3 AUGUSTUS 1987
AUTEURSRECHT VOORBEHOUDEN
EconomischrStati*stsche
Beri*chten
ALGEMEEN WEEKBLAD
VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER
ORGAAN VOOR DE MEDEDEELINGEN VAN DE CENTRALE COMMISSIE VOOR DE RIJNVAART
UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN
12E
JAARCANG
WOENSDAG 3 AUGUSTUS 1927
No. 605
‘t
INHOUD.
BIz.
DE HERVORMING VAN ONS MIJNTWEZEN
door
Prof. Mr.
Dr. G. M Verrijn Stuart ……………… ……..680
De Sociale-Verzekeringsfondsen III (Slot) door
Dr. J.
vanHoorn ………………………………..68
2
De Arbeidsconflicten in
1926
door
Ir. B. Bölger ……684
De In- en Uitvoer van Nederland gedurende het eerste
halfjaar
1927 II
Slot) door
W. G. H. van der Zweep 686
AANTEEKENINGEN:
Kosten van het levensonderhoud bij arbeidersgezinnen
en gezinnen van meergegoeden te Amsterdam….
690
IIAANDOIJFERS:
Rijkspostspaarbank …………………………….
691
Giro-kantoor der Gemeente Amsterdam ……….
691
Productie der Steenkolen-, Bruinkolen- en Zoutmijnen
691
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN ……………. .
691-698
Geidkoersen.
Bankstaten.
Goederenhandel.
Wi8selkoersen.
Effectenbeurzen.
Verkeerswezen.
INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN.
Algemeen Secreta’ris: Mr. Q. J. Terpstra.
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN.
COMMISSIE
VAN
ADVIES:
Prof. Mr. D. van Blom; J. van Ha.sselt; Jhr. Mr. L. H. van
Lennep; Mr. K. P. van der Man-dele; Prof. Dr. E. Moresco;
Mr. Dr. L. F. H. Regout; Dr. E. van Welderen Baron )engers; Prof. Mr. R. R. Ribbius; Jan Schilthuis; Mr.
Q. J. Terpstra, Prof. Mr. F. de Vries.
Gedelegeerd lid:
Prof.
Mr. Dr. G. M. Verrijn Stuart.
Redacteur-Secretaris: S. Posthuma.
Secretariaat: Pieter de Hooch’weg 122, Rotterdam.
Telefoon Nr. 3000. Postreken’ing 8408.
Abonnements prijs voor het weekblad franco p. p.
in
Nederland f 20,—. Buitenland en Kolon4ën f 23,— per
jaar. Losse nummers 50 cents. Leden
en
donateurs van het
Instituut ontvangen het weekblad gratis.
De verdere publicaties van het Instituut uitgaande ont-
vangen de abonné’s, leden en donateurs kosteloos, voor zoo-
ver daaromtrent niet ander8 wordt beslist.
Aangeteekende stukken: Bijkantoor Ruigeplaa$weg.
Advertenties f 0,50 per regel. Plaatsing bij abonnement
volgens tarief. Administratie van abonnementen en adver-
ten-ties: Nijgh d van Ditmar’s Uitgevers-Maatschappij, Rot-
terdans, Amsterdam, ‘s-Gravenhoge. Postchèque- en giro-
rekening No. 6729.
2.
AUGUSTUS
1927.
Ook deze week bleef de geidmarkt weder zeer vast
en hij het naderen van de ultim6 trokken de geidkoer-
seri alle eerder nog iets aan. Particulier disoonto
noteerde 3°fio pOt.; terwijl aan het einde der week
heihaaidelijk 3% pOt. moest worden toegestaan: De
cailrente steeg van 2% á 3 pOt. tot 3% â 3% pOt.;
de prolongatierente noteerde 3%
á
3% pOt.
* *
*
Op de balans van De Nederlan’dsc.he Bank komt de
invloed van de maan’dwisseling. ook ‘ditmaal weder
voornamelijk in de verdiscon’teering tot uiting. De
post binnenlandsche wissels blijkt met nagenoeg
f
15
millioen te zijn gestegen. De beleeningen vermeer-
derden slechts met een kleine
f
100.000.
De goudvoorraa’d daalde met
f1
millioen; het, zil-
ver nam met
f
300.000 aL
De post papier op het buitenland noteert
f
1 mii-
lioen lager dan verleden week, terwijl de diverse reke-
ningen onder het actief een stijging van
f
9,5 mii-
lioen te zien geven.
De biljettencirculatie klom met
f
39,7 milli’oen. Het
tegoed van ‘het Rijk ‘daalde met
f
11,2 millioen. Het
saldo van anderen blijkt
f
800.000 ‘te zijn gestegen.
Het beschikbaar metaalsal’do daalde met
f
5,8 mii-
lioen. Het dekkingspercentage bedraagt 48.
* *
*
Do wisselmarkt was zeer stil. Cablo New York no-
teeide meestal 2,49%. Door ‘het plotisehng veel rui-
mer worden van do New Yorksche geidmarkt liep Za-
terdag de koers tot 2,49°1i6 terug; terwijl gisteren
voor iets boven 2,49% werd aangeboden. Ponden wa-
ren aanvankelijk flauwer, maar later werd ‘bij stijver
worden der Londenschè gel’dmai-kt iets hooger gebo-
‘den en het slot was Vrij vast
01)
12,11
7
/s. Parijs was’
in het ‘begin der week wat flauwer, maar werd later
weder hooger afgedaan. In de overige koersen kwam
weinig vërandering.
LONDEN, 30 JULI
1927.
In ‘het begiti van deze week was er flinke vraag
naar geld, hetgeen ‘de ‘markt noodzaakte zich eau
paar maal van fonds te voorzien ‘bij de Bank van
Ege1and. De geleende ‘bedragen waien echter niet
belangrijk. Tegen het einde der week werd de markt
ruimer.
Disconto ‘bleef onveranderd vast’ op 4’fie—%. Voor
hèt eimt na geruimen tijd werd ‘deze week een bedrag
van £ 5.000.000 in’6 maands wissels ‘door het Britsc’h-
In’dishe Gouvernement geplaatst. Deze werden op-
genomen op de voor het gouveinement gunstige basis
ijan een fractie onder 4% pOt., hetgeen met het oog
‘6p de geheele ‘herf’stperiode en het einde van het jaar,
die in den looptijd ‘dezer wissels vallen, laag genoemd
mag worden.
680
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN .
3
Augustus 1927
DE HERVORMING VAN ONS MUNT WEZEN
Wij Hollanders zijn niet gewoon o’ver én nacht
ijs te gaan, vooral niet, wanneer de omstandigheden
niet eenigen drang op ons uitoefenen. Dat ‘kan men
than’s weer waarnemen bij de hervorming van ons
muntwezen. Urgent is deze zaak niet, maar enkele
quaesties, zooals ‘de al of niet verdere uitvoering van
de Gehalrteverlagingswet van 1919 en het doorvoeren
van de scheiding ‘tusschen -het Nederlan-dsche en het
Indische muntwezen, nullen toch in de naaste toe-
komst onder oogen gezien moeten worden. Bijna an-
derhalf jaar geleden ‘bood de ‘Staatscommissie voor
het Muntwezen, zelve reeds in 1921 ‘benoemd, haar
belangrijk Advies aan de Regeering aan en nog altijd
heeft men niet vernomen, welke houding de Regee-
ring tegenover ‘de daarin gedane voorstellen -denkt
aan te nemen.
Is ‘het wonder, dat sommigen over deze houding,
die langzamerhand ‘dan indruk van besluiteloosheid
begint te maken, eenig ongeduld aan dan ‘dag leggen l
Voor ‘-s Rijks Mun’tfabriek te Utrecht is de toe-
stand al heel weinig bevredigend. Nu het niet vast-
staat, •of met ‘de verdere uitvoering van de Gehalte-
verlagings’wet zal worden voortgegaan, dan wel, of
de Nederland’sc’he en Indische zilvercircula-tie zullen
worden aangevuld met munten van, het oude gehalte,
en nu het ook nog onzeker is, ‘of ‘de zilveren munten,
‘die Indië in de toekomst zal behoeven, overeenkom-
stig het voorstel van de 1Staatscommissie ‘voor het
Mun-twezen een nieuwen ‘beeldenaar zullen krijgen,
is het te Utrecht de dood in ‘den
pet.
‘Siapte in het
bedrijf van ‘s Rijks Muntfabrieh is natuurlijk op
zich-zelf geen motief om ‘tot nieuwe aanmunting over
te ‘gaan en •daardoor aan dit Staatsbedrijf werk te
gaan verschaffen, ‘doch wel ‘kan men zeggen, dat het
gebrek aan muntpo-litiek, dat ‘de Regeeving tot- dus-
verre ‘heeft vertoond, getuigt van weinig zin voor
,,efficiency”, aangezien men immers weet, dat na-
laten van nieuwe aanmunting in het heden neerkomt
‘op het verschuiven van werk naar de toekomst. Niet
ten -onrechte heeft ‘dan ook de heer Van Gun den
Minister van Financiën over deze quaestie enkele
vragen gesteld. Met het antwoord, dat Financiën nog
overleg ‘pleegt met Kol-oniën
(quossque tandem.V),
werd deze zeer gemotiveerde vraag beantwoord.
Ook in Indië wint de opvatting veld, dat er nu
langzamerhand lang ‘gen’oeg is gewacht. Mr. Trip
heeft in zijn laatste Jaarverslag de opmerking ge-
maakt, dat eindelijk eens moest worden beslist, of
‘de mun.tbiljetteni, sinds 1919 als een -soort van nood-
geld in het verkeer gebracht, daaruit thans niet moe-
ten verdwijnen. De Ban-kpresi’dent zou dit laatste
gaarne zien op gronden, waarop wij hieronder terug-
komen. Uiteraard ‘hangt de eventu-eele in-trek-king
der muntbiljetten samen met ‘de -aanmunting van
nieuw zilver, waaromtrent ‘de Bankpresident thans
‘dus eveneens eene ‘beslissing verlangt.
Als Bijlage K ‘tot het verslag van den President
van De Javashe Bank vindt men het advies, d.d.
12 October 1926 door de Directie ‘dezer instelling uit-
gtbracht aan ‘den Gouverneur-Generaal naar aaniei-
•ding van het rapport van de Staatscommissie. Daarin
worden de voornaamste punten uit ‘dit rapport be-
spreken en daarbij worden enkele nieuwe gezichts-
punten geopend. In aansluiting hij- onze artikelen in
de nummers van 14 en 28 Juli 1926 van dit weekblad
willen wij thans aan ‘de beschouwingen van ‘de Direc-
tie der J’a-vasche Bank enkele opmenkingen wij’den.
Wij nullen het betoog niet op dan voet volgen,
doch ‘de verschillende argumenten in drie -groepen
onderbrengen, resp. betrekking hebbende op het ‘goud-
geld, het -zilvergeld en de muntbiljetten.
Over het -gou-dgel-d heerscht tusschen de Staats-
commissie en de Directie van de J. B. in zooverre
eenstemmigheid, dat beiden -de bestaande eenheid ten
aanzien van de goud’en munten wenschen ‘te zien ge-
handhaafd.
Gevoelde echter de ‘Staatscommissie niet voor eene
zuivere doorvoering van het goudkerisstelsel op de
wijze, waarop dit sinds de Gold Standard Act vsLn
1925 in Engeland in practijk word-t gebracht, en wilde
deze aan -de N’ederlan’dsche- Bank slechts bijt wijze van
uitzondering toestaan om hare biljetten niet in ge-
munt ‘geld, ‘doch in ‘baren goud in te wisselen, zoo
gast de Directie van de J. B. terecht een stap verder
in de richting van het -gou-dwis’sel- en goudikernstel-
rel, zooals dat ‘in Indië feitelijk reeds sinds eene reeks
van jaren in ‘toepassing wordt gbrach’t.
Art. 28 van de J-avasche Bankwet van 1922 schrijft
voor, .dat van de met-aaldekking een zeker minimum,
door -den G. G. te bepalen, ‘in Indië aanwezig moet
zijn, terwijl een eveneens ‘door -den G. G. te bepalen
gedeelte ‘daarvan moet ‘bestaan uit munten met •de
kracht van wettig betaalmiddel tot onbeperkt ‘bedrag.
Dat is eene verouderde ‘bepaling. Gouden munten
zijn voor ‘de Indische circulatie geheel onnoodig.
Voor een voldoenden zilvervoon-aad moet in de eerste
plaats -de Regeenin’g en niet de circulatiebank zor-
gen. Deze laatste heeft, zoolang men aan ‘het metallis-
e blijft vasthouden, ‘haar plicht gedaan, wanneer
zij’ heeft zorggedragen voor de pari’teitshandhaving,
waarbij’ in het huidige stelsel wel het goud, resp.
goudwiissels van ‘belang
zijn,
doch niet cle gouden en
zilveren munten. Logisch is -het daarom, ‘dat de cir-
culatiebank
bij
-de inwisseling van haar ‘bankpapier
zal -kunnen volstaan met ‘de ‘afgifte van ‘goud in on-
gemunten vorm en tot vasten
prijs,
indien zij geen
munten ter beschikking heeft.
De Directie van •de J. B. doet -daarom het voor-
stel om, als het in verband met de muntherv-orming
tot eene inciden’teele wijziging van de Ja.va’sche Bank-
ret mocht komen, ‘de ‘huidige bepaling, voorzoove’r
betrekking hbbend op het voorradig houd-en van
munten, te schrappen, en -de J-avasche Bank te mach-
tigen -om
bij
inwisseling van bankpapier te volstaan
met goudafgif’te tot vasten prijs.
Dit ‘voorstel -kom-t ons zeer aan’bevelenswaard voor,
hetgeen na -onze vroegere beschouwingen over -dit
onderwerp geen -betoog meer behoeft.
Thans ‘het zilvergeid. Op verschillen-de punten is
-de Javasche Bank ‘het met -de Staatscommissie eens.
Zoo wat betreft -de ‘afschaffing van den halven gulden
v-oor Nederland en de onnoodigheid van een eigen
muntinrichting in Indië. loo ook wat betreft -de
-degradatie van het -m-oederlan’ds
–
che .teekengeld tot
pasmunt, voorzoover ‘dit -de positie van Nederland
betreft, omdat zulks
feitelijk
aan den bestaanden
toestand niets zal veranderen.
Ander-s i-s ‘het echter met de -schei-ding van het
mu,ntwezen gesteld, zooals ‘d-eze ‘door de Staatscom-
missie w-ordt voorgesteld. Deze scheiding heeft in
‘beginsel -d0 instemming van -de Indische Bankdirec-
tie. Ook zij toch is van meening, ‘da-t ‘het geld in
-kleine coupures een lokaal karakter moet dragen en
dus niet mag -dienen al’s -materiaal voor internationale
remises. Doch, waar ons munt.stelsel momenteel he-
vred-igen-d werkt, mag .h.i. eene verandering niet ge-
paar’d gaan met eene verzwa’kking van de positi-e van
Indië, welke volgens
–
de J. B. van doorvoering van
het voorstel -der Staatscommissie het gevolg zou zijn.
De J. B. toch wij-st er-op, -dat ‘de schei-ding, hoe-
zeer niet ‘betrekking tot de vervanging der thans in
Indië circuleerende zilveren munten -door ‘munten met
een nieuwen beeldenaar een ‘geleidelijk karakter ‘dra-
gen-d, reeds terstond de verhouding van de beide
doelen van ‘dan Nederl-and’sch-en Staat zal wijzigen.
Immers, than-s kan Indië zijn teekengel-d tot -onbe-
perkte bedragen naar hot m’oederlan’d zenden, als
‘het er te veel van mocht hebben. Dat zal na de -degra-
-da’tie van teekengeld tot pa-smunt in Nederland –
in Indië behoudt
–
het volgen’s het voorstel der Staa’ts-
3
Augustus 1927
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
681
commissie zijn huidig -karakter, waârmede de J. B.
instemt – niet .meer
mogelijk
zijn, ook niet voor cle
J. B., die -dus niet meer langs dozen weg ‘haar tegoed
n Nederlandsoh courant zal kannen vermeorderen.
1
)
1
Dat ‘beteeken-t een achteruitgang in •de positie van
:I:ndië in het a.lgeoen en vn cle 5
av
as
c
he Bank in
het bijzonder.
Eerst een enkel woord over het laatste punt. i)o
J. B. verlangt biJ doorvoering van de scheiding vol-
genJs het voorstel dor Staatscommissie oene over-
gangsperiode, gedurende welke het haar nog moge-
lijk zal moeten
zijn
om zilver naar Holland ‘te ver-
zenden.
Wij betwijfelen, of er in de naaste toekomst veel
aanleiding voor de J. B. zou zijn om zilver naar Hol-
land te remitteeren. De zilvervoorraad van de 5. B.
is in het laatste jaar afgenomen en aan het slot van
het hier besproken advies aan -den G. G. uit de
J.
B.
zelfs de vrees, dat haar zilvervoorraad wel eens te
klein zou kunnen -worden. Deze vrees is zeker ge-
grond, wanneer do Regeoring den omloop van munt-
biljetten mocht gaan verminderen. Zoo zijn dus de
beschouwingen over deze zaak van min of moer
speculatieven en irreëelen aard.
Doch nog afgezien hiervan, juist doordat de her-
vorming van ons muntwezen zoo lang -traineert, hoeft
‘de J. B. allen tijd om zich op de komende verande-
ring voor te -beroidn. Waarvoor zou •dan in -zulke
omstandigheden de door haar verlangde overgangs-
periode nog moeten dienen? Sluit -men op een gegeven
oogeubli-k de Hollandsche grens voor het in Indië
circuleerende •zilvergeld, zoo zit daarin altijd een
element van willekeur. Dat is nu eenmaal niet te
vermijden. Doch het -heeft geen zin om, wanneer men
eenmaal tot -de scheiding -besluit, de deur nog oenigen
tijd open ‘te ‘houden voor de Javasche Bank.
Wat nu voorts de positie van Indië in het alge-
meen betreft, zoo herinnert -men zich, ‘dat Indië bij voltrekking ‘van de muntsoheiding verder het risico
zal loopert -van zijn e.igen z’iivergeld, hetgeen het thans
voor het grootste deel kan afschuiven op ‘het moeder-
tand. De Staatscommissie heeft er echter op gewezen,
dat bij mogelijke (doch overigens weinig waarschijn-
lijke) •ontmun-ting van het Indische zilvergeld in d
eerste plaats het sinds 1912 gevormde Muntfonds
daar is om ‘de verliezen te dekken, en mochten deze verliezen (een nog minder waarschijuiijk geval) nog
moer gaan bedragen danhet ongeveer. 3.5 millioen he-
loopende Muntfonds,’ zoo zou het moederland een
bedrag -van 25 mill:ioen ter -bescihikking van Indië
stellen om ook deze mogelijke verliezen te dekken.
Zooais gezegd, wij ‘bevinden ons hier op het
ge-
bied der onwaarschijnljkheden, al ijs het goed, dat
do Staat-sco’mmisste ook m.et -deze ‘uiterste gevallen
rekening heeft gehouden. Reeds om deze reden wcikt
het verwondering, dat de J. B. het voorstel van de
Staatscommissie zoo onbevredigend voor Indië acht.
Wel wijst de Indische Bankdirectie erop, dart de be-
hoefte aan zi-lvergeld in Indië meer fluctuaties ver-
toont, ‘dan in het moederland, hetgeen -verband’ -houdt
met verschillen in de economische structuur, docih
ook al erkent men dit feit, zon behoeft het toch wei-
nig profotischen blik om de voorspelling -te -durven
uiten, dat ondanks deze fluctua-ties het geval van
e-ene wo drastische -ont-munting van zil-vergeid, .dat
-het voorstel van de -S’taa-tscommissie Indië op verlie-
•zen zou jagen, al eene ‘uiterst geringe kans -op ver-
wezenlijking heeft. –
Beziet men nu nader, welke waarborgen de 5. B.
dan wel -voor Indië eijscht, zee
-blijkt
-het., -dat de door
haar oorgest.el-de regeling zeker zijne -goede zij
–
den
1)
Wij gaan hier
uit -van
dc reeds in ons artikel. van
14
Juli 1926
geuite veronderstelling, dat art.
