gevallen onmogelijk wordt gemaakt
door handelsbelemmeringen van allerlei aard en door-
dat de productiekosten zich niet of onvoldoende heb-
ben aangepast aan de gedaalde prijzen. – Waartoe, l.ij
een dergelijke constellatie, reflatie-maatregelen lei-
den, wordt duidelijk gedemonstreerd door de in de
Vereenigde Staten opgedane ervaringen. Men heeft
daar te lande thans gedurende ongeveer eei jaar een
tamelijk systematische reflatiepoli.tiek gevolgd; en
het resultaat is geweest, dat een aantal in haar tegen-
woordigen staat niet levensvatbare otidernemingen
kunstmatig in stand zijn gehouden, dat noodzakelijke
reorganisaties achterwege gebleven zijti, dat het na-.tuurl.ijke genezingsproces niet on’belangrijic is ver-
traagd, en dat een werkelijk herstel niet alleen niet
bereikt is, maar verder verwijderd schijnt dan ooit.
* *
De commissie tot voorbereidihg van de Wereldcon-
ferentie heeft dan ook te recht geen reflatie-program-
ma ontwikkeld. Van de vier door Prof. Verrjn Stuart
genoemde maatregelen wordt alleen de derde – ver-
laging van de verplichte dekicingspercentages der cen-
trale -banken –
ezpressis verbis
door haar aan’hevo-
mii,
doch in een ander verband dan zulks door den
heen Vernijn Stu art geschiedt, en zelfs met het uit-
drukkelijke voorbehoud dat de verlaging in landen
met beperkte ‘middelen geen aanleiding mag geven tot
belangrijke uitzetting van de binnenlandsohe crediet-
geving, omdat de maatregel anders zijn doel –
ver
:
sterking van de positie der centrale bank – zou mis-
sen.
2)
Van ‘de sub (1) en (2) bedoelde maatregelen
wordt in het rapport van de voorbereidende commis-
sie melding gemaakt’ als van
su.q.qestions
die te harer
kennis zijn gekomen. Maar men behoeft in het geheel
niet tusschen deregels door te lezen om te zien, dat
de commissie nôch ten opzichte van het in het leven
roepen ‘van een
Monetary Normalisation Fund,
nbch
tOn aanzien van cle oprichting van een
International
Credit institute
bijzonder geestdriftig gestemd is.
Met betreicking tot laatstgenoemd denkbeeld bepaalt
zij zich tot de verklaring dat het, indien de regeerin-
gen het goedkeuren, nader zou moeten worden bestu-
deerd.
3)
Ten. aanzien van -het vormen van een
Mone-
tary No’r?nalisation Fund is
de commissie iets -minder
platonisch; doc-h zij doet duidelijk uitkomen dat het
doel van een dergelijk fonds naar haar oordeel niet
reflatie -zou moeten zijn, doch’ de vergemakkelijking
van het herstel van normale monetaire verhoudingen ddor vrijmaking van het devi.ezenverkeer en verster-king. van de reserves der centrale banken.
4)
Over de viei’de der door Prof. Verrijn Stu-art aan-
Blaclz. 22. Ik citeer ‘naar de officiëcle uitgave
van
de
Dreft Annotated Agenda, No. C. 48. M. 18.
1933. II der
publicaties van den Volkenbond.
Zie bladz. 16 van het rapport der commissie.
– 3)
Bladz. 23.
–
4)
llladz. 22 en 17. –
–
.- – –
15 Maart 1933
ECONOMISCJj-STATISTISCË BÉRICHTEN
223
11
bevolen maatregelen – het opleggen van een ver-
plichting aan de centrale banken om eventueel over-
tollig goud ter beschi’kking’te stellen van de B.I.S.,
teneinde dit aan cle internationale credietverleening
ten goede te doen komen – wordt door de voorberei-
clende commissie niet gesproken. Het komt mij ook
tamelijk nutteloos voor er over te spreken, omdat men
met een plan als dit, het terrein van liet practisih
mogelijke geheel verlaat. Dat er in de gegeven omstan-
cligheden ook maar één land met een eenigszins rui-
men goudvoorraad zou bestaan, weiks regeering en
welks centrale bank bereid zouden zijn een dergelijke verplichting op zich te nemen, moet wel volstrekt uit-
gesloten worden geacht. :[ntusschen zou ik er toch wel
even de aandacht op willen vestigen, dat aan een der-
gelijk plan, indien het uitvoerbaar ware, groote ge-
varen verbonden zouden zijn. Wanneer de B.I.S. met
het goud datO de goudrijhe landen te harer beschikking
zouden moeten stellen, credieten zou gaan verstrekken
aan de goudarme landen,, zouden ‘deze laatste geheel of ten deele worden ontheven van de verplichting om
hun niveau van prijzen en inkomens aan te passen
aan de verandering in hun ruilvoet met het buiten-
land, die in laatste instantie de oorzaak is geweest
van het goud- en deviezeu-verlies dat zij vroeger ge-
leden hebben. Doch zoolang dat aanpassingsproces
achterwege blijft, is er voor dergelijke landen geen
hoop op een blij
•vendherte1. Hun betalingsbalans zou,
als gevolg van de credietverleening door de B.I.S.,
tijdelijk wellicht eenige verbetering ondergaan; maar
in het wezen der zaak zou hun positie even ongunstig
blijven, ja zelfs nog slechter worden, omdat zij dieper
in de schuld zouden geraken. Na eenigen tijd zouden
zij opnieuw deviezen of goud gaan verliezen; en de
credieten die hun waren verleend, zouden weldra vol-
komen ,,bevroren” ‘blijken te zijn.
Indien, zooals ik meen, reflatie niet in aanmerking
komt als middel om tot herstel van het economisch
leven te geraken, dan, rijst natuurlijk aanstonds de
vraag, wat dan op het gebied der geld- en credietpoli-tiek wèl zou kunnen worden gedaan in het belang van
dat herstel. Het lijkt mij de groote verdienste van de
voorbereidende commissie, dat zij dit scherp en ‘dui-
delijk heeft aangegeven, zonder te verbloemen dat de
macht en de invloed van de met het voeren der geld-
politiek belaste organen in dit opzicht zeer beperkt
zijn, maar ook zonder de werking en de beteekeiis
van een behoorlijk functionneerend geidstelsel te
onderschatten. Het betoog van de commissie komt,
voor zoover het de geld.- en credietpoli.tiek betre’f t,
01)
het volgende neer.
De voorbereidende commissie is er zich ten volle
van ‘bewust dat het herstel ‘van een behoorlijk wer-
kend internationaal geldstelsel eau der eerste voor-
waarden is voor liet herstel van het economisch leven.
Zij is van oordeel dat het eenige geldstelsel waarvan
een bevredigende internationale toepassing te verwe-
zenlijken valt, ‘het regime van den gouden standaard
is. En zij meent dat de op het gebied der geld- en
credietpolitiek in het belang van het economisch her-
stel te treffen maatregelen, zich mitsdien v66r alles
zullen moeten concentreeren op de weder-invoering
van den vrijen in ternati on alen gouden’ stand aar’d.
Die weder-invoering is echter niet een zuiver mo-
netair probleem in dien zin, dat het los van de andere
lierste1vraagst4kken zou kunnen worden ter hand ge-
nomen en opgelost. Voordat de weder-invoering van
den gouden standaard werkelijkheid kan worden, zul-
len een aantal economische en financiëele maatrege-
len moeten worden genomen, ‘die buiten, het gebied
der geidpolitiek liggen e:u waarop de niet het voeren
der geidpolitiek ‘belaste organen – cle centrale ban-
ken – niet of slechts zijdelings invloed kunnen oefe-
nen. De commissie noemt als zoodanig:
de regeling ‘der ooriogsschulden;
liet herstel van een redelijke mate van vrijheid
in het internationale verkeer van goederen en dien-
sten;
terugkeer tot een Vrij deviezenverkeer en een
vrije internationale kapitaalbeweging;
het sluitend maken van de budgetten der sta-
ten en van die van andere publiekrechtelijke lichamen
en openbare ondernemingen, zooals Spoorwegen e.d.;
liet herstel en de handhaving van gezonde toe-
standen op de ‘binnenlandsche geld- en kapitaalmark-
ten; en
het herstel van een zekere mate van elastici-
teit in het economisch stelsel der betrokken landen.
Zoolang deze voorwaarden niet vervuld zijn, valt,
zooals gezegd, aan een algemeen herstel van den gou-
den standaard niet te denken. Intusschen behoort ech-
ter in de landen die den gouden standaard he’bben
prijsgegeven, zooveel mogelijk naar stabilisatie
de
faco
van de geldeeuheid te worden gestreefd. Een
wedloop in het deprecieeren van de buitenlandsche
waarde der individueele valuta’s dient te worden ver-
meden. Landen, die beperkingen op het gebied van
den deviezenhandel hebben ingevoerd, moeten trach-
ten tot een geleidelijke afschaffing dezer beperkingen
te komen, in de eerste plaats voor zoover zij het goe-
derenverkeer belemmeren. In ‘bepaalde gevallen zal
zulk een geleidelijide afschaffing van deviezenveror-
deningen met ‘devaluatie van de munteenheid gepaard
moeten gaan.
Alvorens tot een algemeene weder-invoering van
den gouden standaard kan worden overgegaan, zal
het verder – naar de commissie uiteenzet – zaak
zijn, dat men tracht zekere waarborgen te scheppen voor een behoorlijke werking van den gouden stan-
diaard in de toekomst. De commissie wijst er in dit
verband onder meer op, dat getracht moet worden de centrale banken Vrij te ‘maken en Vrij te houden van politieke invloeden en haar positie en bewegingsvrij-
heid te versterken door de goudvoorraden zooveel
mogelijk in ‘haar kelders te concentreeren, de dek-
kingsvoorschriften elas’tischer te maken, en de ver-
plichte minima te verlagen. Het is duidelijk, dat het
treffen van deze en dergelijke maatregelen ook slechts
ten ‘deele in de macht der centrale ‘banken ligt, al
kunnen zij op dit stuk stellig meer invloed oefenen
dan met betrekking tot de bovengenoemde economi-‘
sche en financiëcle maatregelen van algemeenen aard.
Ten slotte acht de commissie het ook van groot be-
lang, dat ernstige pogingen worden aangewend om tot
internationale overeenstemming te komen over de
wijze, waarop in de toekomst de gouden standaard zal
worden toegepast en over de beginselen, die de cen-
trale banken daarbij tot richtsnoer zullen hebben te
nemen. Dit is uiteraard zuiver een zaak van geld-
politiek. Zij leent zich niet tot behandeling op de
Wereldconferentie, en de voorbereidende commissie
heeft zich dan ook – naar het mij voorkomt, te recht
– van een opstelling van deze
rules-of-the-game-in-
engeren-zin onthouden. Dit punt zal door de centrale
banken zelf ter hand genomen moeten worden. De
commissie vestigt nog wel uitdrukkelijk de aandacht
op het groote belang van internationale samenwerking
tusschen de centrale baiiken in het algemeen, en wijst
in dit verband ook op de wenschelijkheid, dat in de toekomst in onderling overleg gestreefd wordt naar
het tegengaan van ongewenschte schommelingen in de
waarde van het goud, zooals door de Goud-Delegatie
van de Financiëeie Oommissie van ‘den Volkenbond
reeds eerder werd aanbevolen. ‘
* *
•
*
‘
‘
‘
Ziedaar, zeer in het kort, wat er, volgens de corn’
imissie ter voorbereiding
an de Wereldconferentie,
op ‘het gebied van het geld- en.credietwezen zou ‘kun-
nen worden gedaan in liet belang van een ‘herstel van
het econoii-iscli leven. ik zou deze uiteenzettingen ten
volle willen onderschrijvén. Zij mogen niet zeer höo’j-
gevend zijn, haar juistheid’ is, dunkt mij, niet aan
twijfel oride:rhevig. Er is maar één wed naar het eco-
nomisch herstel: een smalle, rechte weg, lie steil is
en moeilijk begaanbaar. Laat ons ‘bse’ff’e’n dat hdt
nutteloos is, gemakkelijke zijpaden iin te slaan: Der
224
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
15 Maart 1933
commissie mogen wij dankbaar zijn dat zij nog eens
duidelijk in het licht heeft gesteld, dat de crisis door
monetaire experimenten niet is op te lossen, en dat
hetgeen op het gebied der geidpolitiek ‘te doen valt,
slechts een schakel is in de lange keten van maat-
regelen die voor een terugkeer der welvaart vereischt
worden.
as c h r i f t. Voor het voeren vani eene vrucht-
bare discussie moeten beide partijen het in belang-
rijke mate met elkander eens zijn. Het wil ons voor-
komen, dat aan deze voorwaarde in het onderhavige
geval op zeer bevredigende wijze is voldaan. Wat het
ontstaan van de huidige depressie betreft, staat Prof.
de Jong, als wij ons niet vergissen, evenmin als wij
op den grondslag eener zuiver monetaire conjunc-
tuuropvatting. Ook zijn beide
partijen
het er over
eens, dat in de huidige’omstandigheden internationaal
herstel van den gouden standaard gewenscht is, mits daarbij een aantal voorwaarden van niet-monetairen aard worden vervuld, en dat dit herstel een der noo-
dige geneetmiddelen voor de zieke wereld is, doch
geenszins het eenige, dat aan dezen patiënt moet wor-
den toegediend.
Prof. de Jong wijdt heel veel aandacht aan de niet-monetaire factoren in de huidige depressie.
Wij
zou-
den het betreuren, wanneer het breedvoerig betoog
van den geachten
schrijver
bij de lezers van dit week-
blad den indruk zou wekken, dat wij onzerzijds deze
factoren zouden hebben verwaarloosd en dat er dus
in dit opzicht ernstig meeningsverschil tusschen Prof.
de Jong en ons zou bestaan. Lezing van ons naschrift
hij het artikel van Dr. G. Lubbers in het nummer
van 8 Februari ji. van dit weekblad en van ons arti-
kel van
22
Fehruari ji., waartegen Prof. de Jong
zich meer in het ‘bijzonder wendt, zal ongetwijfeld
voldoende zijn om misverstand over onze vermeende eenzijdigheid afdoende teniet te doen.
Wij kunnen ons dan ook ontslagen rekenen van de
taak om 0])
elk onderdeel van ‘het betoog van Prof.
de Jong nader in te gaan, aangezien een groot deel
daarvan niet gericht is tegen het dezerzijds verdedig-
de standpunt, maar daarmee geheel in overeenstem-
ming is.
Anders is het echter gesteld met betrekking tot de
aag, of het streven naar herstel van een interna-
tionaal toegepasten •gouden standaard al dan niet ge-
paard dient te gaan met ,,reflatie”, d.i. een politiek
van credietverruiming en van vergrooting der thans
sterk afgenomen geldcircu.latie door het treffen van
een aantal speciale maatree1en, waarvan wij melding
hebben gema.kt in ons artikel van
22
Februari jl. en
welker begrenzing wij in dat artikel hebben aange-
geven ..Tvee punten willen wij daarbij inzonderheid
behandelen, en wel vooreerst de vraag, of het een mis-
vatting is, dat de Commissie-Trip de neiging heeft
betoond om, zooais wij het voorzichtig hbben uitge-
drukt, ,,eenigermate mede te werken aan reflatie”. En
mde tweede plaats willen wij cle objecties beantwoor-
den, die geheel afgezien van de bedoeling van de
Commissie-Trip door Prof. de Jong worden aange-
oerd tegen de opvatting, die dezerzijds ten aanzien
‘n hét reflatievraagstuk werd verdedigd.
Prof. ‘de Jong maakl er in de eerste plaats be-
zwaar tegen, dat wij de vermindering van de dek-
kingspercentages, zooals de Commissie-Trip deze
heeft voorgesteld, hebben beschouwd als onderdeel
van eene reflatiepolitiek.
Nu moeten wij eerlijk bekennen, niet te begrijpen, wat men aan vermindering van dekkingspercentages
heeft, wanneer het aldus vrijkomende goud niet wordt
gebruikt voor een verruiming van de credietverlee-ning, m.a.w. voor ,,reflatie”. Prof. de Jong wijst •er
terecht op, dat de Commissie-Trip waarschuwt tegen
het gevaar, dat goudarme landen eene vermindering
van de dekking zouden aangrijpen om een ongezon-
den toestand nog een tijdlang te camoufleeren en de
nood ige reorganisatiemaatregelen uit te stellen. Wij
laten deze opmerking hier volgen:
the Ooufernce shoulcl – it is suggested – cm-
phasïse strongly that a change in the minimum cover
requirements must not be taken by countries with limited
resources as nu exeuse for the builcling
up
of a larger
superstracture of notes and credits, for then the free
margiu would be dissipated and the purpose of the reform
– the strengthening of the position of the Central Bank
concerned – would not be achieved.”
