Jrg. 13, editie 678

26 DECEMBER 1928 Economisch-Statistische Berichten ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER 13E Jaargang WOENSDAG 26 DECEMBER 1928 No. 678 STOOMVAARTMAATSCHAPPIJ —NEDERLANDfl – Amsterdam ROTTERDAMSCHE LLOYD Rotterdam MAIL-, PASSAGIERS- EN VRACHTBOOTENDIENST HOLLANDŠJAVA vice versa via SUEZ KANAAL JAVA ŠNEW YORK LIJN Geregelde vrachtbootendienst tus- schen Nederlandsch-Indië en de Oostkust van Noord-Amerika in samenwerking met andere Maat- schappijen. J AVA ŠBENGALEN LIJN Geregelde dienst tusschen Neder- landsch-Indië, Rangoon en Calcutta. JAVAŠPACIFIC LIJN Geregelde vrachtbootendienst tus¬ schen Nederlandsch-Indië, Singa¬ pore en de Westkust van Noord- Amerika. NIJGH & VAN DITMAR™S U1TGEVERS-M1J ROTTERDAM Wijnhaven 111-113 Te!.784 i-™42-™43-™61 Belast zich met het verzorgen van uit¬ gaven en tijdschrif¬ ten op elk gebied Het Handelsblad 1 O O JAAR het familieblad der beschaafde kringen. Elke adverteerder weet wat dat zeggen wil! Algemeen Handelsblad Afd. Advertentiën – Amsterdam vROSSEM™S HAVANA MELANGE Adverteeren geeft succes Nederlandsche Hypotheekbank opgericht te Veendam in 1890- Directie: Mr. M. J. BOS Mr. J. WiLKENS. Kapitaal . f 4.000.000,Š Reserves . ruim f 2.200.000,Š Hypotheken. f 55.000.000,Š Pandbrieven. f 52.000.000,Š 4’/2°/o Pandbrieven b 99’/2 % ROTTERDAMSCHE BANKVEREENIGING ROTTERDAMAMSTERDAM Ł DEN HAAG KAPITAAL f50.000.000 RESERVE /20.000.000 DEPOSITO’S CHEQUE REKENINGEN MET RENTEVERGOEDING ALLE BANKZAKEN AANTEEKENBOEK VAN RIJKSBELASTINGEN V ermogens-,V erdedigings- Rijksinkomsten- en Perso- neele Belasting 9e, geheel verbeterde en bijgewerkte druk Prijs …1.Š Alom verkrijgbaar bij den Boekh. en bij Nijgh & v. Ditmar™s Uitg.-Mij,Rotterdam R.MEES&Z00NEN A» 1720 Bankiers en Assurantie-Makelaars ROTTERDAM Safe-Deposit Bezorging van alle Verzekeringen STEENKOLEN-HANDELSVEREENIGING (COAL-TRADING ASSOCIATION) Hoofdkantoor te Utrecht – Filialen te Amsterdam en Rotterdam RAADGEVEND BUREAU VOOR ORGANISATIE Ir. V. W. VAN GOGH HEERENGRACHT 125 Ir. ERNST HYMANS AMSTERDAM ONTVANG- EN BETAALKAS, N.V. NIEUWE DOELENSTRAAT 20Š22, AMSTERDAM Kapitaal … 5.000.000,Š Reservefonds … 1.000.000,Š Rentevergoeding voor gelden h deposito: direct opvorderbaar . 2 % met 10 dagen opzegging… 2Vt % Voor andere termijnen op nader overeen te komen voorwaarden OPEN EN GESLOTEN BEWAARGEVING VOLGENS REGLEMENT SAFE-DEPOSIT. Florilegio de Prosistas Espanoles de los penodos romantico, realista. actual, con notas biograficas y con una breve historia de la literatura e8pafiola, compilado y ampliamente anotado por J. B. KERPESTEIN Profesor de la escuela superior de altos estudios comer- ciales, de la escuela superior técnica y de la escuela de comercio püblica. TO MO I y II Prijs per deel f 3.25 NIJGH & VAN DITMAR S UITG.-MIJ-ROTTERDAM ‘Aardrijkskundig Woordenboek der geheele aarde door CHR. H. VAN AKEN Prijs in linnen.f 8.75 — in halfleer.f 10.- Nijgh & van Ditmar™s Uitgevers-Maatschappij, Rotterdam Leerboek der Organisatie en Techniek van den Handel voor Handelsscholen DE GOEDEREN HANDEL DOOR J. GROOTEN Leeraar M.O. Wiskunde en Boekhouden Dir. der Levensverz. Mij N.O.G., A™dam en P. BEISHUIZEN Gzn. Leeraar aan de Handelsscholen van de Alg. Winkeliersvereeniging, Amsterdam Deel I f 1.50 Deel II f 1.75 Nijgh & v. Ditmar™s Uitg.-Mij, Rotterdam Lessen over den Handel door J. GROOTEN Prijs f 8.- Geb. f8.90 Alom verkrijgbaar bij den Boekhandel en bij Nijgh & van Ditmar™s Uitg.-Mij Rotterdam Tweede, omgewerkte druk van Inleiding tot de Studie der Bedrijfshuishoudkunde door J. GROOTEN Dir. der Leven sverzekering- Mij. N. O. G., Leeraar M.O Wiskunde en Boekhouden, Amsterdam Ingenaaid f 7.50 Gebonden f8.50 NIJGH & VAN DITMAR™S UITGEVERS -MAATSCHAPPIJ ROTTERDAM 26 DECEMBER 1928 AUTEURSRECHT VOORBEHOUDEN Economisch-Statistische Berichten ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER ORGAAN VOOR DE MEDEDEELINGEN VAN DE CENTRALE COMMISSIE VOOR DE RIJNVAART UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN I3E Jaargang WOENSDAG 26 DECEMBER 1928 No 678 INHOUD. Blz. Mededeelingen van de Centr. Commissie voor de Rijnvaart 1142 Wettelijk minimum-loon in de huisindustrie door Mej. A. Polak. 1142 Manchoerije II (Slot) door E. D. van Walree . 1144 De Theestatistieken van den —Board of Tradefl door N. J. L. van Buttingha Wickers met Naschrift door Mr. F. W. A. de Koek van Leeuwen . 1146 De Indische middelen over September 1928 . 1147 BUITENLANDSOHE MEDEWERKING: Het derde deel van het rapport van de Balfour-Com- missie. (De machinenijverheid) door F. W. Forge 1147 AANTEEKENINGEN: Het Rapport van den Commissaris van de Rijksbank 1149 Raming van de wereldsuikerproduetie . 1151 Indexcijfers van scheepsvrachten. 1151 Indexcijfers van groot- en kleinhandelsprijzen in Nederl.-Indië. 1152 Boekaankondigingen : Europaische Banken 1927. Eine Kritische Darstel- lung; bespr. door Dr. W. Mautner. 1153 Maandcijfers : Giro-kantoor der Gemeente Amsterdam. 1153 Emissies in November 1928 . 1153 Overzicht van de Indische middelen. 1155 Statistieken en Overzichten. 1155Š1164 Geldkoersen. I Bankstaten. I Goederenhandel. Wisselkoersen. | Effectenbeurzen, j Verkeerswezen. INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN. Algemeen Secretaris: Mr. Q. J. Terpstra. ECONOMISCII-STATISTISCnE BERICHTEN. COMMISSIE VAN ADVIES: Prof. Mr. D. van Blom; J. van Hasselt ; Jhr. Mr. L. H. van hennep; Mr. K. P. van der Mandele; Prof. Dr. E. Moresco; Prof. Dr. N. J. Polak; Mr. Dr. L. F. II. Regout; Dr. E. van Welderen Baron Rengers; Prof. Mr. H. R. Ribbius; Jan Schilthuis; Mr. Q. J. Terpstra; Prof. Mr. F. de Vries. Gedelegeerd lid: Prof. Mr. Dr. G. M. Verrijn Stuart. Assistent-Redacteur: H. M. H. A. van der Valk Secretariaat: Pieter de Hoochweg 122, Rotterdam Telefoon Nr. 3000. Postrekening 8408. Abonnementsprijs voor het weekblad franco p. p. in Nederland f 20,Š. Buitenland en Koloniën … 23,Š per jaar. Losse nummers 50 cents. Leden en donateurs van het Instituut ontvangen het weekblad gratis. De verdere publicaties van het Instituut uitgaande ont¬ vangen de abonné™s, leden en donateurs kosteloos, voor zoo¬ ver daaromtrent niet anders wordt beslist. Aangeteekende stukken: Bijkantoor Ruigeplaatweg. Advertenties f 0,50 per regel. Plaatsing bij abonnement volgens tarief. Administratie van abonnementen en adver¬ tenties: Nijgh & van Ditmar™s Uitgevers-Maatschappij, Rot¬ terdam, Amsterdam, ™s-Gravenhage. Postchèque- en giro¬ rekening No. 6129. BERICHT. In verband met de jaarswisseling zal liet volgend nummer op Donderdag 3 Januari verschijnen. 24 DECEMBER 1928. De vraag naar geld blijft nog onverminderd aan¬ houden, werd bij het naderen van de feestdagen zelfs eerder grooter. Particulier disconto noteerde 47/16 pCt. In het begin der week konden enkele posten ook wel voor 4% pOt. plaatsing vinden, terwijl in het laatst der week herhaaldelijk voor het allerbeste papier 4J4 pCt. moest worden toegestaan. De prolongatie- rente noteerde tusschen 4% en 5 pCt.; alleen Call- geld was uit den aard der zaak nog gemakkelijk ver krijgbaar en bleef voor 3J4 a 3K pCt. aangeboden. De weekstaat van de Ned. Bank geeft weinig ver¬ anderingen van beteekenis te zien. De post binnen- landsche wissels steeg met f 2,3 millioen. De beleeningen vertoonen een vermeerdering van f 1,7 millioen. De goudvoorraad der Bank bleef vrijwel onveranderd. De zilvervoorraad verminderde met f 200.000,_. De post papier op bet buitenland en de diverse rekeningen op de actiefzijde der balans stegen resp. met f 50.000,Š en f 700.000,Š. De biljettencirculatie vermeerderde met f 2,8 mil- lioem Het tegoed van het rijk blijkt met f 4 millioen te zijn gestegen. De rekening-courant-saldi van anderen daalden met f 2,6 millioen. Het beschikbaar metaalsaldo bedraagt f 1,1 millioen minder dan ver¬ leden week. Het dekkingspercentage is ruim 53. De stemming op de wisselmarkt was verdeeld. Ponden en Marken bleven vrijwel onveranderd, maar Dollars waren flauwer. Fransche Francs en Belga™s waren daarentegen vaster. Ook Zwitsersche Francs liepen op, waarschijnlijk door de vraag van de talrijke reizigers, die de feestdagen in de wintersportplaatsen gaan doorbrengen. Verder was Spanje weder vast, zoodat de koers opnieuw een weinig kon verbeteren! LONDEN, 22 DECEMBER 1928. De markt verschafte zich deze week de noodige middelen door korte wissels a 4J4 pOt. aan de Bank van Engeland te verkoopen. Geld was dus, ofschoon er goede vraag bestond, tot schappelijke prijzen ver¬ krijgbaar, gewoonlijk 3^ pCt. en slechts een enkele maal wat hooger tot 4 pOt. Voor geld tot in Januari werden natuurlijk betere prijzen betaald. Maandag is de eerste dag, waarop de markt bij de Bank geld opneemt tegen onderpand. Vermoedelijk zal daar een ruim gebruik van gemaakt worden. Disconto blijft steeds en terecht vast en de week sloot op slechts een fractie onder 47/le terwijl er feitelijk geen koopers zijn buiten liet centrale instituut. De gouduitvoer houdt aan; er is blijkbaar nu een nieuwe kooper (Frankrijk?), want de goudverscheping had deze week niet alleen naar Duitschland plaats. _Pe Bankstaat vertoonde Donderdag zeer groote wijzigingen, die echter in hoofdzaak voortvloeien uit de sterke binnenlandsche vraag naar ruilmiddel voor de feestdagen en dus van voorbijgaanden aard zijn. 1142 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 26 December 1928 MEDEDEEL INGEN VAN DE CENTRALE COMMISSIE VOOR DE RIJNVAART. Verslag van de November-zitting 1928. II (slot) Stroombevaring 1924. De Commissie neemt kennis van de verklaringen der Fransche en Duitsche Commissarissen, volgens welke de Fransche administratie aan de Duitsche administratie de technische voor-ontwerpen betreffende het omhoogbrengen der bruggen bij Straatsburg-Kehl heeft medegedeeld en dat de definitieve ontwerpen binnenkort aan de Commissie zullen worden voorgelegd. Stroombevaring 1929. De Commissie neemt het programma van de stroombe¬ varing 1929 aan. Noot van het Secretariaat: Zooals in het besluit van April 1928 was voorzien, zal een technisch Comité in de eerste helft van Juli 1929 zich op de hoogte stellen van den toestand van den Rijn tusschen Mann¬ heim en Bazel en nagaan welke verbeteringen eventueel aan¬ gebracht zouden kunnen worden. Rijnverbetering tusschen Straatsburg en Bazel. De Commissie neemt kennis van de mededeelingen der H.H. Silvain Dreyfus en Herold. Noot van het Secretariaat: Wat de normalisatie betreft, blijkt uit de verklaring van den Commissaris voor Zwitserland, dat de besprekingen tusschen Zwitserland en Duitschland voortgezet zijn en tot een zeker resultaat hebben geleid; met de Fransche Regeering wordt hierover van gedachten gewisseld. Wat het —Kembser Werkfl betreft, blijkt uit de verklaring van den Commissaris van Frankrijk, dat de voorbereidende werkzaamheden (boringen, constructie van gebouwen, spoor- wegaansluiting) beëindigd zijn. De grondarbeid is op krachtige wijze ter hand genomen en wel bij den ingang van het kanaal, bij het werk zelf en bij de sluizen. Het monteeren van de groote electrische machines voor den grondarbeid is binnen¬ kort gereed. Politie regie ment. (Lengte der sleepkabels) Daar de delegatie van het Rijk en van de Duitsche Oever- staten aan de Commissie had medegedeeld, dat door de Duitsche autoriteiten een nieuw onderzoek in deze kwestie zou plaats vinden, heeft de Commissie genoemde delegatie verzocht het resultaat van dat onderzoek zoo spoedig mogelijk mede te deelen. Politiereglement. (Het varen bij nacht) De —Basler Rheinschiffahrts A. G.fl had de Commissie een voorstel in overweging gegeven om het gebruik van electrische schijnwerpers op den Rijn toe te staan. Na onderzoek der kwestie heeft de Commissie geantwoord, dat er, naar het haar voorkwam, voor het oogenblik althans, geen aanleiding be¬ stond, de bepaling van het politiereglement, welke het gebruik van schijnwerpers verbiedt, te wijzigen. Datum van de volgende zitting. De volgende zitting heeft van Vrijdag 5 April 1929 (10 uur) tot Woensdag 24 April daaropvolgende, plaats. WETTELIJK MINIMUM LOON IN DE HUISINDUSTRIE. Spoedige indiening en aanneming van het in de jongste Troonrede aangekondigde wetsontwerp be¬ treffende minima-loonen in de huisindustrie zou wenschelijk zijn, niet slechts voor de belanghebbenden zelf, doch tevens voor de reputatie van ons land, dat zich immers inzake arbeidsbescherming niet gaarne en niet dikwijls in de achterhoede plaatst. Wettelijke regeling van minimum-loon voor de in eigen woning voor anderer onderneming werkende arbeidskrachten in de nijverheid (veelal doch niet altijd aan loonraden, loon- of vakcommissiën toever¬ trouwd, welke de minimutn-bezoldiging hebben vast te stellen hetzij in een algemeenen, voor de geheele industrie geldenden vorm 1), hetzij Š verplicht of i) Dit systeem komt mij weinig aanbevelenswaardig voor. Zoo is volgens Bulletin No. 63 (—State Laws Affecting Working Women. Hours, Minimum-Wage, Home Workfl), op verzoek Š voor bepaalde bedrijfstakken gediffe¬ rentieerd), kwam het eerst tot stand in Australië. In Victoria bestaat zij reeds sinds 1898; in West- Australië sinds 1902; in Zuid-Australië sinds 1905; in Nieuw Zuid-Wales, Queensland en Nieuw Zeeland sinds 1908. Dit voorbeeld werd in Europa het eerst gevolgd door het moederland van deze Dominions; de En- gelsche —Trade Boards Actfl dateert van 1909. Later, in 1911, volgde Frankrijk, waar onder de Minimum-Loon-Wet alléén vallen de vrouwelijke huis¬ arbeiders voor zoover de kledingindustrie betreft, de vervaardiging van schoenen en kunstbloemen inbe¬ grepen; aanvankelijk niet minder toch dan 850.000 personen. Daarna het canton Genève. In 1923, nadat vele vroegere pogingen in die richting waren gefaald, Duitschland. In datzelfde jaar Oostenrijk en Tsjecho-Slowakije. In 1918 kreeg Zuid-Afrika zijn wettelijke regeling van deze materie. Sinds 1913 werd in 13 der Vereenigde Staten van Amerika: Arizona, Arkansas, Oalifornië, Colorado, Kansas, Massachusetts, Minnesota, North Dakota, Oregon, South Dakota, Utah, Washington en Wis¬ consin, tevens in het District Columbia en het grond¬ gebied van Porto Rico, een —Minimum-Wage Lawfl voor vrouwen, of voor vrouwen en jeugdigen, inge¬ voerd. In Arizona, Arkansas, Kansas, Minnesota, Columbia en Porto Rico werd die wet later weer geannulleerd of buiten werking gesteld; in Minnesota zéker, elders waarschijnlijk, omdat de eene of andere bepaling in strijd met de Staats-Grondwet werd geacht. In 1920 werd zoowel in Zweden als in Italië êen wetsontwerp tot bescherming der huisarbeiders inge¬ diend, dat (in Italië natuurlijk onder invloed van het fascisme) niet tot wet verheven werd…. Nu op de laatste Internationale Arbeidsconferentie, Mei-Juni 1928 te Genève gehouden, een Ontwerp¬ verdrag betreffende het instellen van wettelijke minima-loonen is aangenomen1), zal overheidsbescher¬ ming tegen te lage bezoldiging in vele landen, die zich tot dusver met deze droevige wantoestanden nog niet bemoeiden, vermoedelijk binnen niet te langen tijd aan de arbeidskrachten in de huisindustrie worden verstrekt. Ratificatie van de uiterst soepel geformuleerde —draft conventionfl zal m. i. weinig tegenstand onder¬ vinden. Loonbedragen zijn er niet in vastgelegd. Evenmin is aangegeven, voor wélke takken van nijverheid minima-loonen moeten worden bepaald of op welke wijze zulk een loonregeling geschieden zal. Het ontwerp-verdrag, rekening houdende met de groote industrieele verschillen in de bij den Volken¬ bond aangesloten landen, bevat slechts het funda- menteele beginsel, dat er voor arbeidskrachten, welke zich in bijzonder ongunstige omstandigheden be¬ vinden, minima-loonen moeten worden bepaald. Doch zoowel ten opzichte van het gebied waarop, als van de methode volgens welke minimum-loon-voorschriften zullen worden toegepast, wordt ieder land volkomen vrij gelaten. Alleen geregelde mededeeling omtrent de resul¬ taten van het ingevoerde stelsel wordt verplicht ge¬ steld, ten einde een grondslag te leggen zoowel voor. wederkeerige controle, als voor de werkzaamheden van het Internationaal Arbeidsbureau ten aanzien van het loonvraagstuk in de toekomst. bewerkt aan het, onder de bekwame leiding van Mary Anderson staande, Women™s Bureau van het U. S. Depart¬ ment of Labor, in South Dakota en Utah, waar de wet zélve (geen looncommissie) één vast minimum-loon voor¬ schrijft Š resp. $ 12 en $ 7.50 per week voor geoefende volwassen vrouwen Š de bezoldiging niet verhoogd in ver¬ houding tot de stijging der kosten voor levensonderhoud sinds 1914. J) Zie ook het artikel van Mej. Mr. G. J. Stemberg in E.-S. B. van 4 Juli j.1. (Red.) 26 December 1928 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 1143 De —draft conventionfl werd ontworpen naar aan¬ leiding van de antwoorden, ingekomen op de vragen¬ lijst, door het Bureau International de Travail over dit onderwerp aan de Regeeringen gezonden. De Nederlandsche Regeering (haar antwoord is gerefereerd in het Maandschrift van het Centraal Bureau voor de Statistiek van 31 Maart 1.1.) oordeelt de vaststelling van wettelijk minimum-loon uitslui¬ tend gewenscht voor de huisindustrie, alwaar de be¬ zoldiging eenzijdig wordt bepaald door den werkgever, en lager is dan economisch noodzakelijk moet worden geacht. Elders zou ingrijpen der overheid niet aanbevelens¬ waardig zijn. Immers, óf het loon zou worden vast¬ gesteld bóven het economisch mogelijke peil, hetgeen opheffing van industrieën en toenemende werkloos¬ heid ten gevolge zou hebben; óf het van overheids¬ wege voorgeschreven minimum-loon zou, evenals het op de vrije markt gevormde, te laag zijn voor het levensonderhoud der betrokken arbeidskrachten. Een basis te geven voor de vaststelling van minima- loonen wordt niet mogelijk geoordeeld. —De minima- loonen behooren overeen te komen met de loonen, welke betaald worden voor hetzelfde werk in den- zelfden tak van nijverheid of in gelijksoortige takken, mits echter de uitoefening van het bedrijf daardoor niet onmogelijk wordtfl. De loonbepaling moet worden opgedragen aan —bedrijfsradenfl (loonraden is feitelijk een juistere term, aangezien zij hun bemoeiingen niet verder mogen uitstrekken dan tot de minimum-loon-kwestie), be¬ staande uit een gelijk aantal vertegenwoordigers (of -sters, zou ik er willen bij voegen) der werkgevenden en werknemenden in het betreffend bedrijf, waaraan één of meer niet-belanghebbenden moeten worden toegevoegd. Controle moet geschieden door verplichte registratie der loonen, onder toezicht van inspectie-ambtenaren, verbonden aan den dienst der Arbeidsinspectie. Dit, zoowel van menschelijk als van economisch standpunt beschouwd, voortreff’elijkRegeeringsrapport, zal bij de samenstelling van het ontwerp-verdrag vermoedelijk niet onbelangrijke diensten hebben be¬ wezen. Aan de —draft conventionfl is een —recommendationfl toegevoegd, waarin de aandacht der ratificeercnde landen gevestigd wordt op artikel 427 van het Verdrag van Versailles, voorschrijvend dat mannen en vrouwen gelijke bezoldiging moeten genieten voor arbeid van gelijke waarde: rechtvaardig beginsel, dat tot dusver in Engeland noch in Australië bij de ininimum-loon- zetting in practijk wordt gebracht. Hebben de huisarbeidenden in Nederland derge- lijken wettelijken steun van noode? Wie wéét, niet alleen hoe de toestanden in de huisindustrie ten onzent vroeger waren, maar tevens hoe ze tegenwoordig nog zijn, zal die vraag zeker niet ontkennend beantwoorden. Toen voor de Nationale Tentoonstelling van Vrou¬ wenarbeid in 1898 een onderzoek werd ingesteld naai¬ de bezoldiging van naaisters, kwamen er ware honger- loonen voor den dag, Elf jaar later heeft een enquête, gehouden naar aanleiding van de Tentoonstelling van en het Congres over Huisindustrie, waarbij dit vraagstuk van alle zijden werd belicht, van meer dan 60 takken van huisindustrie de belooning, verschillend soms in ver¬ schillende plaatsen en deelen des lands, bekend ge¬ maakt in een afzonderlijk uitgegeven Rapport. Klompenmakers te Best e.o. verdienden toen per week f 5Š… 7; mandenvlechters en -sters te Noord- wolde ± … 3 per werkweek van 70 uur; gezinnen, die te Oisterwijk en te Leende (N.