12
der Muntwet
in dier
Voege
zal worden gevijzigcl, dat geen onbeperkte
zilverremi-ses uit Indië aan den Nederlandscihen Staat mo-
gelijk
zullen
zijn. -Dit punt is.hlijkb-aar door de Staatscom-
missie over het
hoofd
gezien.
heeft, doch intrinsiek geene verbetering, doch eer-
-dr verslechtering -van de positie van :[ndië -beton-
kent, vergeleken
bij’
het voorstel van de Staatsëorn-
missie.
De Indische Bankdirectie -pleit nl. voor verdere
uitvoer-ing der Gehalrteverlagingswot van 1919, waar-
‘door uit -den aard der zaak het Muntfonds aan-mer- –
:keljk versterkt zal worden. I)e J. B. talceert -de hier-
mede te maken winst eerst op 40 en verderop in haar
efvies zelfs op 50 millioen, tegenover welke winst
dan -de garantie van 25 m-illioen, zooal-s -deze door -do
Staatscommissie wordt voorges-teld, zou kuhuen ver-
vallen. De J. B. deelt -de bezwaren van de S.taats-
commissie ‘tegen deze wet in het -geheel niet, waaruit
volgt, dat zj nog veel minder geporteerd- is -voor he
voorstel om teekenmunten van zeer .hooge intrirusieke waarde te -gaan maken.
Het verlagen van het gehalte van ons zilvergel-d
-kan instemming vinden, al ware het o.i. beter om
-deze -geheele quaes-tie nog eens nader ‘te bezien ten
einde te onderzoeken, ,of het niet mogelijk zou zijn
eene goede binnenlandsohe munt to ma-ken met -nog
-grooter benuiniging -dan die, welke reeds in de -ge-
halteverlaging van 94511000 op 12011000 i§ gelegen.
Ook verdient hot instemming, dat de J. B. aan de
al-dus te -maken win-sten eene nieuwe, meer ,,-bank-
tmiissige” belegging wil geven en niet meer -de wel
wat -kinderlijke bel.eggingiswijze volgens de wet van
1912 wil -volgen.
Doch wat is- nu het- voordeel voor Indië, dat in dit
voorstel is -gelegen? O.i. -dit, -dat vooreerst een zekere
r-entewinst gemaakt zal worden, daar Tnen een deel
van -het op ‘het oogeniblik circuleren-de rentel-ooze zil-
er door ren-tedra-gende uibzettingen vervangt. En
in de tweede plaat’s-, dat men het fonds, -dat dienen
oet voor het -dekken van oventueele verliezen, ge-
deeltelijk -beschikbaar krijgt in een meer liquiden
-vorm dan -de huidige, reden waarom -de J. B. dit fonds
overeenkomstig een reeds vroeger door Mr. Wester-
man Holstijn in Koloniale Stu-diën (1920) geopperd
denikbeeld -dienstbaar wil maken aan de pariteits-
handhaving. Ook zal men bij -doorvoering van dit
‘plan in mindere mate dan thans afhankelijk
zijn
van
de fluctua-ties van den zilverprijs.
Deze voor-deelen ‘dienen erkend. Doch met -da-t al
mist Indië, als er verder niets verandert, ‘de moge-
lijkheid om een deel van zijn verlies eventueel af to
hchuiven op Nederland. Men zal niet kunnen ontken-
nen, dat het -billijk zou zij-n, waneer het dat wèl zou
kunnen -doen, reden, waarom de Staatscommissie
daartoe -dan oo
–
k -de -mogelijkheid heeft -geopend. Het
is daar-om niet recht duidelijk, waarom -de Indische “Bankdirectie meent, dat na de doorvoering van hare
voorstellen de door -de Staatscommissie
bil-lijk
ge-
achte ‘garantie van 25 millioen wel -kan worden ge-mist. Wij herhalen het, het is uiterst oriwaarschijn-
lijk, -dat het ooit tot eene vergoeding van door Indië
–
geleden verliezen zal -moeten komen, -doc-h voor het
‘-mogelijke geval, -dat het wel zoo nou zijn, zou -deze ga-
rantie haar nut -kunnen hebben, en zien wij- in ‘het
an de hand wijen daarvan eene inconsequentie in
het -betoog van -de Javasc’he Ban-k. Wanneer deze ho-
giru’t met de voorstellen der -Staatscommissie voor In–dië onbevredigend en bezwarend ‘te noemen, verwacht
men een beter -tegenvoorstel, -dan waarmede zij ten
– slotte kom-t. –
–
–
–
–
Ten beslui-te een enkel woo-rd -over -de In’discihe
muntbiljetten. De Javasche Bank wensch-t deze te
zien verdwijnen. Vooreerst heeft -zij tegen deze bil-
jetten een -bezwaar van ,,eco-nomischen” -aard. Ruil-
‘middelen in kleine coup ures . behooren uit ‘metaal te
– bestaan -en de zorg daarvoor berust bij de -Overheid.
l)at i,s het economisch ‘beginsel, waarop de J. B. zich
beroept-.
Wij- zou-den wel eens gaarne willen weten, -wel]de
andere ;,hëgi-nselen” er in de ver-deelin-g van de zorg
682
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
3 Augustus 1927
voor hot ruilmiddel tusschen Overheid èn circulatie-
bank worden gevolgd, dan die van een zekere, histo-
risch verklaarbare willekeur. Welke reden, afgezien
•van mogelijke technische en hygiënische bezwaren,
waarover ren aanstonds nader, kan er zij’r om de grens
tusschen beider taak te trekken bij eene coupure van
f 10,—,
zooals in Nederland sinds 1903, of van
f 5,—,
zoo1s in Indië?
Dit argument gaat dus niet. op. Voorts komt de
hygiëne natuurlijk ook weer op de proppen. Ook dit
argument tegen papiergeld in kleine oo’upures schijnt
verre van krachtig. Wa’s het hy.giënisch gevaar van
het kleine papiergeld werkelijk wo groot, welnu, de
kassiers vaü alle bankin.stellingen in Indië, die ‘van
de J’avasche Bank vooraan, zouden met êvare doods-
veracht.ing lezield moeten zijn, want niemand loopt
meer kwade ‘kansen, •dan juist zij, die deze biljetten
dag in, dag uit, in grooten getale moeten natellen.
Toch is in de practijk, voozoover ‘ons bekend, nimmer
iets gebichen van het bijzonder levensgevaarlijke van
dit beroep!
Ten slotte – en dat. is liet eenige argument, dat
overblijft’ – het kleine papier is kostbaar. Het moet
vaak worden vernieuwd. Ie het inderdaad duurder
dan metaal, zoo is dat een argument om de coupures
niet te klein te maken. Doch dan moet eerst behoor-
lijk vaatstaan, waar precies de grens ligt. Zulk eene
berekening echter werd hier te lande nog niet gepu-
bliceerd.
• En zelfs dan zouden wij de kleine biljetten gaarne
gehandhaafd willen zien, mits uitgegeven tegen be-
hoorlijke ‘dekking. En wel om deze reden, .dat ‘zij meer
dan het zilver ertoe kunnen bijdragen, dat het ‘ruil-
middel de noodige eitsticiiteit zal bezitten. Dat toch
is een van de :groote voordeelen van de papieruit-
gifte. En het behoeft geen betoog, dat ‘dit doel door
papier beter te bereiken ijs, dan door metaalgeld, iii-
dien men althans van dit laatste niet eene zeer groo-
te en daardoor dure reserve wil aanleggen. Dat, zoo-
als do J. B. vreest, de ui’tgiftev an. klein papiergeld,
indien deze, als tot dusverre, door het Gouvernement
zou geschieden (hetgeeti intusschen niet logisch is,
aangezien het beter is om de geheele papiergelduit-
gifte in één hand to houden), tot groot verlies voor
het Gouvernement zou kunnen leiden, schijnt erts
eene stelling, die noch op theoretische noch op prac-
tische gronden aannemelijk is en die dan ook door
•de J. B. wèl wordt geponeecd, doch niet bewezen.
Wij hopen daarom, .dat het advies van ‘de J.. B. in
dit ‘opzicht niet zal worden gevolgd, doch dat een
regeling om het kleine papiergeld een duurzame
plaats in ons geidwezen te geven, en berustende op de
in onze vroegere artikelen uiteengezette beginselen,
ten slotte zal worden ingevoerd. G. M. V. S.
DE SOCIALE-VERZEKERINGSFONDSEN.
III (Slot).
In het voorafgaande, werd steeds ondersteid, dat
men de tegenwoordigo grondslagen der iovali.di’toits-
verzekering ongewijzigd wilde laten. Dat ik twee me
–
thoden ontwikkelde om bij behoud van het rëser-
veeringsstelsel de nadeelen ervan (voor zoover •die
aMhans
niet,
0])
algemeen economische
groiclon
werden verwacht) te ontgaan en. dat ik niet het in-
voeren van een •omslagstelsel noemde om hetzelfde
doel ;te bereiken, vond zijn oorzaak daarin, dat een
•omslagstelsel tot gevolg zou ‘hebben, dat de tegen-
wooidige groiidsiagen
‘niet
konden blijven bestaan.
Ook al ha.d men niet de
bedoeling
ze ‘te veranderen,
langs den weg van hef, omslagsteisel zouden de ver-anderi’ngen binnensluipen zonder dat men er iets aan
kon doen. .
Intusschen weerhoudt niets ons cle zaak te heschnti-
won geheel
los
van den tegenwoordigen ‘toestand. Ik
wil ‘dus thans onderstellen, dat het reserveeringsstelsel
wordt losgelaten, maar ik wil dit niet vooropstellen
al’s het punt van uitgang der beschouwing en wel
cl’oor.da’t niet dit hetgene is, dat ‘den ,nieuwen toestand
het ‘meest typeert en’ den workelij’ken kern ervan uit-
maakt.
Wie dan ook van mijn beide vorige artikelen volL
ledig ‘kennis genomen. heeft, zal dit reeds dadeljk
inzien, maar niettemin ‘zij ‘gemakshalve do loop van
zaken hier nog in het kont aangeduid:
Thans
betalen de werkgevers’ 100 pOt. van het be-
rekende ‘bedrag, dat. noodig ‘is om voor personen, die
0])
hun 16-18e jaar venzekeringsplichtig worden, de
kosten der uitkeeringen juist te dekken. Dit ‘bedrag
blijft, indien de grondslagen ‘der berekeningen juist
gekozen ‘zijn en do wet niet veranderd wordt, ten
eeuwigen dage ‘hetzelfde,
oole wanneer de bekende
f S milliard vol zijn.
Die 100 pOt, zijn lang niet iii
hun geheel nood’ig voor de uitkeeringen, die op dit
oogenbli’k reeds zijn ingegaan ,. nlechts ongeveer 113
deel ervan is daarvoor noodig. De rest wordt belegd
en zal met do van ‘de beleggingen gekweekte interes’t
juist voldoende zijn om te betalen ‘het verschil waar-
mee de toekomstige uitkeeningen de huidige uitkee-
ringen zullen overtreffen. Dat die toekomstige uit-
Iceeningen ‘hooger zijn ligt in hoofdzaak hier aan, dat
de invaliditeitspeusioenen hooger zullen zijn dan
thans, ‘de ‘ouderdomispensioenen ‘belangrijk hooger, en
dat ‘de groep i.nval’i’difeitepens’ioentrokkers eerst roer
geleid olijk voltallig wo’rd’t.
• In den ‘nieuwen toestand daarentegen
wordt een
omslagstelsel doorgevoerd, d.w.z, er wordt niet meer
opgebracht dan er ‘noodig ijs. Dit ‘henoodigde is op
hot oogenbli’k ongeveer 1f 3 van wat er thans binnen-
komt, zoodat men ‘de zegels (met behoud van hun
nominale waarde voor de latere pensioenberekening)
voor 1(3 van ‘die waarde verkrijgbaar zou moeten stel-
len. De werkgevers zouden hiervan dus profiteeren.
Ieder jaar evenwel zou dit voordeel minder worden
en theoretiisc’h zou ‘het voordeel na zekeren tijd in een
nadeel omslaan totdat de werkgevers ten slotte on-
geveer 3 maal zooveel als thans voor de zegels zouden
moeten betalen, ‘om ‘hun arbeiders eenzelfde pensioen
te bezorgen. In ‘de
practijk
evenwel zou op het tijd-
stip ‘dat de prijs der zegel’s de nominale ‘waarde begon
to overtreffen, een krachtige aandrang hij de werk-
gevers ontstaan ‘om ‘het risico hij een ‘particuliere
maatschappij’ of bij een eigen fonds to mgen onder-
brengen, want ‘deze instellingen zouden door toepas-
sing van het reserveerings’stel’sel voor de jongere ar-
beiders
geen
hoogere premie behoeven te heffen dan
met de nominale waarde der zegels overeenkomt. Gaf
de regeering aal) dien aandrang toe, dan zou na ver-
loop van een menschenleeftijd de verzekering van
Rijkswege geheel door de particuliere verzekering zijn
vervangen, maar met terugkeer van het reserveerings-
stelsel. Dit stelsel zou dus, na uit do voordeur uitge-
worpen te ‘zijn., ‘door de achterdeur weer binnen-
komen; dit wenjsc’hen wij evenwel ‘niet, daar wij ‘hier ‘het omsiagstel’sel bespreken, en we moeten ‘dus’ aan-
nemen, dat ‘de Regeeri’ng
niet
zou toegeven aan dien
aandrang. Er zo’u dus practisch geen andere moge-
lijkheid overblijven ‘dan dat ‘het Rijk bijpaste wat de
werkgevers meer dan than’s zouden moeten betalen
en ‘dit meerdere zou als gezegd ‘op den duur aan-
groeien to rond 2 maal ‘het wer:kgeversLaandenl, ‘of rond
f
80 millioen per jaar. Daarmee hnd dan een groot
stuk staatspensioen zich ‘ongevraagd o’p den ‘voor-
grond gedrongen, terwijl voor ‘de werkgevers do vet’
–
piichtin:gen weet’ zouden zijn gokomeu op het peil
dat zij thans ‘hebben.
Z’oo voorgesteld voelt men onmiddellijk, dat dit 213
Staats’pen’sioen ‘den mouwen toestatid verkeljik ty-
peert. Men’ zal zich ‘verder hewust moeten zijn, dat
hot n’iet alleen zal worden gegeven aan ouden van
dagen, maar ook aan invaliden en aan weduwen en
weezen, en vodrts dat wel loonarbeiders ervan zouden
profiteeren, maar alle
andere
personen van gelj’ken
maatschappeljken rang
‘niet.
3 Augustus 1927
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
683
Zoo voorgesteld, valt er tevens ‘de volle nadruk op,
dat het vraagstuk vanaf een bepaald punt buiten het
terrein der verzekeringswis’kundigen uitgroeit. Wan’t
wanneer deze hebben uitgerekend hoeveel er ieder
jaar moet worden ‘opgebracht en ‘hoeveel er bij de ver-
schillende denkbare stelsels uit iedere bepaalde bron
zal moeten ‘komen, dan ie daarmede hun taak tot een
natuurlijk einde grk’omeu.
De financiers moeten dan uitmaken, of die bron-
nen het bonoodigde zullen kunnen leveren, en. daarbij
zullen zij ongetwijfeld aan den dag brengen, ‘dat bij
het eene stelsel daarop meer of minder kans is dan
bij ‘hot andere, misschien zelfs in ‘de’zen vorm, dat
bij het eene stelsel daarop al zeer wein’ig ‘kans is,
terwijl
bij
een ander de ‘zcherheid allerminst vast-
staat, z’oodat zij eenvoudig bij gebrek aan beter dit
stelsel zouden moeten aanbevelen.
Maar het
blijft
een
Vrao..çj van uitsluitend fiivincieel inzicht,
waarbij de
verzekeringswiskundigen – en niemand anders dan
zij – de vraag hebben to formuleeren.
Ofschoon die taak van de verzekeringswiskundigen
waarlijk reeds van voldoende beteekenis is, heeft het
voor sommigen wellicht toch den
schijn,
alsof die be-
perking van hun bevoegdheid onrechtmatig ijs. Dege-
nen die dit zoo voelen, zouden b.v. kunnen
wijzen
op
cle oude ‘begraienisfondsen, die werkten volgens om-
slagsteisel. Treden, zee zouden zij’ zeggen, de verzeke-
rio gswi’skund’igen soms buiten hun bevoegdheid,
wanneer zij den opzet dier fondsen niet alleen analy-
scoren maar oo’k veroordeelen met alle ‘kracht die in
hen is
,
? Zeer zeker niet, zou ik willen antwoorden,
maar alleen doordat ‘de op te brengen bedragen ten
slotte z66 hoog worden, dat ieder ‘ook zonder eenig
inzicht in financieele zaken ‘te hebben, reeds dadelijk
inziet, dat die bedragen voor de betrokken personen
niet te ‘betalen zullen zijn.
Welke is ‘dan de vraag, die ‘de fin’ancievs ‘te be-
antwoorden ‘hebben? Die vraag ‘komt hierop neer, .of
het met de beginselen van een gezond financieel be-heer is overeen te brengen, dat men thans maatrege-
leo ‘neemt, die in de toekomst op de Staa’tsbegrooting
een post zullen brengen, welke, aanvankelijk ‘klein, tot
rond
f80
millioen per jaar
1
)
zal moeten stijgen en
welke men nooit
kwijt
zou ‘kunnen raken, want
schrapping van rlien post, zou ‘boteekene’n dat alle pen-
sioentrekkendea ‘gedupeerd zouden worden, zonder
‘(lat er een andere weg bestond, waarlangs zij zouden
‘kunnen worden gcholpen. Deze last zal in wezen
steeds van een ander karakter
blijven
dan ‘de overige
posten, ‘der Staatsbegrooting. Tegenover laatstgen cern-
‘de ‘is de Kamer op ieder oogeublik
vrij
zo te voteeren,
terwijl bij den post ,,Sociale verzekering” de Kamer
niet
vrij
zou zijn, want schrapte de Kamer den pest,
clan zou zij’ inbreuk maken op een recht, ‘dat, hoewel vrijwillig verleend, nu eenmaal verleend is en dat van
meet af aan geen waarde zou gehad hebben, wanneer
belanghebbenden, met ‘de intrekking ervan rekening
hadden moeten houden.
Ok ‘kan men het verschil ‘aldus aanduiden, dat de
overige ‘begrooti’ngsposten tot doel hebben in
heden
of
toelcomst
iets te vorwez&nlijken (wat ambtenaars-
salarissen ‘betreft, ‘het ]oopend houden van ‘de a’dmini-
st:ratie, wat oorlog en marine betreft het ‘handhaven
der ordo tegenover buiten- en binnenland, wat onder-
wijs betrefs het geschikt maken van een nieuw ge-
slacht, ons.), terwijl van ‘den post ,,soci.alo verzekering”
niets ‘to verwachten is voor de gemeenschap: van de
1)
Ter vereenvoudiging is dc interest van het kapitaal,
dat nu reeds gcaccu’muleerd is, in de beschouwingen overal achterwege ‘gelaten. Rot zal overbodig zijn erop ‘te rwijzen,
dat de hier ‘bedoelde post geheel onafhankelijk
is
van de
Rijksbijdrage, die overeenkomstig art. .20 der Invalidi’teits-
vet reeds thans ge:iurende 75 jaren aan het Invaliditeits-
fonds svordt uitgekeerd en die dient
om
het tekort te dek-
ken voor alle personen, die bij de inwerkingtreding der ‘wet
reeds ouder dan 18 jaar waren, maar niettemin ‘wat pre-
m’iubetaling betreft, met 18jarigen werden gelijk gesteld.
pensioen’trekkers ‘hielden de diensten aan de gemeen-
schap op ten tijde ‘dat hun pensioen inging. Zelfs
van rente en aflossing op Staatsschuld – voor zoover
die niet voor zuiver consumptieve doeleinden of met
te langen looptijd is aangegaan – kan men zeggen,
dat ze tegenwaarde ‘zijn van iets dat op dat oogenblik
nog wordt genoten. Hoewel het in dit verband niet
op zijn plaats zou zijn daarop ‘dieper in te gaan, zijn
‘dergelijke globale ‘grepen wellicht toch voldoende om
to ‘doen zien, dat ‘ook langs deren, weg blijkt, dat ‘de
vervanging van reserveering in de sociale verzekering
door een omslagstelsel in wezen ‘gelijk staat met ‘het
sluiten van een leening voor improductieve doel-
einden, waarbij’ de ‘aflossing op het nageslacht wordt
geschoven. Het zou oo’k trouwens onmogelijk zijn dat
die identiteit niet bleek: want in wat voor vorm men
een bepaalde zaak ook inkleedt, haar wezen verandurt
zij daardoor niet en haar werking zet zij’ ongestoord
voort.