Volkomen juist, naar het gaat er ‘bij het reflatie-
vraagstuk ooic niet om, aan de goudarme landen de
gelegenheid te geven om nog verder goud naar ht
buitenland te laten afvloeien, doch om de ,,goud-
sterke” landen ertoe te brengen om -het goud, dat zij hebben, inderdaad en effectief te gebruiken, hetgeen
zij allicht eerder zullen doen met een laag dan met
een hoog minimum d1ekkingspercentag. Dit betee-
lcent dan echter, dat men de landen. met grooten
goudvoorraad in de gelegenheid wil stellen om in een
tijd, waarin de credietvraag niet meer reageert op
renteverlaging, den weg eener actieve reflatiepolitiek
op te gaan. Is dit laatste niet de bedoeling, dan zou
de aanbeveling van Commissie-Trip eiken redeljken
zin missen; men mag deze aanbeveling alleen bezien in het licht van den tijd, waarin zij gedaan wordt, d.i.
in het licht van de huidige deflatie; van uit dat
standpunt bezien, kan. aan eene aanbeveling tot ver-laging der minimum dekki:ng – hetzelfde geldt trou-
wens ook van de aanbeveling om te streven naar her-
stel van •het goudwisselsteisel –
hic et
nwnc geen
andere, dan een reflatorische strekking worden toe-
geschreven. Had de Commissie-Trip dat niet gewild,
dan had zij de aanheveling geheel achterwege moeten
laten.
Wij komen nu tot het Monet,ary Normalisation
Fuud en het International Credit Institute. Dat
waren, aldus Prof. de Jong, slechts ,,suggestions”,
waarvoor de Commissie-Trip feitelijk niet veel ge-
voeld zou hebben.
Wij veroorloven ons in dit verband eenige citaten
uit het rapport, die naar onze meening duidelijk too-
nen, dat in de Commissie-Trip andere opvattingen
moeten hebben geleèfd, dan Prof. de Jong aanneemt.
Sprekend van de thans in discrediet geraakte Amen-
kaansche reflatie-organisatie, de Recon’struction Fi-
nance Corporation, schrijft de Commissie:
-,,It is pertinent to observe that the open inarket opera-
tions which were undertaken by the Federal Reserve Banks
of the United States of America iii the spriug of 1932, in conjunction with the measures taken through the Recon-
struction Finance Corporation, arrested the conrtraction of
credits and the hoarding of currency; they also created
exeess reserves for private banks to nu amount of more
than $ 500 million, which helped to restore confidence in
the bauking structure» (lblz. 19, v.v.).
En op bis.
22
v.v. schrijft de Commissie:
,,Among the snggestious brouglit to the Cominittee’s
notice is the establishrneut of a Monetary Normalisation
Fund, which was couteniplated art the IStresa Conference.
It •might, in f act, happeu that, after all the foregoing
recommendations had been applied, the responsible public authorities night still be reluctanrt to .rc-eStablish the free. dom of exchange transactions, in which case even a mode-
rate amount of assistauce froni outsride night help to
restore their confidence and that of the pub!ic as well.
In view of the fact that the object of the establishinent
of such a fuud is to faci!itate monetary norrna.lisation, the Bank for International Settlements would appear to be the
most ap
–
propriate bod)’ to adhiinister this fuiid, since irt is
desirable to avoid all)’ political influence in its adminis-
tration.
This idea of special assistance proving necessary to res-
tart the financial machine, whieh has been at a standstill
for so long, has been further developed in the courise of our
deliberations. The suggestion •has been made that help
mright be given by means of the establiskment of nu In-
ternational Credit Institute, which would derive ‘its funds
either from the Bank of Issuc or from private sources, the
support of the Governments being pro’vided
in
both cases,
as would also be necessary in the case of the Moie’tary
Normaljsatjon Fund.
15 Maart 1933
EÇONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
225
Obviously, all institution of this kind – the object of
which would be to set in motion ca.pi’tal which is at pre-
sent lying iclie – should gra.nt new credits only under
sound conditions aud subject to strict supervision with a
view to preventing any infiation. It .shoiiid not refund the
old credits (,,f rozen” credits) referred to above. It is also
obvious that this institnte should ‘be free from
any politi-cal ‘influence, and it might be affiliated to or administered
by the Bank for International S’ettlements. 1f this idea
meets with the approval of the Governments, we suggest
that the quest’ion should be goue into more fully.”
Nu moge men veel tusschen de regels willen lezen,
doch dat
onder zelcere voorwaarden
eenige reflatie
door de Commissie-Trip aanvaardbaar word-t geacht, zal men na lezing van het bovenstaande toch moeilijk
kunnen loochenen. Deze voorwaarden meenen wij het
beste aldus te kunnen samenvatten, dat, wnnneer men
zou besluiten tot oprichting van internationale finan-ciëele reconstructie-instellingen, de nadruk zal moe-
ten vallen, niet op de ,,finance” – hetgeen de groote
fout van de Amerikanen is geweest – doch op de
,,reconstruction”, m.a.w. alleen bij redelijke kans op
behoorlijke aflossing zal credietverruiming mogen
plaatsvinden.
Wij meenen derhalve, dat de ‘Commissie-Trip zich
lang n.iet zoo afkeerig heeft betoonci van refiatie, als
Prof. de Jong beweert, en wij vermoeden, dat de
persoonlijke ,,A’bneigung” van den geach’ten schrijver
tegen reflatie hem aanleiding heeft gegeven het rap-
port te interpreeeren op eene wijze, die met de be-
woordingen daarvan niet vereenigbaar schijnt.
Tenslotte enkele noorden over de gedwongen
ramenwerking van circulatiebanken, zooals wij die in
ons artikel van 22 Februari ‘hebben uiteengezet: af-
gifte ‘van een deel der surplusgoudvoorraden aan de
B.Ï.S. teneinde dit goud aan de internationale cre-
dietverleening te doen ten goede komen en daardoor
een beter functionneeren van den gouden standaard
te bevorderen.
Prof. de Jong schrijft: dit voorstel ligt ‘buiten het
bereik der practisc’he mogelijkheden. Het argument
maakt weinig indruk op ons: immers, daarmee is
altijd en overal ieder novum bestreden door hen, d.ie
in een bepaalde practijk vast zitten. De practische
mogelijkheid is er, zoodra de staten, die ter Wereld-
conferentie willen’ sarnenkomen, werkelijk overtuigd
zijn van het nut eener Conventie van de door ons be-doelde strekking. Als zij zich laten beheerschen door
de mentaliteit, welke Prof. cle Jong en zijne mede-standers bezielt, zal er uiteraard van een dergelijke
Conventie niets komen. Maar dan zal het ook volko-
men uitgesloten zijn, dt de gouden standaard, die
een internationale standaard is en die sleçhts bij vol-
doende
inernaionale sam e’n.w erking
behoorlijk kan
functionneeren, ooit anders dan zeer tijdelijk bevre-
dtge.nd zal kunnen werken, en dan begrijpen wij waar-
lijk niet, waarom Prof. de Jong
zijn
hart heeft ver-
pand aan clezen standaard, (lie zonder afdoende waar-
borgen voor ‘bevredigende intern a’t,ionale toepassing
– waarborgen, die thans volstrekt niet gegeven zijn,
zooals de feiten duidelijk toonen – vrijwel niets aan,-
treklcelijks meer overhou cit.
Maar, ‘aldus de geadhte schrijver, eene internatio-
nali.satie van ‘het goudgebruik als basis voor de cre-
dietverleening op de door ons geschetste
wijze
is niet
slechts practisch onmogelijk, zij is ook ongewenscht.
Immers, gestel’d eens, dat men het goud uit de landen
met grooten goudvoorraad ‘via de B.I.S. beschikbaar
zou stellen aan goudarme landen, zoo zouden deze
laatsten de maatregelen van aanpassing, die thans
nbodig zijn, niet meer treffen. Men- zou dan wantoe-
standen camoufleeren, die genezing, maar geen be-
manteling behoeven;
Dit argument miskent te eenen male onzen ge-
dachtengang. Bij elke reflaiepolitiek zal men, wij
hebben ‘het reeds opgemerkt, •den nadruk moeten leg-
gen.
op
de reorganisatie van bestaande ‘bedrijven of
Overheidshuishoudingen, indien en voor zoover zulk
eene reorganisatie noodig wordt geacht met ‘het oog
op de terugbetaling van de tegenover crediteuren’
aangegane verplichtingen. Voor een financiëele steun-
politielc zonder oordeel des onderscheids gevoelen wij
evenmin als Prof. de Jong en wij hebben daarvoor
nimmer het pleit ge’voerd.
Wel echter ‘bestaat er ten aanzien van den omvang
van het aanpassingsproces een groot verschil tusschen
Prof. de Jong en zijne medestanders, de deflationis-
ten, en de opvatting, die dezerzijds de juiste wordt ge-
acht. De aanhangers van bedoelde richting zeggen:
,,eerst volledig reorganiseeren en aanpassen van den
kostprijs bij het huidige, zeer lage
peil van verkoop-
prijzen; dan zal het vertrouwen worden hersteld, en
het thans opgepotte geld zal automatisch weder in
cle circulatie terugkeeren.” De fout in deze redenee-.
ring schijnt ons hierin gelegen, dat de deflationisten
aanpassing wenschen bij het prijsniveau van thans,
dat
abnorrnaal gedrukt is
door de afgenomen omloo’ps-
snelheid van het geld. Zoodra deze weder toeneemt,
vindt
prijsstijging
plaats en dan zal men, als inmid-dels het recept van Prof. de Jong zal zijn toegepast,
tot de ontdekking komen – maar te laat! – dat men
in zijn eisch tot reorganisatie en aanpassing veel te
ver is gegaan en daarbij, aangezien elke, reorganisatie
slachtoffers maakt, de onheilen van het deflatieproces
noodeloos heeft vermeerderd. Vandaar onze eisch:
loop op het herstel van de omloopssnelheid van het
geld vooruit, want anders verscherpt men de ,,ups
en downs” van de conjunctuur noodeloos.
Wij zijn het eens met Prof. de Jong, dat zachte
middelen vaak uit den booze zijn. Met hem verfoeien
wij de door zachte heelmeesters gemaakte stinkende
wonden. ItIaar wij kennen ook een ander soort heel-
meesters, die houden van ,,harde” middelen, waar-
mee zij somtijds
wel eenig ‘succes hebben, maar waar-
aan met handhaving van de beginselen eener verstar-de ,,wetenschap” menige patiënt overleden is, die hij
een ander régime in het leven gehouden had kunnen
worden. Wij vreezen, dat Prof. de Jong bezig is den
weg dezer laatstbedoelde medici te bewandelen, en dat
onze arme maatschappij de stervende patiënt vormt,
die door dezen medicus niet zal worden geholpen.
G. Al. V. S.
GELD EN HET ‘PRIJSPEIL.’)
De Heer H. Dunlop schrijft ons:
Het kort geleden te New-York verschenen boek van den vroegeren onder-Minister der Ver. Staten
F. M. Huntington-Wilson verdient in het tegenwoor-
dig tij dsgewricht veler aandacht.
De auteur, die de algemeene onkunde der leeken
op het gebied der economie betreurt, gelooft dat het
moeilijk is, den ernst van den tegenwoordigen toe-
stand te overdrijven.
Tegenover de enorme toeneming der productiem’id-
delen van alle goederen blijkt niet genoeg koopkracht
voorhanden te zijn. Het surplus aan geld wordt niet
gebruikt, het ligt doelloos hij de banken, en daar het
niet circuleert, is er geen motief om onverkoopbare goederen te produceeren. Vandaar werkloosheid en
armoede. De eenige manier om de wereld uit de depres-
sie te helpen kan slechts de verheffing van het peil
der prijzen zijn. Winstgevende za’ken toch verhoogen
de koopkracht en maken een eind aan werkloosheid.
Het peil der prijzen moet vooral daarom hersteld worden; omdat de schuldenlast anders niet meer te
dragen is.
De tegenwoordige crisis,, zegt ‘de auteur,
is
,
geen ge-
wone crisis, want zij brengt de fundeeringen van de
indi-vidualistische economische systemen waaraan wij
gewend zijn, aan het wankelen. De crediteuren staan
voor repudiatie, de debiteuren staan voor executie
en ruïne.
De auteur schijnt wel iets te voelen’ voor het door
zijn landgenoot Senator Borah geöpperde denkbeeld,
het goudgehalte van den Dollar te verminderen, al-
l) Mo’ney and the
Price
Level. A plan for Recove’ry
by
F. M. Huntington.Wilson, Former uner Secretary of State.
The Century Co. New-York-London. $ 2,—.
2
ECONOMISCH-STATISTISCHE BÉRICHTEN
15 Maart
1933
thatis dcze iadicaie oplossing brengt hij later te berde.
Na .Duitschiancl, Frankrijk, België, italië, kortom ge
heel Juropa, behalve Nederland en Zwitserland, is
ook Engeian d tot ni untverzwticicing overgegaan. Het
is het in de historie zoo vaak voorgekomen verschijn-
sel, dat na alle groote oorlogen optreedt. Stabiliseert
Engeland het i’onci op de tegenwoordige goudwaar’le,
dan ontslaat het zich van ongeveer een derde zijner
1.0
Pond Sterling In idende schulden.
Bovenop de enorme uitbreiding ‘van het
voor-oor-
logsche credietstelsel zegt de auteur, zijn de geweldige
oorlogsschulcien gekomen. Terwijl tal van staten –
zoonle de genoemde Europeesche staten – bankroet
zijn gegaan, hetzij door rèpud iatie of door mu.ntver-
zwakking, zullen andere staten, ja cle geheele wereld,
moeten volgen. Dat, gelooft hij, is de beteekenis van
het bekende
Ma.cntiilan Report va
ii twee jaar geleden,
hetwelk liet toen nog geldende prijspeil reeds als nood-lottig beschouwde.
In theorie ziet hij geene itedere oplossing dan:
i. Het redu.ceereii der schulden, tot cle waarschijnlijke
betalingscapaciteit, met bij’. 40 pOt. 2. De daarmede
overeenkomende reductie in liet goudgehalte van den
Dollar. Dit zijn de twee modaliteiten vhn gedeelte-lijke repu.diatie. De deicle is: 3. De verheffiirg van
het ])rijspei.l met 40 pOt.
iI:aar hoe? Zonder productie geen koopkracht, zon-
der koopkracht geen productie.
Kan cle productie veel goediooper worden? Hij ge-
looft niet, dat in de V. S. cl.e productiekosten der al-
(laar zoo gewichtige landbouw-ind ustr.ié verlaagd kun-
tien worden, omdat men geen genoegen met een lage-
ren levensstandaard zal nemen: Ook gelooft hij, dat
uitstel groote sociale gevaren meehrengt. Daar de
schulden der V. S. in goud luiden, zijn zij met 60 pOt.
verhoogd. En intusschen worden tal van productie-
middeio, en zélfs de beste vakopleiding waardeloos.
hij gelooft, dat
geld
de sleutel is voor liet prijs-
peil. De verheff.ing daarvan •door geringere productie
en voorraden beteeken t echter verarm lig.
De V. S. kunnen hun tarwe niet verkoopen, omdat
liet geld van Canada en Argentinië goedkooper is dan
het Amerikaansche geld.
Geld nu is de waardemeter voor oneindig veel din-
gen, en wij ld’en ,,at the mercy of rnoney”. Maar hij
gelooft alleen aan ,,real money”, di. metalen geld,
nl. .goud en zilver. Dat geld noemt hij: ,,coinmodity-nioney”, hetwelk hij zoo noemt omdat het gebaseerd
is op de edele metalen, die
01)
zichzelf waardevolle
goederen zijn, afgezien van hun ivetige
waarde als
geld. Het internationale adj nsteeren vafl betalings-
s.sldi
kan niet altijd in goederen ‘geschieden, die wel-
licht niet verlangd worlen. ) Vandaar de enorme
waarde van geld, dat op edel metaal gebaseerd is.
Tegenover .dat systeem staat het systeem van een
,,managed currency”. Maar de managers daarvan heb-
ben te maken met 3 prijepeileït :
tHat binnenianclsche prijspeil.
2•.Ifet expdrtprijspeil, hetwelk gedeterminéerd
wordt door hun vreemde wisselkoers.
3. :ETet wereid-pri;jspeil.
Engelanl, zoowel als de V. S. moeten: 1. hunne
exporten meer vermeerderen dan hunne importen.
2. Zij hebben groote inkomsten, van buitenaf te ont-
angen. 3. Zij moeten hun levenskosten en productie-
kosten laag genoeg houden. 4. Zij moeten hunne
vreemde goudschulden betalen.
Ophet oo’genhlik is de iiosi.tio.de volgende:
De politiek van feitelijke export-premies door mid-
del van lage wisselkoersen forceert andere landen tot.