-Br.) stroohulzen vervaardigden, … 2 a f 3; stoelenmatters te Utrecht f 2.50Š… 4, een énkele … 5 of … 6; tabakstrippers te Eindhoven e.o. f 1 a f 2 (met werkdagen van ge¬ middeld 5Š8 uur); sigarenmakers te ™s-Hertogen- bosch soms … 12, soms … 10, dikwijls … 6 a … 7, ondanks werkdagen van 12, 14, 16 uur; makers van sigaren¬ kistjes te Kampen … 1.50Š…2.25, terwijl het week¬ loon voor hetzelfde werk in de fabriek … 6.50Š … 9 bedroeg; erwtenleessters te Enkhuizen …1.50Š- f 3, soms zelfs met hulp van man en kinderen; leessters van grauwe en groene erwten te Groningen, met hulp van gezinsleden en werkdagen van 7Š11, soms 12Š16 uur, …1.50Š… 4 ; koffieleessters te Venlo … 1.20Š… 3; confectiewerkers te Arnhem soms … 6.50, waarvoor de man 75 uren arbeidde en gedurende 60 uur door zijn vrouw geholpen werd; naaisters te Arnhem 3 a 6 ets. per! uur; schoenmakers in den omtrek van Eindhoven … 4Š… 10, gemiddeld … 5.50Š …7.50 per week met werkdagen van 12Š15Yï uur; schoenmakers in de Langstraat gemiddeld … 6 Š … 8 bij arbeidsdagen van 11Š14 uur; huiswevers te Goirle gemiddeld …7.50; zakkennaaisters te Goirle 24Š6 et. per uur; breisters te Nunen en Waalre …4.50Š…4,75; confectiewerksters van ondergoed en blouses te Rotterdam gemiddeld 6, naaisters van kindergoed aldaar gemiddeld 5 ets. per uur; bor¬ duursters te Veldhoven e.o. … 1.50Š… 3 per week; cartonnage-werksters te Enschedé bij een werkweek van 60 uur … 5, van 65 a 70 uur … 5Š… 5.50. Toen in 1913 de Nederlandsche Vereeniging voor Wettelijke Bescherming der Arbeiders haar jaarver¬ gadering wijdde aan de bespreking der resoluties, in 1912 te Zurich op de Gedelegeerdenvergadering van de Internationale Vereeniging voor Wettelijke Bescherming der Arbeiders aangenomen in zake de wettelijke regeling der arbeidsverhoudingen in de huisindustrie, deelde de heer C. J. P. Zaalberg Š even¬ als de andere prae-adviseurs warm voorstander van wettelijk minimum-loon -Š mede, dat het aantal ge¬ zinnen van thuiswerkers gerust op 30.000, het aantal thuiswerkenden ver boven de 50.000 kon worden ge¬ schat. Het uurloon bedroeg ook toen nog voor ver¬ schillende categorieën van huisarbeid (erwten lezen, groenten bewerken, uitjes schillen, garnalen pellen, stoelen matten, matten weven, zakken plakken) 3, 4 en 5 ets.; voor naaisters ruim 8 tot 13, kleermakers 13 tot 17 cent. De heer E. Kupers berichtte op diezelfde bijeen¬ komst, dat de sigarenmakers te Kampen … 8.Š tot …9.Š verdienden voor 90 uren arbeid; terwijl voor kleermakers te Groningen het uurloon varieerde tusschen 10 en 15 cent. Omtrent den toestand in de latere jaren zijn, aangezien er geen speciale enquêtes meer op dit gebied werden gehouden, de gegevens uitteraard schaarscher. Maar wij weten over de loonen in de huisindustrie toch nog wel iets. Zoo bijv. dat (niettegenstaande de belangrijke daling van de waarde van het geld) in 1919 de stopsters te Tilburg gemiddeld 22,6 ets per uur verdienden, de pluisters 19,1 ets, de nopsters 13,8 ets; de wolkamsters … 5.Š- a … 6.Š per week. Het Centraal Verslag der Arbeidsinspectie over 1925 leert ons, dat in de kleedingindustrie de thuis¬ arbeiders werkweken van 70 a 80 uur moesten maken, om met hun gezin te kunnen bestaan; terwijl het Verslag over 1927 meldt, dat er in de huisindustrie wel is waar werkweken voorkomen van 48, maar daarnevens van 60, 70, 80, 90 uur; hetgeen natuurlijk uitsluitend aan zeer laag loon te wijten valt. In eeu kousenbreierij in een kleine Noord- Hollandsche gemeente werd in 1926 het voetenbreien betaald met … 1.10 a … 1.20 per dozijn; per week konden ten hoogste 10 dozijn worden afgeleverd. Cartonnagewerk te Helmond (vervaardiging van schouwramen en eierdoozen) werd in 1926 bezoldigd met ten hoogste … 1.50 per dag (stukloon). Met het maken van lampekappen kon te Haarlem (eveneens met stukwerk) alleen in den korten drukken tijd … 8.ŠŁ a … 10.Š worden gehaald. Te Sommelsdijk verdienden in 1925 de huisvaders 1144 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 26 December 1928 met erwtenlezen ± f 9.Š; vrouwen evenwel, werkend van ™s morgens 11 tot ™s avonds 11 a 12 uur (met enkele tusschenpoozen voor eten en eten klaarmaken) niet meer dan f 4.50 per week. Men behoeft er Š gegeven bovendien het feit, dat naast enkele huisindustrieën, die aan het ver¬ dwijnen zijn (teen schillen, kousen breien, handweven, damesondergoed maken) andere opkomen of zich uitbreiden (cartonnagewerk, erwten lezen, uien sor- teeren, garnalen pellen, biezenmatten maken), zoodat het aantal thuiswerkenden nog aanzienlijk is en dat ook in de naaste toekomst zal blijven Š stellig niet aan te twijfelen, of voor deze op zóó ongunstige voorwaarden werkende krachten, die niet zelf, door middel van vakorganisatie, hun bezoldiging tot het economisch mogelijke peil kunnen opvoeren, bescher¬ ming door de wet noodzakelijk is. In het buitenland mogen van het wettelijk mini- mum-loon uiterst verheuglijke resultaten worden ge¬ boekt. In Engeland stegen de loonen soms met 60 pOt., 100 pOt., 150 pOt. In Australië ontvingen kleer¬ maaksters, die te voren in werkweken van 70 a 84 uur f 4.Š a f 8.Š verdienden, na invoering der wet f 13.30 per week bij werkdagen van 8 uur. En de betrokken takken van nijverheid ondervonden van die verbeterde positie der werknemenden geen nadeel doch voordeel. Het bedrijf bloeide; de uitvoer nam belangrijk toe. Hopen wij dus, dat het in de Troonrede aange- kondigde ontwerp spoedig wet zal worden; ook ten onzent op volkswelvaart, -huisvesting, -gezondheid en zedelijkheid haar zegenrijken invloed oefenend! De tijd is er ten volle rijp voor. Anna Polak. MANCHOERIJE.*) II (Slot). In het voorgaande nummer werd de jongste ge¬ schiedenis van Manchoerije in hoofdlijnen geschetst. De tegenwoordige toestand is er een van snel voortschrijdende, rustige ontwikkeling. Telde Man¬ choerije omstreeks 1880 niet meer dan 8 millioen inwoners, thans wordt de bevolking geschat op circa 24 millioen, waarvan in Shenking 14 millioen ,, Kirin 7 — ,, Heilungkiang 3 — De oppervlakte is niet precies op te geven, omdat de westelijke grens naar Mongolië niet vaststaat, maar zij bedraagt ongeveer 370.000 vierkante mijlen, d.i. 30 maal zoo groot als Nederland en dubbel zoo groot als Duitschland. De dichtheid van bevolking is dus nog altijd gering. Onder den invloed van de krijgsbedrijven in Noord- China, gepaard gaande met misoogsten in Shantung en overstroomingen in Chihli, is de immigratie de laatste jaren sterk toegenomen. Per boot, per spoor en te voet trekt in het voorjaar een onafgebroken stroom van Chineesche landbouwers met vrouw en kind en eenige schamele have noordwaarts; menigeen bezwijkt onderweg, maar de meerderheid bereikt toch zijn doel, dat tegenwoordig voornamelijk het dun bevolkte Heilungkiang is. Men schat, dat in 1927 ongeveer 800.000 settlers in Manchoerije zijn gekomen, en dat dit cijfer in 1928 de anderhalf millioen zal naderen; het is de grootste volksverhuizing van onze dagen. In tegenstelling met de Chineesche emigratie naar de Mongoolsche gebieden ten noorden van Kalgan, welke evenwijdig met de grens plaats heeft, verdeelen de immigranten in Manchoerije zich in alle richtingen langs de spoor- en waterwegen. Gaat het op deze wijze voort, dan zal Manchoerije over een tiental jaren reeds vrijwel geheel bevolkt wezen. Ook langs de Koreaansche grens heeft geregeld toestrooming van immigranten plaats. Vele Kore- anen, die door de Japansche grondpolitiek van land- i) Voor de plaatsen, die in dit artikel ter sprake komen, verwijzen wij naar het kaartje in het nummer van 19 Dec. jl. bezit verstoken zijn geraakt, of om andere redenen het Japansche gezag wenschen te ontvlieden, steken de Manchoerijsche grens over. Het aantal Kore- anen wordt op circa één millioen gesteld; de juris¬ dictie over deze menschen vormt een punt van door- loopende wrijving tusschen de Chineesche en Japansche overheden. Van Russische immigratie hoort men niet veel meer, en evenzoo is er thans nauwelijks meer sprake van een Japansche koloniseering van Manchoerije. De nuchtere werkelijkheid heeft een einde gemaakt aan alle plannen van Japan om in Manchoerije en Oost-Mongolië een uitweg te vinden voor zijn te grooten aanwas van bevolking. Wel heeft de bekende ondernemende zakenman Baron Okura op ostentatieve wijze een model veeteeltbedrijf in Mongolië gevestigd, maar zijn voorbeeld vindt geen navolging. Ook in den landbouw blijkt de Japanner geen kans te hebben; zijn bescheiden eischen van comfort, zindelijkheid, onderwijs, lectuur enz., zijn toch te kostbaar om hem de concurrentie met de Chineezen te veroorloven. Als alleruiterste minimum voor het levensonder¬ houd van een Japansch boerengezin wordt 200 zil¬ veren dollars ™s jaars genoemd, terwijl een Chineesch gezin desnoods van 60 dollars zoude kunnen bestaan. Het geheele aantal Japanners in Manchoerije wordt op 180.000 geschat, waarvan 100.000 annex zijn aan den Zuid-Manchoerijschen Spoorweg en de aanver¬ wante bedrijven. Niet alleen in den landbouw, maar ook in den kleinhandel als winkelier en als am¬ bachtsman legt. de Japanner het tegen den Chinees af. De benden half verhongerde Chineesche land¬ verhuizers zijn staag doende Manchoerije te over¬ vleugelen, en verijdelen daarmede de kansen voor Japan. In een zeer pessimistisch gesteld artikel in het Japansche tijdschrift —Diplomatic Reviewfl heeft de heer A. Nagano onlangs de situatie geschilderd, zonder eenige remedie aan de hand te kunnen doen. Spe¬ ciale nadruk wordt door hem nog gelegd op de vol¬ gende punten: 1°. de Noord-Chineezen zijn beter bestand tegen het strenge winterklimaat van Manchoerije; de Japanner verdraagt evenmin groote koude als tro¬ penhitte; 2°. de Noord-Chineezen zijn gewend aan de cultuur van droge gronden; de Japanners niet. De rijst¬ bouw in het Zuiden wordt vooral door Koreanen beoefend; 3°. buiten de spoorwegzone zijn de Japanners van landbezit in Manchoerije uitgesloten. Ondanks allen aandrang, die op hem is uitgeoefend, heeft Chang Tso Lin op dit punt niet willen toegeven. Het kapitaal, dat de Zuid-Manchoerijsche Spoorweg in Manchoerije heeft gestoken, wordt geschat op circa Yen 550 millioen, waarvan circa Yen 150 millioen is gevonden door emissie van obligatiën op de Lon- densche markt. Daarnevens zouden de beleggingen van de Mitsui en 5 andere Japansche concerns te¬ zamen niet meer dan Yen 32 millioen bedragen. Het vervoer op het net van den Zuid-Manchoerijschen Spoorweg, ter gezamenlijke lengte van circa 1000 Kilometer, wordt opgegeven als 16 millioen ton™s jaars, met een jaarlijksche toeneming van 1 millioen ton. Het vervoer op den Chineeschen Oosterspoorweg, waarvan het gedeelte op Chineesch gebied circa 1700- Kilometer lang is, bedraagt ongeveer 5 millioen ton ™s jaars. Ook langs de rivieren Liao, Sungari en Nonni heeft een druk vervoer plaats. Het geheele handelsverkeer, dat de 7 kantoren van de Chinese Maritime Customs passeert, bedroeg in 1926: Invoer uit het buitenland 356 millioen gulden — — China 121 — — Uitvoer 646 — — totaal 1123 millioen gulden, en is sedert verder toegenomen. 26 December 1928 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 1145 De uitvoer van boonen bedraagt circa 1.200.000 ton per jaar, ongeveer gelijkelijk over Dairen en Wladiwostock verdeeld. Wegens het verschil in spoorwijdte op de beide spoorwegsystemen is elks terrein vrij nauwkeurig af¬ gebakend. Overlading te Chang Chun vindt niet op groote schaal plaats; in het bizonder de stapelartikelen boonen en boonboeken kunnen de overlaadkosten niet dragen. Het buitenlandsch handelsverkeer van Noord- Manchoerije is derhalve voor een overwegend deel op Wladiwostock aangewezen. De Russische overheid moedigt dit verkeer ten zeerste aan, en toont voorts in de behandeling der goederen te Wladiwostock, en in het havenverkeer aldaar, eene hooge mate van coulance. Ook de scheepvaart van die landen, welke niet in verdragsverhouding tot Rusland staan, onder¬ vindt geen bemoeilijking. Slechts op deze wijze is het mogelijk geworden, dat Wladiwostock als een ernstig mededinger van Dairen kan worden gerekend. Zooals gewoonlijk in dergelijke gevallen is deze onderlinge mededinging zeer bevorderlijk gebleken aan den groei van den handel en de ontwikkeling van de voort¬ brenging van Manchoerije. Van zijn kant toch is de Zuid-Manchoerijsche Spoorweg gedwongen geweest het verkeer evenzeer op allerlei wijzen te gerieven. In concurrentie met de Russische olieslagerijen in Harbin heeft zich ook in Dairen eene belangrijke olie-industrie ontwikkeld, terwijl de soya-olie er in tankinstallat.ies wordt op- geslngen. Toen het den Chineezen duidelijk was geworden, welke enorme winsten de spoorwegen in Manchoerije afwerpen, zijn zij zich gaan interesseeren voor den aanleg van verdere lijnen. Door de reeds in 1903 voltooide lijn PekingŠMoekden heeft China een rechtstreeksche verbinding met Manchoerije. Zij werd met Engclsch geld aancelegd, en rendeert aan China zoo goed, dat de schuld, welke er nog op rust, beneden £ 1 millioen is gedaald. Aan de winsten van den Zuid-Manchoerijschen spoorweg heeft China daarentegen geen deel. Evenmin is Ohang Tso Lin er ooit in geslaagd uit de winsten van den Chineeschen Oosterspoorweg van de Russen uitkeeringen van beteekenis binnen te krijgen, en zijne pogingen om de Russen geheel aan kant te zetten, toen Peking de diplomatieke betrekkingen met Moskou verbrak, hebben evenzeer gefaald. Een doorn in het oog van de Chineezen is het verder, dat de beide hoofdpoorten van Manchoerije zich in vreemde handen bevinden. Geen van do havens op zuiver Chineesch terrein biedt dezelfde kansen, want Tientsin en Ching Wan Tao liggen te ver weg, en New Chwang lijdt aan verzanding en ijsbezetting. Bovendien heeft China zich in 1905 tegenover Japan verbonden geen spoorwegen te bouwen, parallel loo- pende of concurreerende met den Zuid-Manchoerijschen spoorweg. Rusland is tegenwoordig buiten machte kapitaal te verstrekken voor den aanleg van zijlijnen van den Chineeschen Oosterspoorweg; de inkomsten zijn hoog¬ stens voldoende om de outilleering op peil te houden. De rivaliteit op spoorweggebied gaat daarom op het oogenblik uitsluitend tusschen Japan en China. Ver¬ schillende nieuwe lijnen zijn reeds tot stand gekomen, in aanleg of in voorbereiding, en openen telkens verdere gebieden voor den landbouw. Het zoude te ver voeren in bijzonderheden de economische positie en het politiek belang van elk dier lijnen na te gaan. Aanvankelijk wist Japan nog door het voorschieten van gelden invloed op de meeste lijnen te behouden, maar in de laatste jaren staan de Chineezen afwijzend tegenover die financieele hulp, en inderdaad hebben zij reeds een paar locale lijnen uit eigen middelen tot stand gebracht. In dezen strijd van belangen teekenen zich intusschen twee gewichtige projecten af, en wel van Japansche zijde de doortrekking van de zijlijn van Chang Chun naar Kirin tot Tunhwa, en de voorgenomen verdere doortrekking dezer lijn tot Kainei aan de Kore- aansche grens, en tot de ijsvrije haven Seishin aan de Zee van Japan. Al zoude deze lijn Wladiwostock ook niet veel afbreuk doen, zoo zoude zij Japan™s militaire en economische positie in Midden-Man- choerije toch aanmerkelijk versterken. Van Chineesche zijde is de aandacht vooral gevestigd op de lijn langs de Mongoolsche grenzen over Taonan naar Tsitsihar, welke bij Anganchi den Chineeschen Oosterspoorweg kruist, en welke een nieuwen toegang met normaal spoor tot Noord-Mnnchoerije belooft te openen. Vooralsnog neemt deze lijn een aanvang te Szupingkai aan den Zuid-Manchoerijschen spoorweg, terwijl de afvoer der producten aan Dairen ten goede komt. Teneinde zulks te verhinderen zouden de Chi¬ neezen nu langs eene meer westelijke route een uitweg naar eene andere haven willen zoeken, waarbij gedacht is aan Hulutao, tusschen New Chwang en Chingwantao, welke haven echter onvoldoende natuurlijke voordeelen biedt. Ook in dit geval zoude de concurrentie voor Dairen wel zijn te dragen, maar daar het Chineesche plan zonder twijfel in strijd is met de overeenkomst van 1905, is het mogelijk, dat Japan zich daartegen principieel krachtig zal verzetten. Niet onwaarschijnlijk zal dit punt een der vele zijn, welke bij een algeheele herziening der verhouding tusschen China en Japan aan de orde zullen komen. Voor den buitenstaander lijdt het geen twijfel, dat de te verwachten verdere ontwikkeling van Manchoerije den aanleg van een of meer nieuwe havens wel zoude wettigen. Evenals bij alle Chineesche projecten van grooten omvang, blijft de kwestie der financiering echter een open vraag. De geschetste tegenstellingen op het gebied van de spoorwegpolitiek wekken het vermoeden, dat ook de internationale politiek Manchoerije wel niet tot in lengte van dagen nu verder met rust zal laten. Men krijgt veeleer den indruk, dat de tegenwoordige betrekkelijke stilte er eene is, die aan den storm voorafgaat. Het land blijft bij voortduring de drie¬ hoek, welke Rusland, Japon en China gescheiden houdt, het gebied langs welks zijden zij elkander blijven bespieden en meten, en op welks vlakte even- tueele conflicten zullen worden uitgevochten. Het is niet toevallig, dat èn de Japansch- Chineesche, èn de Japansch-Russische oorlog in en om Manchoerije zijn beslecht; gelijk België en gelijk Elzas-Lotharingen schijnt Manchoerije geografisch voorbestemd oorlogs- terrein te wezen. Voor het oogenblik heeft Rusland het te volhandig in eigen huis dan dat het vooralsnog bizondere aan¬ dacht aan Manchoerije kan geven. China kijkt be- geerig naar de Manchoerijsche vetpotten, en schijnt zijn tijd moeilijk te kunnen afwachten. Japan daaren¬ tegen geniet thans misschien het maximum van de voordeelen, welke het van zijn pionierswerk in Man¬ choerije kan verwachten. Het is er zich van bewust, dat die voordeelen ernstig gevaar loopen, zoo niet dadelijk dan toch geleidelijk te zullen verdwijnen, nu China door puur geluk een hooge troefkaart in handen heeft gekregen in den spontanen toeloop van zoovelen uit Noord-China. Al zijn dit arme drommels, die zonder eenige politieke bijbedoeling hun arbeid verrichten, zoo begrijpt Japan toch vol¬ komen, wat de versterking van het Chineesche ele¬ ment in Manchoerije op den duur moet beteekenen. Het geeft er zich ook rekenschap van, dat deze wijziging der constellatie een nog veel grootcr gevaar in zich kan herbergen, met name voor zijn bezit van Korea, omdat de Koreanen, ondanks alle moderne verbeteringen, welke Japan heeft ingevoerd, tegen hunne overheersehers gekant blijven. Graaf Soyeshima, een van de meest gezaghebbende kenners van Korea, heeft onlangs reeds voorgestcld home rule aan dat land te verleenen. Inmiddels aarzelt Chang Hsueh-Liang, de als —de 1146 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 26 December 1928 jonge generaalfl bekende zoon en opvolger van Chang Tso Lin, kleur te bekennen. Ofschoon wèl wetende, dat eene nauwere relatie met de nationale regeering van Nanking hem misschien zijne onafhankelijkheid, en in elk geval veel geld zoude kosten, zoo toont hij aan den anderen kant evenmin neiging aan den Japanschen leiband te loopen. Het Manchoerijsche leger wordt daarom intact