Al is dan ook het omslagstelsel in zijn gevolgen
identiek met de leening voor improductieve doel-
einden, dit ‘beteekenit nog niet, ‘dat daarmede het om-
slags’telsel ‘in de sociale verzkering veroordeeld is.
Al treft men weinig ‘ohrijvers aan, die ‘het voor
een
‘dergelijke
leening opnemen, ik ‘kan mij’ voorstellen,
dat de ‘beheerders der openbare financiën deugdelijke
argumenten konden ‘bijeen’brêngen, dat in het geval
der ‘sociale verzekering tegenover ‘de bezwaren bij-
zondere voordeelen te ‘stellen waren.
Men zou zich ‘bv. kunnen voorstellen, dat zij in dun
voordurend ‘boven ‘cle begrooting hangenden post van
f 80
millioen ‘op goede gronden een krachtigen en
‘hiij’venden aandrang zouden zien ‘om in andere op-
zichten de Staats’bemoeienis in te krimpen en de
Staatshuish’ouding tot ‘het soberst denkbare peil ‘te
vereenvodigen. Ging men van de gron’dgedach’te uit,
dat de belasting ten onzent niet blijvend hooger kan
zijn ‘dan in andere ons omringende landen en dat aan
den post ,,sociale verzekering” in geen geval getornd
zou kunnen worden, ‘dan Lou een
‘dergelijke
inkrim-
ping en versobering wel moeten plaats vinden.
Op ‘die wijze zou men ‘dan een doelmatiger ‘gebruik
der belasbinggelden ‘bereiken, en misschien zijn er nog
meer dergelijke mogelijkheden rto bedenken, die op
hun verwezenlijkbaarheid getoetst zouden moeten
worden. Van het uitspreken van persoonlijke voorkeur
voor ‘het oude of voor ‘het nieuwe stelsel wil ik mij
geheel ‘onthouden; ik
‘zou
dit niet kunnen doen zon-
‘der in strijd te komen met mijn eigen beschouwingen
en ik geloof zelfs dat de tijd voor het nemen van stel-
ling ‘nog niet
rijp
is: ‘het oogen’bl’ik van. ‘keuze ‘komt
eerst, wanneer men algemeen lholder voor zich ziet de
dingen,
waartusschen
men kan kiezen en than’s be-
staat in d’it opzicht zeer zelcer nog geen voldoende
klaaiheid.
Deze artikelen beoogen slechts een bescheiden ‘po-ging om die ‘klaarheid te helpen ‘brengen. Is de klaar-
hei’d der probleemstelling een feit geworden, eerst
dan kan een vruchtbare ‘discussie beginnen, een dis-
cussie ‘die – het
z
ij tot vervelens toe herhaald – gaat
turschen de ‘beheerders en ‘kenners onzer ‘openbare
financiën, op punten geformuleerd door cle verzeku-
fl11
gs wis’kun digeia.
Er is nog een consequentie, waarop ik wil wijzen,
wanneer men de richting van oen omslagstelsel zou
willen uitgaan.
Op ‘het oogeoblik heeft men volgens de Invalidi-
.teitswet theoretisch ‘de mogelijkheid van risico-over-dracht, ‘zij’ het dat ‘die practisch feitelijk alleen ‘in het
Algemeen Mijn weikersfouds ‘kon worden toegepast.
Gaat de Staat nu over tot een omslagstelsel, dan
kan dat alleen doordat de ‘Staat geacht wordt een
eeuwig bestaan. te ‘hebben en ten allen tijde belasting-
betalers onder zijn onderdanen te zullen tellen. Voor
toepassing van risico-overdracht zou dus de bijzondere
instelling aan soortgelijke voorwaarden moeten vol-
doen. Maar welk particulier lichaam is ‘denkbaar, dat
r
684
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
3
Augustus 1927
zich een uit den aard der diigen voortvloeiende en-
s’terfelijkheid mag toekennen? En dat ‘iis nog niet
eens voldoende, want de leden van het particuliere
lichaam ‘zouden ‘tot in alle toekomst bereid moeten
zijn een veelvoud te betalen van hetgeèn zij zouden
behoeven te betalen, wanneer zij ‘zich van jongsaf ver-
zekerden ‘bij een instelling, die volgens ‘het kapitaal-
dek:kingsstelsel werkte.
Er is dus geen sprake ‘van, dat particuliere instel-
lingen ‘do wettelijke verzekering ooit op den weg van
een omslagstelsel zouden kunnen volgen, en zoo blijkt
cleboven bedoelde consequentie hierop neer te ‘komen,
dat ‘de overgang tot een omelagsteisel den nekslag zou
beteekenen van ri’sico-orerdracht in cle wettelijke in-
vaii’ditei’tis- en ouderd.om’sverzekering en van alle paz-
tiic’ulier initiatief in die richting;
Ter verdere staving van wat ik in mijn le artikel
‘opmerkte, ul. dat in deze materie alle politieke oog-
merken uit den booze ‘zijn, mag ik w’ellicht ‘op een
c urie’uzo tegenstrijdigheid wijzen: terwij’l van demo-
cratische zij;de men eenisdeels v66r kapitaalsophoo
ping onder de macht van den Staat ier en dus om
politieke redenen het rezerveerigsstelse1 zou ‘kunnen
steunen, zou men rtegelijk niets liever doen dan de
risico-overdracht en’ het particulier initiatief voor
–
goed ‘onschadelijk te makun en hiervoor is’ juist. het
ornslagstelsel het onfeilbare middel!
Beter illustratie dat ‘deze aangelegenheden alleen
op neutraal en zuiver zakelijk rterrein thuis ibehooren,
is welliôht niet te geven.
Als samenvatting van hetgeen in deze dvie artikelen
behandeld is, zou men kunnen zeggen, dat de be-
zwaren van ‘de kapitaalsophooping kunnen worden
voorkomen: .
bij ‘hakoud van de itegenwoordigo grondbegi’n-
selen der sociale verzekering:
ôf door wedeikeerigheidsovereenkornsten in zake
belegging met ‘de ‘openbare sociale-verzekeringsinstel-
lingen van andere landen, gecombineerd met gedoe]-
telijke belegging in gronden;
f’cloor belangrijke ui’tbreiding’van de mogelijkheid
tot risico-overdracht, waardoor een 20-tal instellingen
van het type Algemeen Mijnwerkersfon’ds ‘de wette-
lij’lce verzekering bijna geheel zouden overnemen.
door wijziging dier grondbeginselen, z66 dat
een belangrijk stukStaatspensionneering zijn intrede
doet als noodzakelijk gevolg van het overgaan ‘tot een
omsiagstelsel;
deskundigen op het gebied’ onzer Staatsfinanciën zouden hebben uit ‘te maken of de verschuiving der
lasten, ‘die ‘hierbij plaats vindt, voldoet aan de eischen
van gezond financieel beheer; risico-overdracht van
‘cle
wettelijke
invaliditeits- en •ouderdomsvonrziening
op instellingen als het Algemeen Mijnwerkersfonds
zou geheel tot ‘de onmogelijkheden bh’ooren.
Welke communie opinio ‘dch hierbijl zal vormen ‘en
welke van deze richtingen men dus ten slotte zal uit-
gaan, dient met ‘belangstelling te worden ‘afgewacht.
Laat men er zich echter voer hoeden maatregelen te
nemen alvorens die communis opinio tijd heeft gehad
zich te zetten. Hoeveel meer populair zou de Invalidi-
‘teit.swet niet geweest zijn, wanneer dete was geworden
een stuik wetgeving, in en ‘door het Nederlandsche
volk gegroeid, in plaats van een vrijwel ‘kl’akkel’ooze
overname van wat in een ander land bestond, maar
bij onzen vol’ksgeest niet paste.
Er is nu een mooie gelegenheid deze fout zo goed mogelijk te herstellen. Bovendien, ons land heeft de
laatste
‘tijden
toch werkelijk van genoeg ori’ginaliteit
en initiatief
blijk
gegeven om de verwachting te recht-
vaardigen, ‘dat ook zijn inva.li’diteits- en ouderdoms-
voorziening een eigen richting zal uitgaan. Wij
mogen en moeten met het goede in de bui’tenJan’dsc’he
wetgeving (niet slechts van één bepaald land!) na-
tuurlij’k ons voordeel doen, maar alleen door .dat in
een ‘door en door Nederlandsch geheel te verwerken.
Heerlen, Mei 1927.
Dr. J.
VAN H00aN.
DE ARBEIDSCONFLICTEN ‘IN 1926.
Do dezer dagen verschenen en met lofwaardigen
ijver ‘door het Centraal Bureau voor de Statistiek
samen’gesteido publicatie over de werkstakingen en
ui’tsluiitingen, die in Nederland in 1926 een aanvang
hebben genomen, ‘bevestigt officieel den algemeenen
indruk, ‘dat 1926 voor wat de arbeidsconflicten be-
treft, een ‘betrekkelijk rustig jaar is geweest. Wel
gingen in ronde cij’fns nog een kwart ‘millioen ar-
bei’dsda.gen, vertegenw’oordi.gen’do een globale waarde
van
114
mi1lion ‘gulden, verloren, doch vergeleken
met vroeger, ‘zelfs met de jaren van voor den oorlog,
mag dit niet an’ders dan zeer bevredigend genoemd
worden. Een en andej
blijkt
uit de onderstaande
tabellen, die allereerst een vergelijking geven met de
rorige jren en daania voor 1926 een speöificartie
naar de bedrjsgroepen en voor de nijverheid’sbedrij-
ven nadere gegevens over de belangrijkste beroeps-
groepen.
–
O
o-2
00
.
Totaal
in de afgeloopen jaren.
Gem.
p. j. 1901113
……..
184
677 16.000
411.000
Gem.
p. j. 1914118
………
317
1.379 24.000
416.000
1919
649 4.935 61.700 1.094.700
1920
481 3.014 66.500 2.333.900
Gem, p. j.
1921125
…….
983
2.009 41.400
1.538.400
1925
262
1.628 31.700
786.600
1926
212
594 1 9.100
236.700
Bedrijfs groepen in 1926.
Nijverheidsbedrijven
..
161
361
7.280 186.220
Laudbouwbedrijven
5
100
540
19.660
Visacherij en Jacht
4
3
90
400
20
21
300
11.080 Handel
……………..
Verkeerswezen
……….22
109
850 19.330
3..Specificalie Nijverheidsbedrijven in 1926.
Aardewerk, glas, steen-
industrie
………….
13
13
420
9.370
Drukkersbedrjven
5
5
80
5.030
Bouwbedrijven ………..
66
126
1.400
31.640
Chemische industrie
. . .
2
2 . 140
2.350
Hout,
kurk, stroobew… …
.10
20
370
9.100
Kleeding en reiniging
5
, 5
200
4.870
Leerindustrie enz.. …
…
1
1
15
40
Oer, steenkolen, turf
–
6
134
960
24.120
Metaalbewerking
………4
4
60
310
Stoom- en andere werkt.
8
8
1.110
46.520
Scheepsbouw ………….
.
.5
15
1.440
23.380
Papierindustrie ……….
.2
2
–
50
140
Textielindustrie
………..5
5
430
, 4.920
Voedings- en genotmidd
1 ,9
21
610
24.430
De eerste tabel toont duidelijk het geringe aantal
conflicten, wat nog sterker uitkomt, wanneer men
den omvang dezer conflicten in aanmerking neemt
en de cijfers van het aantal betrokken ondernemin-
gen, het aantal stakers en nitgeslotenen en. het totaal
aantal verloren arbeid(sdagen met de voorafgegane
jaren, vergelijkt.
1)
Uit de tweede tabel blijkt, dat
(zoo-
als trouwens steeds) het leeuwenaandee’l der conflic-
ten voor, rekening der .nijrverheid’sbedrjven komt. Hot
verschil met vroegere jaren is voor deze groep echter nog grooter dan voor het ‘totaal. Tabel 3 geeft verder
een nadere specificatie van de nijverheidsbedrjven.
De
metaalbedrijven,
‘de bouwv,akken, de vodings- en
genotmiddelen en het veenbedrijf spannen hier,, ook
alweer zooals gewoonlijk, de ‘kroon. Doch ook hier valt
weer het ‘groo’te verschil met vroeger jaren op. Ter-
wijl in de bouwva’kken gedurende 1921125 ruim
152.000 dagen per jaar en in 1925 228.000 dagen ver-loren gingen, was ‘dat in 1926 31.640. Voor de metaal-
bedrijven gezamenlijk bedroegen deze cijer.s resp.:
1) De totaal verloren arbeidstijd in
1926
beteekent om-
gcslagen over het totaal aantal in het bedrijfsleven in Ne-
derland werkzame arbeiders ongeveer een verlies van
1 uur arbeid per arbeider per jaar op een totaal van
2500
werk-
uren p. a.
p. j. .
3
Augustus 1927
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
685
211.000, 118.000 en 10.000; voor de voedings- en ge-
notrnid’delenindisstirie 85.000
1
18.600 en 24.430 en
voor de groep oer, steenkolen en turf 119.000, 151.000
en 24.120.
S
De ‘bela.ngrijkste conflicten in 1926 met vermelding
van, het aantal verloren arbeidsdage’n waren: cle
ET..E.E.M.A.F.-stalcing (41.400′); de scheepsbouwsta-
king te Slikkorveer (12.000); de voegersstaking te
Groningen (5250); de sigaren.makersstakingen te
‘s-Hertogenbosch (1350); te VaJ’kenswaand (4830) eu
te l)even’ter (4700); •de veenarbeidersstakingeu te
Nieuw Weerdingo (11.200) en te Barger Oompais-
cu’u’m (3600); de staking in de mandenindustrie in
enkele plaatsen (5990′);. de drukkersstaking te Koog Zaandijk (4.9.10); de s’teenarbeiderss’taking ‘te Uur-
wenen (4690); ‘de k]eerrnakers- en naaistersstakiin.g te
Oulembo’rg (4330) en de wevers- en weefstersstaking
‘te Mierlo (4250); de la.ndarbeidorss.ta’king in West
Noorci-Brabant (13.310); de ]andarbeidersstakirig in
N. W. Friesland (6110); de staking van het machine-
en ‘dekpersoneel te Amsterdam en Ijmuiden (12.510);
de groentent,ransportstaking te Broek op Langendijk
(4540) en de stt’king bij’ de Electrolux (9420).
Zooals gewoonlijk ‘kwamen de meeste conflicten
voor in Noord-Holland
(14)
en in Zuid-Holland (51),
verder 12 in Noord-Brabant; 16 in Gelderland; 3 in
Zeeland; S in Utrecht; 3 in Friesland; 15 in Over-
ijzel; 16 in Groningen; 6 in Drente en 11 in Limburg.
Alleen in Amsterdam kwamen 48 conflicten of
23 pOt. van het totaal voor, in do ‘overige .groote ge-
meen ten (Rotterdam, Drt Haag, Utrecht, Gronin-
gen, Haarlem, Arnhem, Leiden, Nijmegen, Tilburg,
Dordrecht en Maastricht) 53 of 25 pOt., waarvan 17
te Rotterdam en 14 te ‘s-Graveniaage. Totaal in de groote gemeentei dus 101 of 48 pOt, in de overige
gemeenten 111 of 52 pOt. Merkwaardig is in dit ver-
band, dat ‘de grootste conflicten, ‘zooais uit het hier-
boven gegeven o’verioht ‘blijkt, met een enkele uit-
zondering alle in ‘cle kleinere gemeenten voorkwamen. Een nadere ‘beschouwing van de ‘bij’ een staking ge-
stelde eischen toont, dat ‘deze in ‘het algemeen niet
noemen’swaardig tfweken van die in andere jaren. In
:28 pOt. van ‘het aantal stakingen werd loonsverhoo-
ging geëischt, 9 pOt. betroffen afweer tegen loons-
verlaging, 16 pOt. andere l’ooneischen, 8 pOt. den
arbeidsduur, 3 pOt. het vereenigingsrech’t, 11 pOt.
wedorindienstnieming van ontsiagenen, 2 pOt. rege-
ling van het werk, 10 pOt. het arbeidscontract, 12
pOt.. andere eischen en
bij’
1 ptOt. was de oorzaak on-
bekend.
Zooais gewoonlijk had dus ruim de helft der eischen
betrekking ‘p het arbeidsloon, de eisch tot loonsver-
hoog.ing was •weer iots
sterker dan in de periode
1.921125, toen het gem. 23 pOt,. bedroeg,
terwijl
de
afweertegen loonsverlaging .d’oor de stabilisatie van
het. loonpeil verniinderde van 17 pOt. in 1921125 tot
9 pOt. Dat slechts 3 pOt. der eischen ‘betrekking had
0
1) het vereenigingsrecht ‘bewijst, dat wij hier in Ne-
derland niet veel nadeel ‘zullen ondervinden van het
besluit ‘der ohlangs gehouden. Intern. Arbeidscon
ferentie om de kestie •der vakvei
–
êenigingsvrijheid
niet op de agen.da to plaatsen. .
De invloedan de looiièischen wordt nog ‘duidelij-
key, wanneer inen het aantal stakers of uitgeslotenen
vergelijkt. Het ‘onderstaande staatje. teekent tevens
‘den econ:om.i’schen toestand van Nederland op een
merkwaardige wijze.
Ui.t een overzicht van ‘de wijze van beëindiging
van. de conflicten ‘blijkt, dat weer ruim de helft do
conflicten (53 pOt.) werd beëindigd ‘door onderhan-
delingen tussehen pafroons en, wèrklieden, ‘waarbij
voor een van ‘beide of voor beide partijen een orga,-
:nisatie. optrad. ‘Slechts 8 pot. eircdide door ‘directe
en dei’handelin gen tuschen patroon en werklieden of
ten commissie’ uit de wèrklieden. . Uit den aard de zaak zijn ‘dit veder de kleine’ conflicten, die tot één
ondèrneming ‘beperkt ‘blijven. 6, pOt. ‘eindigde door
Totaal
Daarvan betrokken bij geschillen
aantal
Jaar.
stakers of
uitgeslo-
om
loonsverhooging. tegen loorrsverlagiiig.
tenen
Aantal in
1fl
010
Aantal in
in
0/
0
in
1000-tallen
1000-tallen 1000-tallen
l919
62
50 82
1 1
1920
66
59
88
1
2
1921
48
8
‘
18
34
71
1
1922
‘
44
7
16
28 64 1923
56
‘
7
13
38 68
1924
.
–
27
6
23
16
59
1925
32
16
49
.
–
8
25
1926
,
9
6
62
2
19
–
bemiddeling van derden,. 0,4 pOt. (dus slechts ééta
conflict) door arbitrage,
1
pOt. ‘door indiênstnemin’g
‘van andere werklieden, 17. pOrt. zonder onderhande-
–
lingen, 3 pOt., op ‘andere wijze, ‘terwijl 3 pOt. onbe-
.ken’d was. Teil slotte. eindigde 2 pOt. ‘door Rijk’s’be-
middeling. Dit laatste
cijfer
behoeft echter eenige
nadere toelichting. Men zou nl. verkeerd ‘doen de be-
teekenis der Rij1bemiddeling naar dit geringe pOt.
af
‘te meten. Immers’ meermalen komt ‘het voor, dat
de Rij’lcsbemi’d’deling ‘de partijen over het doode punt
heen helpt, ‘doch ‘zich dan later weer ‘terug trekt,
terwijl ook verder de Rijksbemiddeling meermalen
mt succes is ‘opgetreden in conflicten, die geen sta-
‘king of nitslui’ting ten gevolge hadden en men deze
‘door overleg wist te voorkomen. Die 2 pOt. heeft uit-
sluitend ‘betrekking op geschillen, waarvan .de ophef-
fing, het directe gevolg was van de interventie der
Rijktbemiddelaars.