‘h’oog’etrieeen teneinde ,,dumping” te voorkomen. Als
die politiek doorgezet wordt, zou hai-e
reductio o4
ccbsurdunz
bereikt worden door cle naciering van het
geld
Vali
alle exporteerende landen ‘tot
zero
‘oor’den
:iférnat’inaien handel. Zulke iarcden zouden alleen
1
) Alen denje Iierbi
,
j aan het vaak tot cle
V.
S. gerichte
overdreven verwijt OOPCUS
le tarieven. Dc auteur maakt
di.arvan geen melding.
maar kunnen exporteeren, niet importeereri, en hun
handel zou geheel ophouden.
Het is om clie reden, dat liet Macmillan Report,
voor de eerste maal in ii 5 jaren, ‘ in
1931,
reedls
OP
hoogere prijzen he:f t aangedrongen om een w’ereld-
ramp te voorkomen.
De gew’eldige waarde van
metalen,
geld is vooral zoo
duidelijk gebleken iii September 1931, toen. Engeland
,,borrowed 650 mi lliott dollars almost overhi gh t”,
maar toch van den gouden standaard werd afge-
drongen.
Dat metalen geld kan nu eenmaal niet door ere-
cliet of papier vervangen worden. Zelfs in de V. S.
is ban.kgeld, nl. cheques, niet bereikbaar of hanteer-
baar voor verreweg de groote meerderhei.d der he-
volkin.gen.
.îl.untington.-Wilson gelooft dan, ook niet aan ccii ,,’managed paper cu rrency”, zooals Engeland heef t,
omdat dit geld geen.e intrinsieke, op de edlele meta-
len gebaseerde waarde kan bezitten, noch ook waarde
dlie in relatie staat met andere daarop wèl gebaseerde
geldeenheden.
Het iS, meent hij, geen wonder dat behalve cle V. S.
en Frankrijk, alle groote landen den gouden standaard
los hebben gelatei. Immers er is nu eenmaal goud-schaarschte. in de V. S. ‘verei,sch1 de wet 4& pOt.
goud als de’kki.n.g der bankbiljetten. Met 40 goucJen
Dollars worden 100 papieren Dollars gemaakt, clie
cash reserves worden van een bank. De reserves der
.banlcen in de V. S. worden gecontroleerd door Fede-
rale of Staatsl,ichamen.
Tanneer
liare cash-reserves
wettelijk vastgelegd zijn op 20 pOt. van hare cleposi-
to’s, dan kunnen zij van die 100 papieren Dollars de
basis maken voor $400 depo’sito’s, d.w.z. het recht
cheques af te. geven. Zoo is er bankgeld ten bed rage
van tienmaal liet goud, waarmee liet zou kunnen wor-
‘den afgelost. En clan wil men cle gouclschaarschte ver-
helpen. door clie basis te halveeren
1)
Hij acht het voor cle V. S. zoowel nutteloos cds ge-
vaarlijk, om te pogen liet prijspeil omhoog te bi-engen
door crediet-expansie. Immers dat kan nauwelijks liet
internationale peil bemnvloeclen. Ook kan teveel ere-
diet het ‘vertrouwen schokicen en de oorzaak zijn van
buitenlandsche goud-onttrekking of van binnenland-
sche oppotting daarvan. Bovend:ien, zoolang cle prij-zen niet
stijgen,
is er geen behoefte aan cred.iet, want
de handelaar kan er, en durft er, niets mee te doen.
Men heeft cle .gouclschaarschte zeer verergerd – door
de destructi.e van de goudwaarcie van het zilver. Daar-door lieef t men de zilver-als-geld-gebruikende landen,
die ongeveer de helft ‘der werelcibevolking omvatten in Azië, Amerika en elders, van hu,n lcoopkracht he-
roof’d en hen gedwongen aan dle ,,scramble for gold”
mede ‘te doen, en de goucl’schaarschte te verer.geren,
zoodat de goederenprjzen blijven dalen. 1-tij gelooft niet, dat er oneen’igheid behof t te zijn
tu ssclien go u’d-monometa]l i sten e.n bi metaili sten. ,,of
var.ious degrees of enthusiasm”. Hij meen.t integeo-
deel, dat ,,the real quai’rel is between metal and
paper, commodity mouey and credit money”. Waar-
dlelooze papiertjes zijn nooit zoo goed als metalen
geld, hetwelk ‘waarde heeft in zichzelf. Hij acht
den ‘val van den gouden standaard, zelfs in de
V. S. en. Franicrijk, niet onwaarschijnl:ijlc, tenzi.j
,de natuurlijke bondgenoot van het goud, ni. het ‘zil-
ver, als steun wordt aangewend. In tijden van crisis,
merkt de auteur terecht
op,
blijkt eerst ten volle,
hioezeerde uiteindelijice waarde van het geld op edel
metaal, in casu goud, gebaseerd is. Immers, dit
metaal representeert nu eenmaal een enorme waarde, uit hoofde van deszelfs tinielce eigenschappen. Maar
goud, als standaard, .is nog een zeer nieuwe standaard.
Gedurende verreweg liet grootste gedeelte der mone-
taire historie is niet goud, maar zilver, de universeele
1)
Dit is onge’er vat de oud.Deicgatie bij den Vol-
kenbond
in
haar Rapport voorstelt, en vaIt cle Commissie-
Trip heeft aanbevolen ter behandeling
01)
cle Intern. Ee.
Con ferentie.
15 Maart 1933
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
227
standaard geweest. Dc goudschaarsclitc heef taange-
toond, dat men aan dit eene metaal niet genoeg heeft, en het andere edele metaal, liet zilver, opnIeuw client te gebruiken. Daardoor vermeerclert men cle
externe
koopkracht van ongeveer de halve wereld.
Teneinde cli t te bereiken oppert cle auteur liet plan
van den in cle
V
. S. als specialiteit
0
1) dit gebied be-
kenden heer René Léon, hetwelk echter alleen bij
nterncct’ionate
overeenkomst kan worden ten uitvoer
gelegd, en hierop neerkomt, dat het zilvergehalte van
de grove specie opnieuw op 0,900 wordt gebracht, dat
der pasmunten
01)
0,800, en dat alle papieren en
andere munt van laiger waarde dan een lalven dollar
(goud) daardoor wordt vervangen.. Verder zouden de
V
. S., Engeland, Frankrijk en Du.itschlancl overeen
moeten komen, hunne nietaalreserves voortaan te
doen 96 pOt. uit goud en 4 pOt, uit zil-
ver, indien dit laatste metaal tot den prijs van $ 0,50
(goud) verkrijgbaar is.
1)
(De tegenwoordige waarde
is ongeveer de helft. D.). De aarvkoopen zouden door
één enkel college moeten geschieden, en alle andere
Westersche lancle:n zouden tot toetreding moeten wor-
den uitgenoodigd. Hij schat het dluantum benoodigd
zilver op 550.000.000 ounces (ongeveer 21.000.000
kilo). Daar de jaarhjksche product.ie ongeveer
130.000.000 ounces hedi…agt, zoi.i de zilverprijs om-
hoog gaan en daarmede cle koopkracht van de halve
wereld.
2)
liet hier zéér in liet kort besproken boek verdient
veler aandacht, temeer daar President 11oover in zijn
eerste antwoord aan de Engelsche Regeering nopens
cle War De’bts op de wenschelijkheici van cle rehabili-
tatie van het zilver heeft gewezen en dezer dagen nog
Baruch, een van Roosevelt’s adviseurs, gesprolcen
heef t van betalingen door Engeland te doen, in zilver,
het,welk bewaard zou kunnen worden. hoezeer cle
koopkracht van het Oosten door de rehabilitatie van
het zilver kan worden vermeerderd, werd nog onlangs
in het licht gesteld door Lord Brabourne, Voorzitter
der Oonsol.idated Gold Fields of South Af
..r ica, die
er in de vergadering van aandeelhouders op wees, dat
een verhoog.ing vah de waarde van het zilver op den voet van 1 : 20 de koopkracht van Voor-Indië alleen
met. £ 600.000.000 en (lie van China met een ,,incal-
cu.lable aniount” zou doen stijgen.
3)
Het is echter zeer waarschijnlijk, dat bij de heerschen-
cle budget-tekorten de meeste regecringeri tegen dc extra-
kosten zullen opzien.
Zie mijn artikel in (te E.-b.
B.
van
S
October 1930.
Van de hit iii van Penh Lhouu. die cliruictenr is van liet
Bullion i)epartinent van de Guarantec Trust Co., en aan
wiens woord iii Amerika zeer veel waarde wordt gehecht-
is kort geleden ccii brochure verschenen (ii. solutjoii,
of the
Amcrican P’rice ProbIc”nu.),
waarin hij liet hovcnvermelcle zilveu’-aauukoop.plaut te berde brengt. idaar wat eveul ge-wichtig is, hij beveelt ook aan de instelling van een geheel
prohibitieve
eicpor/-preuucw
op goud. Daardoor zou cle dol-huikoers, uitgedrukt iii Sterling en andere gecicpreeieercle
valuta’s ouunncldellijk rijzen. De bi nnenlauudsche prijzen in
de V. S. ‘zouden eveneens stijgen iuuaar ook ‘cle wcreldprij-
zen. De President der V. S., zegt Lhon, heeft de macht,
onder cle Constitutie, onu dien maatregel te nemen. (See-
bion 5, sub-division :13, Title 50, U. 5. Code .cuuupotated,
pages
04-5)
.Biiiuieui de
V.
S. zelvcn zou de Dollar tegen
goud inwisselbaar blijven, liet’ gevolg van den maatregel
zou zijuu, dat ook cle Franc cii cle 0 ulcleuu het voorbeeld van
dcii Dollar zouden .nuoeteui volgen. Aldus .hir. Lho•uu. Wat
hiervan komt leert cle tij’l
.1
uutusshlucui is zeer veel vnu het-
geen hij te berde hreuugt, op Nederland toepasselijk.
AANTEEKENINGEN.
De Amerikaansche bankerisis.
De toestand in Amerika is nog zou, uitermate on-
overzichtelijk en ivisselt bovend ciii
ii
zoo hevige mate, dat liet geen zi
t
heeft, oin thans iii den breecle
uit te weiden over cle oplossing, clie het geldviaag-
stuk daar ‘te lande mog’elijkerwijze zou k tinnen viii den.
iu'[e.ui ken t den loop der gebeu rteuiissen : ban kmoeilijk-
lieden .in Mich.igaui, vervolgens eene ‘verspreiding van
de locale bankcrisis over meerdere Staten, uitvaardi-
ging van bankunoratoria, te.uisiutte tIen vierdeu:u ifaart
liet algeuneene ‘liankiiioratori un.i, gevolgd door dc uit-
vaard iging ‘aui een enibargo op den g’ouclui i tvocr en
een verbod
‘iLli
c ai
–
.rnai’lcen vall goud
Deze week is met bekwamen. spoed de Amerikaan-
sche liankwetgeving gewij’z.igd: ln hoofdzaak komt
deze wi,jzigiuig van. cle luinkwetgeving hierol) neem, dat
de Regeeiingseontrôle op den toestau’u.d van liet bank-wezen wordt vei’sterldt en dat claarnevens de bevoegd-
heden ‘iLii
het Fecicral Reserve System ten aanzien
van het ci itg’eve.ui
cli’i
bankj)apier ivorclen uitgebreid.
De oi 9 Maart jl. aangenomen wet bepaalt teii aan-
zien ‘au:i ‘liet eerste punt, dat cle thans aan een mora-
toriu iii onderworpen ‘banken, die in dcii. omvang harer
zaken zeer beperkt waren. (zoo mochten aan’vauikelijk
slechts voor zeer enkele doeleinden uitbetalingen ge-
ccli ieclen) terstond heropend wordien, wanneer cle Re-
g’eerirug hare positie in orde ‘heeft bevouicleu. ‘Die 1jan-
ken, clie niet cuanstoncls heropend worden, zuilen daar-
toe mogen overgaan, zoodra het’ Regeeringsonclerzoek
ten aanzien van dcii toestand dezer banken tot een
bevredi i gencl restultaat ‘heeft geleid.
Noodlijdende banken mogen slechts in verhotuding
tot hare lidhuidteactiva tuitbetalingeu. aan deposanten
doen. Nieuwe deposito’s mogen door haar worden aan-
genomen en moeten op aanvrage geheel worden terug-
betu alci.
Met betrekking tot de uitgifte ‘van ‘ba’nkpapier door
liet Fecieral Reserve S,ystem wordt om, naast ee.nige
tuitbrei ding van de biljet’te.niu itgifte tegen Staats-
pap ier, ‘han delsw i ssels en bankaccep ten ook bepaald,
dat cle Fecleral Reserve Banks vodrschotten kunne:n
geven op accepten van Member Banks, wanneer deze
accepten voldoende solide geacht worden en de betrok-
ken bank geen anderen vorm van zekerheid kan aan-
bieden. Naast voorschotten aan banken zullen de
F. R. Banks bij wijze van uitzondering ook geld op
‘beleeuaiug van Staatspapier mogen geven aan parti-
culieren of vennootschappen, en wel ‘voor den tijd
van 90 dagen.
Men neemt aan, dat voor ‘het weder op gang ‘breii-
gen van liet thans volkomen gestoorde betalingsver-
keer ongeveer een bedrag van 3 milliard nieuw bank-
papier nood.ig zal zijn. Ongeveer 2 niilliarcl kan bin-
nen de grenzen van cle thans geldende bepalingen nog
worden uitgegeven. Het ontbrekende zal bij wijze van
addit.ioneele circulatic in, omloop worden gebracht en
weder worden ‘i ugetrolc ken, zoocl ra de nood toes tand
oorhij is. Van dle uitgifte van apart noodgelcl, waar-
aan oorsprouikelijk door velen g’eclaclut is, werd blijk-baar afgezien.
Het ‘bovenstaande, ontleend aan verschillende dag-
bladberi cli term, word t onder een i g voorbehoud mede-
gedeeldl. De letterlijke ‘tekst van de nietuwe wet staat
nog niet te onzer ‘beschikleiu’ug. Zoodra wij clezen ge-
kregen zullen hebben, komen wij op de détails nader
terug.
Zooals Pu-e,sident Roosevelt reeds verschillende
malen in het opeu:ubaar te kennen heeft gegeven, is
hij niet geporteercl ‘voor cle i..I.00vei’-politiek, welker
fou’t – wij hebben er ook elders in cli t ii timmer op gewezen – hierin béstonci, dat men steunde, zonder.
voldoende te reorgan iseeren. In zooverre maken cle
nieuwe bepalingen een bevi-edigenclen indruk.
Wat echter de toekomst ‘brengen zal, is volstrekt
niet te zeggen. In dle eerste plaats weet ]nen nog
niet, hoe groot liet euvel is, waartegen gevochten
wordt. Amerika heeft een u i tei’mate verspreid bank-
vezen cii vooral de kleine ,,cduuitr,y banks”, clie in
agrarische streken werken, zitten leelijk vast. Daarom
i5
nog niet te zeggen, of men er met de getroffen
maatregelen zal komen.
Ook heerscht in Amerika een krachtige reflatie-
en ten deele zelfs inflatie-strouming. Tal van ‘voor-
stellen werden, in den laatsten ‘tijd
fl
dat opzicht ge-
claim. De houding dci’ Regeering ten aanzien van de
vraag, of men aan ‘liet huidig gouclpeil van den Dollar
zal ‘vasthouden, zoodra het internationale betalings-
228
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
15
Maart 1933
verkeer weder zal worden vrijgelaten, dan wel of men
op den duur
0
1) devaluatie aanstreeft, is nog niet zeker.
Voorloopig gaan de berichten in de eerste richting,
maar dat zegt niets, want de toestand verandert van
dag tot dag. Het feit, dat men thans tot uitgifte van 3
milliarci extra bankpapier wil overgaan, zegt uiteraard ten aanzien van de toekomstige geldpoiitiek nog niets;
deze uitgifte •kan evengoed het karakter dragen van
zeer verstandige crisispol.i’tiek volgens van ouds be-
proefde lijnen. (t.w. uitgifte van extra bankpapier
in tijden :van storing en intrekking, zoodra cle rust
terugkeert), als ook het begin zijn van eene inflatori-sche gelcipolitiek. Volgens de berichten is het eerste
de bedoeling, doch of men zich daaraan zal houden,
moet worden afgewacht.
• Wel schijnt het voornemen vasteren vorm te ‘heb-
ben aangenomen, om de geldeirculatie door vermeer-
dering van de aanmunting van zilver te doen stijgen.
Ook hieromtrent ontbreken nog nadere bijzonder-
heden.