gelaten, en blijft zware eischen stellen aan de schatkist van Moekden. Alle omstandigheden tegen elkander afwegende, zoude men zeggen, dat China op den duur steeds betere kansen moet krijgen in Manchoerije. Specu- leerende op een verre toekomst kan men zich zelfs denken, dat de Chineezen eerst economisch en later ook staatkundig de overhand zouden kunnen krijgen op het geheele continent van Oost-Azië. Alvorens het zoover is, en China een werkelijk gevaar voor zijne buren kan worden, moet er echter nog veel veranderen, vooral in China zelf. Zoude China er in slagen Rusland en Japan uit Manchoerije te ver¬ drijven vóórdat het in staat is eene moderne bestuurs¬ taak te volbrengen, dan kan daaruit voor het land en zijne bewoners slechts onheil voortvloeien. Tot dusver hebben de Chineezen nog niet getoond groote ondernemingen te kunnen beheeren; het treurig voor¬ beeld van de ontredderde spoorwegen in China kan slechts de hoop doen rijzen, dat het fraaie Man¬ choerijsche spoorwegstelsel voor een dergelijk lot be¬ waard moge blijven. Ons historisch overzicht heeft in herinnering ge¬ bracht aan welke snelle en onverwachte voorvallen Manchoerije gedurende de afgeloopen veertig jaren blootgesteld is geweest. Japan en Rusland deelen de eer het land tot zijne tegenwoordige welvaart te hebben gebracht; China maakt zich op met de kluif te gaan strijken. Voor Europa en Amerika belooft Manchoerije voortaan geen grootere beteekenis te heb¬ ben dan de overige deelen van het Chineesche rijk, met dien verstande, dat Europa er alle belang bij heeft, dat de wereldroute voor post en reizigers door Manchoerije en Siberië bruikbaar en betrouwbaar blijve. Onverwachte wendingen in de situatie zijn evenwel allerminst uitgesloten, en kunnen door verstoring van het evenwicht aan den Pacific ook voor de overige wereld beteekenis erlangen. En zoolang Manchoerije aldus een centrum blijft, waar internationale depres¬ sies en internationale stormen licht een oorsprong kunnen nemen, zoolang moet het land nauwlettend in het oog worden gehouden, evenals de zeelieden dit doen met het gebied, waar in de natuur de typhonen ontstaan. E. D. van Walree. DE THEESTATIST1EKEN VAN DEN —BOARD OF TRADEfl. De Heer N. J.L.vanButtingha Wicherste ™s Graven- hage schrijft ons: In de aflevering van 12 December van dit tijdschrift geeft de heer de Koek van Leeuwen eenige beschou¬ wingen over bovenstaand onderwerp, in het bijzonder wat betreft de voorraadstatistieken. De wijze van be¬ rekening door den Board of Trade wordt als onjuist gekwalificeerd, waaraan de conclusie wordt verbonden, dat aan de voorraadcijfers voor den handel slechts geringe beteekenis kan worden toegekend. De heer d. K. v. L. gaat uit van het juiste stand¬ punt, dat, afgezien van correcties als gevolg van voorraadopname, de voorraadcijfers aan het einde van een periode na bijtelling van den aanvoer in de volgende periode en onder aftrek van de afleveringen voor binnen- en buitenland over dat tijdperk, het cijfer moeten geven van de voorraden in entrepot aan het slot van deze volgende periode. Dat de Board of Trade een andere en onjuiste wijze van berekening volgt mag echter niet worden afgeleid uit het gepubliceerde cijfermateriaal, daar deze gegevens, welkeniet als controle van de berekening der voorraadcijfers zijn bedoeld, ook niet als zoodanig kunnen worden gebruikt. Allereerst blijkt dit reeds Š ook door den heer De K. v. L. is hierop gewezen Šuit het niet publiceeren van maandelijksche opgaven van de hoeveelheden thee, welke zg. —free of dutyfl uit entrepot worden uitge¬ slagen tot dekking van de behoeften van leger, vloot en koopvaardij, wat echter niet insluit, dat bij de berekening der voorraden met dezen uitslag geen rekening is gehouden. In het bijzonder wordt aan den Board of Trade verweten, dat de uitvoer geheel in mindering komt van de voorraden, hoewel zich onder den uitvoer zg. —drawbacksfl bevinden, welke hoeveel¬ heden reeds bij den invoer na betaling der rechten in mindering zijn gebracht. Uit de maandpublicaties van den Board of Trade valt echter niet af te leiden, dat deze inderdaad onjuiste wijze van berekening wordt gevolgd, aangezien het staatje van de voorraden in entrepot op zich zelf staat. Het voorkomen van de zg. —drawbacksfl onder uitvoer vindt zijn verklaring in het feit, dat onder invoer de tegenpost tot een gelijke hoeveelheid voorkomt en houdt met de bere¬ kening van de voorraden geen verband. De wijze van berekening der voorraden door den Board of Trade onttrekt zich derhalve aan onze waarneming, zoodat aan de juistheid vooralsnog niet behoeft te worden getwijfeld. Wat verder de geschillen betreft tusschen de defi¬ nitieve en de voorloopige cijfers, welke laatste steeds hooger zijn, een afdoende verklaring is zonder nader onderzoek niet te geven. In het bijzonder voor December en de eerste maanden van het jaar doen zich verschillen voor, welke echter de 4 pCt. niet te boven gaan. * # * Naschrift. Dat mijn betoog den indruk wekt als ware het in hoofdzaak tegen de voorraadcijfers ge¬ richt, kan natuurlijk aan onduidelijkheid mijnerzijds liggen. Ik heb echter getracht even goed de ondeug¬ delijkheid der andere Engelsche cijfers, o.m. die der —Importsfl aan te toonen. Gelukkig, dat mijn geachte bestrijder, als statisticus, de juistheid van mijn berekeningswijze der nieuwe voorraden erkent. Maar waarom dan in dit geval niet het Š tevoren als juist erkende Š verband mag worden gezocht en waarom het staatje der voorraden los moet worden beschouwd van de overige eijfers, waarvan het de resultante behoort te zijn, is mij niet duidelijk. Voorraadcijfers zijn eveneens feitenmate¬ riaal en of zij al dan niet als contröle-middel zijn be¬ doeld is niet terzake dienende. Zij moeten Š gelijk mijn bestrijder erkent Š als zoodanig kunnen dienen. Dat uit de maandpublicaties van den Board of Trade de —inderdaad onjuistefl berekeningswijze der voorraadcijfers niet valt af te leiden is juist. Maar juist het feit, dat zij niet klopten, noopte mij Š zooals gezegd Š tot een onderzoek bij de bron zelve, dat uiteraard verder ging dan de officieele publi¬ caties. En toen kwam deze —inderdaad onjuistefl methode aan het licht! Verschillen van 4 pCt. tusschen de voorloopige en definitieve cijfers acht de heer van B. W. blijkbaar van weinig belang. Echter zijn dergelijke verschillen gebleken voldoende te zijn om de markt niet onbe¬ langrijk te beïnvloeden. Een verschil van 6 millioen Eng. ponden tusschen de voorloopige en definitieve cijfers kan tot gevolg hebben, dat het voorloopige cijfer een toeneming der voorraden ten opzichte der vorige maand van b.v. 3 millioen Eng. ponden aan¬ geeft, terwijl het definitieve cijfer, dat een jaar later verschijnt, wijst op een even grooten teruggang. Aldus beschouwd zijn die verschillen van grooter belang, dan men bij een uitdrukking in percenten, waar de handel nimmer naar kijkt, zou meenen. Dat een goede statistiek aan zekere minimum- eischen moet voldoen, zal niemand ontkennen. De strekking van mijn betoog was het bewijs te leveren, dat de Board of Trade-statistiek daaraan niet voldoet. d. K. v. L. Jr. 26 December 1928 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 1147 DE INDISCHE MIDDELEN OVER SEPTEMBER 1928. De totale ontvangsten sedert den aanvang van dit jaar bedroegen over de eerste negen maanden f 526.508.000 tegen f 483.278.000 in hetzelfde tijdvak van 1927 of ruim f 43.2 m/m meer, waarin echter is begrepen rond 20 m/m als aandeel van Ned. Indië in een achterstallige uitkeering uit de Nederlandsche oorlogswinstbel asting. In verslagmaand overtrof de opbrengst der Lands – middelen die van dezelfde maand van het vorig jaar met ruim f 4.3 m/m, terwijl de gemiddelde maand- raming met ruim f 15.4 m/m werd overschreden. Deze meerdere opbrengst vergeleken met het vorig jaar werd veroorzaakt door de belastirggroep ad ruim f 5.6 m/m met daartegenover een mindere op¬ brengst bij de groepen: monopolies circa f 0.5 m/m. producten — — 0.6 — bedrijven — — 0.2 — terwijl de totalen der diverse overige middelen geen belangrijke verschillen aantoonen. Ten aanzien van de gemiddelde maandraming werd meer ontvangen aan : belastingen . . circa 11.6 m/m. monopolies . . — 0.2 — producten … — 0.7 — bedrijven … ,, 0.5 — allerlei middelen ,, 2.4 — Vergelijking der ontvangsten in verslagmaand met die in dezelfde maand van het vorig jaar: 1. Belastingen: (belangrijkste) invoerrecht. meer f 0.426 m/m. uitvoerrecht . — — 0.108 — accijnzen. — — 0.458 — personeele belasting — — 0.006 — inkomsten — — — 0.775 — vennootschaps — — — 4.187 — oorlogswinst — — — 0.395 zegelrecht . — — 0.069 — successierecht …. — — 0.014 — slachtbelasting …. — — 0.023 — « statistiekrecht ….minder,, 0.049 — verponding. — — 0.044 — landelijke ink. — — 0.858 — De opbrengsten van alle bovengenoemde belastingen, met uitzondering van de verponding, overtroffen verre de gemiddelde maandraming (zie boven). In- en uitvoerrechten gaven gunstiger uitkomsten als gevolg van de toename van de goederenbeweging. De meerdere opbrengst der kohierbelastingen, vindt, voor zoover de vennootschapsbelasting betreft, haar ! oorzaak in een vroegtijdige vaststelling van een aantal 1 belangrijke aanslagen. 2. Monopolies. opium. meer f 0.075 m/m. zout .minder — 0.085 — pandhuizen . — — 0,448 — T.a.v. de gemiddelde maandraming gaf: opium. meer f 0.457 m/m. zout . — — 0.030 — pandhuizen .minder — 0.312 — _ De meerdere opiumopbrengst kan voor het belang¬ rijkste gedeelte worden toegeschreven aan het ge¬ leidelijk doorwerken van de verschillende maatregelen, welke met het oog op een scherpere bestrijding van den smokkelhandel werden getroffen. De lagere opbrengst van de pandhuizen is toe te schrijven aan de_ op 1 April 1928 ingegane tariefs¬ verlaging, waarbij voor de goedkoope panden tevens de beleeningstermijn is verlengd, waardoor in ver¬ slagmaand het aantal lossingen en herbeleeningen beduidend minder was dan gewoonlijk. 3. Producten. boschwezen. meer f 0.062 m/m. epud. — — 0.021 — kina.minder — 0.039 — caoutchouc. minder / 0.109 m/m. tin. — — 0.214 — steenkolen. — — 0.327 — Bij de mindere opbrengst van kina valt op te merken dat de totaal-ontvangsten sedert den aan¬ vang van dit jaar die over denzelfden tijdsduur van het vorig jaar met / 46.000 overtroffen. Bij caoutchouc, tin en steenkolen had het tegenovergestelde plaats met resp. f 137.000, f 12.751.000 en f 408.000. De tin-ontvangslen in deze periode overtroffen het evenredig gedeelte der raming met een bedrag van f 811.000. 4. Bedrijven. havenwezen . meer f 0.249 m/m. baggerdienst.. .. — — 0.129 — P- T. T. — — 0.014 — w- en E. . — — 0.017 — Landsdrukkerij. . . . minder — 0.034 — S. S. T. — — 0.607 Het hoogere cijfer bij havenwezen werd veroorzaakt door den vooruitgang in de scheepvaartbeweging. De baggerdienst geeft een gunstig beeld ook t.a.v. de gemiddelde raming over één maand en negen maanden van 1928 (resp. f 223.000 en 913.000), als gevolg van het verrichten van opspuitwerk voor par¬ ticulieren. Bij den P. T. T. dienst werd in de, hoewel niet belangrijke, meerdere totaal-ontvangsten bijgedragen door de telegrafie en telefonie met resp. f 41.000 en f 35.000, terwijl de post in engeren zin f 85.000 meer opbracht; andere ontvangsten van dezen dienst daalden echter met f 147.000., Overeenkomstig de verwachting hebben de ont¬ vangsten der S.S. en Tramwegen de gemiddelde maand- en het evenredig gedeelte van de totale ra¬ ming overschreden met resp. f 567.000 en f 2.084.000 als gevolg van het meerdere goederenvervoer; in verband met den lateren suikerafvoer is de opbrengst echter f 607.000 minder gunstig dan die van de maand September 1927. BUITENLANDSCHE MEDEWERKING. HET DERDE DEEL VAN HET RAPPORT VAN DE BALFOUR-COMMISSIE. De machinenijverheid. De Heer F. W. Forge te Londen schrijft ons: De algemeene machinenijverheid is wel de aller¬ ingewikkeldste industriëele groep, naar welker na- oorlogschen toestand de Balfour-Commissie een onderzoek heeft ingesteld. Men krijgt eenig idee van haar moeilijke taak, indien men bedenkt, dat deze groep allerlei soorten bedrijven omvat, van constructie¬ werk en locomotiefbouw eenerzijds tot jachtgeweren en scharen anderzijds. In een artikel van deze lengte kan zelfs van een kort overzicht der hoofdgroepen geen sprake zijn, zoodat wij volstaan met een beschrijving van de groep als geheel, waarvan alleen de meest markante afwijkingen zullen worden behandeld. Ter vereenvoudiging zal slechts aan de drie voornaamste markten : Europa, het Britsche Imperium en Zuid¬ en Centraal-Amerika aandacht worden geschonken, terwijl voorts slechts de mededinging van Duitschland en de Ver. Staten zal worden behandeld, daar immers geen enkel ander land een exporthandel bezit, die met den onzen te vergelijken is. Tegelijkertijd vestigen wij er de aandacht op, dat de electrische industrie reeds werd besproken1), terwijl aan den scheeps¬ bouw wegens zijn bijzondere vraagstukken en groote beteekenis nog een afzonderlijk artikel zal worden gewijd. * * * In het algemeen kan men zeggen, dat elk onder¬ deel der Britsche industrie onder een depressie lijdt, gedeeltelijk door de verminderde binnenlandsche vraag, ‘) Zie E.-S. B. van 24 Oct. jl. 1148 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 26 December 1928 doch in hoofdzaak door den wezenlijken achteruitgang van den overzeeschen handel, in sommige gevallen nog verscherpt door het toegenomen productiever¬ mogen tengevolge van de verandering van oorlogs¬ industrieën in gewone bedrijven. Over het algemeen heeft noch Engeland noch Duitschland zich ten opzichte van de Vereenigde Staten kunnen handhaven, die erin zijn geslaagd op een klein deel van het afzet¬ gebied van Duitschland in Europa beslag te leggen, en hun aandeel in den handel op de Zuid- en Centraal-Amerikaansche republieken zeer hebben vergroot. Ook Duitschland heeft in deze laatstge¬ noemde landen zijn invloed uitgebreid en over het algemeen in 192G en 1927 veld gewonnen, terwijl Engeland een deel van zijn handel heeft verloren. De uitvoer van Groot-Brittannië naar landen buiten het Imperium gelegen is kwantitatief kleiner dan vóór den oorlog, terwijl het voorts een groot deel van de Oanadeesche markt aan Amerika heeft moeten afstaan. De handel met de rest van het Imperium, speciaal met Indië, neemt evenwel toe. Als exporteur van ketelhuisinrichtingen, locomo¬ tieven (uitgezonderd electrische) en textielmachines staat Engeland nog steeds vooraan, terwijl het, wat den uitvoer van machineonderdeclen betreft, zijn positie ten opzichte van zijn concurrenten aan¬ merkelijk heeft verbeterd. Bijzonder ongunstig voor de machinenijverheid was, dat de buitenlandsche vraag naar twee soorten machi¬ nes, t.w. landbouwmachines en stoomlocomotieven afnam. Ten aanzien der eerstgenoemden streefde men hier nooit naar massa-productie, terwijl het afzet¬ gebied veeleer behouden bleef door aanpassing aan de individueele behoeften der koopers dan door vermin¬ dering der algemeene kosten. Een groot deel van Europa, dat na den oorlog ongelukkigerwijze verarmd was, ontwikkelt thans weer vraag naaf onze producten in hoeveelheden, welke die van vóór den oorlog be¬ naderen; aan den anderen kant echter moest een deel van het afzetgebied aan de goedkoope Amerikaansche machines worden afgestaan door moeilijkheden bij het financeeren van de transacties, die niet zonder credietverleening op langen termijn konden worden afgesloten. Niettemin hebben de Britsche firma™s zich veel moeite gegeven haar afnemers in dit opzicht tegemoet te komen. De locomotief industrie begon na den oorlog met grootere bedrijven tengevolge van de uitbreiding voor oorlogsdoeleinden gedurende den oorlog. Nadat de door de vijandelijkheden opgehoopte, achterstallige orders waren afgewerkt, kwam men tot de ontdekking, dat de landen, die in vroeger jaren de grootste afnemers waren, zich nu voor een groot deel van de markt hadden teruggetrokken, Dit moet gedeeltelijk worden toegeschreven aan de oprichting van plaatselijke industrieën in die landen, die zich van een landbouw- tot een industriestaat ontwikkelen, maar waarschijnlijk zelfs nog meer aan de toenemende electrificatie der spoorwegen, welk proces nog werd bespoedigd door de moeilijkheden in de kolennijverheid. Daarbij kwam nog een andere moeilijkheid, die de Engelsche machine-industrie had te overwinnen. Door de samensmelting der spoorwegmaatschappijen tot vier groote ondernemingen, vond de locomotiefbouw nog slechts in de eigen bedrijven plaats, terwijl vóór den oorlog de machineindustrie ongeveer het grootste deel der orders van de kleinere spoorwegmaatschappijen kreeg. De wagonbouw had eveneens tot op zekere hoogte onder dit euvel te lijden. Thans komen wij tot een beschouwing van de overblijvende groepen, waarbij Groot-Brittannië nog steeds de eerste plaats als exporteur inneemt, namelijk de ketelhuisinrichtingen, motoren en textielmachines. De omtrent eerstgenoemde groep te verkrijgen cijfers zijn verre van volledig. Het is echter duidelijk, dat een aanzienlijk deel van den afzet op de buiten¬ landsche markten aan Duitschland verloren werd en de invoer uit dat land voor binnenlandsch gebruik is toegenomen. De fabrikatie van deze laatste groep Š de machines voor de textielindustrie Š was eertijds bijna geheel in handen van Engeland. Deze tijd is echter reeds lang voorbij en men ondervindt thans, dat, waar de buiten¬ landsche fabrikanten der textielmachines vroeger sterk hadden te lijden onder den afzet van Britsche ma¬ chines in het buitenland, de fabrikanten van deze machines moeite hebben zich thans tegenover de buitenlandsche concurrenten, met uitzondering van enkele soorten, staande te houden. Twee jaren geleden was de toestand in deze industrie zoo treurig, dat er slechts met ca. 50 pCt. der werklieden en met verkorten arbeidstijd werd gewerkt. Op het oogenblik is er weliswaar eenige verbetering waar te nemen, doch gunstig kan de toestand nog lang niet worden genoemd. Wat betreft de industrieën, die standaard-goederen maken, komt de binnenlandsche productie met de inheemsche vraag overeen.Tengevolge van de depressie in de katoenindustrie gedurende de laatste jaren, was de vraag echter niet zoo groot als wenschelijk werd geacht. De uitvoer naar de meeste centra is sterk gedaald, gedeeltelijk doordat vele landen thans in hun eigen behoefte voorzien, doch hoofdzakelijk door de groote uitbreiding der industrie in de Vereenigde Staten. De productie vindt in het groot plaats en de inheemsche industrie is in staat in de binnen¬ landsche behoefte aan ring-spinmachines te voorzien, terwijl anderzijds de meeste in gebruik zijnde katoen – —selfactorsfl door Engeland worden geleverd. De ring-spinmachine wordt het meest toegepast bij de vervaardiging van grovere soorten, die voor het grootste gedeelte in die landen, die eerst kort ge¬ leden een eigen industrie hebben opgericht, worden gemaakt1). Dientengevolge is de vraag naar deze soort machines zeer toegenomen. Men zal inzien, dat de depressie in deze industrieën, evenals in zoovele andere, toe te schrijven is aan het verlies van het differentiëel overwicht, dat de EngM- sche industrie bezat en, hoewel dit proces reeds lang voo£ den oorlog is beg ,nnen, werd het door de daar¬ door vermeerderde moeilijkheden voor producenten ondoenlijk zich aan de veranderende omstandigheden aan te passen. Het is mogelijk, dat de betrekkelijk hooge loonen hierbij ook van beteekenis zijn ge¬ weest. Evenwel zijn er enkele feiten, die, misschien onder alle omstandigheden onvermijdelijk, ten minste theoretisch verholpen hadden kunnen worden. Zooals bij de ijzer- en staalindustrie waren ook hier