De uitslag der’ geschillen toont w’eer aan, da’t, zoo-
aus het meer gebeurt, ieder het zijne krijgt, ongeveer
gedeelte van het aantal geschillen (34 pOt.) werd
door de arbeiders gewonnen,
Y
3
‘gedeelte (34 pOt.)
werd geschikt en ruim X gedeelte (26 pOt.) wer.d
•
door de arbeiders verloren; neemt men ‘het aantal
stakers of uitges’lotenen in aanmerking, ‘dan zijn deze
cijfers eenigszins .an’ders, 16 pOt. der arbeiders hadden
volledig succes, voor 52 pOt, werd een schikking
ge-
–
troffen, terwijl voor 30 pOt. geen enkele eisch ing&
‘wiliig.d. werd.
Ten slotte nog een tweetal meer algemeene opmer-
kingen. Het aantal uibsluitin’gen had tea opzichte
van het aantal stakingen slechts zeer weinig ‘betoe-
kenis. In 1926 ‘kwamen ‘slechts 3 uits’lui’tingen voor,
waarvan 1 in de grotp steen, glas eû aardewerk, ên 2
in de groep voedings- en, genotmiddelen, resp. be-
trekking ‘hebbende op 1 en 2 ondernemingen en 56
en 32 ar.beiders ‘direct en 2 en 5 arbeiders indirect.
Het totaal aantal verl’oren arbei’dsdagen bedroeg
3274,
waarbij’
nog 354 arbeidsdagen kwamen, door-
dat, hot werk, niet onmiddellijk ‘door alle arbeiders
kon word’en hervat.
Verder ‘blijkt ‘uit de ‘bovenstaande cijfers, ‘dart sinds
1900 in totaal in Nederland ongeveer 18.000.000
irbeidsdagen wegens staking en uitsluiting verloren
gingen, Waarvan ruim 3.000.000 door het ‘textielcon-
flict in 1923124. Vergelijkt men daarbijr dat in En-
geland in 1926 alleen 162.000.000 arbei’dsdagen ver-
loren gingen, waavan 15.000.000 door de algemeene
staking en 145.000.000 ‘door ‘d’e mijwerkersstaking,
‘dan is het mogelijk een indruk te krijgen van ‘den ge-
veldigen omvang van ‘deze beide laatstgenoemde con-
flicten.
Het Oentraal Bureau voor de Statistiek heeft
WeUeiôm een goed werk verricht ‘door deze publica-
tie zoo ‘spoedig te ‘doen verschijnen.
Het is te holen, dart over eeni.ge jaren zal blijken,
dat 1926 voor Wat de arbeidsconflicten in Nederland
betreft geen uitzondering ijs geweest., doch ‘dat de ver-
mindering van het aantal en_ den omvang ‘zich ook
in de toekomst zal voortzetten.
Ir. B. BÖLGER.
Haarlem, 24 Juli 1927.
686
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
3
Augustus 1927
DE IN- EN UITVOER VAN NEDERLAND GEDURENDE
HET EERSTE HALFJAAR 1927.
II
(Slot).
De groote goederen groepen.
IDe beteekonis van den landbouw voor de handels-
beweging in (het tij;d’per’k onder verslag wordt duidelijk
uit een verdeeling ‘van deze laatste in de groote
groepen van de ‘internationale ‘handelstatistiek. De be-
langrijkste verschuivingen blij:ken dan te liggen: in de
groepen der levende dieren (‘vermindering van den
invoer, groote toenemiTi7 van den uitvoer); onbe
werkte en halfbewerkte voedingsmiddelen (geringere
stijgi’ng van ‘het gewicht van den invoer dan van den
uitvoer, daling van de waarde van den invoer bij
aanzienlijke stijging van die van den uitvoer) en en-
voegen van verschillende goederen tot één groep, de
beteekenis
–
van de onderscheidene doelen van onze
volkshuishouding voor de han’dels’beweging slechts op ruwe wijze”tot uiitdrukking brengt en dat men derhalve
‘bedacht erop moet zijn, om met de samenstelling van de
‘groepen rekening te houden. Het gevaar van averecht-
sche gevolgtrekkingen is te grooter, daar de verhou-
din.gsgetalle’n van dcii tweeden staat ‘de uitkomst zijn
van het vergelijken van twee, naar getal en naar samen-
stelling, vera’nderlijke waarden en het aandeel van een
bepaaldei goede’rengroep mitsdièn niet alleen. beïn’Ioed
wordt door wijzigingen in de betreffende groep, maar
‘tevens ‘dooi’ wijzigingen in alle andere goederengroe-
pen. Het gebruik van een enkel verhou’din’gsgetal als
bewijs in één of andere richting, zooals vij’ veelvuldig
v’oerkornt, ‘heeft daarom geen zin.
herkomst, (daling van den invoer, stijging van den
1
La’nd’bov,w.
uitvoer). Van de afzonderlijke goederen zij genoemd:
vee, bevroren vleesch, ongepelde ist, ‘koffie en zaden,
welke minder werden ingevoerd, terwijl alle soorten
Goederensoorten
Miii. K.G. Miii. Gid.
.
Uitvoer
1
1926 1927
1926
1927
vee, on.gesm’olten ‘dierlijk vet en reuzel, gezouten var-
________________________
Ii.
lehlfj. lehifj.
Iehifj.
Kooi
(witte,
savoye,
roode,
kenrsvleesch, geslacht pluimvee, aardappelen en aard-
appelm’eel meer werden uitgevoerd. Trekt men voorts
bloem)
……………….77,6
85,4.
6,50
5,6
de groep van de in fabrieken berei’de voedi’ngsmidde-
Andere versche groente
(sla,
ien in de beschouwing, dan ‘valt een ‘belangrijke daling
tomaat, uien,
peen,
kom.
van den invoer van veekoek, mout, havermout, zefne-
kommer) …………….
98,4
130,5
15,93
17,68
len en ruwe rietsuiker, ibij een stijging van den uit-
Aardappelen
…………..,
97,9
210,3
4,12
12,87
voer van suiker op te merken. De veranderingen in de
6,42
10,38
overige groepen zijn bij lange niet zoo groot geweest
,
Fruit (kersen,
aardbeien
en
‘1,16
1,04
en ‘oo’k van gelijker werking; het gevolg van ‘de ver-
Groene erwten
16,4
15,7
4,09
4,51
sdhuivingen in de groepen van de ‘dieren, voedings-
Aardappeime1
………….38,9
54,3
kruisbessen)
……………5,2
4,5
Bruine en witte
:::::
3,1
3,4
0,53
0,56
middelen cii thuiden alléén is het verminderen van
Zaad
(kooi-,
maan-, karwij-,
–
de waarde van het invoerove’rsc’hot met
f
71 millioen,
mosterd- en kanarie.)
8,7
9,4
3,08
3,17
bij een algekeele vermindering van dit overschot ten
Vis (onbewerkt, geroot en ge.
bedrage’ van
f
100 millioen.
Zwingeid)
……………17,8
39,4 4,17
7,52
Uitgedrukt in millioen ‘kilogram en millioen gulm
Naar .Duitschland’ en Engeland werd aanzienlijk
dan., was de handelsîeweging als volgt over ‘de belang-
minder poen- verzonden, zoodat de uitvoer van deze
rijke goedereugrdepen verdeeld, waarbijl het toenemen
groente daalde. De lage prijs van alle soorten komt
of afnemen ten opzichte van 1926 tusschen
() is
‘
onder meer tot uitdrixkkung in ‘het ‘dalen van ‘de
vermeld’:
‘
.
waarde van de uitgevoerde kool, ondanks ‘het toenemn
Goederengroepen
‘
[Pyoer
UiCvoer,
Gewicht ‘
Waarde
Gewicht
Waarde
3,7 (_ 2,8)
1,6 (- Q,8)
‘
18
(-F
4)
11
(– 7,8)
2.
Voedingsmiddelen
‘
1.534 (+
92)
247 (_ 0,8)
749
(-3-
219)
180
(-3-
34)
b.
fabrikaten
…………………
459 (_’124)
79 (- 8,5)
‘
534 (_-
14)
206
(+
.11)
3.
Grondstoffen
0
1.
Levende
dieren
…………………….
(.4-
6,5)
54 (_j- 8,7)
54 (–
16)
‘
28 (+ 13)
a.
onbewerkte
…………………
1.083′ (-
43)
,
213 (-
16)
–
263
(+
75)
83
(-4–
15)
63
9)
(4-
8,009
(+
322)
12)
159
(+
4.020
173)
(_
dierlijke
……………………….
piantaardige
………………….
2.336
(+
20)
471 (+
12)
1.188 (+
87)
319
(+
18)
mineraie
……………………..
4.
Fabrikaten
………………………
Gezamenlijke in- en uitvoer, zonder goud
en
zilver
……………………..
13.505
(+
251)
1.228
(+
5,5)
6.844
(+
254)
897 (+106)
Ten einde de ‘beteeken’is van ieder der igenoemde
groepen in ‘het licht te stellen, is in den volgenden
staat ‘elk daarvan tot honderdsten ‘van ‘de geheele
hande]s’beweging herleid: -.
Aandeel in pCt. van
Goederengroepen
gezamenlijken in-en
2
3
uitvoer in le halfj.
1
—
4
alb
albic
Iwiit
1926 0,04 10,88 4,39 0,40 8,6 58,07 17;40
1927 0,02 11,36 3,39 0,43 8,02 59,30 17,29
Invoer1
– r
192620,27 7,16 3,73 18,82 12,03 37,63
Waarde
192720,10 6,43 4,42 17,38 12,91 38,47
Gewicht
19260,06 8,04 7,88 0,57 2,85 63,63 16,7,
Uit.
1927 0,27 10,94 7,79 0,78 3,83 58,74 17,35
voer
– – – – –
1926 04 18 46 24 57 2,4
8 57 6,77 38,05
aarde
1927 1,22 2009 22,91 3,1
9,25 6,99 35,59
Bij het ‘beoordeelen van de beide voorgaande staten
mag niet uit het oog worden verloren, dat het samen-
van de hoeveelheid. Deze uitkomst komt ‘te o’rigelege-
ner, oeidat thans veel kapitaal iii het verbeteren van
de uitrusting der bedrijveii is vastgelegd, ten einde
aah de buitenlandsche mededin’ging ‘het hoofd te kun-
nen bieden en vroeg aan de diarkt te zijn. Eerst in ‘het
laatst ‘van het ‘tijdperk onder ‘verslag trad eeni’ge ver-
betering in: er ‘kwam toen levéndige ,raag naar g
r
oen:
t, aardappelen en frui’, bijl hoogere prijen; het ‘kou.de
weder deed het gewas langzaam ‘groeien, 000dat de
markt niet werd
ovei-voerd
en het bevorderde de goede
aankomst van de ‘groente in het buitenland.
Op zic’h zelf genomen, blijkt het Duitsc’he tarief van
invorreôhten ‘den aanvoer van v6or de Duitsche be-
volkin’g iioodzakelijke leveü’smiddelen niet belangrijk
tegen te houden; een andere ‘vraag is’, of de lage
prijzen ten deele in verband (hiermede moeten worden verklaard, daar ‘op ‘den ‘achtergrond van de ‘Dui’bsche
handeisp’olitiek het streven staat, om, ‘door het uit-
brei’den en verbeteren van den landbouw, aan ‘de nij-
verhei’cl weder het vroeere binnenlandsche a.fzetgebied
te verschaffen en haar tegelij’kertij’d, •door lager’e
voortbien’gingekosten, de mededinging in het buiten-
3 Augustus 1927
ECONOMTSCH-STATISTISCHE BERICHTEN
687
land te vergemakkelijken. Zoo wordt, door het beschik-
baar stellen van geld en grond, de tuinbouw sterk be-
vorderd, waarbijl. in de eerste plaats het oog •op de
teelt onder glas is gericht, omdat hierbij •de natuur-
lijke voorsprong van het buitenland in geringere mate,
dan bij’ ‘dc teelt op dan konden grond, bestaat; juist
dezer dagen is er sprake van het uitgeven hier te
lande van een leening van 3 millioen dollar door de
1)eutsche Renteribank Kreditanstalt, welke deel uit-
maakt, van een ]eening ‘van 30 mill.ioen dollar, ten
einde de noodige middelen te verkrijgen voor het ver-
strekken van landbouwkredieten.
Indien de ‘genoemde maatregelen in toenemende
mate toepassing ‘blijven vinden, dan zal daarvan eeli
aanzienlijke vormeerderin van de voort’brenging van
versche groente in Duitschiand het gevolg ‘zijn en
daarmede een stijgende druk ‘op cle prijeu, welke den
nvloe’d van de mededinging van
Frankrijk,
Italië,
Spanje en eenige andere lan’den verscherpt.
Naast de handeispolitieke beteekenis van dit stel-
sel staat die, al’s middel ‘tot’b’innenl.n’dsche kolonisa-
tie cii het verbeteren van de:ii ‘voedseitoestand. Ook in
het geval derhalve het verzet tegen .de Duitsche han-
‘deispolitiëk tot ‘het wij’zigen ‘daarvan .m’ôoht leiden,
dan nog blijven ‘de laatste ‘bedoelingen onverzwakt.
Overigens zijn dit alles ‘strekkingen, van welke moet,
worden afgewacht, of zij tot het mogelijke gevolg zul-
len leiden; ook ‘de ontwikkeling van de koopkracht in
West en Midden Europa is in •cle’zeu uiteraard van
groote béteekenis.
i ‘den toegenomen uitvoer van aard appel en werd
reeds de aandacht. gevestigd.
Veeteelt.
Mill. KG. Mili. Gid
of aantal
Uitvoer van:
hlfj Iie hlfj.Ile hlfj.Ile hlfj
Vee (paarden, koeien, varkens)
aantal………………
10.119170.248
1
2,331
9,57
Vleesch (varkens-, rund.,
schape-, bacon) ……….
38
1
66
1
38,951 58,60
Zuivel (boter, kaas, geconden-
seerde melk, melkpoeder).
131,4 148,02 94,62 100,52
Versche eieren…………..
31,5
39,6 24,12 28,73
De uitvoer van paarden naar Duitischiand nam aan-
zienlijk toe, maar bereikte toch niet den ‘omvang van
:1.923 en
hij,
lange niet dien van 1924, toen 13.000 stuk
naar dat land worden verkocht.. Ook de uitvoer van
vouieizs naar België, dat daarvan ‘de ‘grootste afnemer
is, vermeerderde.
De groote schommelingen in den uitvoer van vee
cii vieesch gedurende de laatste jaren blijken uit den
uitvoer van levende varkens, welke in ieder eerste
halfjaa,r van 1923-’27 ondersdheidenljk ‘beliep: 2.105,
118.40€, 10.034, 2.322 en 38.928 stuk. Op den invloed
van de
prijzen
werçl reeds gewezen; een voordeel voor
de mesters was, dat .00k de prijs van de biggèn laag is
geweest.. In tegenstelling tot 1924, het jaar van den
grootsten varkensuitvoer, toen bijna alles nâar
Duibsohland ging, waren thans Frankrijk en Italië de
grootste afnemers, terwijl de uitvoer naar België
ongeveer verdubbelde. De uitvoer van versc
1
h varkens-
en schapevleesc.h bedroeg on’derscheidenlij’k 27.326.000
1(0. en 3.092.000 KG. Frankrijk was de grootste afne-
mer niet ouderscheidenljk 18.699.000 KG. en 1.488.000
1(0., Duitschiand ontving ongeveer de thelt van deze
hoeveelheden. Thans en voorheen, ging ‘de grootste hoe-
veelheid van het gezouten. varkensvleesc’h naar Enge-
land, weilcs markt voor het versche vleesch is afge-
sloten. Door de, altlh’ans in de voilcazaken, lage prijzen
van het inlandsche vleesch, nam de invoer van be-
vroren vleosch tot op ongeveer de helft af en beliep
deze 6.812.000 1(0. ter waarde van
f
3.133.000. Zoo
werd te Amsterdam in ‘het eerste ‘halfjaar van 1926
rond 2.760.000 1(0′. bevroren vleesch verbruikt, tegen
1.253.000 itG. in de overeenkornetige maanden van
het loopende jaar, of, herleid tot geheele slachtdieren,
oriderschei’den’lijk 9.200 en 4.180, ‘doch steeg ‘het aan-
tal, voor verbruik ter plaatse, in het abattoir geslachte
runderen t.egelijlkertij:d van 19.530 tot 24.350 en dat
van de geslachte nuchtere kalveren van 8.430 tot
14.930.
De uitvoer ‘van boter steeg van 21.313.000 1(0. tot
24.254.000 1(0. D’uitschland, het belangrijkste afzet-
gebied, dekt zijn behoefte voor rond één derde in
Denemarken en voor ruim één vierde in Nederland.
Engeland is voor Nederlandsche boter een ‘markt van
geringe betenkenis, in tegenstelling tot ‘die voor ‘kaas.
hiervan nam ‘de ‘gezamenlijke uitvoer ‘van 36.899.000
1(0. ‘tot 44.515.000 KO. toe, waarbij cle
stijging
van
den uitvoer naar Duitschland, ‘dat ongeveer de helft
van zijn behoefte aan buitenlandsche kaas in Neder-
land ‘koopt, ‘het grootst was. Ook de afzet naar
E ri geland vermeerderde ‘niet onaanzienlijk, alhoewel
de gezamenlijke invoer ‘daar te lande daalde, vooral
die uit Australië, Canada en Ierland. De lage prijzen
voor zuivel waren ‘oorzaak, ‘dat de waarde van tien
gezamenlij’ken uitvoer ven gecondenseerde melk en
melkpoeder van
f
24,8 tot
f
24 millioen daalde, al-
hoewel het gewicht van 75 tot 81 millioeti 1(0. steeg.
Met aalriiji,’erheid.
De ‘beteekenis van ‘de Nederlandsche Hoogovens
voor ‘het voorzien ‘in ‘de ‘behoefte aan ruw ijzer hier te
lande blijkt, uit het feit, dat er in 1913 een invoer-
overschot aan dit product van 71.000 ton was, ‘terwijl
verleden jaar de uitvoer 78.000 ton meer dan den
invoer heeft bedragen en gedurende ‘het tijdperk onder
verslag het uitvoerovenschot 52.958 ton ‘beliep, als
gevolg van een invoer van 15.184 ton (1926 18.229
ton), biji een uitvoer van 68.142 ‘ton (1926 56.972 ton).
De invoer van plaat-, staaf- en balkijzer, belangrijke
grondstoffen, voor de machinenijverheid en den
scheepsbouw, bedroeg:
–
Goederensoorten
Gewicht in ton
[
1926
le
halfi.I
1927
le halfj.
Plaatijzer ……………….
102.725
120.868
‘Staafijzer ………………..
148.756
146.464
Baikijzer ………………..
.
30.777
37.313
Een deel van deren invoer vond zijfl weg weder naar
het buitenland; zoo blijkt het invoero’verscihot van
staafijzer met 8.000 ton te rzijn gedaald, alhoewel de
invoer steeg.
De invoer van ‘gewalste, getrokken en geperis’te bui-
zen daalde van 20.381 ton tot 19.390 ton, de waarde
hiervan steeg; ‘daarentegen vermeerdei-de de -invoer
van gegoten buizen ‘van 31.577 ton tot 38.278 ton, ter-
wijl ‘de waarde van
f
3.745.000 tot
f
3.708.000 ‘daalde.
De ‘toeneming van deze laatste soort komt geheel voor
rekening van Frankrijk en België, terwijl de – thans
geëindigde – felle mededinging van die zijde tegen
Duitsclh.land, aan den val van de prijzen niet vreemd zal zijn. De uitvoer van klink- en ‘draadnagels en van
staalkabel nam toe, ‘die van schroeven ‘daalde iets, doch
de prijs ervan steeg.
Bij de machinenijverheid blijkt er een verschil tus-schen de vervaardiging van electrische werktuigen en
die van stoom- en andere machines te bestaan. De
in- en uitvoer van dy’narno’s, eleetromotoren, radio-
toestellen, telegraaf- en telefoontoestellen en andere
electrische instrumenten namen ‘boe; doch er werden minder stoomketels in- en uitgevoerd en meer stoom-
machines, terwijl ‘de invoer van ‘verbrandingsmotoren
aanzienlijk steeg, ‘bij’ achteruitgang van ‘den uitvoer.