Hoe ook de toestanden in de Ver. Staten zullen
worden, in enkele opzichten kan men wel zeggen, dat
zij zich onder den drang der omstandigheden in een
bepaalde richting zullen
rnoeen
wijzigen. De groot-
ste fout. van het Amerikaansche bankstelsel is, ook
na de invoering van het Federal Reserve System –
dat reeds veel goed ‘deed – de groote decentralisatie
daar te lande. De bezwaren tegen zulk een decentra-
lisatie zijn bekend en de ‘voordeelen van sterke con-
centratie z’jn do iclelijk. Nergens ter wereld is het
aantal bankfailiissementeu zoo frecjuent als in de
Ver. Staten. Wij. geven daaromtrent de volgende
cijfers:
Bankfaillissementen (onder aftrek van heropende banken)
J a a r
Aantal
Deposits in mii-
lioenen Dollars
1929
584
208 1930
1189
‘
802
1931
*
2022
1534
1932 1163 455
Totaal ……
j
4958
2999
Sinds December 1929 verdwenen ruim 6000 ban-
ken van het t’ooneel, waarvan bijna 5000 door faillis-
sement! Maar er blijven er altijd nog ongeveer 18.000
over, hetgeen op eene hoogst bedenkelijke versnippe-
ring wijst. Vooral voor die ‘banken, die werken in een
streek van eenzijdige economische structuur, zooal
de banken in land’bouwgebieden, missen den rugge-
steun van een bedrijf met grootere risicoverdeeling.
De bankwetgeving in Amerika zal dan ook zeker in
dien zin gewijzigd moeten worden, dat eenerzijds
concentratie en filiaalvorming wordt bevorderd, an-
derzijds aan kleinere banken een strengere contrôle
wordt opgelegd. Of de tijd reeds rijp zou zijn, om ge-
heel te breken met het stelsel van State Banks naast
Na’tional Banks en om’ alles door het Centraal gezag
te laten regelen met uitsluiting van den invloed der
locale autoriteiten, is onder het huidig Dmocratisch
bewind de vraag. Maar het zou een goed ding zijn,
wanneer het kon.
Voorts’ zal ‘men i:n de Ver. Staten moeten komen
tot afschaffing van de afgifte van goud aan het
publiek en tot concentratie van al het goud bij de
Fed. Reserve Banks, terwijl ook de Sc’hatkist het uit-geven van goudcertificaten zal moeten staken. M.a.w.
Amerika zal moeten komen tot een ‘behoorlijke toe-
passing’ van het ,,goid hullion system”, zooals dat
terecht door de Gouddelegatie van den Volkenbond
is aanbevolen. Thans zijn aanzienlijke bedragen aan
goud bij het publiek opgepot. Tegen deze hamsteraars
worden strafbepalingen bedreigd, hoewel zij toch het
volste recht hadden, om het goud op te potten op het
oogeublik, waarop zij daarom hebben gevraagd.
Ooic
zijn, naar men mag aannemen, aanzienlijke bedragen
aan goudcertificaten opgepot. Volgens het Federal
Reserve Bulletin van Januar.i 1933 bedroegen het
goud en de certificaten in handen van het publiek op
liet einde van 1932 rest. $47
–
0 en $ 601 millioen.
Hier te lande heeft men al geruimen tijd vôôr den
oorlog een verstandiger politiek gevolgd; reeds lang
was bij ons de uitgifte van staatspapiergeld afge-
schaft, en de afgifte van goud aan het publiek was
tot een minimum beperkt, terwijl het goud onbeperkt
beschikbaar werd gesteld voor ‘buitenlandsche beta-
lingen. Dat was juiste geldpolitiek, die vooral voor
crisistijdeu aan te bevelen is, omdat men aan het
goud iets kan hebben, wanneer het gecentraliseerd is,
maar niet wanneer het everal bij het publiek is ver-
spreid.
Wij lateii thans nog enkele cijfers volgen betref-
fende de positie van de Federal Reserve Banks en
de Rporting Mernber Banks, welke
cijfers
eenig licht
werpen op de ontwikkeling dezer ‘banken in de laatste
jaren:
Enkele balansposten der Federal Reserve Banks.
(in millioeaen $)
Datum
O
o
o
‘3
o
.a
(
O’,
.0
•-.n.
Co
30
Juni 1929
..
2.858
1.037 82
216 1.713
2.358
31
Dec.
1929
..
2.857
632
392
511
1.910
2.355
30 Juni 1930 ..
3.012 972
128 591
1.424
2.389
31 Dec.
1930 ..
2.941
251
364
729
1.664
2.471
30 Juni 1931 ..
3.409
149 106
668
1.723
2.381
31
Dec.
1931
..
2.989
638 339 817
2.624
1.961
30 Juni 1932 ..
2.578
440
67
1.784
2.795
1.982
31 Dec.
1932 ..
3.223 235
33
1.855
2.739
2.509
23 Febr. 1933
. .
3.118
327
174
1.834
3.000
2.271
Enkele balansposten van Reporting Member Banks..
-‘
–
o’-
‘-
.-.,
,o
0.
ULM
E.
Datum
‘
E-,
r E
Juni 1929
16.480 5.751
13.001
6.739
236
1.672
670
Dec. 1929
17.444
5.567
13374
6.727
278
1.744
490
Juni 1930
17.048
5 977
13.631 7.211
219
1.781
53
Dec. 1930
16.332
6.784
13.839
7.221
279
1.834
141
Juni 1931
14.623
7.816
13.425 7.258
227
1.826
56
Dec.
1931
13.204 7.545 12.024
6.013
245
1.510
499
Juni 1932
11.420
7.457 11.013
5.600
213
1.626
191
Dec.
1932
10.340
8.500
11.688
5.648
229
2.002
75
15 Feb.’33
10.’,’83
8.488
11.551
5.608
190
1.794
100
V.
3.
MAANDCIJFERS.
HYPOTHEEKRENTE IN NEDERLAND.
Maand
Am-
sterdam
Arnhem
Gro-
ningen
DenHaag
Volle
1
.-
eigen.! t
Middel-IRotter-burg
dam
Zwolle
Jan.
.
5
5.23
54
5
5……
Febr.
5
5.25
54
5
5.13
Mrt.
.
5
5.19
54
5
5.40
April
5
5.18
54
5
5.20
Mei
. .
,
5
5.-
54
5
5.34
Juni .
.
5
5 03
54
5
5.40
Juli –
5
5.25
54
5
5.50
Aug.
54
5.25
54
5
5.43
Sept.
5
5.25
54
5
5.50
Oct…
5
5.18
54
5
5.08
Nov.
.
5
1
)
5
52)
5.17
5.23
5
5.20
5
Dec. .
4.90
44
5.13
–
5
5.11
5
1933
Jan..
4.375
5
5.-
–
5
5-
5
Febr..
5
5
4.84
–
5
4.79
52)
Onder de op deze rentebasis afgesloten hypotheKen be-
vonden zich er twee op erfpacht.
Deze rente betreft hypotheken met een derde over.
waarde; een instelling daar ter plaatse, welke slechts 50
o/
van de geschatte waarde geeft,
belegde in Nov. tegen 44
0
/0.
8)
Op landerijen werd bij dubbele overwaarde hyp. verstr.
tegen 44 en 44
110.
Nadruk verboden,.
15 Maart 1933
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
229
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.
GELDKOERSEN.
N.B. ” beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.
BANKDISCONTO’S.
N d iVrsch.inR.C.3
Disc. Wissels.
2*19
Apr.’32
Lissabon ….
63
4
Apr.’32
Bel.Binn.Eff.3
19Apr.’32
Londen ……2
30Juni’32
19Apr.’32
Madrid …….63
8Juli’31
Athene ……….9 3
Dec. ’32
N.-YorkF.R.B. 332
Mrt. ’33
Batavia ……….
4310 Mrt.’SO
Oslo ……..4
1 Bpt. ’32
Belgrado ……..
7420 Juli’31
Parijs ……33
25Jan.
1
33
Berlijn ……….4
22 Sept.’32
Praag ……34
25Jan.’33
Boekarest …….. 7
3 Mrt.’32
Pretoria …. 4
20Feb. ’33
Brussel ……….
3413 Jan.’32
Rome……..4 9
Jan.’33
Budapest ……..4317
Oct.’32
Stockholm .. 34
1 Spt.’32
Calcutta ……..34
16 Feb.’33
Tokio ..
.
.4.38 17
Aug.’32
Dautzig ……..4
12Juli
1
32
Weenen……6
23 Aug.’32
Helsingfors ……6
31 Jan.’33
Warschau ….6
20 Oct. ’32
Kopenhagen …. 3312
Oct. ’32
Zwits. Nat.Bk.2
22Jan.
1
33
OPEN MARKT.
1933
II
Mrt
6/11
27Feb./1
20/25
Mrt.
4 Mrt.
Febr.
1932
7/12
Mrt.
1931
9/14
Mrt.
1914
20/24
Juli
Amsterdam
Partic.dïsc.
51_71
515_2
1
12
1101
114.115
1
1
/8
1
/4 11116
3
1
18.
1
116
Prolong.
1113
1
1
12
1 1
1 1
21/
4
.314
Londen
Dageld.
. .
1-1
11
4
..I
11
4
1
1
14-1
I
1
/4
I
1
1-3
1
3
14-2
Partic.disc.
11
116.
3
14
“I16’I16
11
116.3/4
314_1,8
2
1
/2-3
218132-
4114_314
Berlijn
11/16
Daggeld…
4
3
/8-5I8
414-5I8
4
5
18-518
418
–
5/8
6
1
12-812
3-6
–
MaandeId
4
1
/4..5
3
/4
414-514
4114.5314
41
14
53
14
6
1
12-8
–
–
Part, disc.
3
718
318
318
318
518-6518
431
4
2
1
1_
1
/2
Waren-
–
wechsel.
4.1/
4
41/
4
4»
1
/4
4
.1
12
6-8
511
4
–
New York
Dage1d
1)
–
–
12
1
/2
11/4
2
1
12
-3
/4
1115-3/4
1
3
14’2ij2
Part,c.disc.
–
–
111431/
4
‘/,-1
2
5
18-
3
/4
I
1
12-2
1
/4
–
1) Koers van 10 Mrt. en daaraan voorafgaande weken t/m. Vrijdag.
WISSELKOERSEN.
KOERSEN IN NEDERLAND.
Data
New
Londen
Berlijn
Parijs
Brussel
Batavia
York
8
)
“)
)
8)
8)
1)
7Maart1933
–
8.72
58.8
2
*
9.81
34.80
9934′
8
1933
–
8.58
58.90
9.78
34.76
99%
9
,,
1933
–
8.62
58.95
9.79}
34.76
999
10
,,
1933
–
8.67
59.05
9.794
34.76
99%
11
1933
–
8.60
59.05 9.781
34.75
99′
13
,,
1933
–
8.54
3
%
59.-
9.74e
34.62.
99%
Laagste d.wl)
–
8.5311
7
58.67*
9.74 34.80
1
99%
Hoogste d.w’)
–
8.74 59.10
9.823
34.85
993%
6 Mrt. 1933
–
8.62
58.80
9.S8
34.774
99%
27 Febr. 1933
2.478/
8
8.44%
59.153 9.75k
34.75
993%
Muntpariteit
2.4878
12.1071
59.263
9.747
34.592
100
Data
Zwit-
serlan
Weenen
Praaji
Boeka-
Milaan Madrid
•
9
rest’)
8*
,
)
8*
,
)
7Maart1933
48.21%
–
7.37
1.48
12.65
20.70
8
,,
1933
48.12%
–
7.37
1.48
12.64
20.90
9
,,
1933
48.-
–
7.38
1.48
12.65
20.95
10
1933
48.06
–
7.38
1.48
12.643
21.-
11
1933
48.05
–
7.38
1.48
– –
13
,,
1933
48.04
–
7.38 1.48
12.65
21.-
Laagste d.w’)
47.95
–
7.35
1.423
12.573 20.70
Hoogste d.w’)
48.30
35.25
7.41
1.523
12.70
21.15
6 Mrt. 1933
48.22%
–
7.38
–
12.65
20.69
27 Febr. 1933
48.16
–
7.36
1.48
12.67
20.52
Muutpariteit
48.12% 35.007
7.3711.488
13.094
48.52
Data
Stock-
Kopen-
S 0
)
o
i *
Hel-
Buenos-
Mon- holm,*)
hagen*)
7fl2ç
Aires’)
treal’)
7Maart1933
46.-
38.80
1
44.53
3.80
65
2.0734
8
1933
45.50
38.50
44.-
3.79
’65
1
2.08
9
,,
1933
46.-
38.50 44.25
3.774
65
2.10
10
1933
46.25
38.65 44.50
3.80
65
2.09
11
1933
45.50
38.50 44.30
3.80
65
2.10
13
,,
1933
45.25
38.25 43.85
3.80
65
2.08
Laagste d.wI)
44.90
37.85
43.50
3.723
–
2.02%
Hoogste d.w’)
46.25
38.90
44.70
3.85
65
2.15
6 Mrt. 1933
46.-
38.80
44.80
3.84
–
.
2.05
27 Febr. 1933
44.90
37.70
43.40
3.73
65
2.05
Muntpariteit
86.671
66.671
66.671
6.266
9554′
2.4878
8) Noteering te Amsterdam.
8*)
Not, te Rotterdam.
1)
Part. opgave.
In het eerste nummer van iedere maand komt een overzicht voor van een aantal niet wekelijks opgenomen wisselkoersen.
KOERSEN TE NEW YORK. (Cable).
D a a
Londen
Parijs
($
P.
oo!,j
Berlijn
($ p.
100 Mk.)
Amsterdam
(‘3
p. 100 gid.)
7 Maart 1933
–
–
–
–
8
,,
1933
–
–
– –
9.,,
1933
–
10
1933
–
–
–
–
11
1933
–
–
–
–
13
1933
3,417/
8
3,921/
5
23,851(
40,33%
14 Maart 19321
3,627/
8
3,94
23,80
40,33
Muntpariteit
..j
4,86
3,901/
8
23.81%
‘
40s
KOERSEN TE LONDEN.
Plaatsen en
Landen
Noteerings-125 eenheden
Febr.
1933
4
Mrt. 1
1933
I
LaagstelHoogste
6111
Mrt.
1933
11
Mrt.
1933
Alexandrië..
Piast.p.
y
g
973%
”
972/
8
97′
973%
Athene ……Dr.
p.X,
5973%
595
580
625
612%
Bangkok….
Sh.p.tical
1/10%
–
1f10
1/10k
1/10
Budapest
. …
Pen.
p. £
19%
19 19
214
20%
Buenos Aires
d.
p.$
40
41
40
41%
40%
Calcutta ….
Sh.
p.
rup. 1165152
116
8
/
32
1/51/
10
116
1
/
16
1/6
Constantin..
Piast.p.
Y,
707
715
715 720 720
Hongkong
. .
Sh.
p.
$
1
/
3
i1
11311/16
113/8
114%
1145/
1
Kobe
.. ._ …
8h.
p.
yen
1/218/
1
1/211I
1
1/234′
1/31/
8
11’3aj,,
Lissabon….
Escu.p.0
110 110 10934
110%
110
Mexico
….
‘$
per
£
12._
12._
11.75
12.75
12.50
Montevideo
.
d.perC
33
33
—
–
–
Montreal
…
$
per
£
4.11%
4.02%
‘4.-
4.27
4.1534
Riod. Janeiro
d.
per Mil.
53/
‘/e
.
.1 –
–
–
Shanghai
…
Sh.
p.
tael
1/88/
8
1/8%
1/8 1/91/
8
1/91/
6
Singapore
..
id.
p. $
2/3
25
/
52
2/383/
16
2131/
2/37/
8
2/3%
Valparaiso
1)
$
per
£
-.
– –
– –
Warschau
..
Zl. p. £
308/
8
30sf,
30%
311/
4
31
1)91) (1ff.
ZILVERPRIJS
GOUDPRIJS 3)
Londenl) N.Yorks)
Londen
7 Maart1933…
177/8
–
7 Maart1933…..
119/7
8
,,
1933..
18
–
8
1933….
118/11
9
1933.’.
18
7
/
16
–
9
,,
1933….
119/114
10
,,
1933..
18s/1
–
10
,,
.
1933….
119124
11
,,
1933..
18y,
–
11
1933….
119193
13
1933..
17%
– .
13
,,
1933….
12012
14Maart1932..
18
7
/16
30
14Maart1932….
1141_
27 Juli
1914..
24
11
/86
59
27 Juli
1914….
84/10%
1)
in pence p. oz.stsnd.
1)
Foreign silver in
$c. p.oz.
line.
3)
in ah. p.oz.fine
STAND VAN ‘s
RIJKS KAS
Vorderingen.