veel firma™s financieel niet in staat door moderniseering van het bedrijf te bezuinigen, terwijl anderen weer deze veranderingen bij stukken en brokken hebben aangebraeht, hoewel volledige reconstruct e voor- deeliger zou zijn geweest. Er bestaat verschil van meening, in hoeverre massaproductie hier te lande kan worden doorgevoerd, doch men geeft toe, dat er voor de vereenvoudiging van de producten en de i) Men moet uit de woorden van den heer Forge niet de conclusie trekken, dat de ring-spinmachine alleen maar ge¬ schikt zou zijn om er grove garens op te vervaardigen. Dit is een verouderde meeniDg. Ter verduidelijking diene, dat er twee manieren zijn om katoenen garens te spinnen en wel op ring-spinmachines (ringframe) en op —mulesfl of —selfactorsfl. In het Neder- landsch bestaat voor deze soort machines geen naam. De ring- spinmachine verdringt grootendeels den —selfactorfl, omdat ze veel minder arbeidskrachten per eenheid product vraa’g’t. Vroeger kon men op de ring-spinmachine nog niet de fijnere garens vervaardigen; hier behield de —selfactorfl nog lang het terrein. De laatste jaren echter spint men met succes ook de fijnste garens op de veel economischer ring-spin¬ machine, en het gebruik van de —selfactorfl is in ™t algemeen gesproken tegenwoordig eigenlijk alleen dan nog rationeel, als men zeer zachte garens wil vervaardigen, b.v. voor sommige tricot-goederen. Nadere technische en teehnisch-economische bijzonder¬ heden omtrent textielmachines zijn na te slaan in het boek van Dr. J. Wisselink, De Vestigingsfactoren der katoen¬ industrie, hoofdstuk 4 (Technisch Overzicht). [Red.] 26 December 1928 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 1149 vermindering van het aantal vervaardigde soorten nog veel gedaan moet worden. De tegenwoordige moeilijkheden zullen waarschijnlijk slechts kunnen worden opgelost door opheffing van de kleinere, niet rendabele, ondernemingen, waardoor de gemiddelde grootte van de bedrijfseenheid belangrijk zal toe¬ nemen. Dit proces is reeds gaande, doch zal waar¬ schijnlijk langzamer verloopen dan bij de ijzer- en staalindustrie, waar de depressie acuter en de behoefte aan een spoedige reorganisatie dringender was. AANTEEKENINGEN. Het Rapport van den Commissaris van de Rijksbank. Met het nieuwe rapport van den Commissaris van de Rijksbank, dat vorige week is verschenen, wordt een periode van vier jaren afgesloten. Hoewel dit rapport het tijdvak van 1 September 1927 tot 31 Augustus’ 1928 omvat, zijn, zooals gebruikelijk, daarin ook dc gegevens tot begin December verwerkt. Na di algemeene hoofdstukken over de biljetten van de Rijksbank, waarbij wij opmerken, dat in de periode van 1 Januari tot 30 November van dit jaar de gemiddelde dekking 56,4 pCt. bedroeg (de maximum- dekking werd op 23 November jl. met 68,4 pCt. bereikt), over de andere betalingsmiddelen, het giro- en clearingsysteem van de Rijksbank, de verhouding van de Rijksbank tot het Rijk en de Golddiskontbank, richt het rapport zijn aandacht op de algemeene politiek van dit centrale instituut. Dc inleiding van dit hoofdstuk begint met een over¬ zicht van den algemeenen toestand, waarbij erop ge¬ wezen wordt, dat ten tijde van de publicatie van het interim rapport *)> dat in Juni van dit jaar verscheen, de economische toestand een dalende tendens vertoonde, doch dat liet. destijds nog te vroeg was om een algemeen oordeel hierover uit te spreken. Intusschen zijn er meer¬ dere gegevens bekend geworden om te constateeren, dat er een bepaalde, hoewel geringe en afwisselende ver¬ mindering van de bedrijvigheid heeft plaats gevonden. Deze teruggang in de conjunctuur is evenwel niet alge¬ meen. In sommige industrieën zijn de productie en de omzet gedurende de laatste maanden ongeveer op dezelf¬ de hoogte gebleven als van de overeenkomstige periode van het vorige jaar, terwijl hier en daar zelfs een geringe verbetering valt op te merken, wat weliswaar in vele gevallen toe te schrijven is aan seizoenfluctuaties. Deze achteruitgang is het eerst te voorschijn ge¬ treden in de industrieën van consumptieve goederen, terwijl de industrieën van productiemiddelen tot op zekere hoogte in staat waren om den verminderden binnenlandschen afzet te compenseeren door een grooteren export. De toestand heeft zich evenwel in de laatste paar maanden gewijzigd. De eerstgenoemde industrieën geven een kleine verbetering te zien, terwijl aan den anderen kant van verschillende in¬ dustrieën van productiemiddelen de afzet aanzienlijk is verminderd. Weliswaar blijft de uitvoer zich zeer gunstig ontwikkelen, doch deze is niet voldoende om het verlies in het binnenland op te vangen. Van deze laatste groep is de ijzer- en staalindustrie de belangrijkste. De staking in deze voor het Duitsche economische leven zoo belangrijke industrie heeft eveneens invloed gehad op andere takken van bedrijf. Vanzelfsprekend is de toestand in de verschillende industrieën niet overal gelijk. De electrische en chemische industrie toonen zeer gunstige productie¬ cijfers, terwijl aan den anderen kant de gang van zaken in de textiel- en machine-industrie onbevredi¬ gend is. De toestand in den landbouw is steeds min of meer onafhankelijk van dien van het overige bedrijfsleven. Ofschoon de oogst dit jaar, zoowel wat de kwantiteit als de kwaliteit betreft, beter was dan die van het vorige jaar, is de toestand nog niet zeer gunstig. !) Zie E.-S. B. van 20 Juni jl. De werkloosheid, die in het derde kwartaal van 1927 begon af te nemen, maakte in Aug. jl. weer plaats voor een stijging, die, hoewel in beperkte mate, nog steeds aanhoudt. 13ij een beschouwing van de werkloosheidscijfers moet men rekening houden met de nieuwe regeling van de werkloosheidsondersteuning, die 1 Oct. 1927 in werking is getreden, terwijl in de cijfers ook niet opgenomen zijn de arbeiders, die slechts een gedeelte van den tijd werken en die, welke tengevolge van arbeidsgeschillen zonder werk waren. De invloed van de verandering van de conjunctuur is tot nu toe nog niet groot, geweest. Ten opzichte van de ontwikkeling van de winstcapaciteit van het economisch leven in Duitschland kan men in het algemeen zeggen, dat ondanks de verschillen, die in dit opzicht tusschen de afzonderlijke takken van industrie en tusschen de individueele ondernemingen in iederen bedrijfstak bestaan, de marge tusschen de prijzen van eindproducten en die van grondstoffen en half¬ fabrikaten voortdurend is gestegen, maar dat aan den anderen kant het loonpeil zich eveneens onaf¬ gebroken in stijgende richting heeft bewogen. Van deze gegevens moet echter met groote voorzichtigheid gebruik worden gemaakt. Bij de bespreking over de kapitaalvoorziening merkt het rapport op, dat het steeds moeilijker wordt om een zeer scherp omlijnd beeld te krijgen van de grootte en den vorm van de in het buitenland opge¬ nomen leeningen. Het Statistische Reichsamt schat het tekort van de betalingsbalans voor het kalender¬ jaar 1927 op ongeveer R.M. 4,6 milliard, waarvan R.M. 4,1 milliard volgens haar meening gedekt is door kapitaalimport. Het loopende jaar toont wederom van groot tekort op de betalingsbalans ten bedrage van R.M. 1093 millioen (inclusief September), doch dit tekort is kleiner dan dat van de overeenkomstige periode van het vorige jaar (R.M. 2101 millioen). De volgende tabel geeft een overzicht van de door Duitschland opgenomen leeningen in de jaren 1924/28. De buitenlandsche leeningen van Duitschland. (Nominale bedragen omgewisseld in millioenen Iiijksmark). Jaar Publiek¬ rech¬ te] ij ke Ge¬ mengd1) Privaat- rech- telijke Totaal 1024. 937.0 012.3 715.0 371.7 521.4 172.4 229.1 555.1 523.0 01.5 409.2 730.9 047.9 4tiG.3 1.002 1 1.253.9 1.G75.0 1.574.7 1.510.7 1925. 1920.. 1927. 1928 (11 maanden) Totaal2) …. 3.153.0 1.479.0 2 378.8 7.010.4 !) De leeningen onder deze rubriek zijn aangegaan door publiekrechtelijke lichamen, doch bestemd voor dezelfde objecten als die der privaatrechtelijke ondernemingen, zoo- dat zij onder geen van deze twee rubrieken thuis behooren. 2) Afgezieu van amortisatie en conversie. Dc onderstaande cijfers toonen het aandeel, dat de voornaamste credietgevers in de totale crediet- verleening hebben, waarbij wij opmerken, dat ook in 1928 Nederland zijn positie als de crootste kapitaal¬ verschaffer aan Duitschland, na de Yereenigde Staten heeft gehandhaafd. Jaar Totaal VereeD. 1 Stalen | £ ^ o rt A Grnot- Britt. Zwit¬ serland Zweden 9 rL Ö a 3 g <; W £ 1924 …. 1925 1920 …. 1927 …. 1928 (11 mnd.) 1.002.1 1.253.9 1 075.0 1.574.7 1.510.7 512.4 927.2 I.1S4.3 1.0Ü2.7 I.0G4.8 51.3 120.1 204.1 230.9 201.0 250.5 122.4 131.5 153.3 135.3 50.0 07.0 47.5 40.5 53.8 28.2 10.0 40.2 32.5 11.5 103.1] 07.4 48.8 44.3 Totaal .. 7.010.4 4.751.4 8o7.4 793.0 272.0 129.U 2l53.C Eenige jaren geleden kon men uit deze cijfers een zeer goeden indruk verkrijgen van de bedragen, die 1 150 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 26 December 1928 Duitschland op langen termijn in het buitenland had opgenomen. Het scherpe onderscheid tusschen binüen- en buitenlandsche leeningen vervaagt echter hoe langer hoe meer. Een groot deel van de in Duitsch¬ land uitgegeven leeningen worden in het buitenland geplaatst. Verder valt op te merken, dat verschil¬ lende landen zich in toenemende mate voor Duitsche effecten interesseeren, hoewel hierover geen cijfers beschikbaar zijn. Aan den anderen kant schijnt het, dat voor aan¬ zienlijke bedragen van de in het buitenland uitge¬ geven leeningen voor Duitsche rekening worden teruggekocht. Verder beginnen langzamerhand de betalingen uit hoofde van amortisatie en aflossing een grooteren omvang aan te nemen. In het interim rapport heeft de Commissaris uit¬ voerig stilgestaan bij de ontwikkeling van de geld¬ markt in 1927 en in de eerste helft van 1928. Sinds Juni van dit jaar is de toestand op de geldmarkt stabieler geweest dan sedert 1924 het geval was. Deze stabiliteit is aan verschillende factoren toe te schrijven, zoowel voortvloeiende uit ontwikkeling in Duitschland als uit de verhouding van Duitschland tot het buitenland. In verband met de terugloopende conjunctuur werd de gewone seizoensopleving in de lente- en zomer¬ maanden van dit jaar gecompenseerd door een ver¬ minderde vraag, terwijl de financiering van den oogst dit jaar niet zulke groote bedragen vereischte als anders. In verband met de algemeene rentestijging in een groot aantal landen, met name in de Vereenigde Staten, is het verschil tusschen het renteniveau in Duitschland en dat van de voornaamste financieele centra in belangrijke mate afgenomen. Het is echter nog groot genoeg om bij voortduur buiten- landsch kapitaal aan te trekken. Wat de credietverleening op langen termijn betreft, heeft men veel moeite gedaan om het bedrag van de binnenlandsche kapitaalvorming te schatten. Deze schattingen staan vanzelfsprekend op zeer onzekere basis en aan de berekeningen, die voor 1927 tusschtn R.M. 7,6 en 9 milliard varieeren, moet dan ook een zeer betrekkelijke waarde worden gehecht. Slechts voor één wijze van kapitaalvorming zijn de cijfers bekend nl. de deposito™s van de spaarbanken. Niet uit het oog verloren moet worden, dat de spaarbanken in meer of mindere mate gewone bankzaken doen, zoodat deze spaardeposito™s tot op zekere hoogte toch nog geen zuiver beeld geven. Zooals men onder deze omstandigheden kan ver¬ wachten is de Rijksbank tijdens de periode onder verslag niet verontrust geworden door acute kwesties van credietpolitiek. Het officieele disconto bleef on¬ veranderd en de Rijksbank was in staat om syste¬ matisch voeling te houden met de particuliere dis- contomarkt, waarvoor de te harer beschikking staande openbare gelden en de verkoop van schatkistbiljetten een voldoende gelegenheid boden. De goudvoorraad van de Bank, die op 1 September 1927 R.M. 1852 millioen bedroeg, steeg bijna onafge¬ broken tot R.M. 2270 millioen op 31 Augustus jl., terwijl hij op 30 November reeds R.M. 2623 millioen bedroeg. De onderstaande tabel geeft de maandelijksche toe- en afneming van den goudvoorraad aan. Sedert de daling van den minimum aankoopprijs van goud van R.M. 2790 per kilo fijn goud tot R.M. 2784 op 18 Jan. 1927 heeft de Rijksbank haar politiek niet veranderd. Goud kan aan ieder bijkantoor van de Bank ten verkoop aangeboden worden, evenals dat voor den oorlog het geval was. Ofschoon de Rijksbank niet wettelijk verplicht is haar biljetten in goud of buitenlandsche valuta™s om te wisselen, heeft zij deze laatste steeds en, indien noodzakelijk, eveneens goud afgegeven, wanneer dat wenschelijk was. Gedurende de verslagperiode bereikte de wisselkoers nooit het gouduitvoerpunt, zoodat de Maand September October November December Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September October November 1927. 1927. 1927. 1927. 1928. 1928. 1928. 1928. 1928. 1928. 1928. 1928. 1928. 1928. 1928. Stijging ( + ) of daling (Š) (in millioenen KM). + + + + + + + + + + + 0.6 0.8 5.7 7.7 0.6 23.1 42.4 110.2 0.1 43.0 115.8 48.5 148.8 135 8 90.7 kwestie van de afgifte voor export zich ook ditmaal niet voordeed. De slotopmerkingen zijn ditmaal in verband met het feit, dat het rapport een periode van 4 jaren af¬ sluit, uitgebreider dan gewoonlijk. Gewezen wordt op de groote vooruitgang in de economische ontwikkeling van het land als geheel en ten opzichte van de positie van de Rijksbank in het bijzonder. In de afgeloopen 4 jaren heeft een diepingrijpende reorganisatie en rationalisatie van de industrie in Duitschland plaatsgevonden. De welvaart is sterk toegenomen en de levenstandaard van de arbeidende klasse heeft het vooroorlogsche niveau weer bereikt en in sommige gevallen reeds overschreden. De economische toestand van het land is weliswaar niet zoo gustig als een jaar geleden, doch vrees voor een ernstige depressie heeft geen reden van bestaan. De toestand in de landbouw is over het algemeen minder gunstig dan die van de andere bedrijfstakken. De mogelijkheid om hier de lasten, voortvloeiende uit den hoogen rentestand te verminderen of op den consument af te wentelen is zeer gering. Duitschland heeft na den oorlog en na de inflatie- periode veel kapitaal noodig gehad om haar productie¬ proces te verbeteren en uit te breiden en de laatste 4 jaren is in dit opzicht zeer veel tot stand gebracht. Het grootendeels gemoderniseerde productieapparaat verschaft op het oogenblik aan 4 millioen arbeiders meer werk dan het voor den oorlog deed, als men dezelfde territoriale grenzen in aanmerking neemt. Evenwel is met deze uitbreiding de jaarlijksche rentelast, die op R.M. Yi milliard wordt geschat, enorm gestegen. Met het oog op de groote beteekenis, die de kapi- taalvoorziening van Duitschland voor haar toekomstige ontwikkeling heeft, gaat het rapport iets dieper hierop in. Met reden mag worden aangenomen, zoo vervolgt het rapport, dat de binnenlandsche kapitaalvorming de laatste jaren sterk is toegenomen. De psychologische invloed, die van de vernietiging van vele vermogens door de inflatie uitging, doet zich bijna niet meer gelden en nieuwe groepen van spaarders, gedeeltelijk voortkomende uit andere lagen der bevolking hebben zich gevormd. De interne kapitaalsaccumulatie, die binnen de industrieele ondernemingen plaats vindt zal in hooge mate van den algemeenen toestand af¬ hangen. Het cumulatieve karakter van het indivi- dueele sparen rechtvaardigt de verwachting van een verdere toeneming in de toekomst. Het behoeft geen betoog, dat de hooge belastingen en de sociale lasten, die sinds de periode van vóór den oorlog zoo sterk zijn gestegen en de herstelbetalingen de tendens hebben de kapitaalvorming te remmen. Ten opzichte van de vraag kan men aannemen, dat de behoefte aan kapitaal, die zich na de inflatie- periode zoo sterk deed gevoelen, langzamerhand zal verminderen. Hier tegenover staat, dat bij een ge- 26 December 1928 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 1151 ringe verbetering op de markt, veel kapitaal noodig zal zijn voor doeleinden, waarvoor tengevolge van den hoogen rentestand nu niet wordt geleend.’ Ongetwijfeld zal in dit verband de vermindering van het aanbod van arbeidskrachten ten gevolge van het lagere geboortecijfer in de oorlogsjaren in de naaste toekomst sterk gevoeld worden en dient dus waarschijnlijk rekening gehouden te worden met een vermindering van de arbeidersbevolking. De bouwnij¬ verheid, waarin ondanks de bedrijvigheid nog een groote achterstand is in te halen, zal op een later tijdstip door deze ontwikkeling worden beïnvloed. Wat de toestand ook zal brengen, het is zeker, dat het heden geheel onder invloed staat van het ernstig tekort aan kapitaal. De moeilijkheden, die het plaatsen vanleeningen op langen termijn biedt hebben er toe geleid, dat een groot deel van de kapitaal¬ behoeften op korten termijn worden gedekt. Dat een dergelijke toestand niet gewenschtis, spreekt vanzelf.1) Het is echter een verblijdend teeken, dat de laatste maanden getoond hebben, dat er op een van de be¬ langrijkste financieele centra veranderingen kunnen plaats vinden, gepaard gaande met verschuivingen in de kring en nationaliteit van de buitenlandsche leeners, zonder dat de internationale positie van het Duitsche ruilmiddel maar eenigszins daaronder heeft geleden. !) In nauw verband met dit verschijnsel staat de goud- politiek van de Rijksbank. Zooals reeds werd opgemerkt en eveneens uit het bovenstaande staatje van de toe- en afne¬ ming van den goudvoorraad blijkt, streeft de Rijksbank naar een vermeerdering van dien voorraad. Volgens de uitlatingen van Dr. Schaeht heeft deze politiek ten doel de credietbasis in Duitschland te vergrooten en tegelijkertijd de rente in het buitenland als gevolg van de goudont- trekkingen op te zetten en zoodoende het verschil in rente¬ stand te verkleinen. Raming van de wereldsuikerproductie. Dr. Gustav Mikusch te Weenen schrijft ons: Onderstaande tabel geeft een raming van de wereldsuikerproductie voor het bedrijfsjaar 1928/29, waarbij echter opgemerkt dient te worden, dat be¬ trouwbare gegevens voor eenige niet-Europeesche landen nog ontbreken. Dit moet gedeeltelijk worden toegeschreven aan de pas later aanvangende campagne, waardoor de vooruitzichten nog te onzeker zijn en gedeeltelijk aan het ontbreken van juiste statistische gegevens. Ondanks de betrachte zorgvuldigheid, wordt ook voor deze raming elke verantwoordelijkheid van de hand gewezen. Raming Vorige raming Voorl. (Aug. 1928) resultaat 1928/29 1927/28 in 1.000 metr. ton ruwsuikervvaarde. A. Bieten : a. Europa: Duitschland. 1.750 Danzig. 30 Tsjecho-Slowakije. 1.050 Oostenrijk. 110 Hongarije. 208 Frankrijk. 865 België. 260 Nederland. 330 Polen . 710 Denemarken. 165 Zweden. 162 Italië. 380 Spanje . 235 Joego-Slavië . 128 Roemenië. 105 Bulgarije . 29 Groot-Brittannië. 220 Iersche Vrijstaat. 20 Finland . 4 Zwitserland. 7 Letland . 2 Turkije. 4 Azoren. 2 Europa zonder Sowjet-Unie 6.776 1.700 28 1.100 120 180 800 250 290 650 155 155 370 235 95 100 30 210 20 7 7 3 6 6.511 1.675 23 1.254 110 187 868 273 254 560 143 145 281 217 84 140 42 215 21 6 7 2 6 2 6.515 Sowjet-Unie. 1.470 Totaal Europa … 8.246 b. Amerika: Vereenigde Staten . 1.040 Canada. 36 Totaal Amerika . 1.076 c. Australië: Victoria (Maffra) . 1 d. Azië: Japan (Hokkaido) . 26 Korea. i Manchoerije. ? Turkije (Anatolië). 2 Totaal Azië. 29 Bietsuikerproductie. 9.352 1.470 1.483 7.981 7.998 1.085 30 1.115 1 23 1 1 25~ 9.139 B. Biet: 1928/29 1927/28 a. Europa: in 1.000 metr. ton ruwsuikerwaarde. Spanje . 18 14 b. Noord- Amerika : Louisiana. 164 68 Portorieo. 620 679 Hawai. 850 822 Maagdeneilanden. 5 11 Cuba. 5.100 4.103 Trinidad. 80 83 Barbados. 70 80 Jamaica. 