De uitvoer van hij’sch- en hefwerktuigen, ‘compressore,
pompen en dergelijke daalde, de invoer ‘hiervan nam
toe; aan werktuigen voor suikerfabrieken werd naar
Nederlan’dsch Indië meer uitgevoerd. De opmerkelijke
daling van den invoer van ‘alle soorten landbouwma-
dhines en -werktuigen, met uitzondering van stoom-
ploegen en werktuigen voor het bereiden van zuivel,
werd reed’s eerder genoemd.
688
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
3 Augustus 1927
De volgende sfatis’tiek betreffende het eerste half-
jaar 1926 en 1927 moge een en ander nader, toe-
lichten:
Gewicht in ton
Goederensoorten
Invoer
Uitvoer
1926
1
1927
1926
1
1927
Electrische machines
en toe-
stellen ……………….
.5.625
6.500 2.078
3334
Stoommachines
………….9.427
8.245
3.068
2.840
4.305
2.267
2.044
Verbrandingsmotoren
…….2.320
Arbeidswerktuigen………..
10.811
11.438
2.672
3.212 Hijschwerktuigen
……….3.685
4.541
1.441 1.197
Vete’n en oliën..
Voornamelijk ‘door het ‘dalen van ‘den afzet naar
Engeland ‘ging de uitvoer van margarine van 46.783
ton tot 45.952 ton achteruit. Afgaande op den ver-
minderden ‘invoer van grondstoffen, zou ide bereiding
van margarine, vergeleken met het vorige jaar, iets
zijn verminderd, waarbij evenwel moet worden be-
dacht, ‘dat tegenover den aanzienlijk ver.minder’den in-
voer van soyaboonen, een evenwo aanzienlijk toege-
nemen invoer -van soya.dlie staat. De hau’dels’beweging
van p’lantaardige ‘oliën en de grondstoffen daartoe be-
liep in het geheel:
Gewicht in miii. K.G.
Goederensoorten
1
1 n v o e r
1
11 i t y o e r
Plantaardige oliën (katoen.
zaad-, grondnoten., sesam-,
palm-, paimpitten-, cocos- en
‘soyaolie)
………………50,4 56,9 47,1 ‘ 50,8
.
Grondstoffen (kool- en sesam-
zaad, soyaboonen, grond-
noten, copra, paimpitten)..
64,1 133,2
2,1
2,1
Zooals in de ‘onlangs verschenen handelstati’stiek
over 1926 wordt opgemerkt, wor.dt de handelsbeweging
van oliezaiden ‘en oliën beïnvloed’ door het. feit, dat
groote olieslagerijen aan
bedrijven
zijn venbonden, die
‘hier en in het buitenland, ‘m’argarinefa’bridkeu ‘bezit.-
ten en hetzij’ zaad, hetzij olie, hetzij mararine in- en
uitvoeren, al naar gelang het voordeeligut uitkomt.
De uitvoer van lijolie ‘daalde van 41.538 ton tot
32.133 ton; ‘ter waarde van
f
11.315.000, doch tegelij:-
kertij’d nam de uitvoer van lij:n’koek toe van 2.286 ton
tot 6.531 ton, ‘ter waard van
f
802.000, tel-wijl dein-
voer van dit veevoeder van 143.429 ton ‘tot 108.093
ton daalde. Klaarblijkelijk heeft dus ‘de li.jnolieslagerj
aan’ afzet van veekoek, zoowel hier al’s elders, ge-
wonnen.
Veevoeder en meststoffen.
Gewicht in mill. KG.
Goederensoorten
In
v
oer
Uitvoer
1926
1927
1926
1927
Iehlfj.
lehlfj. lehlfj. lehlfj.
Stikstofmeststoffen
(chili-,
kalk., leunasalpeter, zwavel-
zure ammoniak, kaikstikstof
en
andere).
. …………
82,1
17,6
32,4
Kalimeststoffen (kaïniet, zwa-
velzure
kali,
patent.
en
chloorkali,
kalizout
40 ol
o
en
20
O/)
…………….
145,8
.
2,7
‘
7,6
Phosphoreststoffen(super-en
m
thomasphosphaat,
beender-
meel)
………………..275,6
..139,5
295,3
193,6
232,1
Ruw
phosphaat
…………180,4
..164,5
223,7
–
–
Veekoek
(lijn-, raap-, grond-
noten-,
katoenzaad-,
soya-
en cocoskoek)
…………187,2
141,6
19,9
27,05
Voédergewassen,
hooi
en ze-
melen ………………..
35,9
28,03
36,3
38,06
‘Van de sti’kstofmestst’offen
daalde
onder
andere
de
invoer van.chiliialpeter van
89.777
ton tot
48.194
ton,
en die. van zwavelzuren ammoniak
van
35.757
tot
-14.016 on, waarbij ‘de achteruitgang an ‘den laatsten
wél’meer uit de bedrijfspolitiek, dan uit
–
het verbruik
zal moeten wor’den verklaard. Door ‘de toenemende me-
‘dedinging ‘an synthetische’ mestsfoffdn, hebben de
salpetermijnen, gedurende’ het tweede ‘halfjaar van
1926, nog niet ‘de helft van ‘de hoeveelheid in het over-
een’k6mstige tijdperk’ van. 1925 afgezet, ‘terwijl, tegen
93 mijnen in. het ‘bégin van het vorige jaar, er op 31
December jI. ‘slechts 24 in bedrijf waren. Hierbij
kwam, dat de koopers zich’ afzijdig hielden, omdat
tegen 1 Juli een wijziging van de Ohileensc’he uitvoer-
politiek werd verwacht: op 30 Juni werd ‘de Salpeter-
évereeu’konsst ontbonden, zoodat toen de verkoop
weder vrij was.
Er werd een geringere hoeveelheid kali ingevoerd,
terwijl de invoer van th’omasphosph’aat aanzienlijk
steeg, evenals de uitvoer van super en, in verband
daarmed’e de invoer van, ruw p’hosphaat.. De zich ‘uit-
brei.dende vervar’,diging van eti’ks’tofme’st langs schei-
ku’nd’igen weg ‘heeft oik voor’ ‘de’ superph’osphaatbe-
reiding in ,erschillende landen tot moeilijkheden ge-
léi’d’; ton einde het”verbruik van super te ‘bevorderen,
werd de International Superphospha4e Man’ufactu-
rees’ Association’.opgericht, tot welke Nederland is
‘to’egetreden. Blijkens hetgeen ferzake is oienbaar ge-
maakt, ‘beoogt deze vereenigi’ng geen regeling vaii den
er’koop en den prijis, in tegenstelling tot het kalisyn-
dicait, dat zijn ‘ontstaan dankt aan een, op het eind
van. Mei jl. tussc’hen de Dui’tsche en de Fransche
kalimijnen tot stand ‘geh’omen regeling, ingevolge
‘welke ‘door de Duitsc’he mij’nen 10 pOt. en door de
Fransche 30 pOt. van de Nèderl’andschë behoefte aan
kali ‘zal worden geleverd. Deze verhouding is gelijk aan
die van het vorige jaar, toen door
.
Frankrijk 91.406 ton
en door Duitschland 225.000 ton ‘kalizout in ons land
werd ingevrerd.
Over den hajidel in lijnikoek we-cl reeds een en
ander bericht, van de andere soorten veekoek steeg de
uitvoer eveneens, ‘terwijl – met uitzondering van ka-
toenzaa’dkoeh – ‘de invoer achteruit ging.
Graan en fabrika.ten daaruit.
Gewicht in mill. KG.
Goederensoorten
Invoer
Uitvoer
1926 1927 1926 1927
lehlfj. ]ehlfj. lehlfj. leh!fj.
Tarwe ………………….
270,8 284,2
4,9
4,7
Maïs, rogge, gerst, haver en
boekweit . ,……………..
731,9
888,2
18,7
25,8
Ongepelde rijst ………….
172,2 102,3
0,01
0,01
Tarwemeel ……………….
53,4
73,0
7,8
4,0
Roggemeel en maïsmeel
2
1,6 0,4
2,3
Gepelde rijst ……………
11,1
10,8
51
43,3
Gebroken rijst …………..
0,6
10,0
9,9
4,4
Havermout ………………
7
5,4
0,07
0,2
Stijfsel (tarwe-, rijst- en rnaïs-
stijfsel) …………………
3,7
4,0
12
10
De ‘kleine tarweoogst in Europa maakte .grooteren
aanvoer noodzakelijk. Daai- de Argentijnsche oogst
ruim was en vroêg ter markt kwam, namen vooral de
verachepingen ‘uit dit ‘gebied toe, terwijl in ‘het begin
het jaar ook ‘de invoer uit de Sovjet Republiëken
niet onaaiizienljk ‘was. Uit de Don’aiulanden werd, ten
deelé ddor het geringe uitvoeroverschdt, minder inge-
voerd, terwijl oo’k ‘de versc’he’p’ingen uit het La Plata-
gebiëd weinig ruimte voor andere tarwe overlieten.
De invoer van mais steeg van 415.632 ton tot
652.015 ton, bijna ‘geheel uit Argentinië afkomstig.
Dez6 ‘groote aanvoer ‘had weliswaar een ‘daling -van den
prijs tei gevolge, déch niet in die mate, als het ruime
aan:bod zou ‘doen verwachten, ‘daar de leven dige vraag
naitr mais vooi ‘veevoeder lagere prijzen ve’rhin derde.
De oogsten van rogge en geest waren tegengevallen,
zoodat de invoer van deze granen beperkt was en de prijs hiervan s’tee. Dit was ‘voorts oorzaak, dat min-
der rogge voor veevoeder, en meer voor het bereiden
van ‘brood wei-d gebruil”dan verleden jaar.
-:
—
–
3 Augustus 1927
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
De invoer van tarwemeel uit de Vereenigde Staten
nam aanzienlijk toe, de uitvoer is daarentegen opnieuw
gedaald. In ieder eerste halfjaar van 1925-’27 be-
liep deze onderscheidenlijk 39.213, 1.828 en 3.980 ton,
hetgeen een blik geeft op den moeilijken toestand van
de nieelfabrieken hier te lande, vooral indien in aan-
me.rki.ng
wordt genomen, dat deze uitvoer ten deele
van buiteniandsche herkomst is ..Do uitvoer van stijf-
eel ging eveneens achteruit.
Glas- en aardewerk.
De invoer van gewoon vensterglas uit België beliep
in het. eerste halfjaar van 1925 11.487 ton, in 1926
23.270 ton en ‘thans 17.999 ton; een omstandigheid,
van welke allicht een drukkende invloed op de No-
derlandsohe nijverheid, welke. in April ji. het bedrijf hervatte, kan uitgaan, is gelegen in het feit, dat, door
de geringe binnenlandsehe vraag en het verminderen
van opdraohten uit Engeland, ook in België de be-
drijfstoertand to iven’schen laat, zoodat men alle zeilen
moet bijzetten ‘om de inaandelij’ksche voortbrengiug
te plaatsen.
De invoer van onverzilverd spiegeiglas en flesschen
nam toe; die van glaswerk daalde van 3.351 tot 3.228
ton, doch de invoer uit België was’iets groo’ter. De
ujtvoer van glas daalde, behalve die van witte fles-
sdhen, welke van 3.878 to!t 4.678 ton, verzilverd spie-
gelglas, welke van 94 tot 201 ton en vensterglas, welke
van 22 tot 354 ton toenam.
Bij’. het. aardewerk ‘treft een stijging van den invoer
van vorgiaasde muurtegels, ‘dubbel hardgebakken
tegel’s, kunstmatige •st.raatkeien en vuurvante steen.
Voor de groep aardewerk als geheel is er een vermin-
dering van het gewicht van den invoer van 12.886 ton,
doch do waarde steeg met
f
317.000.
Bij den uitvoer nam deze groep met 15.211 ton en
f 111.000
toe; de uitvoer van fijn aardewerk steeg van
4.154 tot 4.312 ton, en voorts verminderde de nit-
voer van gekleurd aardewerk en van platen voor
dekking, van welke laatste soort de invoer niet onaan-zienlijk steeg. Een vergelijking wordt bemoeilijkt door
het feit, .dat het fijne en ‘het sanitaire aardewerk hij
den invoer gesplitst, maar bij don uitvoer tezamen
worden opgenomen; juist in deren tijd zouden de vol-
ledige gegevens van waarde ‘zijn geweest.
Huiden en ieder.
Gewicht in ton
Goederensoorten
Invoer
Uitvoer
1926
1927 1926
197
lehalfj.
lehalfj. lehalfj.
lehalfj.
Exotische
huiden
en
.
6.406 7.587
620
1.006
vellen
………….
Java huiden en vellen
1.196 1.981
889
1.441
Paarden-,
runder-
en
kalverhuiden
7.293
6.476 8.828 12.258
697
499
700 769 373
427
659
Zoolleder
……………
Overleder
…………..497
Lak., voering- en zeem-
ieder
……………
222
.
420
91
296
Lederen schoeisel,
paar
1
527
9
54 1527.821
1128.930
J186.263
De handel in h’uiden was bizonder levendig, bij hoo-
go prijzen; ‘de voorraden waren allerwege klein en de
behoefte groot. De juiste oorsprong van deze bedrij-
vigheid laat zich overigens moeilijik vaststellen, wel-licht moet er een toenemende behoefte van de nijver-
held in worden gezien, wellicht ook is aankoop van
grondstoffen voor tuigleder en andere legrbehoeften
er de oorzaak van.
DO
in- en uitvoer van ieder steeg eveneens, de uit-
voer van, lederen schoeisel nam met 57.333 paar en
f
230.000 toe. De uitvoer van de geheele groep ,,hu’i-
den en Ieder” is, berekend over het geheele eerste half-
jaar, met 5.357 ton en
f
10.232 gestegen.
Koffie, thee en tabak.
De heteekenijs van deze stapelartikelen blijkt slechts
tea dode uit de statistiek van den in- en uitvoer, daar
roote hoeveelheden in doorvoer en over entrepôt wor-
den verhandeld.
Er werd thans minder koffie aangevoerd, dan in de
overeenkom’stigë halfjareu van 1924-’26 en vei ort-
derscheidenlijk 1.416.541, 1.134.650, 1.118.714 baai
(van ongeeer 60 KO.), tegen 1.130.522 baal jr het
loopende jaar. De aflevering in het eerste halfjaar
van 1924-’27 beliep onderscheidenlijk 1.212.998,
1.098.404, 1.239.669 en 1.119.351 ‘baai en de voorraad,
welke bij het begin van ‘het jaar 339.219 ‘baai bedroeg,
veraneerderde tot 350.384 baal op 30 Juni jl. Deze ver-
mindering van de omzetten betreft alle soorten, met
uitzondering van de onbelangrijke Afrikaansche en
,,andere”, en staat in tegenstelling tot de beweging
op de gezamenlijke Europeesche en Noord Amerikaan-
sche markten,van welke een aanvoer van 10.663.000
baai (le halfjaar 1926: 10.095.000), en een aflevering
van 10.588.000 baal (1926: 10.398.000), wordt gemeld.
Ook de invoer tot verbruik hier te lande was gerin-
ger dan verleden jaar, ‘behalve die van Braziliaansche
koffie, van welke het gewicht steeg.
De prijs van thee was aanzienlijk lager dan in de
beide vorige haifjaren en beliep in 1925-27 onder-
scheidenlijk: Java-thee 8234, 981% en
741%,
Sumatra-
thee 913″a, 103% en 1834 cent per 36 KG. Van deze
beide soorten te zamon, werd in de genoemde half-
jaren onderscheidenlijk 5,5, 6,9 en 9,1 millioen KG.
in veiling aangeboden. De algeheele aanvoer, invoer tot verbruik en uitvoer van thee hier ‘te lande beliep,
volgens een berekoning door Pakhui’smeerteren van
de Thee:
Aanvoer
Invoer
Uitvoer
Tijdperk
millioen
millioen
millioen
KG./
KG.
/
KG.
f
le halfjaar
1925
7,3
11,5
2,6
4,7
3,1
4,9
ie halfjaar
1926
9,2
18,3
4,6
8,9
2,8
5,6
le halfjaar
1927 11,5
17,5
5,1
8,97
3,8
5,4
De omzetten bestonden vrijwel geheel uit Indi-
sche theeën; in het afgeloopen jaar bedroeg de aan-
voer daarvan
f
15,4, de invoer tot verbruik
f
6,8 en de
uitvoer
f
5,2 millioen; do omzetten van Chineesche
thee daalden.
De aanvoer, invoer tot verbruik en de uitvoer van
tabak boliepen in het eerste halfjaar van 1926-’27,
uitgedrukt in ton:
Invoer tot
S
00
r ten
Aanvoer
Uitvoer
verbruik
1926
Sumatra
13.520
1.170
5.445
….
……
1927
17.792
988
7.370
1926
Java
……
40.641
5.685 14.233
1927
32.876
4.793
23.028
1926
Amerikaansche
7.393
6.925
4.016
1927
9.279 7.335
7.763
1926
Europeesche ……
1.661
291
1.190
1927
1.787
296
1.578
De te Amsterdam aangevoerde Sumatratabak uit
oogst 1926 bedroeg 209.033 pak, waarvan bij inschrij-
ving 118.317 pak werd verkocht, tegen 115.253 pak
in het eerste halfjaar van 1926; de geschatte opbrengst
van deze veilingen beliep thans
f
51 millioen tege.n
f
54,4 millioen in het vorige eerste halfjaar..
De Iwindelsbewe ging niet de verschillende landen.
Als land van herkomst werd t’ot en met Februari
1926 beschouwd het land, uit wel’ks handel de goede-
roll afkom’stig waren; als land van bestemming dat,
in wel’ks handel zij: waren overgegaan (land van aan-
koop en verkoop). Sinds Maart 1926 wordt als land
van herkomst vei-mel’d het verst gelegen land, van-
waar de ‘goederen met bestemming naar Nederland
zijn verzonden, en al’s land van bestemming het verst
gelgen land waarheen de goederen worden verzon-
den. Het gevolg van deze verandering is, dat de cij’fers
over het eerste halfjaar geen goeden grondslag voor
690
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
3 Augustus 1927
vergelijking bieden, omdat in één derde van het tijd-
perk onder verslag een storende invloed optreedt.
Het bespreken van ‘het verkeer mnt de belaigrj-kste
landen, waarmede Nederland handelsbetrekkingen on-
derhoudt, zi$ daarom uitgesteld totdat de gegevens zich
over een langer tijdperk uitstrchken.
VAN
DzR
ZWEEP.
AANTEEKENINGEN
L
Kosten van het levensonderhoud bij arbeiders-
gezinnen en gezinnen van meergegoeden te
u
Amsterdam.
In aansluiting op de vroeger
i)
door ons aan ht
maau-dbericht van het Bureau van Statistiek der Ge-
meente Amsterdam ontieetude cijfers over de kosten
van levensonderhoud in arbeidersgezi nnen, volgen
hieronder de desbetreffende
cijfers
over Jaet eerste
halfjaar van 1927: Wijt nemen daarbij tevens op de
kosten van levensonderhoud van -meergegoeden, welke
met ingang van 1927 eveneens door het Bureau van
Statistiek der Gemeente Amsterdam periodiek wor-‘
den gepubliceerd. Aangezien wij door plaatsgebrek
helaas niet in rio gelegenheid waren de gegevens ovei
het eerste kwartaal van dit jaar direct na de verschij
ili-ug over te nemen, vatten wij ditmaal de cijfers
over het achter ons liggende half-jaar samen.
Het indexcijf er
VOO?’
arbeider&geziwnen
daalde ge-
durende het- eerste ‘kwartaal -met 0,8 pOt. &m gedu-
rende het tweede kwartaal met 0,6 pOt. te s’tijgën.
De dalende beweging in den loop van het eerste
kwartaa.1 was in hoofdzaak een gevolg van de lagere
prijzen voor melk, eieren, vet (natuurboter) en
brandstoffen, waarvan de prjzd’n, in verbidd met- het
jaargetij, een vermindering -onder.gingen. De geringe
stijging van enkele -andere artikel-en, zooals aardappe-
len, fruit, groenten en verseh rundvle-esc’h, die; voor
zoover ‘het de eerste ‘drie artikelen betreft, eveneens
aan het seisoen -te
wijten
was, konden deze ‘daling niet
‘ongedaan maken.