1
28 Febr. 1933
1
7 Maart 1933
Saldo van
‘s
Rijks Schatkist bij De Ne-derlandsche
Bank ………………
/
28.354.880,-
–
Saldo b. d. Bank voor Ned. Gemeenten
,,
197.396,49
t
97.240,54
Voorschotten
op
uit. Januari 1933 aan
de gem. verst,
op v.
haard. de Rijks-
adm. te heffen gem. ink. bel, en
opc.
op
de Rijksink. bel ………………
1.900.929,67
.
1.900.929,67
Voorschotten aan Ned.-lndië ………
..255.895.018.31
2E6.478.242,21
Id. aan
Suriname …………………
13.865.668,65
,,
13.916.321,67
Id. aan
Curaçao …………………..
….
6.975.936,04
,,
7.036.631,82
Kasvord. weg. credietverst. a/h. buitenl
,,
102.145.592,89
,,103,204.499,65
Saldoderpostrek.v. R(jkscomptabelen
Vord.
op
het Alg. Burg. Pensioenfonds’)
….
….
,,
19.434.133,46
–
,,
23.585.190,43
–
Id.
op
andere Staatsbedrijven’)……….16.797.951,32
Verstr. t. laste der Rijksbegr. kasgeld-leeningen aan gemeenten (saldo)
…
…
41.228.812,84
,,
16.689.159,05
..40353.312,84
•
Veroilchtingen.
Voorschot door de Ned. Bank ing. art,
16 van haar octrooi verstrekt
–
/
281.923,42
Schuld a/d Bank
v.
Ned. Gemeenten
–
–
Schatkistbiljetten in omloop ………
f319.478.000,-
,,306.653.000,-
Schatkistpromessen in omloop …….
..
82.980.000,-
.
,,
55.920.000,-
Zilverbons in omloop …………….
..1.597.624,-
,,
1.593.720,-
Schuld
op
uit. Januari
1933 aan de
gemeenten. wegens aan haar uit te
keeren hoofdsom der pers. belasting,
aand. in de hoofds. der grondbel. en dei gem. fondsbel., alsmede
opc. op
die belastingen en
op
de vermogens-
belasting …………………..
…
7.249.989,90
,,
7.249.989,90
Schuld aan het Alg. Burg. Pensioent.’)
,,
9.064.129,44
10.172.529,30
Id. aan het Staatsbedrijf d.P.,T.enT.’)
…..
,,100.110.884,65
,,
103.263.388,69
Id. aan andere Staatsbedrijven’) …..
132402,68
,,
132.402,68
Id. aan diverse instellingen’)
…………
…….
55.035.246,38
,, 62.756.588,21
1)
In rekg.-crt. met
‘s
Rijks Schatkist.
NEDERLANDSCH-INDISCHE
VLOTTENDE
SCHULD.
1
6 Maart 193
1
13 Maart 193
voroeringen:
Betaalmiddelen in
‘s
Lands kas
–
waaronder Muntbiljetten …………
–
.
Saldo Javasche Bank……………..
–
Verplichtingen:
…
Voorschot’s Rijks kase. a. Rijksinstell.
/256.854.000,-
…
Schatkiatpromessen ……………….
…..1.300.000,-
SchatkistbiIjettn
…………………..
13.4l0.000,
Muntbiljetten in omloop
………….
1.753.000,-
Schuld aan het Ned.-lnd. Muntfonds
–
Idem aan de Ned.-lnd. Postspaarbank.
…
,,
896.000,-
Voorschot van de Javasche Bank…….
416.000,-
/258.033.000,-
1.300.000,-
13.410.000,-
1.753.000,-
1.000.000,-
1.039.000,-
1.927
2.662
3.200
1.800
2.580
3.200
1.635
2.609 3.200
1.494 2.601
3.200
8.903
2.803
3.200
8
769
–
Rekg. Courant
230
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
15
Maart 1933
NEDERLANDSCHE BANK.
Verkorte Balans op 13 Maart 1933.
Activa.
Binnenl.Wis-1f[fdbk.
f
29.539.318,57
sels,Prom.,ç B
ij
bnk.
,,
715.522,45
enz.in
disc.(Ag.sch.
,,
5.735.876,20
f
35 990 71722
Papier o. h. Buiten!, in disconto ……
Idem eigen portef..
f
73.427.457,-
Af :Verkocht maar voor
de bk.nog niet afgel.
,,
–
73.427.457,
Beleeningent
mci. vrsch.J Hfdbk.
f
24.966.612,85
in rek.-crt.l B
ij
bnk.
3.815.805,65
op onderp. Ag.sch.
41.570.740,79
‘
70.353.159,29
Op Effecten ……
f
69.175.500,03
OpGoederenenSpec.
1.177.659,26
,,
70.353.159,29
Voorschotten a. h. Rijk ……………..
Munt en Muntmateriaal
Munt, Goud …….
f
98.200.125,-
Muntmat., Goud
..
,,
850.554.597,95
f
948.754.722,95
Munt, Zilver, enz..
,,
24.435.534,42
Muntmat., Zilver..
–
973.190.257,37
1
)
Belegging
1/5
kapitaal, reserves en pen-
sioenfonds
._
………………….
20.196.267,66
Gebouwen en Meub. der Bank ……..
,,
5.000.000,_
Diverse rekeningen ………………
,,
12.932.584,85
Staatd.Nederl.(Wetv.27/5/ 32,S.No.221)
,,
19.331.195,17
Passiva
f
1.210.421.638,56
Kapitaal …………. ……….. ….
f
20.000.000,-
Reservefonds ……
.
.
.
.
……..
. …..
,,
3.000.000,-
Bijzondere reserve
………………
,,
5.000.000,-
Pensioenfonds
…………………..
,,
8.243.177,50
Bankbiljetten in omloop ……………
,,
966.546.855,-
Bankassignatiën in omloop ……….
,,
116.338,81
Rek.-Cour.j Het Rijk (
1.186.301,66
saldo’s:
‘
Ander6n,,201.199.132,64
202.385.434,30
Diverse rekeningen ………………
,,
5.129.832,95
f
1.210.421.638,56
Beschikbaar metaalsaldo ………….
f
505.555.108.80
Minder bedrag aan bankbiljetten in om-
loop dan waartoe de Bank gerechtigd is.
,,
1.263.887.772,-
1)
Waarvsn
in het buitenland
f
3.020.302,58.
Voornaamste posten in duizenden
guldens.
Goud Andere
Beschikb.
Dek-
Data
Clrculatle
I
opelschb.
Metaal-
I
klngs
Munt
1
Muntmat.
schulden
saldol)
perc.
14 Maart’33
98.200
850.555
966.547
202.502
505.555
83
6
,,
’33
98.200
911.068
973.543
259.358
540.893
84
27 Febr. ’33
98.200 921.648
958.631 282.668
548.918
84
20
’33
98.200
924.855
932.242
318.904
548.534
84
13
’33
98.200
929.436
939.058 310.993
552.833
84
6
’33
98.200
929.404
951.138 301.005 551.834
84
14Maart’32
97.690
777.971
975.677
181.179
437.872
78
25 Juli
’14
65.703
96.410
1
310.4371
6.198
1
43.521
1
54
Totaal
Schatkist-
B1 ee-
Papier
Diverse
Data
bedrag
I
disconto’s
I
promessen
1
e
n ngen
op het
reke
1
rechtstreeks
buitenl. ningen
2)
14Maart1933
35.991
–
70.353
73.427 12.933
6
,,
1933
32.911
–
73.924
73.427
13.042
27 Febr. 1933
33.496
–
71.997
73.427
12.791
20
1933
33.515
–
76.436
73.427
14.502
13
1933
33.915
–
70.477
73.425
15.028
6
1933
34.725
–
71.201
73.425
15.832
14Maart1932
63.552
–
93.941
84.309 34.783
25 Juli
1914
67.947
–
61.686 20.188
509
‘,i
neueri urn vansstaai van
v Jan.
,vv op iie nasis van
-15
metaal-
dekking.
2)
Onder de activa.
CURAÇAOSCHE BANK.
Voornaamste oosten in duizenden guldens.
Data
Metaal Circu-
latte
Dis-
conto’s
Voor-
smoften
aan de
kolonie
Diverse
reke-
ningen
t
Diverse
reke-
ningen’
1 Februari 19331
4.785
5.044
161
117
638
61
1
Januari
19331
4.747
5.005
162
45
760
118
1 December 1932t
4.748
4.969
172
10
743
114
1 November 19321
4.744 5.048
172
141
675
96
1 October
19321
4.746
5.066
183 85
737
95
1 September19321
4.748
5.012
183
21
735
85
1 Februari
19321
4.524 5.000
1
192
141
847 450
‘,,
oIuiIp. UCE avuva.
•,
.,iuIip. urF pueIva.
JAVASCHE
Voornaamste posten in duizenden
ken cijfers der laatste weken
Data
Goud
Zilver
4Mrt.19331
1.130
BANK.
guldens.
zijn_ttlegrafisch
Circulatie
Andere
opeischb.
schulden
De samengetrok.
ontvangen.
Beschikb
metaal- saldo
207.570
33.830 61.570
25 Feb.1933
157.900
206.620
34.680 61.380
18
,,
1933
156.880
203.030
36.960 60.884
11 Feb.1933
111.358
44.420 206.271 32.023
60.460
4
,,
1933
111.357
46.114
205.283
36.049
60.939
28 Jan.1933
103.876
46.293
201.408
38.027
54.394
21
,,
1933
103.862
46.092
201.606
36.433
54.738
5 Mrt.1932
112.588
47.003
229.410
37.258
52.924
7 Mrt,1931
118.711
44.839
248.588
42.188 47.241
25 Juli1914
29.057
31.907
110.172 12.634
4.842
Wissels.
–
.
iverse
Dek-
Data
buiten
Dis-
Belee-
kings-
N.-Ind. conto’s
ningen
nf,eit
g
percen-
betaalt,.
tage
4 Mrt.1933 25 Feb.1933
18
,,
1933
11Feb.1933
1
18.360
18.400
18.020
17.680
.
52:250
52.130 53.300
27.200 27.300
26.220
26.073
66 65 65
65
9.262
34.175′
4
,,
1933
18.511
8.853
35.636
25344
65
28 Jan.1933
19.863
8.833
35.119
29.821
63
21
,,
1933
19.613
8.790
34.752
29.273
63
5 Mrt.1932
8.969
27.456
45.871
21.908
60
7 Mrt.1931
9.035
29.680
40.693 33.389
56
25 Juli1914
1
6.395
7.259
75.541
2.228
44
1)
Sluitpost
activa.
BANK VAN ENGELAND.
Voornaamste posten in duizenden pouden sterling.
I
circulatle[Departm.
Bankbilf.
1
Bankbilf.
1
Other Securities
Data
Metaal
in
inBankingl Disc.and
1
Advances
securities
8Maart1933 160.701 363.327
71.627 11.761 17.483
1
,,
1933 150.967 359.284
65.944 11.965
18.543
22 Febr. 1933 142.983 356:249
60.997 11.948 17.626
15
,,
1933 132.947 355.074
52.189
11.970
17.417
8
1933 127.934 357.380
44.827 52.189 17.125
1
1933 127.122 357.310
44.093
12.147
17.191
9Maart1932 121.455 354.475
41.327 11.545 44.930
22 Juli 1914 40.164
29.317
33.633
Data
00v.
Sec.
Public
Depos.
Other Diosits
1
Other Bankers IAccountsl
1
1
Reserve
kings-
I Dek-
perc.’)
S Mrt. ’33
78.705 14.984
112.577
34.525 72.374
4419i
sg
1
,,
’33
86.500
26.441 104.474
34.542
66.733
40
9
/
22 Feb.’33
86.380 26.184
98.300 35.009
61.734
38″1
15
,,
’33
90.858
15.850
106.327
32.766 52.874
34
8
1,,
8
’33
90.308
13.502 100.699
32.767
45.554
30
29
1
32
1
’33 89.378 42.245
67.762
35.179
44.812
3
0
it!
9 Mrt. ’32
54.371 7.836
93.565 33.182 41.980
3121
32
22 Juli
1
14
11.005 14.736
42.185
29.297
52
1)
Verhouding tusschen Reserve en Deposits.
BANK VAN FRANKRIJK.
Voornaamste posten
‘Ti
millioenen francs.
I
Te goed Wis- Waarv.I Belee ~
;
,
,
enteloos
Data
Goud Zilver in het
set’s
op het
ooschot
buitenl.
buitenlj
ningen
id Staaf
3 Mrt.’33 81.111 1.509 2.454 4.971
24 Feb.’33 81.017
1.497 2.601 5.103
17
’33 81.320 1.470 2.768 4,376
10
’33 81.581 1.462 2.902 4.036
4 Mrt.’32 75.738 1.011 4.833 13.402
23Juli’14 4.104 640
–
1.541
Bonsv.d. Dl
Data
zelfst.
ver- Circulatle
amort. k. sen
3 Mrt.’33
6.638
85.477
142
24 Feb.’33
6.647
83.986
154
17
,,
’33
6.674
83.373 434
10
,,
’33
6.674
83.942
50
4 Mrt.’32
6.882
83.453
468
23 Juli’14
–
–
5.912
401
i)
Siuitpost
activa.
2.341
2.243 2.175
2.292
2.190
Staat
rnort.k.I culieren
2.038 17.232
2.071 18.731
2.070 18.822 2.076 18.766
3.442 22.654
–
943
15 Maart
1933
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
231
GOEDERENHANDEL
GRANEN.
14 Maart 1933.
Nadat de t a r we-prijzen aan de termijnmarkt te Win-
ni.peg tegen het einde der voorlaatste week flink varen
opgeloopen als gevolg van de •bankmoeilijkheden en het
sluiten der beurzen in de Ver. Staten, is te Winnipeg spoe- – dig een prijsverlaging ingetreden, welke ‘in de tweede helft
der afgeloopen week tijdelijk weder werd ingehaald. De
toestand in de Ver. Staten is van grooten invloed te Win-nipeg, daar een gedeelte van den termijnhandel zich naar
Canada verplaatste, soolang Chicago gesloten zal zijn. in
europa wachtten koopers veelal af en over het algemeen
was niet veel te bespeuren van opwinding of overhaast
koopen. De koersen in Argentinië gaven daartoe ook geen
aanleiding. Veel hebben aan de ‘termijnmarkten einde der
voorafgaande week matige verhoogingen plaats gevonden, doch spoedig zijn die weder te loor gegaan. In Engeland is
in de afgeloopen week flink gekocht, zoowel ‘Manitoba als
Plata en Austraiische tarwe. De vraag naar tarwe werd
er gestimuleerd door bevredigenden afzet van meel en naar
men zegt is deze laatste ontstaan, omdat de bakkers meen-
den dat, als de Ver. Staten den goudsta.ndaard zouden prijs
geven, daarvan een stijging der rneelprijz.en het gevolg
zou zijn evenals dat geschiedde, toen in Engeland de goud-
standaard werd opgeheven. In overeenstemming met de
Canadeesche en ZuidAmerikaansche prijssehommelingen
der termijnmarkten hebben ook de prijzen in Europa ge-
fluetueerd. In de tweede helft der afgeloopen week was de
stemming rnstig. Aan de termijnmarkt te Winnipeg was
het slot voor tarwe 1 dollarcent per 60 lbs. lager dan een
week geleden. De termijnmarkt te Buenos Aires sloot 16
centavos, die te Rosario 10 eentavos per 100 KG. lager. De
markt
te
Chicago is gesloten. In de Ver. Staten wordt veel
disponibele tarwe verhandeld, de prijzen daarvoor zijn ge-
durende den crisistijd sterk gestegen.
1)e nieuwe ipresident van den Farmhoarcl heeft bekend gemaakt, dat alle voorraden van lanclbouwprodueten zul-len worden opgeruimd. Disponibele tarwe heeft de Farni-
board niet meer, wel 30 millioen bushels termijntarwi,
welke zullen worden gelikwideercl, zoodra zulks mogelijk is.
zonder cle prijzen, te drukken. De vooruitzichten van will-
tertarive in de Ver. Staten luiden iets gunstiger. De lie-
rieMen over den rtarwe-oogst in Argentinië blijven gunstig
:11
veelal wordt verwacht, (lat de volgende oogstramFng ccii
groutere schatting van cle opbrengst zal geven dan de
vorige. Ook van het continent in Europa komen gunstige
berichten over wintertarwe. Vorstschade schijnt, dank zij
voldoende sneeuwbedekking, slechts klein te zijn en cle
planten ontwikkelen zich bij het nu heeischende zachte
weder.
Van de betere stemming hebben in het begin der week
houders van disponibele Russisehe en Poolsche r o g ge
gebruik gemaakt, om hunne voorraden te verminderen. In
de eerste hand worden deze soorten niet aangeboden. Alleen
Plata.rogge wordt in cle eerste hand geregeld aangeboden.
De prijzen daarvoor zijn in den loop der week weder iets
gedaald. Be vraag is matig en de omzetten bleven beperkt.