60 65 Overig Britsch West-Indië (Antigua, St. Kitts, Mont¬ serrat, St. Lucia, St. Vincent). 45 46 Martinique en Guadeloupe. 60 73 San Domingo . 360 375 Haiti. Ł 19 17 Mexico . 190 180 Midden-Amerika (Guate¬ mala, Costarica, Hondu¬ ras, Nicaragua, San Sal¬ vador, Panama) . 130 132 c. Zuid-Amerika: Demerara. Ill H6 Suriname. 17 18 Peru. 344 362 Argentinië. 350 458 Brazilië. 750 777 Overig Zuid-Amerika (Ve¬ nezuela, Columbia, Ecu¬ ador, Bolivia, Paraguay) 80 79 Totaal Amerika. 9.405 8.544 d. Azië: Britsch-Indië. 3.150 Java. 3.205 Japan en Formosa. 836 Philippijnen. 620 Overig Azië. (China, Fransch Indo China)…. 260 Totaal Azië. 8.071 e. Afrika: Egypte. 100 Mauritius. 238 Réunion. 50 Unie van Zuid-Afrika. 250 Mozambique . 70 Overig Afrika (Angola, Madeira, Madagaskar, Kenia, Somaliland). 29 Totaal Afrika . 737 3.513 2.567 693 604 260 7.637 92 242 50 224 81 26 715 …. Australië: Queensland en Nieuw- Z.- Wales. 525 Fidji. IIP Totaal Australië. 635 Rietsuikerproductie.18.866 Wereldsuikerproductie.28.218 Wereld verbruik. 518 99 617 17.527 26.666 25.742 Indexcijfers van scheepsvrachten. —The Economistfl schrijft: Ons algemeen index¬ cijfer van scheepsvrachten was in November 6,75 pCt. hooger dan een maand tevoren en bedraagt 129,07 in vergelijking met 123,64 een jaar geleden, 118,93 152 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 26 December 1928 in November 1925 en 131,18 in November 1924. De laatste bewegingen in de verschillende groepen zijn in onderstaando tabel aangegeven. Datum W Basis (Gemiddelde v. 1898Š1913) (Gemidd.v.1913) Febr. Dec. Dec. Dec. Dec. Dec. Dec. Dec. Nov. 1920 a 1921 1922 1923 1924 1925 1920 19d7 Decern her — Januari 1928 Februari — Maart — April — Mei Juni — Juli -Aug. Sept. Oct. Nov. 100 110,0 814.3 208.9 100,1 137,1 134,0 117.4 117.0 139.7 108.8 105,0 100.7 105,0 101.7 101,0 101.5 99,0 103,4 105,3 108.9 110.9 121.9 S < 100 113.1 529.9 277.2 104.1 135.2 132.7 129.2 121,0 150.1 128.9 110.2 100.9 100,4 104.8 103.7 100.7 100,4 103.7 111.3 112.4 120,0 133,0 100 123.4 757.5 244.1 103.7 129.2 120,1 119.5 1 17,0 145,9 120,1 113,0 111.4 100.2 102.8 100,0 100,0 100,8 105.7 107,1 111.7 115.4 123.5 100 100.3 744.8 250.8 144.4 122,0 124.4 119.8 110,1 132.9 117,0 114,2 113,0 112.4 100.7 105.9 110,1 101,0 99,4 108.4 109,0 100.9 117.8 100 117,4 587,0 280.7 141.3 130.1 125.1 129.3 1 10,1 129.2 125.8 124.9 121.4 114.1 115.1 110.2 11 1,9 108,8 110.3 110,2 110,7 121.3 125,1 I 100 127.9 712.2 347.2 100,5 159.3 144.2 101,1 154.9 179,8 140.7 139.8 127.3 114,0 119.3 120.4 124,0 123.7 131.8 137.1 130.2 1 45,1 153,1 100 110.3 091,0 280,1 150.7 136,0 130.1 129.4 121.8 147.3 123,0 119,0 114 0 109.7 108.4 110.1 109.1 100.2 109,0 114,2 115.8 120.9 129,1 Sedert Juli valt voor elke groep een aanzienlijke vooruitgang te constateeren; de gemiddelde toene- ming bedraagt ruim 18 ‘pCt. De tweede tabel toont de wijzigingen in iedere groep en sub-groep ten op¬ zichte van de cijfers van de vorige maand; het cijfer 100 stelt telkens het gemiddelde niveau gedurende de periode 1S98-1013 voor. Golf van Biscaye; uitgaande vracht.. » — — tkuisvracht. Middell. Zee; uitgaande vracht. — — thuisvracht.. Koord-Amerika. Zuid-Amerika; uitgaande vracht …. — — thuisvracht. Indië; uitgaande vracht. — thuisvracht. Het verre Oosten, enz., Australië. Index¬ cijfer 144,95 137,09 145,98. 104.75 132,97 103,08 143,30 117,89 117.75 125.11 153.12 + °f %€-j- 7,33 _ 1,02 + 15,19 -b 4.34 f 13,01 + 0,20 -f- 9, «3 + 10,52 +- 11,28 + 3,80 f 8,02 Uitgaande kolenvrachten hadden een verdere toe¬ neming te boeken, doordat het aanbod van beschik¬ bare tonnage meer met de vraag overeenkwam dan eenigen tijd geleden. Thuisvrachten in Europa waren kalm, doch zoowel Noord- als Zuid-Amerika con¬ tracteerden voor een groote hoeveelheid graan, ten¬ gevolge van de enorme aankoopen van Europa. De vraag uit de landen ten oosten van het Suezkanaal gaf weder eenige teekenen van opleving te zien en daar, dank zij het charteren van een groot aantal schepen op het Y estelijk halfrond, het aanbod van tonnage betrekkelijk gering was, stegen de vrachten. De vrij aanzienlijke graanverschepingen van Australië naar Indië waren deze maand iets nieuws en ver¬ schaften aan tal van schepen lading. Onderstaande tabel toont de verhoudingen van het indexcijfer tot het gemiddelde van 1913, waarbij het jaar 1926, waarin ons indexcijfer niet zuiver was door de stop¬ zetting van den Britschen lcolenuitvoer, is wegge¬ laten, wegens de slechte voorstelling van het werkelijk prijsverloop. De toestand van do trampvaart is tijdelijk bevre¬ digender dan in het begin van dit jaar. Er wordt melding gemaakt van het afsluiten van een aantal contracten voor nieuwe schepen, tengevolge van de jongste stijging van de vrachten. Het is echter de (1913= 100) Maand 1924 1925 1927 1928 Januari.. Februari. Maart. April. Mei. Juni.. Juli … Augustus. September. October. November . December. Jaarl. gemiddeld. 117,11 123,78 122,09 117,22 114,27 108,62 103.75 104,43 110,50 115,55 112.76 111,21 113,U 114.49 115,96 100,63 104,24 98,23 91,74 94,90 95,87 98,19 99.49 102,23 104,67 102,22 118,59 120,54 118,58 111,00 111,41 10G.54 101,01 105.51 107.51 105,78 100,27 102.31 109,6 i 98,47 94,33 93.17 94,59 93,79 91,29 93,73 98.17 99,54 104,93 110,9 4 vraag, of deze opleving iets meer beteekent dan een voorbijgaande seizoensschommeling. Indexcijfers van groot- en kleinhandelsprijzen in Nederlandsch-Indië. ^ De maandstatistiek 1928 No. 9 van het Centraal Kantoor voor de Statistiek te Weltevreden bevat o.m. het volgende: Invoer. De serie van de invoerartikelen omvat 72 artikelen welke in vijf groepen zijn verdeeld. De groep textiele goederen vertoont nauwelijks eenige prijsfluctuaties. Enkele artikelen daalden in prijs echter niet voldoende om ook het groepsindexcijfer te doen dalen, dat zich op 172 handhaaft. Geen van de textiele goederen steeg in prijs. de groep levensmiddelen zijn de prijsveranderingen van geen beteekenis. Enkel het artikel kedelee steeg iets in prijs nl. van … 12,93 in Augustus tot … 13.31 in September. De prijs van de andere artikelen bleef onveranderd. Het groepsindex- eijfer steeg van 148 tot 149. Van do groep metalen zijn alleen giet-, plaat- en profiel- ijzer in prijs veranderd. Gietijzer steeg van / 67.Š tot … 74.Š per 1000 KG. Plaatijzer daalde van … 109 tot … 103.50 en profielijzer steeg van …145 tot …147,50 per 1000 KG. Het indexcijfer van deze groep ad 141 is een punt hooger dan dat over Augustus. Het groepsindexcijf r van chemicaliën en verfstoffen is met een punt gedaald tot 142. De prijsfluctuaties zijn ook bij deze groep artikelen zeer gering. Grooter zijn de prijsveranderingen bij de groep diversen. Glazen dakpannen stegen van …9,Š per kist van 50 stuks in Augustus tot … 9.50 in September. De Amerikaansche Devoe zoowel als de Indische Kroon petroleum stegen met …1,_ per kist tot respectievelijk …7.60 en …7.10. °De petroleu™m- prijzen zijn hierdoor weer omstreeks op dezelfde hoogte ge¬ komen als waarop zij in de jaren 1926 en 1927 stonden. Het groepsindexcijfer is gestegen van 160 in Augustus tot 164 in September. Uilvoér. De prijzen van de exportproducten vertoonden een iets vastere tendenz. Het indexcijfer steeg van 121 in Augustus tot 123 in September. De stijging werd in hoofdzaak Indexcijfers van 72 iuvoer- en 20 uitvoerartikelen in den groothandel te Batavia, Soerabaja en Semarang. Invoerartikelen. 1913 1923 1924 1925 1926 Sept. 1927 October — November — December — Januari 1928 Februari — Maart , A|iril , Mei Juni , Juli , Augustus , September , i) 20 art. 100 207 213 208 185 175 175 173 173 172 172 172 173 174 174 173 172 172 100 163 104 101 157 145 148 148 147 150 149 147 149 146 140 147 148 149 100 174 107 100 151 140 145 144 142 140 140 140 140 140 140 140 140 141 «S Q o > jD re __ 73 re 5 cc 2 *) 12 art. 8) 12 100 170 100 150 153 147 140 140 145 145 145 145 144 144 144 143 143 142 art. 100 109 108 .105 109 175 172 109 103 158 158 157 157 104 103 105 100 104 *) 15 100 180 178 172 1 (35 159 159 158 150 155 155 154 jj 155 15G 155 150 155 155 art. 100 150 155 I 46 137 124 128 128 127 130 129 132 133 132 129 126 121 123 100 173 173 106 159 153 152™ 151 150 150 149 149 150 151 150 150 U8 149 6) 13 art. 26 December 1928 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 1153 veroorzaakt door de stijging van den prijs van Robusta koffie van / 91.88 in Augustus tot / 97.15 in September en die van witte peper van … 181.75 tot … 207.69 in dezelfde periode. De prijs van witte peper kwam door deze stijging weder op het hooge gemiddelde niveau van 1927. Een iets vastere tendenz vertoonden de prijzen van katjang- olie, citronella-olie, maïs en hoofdsuiker no. 16 eh. (Batavia prijs). De prijzen van cacao, damar, kapokpitten, rubber, suiker superieur (Soerabaja prijs), tapioka en thee daalden iets. Het algemeen indexcijfer van den geheelen groothandel kwam op 149, een punt hooger dan in de maand Augustus. Kleinhandelsprijzen. De serie indexcijfers van artikelen van in- en uitheemschen oorsprong is zoo samengesteld, dat de inheemsche en de uitheemsche groep geheel parallel zijn. De prijzen van enkele inheemsche artikelen zijn gestegen nl. rijst No. 3 (beras merah), aardappelen, kippeneieren, suiker en stroop. Het indexcijfer van de inheemsche artikelen is een punt hooger dan dat van de maand September. Van de uitheemsche artikelen stegen de indexcijfers van mee!, maïzena, biscuit en jam, die van macaroni en sla-olie daalden. Het indexcijfer van alle uitheemsche artikelen te samen bleef onveranderd. Het algemeen indexcijfer voor den kleinhandel steeg met een punt tot 154. Indexcijfers van kleinhandelsprijzen van verbruiksartikelen van in- en uitheemschen oorsprong te Batavia. Iu- heemsch Ł) Uit- heemsck ™) 1928 1913/14 1923 1924 1925 1926 October 1927 November — December — Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September October *) 20 artikelen 100 194 182 109 109 103 102 100 100 159 102 160 100 155 160 160 100 161 100 173 158 152 148 148 148 149 149 149 148 150 150 148 147 140 147 147 Totaal Voeding*) 100 183 170 100 159 155 155 155 154 154 154 155 155 152 154 153 153 154 100 182 170 159 156 153 152 153 154 154 154 154 154 150 152 152 151 152 35 artikelen. Passer prijzen. De gemiddelde passerprijzen van 119 passers op Jafa en Madoera van de Inlandsche landbouwgewassen geven geen groote schommelingen te zien. De padiprijzen loopen sinds Mei, de beras prijzen sinds Juni, geleidelijk op, een normaal ieder jaar wederkeerend verschijnsel. BOEKAANKONDIGING. Europdische Banken 1027. Eine Kri¬ tische Darstellung. Herausgegeben vom Verlag der —Wi rtschaftfl, Praag 1928. 236 pag. Prijs HM. 5,Š. Het feit, dat liet leidende in de Duitsche taal verschijnende economische tijdschrift van Tsjecho- Slovvakije, daartoe aangemoedigd door het succes van vroegere uitgaven, besloten heeft, zijn proeve van een monografische beschouwing der groote banken in Europa, dit jaar in uitgebreiden vorm te herhalen, mag wel beschouwd worden als een teeken, dat deze publicatie aan het verlangen van ruime kringen vol¬ doet. Het goede gemiddelde der Š door auteurs, welke in het door hen behandelde land wonen, ge¬ schreven Š analyse en kritiek behoorlijk vereenigde artikelen, verklaart dit succes, dat gesteund wordt door de omstandigheid, dat een soortgelijk ander werk niet bestaat, zoodat men gaarne en met nut naar het beschikbare grijpen zal. Wat in het bijzonder de behandeling der Neder- landsche banken betreft Š de Amsterdamsche Bank, de Iiotterdamsche Bankvereeniging en de Twentsche Bank worden besproken, de Incasso-Bank en de Nederlandsche Handel-Maatschappij echter niet (in de inleidende opmerkingen wijst de schrijver van het hoofdstuk Nederland, Ernst Gerlach, erop, dat de laatste werd weggelaten, omdat de Neder], Handel – Mij gedeeltelijk als cultuurbank moet worden be¬ schouwd; Š, deze mag gekenschetst worden als het werk van een zaakkundige, nauwkeurig in de analyse en juist in de beoordeeling. Zulks laat alleen, afge¬ zien van den wensch naar volledigheid, hopen, dat de schrijver in een volgende oplage ook een gelijk¬ waardige beschouwing van de thans nog ontbrekende beide groote instellingen zal kunnen geven. Slechts één bezwaar hebben wij tegen dezen band: het tijdstip van zijn verschijnen; men zou meenen, dat het. toch mogelijk moet zijn, die moeilijkheden, welke uiteraard verbonden zijn aan het verzamelen van gegevens over het bankwezen in ongeveer twintig landen, meester te worden in zooverre, dat de band elk jaar ongeveer begin Juli gereed is, en niet eerst, wanneer het jaar reeds ten einde loopt (het voor¬ woord van de redactie is gedateerd van November!). Een vroeger tijdstip van verschijnen verhoogt onge¬ twijfeld het nut van deze publicatie voor den lezer en zal ook voor den uitgever wel een voordeel be- teekenen. Juist een goed boek kan te laat komen_ een slecht nimmer. Dr. W. Mautner. MAANDCIJFERS. GIRO-KANTOOR DER GEMEENTE AMSTERDAM. October 1928 Giro™s (eenzijdige ver¬ melding) In millioenen Aantal genieenteinstellingen f 13.2 23.329 …12.4 Girobetalingen aan particulieren. — 17.7 95.064 — 15.8 Geldomzet. Ontvangsten . .. — 5.3 7.238 — 4.6 Betalingen. — 7.2 30.986 — 6.9 Part. rekeninghouders — 19.71 33.827* — 19.-1 Waarvan rekeningh. welke gelden voor 1 jaar vast hebben gedeponeerd.| — 9.9 3.877 *l 1) Gemiddeld saldo te goed. 2) Einde der maand. October 1927 In millioenen 9.2 Aantal 21.079 76.455 6.820 28.985 31.276* 3.410* EMISSIES IN NOVEMBER 1928. Staatsleeningen. f 1.741.500 _ zijnde: Bulgarije Kon. Bulgarije £ 150.000 7y* o/o.… 738.750 Hypotheekbanken . — 5.537.500.Š zijnde: Nederland, Aandeelen Dordr. Hypotheekbank … 250.000 !) aand. a 155 o/0 2).… 387.500 Ilaarleni^che Hypotheekb. … 500.000 3) aand. a 280 o/o 4j.… 1.400.000 Rotterd. Hypotheekbank voor Neder! f 1.000.000 3) aand. a 250 o/0 5).… 2.500.000 Zuid-Iloll. Hypotheekbank … 500.000 3) aand. a 250 o/0 8). f 1.250.000 1 154 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 26 December 1928 Industrieele Ondernemingen. f 59.871.041,Š zijnde: N eder land Aandeelen Eerste Nederl. Fabriek y. Asbest-Cementplaten —Martinitfl … 6UO.OOO aand. h 100 o/0.… 600.000 Financieele Maatschappij voor Kurkondernemin- gen N.V. … 2.000.000 aand. h 110 o/0.… 2.200.000 N.ederlandsche Kabelfa- briek … 2.500.000 7) aand. k 140 o/0.… 3.500.000 Klyberg-Pernot™s Stoom- schoenfabr. —Hollandiafl … 175-000 aand. a 100 «/— … 175.000 Küebenmeister™s Interna¬ tionale Ultraphoon Mij. … 800.000 aand. k 130 »/0 … 1.040.000 Maatschappij tot vervaar, digingvan snijmachines volgens —van Berkel™s Patentfl en van andere werktuigen … 3.733.600™) aand. a 175 o/0.… 6.533.800 Machinefabr. —Reineveldfl … 300.000 6 »/— eum. pref. aand. a 100 o/0.… 300.000 N. V. Gemeenschappelijk Bezit van Aand. Philips™ Gloeilampenfabrieken …1.758.000 6o/— cum.pref. winstd. aand. 8) a 130 o/0 … 2.285.400 N.V. Gemeenschappelijk Bezit van Aand. Philips™ Gloeilampenfabrieken … 4.427.000 aand. 9) a 250 o/0.…11.067.500 Denemarken Aandeelen Burmeister & Wain™s Maskin-og-Skibsbyggeri (Burmeister & Wain™s Machinefabr. en Scheeps¬ werven) D. Kr. 2.000.000 aand. a 106 o/0 10).… 1.399.341 Duitschland Aandeelen Saclisenwerk, Licht- und Kraft-Aktienge.-elIsehaft R. M. 1.250.000 aand. a 136o/0.… 1.020.000 Zweden Obligatiën Kreuger & Toll Zw. Kr. 8.500.000 winstd. 5 o/0 obl. ii) è 525 «/— .… 29.750.000 Electr.-, Gas-, Tel.-, Telegr.- en Wa- terl. Maatschappijen. — 11.382.125,Š zijnde: Canada Aandeelen Central Public Service Corporation 3.000 6o/0 cum. pref. aand. a $ 96% … 723.750 Duitschland Obligatiën Ruhrverband $ 1.800.000 Va 5j. bel. vrije notes a 97 «/o.f 4.365.000 Preussisehe Elektrizitats- Akt. Gesellsch. 12U0.000 6o/025-j.sterl.obl.a93|o/0 … 2.244.000 Italië Aandeelen Unione Esercizi electrici S. A. (—Unesfl) Lire 7.500.000 aandeelen a 252(4 °/o 10) .… 2.461.875 Vereertigde Staten van Noord- Amerika Aandeelen American Cities Power & Light Corporation $ 500.000 aand.a 127o/0 i0) … 1.587.500 Suikerondernemingen. f 1.065.000,Š zijnde: Frankrijk Aandeelen Société Sucrière An. de Marie fr. 1.500.000 aand. a 710 o/0.… 1.065.000 Diversen. — 312.000, zijnde : Nederland Aandeelen Zuid-Hollandsche Auto¬ mobiel Mij. … 100.000 aand. a 100 o/—.… 100.000 O bligatiën Waterschap de Hoogeweg … 162.000 4% °/o obl. a 100 o/—.… 162.000 Het Tijdschrift Eigen Haard … 50.000 6 u/0 obl. a 100o/o.… 50.000 Totaal…. f 80.647.916,Š Jj Waarop 20 o/0 te storten. 2) Koers voor aandeelh.; voor vrije inschrijvers a 180 o/0. 3) Waarop 10 o/0 te storten. 4) Koers voor aandeelh.; voor vrije inschrijvers a 330 o/0. 33 33 33 33 33 33 & 350 °/(|. 6) 33 33 3, 3, 3, 3, 300 »/—. ™) Uitsluitend voor aandeelhouders. 8) Uitsluitend voor houders van 6 o/— cum.pref. winstd. aand. 9) Uitsluitend voor gew. aandeelhouders met uitzondering van No™s 7.451/9.450, 14.001/15.334, 21.042/21.875, 26.303/27.334. 10) Introductie ter beurze; eerste koers van afgifte. n) Uitsluitend voor houders van aandeelen en winstdee- lende obligaties. Totaal der emissies in Januari. . . . … 51.704.447,50 Februari . . — 66.561.262,50 Maart …. — 88.269.392,50 April …. — 37.665.310,Š Mei . — 65.445.950,Š Juni. — 48.421.770.Š Juli . — 55.719.150, Augustus .. — 3.628.405,Š September.. — 88.402.635,Š October . . — 79.319.100,Š November… — 80.647.916,Š Algemeen Totaal. f 665.785.338,50 Voorts werd in de afgeloopen maand hier te lande de inschrijving opengesteld op een beperkt bedrag; 6 o/0 certificaten van R.M. 2000 Duitsehe Rijk (Grootboek der Duitsehe Schuld) per 31 Maart 1941 & 76% o/0, per 1942 fi. 76% o/0, per 1943 ü 76 <ł , per 1944 k 75% o ; 6 certificaten van r.m. 1000 duitsehe rijk (grootboek der schuld) 31 maart 1938 a 81% 1940 77% aand. banca commereiale italiana en credito italiano + 234 universal gramophone & radio corporation ltd. è 100 british netherlands artificial silk comp. voor aandeelhouders; aand.’american natural gas corp. $ 18%; obl. ilseder hutte, gross-ilsede 92 4% gold bonds atchison topeka santa fé railway co. african city properties trust 27(6 sh. aandeelhouders op de volgende obligatie-leeningen: rente- emissie- guldens voet koers st. clemens ziekenhuis, geldern .. 80.000 7 97£o orde barmhartige broeders v. den h. joannes deo, graz 300.000 98 r.-k. parochiaal kerkbestuur d. familie, ™s-gravenhage . 5 congregatie zusters —filles la sagessefl, schimmert 346.000 missiehuis vreemde missiën te steil. 250.000 metropolitaan kapittel het aartsbisdom posen 8 e.e. p.p. pallottiner 135.000 ł 26 december 1928 economisch-statistische berichten 1155 overzicht indische middelen. (in guldens). belastingen. pachten excl. pandhuizen. invoerr. incl. landsgoed. uitvoerr. accijnzen andere ontv. i. u. a… statistiekrecht personeele belasting …. inkomstenbelasting. vennootschapsbelasting.. oorlogswinstbelasting opgeheven producten bel.. verponding. recht openb. verkoop. zegelrecht. overschr. vaste goed. suce. overgang vergunning speeltafels slachtbelastingen. bijzondere bel. buitengew. hoofdgeld. landelijke inkomsten…. loterijen. … totaal. monopolies. opium. zout. pandhuizen september 5, 7.209. 1.339 3.475, 23. 545. 401. 5.010. 12.096. 195. 150. 213. 197. 1.267. 232. 33 18. 645. 39. 6. 4.146. 201. 610 .393 613 615 570 261 341 075 404 507 604 343 819 121 648 789 895 371 961 738 823 37.456.872 3.625.368 1 588.636 1.538.718 6.752.722 sedert januari 27 56.945 .840.626 .141.106 .490.291 229.453 704.333 .345.883 871.038 362.975 941.258 264.975 203.578 756.478 136.545 999 549 307 542 118.850 527.235 174.935 60.180 766.827 614.881 151.385.533 32 206.180 14.427.162 16.704.010 63.337.352 overeen¬ komstige periode 1927 81.238 59.180.419 10.755.621 25.546.468 190.002 4.597.785 3.070.896 002.203 20.140.849 i) 642.240 3.627.335 7.315.209 1.817.485 10.967.494 2.072.514 222.283 162.593 4.901.793 147.093 80.149 26.343.187 412.725 206.738.431 29.900.665 13.919.495 17.872.561 61.692.721 producten. kina. landscaoutchoucbedrijf bosch wezen goud. tin. steenkolen i winst n.v. —gem. mijnb. mij. billitonfl… totaal…. 