Ook •de stijging in het .tweede kwartaal’as in
hoofd-zaak een gevolg van -seizoeninvloed, waarbij d
daling van ‘den prijs voor melk, vet (-natuurboter) en’
brandstoffen eener’zij-ds werd overtroffen. ‘d’dor -de stij-,
ging van -den prijs van aardappelen, groenten en fruit
anderzijds.
Behalve ‘deze bewegingen, welke aan den invloed’
van ‘het seizoen toe te schrijven zijn en welke -op -de,
geieele berekening van
–
het i’ndexcijfer haar stempel’ drukken, vallen in -de cijfers over het tweede kwar-
taal nog enkele bijzonderheden v-an ondergeschikt be-.
lang op, waarvan do voornaamste hier in het kort
word en vermeld.
Bij do ar-bei’dersgozin non is
-de post vleesch, niette-
gen-staande de met 13 Juni ingetreden prij’s-verlaging
van -bevroren run’dvleesch, eersigszins gestegen, door-
dat in. somige v-ol.ksbuurten een aan-tal slagers ‘hun.
prijzen vaii ver-sch inlandsch run.clv’leesch hebben ver
hoc’gd. Omgekeerd i-s -cle rubriek kruidenierswaren ge-
daald tengevolge van prjsveriagin-g van ‘de goedkoo-
pere ‘koffie- en theosoorten.
Evenals vroeger i-s ook ‘clibmaal geen rekening gd-
houden met ‘de belastingen. –
De pos-t ,,huur’, welke voor ‘het eerste kwartaal werd’
vastgesteld volgen-s -gegevens, -d-oor -den woningdiens-t-
gevonden bij de telling van 1 November 1925, wercI gedurende het tweede kwartaal onveranderd gelaten,
-omdat sedert -do zoojuist genoemde woningtelling’
geen -meerdere -gegevens beschikbaar
–
waren.
Het indexcijf er voor nzeergegoedei
–
t
daalde gedu- –
rende het eerste kwartaal met 0,9 pOt. om gedurende
het tweede kwartaal met 0,5 pOt. te stijgen. Ook deze
veranderingen zijn vrijwel -geheel aan den invloed van
het jaargetijde toe te schrjven. Van meer belang ech-
ter -da-n deze vergelijk-ing niet voorafgaan-de kwar-ta-
len is -de vergelijking van de cijfers voor arbeiders en
1)
De -laatste maal
in ‘het
n-unzmor van
16
Februari ji.
–
Arbeidersgezinnen.
Ge
Gemiddelde inkomsten Gemiddelde inkomsten
f 1902
per gezin.
f8527
per gezin.
Rest
2)
Totaal
1
Rest
2)
1
Totaal
Gemiddelde weke-
lijksche uitgave per
gezinseenheid
3)
in
centen gedurende
het jaar
1
Oct. 1923-
30 September 1924.
493
Bedragen in centen,
welke pergezins-
eenheid zouden zijn
uitgegeven, indien
besteed aan het- –
zelfdealsin het jaar
1
Oct.’23-30 Sept.’24
In:
Juni
1926…. 472
594′
1066
911 2811
3722
Sept.
1926..,. 434 5931
1025 827. 2807k 3635
Dec.
1926…. 4501 596
1046
875.. 2805
3680,.
Maart
1927….
–
4441 5921 – 1037
842 2800 3642
Juni
1927…. 458
587k
10451 8671 2792 365%
Brood, beschuit, koek, grutterswaren, melk, kaas, eieren,
vleesch, visch, vetten, suiker, andere kruidenierswaren,
aardappelen, groenten, fruit, dranken, maaltijden buitens
huis bereid, berek. voed. vacantie buiten A’dam.
Kleeding, schoeisel, huishuur, brandstof, gas, electri.
citeit, toilet-, wasch-, schoonmaakartikelen, woninginrichting
huisraad, fondsgeMen, contributie, periodieken, rooken, ont.
spanning, spoor, tram, diversen
(mcl.
hulp in de huishouding).
De herleiding tot gezinseenheden geschiedt aldus, dat
de man geldt voor 1, de vrouw voor
0,9,
een kind in het
eerste levensjaar voor
0,15,
in het tweede voor
0,2,
in het
derde voor
0,3
volwassene en zoo geleidelijk opklimmende
met-
0,05
voor elk leeftijdsjaar.
Maanden
lndexcijfers voor
arbeidersgezinnen op
de
basis van
0
I
.2
,3i
.9S
zIi
O
V -OM
–
lndexcijfers voor ge-
zinnen v.
–
meergegoeden
–
op de basis van
0
CD
.211
.t
o.
O
12
21
–
1911/13
100
100
Mrt.
1920
213,7
100
198,3
100
Dec.
1920
221,6
103,7
Juni
1921
207,9
97,3
Dec.
1921
190,4
89,1
Juni
1922
186,8
87,4
Dec.
1922 176,3
82,5
Juni
1923
173,5
81,2
–
Dec.
1923
177,6)
83,1
182,6
100
176,5
89,0
100
J
,
176,8
81,1
Sept.
1924
176,3
82,5
Dec.
1924
180,8
84,6
Juni
1925
179,1
83,8
Dec.
1925
177,2
82,9
Juni
1926
170,9
80,0 96,8
171,7
86,6 97,3
Sept.
1926
164,2 76,8
93,0
167,8
84,6
95,1
Dec.
1926
167,8 78,5
95,0
169,5
85,5
96,1
ktrt.
1927
166,4
77,8
94,2
168,0
84,7 95,2
Juni
1927
167,4 78,3
–
94,8
188,9
85,2
95,7
-meorgegoeden ‘onderling, voor welke vergelijking
verder naar ‘cle tabellen wordt verwezen.
Aangaande ‘de samenstelling van -de indexeij-fers
voor -de kosten van levensonderhoud van meergegoe-
-den, schrijft het desbetreffend -m-aan-dbericht t-en-
slotte het vol-gen-de:
,,Ais ‘typeerenci voor ‘deze laatsten zijn -genomen de
jaarbudget-ten van ‘de hoogste groepen van ambtena-
ren, die aan ‘dat onderzoek had-den meegewerkt, en
wel van 20 arn-htenaa’rsgezinn-en -met een in-kern-en van
boven
f
5000 (11 met
f
5000-f 7500 en 9 met meer
d-an f7500).
Op
-dez-en grondslag is berekend, hbeveel ‘bij’ de levenswijze van 1923124 voor ‘hetzelfde zou zijn
uitgegeven v66r den oorlog, in Maart 1920 en in elke
– ‘driemaandelijksche periode te beginnen met Maart
196. Ter ondersohei-d-ing van ‘de arbeiders is ook bij-de
noteering van ‘de prijzen, waarv-an ‘de stijging reap. ria-
lin-g moest worden vastgesteld, met de Ievenswijze
van de betreffende groep rekening -gehouden, en wel
in dezen. -zin, dat uit ‘liet materiaal, waarover het Bu-
reau beschikt, de
prij!zen
werden uitgekozen van de
beste soorten en kwaliteiten van artikelen.”
608
110
i411
92512900
1
38251
3
Augustus 1927
ECONOMISCH-STATIST”ISCHE BERICHTEN
MAANDCIJFERS.
RLTKSPOSTSPAARBANK.
J1JNI
1925
1
1926
1
1927
Inlagen …………..
f
9.752.673
f
9.942.625f
9.981.224
Terugbetalingen
.
…
,,
10.228.920,,
10.229.854,,
10.400.158
Tegoed der inleggers
,, 302.314.422 ,, 310.163.182
,,319.251.444
Nom. bedr. der uitst.
op ultimo … … …
staatsschuldboekjes
op ultimo . …. ….
,,
42.523.350,,
41.931.100,,
42.134.600
Spaarbankboekjes:
Aantal nieuw uit-
•
gegeven
8.899 10.048 9.692
Aantal geheel
af-
betaald
7.755 7.959
7.782
Aantal in omloop
op ultimo
1.972.967 1.994.749
2.027.368
GIRO-KANTOOR DER GEMEENTE AMSTERDAM.
1
Juni 1927 Juni 1926
Giro’s
(eenzijdige ver-
In
millioeneni
1
Aantal ilmillioeneni
1
In
1
Aantal
melding)
Girobetalingen aan
gemeenteinstellingen
f 57.1
17.696
f 45.6
20.687
(irobeta1ingen aan
particulieren
22.9 81.138
,,20.3
70.254
Geldomzet.
Ontvangsten
……..
,,
4.9
6.441
4.8
6.870
,,
7.1
31.731
6.9
29.413
Part.rekeninghouders
,, 19.8′
30.330
2
,, 17.7′
27.350′
Waarvan
rekeningh.
Betalingen
……….
welke gelden voor 1
jaar
vast
hebben
gedeponeerd …….
,,
9.3
3.315
2
,,
8.3
2.809e
1)
Gemiddeld saldo te goed.
2)
Einde der maand.
PRODUCTIE DER STEENKOLEN-, BRUIN-
KOLEN- EN ZOUTMIJNEN.
(Gegevens verstrekt door desi Hoofdingenieur 4ler mijnen.)
I. Gezamenlijke Steenkolenrnijnen.
Juni
IJan./Juni
Jan./Juni
1927 1927 1926
Prod. Steenkolen in tonnen
742.312
4.418.121 3.984.859
11.274
65.408
132.979
Kolenslik
………………
Aantal normale werkdagen
248) 149 149
II. B ruinkolenmijn ,,Carisborg”.
Juni
Jan./Juni
Jan./Juni
1927
.
1927
1926
Netto-productie in tonnen..
17.283
99.001,8
104.280
Aantal normale werkdagen
25
102
147
III. Zoutmijsien.
(Kon. Ned. Zouti.udustr.ie
te Boekelo.)
Juni
1927
Jan./Juni
1927
Jan./Juni
1
1926
Afgeleverd:
Geraif. zout ……..(ton)
2.904,6
15.554,5
14.748
Industriezout
…….(
)
16.
270,5
158
Afvalzout
………….(
)
245
702 517
Aantal normale werkdagen
25
151
149
Arbeiders.
Gezamen-
Bruin-
Aantal.
ijke Steenkol en-
kolen mijn
Zoutmij nen
mijnen
Carisborg”
J
9.1301)
174
131
24.295
2
)
1
Juli
1927
……………..
1 Juli 1926
…………..
J
8.6401) 146
107
.22.73
12)
1)
bovengronds.
1)
ondergronds.
8)
Laura en Vereeniging
25 dagen.
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.
N.B. *** betéekent: Cijfers nog niet ontvangen.
GELDKOERSEN.
BANKDISCONTO’S.
N d rB,l.CZ,n.Eff.41
isissels. 3
3 Oct.’25
Zwits.Nat.Bk.
322 Oct.’25
Bk
3Féb.
’27N.Bk.v.Denem.5
24Juni’26
rsch. in R.C. 5
3Feb.’27
ZweedscheRbk 4
21 Apr.’27
Javasche Bank…. 4
14 Juli’26
Bank v.Noorw.
426 Oct. ’26
Bank van Engeland
42lApr.’27
Bk. v. Tsjecho-
Duitsche Rijksbank 6
10 Juni’27
slowakije .. 5
8Mrt. ’27
Bank v. Frankrijk. 5
14Apr.’27
N.Bk.v. O’rijk 7 20
Juli’27
Belgische Nat.Bnk. 5
22Juni’27
N. Bk. v. Hong. 6
25Aug.’26
Fed. Res. Bank N.Y. 4
l2Aug’26
Bank v. Italië. 7
17Juni’25
Bank van Spanje.. 5
23Mrt.’23
Z.-Afr.Res.bnk 5
OPEN MARKT.
1927 1926 1925 1914
–
Ju
1
t0
1
25130
18123
11116
26131
27Juli!’
20(24
Juli Juli
Juli
Juli
1
Aug.
Juli
Amsterdam
Partic.dlsc.
3518
391_35J
312-I8
3
7
111
1
29116_11/,6
31)53(4
31(1(1,
Prolong. 3-
1
121
)
3.112
3.d1
3_11
2-3
2
1
1,-3
1
j,
21(43(4
Londen
Daggeld
..
3-
1
1
3-5 3-4
1
1,
3-4
3
1
12
–
4 3
1
12
-41
12
1314
-2
Partic. disc.
45116-18
45(_2(
8
451_31
41(16-1(8
4/
4
_51,
4
31_51,
211
4
_1
4
Berlijn
Dageld
..
7-8
1
12
4-812
58
1
12
6-812
3
1
(,-6
1
(2
8112-12
–
Part,c.dlsc.
30-55
d…
57/
8
571
5
7
18-6
5
7
1
41
12
.2
14
7
7
1
–
56-90
d…
5
7
1,
5
7
1
5
7
I8-6
5
7
1
4
1
12
771
2(-
1
(2
Waren-
wechsel.
6
1
12
6
1
1,
6114
6-114
5.11
4
9.11
4
–
New
York’)
Cali money
4114
3
1
(24
1
(4
311-4L1’4
4
114
4.5114
3114414
13(421(3
Partic. disc.
3
3
18
1
3
3
1s-
5
1
3515314
1
3718
3
1
12
3
1
1
–
1) CalI money-koers van
22 Juli
en daaraan voorafgaande weken t)m
Vrijdag.
2)
Noteering van Vrijdag.
WISSELKOERSEN.
KOERSEN IN NEDERLAND.
Data
Neiv
Londen
Berlijn
Parijs
Brussel
Batavia
York”)
•)
S
)
S
)
S)
1)
26 Juli
1927
2.4951
6
12.11,
59.331
9.7%
34.69
100
27
,,
1927
2.4951
8
12.1
1
59.351 9.761
34.70
100
28
,,
1927
2.499,,
12.1171
8
59.37
9.78
34.70 100
29
,,
1927
2.499,,
12.111,
59.37
9.771
34.71
100
30
,,
1927
–
12.1ij,
59.34
9.7734.72
100
1
Aug. 1927
2.499,,,
12.11%
59.34
9.771 34.701
100
Laagsted.w.I)
2.49s1
8
12.11%
59.30
9.75
34.67
99%
Hoogste d.wl)
2.49%
12.121/,
59.38
9.78
34.75
1
ioo
25
Juli
1927
2.4951,6
12
.
115
8
59.351
9.76e
34,681
100
18
,,
1927 2.49s1,
12.12
59.29 9.771
34.70k
100
Muntpariteit
2.48%
12.10%
59.26
48.-
34.59
100
Data
s
e
r
Zwit-
la
nd
Weenen
Praat
Boeka-
Milaan
Madrid
res
26
Juli
1927
48.07
35.15
7.39
1.50
13.5%
42.64
27
,,
1927
48.0%
35.15
7.39
1.521
13.57
42.60
28
,,
1927
48.06
35.15 7.39
1.50
13.57
42.54
29
,,
1927
48.07
35.15
7.38 1.50
13.58
42.57k
30
,,
1927
48.07
35.15
7.39
1.52
–
–
1
Aug. 1927
48.07 35.15
•
7.40 1.50
13.57
42.54
Laagsted.w.’)
48.04
35.10
7.37
1.45
13.55
42.50
Hoogste d.w’)
48.09 35.25
7.41
1.57k
13.61
42.65
25
Juli
1927
48.08 35.12
7.391
1.50
13.561
42.55k
18
,,
1927
48.06 35.17 7.40
1.55
13.541
42.80
Muntpariteit
48.-
35.-
2
)48._
48k-
48.-
D ata
Stock-
Kopen-
o
i °
Hel-
Buenos-
Mon-
holm
‘9
hagen5)
j,f)
Aires’)
treal’)
26
Juli
197
66.85
68.75
64.45 6.29
106
2.49%
27
,,
1927
66.85
66.75 64.41 6.29
106
2.49i.
28
,,
1927
66.85 66.75 64.45 6.29
106
2.49%
29
,,
1927
66.85
66.75
64.45
6.29
106
2.49k
30
,,
1927
66.85
66.75 64.45
6.29
106
2.49%
1
Aug. 1927
66.85
66.75 64.45 6.29
106
2.49%
Laagsted.w.’)
66.80
66.70
64.40
6.27
105%
2.49
Hoogste d.wl)
66.90 66.80
64.50
6.31
106%
2.49%
25
Juli
1927
86.85 66.75
64.50
6.29
106
2.49%
18
,,
1927
66.85 66.75 64.45
6.2%
106
2.495/,
Muntpariteit
66.67 66.67
64.67
6.26)
105s1
5
2.48%
) Noteering te Amsterdam.
*5)
Noteering te Rotterdam.
5) ParticulIere opgave.
2) Wettelijk gestabiliseerd tusschen
7.534j5
en
7.21
1
12.
In het eerste nummer van iedere maand komt een overzicht
voor van een aantal, niet wekelijks opgenomen wisselkoersen.
692
ECONOMISCH-STATISTISCHE’ BERICHTEN
3
Augustus 1927
KOERSEN TE NEW YORK. (Cable).
13 a a
Londen
Parijs
Berlijn
Amsterdam
($ per £)
($
P.
IOOfr.)
($ p. 100 Mk.)
($p. 100 gld.)
26 Juli
. 1927
4,8571
5
3,91k
23,773X
40,064
27
,,
1927
4,8591 3,9191
23,77k
40,0634 28
,,
1927 4,859
3,918/
3
23,782!
40,0634
29
,,
1927
4,8551
8
3,91k
23,781,
40,0634 30
,
,,
,
1927
4,859,
3,9134
23,781j
40,07
1 Aug.
1927
4,85
9
1
3,9134
23,7811
4
40,0734
2 Aug.
1926
4,865/
2,6634
23,80
40,1734
Muntpariteit
1
4,8667
19,30
23,8134
4051
86
TE LONDEN.
KOERSEN
Plaatsen enINoteerings-I
Landen
eenheden
16
Juli
1927
23Juli
1
1927
ILaagsteHoogsteI
25130
Juli
1927
1 30
Juli
1927
Alexandrië.
.
Piast. p. £
9734
9734
971,
911
366 372
368
375
37134
Bangkok …
Sh.p.tical
11101
1110
111031
8
111034 11103/
8
Budapest …
Pen. p.
£
27.8h1
27.87 27.85
27.90
27.871
B. Airesl)…
d. p.
$
4725/
4
4717
SC
4725
/32
Calcutta ….
Sh. p. rup.
1j511
5
ijS
Is
1155
e
1/5
57
1
64
l/S/s
Constantin..
Piast. p.
£
94734
945 945
960 955
Athene
……Dr.p.0
Hongkong ..
Sh. p.
$
210118
2
I
0
S
T
8
1/117/
0
T
2
I
T
2/01/8
Sh.p.yen
1/”T3
1/1i34
1/11
3
7
5
1
1
iP’
1111TT
Li8sabon
1)
. .
d. per Esc.
215′
32
/
2151
39
271
234
215
‘
/35
Kobe……..
Mexico . ….
d. per
$
24
24 23
25 24
Montevideo
1)
d. per
$
…
4871
t
49
51
49
499
4934
Montreal’)
..
$
per
£
486
8
4 86
3
4.851/
8
4.863. 4.8611
5
R.d.Janeiro’)
d. per Mil.
563$
/84
57/
8
5371
38
51/
8
527!
32
Shanghai …
Sh. p. tael
216151
16
2,6
7
/
8
2/634
21734
2167/,
Singapore. ..
id. p. $
2/325/33
2’3
2/328/
,
2313
1
Ij
0:326
I
33
Valparaiso
2).
$
p.
39.80
39.83 39.82
30.83
39.82
Warschau ..
Zl. p. £
1
4334
4334
43
44
4334
1)
Telegrafisch
transfert.
2)
90 dg.
ZILVERPRIJS
COUDPRIJS
8)
Londen’ N.Vork’)
Londen
25 Juli
1927.. 2631
16
5634
25 Juli
1927…..
8411134
26
,,
1927′..
2611
565
26
,,
1927….
84/1134
27
,,
1927..
261/
5
565/
27
,,
1927….
8411134
28
,,
1927..
25
7
1
8
56
28
,,
1927….
8411134
29
,,
1927..
2571
8
5631
8
29
,,
1927….
8411134
30
,,
1927..
2611
56.
2
30
,,
1927…..
8411134
31 Juli
1926.. 298
6311,
31 Juli
1926….
.
8411134
20
Juli
1914.. 24151
54i1
20 Juli
1914….
84111
1)
in pence
p. oz.
stand.
2)
Foreign silver in
Sc. p. oz.
line. 3)
in sh.
p.
oz.fine
STAND VAN
‘s
RIJKS KAS.