De vaste stemming voor m a ï s op de laatste dagen der
voorafgaande week heeft niet lang aangehouden, en koopers
toonden weinig lust op ruime schaal te koopen. Nu de
scheepvaart op den Donau is heropend, is het aanbod van
Donaum.a.ïs toegenomen. Wel waren de vcrsehepingen nog
niet groot, doch spoedig mag een vermeerdering daarvan
worden verwacht. De consumptievraag was deze week
teleurstellend. Hoewel de aankomsteii in onze havens niet
groot zijn en de stoomencie voorraad beperkt is, was liet
aanlioci te groot, om de prijzen
01)
peil te houden. De groote
disponibele voorraden oefenen een druk op de markt uit,
en telkens worden houders gevonden, die geneigd zijn hunne
prijzen te verlagen. Aan het einde der week was cle stem-
ming voor Doiianmais flauw; tot hct laagste in deze maand
bereikte niveau daalden cle prijzen echter niet. Tot de matte
stemming droeg ook de flauwe wisselkoers van Fransche
Francs bij, daar de Donau dikwijls in Francs offreert. Het
aanbod van Platamtiïs is beperkt en de verschepingen van
den ouden oogst zijn klein. In den loep der week zijn de
prijzen iets verhoogd, omdat regen in Argentinië de aan-
voeren en daardoor ook de verschepingen van nieuwe mais
tegenhield. De verhoogiag is echter einde der week weder
verloren gegaan. De termijnmarkt voor mais sloot te
Buenos Aires 26 centavos lager, te Roario 15 centavos
lager. Voor Argentijusche mais van den nieuwen oogst ter
verlading in de eerstvolgende maanden worden door af-
laders iets hoogei-e prijzen gevraagd, zonder dat zaken tot stand komen. Het binnenland koopt niet op levering en de
speculatie onderneemt zoo goed als niets. In de vooruit-
zicliten van dcii nicilwen oogst in Argentinië is geen ver-
a.ncleriiig gekomen.
En de vraag naar ge r s t wordt nog in hoofdzaak voor-
zien door Argentinië. De vraag is matig, doch daar geen
overvloedige hoeveelheden onze havens bereiken, kunnen
iie prijzen zoo ongeveer op peil worden gehouden. Voor de
eerste posities wordt nog een premie betaald boven 0e
latere. Rusaische gerst wordt stoomend in de tweede hand
aangeboden zonder veel belangstelling te vinden. De Donau
is niet gers’t aan de markt per Maart en April.afladin.g,
voorlonpig echter zonder zaken.
Voor spoed ige Boheemsche Ii ii ve r bestond eenige be-
langstelliag tot onveranderde prijzen. Voor latere afleding
bestond weinig vraag wegens meerder aanbod, ook van
Duitsche en Poolsche soorten. Platahaver liep in cle eerste
helft der week flink op. doch la.ter ging een gedeelte der
prijsver.betering weer verloren. Het slot voor haver te
Buenos Aires was onveranderd.
SUIKER.
Evenals de andere goederenmarkten stonden de suiker-
markten deze week in het teeken van de Amerikaansche
Bankcrisis.
Tengevolge van de vrees s’oor devalorisatie van den
Dollar bestond vooral in het begin van de week groote
kooplust voor suiker en de prijzen zijn dan ook flink aan-
getrokken. Toen naderhand bleek, dat Roosevelt door
krachtige maatregelen de ware kern der oorzaken van
de bankcrisis ging bestrijden onder .instaiiclhouding van de
pariteit van dcn Dollar, luwde ook de kooplust voor suiker.
Deze reactie vermocht echter geenszins aan de suikermark.
ten een flauw beeld
te
geven. Een gunstige tendens bleef
overheerschend.
En
A
m e r i k a waren behalve de effectenbeurs, de
meeste productentermijnmarktcn gesloten, waaronder ook
suiker. Effectieve suiker werd verhandeld tot varieerende
prijzen van ca. 0.90 d.c. tot 1.05 d.c. basis Cuhasuiker c. &
Ir. De grootste belangstelling coneentreerde zich op ge-
raffineerde suiker. Hiervoor ontstond een clusdanige vraag,
dat Raffinadeurs, die hun prijzen iutnsschen met 0.20 d.c.
verhoogden, vele orders niet konden uitvoeren. Naar ver-
luidt werden in totaal .1-ilini 500.000 tons raffinade om-
gezet.
Dc ontvangsten in de Atlantische havens der Ver. Staten
bedroegen deze week 25.000 tons, dc versmeltingen 38.000
[ons tegen 44.150 tons verleden jaar en de voorraden
136.000 tons tegen 196.500 tons.
AANVOEREN in tons van 1000 KG.
Rotterdam
Amsierdom
Totaal
Artikelen
5111 Maart
Sedert
Overeenk.
5II Maart
Sedert
Overeenk.
933
1932
1923
Jan.
‘i33
tijdvak 1932
193
‘Jan. 19)3
tijdvak
‘
32
32.929
1116.853
223 304
–
4 656 6.369
750
203.222 224.054
6.155
58.1119
70.894
–
1.000
590
59.019
71.484
Tarwe
……………..
Rogge
………………
692
7.328
5.067
–
25
7.353
5067
Boekweit ………………
Maïs ……………….
15. 937
211P.620
297.630
1.971
60.773
82.949
271.393
380.579
6.875
44.689
6.339
1.768
4.520
5.485 49.202
91.824
].S94
39.778
45.814
1(14
757
1 292
40.535
47.106
Lijuzaad
…………..
300
49.962 40.148
16.8;8
88.605
73618
138.567
113.766
G-rst
……………..
Haver
……………..
3 0
12.518
22.946
–
–
–
12.518
22.946
Lijtikoek
…………
329
.
5.474
5.835
183
2.193 2.519
7.667
8.354
Tarwemeel
…………
Andere nieelsoorten
680 8.157
10.715
,
294
1.481
.3.403
9.638
14.118
‘II
‘232
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
15 Maart 1933
STATISTISCH OVERZICH’
•
GRANEN -EN. ZADEN.
-.
TUINBOTJWARTIKELEN
VLEESCH
ROGGE
MAIS
R
LIJNZÂAD
ROODE
KOOL
WITTE
KOOL
UIEN
VLEESCH
VARKENS-
–
Manitoba
No 2 loco No. 2 Canada
La Plata
62163
Z. Russische
La Plata
–
le kwaliteit
–
le kwaliteit
gewoon
(versch)
VLEESCH
–
–
R
û
d
loco loco
loco Rotte
–
loco 1-5 pond
1-5 pond-
P. 100 KO.
–
e
r
t
aAa
G:
Rotterdam
•
1925
17,20100,0
13,07
5
100,0
231,50
100,0
–
236,00I00,0
462,50
100,0
–
-1926.15,9092,4
1175
89,9
174,25
75,3
196,75
83,4
360,50
77,9
–
–
1927
14,7585,8
12,475
95,4
176,00
76,0237,00100,4
362,50
78,4
–
1928
13,475
78,3
13,15 100.6
226,00
97,7
228,50
96,8
363,00
78,5
17,23
‘100,-
4,55 100,-
13,25
100,-
93,
100,-
77,50
100,0
1929
12;25
71,2
10,875
–
83,2
–
204,00
88,1′
179,75
76,2
419,25
90,6
9,10
52,8
7,38
162,4 11,78
88,9
96,40
103,7
93,125
120,2
1930
9,67
5
56,3
.
.6,225
-47,6
136,75
–
59,1
111,75
47,4
356,00
77,0
5,77
33,5
2,05
45,1
2,14
16,2
108, 116,1
72,90
94,1
1931
5,55
32,3
4.55
34,8
84,50
36,5
107,25
45,4
187,00.
40,4
6,96 40,4
3,06 67,3
1,94
14,6
88,
94,6
48, 61,9
–
1932
5,22
5
30,4
4,625
35,4
77,25
33,4
100,75
–
42,7
137,00
29,6
1,84
–
10,7
1,49
32,8
8,07
60,9
61,
65,6
37,50
48,4
–
Jan.
1931
6,525
37,9
4,-
30,5 84,50 36,5
86,25
36,5 207,50 44,9
5,61
32,5
3,40
74,8
1,92
14,5
96,-
103,2
56,-
72,3
Febr.,,
5,775
33,6
3,90
29,8
87,50
37,8
85,75
36,3
206,25
44,6
6,24
36,2
3,01
66,2
2,24
16,9
91,-
97,8
:
50,-
64,5
”Maait
5,62
5
32,7 4,20
32,1
103,00 44;5 104,75
–
44,4 214,00 46,3
11,2
65
1
1
4,72
103,8
3,25 24,5
90,-
96,8
51,-
65,8
April
5,90
34,3
4,42
5
33,8
112,00
48,4
117,00
49,6
107,75
42,8
—
‘
97
1
–
104,3
–
47,-
60,6
Mei,.
6,15-35,8
4,975
38,0
95,75
41,4124,0052,5
189,00
40,9
–
98,-
105,4
45,-
58,1
Juni
5,75
33,4
5,05
38,6
–
86,75
37,5
116,50
49,4 191,50
41,4
101,–
108,6
‘
41,-
52,9
Juli
5,42531,5
4,70
35,9
84,25
36,4115,75
49,0
211,00
45,6
—————————
95,-
102,2.
49,-
63,2
Aug.
4,975
28,9
4,025
30,8
74,50
32,2
119,50
50,6
185,50
40,1
————————–
‘
–
94,-
101,1
54,-
69,7
Sept.
4,775
27,8
4,27e
32,7
68,00
29,4
97,00
41,1
164,25
35,5
–
84,-
90,3
50,-
64,5
Oct.
5,-
29,1
4,475
34,2
68,50
29,6
94,75
40,1
160,25
–
—
75,-
80,6
49,-
63,2
Nov.
5,825 33,9
5,475
41,9
81,00
35,0
114,50
48,5
169,75
36,7
1,52
33,4 5,04′
38,1
72,-
77,4
,
48,-
61,9
Dec;
4,925
28,6
4,95
37,9 69,25
29,9
111,25
47,1
145,75
31,5
–
2,40
13,9
1,47
32,3
——————————
5,39
–
40,7
70,-
75,3
43,
55,5
Jan.
1932
5,05
29,4
5,07
5
38,8
71,25
30,8
114,00
48,3
142,50
30,8
1,87
10,8
————
1,49
32,8
8,69.
–
65,6
70,-
75,3
:
40,-
51,6
•
Febr.
5,30
30,8
5,07
5
38,8
74,00
32,0
108,50
46,0
142,25
30,8
1,29
7,5
1,28
28,2
8,98
.67,8
68,-
73,1
34,-
43,9
Maart
5,52
5
32,1
5,80
44,4
86,75
37,5
118,00
50,0
143,25
31,0
1,78
f0,3
1,68
36,9
12,26
92,6
67,-
72,0
32,-
41,3
April
,
5,65
32
1
7.
6,22
5
47,6.
88,75
38,3
124,50
52,8
135,25
63,-
67,7
28,-
36,1
Mei
5,6032,6
5,30
40,5 78,00
33,7116,0049,2
130,25
28,2
—
–
–
–
–
—
–
–
–
——–
–
—
67,726,-
33,5
Juni
,,
5,225
30,4
4,15
31,7′
80,75
34
1
9
105,75
–
44,8
128,75
27,8
————–
—-
–
–
—
–
——–
–
—
67,-
72,0
34,-
43,9
4,90
28,5
4,-
30,6
78,75
34,0
100,25
42,5
129,75
28,1
34,6
——————–
—
—
68,835,5045,8
Aug.,,
5,2030,2
4,07
5
31,2
.77,50
33,5
98,25
41,6
133,00
28,8.’
62,-
66,7140,50
52,2
Sept,,
5,4731,8
4,20
32,1
78,50 33,9 88,50
37
1
5,
150,75
32,6
—–
—
-,.-
55,-
59,1
1
42,50
54,8
Oct.
,
5,25
30,5
3,92
5
30,0
74,50
32,2
79,50
‘
33,7
138,25
–
29,9
– ‘
51,-
54,8
44,-
56,8
Nov.,,
4,90
–
28,5
3,90
29,8
71,25
–
30,8 79,00
33
1
5
135,2
29,2
29,2
—
—
–
–
–
–
–
—
–
–
—-
–
—
–
—
1,06
—
—
–
–
–
–
–
—
–
–
—
–
—
–
–
–
—
23,3
–
—-
–
——
4,10
31,0
53,-
57,0
46,-
59,3
Dec.
4,725
27,5 3,80
29,1
66,25
28,6
75,25
31,9
135,00
29,2
3,02
17,5
0,84
—
–
–
–
–
—
–
–
—
–
—
–
–
–
–
–
—
–
–
–
—
——-
–
—
18,5
•
3,99
30,1
53,–
57,0
46,-
59,3
Jan.
1933
4,95
28,8
3,75 28,7
73,00
31,5
75,25
31,9
136,50
29,5 3,02
17,5
0,67
14
1
7
3,38
25,5
50,50
54,3
44,75
57,7
Febr.
4,775 27,8
–
3,70
28,3
71,00
30,7
74,75
31,7 130,25
28,2
2,51
14,6
0,60
13,2
2,06
15,5
49,25
53,0
1
45,-
58,1
6 Maart
5,-
29,1
3,80
29,1
73,50 31,7 76,50
32,4
133,50 28,9
2,98
17,3
0,60
13,2 1,38
10,4
48,4
,
44,-
-56,8
3
,,-
–
5,10
i
29,7
3,80
29,1
74,00
32,0
77,50
32,8
13200
28,5 3,53
20,5
0,65
14,3 1,53
–
11,5
–
49,5
46,-
59.3
1)
Men zie voor de toelicnting op dezen staat de nos. van 8. 15 Aug. 1928, 25 Febr. 1931 en 15 Febr. 1933. ) Tot jan. 1931 Hard Winter No. 21
1
van Jan. 1931 tot
vanaf 26Me1 1930 tot 23Me11932 74 K.G. Zuid-Russische.
4
)Tot Jan. 1928 Malting; van Jan. 1928 tot 9 Febr. 1931 American No. 2, van 9 Febr. 1931 tot 23 Mei 1932
het betreffende jaar en de gemiddelde prijzen van Nov en Dec van het daaraan voorafgaande jaar.
8)
3 Mrt
7)
10 Mrt
— –
. – ‘-
–
Vervolg STATISTISCH OVERZICH1
–
–
•
•••
•
MINERALEN
–
•
TEXTIELGOEDEREN
—
• •
DIVERSEN
•
–
STEENKOLEN
We’stfaalschel
PETROLEUM
–
BENZINE
–
–
•
•
–
KATOEN
•
WOL
–
WOL
gekamde
KOE-
KALK-
•
Hollandsche
Mid. Contin.
Crude Gulf exp.
_____________ ___________ _________
gekamde
Australische, Australische,
HUJDEN
SALPETER
Middling
locoprijzen
1
F.0. F.
Sakella-
– –
0. F. No. 1
•
•
–
bunkerkolen,
ongezeefd f.o.b.
33 tim 33.90
6466
0
$cts. per
Merino, 645 Av.
Crossbred
Colo-
nial Carded,
Gaat, open
kop
Old. per
100
KG.
–
R’damjA’dam
Bé
S.
g.
per barrel
U.S.
gallon New-York
rides Oonira Liverpool
loco
Bradford
per Ib.
50’s Av.
loco
57-61 pnd.
netto
–
per
1000
K.G.
•
•
per Ib.
1
Liverpool
Bradford per Ib.
•
f1.
01
$
O/
$cts.
1
0f
$
cts.
Ojo
pencel
o
/o
pence
Ofo
pence
1
pence
1
0J
f1.
0j
fi.
OIo
1925
10,80
100,0
1.68
100,0
14,86
100,-
23,25
100,0
29,27
1100,.
9,35
100,-
55,00
100,0
29,50
1106,0
34,70
100,0
12,-
100,0
1926
17,90
165,7
1.89 112,5
13,65
91,9
17,55
75,5
16,24
1
55,5
6,30
67,4
47,25
1
85,9
24,75
1
83,9
28,46
82,0
11,61
96,8
•
–
1927
11,25
104,2 1.30
77,4
14,86
1100,-
17,50
75,3
16,78
1
57,3-
7,27
77,8
48,50
1
88,2
.26,50
1
89,8
40,43
116,5 11,48
95,7
•
1928
10,10
93,5
1.20
71,4 9,98
67,2
.20,00
86,0
19,21
1
65,6
7,51
80,4
51,50
i
93,6 30,50
103,4
47,58
137,1
11,48
95,7
1929
11,40
105,6
1.23
73,2
10,-
67,3
19,15
82,4
17,05
1
58.2
6,59 70,5
39,-
–
I
70,9
25,25 85,6 32,25
92,9
10,60
88,3
1930
11,35
105,1
1.12
66,7 8,77
59,0
13,55
58,3
12,-
1
41,0
3,92
41,9
26,75
1
48,6
16,25
–
55,1
25,36
73,1.