38.670 539.384 1.824.958 171.021 6.143.251 1.126.443 9.843.727 480.263 6.057.831 14.936.560 1.229.522 40.729.142 9.641.243 4.500.000 77.574.561 433.953 6.194.554 14.592.512 1.326.876 53.480.479 10.049.042 90.577.416 bedrijven. havenwezen. baggerdienst. landsdrukkerij. post-,telegr.-en tel.dienst spoor- tramwegen. waterkrachten electricit. allerlei aandeel javasche bank. afstand grond. mijnconcessies. boeten verbeurdverkl. leges salarissen, ont¬ vangen griffiers v versch. rechtscoll… heffing terzake gesl. werkovereenkomsten opbr. wees- boedelkam. kadaster afkoop heerendienst. b.g. schoolgelden groote ziekenin¬ richtingen krank¬ zinnigengestichten ijk maten gew.. verk. verh. huizen waterleidingen bakengelden loodsgelden. diversen totaal__ totaal generaal…. 753.28 4 464.552 146.402 2.500.500 7.255.399 140.64 3 179.525 3.149.853 126.239 31.456 52.095 59.932 26.963 312.785 432.549 11.0 40.222 3.086.750 530.559 22.477.754 62.277.536 1.208.933 2.985.439 2.848.162 3.901.745 1.057.079 294.382 428.951 606.493 243.870 4.274.789 3.701.473 7.568.655 2.000 070 660.701 21.083.545 60.750.590 973.962 95.037.523 3.864.325 2.777.660 4.023.174 886.492 433.029 452.103 457.389 217.262 4.343.791 3.618.318 11.260.780 100.621.754 73.780 31.767 247.152 130.450 232.343 240.241 279.118 564.432 366.019 1.713.777 763.356 2.185.780 2.039.185 5.611.689 526.131 299.811 1.608.682 630.567 1.81s.472 1.761.762 3.512 916 5.606.248 33.588.621 31.231.884 0.920.349 526.507.821 483.277.975 teruggegeven belastinggelden. statistieken overzichten. n.b. *** beteekent: cijfers nog niet ontvangen. geldkoersen. bankdisconto’s. v, |t)isc. wissels. 4}73 oct.™z7 ttk ! bel- binn.eff.5~id (vrsch.inr.c. is oct.™27 bank…. ij juli ™26 bank engeland 4}2i apr. ™27 duitsche rijksbank frankrijk. 3} jan.™28 belgischenat.bnk. 30 juni™28 fed. res.bankn.y. 12juli™28 spanje— 51^19 dec.™23 zwits. nat.bk. 322 oct.™25 n.bk.v.denem. 2sjuni™27 zweedseherbk aug.™28 v.noorw. 5}26 mrt.™28 bk. tsjeeho- slowakije ..5 8mrt.™27 n.bk.v. o™rijk. 6^16 ™28 n. horig. 10ct.™28 italië. 5±25 z.-afr.res.bnk 5} 9 open markt. || 1926 1914 22 dec. 17 2 10 | 19 20’24 20 amsterdam partic.disc. prolong. londen daggeld berlijn 30-55 d… 56-90 waren- wechsel. new york 47 6-4 43; 21 -31 413l32-,lie 61 -81 63 71 -1 9-1 6š1 41 -5 -4 43 -7 5i -8v2 -3 6-91 [47 3-1 45 6-3 51 -8 6v4 67 6-73 4-1 2-3′ 6′ -9 9-121 4-3 6-9 3- 6-3(8 73 4- š9 -6 55 -61 13 -2 -21 daaraan voorafgaande weken t vrijdag. wisselkoersen. koersen in nederland. data *) parijs brussel batavia l) 18 — 24 laagste d.w.1) hoogste d.w1) muntpariteit 2.487 2.48is g 0 2.481» 2.48n 2.491 2.49 2.48i s 2.48% 12.07}! 12.08t’5 12.077 12.075>2.081/6 12.077/8 12.075/, 12.10% 59.331 59.32 59.33} 59.32} 59.32} 59.30 59.34 59.34 59.32} 59.26 9.73} 9.74 9.74 9.74} 9.74 9.72 9.75 9.73 9.72} 9.75 34.621 34.63} 34.64} 34.64 34.64 34.61 34.65 34.62} 34.61} 34.59 100 100 100 100 100 100 99% 1001/s 100 100 100 Data Zwit¬ serland V Weenen V Praag l) Boeka¬ rest !) Milaan **) Madrid Łv 18 Dec. 1928 19 — 1928 20 — 1928 21 — 1928 22 — 1928 24 — 1928 Laagste d.w.1) Hoogste d. w1) 17 Dec. 1928 10 — 1928 Muntpariteit 47.99% 47.98 47.98% 47.90 47.99 47.90 48_ 47.97 47.96% 48.Š 35.07% 35.07% 35.07% 35.07% 35.07% 35Š 35.10 35.07% 35.05 35Š 7.37} 7.38 7.37} 7.37 7.37} 7.37} 7.36″ 7.40 7.37} 7.37 a) 1.50 1.50 1.50 1.50 1.50 1.50 1.47} 1.52} 1.50 1.50 48_ 13.04 13.04 13.04 13.04 13.02 13.06 13.04 13.03} 13.09 40.47} 40.53 40.54} 40.55 40.45 40.60 40.47 40.21 48_ Data Stock¬ holm *) Kopen¬ hagen*) Oslo *) Hel¬ sing¬ fors !) Buenos- Airesl) Mon¬ treal i) 18 Dec. 1928 19 — 1928 20 — 1928 21 — 1928 22 — 1928 24 — 1928 Laagste d.w.1) Hoogste d.w1) 17 Dec. 1928 10 — 1928 Muntpariteit 66.67} 66.67} 66.67} 66.67} 66.70″ 66.60 60.70 66.62} 66.57} 60.67 66.47} 66.47} 66.47} 66.4 7} 66.47} 66.40 66. f 0 66.47} 66.42} 66.67fi 60.40 66.40 66.40 66.40 06.40 60.35 66.45 66.40 66.40 66.67 6.27} 6.26} 6.27} 6.27′ 6.27} 6.27 6.25 6.29 6.27} 6.26} 6.26} Ł104% 104% 104% 104%- 1045/s 104% 104s/8 105 10418/u 1047/8 1053/8 2.48»/, 2.483/8 2.48% 2.483,8 2.483/8 2.483/8 2.483/8 2 48% 2 48s/, 2.48% 2.48% *) Noteering te Amsterdam. **) Noteermg te Rotterdam. *) Particuliere opgave. 2) Wettelijk gestabiliseerd tusschen 7.534/s en 7.21V2- In het eerste nummer van iedere maand komt een overzicht voor van een aantal niet wekelijks opgenomen wisselkoersen. 1156 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 26 December 1928 KOERSEN TE NEW YORK. (Cable). Data 18 19 20 21 22 24 20 Dec. Dec. 1928 1928 1928 1928 1928 1928 1927 Muntpariteit.. Londen f* per £) 4,85-3/3J 4,8ós/8 4,851ö’32 ‚‚.«R13/32 4,85™/16 4»851,/m 4,8667 Parijs Berlijn ($ p. 100 fr.) ($ P- WO Mk.) 3,911,, 3,9 IK 3.9 1% 3,91% 3.9 IK 3.9 1% 13,92 23,8334 23,84% 23,84% 23,84% 23,84% 23,84% 23,81% Amsterdam r$ p. too gid.) 40.19 40.20 40,19 40,19 40,19 40,19 40J/n KOERSEN TE LONDEN. Plaatsen en Landen Noteerings- eenheden Alexaudrië. . Athene …. Bangkok … Budapest . .. B. Aires … Calcutta …. Constantin.. Hongkong .. Kobe . Lissabon Mexico. Montevideo Montreal R.d. Janeiro Shanghai .. . Singapore. .. Valparaiso %. Warschau ^ *) 90 dg. Blast, p. £ Dr. p. £ Sh. p.tical Pen. p. £ d. p.$ Sh. p. rup. Plast. p. £ Sh. p. $ Sh.p.yen Escu. p. £ d. per $ d. per $ $ per £ d. per Mil. Sh. p. tael id. p.$ $P-£ Zl. p. £ 8 Pee. 1928 97^ 375 mok 27.81-1 4713/3, 1 9*/16 977% 2/0 ï 2 1/10% 109 23% 50% 4.85% l 7 !3, “1 ‘ hi 2/4 39 68 43fi/,, 15 Dec. iy28 97% 375 1/1°TÏ 27.82J L6./1 985 1,10*1 1 10% 23s/8 50% 4.86A n67i 64 2/743 ,3 2 3>,. 39.09 435/,, 17/22 Dec. 1928 Laagste Hoogste 97™/,« 374% ‚/ 1°A 27.80 4’9/32 W, 4 975 2’0>/e i/mTi 109% 23% 50% 4.86% 5™/, 2/7 2/3**/,, 39.65 43s/— 22 Dec. 1928 9~9/ie 375% MO|- 27.8» 47»/,o l/‚>5 6, 990 2 043 ]8 1/107/, 111 24 51 4.86 5f’,4 2 4 13/16 2 33’/32 39.7u 43™/,. 97% 27.86 4’2l/64 ‘/Gl/t« 985 2/93:7 1/103.’ 109% 23% 50% 4.90.5 f,3™; * let 2’7j7 2,357/,4 39 65 43»/— ZILVERPRIJS GOUDPRIJS ») 17 18 19 20 21 22 Dec. 1928. . 1928.. 1928.. 1928.. 1928.. 1928.. Londen™lJN.Vork1) 26 8/h 26% – 6 »/1 o 26*, 20*/,. 265/i, 24 Dec. 1927.. Š 20 Juli 1914. . 24.,/, 57 57% 57»/, 57% 57./, 57 a/, 5 7a/, 59 17 18 19 20 21 22 Dec. 1928. 1928. 1928. 1928. 1928. 1928. 24 Dec. 1927. 20 Juli 1914. Londen 84/11% 84/11% 84/11% 84/11% 84/11% 84/11* 84/11 l) in pence p.oz.stand. 2) Foreign silver in $c. p.oz.fine. 3) in sh. p.oz.fine STAND VAN ™* RIJKS KAS. Vorderingen. Saldo bij de Nederlandsche Bank… Saldo b. d. Bank voor Ned. Gemeenten Voorschot op ultimo Nov. 1928 aan de gem. op voor haar door de Rijks- administratie te heffen gemeentelijke inkomstenbelasting en opcenten op de Rijksinkomsten belasting… Voorschotten aan Suriname. IJ, aan Curasao. Kasvord. weg credietverst.a/h.buitenl Daggeldleeningen tegen onderpand van Staaisschuldbrieven . Saldo der postrekeningen van Rijks- comntahelen . . . Vordering o. h. Alg. Burg. Pensioenf.2) Vordering op tiet MadtsDedrtjl der F. T. en f. 2). ld. op andere Staatsbedrijven *). 15 Dec. 1928 … 2.641.60^,56 * 404.743,22 — 40.797.973,52 — 10 705 287,89 — 62.447 Š —131 238.416.29 — 14.000.0C0,Š * 17.935 263.31 — 85 3,1,09 2.837.617,27 22 Dec. 1928 … 1.703.323,96 — 61.951,87 » 40.797.973,52 — 10.549 700,20 t 60.735 91 , 131.921.152,59 , 23.4C0.0C0,- , 28.830.091,04 1.717.617,27 Verplichtingen. Voorschot door de Nederl. Bank…. Š Schatkistbiljetten in omloop1). … 67.26l.000,Š Schatkistpromessen in omloop. — 54.660.0C0,Š Waarvan direct bij de Ned. Bank.. Š Zilverbons in omloop. — 11.396.031,Š ld. aan Ned.-Indië . Š ld. aan Curasao . — 33.776.878,60 ld. aan het Alg. Burg. Pensioenfonds1) Š ld. a. n. biaaisoedriji d. F., 1 . en 1.*). . — 22.787.117,29 ld. aan andere Staatsbedrijven 2). — l.640|M,0.- Id. aan diverse instellingen2). — 7.45^892 24 !) Waarvan … 12.056.000 vervallende op 1 juli 1929. 2) In rekg.-crt. met ™s Rijks Schatkist. … 67 261.000,Š — 54C60.000 Š — 11.297.740,50 — 35.516.418,82 — 603 936.97 ,, 38.370 517.28 — 1.640 228 08 — 7.273.466,55 NEDERLANDSCH-INDISCHE VLOTTENDE SCHULD. Vorderingen: Saldo bij ‘s Rijks kas.. Saldo bij de Javasche Bank. Verplichtingen: Betaalmiddelen in ™s Lands Kas…. Waarvan Muntbiljetten. Muntbiljetten in omloop . Schuld aan het Ned.-lnd. Muntfonds.. Idem aan de Ned.-lnd. Postspaarbank. 15 Dec. 1928 | 22 Dec. 1928 / 33.777.000,- — 21.579.O00,- ,45/86.000,- , 619.000,- , 653 000,- f 35 516.000,- — 1 ö.402.000,- ,44 916.000,- , 619.000,- , 642.000,- NEDERLANDSCHE BANK. Verkorte Balans op 24 December 1928 Activa. Binnenl.Wis-fHfdbk. f 50.074.015,44 seis,Prom.J Bijbnk. — 2 877.234,95 enz.in disc. 1 Ag.sch. — 15.540.575,75 Papier o. h. Buitenl. in disconto. Idem eigen portel. . -f 220.405.042, Af: Verkocht maar voor de bk. nog niet af gel. — Š Beleeningen f 68.497.820,14 220.405.042,Š incl. vrsch.l !”bk- f in rek.-crt.l Bl->bnk’ op onderp. Ag.sch. Op Effecten……. f Op Goederen en Spec. — 35.941.618,46 6 929.281,02 54 546.766,81 j 97.417.666,29~ 95.523.066,29 1.894.600,Š Voorschotten a. h. Rijk .. Munt en Muntmateriaal Munt, Goud …… f 67.074.100,Š Muntmat., Goud .. — 367.494.872,26 f 434.568.972,26~ Munt, Zilver, enz.. — 22.334.988,87 Muntmat., Zilver . . — Š 97.417.666,29 Belegging ™/, kapitaal, reserves en pen¬ sioenfonds . Gebouwen en Meub. der Bank. Diverse rekeningen .. 456.903.961,13 24.690 585,40 5.000.600,Š 36.670 092,34 Passiva. Kapitaal… Reservefonds… Bijzondere reserve. Pensioenfonds … Bankbiljetten in omloop.. Bankassignatiën in omloop.. Rek.-Cour. I Het Rijk f 7.227.004,92 saldo™s: Anderen — 33.806 OüO,08 f 909 585.773,30 Diverse rekeningen .. Beschikbaar metaalsaldo.. Op de basis van >/, metaaldekking…. Minder bedrag aan bankbiljetten in om¬ loop dan waartoe de Bank gerechtigd is. f 20.000.000,Š — 7.157.903,12 — 8.000.000,Š — 5.553.653,35 — 815.36 1.995,Š — 492.947,91 — 41.033.005,Š — 11.986.269,02 f 009.585.773,3Ö~ “7 285 035.1 72,24 — 113.057.582,66 1.425.175.860, Voornaamste posten in duizenden guldens. Data 24 Dec. ™28 17 — ™28 10 — ™28 3 — ™28 20 Nov. ™28 19 — ’28 26 Dec. 25 Juli Ooud Munt | Muntmat Circulatie 07.074 87.082 67 241 67.243 67.256 67.200 67.7S9 65.703 367.495 367.490 367.496 367.490 367.512 367.511 332.202 96.410 815 812 826. 854. 818. 824. 796. 310. .362 599 ,689 817 295 52! 784 437 Andere opeischb. schulden 41 526 40.008 38.004 36.989 38 858 37.118 99.163 6.198 Beschikb. Metaal¬ saldo 285 035 296.132 283.182 277.240 284.822 283.962 248 288 43.521 M Dek- kings perc. 53 53£ 53 51 53 53 48 54 Data 24 Dec. 17 — 10 — 3 — 1928 1928 1928 1928 26 Nov. 1928 19 — 26 Dec. 25 Juli 1928 1927 1914 Totaal bedrag disconto’s 63 498 06.217 09.332 73.044 73.711 82.560 115.144 67.947 Schatkist¬ promessen rechtstreeks 14.300 Belee¬ ningen 97.418 95 708 98.385 119.2)3 98 354 103.066 132.091 61.686 Papier op het buitenl. Diverse reke¬ ningen ») 220 405 220.356 218 723 215 711 206.757 194.609 108 225 20.188 36.671 30.004 37.005 40.597 43.314 40 047 76 012 509 ‘) Op de basis van */j metaaldekking. ») Sluitpost activa. SURINAAMSCHE BANK. Voornaamste posten iu duizenden guldens. Data Nov. » *» Oct. fj Nov. Juli 1928.. 1928 — 1928.. 1928.. . 1928 — 1927.. 1914. Metaal 790 776 935 935 935 1.130 645 Sluitpost der activa. Circu¬ latie 1.4f 9 1.542 1.659 1.491 1.453 1.469 1.100 Andere opeischb. schulden 582 654 678 547 643 544 560 Discont. 1.091 1.060 1.059 1.002 1.059 819 735 Div. reke¬ ningeni) 450 446 450 419 437 519 396 26 De iber 1 928 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 1157 JAVASCHE BANK. Voornaamste posten in duizenden guldens. De samengetrok¬ ken cijfers der laatste weken zijn telegrafisch ontvangen. Data 22 Dec. 1928 15 — 1928 8 — 1928 24 Nov. 1928 17 — 10 — 3 — 2 4 Dee. 25 Dec. 1928 1928 1928 1927 1926 25 Juli 1914 Goud Zilver 189 5oU 188 700 188.400 170 519 170.934 170.878 170.905 178.300 197.435 22.057 Data 22 Dec. 1928 15 — 1928 8 ,, 1928 Dis¬ conto™s 17.120 10.073 10.778 10.500 17 371 28.411 31.907 Wissels, buiten N.-Ind. betaalb. Circulatie 311 800 314.800 315.700 314.023 319.G51 323.469 320 903 319.214 321.331 110.172 Andere opeischb. schulden 00 300 57.400 62.700 67.101 09 375 65.432 65.259 50 112 68 029 12.634 Beschikb. metaal- saldo 40 660 39.8’0 37.040 34.949 31.997 32.090 32.976 120.938 148 555 4.842l) Belee- ningen 157. Ooo 154.200 100 600 !4Nov.l928 7.549 37.791 103.154 49.970 49 17 — 1928 8 627 38.580 107.611 50 958 48 10 — 1928 8.520 37.274 105.763 53 931 48 3 — 1928 7.798 36.583 103.350 55.109 49 24Dec. 1927 13.015 26.133 113.783 31.379 52 25 Deo. 1926 11.054 19.396 90.078 49.736 58 25 Juli 1914 7.259 6.395 47.934 2.228 44 ‚) Sluitpost activa. 2) Basis metaaldekklng. BANK VAN ENGELAND. Voornaamste posten in duizenden ponden sterling.1) Diverse reke¬ ningen t) *** *** *** Dek- kings- percen- tage 51 51 50 Data 19 Dec. 1928 12 — 1928 5 — 1928 28 Nov. 1928 21 — 1928 14 — 1928 21 Dee. 1927 22 Juli 1914 Metaal 155 508 157.191 158.545 159.840 162 085 102.407 150.381 40.164 Bankbilj. in circulatie 384.111 374.821 371.456 367.00! Bankbilj. in Banking Departm. 31.100 41.833 46.375 52 088 132.602 133.344 138.779 29 317 Other Securities D sc. and Advances 15.667 11.180 10.904 13.586 Securities 20.4S0 17.009 19.000 20.215 34.757 39 460 04.955 33.033 Data 19 Dec. ™28 12 — ™28 5 — ™28 28 Nov. ™28 21 — ™28 14 — ™28 21 Dec.™27 22 Juli ™14 Gov. Public Sec. Depos. 57.757 59.107 63.870 52.180 48 340 44.358 42.984 11.005 11 143 7.629 8.691 21.452 14.898 15.543 18.445 13.730 Other Deposits Bankers Other Accounts 60.248 67.419 78.040 62.379 35.904 36.727 36.893 37.185 99.472 99.417 102.902 42.185 Reserve 31.397 42.370 47.089 52.845 49.032 48 873 31 352 29.297 Dek- kings- perc. Q 2S 7/33 -29/32 38 436/— 42is/,6 40 j/ 25 ts/16 52 i) Tie voor wijzigingen in de bankstaat de toelichting op blz. 1080 en 1081. Verhouding tusschen Reserve en Deposits. BANK VAN FRANKRIJK. Voornaamste posten in millioenen francs. Data Goud0 Zilver Te goed in het buit en 1. Wis¬ sels Waarv. op het buitenl. Belee- ningen Renteloos voorschot a.d. Staat 14 Dec.™28 7 ., ™28 30 Nov.™28 23 — ™28 15 Dec.™27 23 Juii™14 31.722 31.639 31.000 31.214 5.545 4.104 732 732 732 732 343 640 14.031 14.095 13.386 13.609 50 22.664 22.465 22.116 23.652 1.396 1.541 19.197 18.864 18.865 18.851 7 8 2.252 2.269 2.283 2.123 1.737 709 3.200 3.200 3.200 3.200 Data Bons v. d. zelfst. amort, k. Diver¬ sen 2) Circulatie Rekg. Courant Staat Zelfst. amort.k Parti¬ culieren 14 Dec. ™28 7 — ™28 30 Nov.™28 23 — ™28 15 Dec. ™27 23 Juli™14 5.930 5 930 5.930 5.930 1.214 1.327 2 882 1.237 25.320 61.421 61 827 62.660 60.999 55.811 5.912 7.818 7.599 7.560 8.014 12 401 5.193 5 013 5.016 5.022 6.650 6.564 6.119 7 032 10.710 943 >) Bij de stabilisatie is de goudvoorraad gewaardeerd volgens de nieuwe waarde van den franc. 2) Sluitpost activa. DUITSCHE RIJKSBANK. Voornaamste posten in millioenen Reichsmark. Data Goud Daarvan bij bui¬ tenl. circ. banken l) Deviezen als goud- dekking geldende Andere wissels en cheques Belee- ningen 15 Dec. 1928 7 — 1928 30 Nov. 1928 23 — 1928 15 — 1928 15 Dec. 1927 30 Juli 1914 2.690.4 2.652,1 2.023.5 2.573.5 2.563.5 1.854.5 1.356,9 85,6 85,6 85,6 85,6 85,6 70,1 170,7 179,0 173,1 190.5 185.6 2»7,1 1.890.5 2.044,0 2.211.5 1.759.1 1.879.1 2.107.6 750,9 56.9 57.3 113,1 36 6 69.9 42.4 50,2 Data Effec- ten Diverse Activa2) Circu¬ latie Rekg.- Crt. Diverse Passiva 15 Dec. 1928 7 — 1928 30 Nov. 1928 23 — 1928 15 — 1928 15 Dec. 1927 30 Juli 1914 92,4 92,3 92,3 92,3 92,3 92,1 330,8 536,1 539,9 513.5 524.8 527.5 628.9 200,4 4.424.7 4.55 1,9 4.724,0 4.043,3 4.172.7 3.787,4 1.890,9 425,9 479.3 473.4 5^8,7 509.5 043,7 944,- 293.7 282,9 278,2 273.1 293.2 356.7 40,0 1) Onbelast. 2) W.o. Rentenbankscheine 15, 7 Dec., 30, 23, 15 Nov. ™28, 15 Dec. ’27, resp. 21; 34; 13; 36; 44; 28 mill. NATIONALE BANK VAN BELGIË. Voornaamste posten in millioenen Belgas. Data 1928 20 Dec. 13 — 0 — 29 Nov. 22 — 22 Dec.1 !) 1927. Goud 894 855 843 839 828 718 3Ï? r? – 540 528 525 539 515 408 %€q : s-u 44 44 44 44 44 43 654 632 611 037 008 545 SJ h3/4. Tabalcsaandeelen bleken goed prijshoudend te zijn, althans voor de Sumatrasoorten, waarin hier en daar zelfs een ver¬ betering kon intreden. Daarentegen waren Javasoorten loom, met uitzondering o.a. van aandeelen Soekowono, waarin echter tevoren reeds een daling plaats had gevonden. Arends- burg: 657, 654; Besoeki Tabak Mij.: 5257— 5267,; Deli Batavia 518, 522; Deli Mij.: 43D/4, 43472; Ngoepit: 370, 361; Oost¬ kust: 1757a, 175; Senembah: 5071/*, 50874; Soekowono: 478, 485. De suikermarkt beeft geheel op den achtergrond gestaan. De verkoopprijs van … 12,50 per quintaal voor het restant van oogst 1928 werd als weinig bevredigend beschouwd, doch klaarblijkelijk was dit reeds in de koersen verdisconteerd. Cultuur Mij. der Vorstenlanden: 15272, 154; H.V.A.: 679, 676; Javasche Cultuur Mij.: 3697,; Moormann 308; Ned.™Ind! Suiker Unie: 238, 2377,; Sindanglaoet: 415; Suiker Cultuur Mij.: 2407,, 239; Tjepper: 685, 680; Watoetoelis Poppoh: 725; Poerworedjo: 9374, 94. Van petrnleumaandeelen bleken aandeelen Koninklijke luste¬ loos te zijn gestemd, in tegenstelling met de andere soorten, waarvan o.a. aandeelen Perlak gevraagd waren. Dordtsche Petr. Ind. Mij.: 38272, 3803/—; Kon. Ned. Petroleum Mij.: 40278, 39978; Perlak Petroleum: 16072, 175: Peudawa: 281/, 293/8; Marland Oil: 4D/3, 42I3/W. Bankiandeelen waren stil, doch aan den vasten kant. Am- sterdamsche Bank: 186V2, 1877al Holl. Bank voor Züid- Amerika: 6472, 6572; Incasso Bank: 1233/4, 1247,; Javasche Bank: 316; Koloniale Bank: 238, 237; Ned. Ind. Handels¬ bank: 160; Ned. Handel Mij. (C. v. A.): 169, 171; Robaver 106, 1063/4; Twentsche Bank: 140, 143. De A merikaansche markt heeft zich bij Wal (street aange¬ sloten. Zij was dus opgewekt, doch de handel is hierdoor toch niet in omvang toegenomen. American Smelting & Refinin® Cy.: 2575/8, 2681Y16; Anaconda Copper: 2063/,,, 2263/-; Stude° baker: 723/4, 7517—; U.S. Leather: 33, 323/.,; U.S. Steel Corp.: 153’7s> 15913/le; Atchison Topeca: 19D/2, 1921C; Baltimore & Ohio: 118, 121; Erie: 667,, 6772; Missouri. Kansas & Texas: 493/8, 525/8; Southern Pacific Cy.: 126, 12674: Union Pacific: 210, 21072; Wabash Railway: 713/4, 74. GOEDERENHANDEL. GRANEN. 