De Minister van Financiën maakt bekend:
Vorderingen.
1
15Juli 1927
23Juli 1927
f
9.509.275,37
/
17.362.698,43
Saldo b. d. Bank voor Ned. Gemeenten
•
715.810.35
,,
481.815,92
Voorschot
op uit.
Juni 1927 aan de ge-
meenten
op
voor haar door de Rijks-
administratie te heffen gemeentelijke
inkomstenbelasting en opcenten
op
de Rijksinkomsten belasting ……..
11.487.254,55
,,
11.487.254,55
…15.954.392,36
,,
16.090.893,70
Saldo bi) de Nederlandsche Bank…..
Kasvord. wee. credietverst. ajh. buitenl
,,127.433.014,69
,,126.281.165,58
Daggeldleeningen tegen onderpand
van Staatsschuldbrieven
–
,,.
3.500.000,-
Voorschotten aan de koloniën………..
Saldo der postrekeningen van Rijks-
,,
15.415.539,70
,,
17.147.652,36
comptabelen
…………………..
Vordering
op
het Staatsbedrijf der
P.,
T.
en
T.3)…………………….
–
.
2
.385.348,03
. –
Id.
op
andere Staatsbedrijven
3)
….
2.565.348,03
Verplichtingen.
‘
Voorschot door de Nederl. Bank
f
58.722.000,-
Ned. Bank..
Zilverbons in omloop…………….
. ,,
11.945.918,-
•
29.580.000,-
–
Waarvan direct bij de
–
,,
11.715.114,50
Schatkistbiljetten in
omloop’)………/
58.722.000,-
Schuld a. d. Bank
v.
Ned. Gemeenten
8)
.
.
–
‘ –
Schatkistpromessen in omloop
…
–
……29.580.000,
Id. a. h. Alg. Burg. Pensioenfonds
8) ..
6.550.698,46
5.109.482,65 Id. a. h. Staatsbedrijf d.
P., T.
en
T.
2)..,,
30.534.379,96
..
,,
33.013.181,04
,,
980.000,-
Id. aan andere Staatsbedrijven
1)……..,
980.000,-
Id. aan diverse instellingen
3)
……….5.487.242,40
,,
5343.567,03
1)
Waarvan
f
12.056.000 vervallende
op 1
Juli 1929.
2)
In rekg.-crt. met ‘s Rijks Schatkist.
NEDERLANDSCH-INDISCHE VLOTTENDE SCHULD.
16Juli1927
23Juli1927
Vorderingen:
–
–
Saldo bij de Javasche Bank ……….
–
–
f37.208.000,-
–
Verplichtingen:
Saldo bij
‘s
Rijks kas
………………
Voorschot uit
‘s Rijk’s kas aan N.-lndlë
,,
5.985.000,-
f
5.882.000,-
In
‘s
lands kassen aanwezig
……….
Voorschot Javasche Bank aan N.-lndië
•
11.169.000,-
…
,,
5.335.000,-
Schatkistpromesaen in omloop
–
–
Muntbiljetten in omloop
…………
30.535.000,-
, 30.350.000,-
Schuld aan het Ned.-lnd. Muntfonds
,,
2.653.000,–
..
,,
2.653.000,-
Idem aan de Ned.-lnd. Postspaarbank
•
1.488.000,-
,,
1.519.000,-
NEDERLANDSCHE BANK.
Verkorte Balans op 1 Augustus i927.
Activa.
Binnenl.Wis-(Hfdbk.
f
144.782.789,63
‘sels,Prom., Bijbnk. ,, 15.067.410,99
enz.in disc
4
Ag.sch. ,, 15.656.061,94 . 175.506.262,56-
Papier
o.
h. Buitenl. in disconto………..
‘
–
Idem eigen portef..
f
127.040.105,-
Af :Verkochtmaarvoor’
de bk. nog niet afgel.
–
127.040.105,-‘
Beleeningen
ncLrsch.
Hidbk.
f
46.295,588.32
.
-.
in
Bijbnk.
,,
9.178.150,82
op
onerp:
Ag.sch.
,,
75.906.059,34
f
131.379.798,48
Op
Effecten………
f
124.503.898,48
OGoederenenSpec.
6.875.900,-
131.379.798,48
Voorséhotten a.
h.
Rijk .. …’.-. .-. .-. .-…..
,,
–
Munten Muntmateriaal
Munt,. Goud
… .. …
f
68.111.450,-
Muntmat., Goud …,,,
318.276.137.82′
f
386.387.587,82
Munt, Zilver, enz.
•
28.487.628,04
Muntmat., Zilver..
–
11
414.875.215,86
Belegging
1/
kapitaal, reserves en pen.
sioenfonds
…………………….,,
23.671.700,52
Gebouwen en Meub. der Bank
……..,,
5.000.000,-
Diverse
rekeningen
.
……………..,,
32.393.629,69
Paseiva.
f
909.866.712,ii’
Kapitaal
.
………._,-
……
f
20.000.000,-
Reservefonds
……….
…………..
7.027.840,39
Bijzondere
reserve
…………………
,,
8.000.000,-
Pensioenfonds
………………….,,
4.692.654,27
Bankbiljetten in omloop
…………..,,
829.193.165,_
Bankassignatiën in
omloop………….
420.306,51
Rek.-Cour.
j
Het Rijk
f
,
930,85
saldo’s:
‘l
Anderen,,
34.211.256,67
,,
34.212.187,52
Diverse rekeningen
…………….
.,,
6.320.558,42
f
909.866.712,11
Beschikbaar metaalsaldo
…….. .
.
f
241.652.591,37
Op de ba8is van
21
metaaldekking….
,,
68.887.459,56
Minder :bedrag aan bankbiljetten in om-
ioop
dan waartoe deBankgerechtigdis.
,,
1.208.262.955,-
Voornaamste posten in duizenden
guldens.
Goud
Andere
Beschikt,.
Dek-
Data
,
Munt
1
Muntmat. Circulatie
opeischb.
schulden
Metaal-
.
saldo
kings
oerc.
1 Aug. ’27 68.111 318.276 829.193 34632 241.63 48
25 Juli ’27 68.128 319.275 789.509 51.878 247.436 49
18
’27 68.235 333.571 797.202 57.144 258.844 50
11
’27 68.275 333.571 808.322 52.231 257.397 50
4
’27 68.325 335.519 825.283 39.532 258.799 50
27 Juni ’27 68.458 335.517 782.673 54:948 264.724 52
2 Aug.’26 64.302 361.336 846309 56.706 271.940 50
25 Juli ’14 65.703 .96.410 1310.4371 6.198 143.521
1
)1 54
Totaal Schatxist-
Papier Diperse
Data
bedrag promessen
je e
ee
_
op het
reke-
disconto’s rechtstreeks’
ng,i
buiten
1. ningen
2)
1 Aug. 1927 175.506 ‘
–
131.380 127.040 32.394
25 Juli 1927 160.559
–
130.705 128.080 22.860
13
1927 153.533
_. ‘ 128.495 135.926 22.947
11
1927 161.845
–
125.733 134.659 24.407
4
1927 166.454
–
135.593 122.632 22.719
27 Juni 1927 146.656
–
128.739 122.142 22.094
2Aug. 1926 55.522 ‘ , –
146.965 227.400 46:069
25 Juli 1914 67.947
14.300
61.686 20.188
509
3) Op de basis van
81
metaaldekking.
8)
Sluitpost activa.
SURINAAMSCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldens.
c
Andere
D’
k
Data
Metaal
opeischb. Discont.
25 Jiini 1927.. 1.030
1.414
583
‘940
463
18. ,,
1927.. 1.031
1.480
528
937
493
11 .
:1927
1.030
1.468
514
949
6
532
4
1927- 1.030, 1.568
551
951
535
28 Mei 1927- 1.040
1.417
540
966
482
26 Juni 1926… 1.027
1.510 , 554
972 . 458
5 Juli
1914…
645
1.100
.560
735
396
1) Sluitpost der activa.
3
Augustus 1927
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
693
JAVÂSCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldens. De samengetrok-
ken cijfers der laatste weken zijn telegrafisch ontvangen.
Data
Goud
Zilver
Circulatie opeischb. 1 metaal-
schulden 1 saldo
30 Juli 1927
20500
326.200
57.000 129.860
23
1927
206.500
324.400
58.900 129.840
16
1927
204.200
322.100
62.800 127.220
25Juni1927 184.916
24.961 315.377
57.658 135.831
18 ,, 1927 185.044
25.305 316.634
54.388 136.731
11
1927 185.198
27.520 318.424
48.525′ 140.024
4
1927 185.190
28.714 311.922
55.067 141.266
31 Juli 1926 194.615
33.317 335.489
50.975 151.094
1Aug.1925 132.714
45.171
311.267
61.186 104.112
25 Juli 19141 22.057
31.907 110.172
12.634
4.842
2
)
Wissels,
.
Dek-
,.
Dis-
buiten
Belee-
iverse
kings-
a a
conto’s
N.-lnd.
ningen nin en1)
percen-
___________
betaalb.
g
lage
30Juli1927
14850
***
54
23
1927
151.800
‘
54
16 ,, 1927
154.000
‘
••
53
–
25 Juni 1927 14.536 22.667 .70.995
56.434
56
18
1927 14.242 20.387
68.536
56.305
57
11 ,, 1927
14.234 20.673
64.070
56.182
58
4 ,, 1927 14.342 21.399
62.645
59.634
58
31Juli1926
11.854 26.179
58.057
66.667
59
1Aug.1925 17.906 31.499
78.693
60.527
48
25 Juli1914
7.259
6.395
1
47.934
2.228
44
i) Sluitpost activa.
2)
BasIB
2
15 metaaldekklug.
BANK VAN ENGELAND.
Voornaamste posten, onder bijvoeging der Currency Notes,
imi• duizenden pcvaden sterling.
Data
Metaal Circulatie
Currency_Notes
Bedrag
1
Bankbil/.
1
Gov. Sec.
27 Juli
1927
151.805
137.958
298.469
56.250
248.817
20
1927
151809
137.361
296.487 56.250
246.809
13
1927
151.068
137.585
297.263 56.250
247.720
6
1927
151.074
138.258 300.037
56.250 250.626
29 Juni 1927
152.118
137.977
298.260
56.250 249.067
22
,,
1927
152.009
136.297
296.517
.56.250 246.901
28 Juli
1926
15.127
142.020
293.896
56.250
243.089
22 Juli
1914
40.164
29.317
–
–
–
D ata
00v.
Other
Public
Other
R eserve
ings
Sed.
Sec.
Depos.
Depos.
27 Juli ’27
49.992 47.858 9.878
103.483
33.597
29&1
8
20
,,
’27
49.867
48.610
12.629 101.979 34.197
297/
8
13
,,
’27
_48.917
46.362
10.034
100.425
33.234
3011
15
6
,,
’27
47.547 61.488
19.205 104.377 32.567
26
5
/
29 Juni’27
51.666 59.305
7.875 119.033
33.891
26111,
5
22
,,
’27
49.411
48.477
20.168
95.289
35.461
30
28 Juli ’26
34.925
68.525
9.727
105.492
29.857
26
22 Juli ’14
11.005
33.633
13.736
42.185
29.297
52
‘) vernoualng tusscnen I
BANK VAN FRANKRIJK.
Voornaamste posten in millioenen francs.
Waarvan’
ITe
goed
1
Belee-
Data
Ooud
in het
‘Zilver’
in h t
sels
ningen
buitenl.l)
1.865
b
u
it
e
e
n
l.I
bultenl.
28Juli’27
5.546
343 55
1.759
6
1.623
21
’27
5.546
1.864
345
54
1.325
7
1.654
15
,,
’27
5.547 1.864
345
52
1.617
10
1.653
7
’27
5.547
1.864 345
50
1.430
8
1.671
30 Juni’27
5.547
1.864
345
50
2.494
6
1.602
29 Juli’26
5.549 1.864
338 577
6.710
24
2:288
23 Juli’14
4.104
–
640
–
1.541
–
8
769
Buit .gew.
Schat-
1
Diver-
Rekg. Courant
Data
voorsch.
kistbil-
sen
2)
Circulatie
Staat
ajd. Staat
jettenl)I
c
[
e
t
rn
I
28Juli’27
25.650
5.7,49
24.551
52.756
12.629
534
21
1
27
26.250
5.748
24.177
53.131
12.817
218
15
’27
26.550
5.746
23.460 53.490
12.523
174
7
’27
26.650
5.744
23.518
53.951
11.896
10
30Juni’27
26.850
5.732 22.321
52.786
12.372
299
29Juli’26
37.450
5.389
4233
56.022
4.326
17
23Juli’14
– – –
5.912
943
401
•) waarvan oescnigoaar ‘lo.j mitiloen. ‘; In aisconto genomen wegens
voorsch. v.
d.
Staat’aan buiteni. regeeringen.
8)
Sluitpost activa.
DUITSCHE RIJKSBANK.
Voornaamste posten in mihioenen Reichamark.
Daarvan
Deviezen
Andere
a a
,..
A
ou
bij bui-
als goud-
wissels
Belee-
ten!. circ.
dekking
en
ningen
banken
1)
geldend’e
cheques
23 Juli
1927
1.801,1
57,9 97,5
2.288,5
25,2
15
,,1927
1.801,5
57,9 96,2
2.236,6
116,5
7
,,’
1927
1.802,1 57,9
73,5
2.317,6
71,9
30 Juni 1927
1.802,6
57,9
67,0
2.494,6
146,6
23
,,
1927
1.802,8
57,9
70,3
2.017,4
21,3
23 Juli
1928
1.492,5
260,4
308,4
1.130,5
8,3
30 Juli
1914
1.356,9
–
–
750,9 50,2
Da a
Effec-
Diverse
Circu-
Rekg.-
Dii’erse
ten
Act iva
2
)
latie
Crt.
Passiva
23 Juli
1927
92,4
507,9
3.383,1
814,1
372,4
15
,,
3927
93,0 530,0 3.518,3
748,4 360,2
7
,,
1927 93,1
491,7
3.676,5
587,9
328,1
30 Juni 1927
92,9
461,8 3.815,2
669,5
318,1
23
,,
1927
93,1
522,8 3.219,3
769,5 304,9
23 Juli
1926
89,5
714,4
.
2.844,9
748,7
129,0
30 Juli
1914
330,8
200,4
1.890,
944,-
40,0
‘Jonoelast. ‘) w.o. scenzenoankscnelne
23, 15,
1
Juli,
3U, 23
Juni
’21
23 Juli ’26,
resp.
99; 83; 66; 47;
121; 258 mlii.
NATIONALE BANK VAN BELGIË.
Voornaamste posten in millioenen Belgas.
Data
Goud
.
. 42,
O
E
.2
Rekg. Crt.
–
0
–
1927
01
.. 0
28 Juli
646 444
41
468
31
400
1.917
15 71
20
645 446
41
468
30
400 1.899
18
87
14
645 458
41
482
33
400 1.921
15
96
7
645
447
–
475
34
–
1.902
15
96
30 Juni
645 444
–
473
40
–
1.906
38
72
aan ce scnatist gececeero.
VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.
FEDERAL RESERVE BANKS.
Voornaamste posten in millioenen dollars.
Goudvoorraad
Wettig
Wissels
Data
betaal
–
middel,
Totaal
Dekking
In her-
dis c. v. d.
In de
open
bedrag
F. R.
Notes Zilver
etc.
me m ber
markt
banks
gekocht
13Juli ’27
3.012,7
1.674,7
158,2
426,2
193,2
6
,,
’27 2.988,1 1.654,4
152,8
506,8
199,0
29 Juni’27
3.020,5
1.634,8
163,3
477,3 216,1
22
,
’27
3.028,3
1.663,2 165,5
438,7 183,2
15
,,
’27
3.016,6
1.727,5
168,7
360,9
182,5
8
’27 3.005,9
1.683,2
164,0
399,3
221,6
14 Juli’261
2.845,6
1
3.495.1
145,7
1
514,9 234,2
Belegd
Totaal
Goud-
1
Algem. Data
in U. S.
Gov.Sec.
Notes
in circu-
7.°
Kkigs-
Dek-
1
Dek-
kings-
latie
perc.’)
[
perc.
Z)
13Juli’27
377,8
1.703,3
2.361,2
129,4
74,1
71,2
6
,,
’27
374,5
1.751,1
2.340,9
129,4 73,0 76,8
29Juni’27
376,4
1.702,7
2.399,0
129,4 73,6
77,6
22
,,
’27
369,3
1.689,3
2.364,8
129,4
74,7 78,8
15
,,
’27
547,2 1.698,3
2.473,7 129,4
72,3 76,4
8
,,
’27
438,1
1.716,8
2.390,5
129,1
73,2 77,2
14
.
Juli’261
391,1
1
1.707,2
2.286,61
122,8
1
78,0
74,9
-,
Y
cr..uuuIng tutaten gouuvoorraau segenover opeiscnoare scnutaen:
F. R. Notes en netto deposito.
1)
Verhouding totalen voorraad munt-
materiaal en wettig betaalmiddel tegenover idem.
PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ HET
FED. RES. STELSEL.
Voornaamste posten in millioenen lollars.
Data
banken
conto’s
en
beleen.
R
Aantal
Beleg-
gingen
b
de
F. R.
bank s
Totaal
depo-
sito’s
1 Waarvan
1
time
t deposits
6Juli’27
683
14.683 6.046
1.692
18.697
6.201
29Juni’27
668
14.718
6.050
1.751
19.755
6.212
22
’27
668
14.619
6.062
1.717
19.641
6.186
15
’27
688
14.648
6.176
1.816
20.107
6.172
8
,,
’27
668
14.580 5.956
1.736
19.579
6.195
7Juli’26
701
14.058 5.653
1.669
18.820
5.655
Aan net eina van ieder Jcwartaai wordt een overzient
gegeven van enkele niet wekelijks opgenonin bankstaten.
694
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
3
Augustus 1927
EFFECTENBEURZEN.
-.
Amsterdam, 1 Augustus 1927.
Ondanks de vacantAeperiode zijn in cle anhter ons lig-
geticle beric1iisweek op de i nternationale foncisenmarkten
‘el enkel e oprnerkenswaardige gebeurtenissen voorgeko-
men. Aan (le niarkt te B e r 1 ij n ‘heeft liet bijv. nogal op-
zien gebaard, dat de verhooging. van kaptaa1 door de
groap Verenigte G1anzstoff plaats heeft gevonden op een
svijze, welke voor aandeelhouders een minder groote
claim” ter beschikking stelde, dan over het algemeen
ws verwadilt. Deze omstaucldgheid heeft eenigen druk oj
de desbetreffende aan.deelen uitgeoefend, welke echter spoe-
dig ‘tot het verleden behoorde. Daarentegen heeft cle beurs
de fai.11dssenientsaanvrage van cle firma Gebr. Himnieis-
bach vrijwel onopgemerkt laten passeeren; klaarblijkelijk
waren alle factoren, welke hiermede in betrekking ston-
den, te voren Teeds in ‘het koerspeil van de hiervoor in
aaiuiierk’iug komende aandeeleii verdiscotiteerd. Ook de
stroeve gang van zaken bij de onderhandelingen tusselien
}’r.ankrijk en Duitschianci betreffende een •hawielsverclrag
‘hebben niet veel aandacht getrokken.
Te L o is 1 e n is de markt vrij vast geweest, ondank
•de vrees, dat cie Bank van Engeland ‘binnen afrienbaren
tijd wellicht tot discontoverhooging
zal
moeten overgaan.
Voorloopig echter vertrouwt men nog, dat dit niet noodig zal zijn, voornamelijk indien de toestand op de geldmarkt
in de Vereenigde Staten zoo bevredigend blijft, als hij in
de afgetoopen week is geweest.
Te P a r ij s is weinig omgegaan. Vrij spoedig, nadat de Banque de France haar aankoopprijs voor sterlingwfss&s
had verhoogd is de vraag naar dergelijke wissels veel ge-
ninger geworden, ‘zoodat in cle achter ons liggende beriehts-
week het oude peil val:L aan- en verkoop van buitenlan4
sche wissels weer nagenoeg werd bereikt. Evenmin echter
als de voorafgaande verhooging van den sterlïngkoers een
stiniuleerende werking heeft uitgeoefend, is het omgekeerde
het geval geworden. Het publiek heeft geen groot nancieel in den handel genomen en heeft er nog steeds de voorkeur
aan gegeven een afwachtende houding aan te nemen, tot-
dat cle te nemen maatregelen op financieel gebied bekend
zijn geworden. Intussehen heeft het een goeden indruk ge-
maakt, dat de 6 pOt. eonversieleening tot een succes is
geworden.