9,84
82,0
•
1931
•
10,05
93,1
0.58 34,5 5,04 33,9
8,60
37,0-
7,33
1
25,0
3,08.
–
33,0
21,50
1
39,1
12,00
40,7
18,65
53,7
8,61-
71,8
1932
8,00
74,1
0.81
48,2
4,50 30,3
6,45
•
27,7
5,21
17,8
3,11
33,3
16,00
29,1
8,50
28,8
11,15 32,1
6,15
51,3
Jan.
1931
10,30
95,4
0.85 50,6
6,08
40,9
10,30
44,3
8,31
28,4
3,09
33,1
21,25
38,6
12,00
40,7
24,63
71,0
10,11
84,3
Febr.
10,30
95,4
0.85
–
50,6
–
6,14
41,3
10,95
47,1
9,58
-32,7
3.55 38,0
21,75
39,5
12,00
40,7
22,50
64,8
10,21
85,1
Maart
10,30
95,4 0.66
39,3
6,07
40,9
10,90
46,9
-9,70
33,1
3,56
38,1
– –
25,25
45,9
14,50
49,2 .22,25
–
64,1
.
10,21
85,1
M
.
nil
,,
10,15
94,0
0.53
31,5 5,66
38,1
10,25
44,1
8,68
29,7
.3,31 35,4 24,50
44,5
14,50
49,2
22,25
64,1
10,21
85,1
Juni
::
10,00
92,6
0.53
5
31,5
5,375
36,2
9,40
40,4
8,18
27,0
3,01
32,2
23,50
42,7
13,00
44,1
–
21,75 62,1
10,21
85,1
10,00
92,6
0.34
–
20,5
4,24
28,5
–
9,10
39,1
7,54 25,8
3,01
32,2
22,00
–
40,0
12,50
42,4
19,13
55,1- 10,21
85,1
Juli
,,
10,00
92,6
0.24
5
14,3
3,405 22,9
9,25
39,8 7,73 26,4
3,35 35,8
22,25
40,5
12,50
42,4
20,25
58,4
8,26
68,8
Aug.,,
10,00
92,6
0.43
25,9 3,94 26,5 7,20
31,0
5,94
20,3
2,59
27,7
22,25
40,5
1-2,00
40,7
18,75
54,0
7,
58,3
Sept.,,
10,00
92,6
0.56
33,2
5,50 37,0
–
6,55
28,2
5,77
19,7
2,59
27,7
20,00
36,4
11,00
37,3
18,-
51,9 6,50
54,2
Oct.,,
9,90
91,7 0.56 33,2
4,19
28,2
6,30
27,1
5,82
19,9
2,85 30,5
19,50
35,5
10,75
36,4
17,50
50,3 6,65
55,4
NOV. 9,90
91,7 0.68
404
4,62
31,1
6,40
27,5
5.72
19,5 3,11
33,3
19,00
34,5
10,75
36,4
16,75
48,3
6,80
56,7
Dec.
9,90
91,7
0.71
423
5,31
35,7
6,30
27,1
4,98
17,0
2,99
32,0
16,25
29,5
9,00
30,5
—
– –
6,95 57,9
–
Jan.
1932
8,25
76,3
0.71
42,3
5,25
.35,3
6,65
28,6
5,09
17,4
3,38
36,2
16,50
30,0 9,00
30,5
11,63
33,5
7,10
59,2
Febr.
8,25 76,3
0.71
42,3
4,925
33,1
6,90
29,7
5,31
18,1
3,51
37,6-
16,25
29,5
–
9,00
30,5
11,75
33,9
7,25
–
60,4
Maart
8,35
77,3
0.71
42,3
4,625
31,1
6.90
29,7
5,37
18,3
3,30
35,3′ 16,50′
30,0
8,75
29,7
10,25
29,5
7,40
61,7
April
8,65
80,1
0.86
51,2
4,34
29,2
6,25
26,9
5,08
17,4
3,08 33.0
-16,50
30,0
9,00
30,5
9,25
26,7
7,40
61,7
Mei
8,30
76,9
0.86 51,2
4,25
26,6
5,80
24,9
4,57
15,6
216
29,5
15,75
28,6
8,25
28,0
8,88
25,8 7,40
61,7
Juni
8,25
76,3
0.86
51,2
4,25
28,6
5,25
22,6
4,44
15,2
2,55
27,3
15,25 27,7
7,75
26,3
9,-
25,9
7,40
61,7
Juli
8,10
75,0
0.86
51,2 4,25
28,6
5,80
24,9
4,97
17,0
2,77
29,6
16,00
29,1
8,50 28,8
9,75-
28,1
– –
Aug.,,
7,80
72,2
0.86
51,2
4,30 28,9
7.35 31,6
5,71
19,5
3.33
35,6
15,75
28,6
8,25
28,0
12,-
34,6
5,70
47,5,
Sept.
7,75
71,8
0.86
51,2
4,375
29.4
7,75
33,3
6,37
21,8
3,64
38,9
1
16,75
30,5
8,75
29,7; 113,75
‘39,8
5,90
49,2
Oc
1
.,,
7,65
70,8
0.86 51,2 4,45 29,9
6,50
280
5,68
19,4
3,16
33,81
15,75
28,6 8,50 28,8
14,-
40,3
,-
50,0
Nov.
7,40
68.5
0.86 51,2
4,60
31,0
6,15
26,5
5,16
17,6 3,
32,1
1
15,25
27,7
825
28,0
12,-
34,6
6,10
50,8
Dec.
7,25
67,1
0.745
-44,3
4,435
29,8
5,95 25,6
4,73
16.2
2,80
30,0-1
15,25
27,7
8,00
27
1
1
11,50
33,1
6,20
51,7
Jan.
1933
–
7,05
65,3 0.53
–
31,5
4,16′
28,0′ 6,15
–
26.5
5,13
52,6
Febr.
17,5
2,95
31,6
15,75
28,6
8,25
28
,0-
11,50
33,1
6,30
7,20 66,7 0.38
I
22,6
I
3.97
26,7
6,10 26,2
4,98
170
2,78 29,7
15,50
28,2
8,25
28,0
10,75
31,0 6,40
53,3
6 Maart
7,25
67,1
–
–
3,87
5
)
26,1
–
–
482)
16,5
272)
29,1
15,00
5
)
27,3
8,00
5
)
27,1
–
i
6,40
53,3 3
,,
,,
7,30 67,6
–
–
–
–
–
5(0
4
)
17,1
2,83
4
)
30,3
1
15,00
6
)
27,3
7,756)
26,3
6,40
53,3
1)
Jaar- en maand
g
em. afger. op 11
8
pence.
2)3
Mrt.
8)1 Mrt. )8 Mrt.
5
)2 Mrt.
6)9
Mrt.
15′ Maart 1933
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
233..
AN GROOTHANDELSPRIJZEN’
ZUIVEL EN EIEREN.. .
. ,
METALEN
BOTER
per K.G.
Leeuwar-
der Comm.
Noteering
KAAS.
Edammer
Alkmaar Fabrieks-
kaas
ki
/rnerk
EIEREN Gem. not.
Eiermijn
Roermond
P. 100 st.
KOPER
Standaard
Locoprijzen
Londen
‘ ‘
per Eng. ton
LOOD
Locoprijzen
Londen
.
per Eng ton
.
TIN
locoprijzen
Londen per
Eng ton
IJZER
Cleveland
Foundry No. 3
I
‘f.o.b. Middlesbrough
per Eng. ton
GIETERIJ-
.
IJZER
(Lux III) p.
Eng. t. f o.b.
Antwerpen
ZINK
.
Locoprijzen
–
Londen
per
Eng. tonL
GOUD
cash
Londen per ounce
fine
ZILVER
cash Londen
per
Standard
Ounce
11.
0
10
II..
°lo
f1.
0
10
£
1
0
10
£
°Io
£
0/
Sh.
0/
sh.
0
/s
£
01
sh.
01
pence
0
10
2,31
1100,0
56,-‘-
100,0 ‘9,18
I00,Ö
62.116
1
100
,
0
36.816
100,0
261.171-
100,0
731-
100,0
67/-
.100,-
36.3/6
100,-
85/6
100,-
1
/8
100,0
1,98
1
85,7
43,i5
77,1
8,15 88,8
58.1/
i
93,5
31.1/6
85,3
290.17/6
111,1
8616
118,5
6818
102,5, 34.2/6
94,3
85/-
99,5 28
11
116
893
2,03
1
87,9
43,4)
.
77,3
7,96
86,7
55.14/-
89,7
24.4/-
.
66,4
290.4/-
,
110,8
731-
100,0
64/6
96,3 28.101- 78,8
85/-
99,5
‘
26
3
/4′
‘
85,3
2,11
91,3
48,05
85,8
7,99 87,0 63.161,
102,8
21.11- 57,8
227.51-
86,8
661-
90,4
62/8
93,5
25.516.
69,9
85/-
99,5
260/
1
6
81,1
2,05
88,7
45,40
81,1 8,11
88,3
75.141-
121,9
23.51-
63,8
203.15/6
77,8
7016
96,6
6819
102,6
24.17/6
68,8
851-‘.
99,5 24
7
/16
76,2
1,66
71,9
38,45
68,7
6,72
73,2 54.131- 88,0
18.116
49,6
142.5/-
54,3
671-
93
1
8
59/6
88,8
16.171-
46,6
85/-
99,5
1713116
55,4
1,34
58,0
31,30 56,9
5,35
58,3 36.51-
58,4
.12.1/-
.
33,1
110.11-
42,0
551-
75,3
47/6
70,9 11.10.6 31,9
92/6
308,2
13:q
5
41,6
0,94
40,7
22,70 40,5
4,14
45,1
22.17/-
36,8
8.12!-
23,6
97.2/-
37,1
421-
57,5
371-
I
55,2
9.16-
27,1
118/-
138,0
12
7
18
40,1
3,61
69,7
32,25
57,6
.6,63
72,2
‘45.716
73,1
14-16
38,5
1 16.$/-
.
44,4
,
6016
82,9
51/6
76,9
12.1816
35,7
85/-
99,5
13
7
18
43,2
1,66
71,9
33,80
60,4
6,21
67,6
45.116
72,6
13.56
36,4
117.,-16
44,7
586
80,3
5017
1
75,5
12.101-
34,6
85/-
99,5
12
1
1
38,9
1,47
63,6
35,00
62,5
4,94
53,8
45.116
72,6
13.316
36,2
122.11
7
46,6
5836
80,3
48/10
72,9
12.8/6
34,3
85/-
99,5
13
7
116
41,8
1,35
58,4
31,60
56,4
4,20
45,8
42.1516
68,9
12.101-
34,3
113.41- 43,2
58.6
80,3
49/6
73,9
11.12/-
32,1
85/-
99,5
13
1
18
.40,9
1,26
54,5
30,85
55;1
4,07
5
44,4
39.636
63,4
11.1016
31,6
104.171-
40,0
5816
80,3
48/-
71,6
10.3316
29,5
85/-
99,5
12
15
/1
40,3
1,29
55,8
33,50
‘
59,8
4,30 46,8
36.616
58,5
11.1116
31,8
106.216
40,5
58/6
80,3
47/1
70,3
11.10/-
31,8
85/-
99,5
12
7
18
40,1
1,32 57,1
37,75
67,4
4,40 47,9 34.141-
55,9
12.1516
35,3
112.516
42,9
5816
80,3
48/9
72,8
12.11/-
34,7
851-
99,5
13
1
/
41,2
1,30
56,3
36,00
64,3
4,98 54,2 32.151-
52,8
11.196
32,9
114.196
43,9
5816
80,3
47/9
71,3
11.1416
32,4
85/-
99,5
12
1
3118
39,9
1,27
55,0
32,25
57,6
5,775
62,9
30.316
48,6
11.4:-
31,1
111.161-
42,7
5516
76,0 46/7
69,5
10.39/-
30,3
91/3
106,8
1351
43,4
1,24
53,7
26,25
46,9
6,275
.68,4
28.216
45,3
10.96,
28,8,
10I.1j6
38,6
’46_
63,0
44/8
66,7
10.7/6
28,7
10613
124,3
13
13
/1
43,0
1,17
50,6 24,75
44,2 7,07 77,0
27.1916
45,1
11.51-
30,9
302.-!-
39,0
4416
61,0
4316
64,9
10.15/6 29,6
110/9
129,5
14
1
1
45,1
1,18
51,1
21,40
38,2 5,32
5
58,0
27.616
44,2
10.161-
29,6
98.17/6
37,8
41/6
56,8
4313
64,6
10.2/6
28,0
12216
143,3
14!16
44,6
1,16
50,2
25,75
46
1
0
4,71
51,3 27.14/6
44,7
10.141-
29,4
98.181
37,8
4116
56,8
421-
62,7
10.616
28,5
120/3
140,7
1
3
7
18
43,2
1,34
58,0 27,75
‘49,6
3,79
41,3 26.41-
42,2 10.51-
28,1
99.2/6
37,9
41,6
56,8
40/.
59,7
10.-!-
27,6
11916
139,9
14
43,6
0,98
42,4 23,65
42,2
3,42
5
37,3
24.181-
40,1
9.91-
25,9
96.6/-
36,8
441-
60,3
40/-
59,7
9.111-
26,4
134/-
133,5
13
3
14
42,8 0,99
42,9
19,60
.
35,0
2,77e
30,2 23.81-
37,7
8.1616
24,2
84.1516 32
1
4′
45/-
61,6
37/6
56,0
9.21-
25,2
110/3
129.0
13
1
/
40,9 0,82 35,5
19,65
35,1
2,88
31,4
21.61-
34,3
8.-!-
22,0
89.3316
34,2
441-
60,3
3716
56,0
9.9/-‘
26,1
11219
132,0
12
5
18
39,3
1,11
48,1
24,25 43,3
3,08 33,5
20.1216
33,2 7.51-
19,9
84.91-
32,3
443-
60,3
3716
56,0
8.13/-
23,9
11316
132,7
12
5
18
.39,3
0,96
41,6
19,55
34,9
3,125
.
34,0
39.216
30,8
7.3/6
19,7
90.1716 34,7
42/6
58,2
371-
55,2
8.6/6
23,0
1161-
.
335,7
12
3
18
38,5 0,76 32,9
17,00
32,0
3,72 40,6
22.416
‘35,8
7.17/6
21,6
10I.’-/-
38,6
.421-
57,5
3616
54,5
9.1316
26,7
11816
138,6
12I
1
/i
39,9
0,84
36,4
19,70
35,2
4,64
‘
‘50,5
‘
25.81-
40,9
9.1016 26,1
109.9/6
41,8
’42/-
57,5
351-
52,2
11-21-
–
307
118/9
138,8
13
40,5 0,82
35,5
25,50 45,5
5,73.
62,4
22.516
‘
35,9
8.71-
22,9
305.13/6
40,4
411-
56,2
3416
51,5
10.8/6
28,8 121/6
142,1
12
1
5
11
38,9
0,81 35,1
26,50
47,3
6,65 72,4
21.19/-
35,4
8.4/6
22,6
104.7/6
39,9
40/-
54,8
34/6
51,5
10.8/-
28,7
125(9
347,2
12
5
/18
38,3 0,73
31,6 22,55 40,3
5,125
55,7
19.1216
31,6
7.916
20,5
100.10/6 38,4
391-
53,4
34/6
51,5
30.7/-
28,6
12519
147,2
11
1
1
35,8
0,73
31,6
21,75
‘
38,8
4,27
46,7
1
19.17/-
32,0
.
7.8/-
20,3 1100.116
38,1
1
4016
55,5
34/6
‘
‘
51,5
9.19/-
27,5
12218
143,5
11
11
116
36,4
0,65
28,3
20,60
36,8 4,35
47,4
1
20.31-
32,5 7.71-
20,2
104.716
39,9
’43/6
56,8
34/-
50
1
7
‘
9.15/-
27,0
12015
340,8
1115116
.
37,2
0,606)
26,0
20,50
6
36,6 3,50
38,1
1
19.7/-
31,2
7.5/6
20,0
104.2/-
39,8
41/6
56,8
9.19/-
27,5
319/7
140,0
12
9
/je
39,1
0,55
7
)
23,8
20,-‘
35,7
3,40
37,0
/
20.14/6
33,4
7.1916
21,9
/
106.51- 40,7
4116
56,8
10.1416
1
29,6
12012
1,40,6
12
5
18
39,3
6 Sept. 1932 79 K.G. La Plata.
3)
Tot Jan. 1928 Western; vanaf Jan.1928 tot 16 Dec.1929 American NO. 2, van 133 vee. I9’J tot zu Mei 113.31) 54/3 ItU. riongaarscne
5415 K.G. Zuid-Russische. Van 23 Mei-19 Sept. 1932 No. 3 Canada.
5)
De jaargerniddelden zijn berekend uit de gemiddelde prijzen van Jan., Feb. en Maart van
lAN GROOTHANDELSPRIJZEN.