27 December 1928. Nadat in Europa in de week, waarover in ons vorig overzicht werd gerapporteerd, de tarwemarkt wat levendiger was ge¬ weest en zoowel in Manitoba als in Platatarwe meer zaken waren gidaan, is deze week de omzet aan vrijwel alle E.iro- peesche markten weder sterk afgenomen. In de eerste dagen was hier en daar de om vang der zaken nog wel eenigszins be¬ vredigend, maar al spoedig begonnen de komende feestdagen hun invloed te oefenen en er werd nog slechts zeer weinig tarwe gekocht. Het schijnt, dat de trouwens niet groote toename van het vertrouwen in den tarweprijs, dat in de voorafgaande week tot uiting kwam, weder plaats gemaakt heeft voor de meer algemeene verwachting, dat in de eerste maanden van het nieuwe jaar, wanneer Argentinië met zijn verschepingen van nieuwe tarwe heeft aangevangen, de tarweprijzen nog wel eens verder zouden kunnen dalen. Wel werden in de eerste dagen van de week speciaal in Antwerpen vrij geregeld zaken gedaan in zeer spoedige Manitoba™s naar den Elzas en bestond er toen ook nog m Engeland wel vraag voor Manitoba™s en Platatarwe, doch overigens wordt vrijwel overal over den teleurstellenden omzet geklaagd. Ook lil Bntsch-Indië kwam het met tot nieuwe zaken in Australische tarwe, maar Japan deed daarin weder verschillende inkoopen, terwijl een drietal ladingen Plata-tarwe ter verscheping in Januari naar Grieken¬ land werden verkocht. Deze zaken naar andere dan de gewone Europeesche invoerlanden hebben de markt nog weder eenigs¬ zins gesteund, terwijl tevens de wereldverschepingen naar Europa deze week niet groot waren. De hoeveelheid tarwe, welke naar Europeesche destinaties onderweg is, is dan ook nog weder iets afgenomen, maar zij is nog veel grooter dan in het vorige jaar omjlezen tijd en hovend en zijn in de uitvoer- landen zulke groote hoeveelheden tarwe beschikbaar, dat een afname in den zeilenden voorraad binnen zeer korten tijd weder kan worden aangevuld. De vraag naar tarwe blijft dan ook in Europa in de meeste gevallen nog altijd beperkt tot spoedige partijen ter dekking van de dagelijksche behoefte. De zichtbare voorraad in Canada is in den laatsten tijd nog weder toegenomen en bedroeg aan het begin der week 189 millioen bushels tegen 135 millioen op het overeenkomstige tijdstip van het vorige jaar. Men verheugt zich in Canada over spoediv verwachte groote verschepingen van Vancouver naar het verre Oosten en ook de zaken, die in het begin dezer week in Manitoba s werden gedaan naar het Europeesche vasteland, bestonden voor een groot deel uit van die haven afgeladen IninisTRiEKU5 Disconto Maatschappij AMSTERDAM LONDEN MAATSCHAPPELIJK KAPITAAL / 25.000.000.- BERLIJN PARUS KOPENHAGEN VOLGESTORT GEPLAATST EN RESERVES /12 900.000- Financiering van den afzet van industneele producten. 26 December 1928 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 1161 AAN VOEREN in tons van 1000 KG. Artikelen Rotterdam Amsterdam Totaal 16/22 Dec. Sedert 1928 1 1 Jan. 1928 Overeenk. tijdvak 1927 16/22 Dec. 1928 Sedert 1 Jan. 1928 Overeenk. tijdvak 1927 j 1928 1 1927 Tarwe. Rogge . Boekweit. Maïs. Gerst .. Haver . Lijnzaad. Lijnkoek. Tarwemeel . Andere meelsoorten …. 41.447 4.681 1.808 22.673 16.646 3.630 4.073 2.227 1.538 393 2.153.240 205.843 17.625 1.018.368 566.827 192.225 194.060 188.152 109 642 12.822 2.226 587 384.807 25.087 1.366.334 473.198 204.981 256.001 193.759 130.875 13.097 8.479 6.029 17.010 299 71.634 50 212.554 15.144 715 371.597 1.184 36.850 43.124 743 67 252 796 19.048 3.094 255.063 45.791 2.224.874 205.843 17.675 1.236.922 581 971 192 940 565.657 189.336 146.492 12 82! 2.269.711 385 550 25.15 4 1.619.130 492.246 208 675 511.064 193.759 176.666 13.697 partijen. De termijnmarkt te Winnipeg heeft echter de geheele week zeer weinig gefluctueerd en de in de Canadeesche be¬ richten met trots vermelde verschepingen uit Vancouver hebben vooralsnog niet tot prijsstijging geleid. Op 26 Decem¬ ber sloot de markt onveranderd tot iets hooger, terwijl te Chicago een kleine prijsdaling van ruim doliarcent per 60 lbs. heeft plaats gevonden. Te Buenos Aires kon aan de termijnmarkt eenige verbetering in den tarweprijs intreden nu de lage prijzen, waartoe zoowel oude als nieuwe Argentijnsche tarwe wordt aangeboden, ertoe hebben geleid, dat den laatsten tijd een vrij groot percentage der tarwezaken, die naar Europa gedaan worden, uit Platatarwe bestaan. De zeer rooskleurige verwachtingen omtrent den omvang der nieuwe Argentijnsche tarwe-opbrengst blijven echter onveranderd gehandhaafd, evenals dat ook in Australië het geval is. Buenos Aires is op 26 December voor tarwe 10 centavos per 100 Kg. hooger gesloten dan op den 19den, doch te Rosario was de markt op 26 December weder wat flauwer en onveranderd tegenover de prijzen van een week tevoren. Buitenlandsche rogge blijft in de Eu opeesche invoerlatiden nog altijd weinig gevraagd, doch desondanks hebben aan de termijnmarkt te Chicago de roggeprijzen zich goed kunnen handhaven. De Maart-termijn is zelfs in den loop der week f: dollarcent per 56 lbs. in prijs gestegen. Evenals voor tarwe kan in Argentinië ook voor rogge op een ruime opbrengst worden gerekend. Nieuwe Argentijnsche rogge wordt weinig verhandeld, doch van tijd tot tijd komen daarin toch wel zaken naar Duitschland en een enkelen keer ook naar Nederland tot stand. Voor maïs blijft de kooplust in de meeste Europeesche in- voerlanden onbevredigend. Aan het einde der vorige week was aan de termijnmarkten in Argentinië een flinke prijsstijging voor oude maïs ingetreden, doch deze ging reeds spoedig weder voor het grootste gedeelte verloren, hetgeen den ondernemings¬ lust in Europa nog deed afnemen. Dat de verschepingen uit Argentinië weder vrij wat kleiner zijn geworden dan zij eenige weken geleden zijn geweest, heeft daarin geen verbetering ge¬ bracht, evenmin trouwens als het prijsherstel, dat later weder intrad, doch ook ditmaal weder niet blijvend is geweest. In Engeland toont men de laatste dagen meer belangstelling voor Platamaïs ter verscheping in de eerste maanden van het vol¬ gende jaar en er worden daarvoor veel hoogere prijzen be¬ taald dan de op het vasteland bedingbare. De afzet van arri- veerende partijen kost daar nog steeds moeite en de verkoop daarvan is slechts mogelijk tot teleurstellende prijzen. Vooral in Nederland en België is dat het geval en daarbij komt dan nog de weinig aangename omstandigheid, dat men bezwaarlijk in afwachting van betere prijzen tot het opslaan en bewaren der maïs kan besluiten, omdat de kwaliteit daarvoor niet be¬ trouwbaar genoeg is. Voor den nieuwen oogst blijven in Argen¬ tinië de vooruitzichten goed, doch de prijzen aan de termijn¬ markten te Buenos Aires en Rosario zijn in den loop dezer week wel wat gestegen. Het schijnt, dat dit gedeeltelijk het gevolg is geweest van berichten omtrent schade door sprink¬ hanen, maar van beteekenis is dit blijkbaar niet, want op 24 December is weder een verlaging ingetreden, en op den 26sten sloot de Mei-termijn 10 centavos per 100 KG. lager dan eenige dagen tevoren. In vergelijking met 19 December had echter een prijsstijging van 10 centavos plaats gevonden. Oude maïs (Februari) is in den loop der week aan de Argentijnsche termijnmarkten 5 centavos in prijs gedaald. In Platamaïs van den nieuwen oogst blijven zaken naar Noordwestelijk Europa nog altijd klein, ofschoon in Engeland wel een kleine uitbrei¬ ding van den omzet te constateeren valt. In de Vereenigde Staten is maïs deze week met een enkele uitzondering vast geweest, maar exportzaken naar Europa worden zeer weinig gedaan. In Engeland bepaalde men zich vrijwel uitsluitend tot Platamaïs en in de voornaamste invoer- landen van het vasteland bevonden de prijzen voor Noord- Amerikaansche maïs zich beneden de Amerikaansche pariteit. Nog steeds werden dan ook vroeger gedane inkoopen naar Amerika terugverkocht, doch een verbetering der markt heeft dat in Nederland nog altijd niet teweeg gebracht. Terwijl aan¬ vankelijk afgeladen of spoedig te verladen partijen Noord- Amerikaansche maïs aan de Nederlandsche markt beteren kooplust ontmoetten, zijn daarvoor, ondanks hët feit, dat de verschepingen ook deze week slechts klein zijn geweest, tenslotte de prijzen werder vrij wat ingezakt. Bij verbruikers was tenslotte op 24 December de belangstelling voor spoedige mixedmaïs wel beter, doch eene verdere inzinking der prijzen heeft dat niet kunnen voorkomen. Van de 116.000 quarters, die deze week uit de Vereenigde Staten zijn afgeladen, waren 45.000 quarters naar Nederland bestemd en het restant vrijwel geheel naar Engeland. Uit Zuid- en Oost-Afrika zijn deze week in het geheel geen verschepingen gerapporteerd en de naar Europa onderweg zijnde hoeveelheid maïs heeft dan ook weder weinig vermindering ondergaan. Zij bedroeg op 22 December nog 3 millioen quarters tegen 4.15 millioen omstreeks denzelf- den tijd van het vorige jaar. Voor gerst is de verbetering der vraag, welke in ons vorige weekbericht omtrent de Hamburgsche markt nog kon worden gemeld, weder grootendeels verloren gegaan en zelfs is deze week in Duitschland en Nederland de vraag naar gerst slecht geweest. Grootere verschepingen uit Amerika ter uitvoering van vroeger afgesloten contracten hebben tot nieuwen druk op de markt voor spoedige gerst geleid en in Nederland was dan ook op 24 December spoedige Noord-Amerikaansche voergerst weder tot verlaagde prijzen te koop en moeilijk te plaatsen. In België heeft echter deze week betere vraag naar voergerst uit de Vereenigde Staten bestaan. Van den Donau zijn ditmaal de verschepingen weder grooter geweest, maar ook voor Donau-gerst blijft de vraag in West-Europa nog altijd teleurstellend. Ondanks dit alles echter hebben aan de termijn¬ markt te Winnipeg de gerstprijzen zich goed kunnen handha¬ ven al is dan in het begin der week een prijsdaling ingetreden. Deze heeft zich echter spoedig weder voor het grootste deel kunnen herstellen. Van Argentinië wordt nu geregeld gerst van den nieuwen oogst aangeboden ter verscheping in de eerste maanden van 1929 en daarin vinden naar Duitschland ook wel zaken plaats, doch levendig zijn die nog allerminst. Haver is nog altijd zeer stil en Europeesche soorten zijn den laatsten tijd aanzienlijk in prijs gedaald. Plata haver van den nieuwen oogst wordt van tijd tot tijd naar Engeland en naar het vasteland verkocht, doch de zaken daarin zijn klein en aan de termijnmarkt te Buenos Aires is voor haver ook deze week weder eenige prijsverlaging ingetreden. De havermarkt blijft in Noord-Amerika vast, al heeft aan de termijnmarkt te Winnipeg eenige prijsdaling plaats gevonden. SUIKER. NOTEER [NGEN. Data 17 Dec. ™28 0 Dec. ™28 17 Dec. ™27 17 Dec. ™26 4 Juli ™14 Amsterdam per Maart kristalsuiker basis 99° f 141/s — 14i/a — 18»/— .. 22>/16 ruwsuiker basis 88o f lll8/32 basis 99» Tates Cubes No. 1 Sh. 27/3 27/3 32/6 38/- 18/- Londen White Java™s f.o.b. per December Sh. Ji/H 11/4* 13/9 18.1* Cuba™s 960 c.i.f. Febr.jMaart Sh. io m 10 3 13/H 16/10* New York 96° Centri¬ fugals loco $ cts. 3,96 3,93 4,65 5,08 3,26 0 Het verschil tusschen ruwsuiker 88° en krist.suik. 99″ is aan te nemen op/3p. 100 KG. Ook de afgeloopen week bleven de verschillende suiker¬ markten zeer kalm gestemd, hetgeen gedeeltelijk aan de nade¬ ring der feestdagen moet worden toegeschreven. I 162 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 26 December 1928 In Amerika blijven raffinadeurs zich slechts naar gelang der hoog noodige behoeften dekken en de prijs voor ruwsuiker zweefde om 2.1/8 d.c. c. & fr. New York op basis van Cuba suiker. Op de termijnmarkt te New York brokkelden de noteeringen weder wat af en was het slot: Dec. 2.02; Jan. 2. Š; Mrt. 2.08; Mei 2.16; Sept. 2.26; en voor Sp? Centrifugals 3.96. De ontvangsten in de Atlantische havens der V.S. bedroegen deze week 47.000 tons, de versmeltingen 49.000 tons tegen 51.000 tons in 1927 en de voorraden 169.000 tons tegen 180.000 tons. De laatste Cuba statistiek is als volgt: 1928 1927 1926 Ton Ton Ton Uubaansche prod, tot 18 Dec. 4.037.833 4.508.521 4.884.658 Consumptie. 90.797 158.000 155.000 Weekontv. afscheephavens. . . 15.135 23.55″> 12 051 Totaal sedert 1 Jan. 3.854.010 4.237.207 4.714 058 Weekexport. 68.201 54.169 52.378 Totale export sedert 1 Jan… 3.622.096 3.940.263 4.591.440 Voorraad afscheephavens. 190.624 296 944 122.612 Voorraad Binnenland . 134.316 113.314 15.600 Het departement van Landbouw raamt den 1928/29 oogst op maximum 4,750.000 tons (Willett & Gray™s raming 4.900.000 tons). In Engeland was de termijnmarkt lusteloos gestemd en noteeringen sloten door elkaar 1|- d. lager. Het slot der ruwsuikermarkt was als volgt: Dec. Sh 9/55; Mrt. Sh 9/5^; Mei Sh 9/6f; Aug. Sh 9/9f; Sept. Sh 9/9J; Dec. Sh 10/0f. Op Java verkocht de V.I.S.P. 1000 tons Superieur uit oogst 1929 tot … 13.Š (vorige prijs … 13,50) per 100 K.G. Naar verluidt werd het restant Superieur uit oogst 1928 (vorige week tot geheimen prijs gerapporteerd) verkocht tot … 12,50 met optie tot … 11.Š voor verscheping ten W. sten van Suez. Op de markt voor tweedehandseh suiker brokkelden prijzen bij.prijshoudende stemming ongeveer … 1/8 af. Hier te lande was de termijnmarkt lusteloos gestemd en brokkelden prijzen tusschen … //,, en … 1/i af.De laatste no¬ teeringen waren: Dec. f 131/,; Mrt. / 133/4; Mei … 137/a en Aug. … 133/s. De omzet bedroeg 1100 tons. KATOEN. j Marktbericht van de Heeren Sir Jacob Behrens & Sous. Manchester, d.d. 19 December 1928. j De Amerikaansche katoenmarkt heeft een kalme week door- : gemaakt. De dagelijksche fluctuaties hebben zich tusschen j nauwe grenzen bewogen en Mid-American loco is iets flauwer j dan een week geleden, daar Liverpool 13 punten lager no¬ teerde. Naar Egyptische soorten heeft weinig vraag bestaan, hoewel prijzen vrij vast gebleven zijn. Deze stand van zaken kan het gevolg zijn van het jongste Bureau-Rapport en ook in verband staan met de naderende vacantiedagen. Loco- verkoopen in Liverpool hepen de vorige week terug op 31.000 balen, waarvan bijna tweederde Amerikaansche en een zesde Peruviaansche katoen. Aan de Amerikaansche garenmarkt ontbreekt alle kracht. Er zijn slechts weinig goede biedingen voor groote hoeveel¬ heden aan de markt en de omzet in alle soorten twist en weft is slechts beperkt. Over het algemeen hebben de meeste spin¬ ners gisteren een slechten dag gehad. Er ging iets om in ge¬ twijnde garens voor binnenlandsch gebruik gedurende de laatste dagen der vorige week, doch er schijnt in deze behoefte thans ook voldoende voorzien te zijn. Naar Egyptische soorten, zoowel twist als weft, bestaat weinig vraag en de handel be¬ perkt zich tot kleine hoeveelheden voor vroege levering. Men is zeer slecht te spreken over de handelingen van enkele firma™s die zoowel hier als in het buitenland prijzen hebben geaccep¬ teerd, welke in vele gevallen verliezen van verscheidene pennies per pond beteekenen. Wanneer men een dergelijke handelwijze blijft volgen, beweren enkelen, dat Egyptische spinners zich spoedig in dezelfde slechte conditie zullen bevinden, als waarin de meeste Amerikaansche spinners thans verkeeren. Naar getwijnde garens bestaat ook weinig belangstelling en ver- koopen zijn slechts beperkt. De cijfers van den Board of Trade betreffende den export van katoenen garens gedurende de maand November, die de vorige week gepubliceerd zijn, be¬ droegen twee millioen pond minder dan dezelfde maand ver¬ leden jaar, doch waren vrijwel gelijk aan die van November 1926. Die voor Duitschland en Nederland waren gelijk aan die over November 1926, doch zijn, vergeleken met een jaar geleden 1| millioen pond lager. De toon van de doekmarkt is deze week zeker gezonder. Of dit de eindspurt is voor de Kerstvacantie of niet, blijft nog te bezien. Indië stelt teleur. Er bestaat een goede vraag en handelaren willen over het algemeen zeer graag koopen, doch STATISTISCH OVERZICHT TARWE HardWinter No. 2 loco Rotterdam/ Amsterdam per 100 K.G ROGGE American No.22) loco Rotterdam per 100 K.G. MAÏS La Plata loco R™dam/A™dam per 2000 K.G. GERST Amer No.23) loco Rotterdam per 2000 K.G. LIJNZAAD La Plata loco R™dam/A™dam per 1960 K.G. STEENKOLEN Westfaalsche bunkerkolen, ongezeefd f.o.b. R™dam/A™dam per 1000 K.G. PETROLEUM Mid. Contin. Crude 33 t/m 33.90 Bé s.g. per barrel IJZER Cleveland Foundry No. 3 f.o.b. Middlesbrough per Eng. ton KOPER Standaard Locoprijzen Londen per Eng. ton Jaargemidd. 1925 Januari 1926 Februari — Maart — April — Mei — Juni ,, Juli Augustus — September — October — November — December — Januari 1927 Februari — Maart — April — Mei — Juni — Juli Augustus — September — October — November — December — Januari 1928 Februari — Maart — April — Mei — Juni Juli Augustus — September — October — November 3 December — 10 17 24 fl. 17,20 *16,90 *16,30 *15,37* *16,10 *16,325 *16,125 *16,20 15.35 14,80 15,75 16,025 I5,4n 15,225 15,225 15,05 14.80 15,75 15.60 15,10 14,875 14,70 13,725 13,45 13.40 13,50 13.80 14.60 15,30 15,30 14,375 14.25 12,00 11,65 12,275 12,325 12.35 12.40 12,40 12.25 °/o ioo.u 98.3 94.8 89.4 93.6 94.9 93.7 94.2 89.2 86,0 91,6 93.2 89.5 88.5 88.5 87.5 86,0 91.6 90.7 87.8 86.5 85.5 79.8 78.2 77.9 78.5 80 2 84.9 88.9 88,9 83.6 82,8 69,8 67.7 71,4 71.7 71.8 72,1 72.1 71.2 fl. 13,075 11.475 f 11,525 f 11,475 f 11,45 f 11,00 11.125 12,175 11.825 11,95 12,325 12,60 12,20 12,50 13,05 12,70 12.825 13.575 13,20 12,05 11,45 12,15 11,45 12.125 12.575 12,70 12.875 14,00 14,975 15.475 14,275 13,075 12.625 11.575 12,27 12,075 12,00 11,85 11,90 11,90 °/o 100,0 87,8 88,1 87.8 87.6 84.1 85.1 93.1 90.4 91.4 94.3 96.4 93,3 95.6 99.8 97.1 98.1 103.8 101,0 92.2 87.6 92,9 87.6 92.7 96.2 97,1 98.5 107.1 114,5 118.4 109.2 100,0 96.6 88.5 93.8 92.4 91.8 90.6 91,0 91,0 n. 231.50 190.25 174,00 167.75 177.50 168.50 171,00 175.25 170.50 170,00 175.50 177.75 173.50 165,00 167,00 164.50 173,00 172.75 175.25 171.50 178.50 179.50 178.75 184.75 201,00 207.50 226.50 240.75 239.50 238.50 234,00 246.75 214.75 J 98,75 218.50 227.25 221,00 222,00 220,00 220,00 °/o 100,0 82, J 75.2 72.5 76.7 72.8 73.9 75.7 73.7 73.5 75.8 76.8 74.9 71.3 72.1 71.1 74.8 74.6 75.8 74.1 77.1 77.5 77.2 79.8 86.8 89.6 97.8 104,0 103.5 103,0 101,0 106.6 92.8 85.9 94.4 98.2 95.5 95.9 95,0 95,0 «. 236,00 184.25 175,00 174.50 194.75 192.50 198.75 200.50 190.50 204.75 218.75 215,00 210.75 222.25 230,00 219.25 237.50 258.25 245,00 235.75 252.50 233.25 230.50 233.25 216.25 247.75 243.75 255.75 261,00 260.75 252.50 241,00 226.75 198 25 189.50 185.50 178,00 180,00 183,00 182,00 °/o 100,0 78.1 74.2 73.9 82.5 81.6 84.2 85,0 80.7 86.8 92.7 91.1 89.3 94.2 97.5 92.9 100,6 109,4 104.2 99.9 107,0 98.8 97.7 98.8 104.3 105,0 103.3 108.4 110,6 110.5 107,0 102,1 96.1 84,0 80.3 78.6 75.4 76,3 77.5 77.1 A. 462.50 370.75 353,00 330,00 335.75 334.50 360,25 382.50 376.50 360.25 367.75 382.50 373.75 362.50 373.75 354.75 351.50 373.75 372.75 367.75 368 25 369.50 359,00 349.75 348.25 361,00 361,00 350.75 358.25 372,00 365.25 359.75 350.75 350,75 366,00 386.25 385.00 380,00 370,00 370,00 °/o 100,0 80,2 76.3 71.4 72.6 72.3 77,9 8?,7 81.4 77.9 79.5 82.7 80.8 78.4 80.8 76.7 76,0 80.8 80.6 79.5 79.6 79.9 77.6 75.6 75.3 78,0 78,0 75.8 77,5 80.4 79,0 77.8 75.8 75,8 79.1 83.5 83.2 82.2 80,0 80,0 o. . 10,80 10,05 10,20 9.85 10,00 13.10 13.85 16.35 . 17.25 25,50 31.10 38.25 19,00 13.35 12.10 11.25 11,00 10,95 11,00 11,10 11,05 10,90 10,90 10,65 10,60 10,30 10,00 9,95 10,05 10,60 10,10 10,10 10,05 10,00 9,95 10,20 10,15= 10,10 10,05 °/o 100,0 93.1 94.4 91.2 92.6 121.3 128.2 151.4 159.7 236.1 288,0 353.7 175.9 123.7 112,0 104.2 101.9 101.4 101.9 102.8 102.3 100.9 100,9 98.6 98.1 95.4 92.6 92.1 93.1 98.1 93.5 93.5 93.1 92.6 92.1 94.4 94,05 93.5 93.1 $ 1.68 1.51 1.80 1.80 1.80 1.93 2.05 2.05 2.05 2.05 2.05 1.81 1.75 1.75 1.70 1.26 1.22 1.22 1.22 1.22 1.22 1.22 1 22 1.22 1.22 1.22 1.21 1.19 1.19 1.19 1.19 1.19 1.21 1.21 1.39 1.18 1.18 1.18 1.18 1.18 °/o 100,0 89.9 107,1 107,1 107.1 114.9 122,0 122,0 122,0 122,0 122,0 107,7 104.2 104.2 101.2 75,0 72,6 72,6 72,6 72,6 72,6 72,6 72,6 72,6 72,6 72,6 72,0 70,8 70,8 70,8 70,8 70,8 72,0 72,0 70,8 70,2 70,2 70,2 70,2 70,2 Sh. 73/- 70/- 70/6 70/6 70/6 73/- 76/6 87/- 90/6 94/6 118/- 120/6 99/6 85/6 83/6 81/- 80/- 74/- 70/- 70/- 69/- 65/- 65/- 65/- 65/- 65/- 65/- 65/6 66/- 66/- 66/- 66/- 66/- 66/- 66/- 66/- 66/- 66/- 661- °/o 100,0 95,9 96,6 96,6 96,6 100,0 104,8 119.2 124,0 129.5 161.6 165,1 136.3 117.3 114.4 111,0 109,6 101.4 95,9 95,9 94,5 89,0 89,0 89,0 89,0. 89,0 89,0 89,7 90,4 90,4 90,4 90,4 90,4 90,4 90,4 90,4 90,4 90,4 90,4 £ 62.1/6 59.3/- 59.12/- 58.15/6 57.7/6 56.9/6 56.1716 58.2/- 58.19/6 58.15/- 58.7/6 57.6/6 56.19/6 55.7/6 54.16/- 55.17/- 55.2/6 54.14/- 54.2/6 53.19/- 55.5/6 54.13/- 55.5/- 59.1/- 60.2/- 62.