BOUWMATERIALEN
”
KOLONIALE PRODUCTEt
VURENHOUT
STEENEN
CACAO
COPRA
KOFFIE
RUBBER’)
Standaard
SUIKER
‘
THEE
basis 7″ f.o.b.
Zweden!
,
1
binnenmuur
/
buitenmuur
G.F. Accra
Ned.-lnd. f.m.s.
Robusta
Locoprijzen
Ribbed Smoked
Witte kristal-
suiker
loco
AfI. N.-1. theev.
A’dam gem. pr
.
Finland
per standaard
1
per
/
per
per
50 K.G. c.i.f.
per
100
K.G.
Amsterdam Rotterdam
per
1/3
3(0.
Sheets
loco
Londen R’damlA’dam
per
100
K.G.
Java- en Suma-
tratheep.’!2KG.
van 4.672 M.
per
1000
stuks
per
1000
stuks
Nederland
per Ib.
f
°!s ‘
f
s/
1
1
.
“Is
ah.
s/
f
1
s
/s
cts.
5
/s
Sh.
5/
f1.
°
!s
cts.
s/
0
159.75
100
15,50
100,-
19,-
100,-
42/6
100,-
35,875
1100,0
61,375
100,0
2111,625
100,0
18,75
100,0
84,5 100,0
153,50
96,1
15,75
‘101,6
19,50
102,6
49/-
115,3
34,-
/
94,8 55,375
90,2
21-
67,4
37,50
93,3 94,25 111,5
160,50
100,5′
14,50
93,5
18,50
97,4
68/-
160,0
32,62
5
90,9 46,875 76,4
116,375
51,6
19,32′
102,0
82,75
97,9
151,50
94,8
12,-
77,4
18,50
97,4
57/3
134,9
31,87
5
1
88,9 49,625 80,9
-110,75
30,2
15,85
84,5
75,25
89,1
146,00
91,4.
14,-
90,3
21,25
111,8
45/10
107,9 27,37
5
76,3 50,75
82,7
-130,25
28,8
13,-
69,3 69,25 82,0
141,50
88,6′
12,50
80,6 20,75
109,2
34/11
82,2
22,625
63,3
32
52,3
-15.875
16,5
9,60
51,2
60,75
71,8
110,75
69,3
10,25
66,1
20,25
106,6
22/5
52,8
15,37
5
42,9
‘
25
40,7
-13
8,4
8,-
42,7
42,50
50,3
69,00
43,2,
9,25 59,7
15,-
78,9
19/6
45,9
13,-
36,2 24.
39,1
-/1,75
4,9 6,32
5
33,7
28,25
33,4
125.00
78,2
‘
10,-
64
1
5
21,-
110,5
26/4
62,0
18,25
50,9
28
45,6
-14,25
11
1
9
8,20
437
66,25
78,4
325,00
78,2
10,-
64,5
21,-
110,5
2212
52,2
18,125
50,7
26,25
42,8
-/3,875
10.9
8,20
43,7
53
62,7
325,00
78,2
10,-
64,5
23,-
110,5
2216
52,9
18,625
51,9
25,50
43,5 -13,75
10,5
.
8,30 44,3
45 53,3
125,00
78,2
10,50
67,7
23,-
110,5
22/7
53,1
17,50
48,8
24,75
40,3
-3,125
8,8
8,57
5
45,7
43
50,9
125.00
78,2
10,50 67,7
23,-
110,5
21/0
49
1
4
15,37
5
42,9
25 40,7
-/3,125
8,8
8,50
45,3
40,25 47,8 110,00
68,9
10,50
67,7
21
1
-.
310,5
22/4
52,6
14,125
39,4 25,75
42,0
-13,125
8,8
8,57
5
45,7
39,50
463
130,00
68,9
10,50
67,7
‘
21,-
110,5
2615
62,2
15,-
41,8
27
44,0
-13
8,4 8,77
5
48,6
38,25 45,3 100,00 62,6
10,50
67,7
21.-
310,5
2418
58,0
14,125
39,4
25,50
41,5
-/2,5
7,0
7,90
42,1
38,50 45,6
300,00
62,6
30,50′
67,7
19,-
100,-
22/7
53,1
13,375
37,3
23,75
38,7
-12,375
6,7
•7525
40,1
37,50
44,4
100,00
62,6′
10,50
‘67,7
19,-
100,-
21/0
49,4
13,25
36,9
23
37,5 -12,375
6,7
7,55
40,3
37,75
44,7
100,00
62,6.
10,50
67,7
19,-
300,- 21/2
49,8
13,75
38,3
23
37,5 -12,25
6,3
‘
7,15
38,1
37
43,8 82,50
51,6′
30,-
64,5
18,50
97,4
38/3
42,9
12,75
35,5
23
37,5
-j2,25
6,3
6,75
36,0
35
41,4
82,50
53,6
10,-
64,5
18,75
98,7 17/9
41,8
13125
36,6
23
37,5
-12,
1
25
6,0
7,35
39,2
32
,
37,9
82,50 51,6
10,-
‘64,5
18,75
98,7
3811
42,6
14
:50 40,4
23
37,5
-12
5,6
7,05 37,6 30 35,5
70,00
43,8′
9,75 62,6
18,-
94,7
21/9
53,2
14,75
41,1
23
37,5
-/3,625
4,6
6,25 33,3
31
‘
36,7
70,00
43,8
1
9,75
62,6
18,-
94,7
20/6
48,2
14,-
39,0
23
37,5
-/1,5
4,2
5,90 31,5
29,25
34,6
70,00
43,6 8,50 54,8
35,-
78,9
20/6
48,2
1325
36,9
23,50 38,3
-/3,5
4,2
5,62
5
30,0
30,25
35,7
70,00
43,8
8,50
54,8
15,-
78,9
20/6
48,2
.1237
5
34,5
24
39,1
-./1,375
3,9
6,30 33,6
28,50
33,7
67,50
42,3
8,50
54,8
15,-
78,9
2011
47,3
12,37
5
34,5
24
39,1
-11,375
‘
3,9
6,70
35,7
23,75
28,1
63,00
39,4 8,50
54,8
15,-
78,9
2017
48,4
12,37
5
34,5
24
39,1
-/1,75
4,9
6,57
5
35,1
22,75 26,9
60,00
37,6 8,75
56,5
15,-
78,9
21/2
49,8
12,75
35,5
25,25
411
–
/2,125
6,0
6,52
5
34,8
23,75
28,1
63,50
39,7
58,1
34,50
‘
76,3
18
1
8
43,9
12,37
5
34,5
26,50′
432
1
-11,75
4,9
6,32
5
33,7
28,50
33,7
63,50
39,7
9,50
61,3
34,25
‘
75,0 17/6 41,2
12,12
5
33,8
24,50
39,9
1
-/1,75
4,9
5,87
31,3
30,75
36,4
65,00
40,7,
64,5
13,75
72,4
17
1
4
40,8
11,75
32,8
24
39,1
-1,75
4,9
5,50
29,3
28,25 33,4
70,00
43$
.
9,25
59,7
13,50
71,1
1616
38,8
11,45
31,9
24
39,1
1
-/1,625
4,6
5,375
28,7
25
29,6 70,00
43,8
:
9,25
59,7
13,-
68,4
15/9
37,1
10,62
5
29,6
23,75
38
,7
–
1
1,5
4,2
5,60
29,9
26,75 31,7
70,00
43$
17/8
41,6
10,625
29,6
23,50 38,3
/
-/1,4375
4,0
6.-
32,0
26,75
6
)
31,7
70,00 ‘43,8
16
1
2
38,0
10,50
29,3
23,50 38,3
/
-/1,5
4,2
6,-
32,0
N.B. Alle Pondennoteeringen vanaf 21 Sept.
1
31 zijn op goudbasis omgerekend
234
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERIÇHTEN
15 Maart
1933
l)e laatste 0 ii h a-stat.istiek
is als
volgt:
1933
1932
1931
tons
ton’s
tous
Productie
……(lluniing)
2.000.000
2.602.864
3.122.186
Ontvangsten
………….
48.612
98.281
148.182
Totaal
sedert
1/1.
……..
138.834
371.848
651.928
Verschepingen
………..
25.454
77.587
56.471
Voorraad in afschephavens
716.930
1.020.262
1.351.172
F. 0. L i c h t publiceerde begin van de maand cle
eerste
raming van het met bieten te
,
beplanten areaal, welke geen
belangrijke veranderingen aangeven met de cijfers van het
vorige jaar vergeleken, behalve een aanmerkelijke vermeer-
dering voor Duitschland, aangezien de laatste oogst niet
1
voldoende was om de binnenlandsche consumptie te dekken.
in E n geland bestond goede konplust voor ruwsuiker,
waarvoor 5h. 5/9 cif. betaald werd. De termijnmarkt te.
L o n de n was kalm doch vast.
Voor J a v a-suikor werd door de verschillende afeetge.
bieden, vooral in 1it Oosten, verhoogde belangstelling aan
den dag gelegd. De N.LV.A. kon dientengevolge 93.000
tous Superieur eu ruim 46.000 tons bruine suiker verkoo-
pen gedeeltelijk tot ietwat verhoogde prijzen. De totale
verkoopen van Javasuiker sedert de oprichting van Ie
N.I.V.A.S. beloopen thans circa 640.000 tune.
1:1 i e r te land e was de markt in sympathie met En.
geland rustig en vast. De termijnnoteeringen te A
fl1 S
te r-
d a m liepen aanvankelijk met
f
en
f
% op. Het slot
kwam
f
lager met de volgende noteeringen: Mrt.
f
5
7
/8,
Mei f
57f8, Aug.
,f
6i4 en Dec.
f
6% hij een omzet, van
3450 tous.
KOFFIE.
In den 1oop van de afgeloopen week werden de berichten
aangaande den toestand
01)
financieel gebied in dc Ver’
eenigde Staten snccessievelijk geruststcllender en van lire-
zilië kwamen van dag tot dag wederom meer kost- en
vrachtaan’biedingen in Amerikaansch geld af. Op het oogen-
blik kan gezegd worden, dat alle afladers te Rio en te
Santos hun offertes in Dollars wederom regelmatig maken
en dat de prijzen in de meeste gevallen slechts een fractie
hooger zijn (lan de nominale notecringen, welke in het
vorig Overzicht werden opgenomen.
De gisteren bekend geworden statistiek der verschepiii-
gen van Brazilië geeft aan, dat in de vorige week van
Santos naar Europa slechts 32.000 balen verscheept zijn tegen 73.000 balen in de week daarvOOr, doch, dat naar
Noord-Amerika verscheept zijn 1) .3.000 balen tegen 56.000
balen. Van Rio gingen naar Europa 25.000 balen tegen
15.000 balen en naar Amerika 13.000 balen tegen 25.000
balen. De hoeveelheid, welke door Sautos als in dc afge-
loopen week verkocht, wordt opgegeven, bedraagt naar
Europa 43.000 balen tegen 73.000 balen
(‘II
naar Amerika
92.000 balen tegen 55.000 balen, dus tezaiitcii 135.000 balen
tegen 128.000 balen. In vergelijking met drie en vier eveken
geleden zijn cle verscheepte kwantiteiteii zoowel als de
verkoopen niet zeer bevredigend te noemen.
Officieel werd ‘bekend gemaakt, dat het Koffie-instituut
te Sao Paulo den volgenden oogst van den Staat Sao Paulo
raamt op 17.300.000 halen. Waar het bekend is, (lat de
officieele Bra.ziliaansche ramingen in de laatste jaren zon-
der uitzondering aan den zeer lagen kant zijn geweest,
schijnt het niet te gewaagd.
0111
in de hierboven genoemde
schatting een bevestiging te zien van de vele particuliere
berichten, volgens welke de volgende oogst wederom hij’
zonder groot zal worden.
In het vorig Overzicht is-reeds gemeld, dat op 31 Januari
I.I. de voorraad in het binnenland van ‘Sao Paulo en van
Minas Geraes volgens opgave .van het Koffie. Instituut
bedragen heeft 20.471.000 balen. De geheele voorraad iii
Brazilië op 31 Januari laat zich thans berekenen als volgt:
Voorraad binnenland Sao
1
1
aido en Mines
Geraes
………….20.47 1.000
bIl.
Rio
…………….979.000
(verpand) van het Gotiveruennat
van Sao Paulo ……2.225.000
in de afscheephavens van Brazilië 1.682.000
tezamen.
..
. 25.357.000
mi
tegen 26.946.000 baden op 31 December 1932. Voor de In-
rekening van den gebeden zichtbaren wereldvoorraad moe-
ten deze cijfers nog verhoogd worden met de voorraden iii
Europa en in Amerika. en met de daarheen stoomende hoe
‘eelhcden, welke tezamen op 31 Januari 1933 en 31 Dc-cem.ber 1932 resp. bedragen hebben 3.965.000 balen en
3.630.000 balen. De zichtbare wereldvoorraaci was dus
0
1
)
31 Januari 1933 29.322.000 balen tegen 30.576.000 balen
op 31 December 1932.
Volgens opgave uit Brazilië zijn in de vorige week ver-
nietigd 9.000 balen te Rio, 16.000 helen te Santos en 3.000
balen te Victoria. De hoeveelheid op de andere plaatsen
vernietigd wordt niet genoemd.
De kost- en vrachtaaubiedingeu van Santos zijn op hêt
oogenblik voor gewoon goed beschreven Superior Santos
op prompte verscheping ongeveer $ 9.85 k 10.’- per cwt.
en voor dito Prime ongeveer 10.- & 10.25, terwijl zij
voor Rio type New-York 7 met beschrijving, pronll)ts vel’
–
.schepiag, zijn $ 8.75 it 8.85.
Een utededeeling van de Anglo South American Betnk
luidt, dat zij uit Bogota vernomeu heeft, dat de regeering van Columbia besloten heeft de premie van 10 %, welke aan de exporteurs van koffie werd betaald, na. 15 Maart,
op welken. datum de vergoeding der premie zou vervallen,
ook werkelijk niet mee’r te betalen. Daarentegen zou men bij
de Bank van de Repsbliek een vasteii koers van 116 Coluni.
hiaansche l’esos en een aankoopkoers van 113 Col. Pesos
voor 100 Amer. I)ollars hebben vastgesteld (tot nu toe be-droeg de noteering ca. 105 Col. Pesos).
Neclerlandsch-Inclië is met Robusta onveranderd. De cif-
prijzen in de eerste hand zijn op het o’oge.nblik aan te
nemen op
Palenibang Robusta, Maart verseheping, 17Y
2
ct.; Ben.
koelen Robusta, Maart verscheping, 184 ct.; Mandheling
Robusta, Maart verscheping, 19 3′ cl.; W.I.B. f.a.q. Ro-
busta, Maart verscheping, 224 cL, alles per
Y2
K.G., eif,
uitgeleverd gewicht, netto contant.
De noteer.ingen aan de Rotterdamsche termijnmarkt lie.
pen dooreen ruim ct. op. Maart noteert thans alhier
20
1
,. Mei 19, September 18, December 17
7
/ en Maart 1934
17
5
/8
per 4 K.G.
Van loco bleven de of ficieele noteeringen onveranderd
27 ct. per 14 K.G. voor Superior Santos en 2314 voor
Robusta..
De termijnmarkt te New-York is vanaf 4 dezen’ voor alle
artikelen, dus ook voor koffie, gesloten gebleven. Nu de
toestand, ontstaan door de bankcris’is in Amerika, echter
sedert enkele dagen wederom optimistischer beoordeeld
wordt en dollars gisteren ook alhier weder officieel aan de
beurs werden genoteerd, wordt een .spoedige heropening der
New-Yorksehe termijnmarkten verwacht; Volgens particti.
liere telegrammen zou de openstelling zelfs reed
.st’egell
15 (lezer worden tegemoetgezien.
Rotterdam, 14 Mrt 1933.
INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN.
Bedrijfsleven en de strijd tegen
de Armoede in Nederland
door. Dr. CH. A. VAN MANEN.
Prijs ingenaaid
f
3,-.
Gebonden t 4,75.
Voor leden der Vereeuiging en geabon-
neerden op het Weekblad wordt dit werk
beschikbaar gesteld tegen den prijs van
f
2,50 Ingenaaid en
f
4,- gebonden.
Bestellingen richte men tot het Secretariaat vani het
Instituut, Pieter de Boochweg 122, onder gelijk-
tijdige remise per postwissel Of op poafcbèque’ en
girorekening No. 8408, llolterdanii.