-/- 61.12/- 61.3/6 61.14/6 62.15/- 63.17/- 62.18/- 62.10/6 63.8/- 65.12/- 67.18/- 68.15/- 68.2/6 68.10/- 70.15/- °/o 100,0 95.3 96,0 94.7 92.4 91,0 91.6 93.6 95,0 94.6 94,0 92,3 91.8 89.2 88.3 89.9 88,8 18,1 87,2 86.9 89.0 88,0 89,0 95.1 96.8 99.9 99.2 98.6 99.4 101,1 102.9 101.3 100.7 102,1 105.7 109.4 110.8 109,7 110.4 114,0 1) Men zie voor de toelichting op dezen staat de nummers van 8 en 15 Augustus 1928 (No. 658 en 659) pag. 689/90 en 709. 2) = Western vóór de invoering van * Manitoba No. 3. f Zuid-Russische. 26 December 1928 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 1163 zij voelen er nog niet veel voor Manchesterprijzen te betalen. Het gevolg is, dat iedereen zijn prijzen zoo laag mogelijk stelt met zeer weinig resultaat en de mogelijkheid dat goederen, die voor deze markt benoodigd zijn, tegen orders van andere markten zullen worden opgenomen. China en de kleinere markten zenden meer aanvragen en de handel loopt geleidelijk in normaler banen. Prijzen zijn vast en toonen meer neiging tot stijgen. Kerst- en Nieuwjaarsvacantie. De Liverpoolmarkt sluit de volgende week vanaf Maandag 24 December 12 uur tot de daarop volgende Donderdag en dan van 11 v.m. op Zaterdag 29 December tot 11 uur n.m. op Woensdag 2 Januari. Wij zullen dan ook voor 9 Januari 1929 geen rapport publiceeren, tenzij een onvoorziene ontwikkeling in Uw markt plaats heeft. Liverpoolnoteeringen Oost. koersen 11 Dec. 18 Dec. 12 Dec. 19Dec. T.T.opBr.-Indië l/6/T 1/6S F. G.F.Sakellaridis 19,50 19,35 T.T.opHongkong 2/01/8 2/0>,, G. F. No. 1 Oomra 7,20 7,15 T.T. op Shanghai 2/7 2/7 Ontvangsten in- en uitvoeren van Amerikaansche havens. (In duizendtallen balen). I Aug. ™28 tot 14 Dec. ™28 Overeenkomstige periode 1927 1926 Ontvangsten Gulf-Havens. — Atlant.Havens Uitvoernaai Gr.Brittannië — —™t Vasteland etc. — — Japan. ‘ 1 6449 926 2466 814 5768 508 2528 544 8039 1258 3005 676 KOFFIE. Sedert het laatste Overzicht .was de markt onafgebroken vast gestemd naar aanleiding van de verhooging der vraag¬ prijzen in Brazilië. Vooral Santos was belangrijk hooger en de kost- en vracht-aanbiedingen van deze soort staan op het oogenblik ongeveer 3/- a 4/- per cwt. boven die van 18 dezer. Rio liep niet zooveel op, doch hooger zijn de aanbiedingen dezer soort in elk geval ook; het verschil met 18 December bedraagt hiervoor op het oogenblik ongeveer -/9 a 1/- per cwt. Ook Nederlandsch-Indië blijft met Robusta vast gestemd en de vraagprijzen van de betere ongewasschen soorten zijn ongeveer 2 a ct. hooger, terwijl de gewone Palembang Robusta slechts een fractie gestegen is. De sedert eenigen tijd bestaan hebbende wanverhouding tusschen de mindere en de betere ongewasschen Robusta koffie™s is daarmede weder groo- tendeels opgeheven. Ook W.I.B. Robusta f.a.q. is vast ge¬ stemd en de vraagprijzen zijn ongeveer | ct. hooger. De termijnmarkten liepen op de vaste stemming der pro¬ ductielanden natuurlijk eveneens op en het prijsverschil tegen¬ over het vorige Overzicht bedraagt alhier IJ a IJ ct. per J K.G. Onder den invloed van de feestdagen en het naderend einde des jaars was de loco-markt Š hoewel ook deze vaster was dan in de laatste weken het geval was geweest Š vrij stil. In de officieele loco-noteeringen kwam geen verandering: Superior Santos bleef op 61J ct. per K.G. en Robusta op 51J ct. ge¬ noteerd. Volgens telegrafisch bericht uit Brazilië zullen de dagelijk- sche aanvoeren in de haven van Rio van 1 tot 15 Januari gelimiteerd worden op 7967 balen. Voorraden. (In duizendtallen balen). 14 Dec. ™28 Overeenkomstig tijdstip 1927 1926 Amerik. havens. 2364 1233 24 362 469 2595 1332 215 505 584 2945 1551 120 650 752 New York. New Orleans. Liverpool . De prijzen van gewoon goed beschreven Superior Santos op prompte verscheping zijn thans ongeveer 101/- a 103/- per cwt. en van dito Prime ongeveer 104/6 a 106/6, terwijl zij van Rio type New York 7 met beschrijving, prompt everscheping. bedragen 78/6 a 79/-. Van Robusta op aflading van Nederlandsch-Indië zijn de prijzen in de eerste hand op het oogenblik: Palembang Robusta, Januari-verscheping, 40J ct.; Mand¬ héling Robusta, Januari-verscheping, 44 ct.; W.I.B. f.a.q. Robusta, Januari-verscheping, 53 ct., alles per J K.G., cif, uitgeleverd gewicht, netto contant. De slot-noteeringen te New York van het aldaar geldende gemengd contract (basis Rio No. 7) waren: L vAN GROOTHANDELSPRIJZEN1) TIN locoprijzen Londen per Eng. ton KATOEN for Middling locoprijzen New York per lb. WOL gekamde Australische, Merino, 64™s Av. loco Bradford per lb. WOL gekamde Australische, Crossbred Colo¬ nial Carded, 50™s Av. loco Bradford per lb. RUBBER4) Standaard Ribbed Smoked Sheets loco Londen per lb. SUIKER Witte kristal¬ suiker loco R™dam/A™dam. per 100 K.G. KOFFIE Robusta Locoprijzen Rotterdam per 1/2 K.G. THEE Aft. N.-I. theev. A™dam gem. pr. Java- en Surna- tratheep.^KG. Indexcijfer v/h. Centr. B. v. d. Stat., herleid van 1913 = 100 tot 1925= 100 Indexcijfer van The Economist, herleid v. 19 1-5Š100 tot 1925=100 £ 261.17/- 283.6/- 286.3/- 285.14/- 282.19/6 268.14/6 268.13/6 283.6/- 294.10/6 307.19/6 314.14/6 308.1/6 307.-/6 2U9.13/6 309.8/6 312.15/- 304.11- 295.12/- 296.9/6 289.15/6 292 -,6 287.12/6 264.2/6 2Ö4 4/6 266.13/6 255.1/- 233 10/6 233.17/6 234.6/- 230.13/- 21s.8/6 211.19/- 211.18/- 214.7/6 221 19/- 232.10/6 241.12/6 225.17/6 <24.12/6 224.2/6 °/o 100,0 108,2 109.3 109.1 108.1 102,6 102,6 108,2 112.5 117.6 120,2 117.7 117.3 114.4 118,2 119.4 116,1 112.9 113,2 110.7 111.5 109.8 100.9 100.9 101,8 97.4 89.2 89.3 89.5 88,1 83.4 80,9 80.9 81.9 84.8 88.8 92.3 86.3 85,8 85.6 8 cts. 23.25 20.75 20.55 19.40 19,10 18,95 18,45 18,80 18.45 17.35 13.25 12.90 12,60 13.45 14.15 14.25 14.75 16.15 16,85 17.90 19,70 22,05 20,65 20.25 19,70 19.25 18.35 19.35 20,65 21.55 21.35 21.75 19,30 18.55 19.45 19.90 20,40® 20,507 20.40S °/o 100,0 89.2 88.4 83.4 82,1 81.2 79,3 80.9 79.3 74.3 57,0 55.5 54.2 57.5 60.6 61.3 63.4 69.5 72.7 77,0 84.7 94.4 88.8 87.1 84.7 82.8 78.9 83.2 88,8 92.7 91.8 93.5 83,0 79.8 83,7 85.6 87,76 88,2? 87.7 pence 55,00 48.75 46.50 47.50 47,50 47,50 47,50 47,50 47.75 48.75 47,50 44.75 44.75 45,00 46.25 47.75 47.50 47,00 47.25 48.50 48.50 50,00 50.25 52.25 51.50 53,00 54.75 55,00 54.50 54.25 55.50 53,00 51.75 47,00 46.25 47.25 47,008 46,00® 46,00U °/o 100,0 88,6 84.5 86,4 86,4 86,4 86,4 86,4 86,8 88.6 86.4 81.4 81.4 81,8 84.1 86,8 86.4 85.5 85.9 88.2 88,2 90.9 91.4 95,0 93.6 96.4 99.5 100,0 99.1 98.6 100.9 96.4 94.1 85.5 84.1 85.9 85,50 83,6! 83,6u pence 29.50 26,00 25,00 25.50 25,00 24.25 24,00 23.75 24.50 25.25 24.75 24,00 24.50 25.25 26,00 26.50 26.25 26,00 26,00 26,50 26,50 26.50 26.75 28.50 28.75 29.75 31.75 33.25 33,00 32.25 31,75 31.25 30,00 29,00 27.25 27.50 23,25» 27,75» 28,00n % 100,0 88,1 84,7 86.4 84.7 82,2 81.4 80.5 83,1 85.6 83.9 81,4 83.1 85.6 88.1 89.8 89,0 88,1 88,1 89.8 89.8 89.8 90.7 96.6 97.3 100.8 107.6 112,5 111.9 109.3 10/,6 105.9 101.7 98,3 ! 92,4 93,2 95,8» 94,1» 94,9n Sh. 2/11,625 3-4,25 2/7,625 2/5,125 2/1,25 1/10,5 1/8,375 1/8,375 1/7,625 1/8,125 1/8,875 1/8 1/6,5 1/7,375 1/7,125 1/8,25 1/7,875 1/7,75 1/6 1/4,75 1/5,25 1/4,25 1/4,375 1/6,5 1/7,75 1/7,25 1/3,75 1/0,75 -/9,375 -19 -19,25 -/9,25 -| 9,25 -18,5 -18,8 -18,625 -/8,4375 -18,5 -/8,625 »/o 100,0 113,0 88,8 81,8 70.9 63,2 57.5 7,5 55.1 56.5 58.6 56.1 51.9 54.4 53.7 56.8 55.8 55.4 50.5 41,0 40.8 45.6 46,0 51.9 55,4 54,0 44.2 35.8 26.3 25.3 26,0 26,0 26,0 23.9 24.7 24,2 23.7 23,9 24,2 tl. 18.75 16.875 17.125 16,376 16,375 16.50 16.625 16.75 16.375 17.25 17.875 19.625 21.875 22,00 21.125 20.625 20.25 20.25 18.375 18.625 18.50 17.875 16.875 17.25 17.875 17.375 16.75 16.875 16.875 16.625 15.75 15.50 16,00 15.875 14.625 14,00 14.125 14,00 13.875 13,875 °/o 100,0 90,0 91.3 87.3 87.3 88,0 88.7 89.3 87.3 92,0 95.3 101.7 116.7 117.3 112.7 110,0 108,0 108,0 98,0 99.3 98.7 95.3 90,0 92,0 95.3 92.7 89.3 90,0 90,0 88.7 84,0 82.7 85.3 84.7 78,0 74.7 75.3 74,7 74,0 74,0 cts. 61.375 57.5 58 57.25 54.25 55 56 57 57.75 57.25 53.5 51,625 50 50 48.75 48 48 47 47 47 45.375 44.25 45.25 46 46 46 46 47 47 48.25 49 49.875 51.875 52.75 53 53 53 51.5 51,5 1 51,5 °/o 100,0 93,7 94.5 93.3 88.4 89.6 91.2 92,u 94.1 93.3 87.2 84.1 81.5 81.5 79.4 78.2 78.2 76.6 76,6 76.6 73.9 72,1 73.7 74.9 74,9 74,9 74.9 76,6 76.6 78.6 79.8 81.3 84.5 86,0 86.4 86,4 86,4 83.9 83.9 83,9 cts. 84,5 103,5 103.5 100.25 97.5 102.25 100 89.25 87.75 89.5 85.25 79.25 71 71.25 70 72.25 86.5 81.25 84 94.5 93 96 89.25 84.5 79.5 79 74.25 78.25 73.25 71.25 67.75 70.25 73 75.75 76,5™° °/o 100,0 122,5 122.5 118.6 115,4 121,0 118.3 105.6 103.8 105.9 100.9 93.8 84,0 84.3 82.8 85.5 102.4 96.2 99.4 111,8 110,1 113.6 105.6 100,0 94.1 93.5 87,9 92.6 86.7 84.3 80.1 83,1 86.4 89.6 90.5 t 100,0 98.7 96.1 93,5 92,3 92.3 92,9 91,0 89.7 90.3 92.3 94.8 91.8 93,5 94.2 92.9 92.3 93,5 96,1 97.4 96.1 96,8 96,8 97.4 97.4 Ł 98.7 96.8 98.1 98,7 98.1 98,7 95.5 92.9 93.5 94.2 95.5 100,0 93.4 9z,3 91.1 90.4 89.4 90,0 90.2 92.2 94.7 94.5 93.3 88.7 87.6 89,5 87,9 «7,4 88,s 89.3 89.2 90.8 90,0 89.1 88.3 88,0 86.7 87.4 88.4 90.1 90,0 88,3 86.8 85,0 85.1 85.1 85.5 de huidige officieele noteeringswijze (Jan. 1928). 3) = Malting vóór de invoering van de huidige offic. noteeringswijze (Jan. 1928). 4) Jaar- en maandgemiddelden afgerond op lk pence. 5) 4 Dec. 6) 7 Dec. ™) 14 Dec. 8) 21 Dec. 9) 6 Dec. 10) 13 Dec. 1]) 20 Dec. 1164 ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN 26 December 1928 Maart Mei Sept. Dec. 26 Dec. 17 .. 10 — . 3 — . $ 15,20 — 14,60 — 14.40 — 14,94 $ 14,45 — 13,93 — 13 68 — 14,32 $ 13,55 — 13,- — 12,75 — 13,42 $ 13,09 ft t ff » Rotterdam, 27 December 1928. Statistiek der firma G. Duuring & Zoon. Zichtbare voorraad op 1 December in duizenden balen. Voorraad in Europa.. Stoomend fBrazilië .. n. Europa ^Oost-Indië. Voorraad Ver. Staten Stoomend 1 naar jBrazilië .. Ver.Statenj _ 1928 1.912 413 100 Voorr. in Pernambuco — — Bahia …. — — Victoria .. ti tt Rio . — — Santos …. — — Paranagua. 1927 1.504 702 167 1926 1.491 551 64 1925 1.605 604 80 2.431 751 493 2.373 686 708 2.106 888 763 3.675 10 33 94 319 1.138 44 123 279 1.152 35 260 727 1921, 1.334 755 69 2.289 789 602 2.158 803 555 3.767 3.757 3.680 3.516 18 247 1.183 31 377 1.707 Totaal.*5.269 *5.365 *4.779 *5.128 *5.631 Op 1 November ….*5.332 *5.240 *4.849 *5.209 *5.759 Op 1 Juli.«5.729 *4.720 *4.571 *5.085 *5.071 * Niet inbegrepen de binnenl. voorraden in Sao Paulo. 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 De binnenlandsche voorraden te Juli 1924 Juli 1925 November 1925 December 1925 Juli 1926 Novemherl926 December 1926 Juli 1927 Novemberl 927 December 1927 Juli 1928 Novemberl 928 Santos 4.592.O00 balen 1.786.000 — 3.052 000 — 4.122.000 — 2.833.000 — 6.141.000 — 6.397.000 — 3.312.000 — 11.049.100 — 12.271.000 — 11.672.000 — 13.669.000 — Rio de Janeiro 1.180.000 balen 714 000 ,, COPRA. Gedurende de afgeloopen week was de markt zeer flauw ge¬ stemd; voornamelijk drukten vroege termijnen, welke vrijwel onverkoopbaar waren. Het aanbod van Indië was ruim. Tegen het einde der week was er eenige dekkingsvraag te bemerken, en het slot was als volgt: Nederl. Indische fms, aflad. Dec./Jan.… 291/,,. — — — — Jan./Feb.— 293/4. — — — — Feb./Mrt.— 303/s. lijkst St. Lorenzo, naar U. K./Continent. Van Santa Fé werd 27/- naar Huil direct betaald en hetzelfde cijfer naar Ant¬ werpen en Rotterdam voor prompte belading. Voor Februari werd naar U. K./Continent tegen 24/6 d. afgesloten. De Salpeterbevrachters van Chili hadden weinig interesse voor volle ladingen. Iets meer belangstelling was er voor ge¬ deeltelijke ladingen. Er werden 2000 tons geboekt voor Januari, gecombineerd met 2000 tons per 15 Maart/15 April en 2000 tons per 15 April/15 Mei tegen 27/- naar Duinkerken, Ant¬ werpen of Hamburg. Verder werden nog 2000 tons bevracht naar dezelfde loshavens per 15 Maart/15 April tegen 27/6 d. afgesloten. Gedurende de afgeloopen week zijn de uitgaande Engelsche kolenvrachten vast gebleven. Van Zuid Wales werden o.a, bevracht: Rouaan 4/3 d. Genua 10/-, Port Said 12/-, Las Palmas 9/6 d., Rio 12/-, Jamaica 7/9 d. Van de Oostkust kwamen de volgende afsluitingen tot stand: Helsingfors 6/3 d., Kopenhagen 6/6 d., Hamburg 4/6 d., Rotterdam 4/l| d., Antwerpen 2/10^ d., ‘Rouaan 4/4-J d., Genua 10/3 d., en Triest 12/6 d.’ ONTVANGEN: Geschriften van de N ederlandsche Vereeniging voor armenzorg en weldadigheid te Amsterdam XLVI, Prae-adviezen voor de algemeene vergadering van 22 en 23 November 1928 te Utrecht. De toepassing van den onderhoudsplicht in verband met het maatschappelijk steunwezen; prae-advi- seurs: Mr. H. M. L. H. Sark te Amsterdam en Mr. J. Overwater te Amsterdam. Grondslagen en uitoefening van weldadigheid en van sociale zorg; prae-adviseurs: Mr. J. Everts te Amsterdam, Mr. E. van der Helm O., F. M. te Leiden, Mr. J. P. H. Kroon te Amsterdam en J. Schouten te Rotterdam. Haarlem, November 1928; H. D. Tjeenk Willink & Zoon. Las relaciones entre México y el vaticano, Compi- lación de documentos con un estudio preliminar y notes por Joaquin ltamirez Cabanas. Archivo histórico diplomatico Mexicano. México 1928; Publicaciones de la secretaria de relaciones exteriores. Naar het station —alles verloren1?fl Een woord aan allen die belang stellen in den economischen toestand van het veehoudersbedrijf door E. Wes- bonk, te Winsum (Fr.). Leeuwarden z. j.; B. B. Westerhuis. De Nederlandsche Zeescheepvaartstatistiek door S. Kleerekoper, Doctorandus in de handelsweten¬ schappen. Uitgave van het Koningin Wilhelmina- fonds 1923. VERKEERSWEZEN. VRACHTENMARKT. In de Noord-Amerikaansche graanvrachtenmarkt ging wederom zeer weinig om en het is alleen te danken aan het geringe aantal beschikbare booten, dat de vrachtprijzen op dezelfde hoogte bleven als de laatste week. Van Portland naar Rotterdam werd per Januari tegen 14f cents, basis zwaar graan, optie gerst tegen 1 cent extra afgesloten, terwijl een handige boot van de Northern Range naar Zweden (3 havens) tegen 21 cents per Maart bevracht is. Van St. John: naar Griekenland zijn 24| cents per Januari betaald en naar Beyrout/Haiffa/Alexandretta 26 cents, basis één haven voor dei zelfden termijn. Van Halifax werd een boot van 4000 tons naar Denemarken en/of Gothenburg/Kalmar Range (4 havens) bevracht tegen 21J cents, per Januari. In de suikervrachtenmarkt van West-Indië viel nagenoeg geen wijziging te constateeren. Voor tweede helft Januari en latere posities noteeren de bevrachters 20/-, van Cuba of San Domingo naar U. K./Continent voor booten van 5/7000 tons en 21/- a 21/6 d. voor handige booten. De bevrachters willen evenwel niet de belasting van 3 % op het bruto vracht- bedrag, geheven op booten welke in Cuba laden, betalen. De vrachtenmarkt van La Plata was zeer vast en per Fe¬ bruari/Maart werden betere vrachten betaald. De beschikbare tonnage is voor prompte belading en voor begin Januari zeer schaarsch; daar er echter minder interesse voor deze posities getoond wordt, zijn de vrachten practisch onveranderd ge¬ bleven op 25/6 d. en 26/- van Boven La Plata met Noorde- Berekening van rentabiliteitswaarden, emissiekoersen en rendementen van obligatieleeningen door Dr. P. G. van de Vliet. Purmerend 1928; J. Muusses. INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN. Bedrijfsleven en de strijd tegen de Armoede in Nederland door Dr. CH. A. VAN MANEN. Prijs ingenaaid f 3,Š. Gebonden f 4.75. Voor leden der Vereeniging en geabon- neerden op het Weekblad wordt dit werk beschikbaar gesteld tegen den prijs van … 2,50 ingenaaid en … 4,Š gebonden. Bestellingen richte men tot het Secretariaat van het Instituut, Pieter de Hooghweg 122, onder gelijk¬ tijdige remise per postwissel of op postchèque- en girorekening No. 8408, Rotterdam. Nederlandsche Handel-Maatschappij Amsterdam Gestort kapitaal f80.000.000.Š Statutaire Reserve f 40.000.000.Š AGENTSCHAPPEN jjTE ROTTERDAM EN/S-GRAVENHAGE Vestigingen in Nederlandsch-Indië, Straits-Settlements, Britsch-Indië, China en Japan 2 In- en Verkoop van Wissels en Telegrafische Transferten. – Incasseeringen en Financieeringen. – Schrifte¬ lijke en Telegrafische Credieten. – Reiscredietbrieven.-Deposito™sL-Rekeningen-Courant. – Aan- en Verkoop van Effecten. – Administratie van Vermogens. – Open en Gesloten Bewaarneming SAFE-DEPOSIT KOFFERKLUIS Koersberekening Door JOH. HAGE Een handleiding by het be¬ rekenen van koersen. Prijs f 2,90 Alom verkrijgbaar bij den Boekhandel en bij Nijgh & v. Ditmar™s Uitgevers- Maatschappij, Rotterdam. Werkloon- berekening Onmisbaar boekje voor allen die werklieden in hun dienst hebben. – Met berekeningen in uurloon van 5Š100 cent Prijs f 1.50 Geb. f 1.90 Verkrijgb. bij den boekhandel en bij NIJGH & VAN DITMAR™S UITG- MAATSCHAPPIJ, ROTTERDAM Supplement op het Leerboek van het Boekhouden door W. B. BROCX Leeraar Ie H.B.S. A. ( 1 e Gemeentelijke == Handelsschool) te Rotterdam = Speciaal bestemd voor studeerenden voor een particulier Prafyijk-diploma in het Boekhouden Prijs: Ingenaaid f 2.25 Š Gebonden f 2.60 Uitwerkingen ter perse. Nijgh & van Ditmar™s Uitgevers-Maatschappij, Rotterdam Aanteekenboek voor Rijksbelastingen (Vermogens-, Verdedigings-, Rijks¬ inkomsten- en Personeele Belasting) Adverteeren geeft succes 9e druk Prijs f 1.- Alom verkrijgbaar bij den Boekhandel en bij Nijgh & van Ditmar™s Uitgevers-Maatschappij, Rotterdam 10 talen! —Het grootste talenblad van Europafl De Spiegel 1 van Handel en Wandel Wnnfrirfiriaeteur: Dr. E. E. J. Messinff _ De heste aanvulling van alle taalstudie! Walenburgerweg 49, Rotterdam Administratie: Wijnhaven 113, R™dam £ £ per jaar I O. proefnummer gratis 26 DECEMBER 1928 13E JAARGANG No. 678 Nederlandsch Indische Handelsbank ROTTERDAM AMSTERDAM ™S-GRAVENHAGE BATAVIA AMOY, AMPENAN,BANDOENG,BOMBAY,CALCUTTA, CHERIBON, GORONTALO, HONGKONG, KOBE, MAKASSAR, MEDAN, MENADO, PALEMBANG, PASSOE- ROEAN, PEKALONGAN, PROBOLINGGO, SEMARANG, SHANGHAI, SINGA¬ PORE, SOERABAYA, TEGAL, TJILATJAP, TOKIO, WELTEVREDEN, YOKOHAMA Een modern bednjf Wijnhaven 113 Rotterdam Telefoon 7841 (vier lijnen) NI J GH & VAN DIT MAR™S DRUKKERIJ is een modern bedrijf van groote capaciteit zoodat ket de meest omvangrijke orders snel kan uitvoeren. Een verzoek per te¬ lefoon of briefkaart brengt U een verte- genwo or diger. Kleine Advertentiën in de Nieuwe Rott. Courant f 1.50 per 10 woorden – Iedere 2 woorden meer 25 cents Worden aangenomen voor de rubrieken: Vraag en aanbod, Huur en Verhuur, Betrekkingen gezocht en aangeboden, Gevonden en verloren goederen, Voorschotten gevraagd en aangeboden, Lessen gevraagd en aangeboden, Diversen, bij: de Bureaux en Agenten van de N.R.C. te Rotterdam, Amster¬ dam, ™s-Gravenhage en alom in den lande waar Agenten zijn gevestigd, Erkende Advertentiebureaux, Boekhandelaren, Kantoorboekhandelaren, Kantoorhouders der Posterijen en bij alle Kiosken. at- Waarom adverteeren in, en ™n exempl. koopen van KELLY™S DIRECTORY? Omdat deze uitgave jaarlijks wordt gekocht en geraadpleegd door tien. duizende groote firma™s over de geheele wereld, en U, wanneer Uw naam daarin opvallend is gedrukt, voortdurend exportaanvragen zult ontvangen. Op Uw beurt vindt U er de adressen in van alle handelslichamen, welke in Uw artikel belang stellen, zoodat de gelegenheid om het aantal Uwer relaties uit te breiden, voor het grij. pen ligt. Wanneer U Exporteur, Importeur, Fabrikant of Groothandelaar is, moogt U niet nalaten zich ten minste van de uitstekend bekend staande Kelly™s Directory op de hoogte te stellen. Vraagt kosteloos prospectus of bezoek van een vertegenwoordi. ger aan NIJGH & VAN DITMAR™S UITGEVERS-MAATSCHAPPIJ WIJNHAVEN 113 Š ROTTERDAM TELEFOONNUMMER 7S43 How to write an English Business Letter door J. E. BERRINGTON Prijs … 1.90 NIJGH & VAN DITMAR™S UITG.-MIJ. ROTTERDAM VRAAGT PROEFNUMMERS VAN HET OCTROOI- EN MERKENBLAD AAN DE ADMINISTRATIE: WIJNHAVEN 113, ROTTERDAM, TEL. 7843 NIJGH & VAN DITMAR™S BOEK- EN HANDELSDRUKKERIJ, ROTTERDAM ł>