Te N e w Y 0 1 k heeft de tendseiisnarkt weer een geani-meerde stemming te zien gegeven. in de eerste plaats heeft
de ruime geldmarkt hiertoe medegewerkt en hoewel men
niet gelooft, dat de Federal Reserve Board onmiddellijk tot
verlaging van den lisccmtovoet zal overgaan, •is men toch
van meening, dat dit binnen afzienbaren tijd zal geschie-
dcii, indien 1e situatie onveranderd gunstig blijft. De Fe-
dral Reserve Bank te Kansas City heeft overigens dezen
maatregel reeds genomen, hoewel niet uit liet oog moet
worden verloren, dat in dit lan,d.bouavdistrict andere ver-
honcliirigen heerschen dan te New York. Voorts hebbcn de
gunstige kwartaaistaten van
ds
General Motors en van
de U.S. Steel Corp. – tussehen welke beide lichamen, naar
‘men meent te mogen veronderstellen, een nauwere aan-
censluiting is gekomen – een gosden indruk gemaakt.
Omtrent de vooruitzichten van de industrie in het algemeen
is men iii Wallstrect optimistisch gesteisici.
Ten o ii z e 15 t is de markt, in het algemeen gesproken,
opgewekt gebleven. Ook de
hele gyingsnssrZ:t
heeft deze
tendens aan dcii dag gelegd, hoewel cie koersfluctuajties
‘hier, zooals gewoonlijk, gering aljn geweest. 6 pOt. NecI.
Werk. Schuld 1922: 106, 1057/
8
, 105
15
/
16
;
434
pCt. Ned Werk. Schuld 1917:
100%,
1007/, 10034; 434 pCt. Ned.-
indië 196: 97
15
/16
1
97%, 97
31
/
32
, 5 pCt. Mexico 100-
1000 (Afgest.): 99.
–
, 10%; 5 pCt. Brazilië 1913 £20-100:
73y8, 73, 73%, 73; 8 pCI. Sao Paulo:
1065/16,
106%.
Grooterc belangstelling heeft cie afdeeling voor petro-
‘leumaandeel en getrokken. De verschillende publicaties oni-
trent de contracten, door maatschappijen van. cle Standard
Oil groep afgesloten met de E.ussische regeering, hebben
in den aanvang• val] de berichtsweek nog een scherpe da-
ling van aandeelen Koninklijke Petroleum Maatschappij
ten gevolge gehad. Daarna echter is een aanmerkelijke ver-
hetering ingetreden, eeiisdecis als gevolg val] contramine
dekikinge
is
anderdeels in verband met de overweging, dat
:iileonguiistige factoren bekend en in ‘het ‘koerspeil verdis-
conteercI werden geacht. De voortgezette aankoopen hebben
teii slotte tot een niet onaanzienlijk herstel gevoerd
Dordtsche Petr. l:u,d. Mij.: 314, 308, 3203′, 330; Ccc. Roll.
Petr. Mij.: 209; Kon. Petr. Mij.: 338, 339,%, 3417/
s
, 3
47
W;
Perlak Petroleum: 67, 66, 65, 66; Peurlaava: 16/, 15%, 15/
i
; Marlanci Oil: 33%’, 32%, 33%’.
Suikcraasuleclen
werden eveneens in tamelijk groots pos-
ten uit dc markt genomen, ondanks het uitblijven van ho-
richten omtrent afdoeniiugen door de V.J.S.P. Ook heeft
het de aandacht getrôkken, dat een verbetering van de
Cubanoteeringen wel een gwistigen invloed heeft gehad
op de koersen van de aan onxe ‘beu.rs verhandelde aanclee-
len ‘in suikerondernemingen, doch dat een daling lang niet
dezelfde uitwerking heeft gehad. ‘De vraag heeft zich niet
tot enkele speciale papieren ‘beperkt, doch heeft aich over
vrijwel het geheele gebied van de afdeeling kunnen uit breiden. Cu.1tuiir Mij. der Vorsten.landen: 17934, 180,
178%, 179; Han’delsverg. Amsterdam: 718, 715, 721%,
725%
;
Javasche Cultuur Mij. : 401, 405%, 41034, 407;
Kali’bagor
:
448, 443, 444% ; Mairon : 264, 273, 281 ; Ned.-
md. Suiker Unie: 284, 286%, 288%, 289% ; Pagottan:
327
1
/.-, 33534, 33834; Poerworecljo: 131%, 132%, 132%;
Sindanglaoet: 44034:, 445, 450; Suiker Cultuur Mij. : 306,
305, 314, 313; Tjepper: 755,
766%,
770, 780; Tjoekir:
627, 653, 641.
Ook voor
tebakseandeelen
heeft goede vraag bestaan.
Nu de voorjaarsinschrijvi.ngen tot het verleden :behooren,
zijn verschillende schattingen omtrent de 1 inencieele resul-
taten van de ‘Sumatra-maatschappijen bekend geworden,
welke vrij algemeen gunstig getint zijn. Ook enkele Java-
soorten werden uit de markt genomen, o.a. aanleelen Soe-
koworio, welke na een aanvankelijke iinainking, een ruim
herstel hebben kunnen hoeken. Aren’dsburg: 650, 649,-
648; Besoeki Tabak:
4
91%, 492%; Deli Batavia Mij.:
497%, 500%., 501%;
Deli’Mij.:
448%:,
451%, 458%, 456%;
Ngo’epit: 420, 412, 418, 420; Oostkust: 2497/
s
, 246, 242%;
Senembah: 463%, 466%, 461%,
467%.
Voor r’icbberaandeelen
bestond belangstelling, voorn ame-
lijk in verband met het ‘bericht omtrent de oprichting van
een stu.diecoanmissie, welke de mogelijkheid van oprichting
eener verkooporganisatie zal overwegen, en welke in over-
leg aal treden met de Engelsche producenten. Sterk
heel t de verbetering van nanjdeelen Kaili Bakar de aan-
dacht getrokken, in verband met geruchten, dat een ‘bod op
de bezittingen der maatschappij zou zijn uitgebracht. Am-
sterdam Rubber: 289, 292
1
/4, 295
1
/8; Deli Bataviia Rubber:
235, 238, 239; Hessa Rubber: 424, 423%, 423; Indische
Rubber: 330, 336, 335; Java Caoutchouc
2
06%, 207, 206%;
Kal.i Bakar: 276, 277%, 272%, 277,
295%j;
Kalii Telepak:
291, 295%, 292,
294%;
Ned. Did Rubber en Koffie: 347,
350, 345; Oost-Java Rubber: 340, 346%, 341, 347; Rot-terdam Tapanoeli: 144%’, 147, 148, 146%:; Serbadjadi:
290%, 297%, 298%; Sumatra Caoutchouc: 287, 290, 300;
Sumatra Rubber: 293
1
/
2
, 290, 293%; Hereenigde Indische
Cultuur Ondernemingen: 188, 189, 190%, 191%; Inter-
continental Rubber: 11
7
/8,
12%, 12
5
/je.
iScheepvaartaandeelen
bleven opgewekt, als gevolg van
de betere ‘houding, die de vrachtenmarkt te zien geeft.
Holland-Amerika Lijn: 77, 78, 79, 80%; Java-China-Japan
Lijn: 131, 130%, 132%,
131%;
Kon.
Ned. Stoomboot Mij.:
98%, 97, 101%; Ned. Scheepvaart Unie: 187%, 188; N.ie-
velt Goudriaan: 116, 115%, 118, 119
1
/
2
:; Stoonsvaart Mij.
Nederland:
180%,
181.
Binnenla’refsche indi&stsiecle aancleeles,
waren vrij stil.
Centrale Suiker Mij.: 118%,
11:8%’,
119; J:toll. Kuasstzijele
End.: 117%, 1197/
s
, 119
1
/8;.
Jiirgens: 165
3
/s, 163%, 165;
Maeku,bee: 111%, 110%, 112%, 111%; Neci. Ktcnstzijele-
fabr,iek-.334%, 340%, 342%, 343%; Philips Gloeilampen:
457, 461, 460%.
Mijnaandeelen
wa:ren vast, voornamelijk voor aandeelen
Algemeene Exploratie Maatshappij. Alg. Exploratie Mij.: 66, 68%, 72%, 71%; Billiton le Rubr.: 900; Boeton Mijn-
bouw Mij.: 149%, 148%, 151, 154%:; Müller & Co.’s Mijn-
bouw Mij.: 75, 75
1
/
8
, 747/8; Rod’jang ‘Lebong: 165, 167,
169
1
/2j; Singkep Tin Mij.: 4,82, 487, 489, 49234.
De afcleeling voor
baaslcaandeelen
bleef opgewekt; de meeste soorten kwamen op een looger niveau. Amster-
damsche Bank: 171%, 172, 172%; Hol!. Baûk voor Zuid-
.Mneriika: 75, 75
3
/8, 75; Incasso Bank: 1:26, 125%, 124%
(ex div.); Javasche Bank: 368; Koloniale Bank: 265
5
/8,
267%, 268
3
/s, 271; Ned.-Ind. Handelsbank: 174%, 173
1
/8,
175; Ned. llandel Mij. G.
v.
A.: 173, 170
23
/
3
2, 171
13
11
6
;
R’dnmsehe Bankvereeniging: 93%, 9234, 93; Twen.tsche
Bank: 142%, 141, 144.
De
A.merikaa.nsch.s markt
‘heeft vrij sterk de aandacht
getrokken. Niet alleen aandeelen 11. S. Steel Corp., doch
ook aandeelen in verschillende spoorwegmaatsehappijen
hebben belangrijke .koersstijgingen kunnen ‘behalen. Ana-oonda Copper: 947/
s
, 94%, 947/; Stude’baker: 52
1
/
4
,.
5
3%,
53%; United States Steel Corp.: 128
5
/s., 130, 134%’
1
136%;
AtCh’ison. To
;
peca:
189%,
.1929/
4
, 198; Ene: 61%, 61%,
64%,; B’altimore & Oh’io: 119, 121, 120,
123%;
Southerii
Pacific: 121, 122,
12611/i6;
Union Pacific: 180%, 183,
187%; Wabas’h R’ail’way: 731i.116, 72%, 7317132.
3 Augustus 1927
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
wi
GOEDERENHANDEL.
GRANEN.
2 Augustus 1927.
Vooral in ‘het ‘begin der week zijn de zaken in tar’ve
aan de Engelsche markt nog van zeer weinig beteekenis
geweest en het dtiuide tot Woensdag, vÖÔr de eerste lading
er verhandeld werl. Ook in parcel.s wns de omzet klein,
doch ook hierin kwiam Woensdag eenige verbetering, vooral
wegens nieuwe berichten over ongunstig wede1r in Frank-
rijk en ten gevolge van betere vraag op het vasteland. Ten
slotte is dan ook de omzet aan (le Engelsche maakt Vrij
wat grooter geweest dan ‘in •de voorafgaande week, doch wegens de goede vooruitzioliten in de meeste uitvoerla.0
den bestond voor tarwe op aflading weinig belangstelling
cci bepaalde men zich voornamelijk ‘tot stoomende partijen.
Op het vasteland was ‘het weder svel iets beter, behalve
aanvankelijk in ‘Frankrijk, doch ook daar is later een ver-
betering ingetre:len, ten gevolge waarvan aan het einde dee week de vraag haar tarwe in Engeland wat is af ge-
nomen. Men heeft echter in Engeland jaan de tanwemhakt reeds ‘zoolang over onvoldoenden ontzet te klagen gehad,
.dat, nu de vraag naar meel er veel beter gevordlen is, wel
een blijvende uitbreiding der zaken ‘wordt verwacht. Tot
die verwachting werkt ook de vrij goede vasteiandsche
vraag ‘mccle. Zoo ‘heeft deze week Italië ondanks het onder
bevredigende omstandigheden ‘binnenkomen van den nicu-
ven oogst vrij wat buitenlandsche tarwe opgenomen, en
ook Frankrijk dcccl wegens het veratiderlijke weder en cle
sohade, die daarvan aan den oogst wordt verwacht, vrij
geregeld in’koopeu. België en Nederland koopen geregeld
in bescheiden mate spoedige tarwe, waarbij Platatartve een
grooter rol vervult dan in Engeland, doch naar Duitsch-
land waren de zaken weinig levendig. Het weder is in
Du’itschlaad in deze week over het algemeen niet ongun-
stig geweest voor den oogst, doch onstuimig weder en regen
kwamen ook daar nog wel voor, zoodat men op een laten
oogst ‘blijft rekenen. Zaken naar Duitschland ‘blijven wel.
iswaar met moeite tot stand komen, doch tea slotte zijn
de inkoopen niet onbeteekenend geweest. De ook deze
week weder opgetreden klachten over slecht weder in
Europa en cie geregelde voortgang der vastelandsche in-
koopen heeft in Amerika de markt gesteund en een tegen-
winht gevormd tegen (le gunstige oogstbei’ichten ‘uit cle
Vereenigde Staten en Canada. Vooral omtrent de zomer-
tartve uit ‘beide landen hoort men veel goeds, doch wij
mogen niet vergeten, dat speciaal de Cauadecsche oogst
nog aan vele gevaren bloot staat, vooral nu hij dit jaar
zoo laat is uitgezaaid. Ook ‘daarin ligt een aanleiding voor
het ‘handhaven der prijzen aan de ta.rwemarkt, evenals in
cle voor de zornertarwe van Canada en de Vereenigde Sta-
ten nog steeds dringende roestschade. De wiritertarwe in
cle Vereenigde Staten ‘is onder bevredigende omstanclighe-
den ‘binnengekomen, doch de opbrengst schijnt niet meé
te vallen en het heet, dat die niet grooter zal zijn dan de
Washingtonscbe raming van 1 Juli. Na eenige later weder
verdwenen prijsstijging zijn voor nieuwe tarwe de termijn-
markten te Chicago cii Winnipeg in ‘den loop der week
4
k
1 3 dollarcent per 60 lbs. in ‘prijs gedaald. Juli (oude
oogst) te Winnipeg was echter 2
1
/8 ‘Itooger, omdat Europa
steeds Canadeesche tarwe ‘blijft koopen. De pool is niet
dringend anti
ite
markt en blijft blijkbaar overtuigd, haar
icsteerenden voorraad oude tarwe zender bezwaar te kun-
nen verkoopen.
In Argentinië zijn door den regelval de omstandigheden
veel gunstiger geworden voor den uïtzaai der nieuwe tarwe,
en waarschijnlijk zal de met tarwe bezaaide oppervlakte er
dit jaar ‘nauwelijks kleiner ‘zijn dan in ‘het vorige. Door
deze beperkte vooruitzichten is tarwe deze week in Ar-
gentinië niet vast geweest en op sommig dagen traden vrij
sterke prijsdalingen in. Ook hierin heeft een der oorzaken
gelegen voor de stille markt in Engeland. Aan de ter-
rnijnmarkten te Buenos Aires en Rosario is de ta.rweprijs
in den ioop der week 10 h 20 oentavos per 100 KG. gedaald,
waarmee hij weder is atngekomen op het peil van eind Mei.
Evenals in Argentinië is ook in Aiistralië door regen de
toestand verbeterd. In sommige streken echter is verdere
regenval daar hoogst gerwenacht v66r liet droge en warme
jaargetijde aanvangt. Omtrent de oogstresultaten in Zuid. Oostelijk Europa valt nog te vermelden, dat de regen, die
in (len laatsten tijd in Roemenië is gevallen, en waarvan
de maïsoogst zeer •heef t geprofiteerd, weinig goed gedaan
heeft aan de tarwe, die nog niet was binnengehaald en
waarvan de kwaliteit waarschijnlijk minder goed zal zijn
dan men verwacht bad. In Zuid-Slavië valt vooral de
kwantiteit tegen. Terwijl er onlangs nogal wat Zuid-Sla-
vische tarwe ter verscheping van de Boemeensehe zeeha-
vens werd aangchoden, heeft dat aanbod nu geheel opge-
houden, omdat in Zuid-Slavië de prijzen sterk zijn geste-
gen. Uit Rusland duiden de berichten erop, dat de oogst
waarschijnlijk weinig zal afwijken van dien van het vorige
jaar. De eerste aanvoeren uit den nieuwen oogst hebben
aangevangen, doch aanbod van eenige beteekenis daaruit
naar West-Europa bestaat tot nog toe niet.
De r o g g e-markt heeft ook deze week weder sterk onder
den invloed gestaan van de markt in Duitsehland en het
daar •heerschende weder. Dat was over het algemeen niet
ongunstig en daar ook in de Vereenigde ‘Staten de rogge er zoo uitstekend voor staat, was de vraag in Europa en-
bevredigend en heeft rogge te Chicago haar prijsdaling
voortgezet. Tot dalende prijzen kwamen dagelijks eenige
zaken in nieuwe Amerirkaansche rogge op aflading in
Augustus/September tot stand, speciaal naar Duitschland,
doek de omzet is niet groot en vooral gedurende de laat-
ste dagen, toen het weder iin Dtvitschland beter werd, tra-den daarbij meer dan eens Duitsche firma’s als verkoopers
op. September-rogge heeft te Chicago van 25 Juli tot 1
Augustus een verdere prijsdaling van 3y
4
dollarcent per
56 ibs. ondergaan en staat nu op het laagste punt, dat tot
nog toe in deze campagne is bereikt.
rM a ï s is deze week weder aan aanzienlijke wisselingen
in de marktstemn:iing onderhevig geweest. Vooral in de
eerste helft der week maakten nieuwe verkoopen van
Platamals naar Noord-Amerika grooten indruk, vooral in
Engeland, en daar tevens het vasteland op bevredigende
wijze de groote hoeveelheden Platamais bleef opnemen,
welke daarheen den laatsten tijd zijn verscheept, nam aan
de Engelsche markt de ondernemingslust toe. In het begin
der week vond te Chicago een nieuwe prijsverliooging
plaats, omdat de weersomstandigheden in cle Vereenigde
Staten ongunstig waren voor de ontavikkeling van de
nieuw uitgezaaide maIs en de daarmee samenhangende mo-
gelijkheid voor uitbreiding der maïszaken van Argentinië
naar Noord-Amerika, evenals de vaste vrachtenmarkt en
de prijsstijging aan de Argentijnsche termijnmiurkten ‘heb-
ben deze week aanvankelijk tot ‘uitbreiding der zaken aan
‘de Engelsche markt geleid. De cndernexningslust bekoelde
echter eenigs7iins, toen ook deze week weder zeer groete
verschepingen uit Argentinië naar Europa werden gemeld. Ook op het vasteland vermeerderde de druk, welke uitgaat
van de voortdurend buitengewoon groote Argentijnsche
versehepingen, terwijl de voorraden in de Argentijnsche
havens de laatste week slechts een kleine vermindering
ondergingen. Zoowel in Hamburg als te Rotterdam en Ant-
werpen bewogen de prijzen voor spoedige Platam als zich
steeds verder beneden de prijzen, welke door Argentijnsche verschepers worden gevraagd. Vooral in Nederland was dat
het geval, waar in deze week een zeer groot aantal booten
met Plabamais arriveerden, welker ladingen in de inveede
helft der week moeilijk plaatsing vonden. Na de inzinking
der prijzen, welke daarvan ‘het gevolg is geweest, nam
edhter cle vraag weder sterk ‘toe en op 1 Augustus konden
de prijzen zich reeds weder eenigazins boven het laagste
punt verheffen. Toch ria in de eerstvolgende week nog
zoet
veel mais
in:
Nederland te verwachten en ‘het prijsherstel
in den loop der markt van 1 Augustus is een merkwaar-
dig bewijs voor de buitengewoon groote vraag naar maJs
in liederland. In Platamais op af lading komen den laatsten
tijd in Europa slechts weinig zaken tot stand, nu daar-
voor een zoo veel hoogere prijs wordt gevraagd dan voor
spoedige posities. In vergelijking met de prijzen van 25
Juli sloten de Argentijnsche termijnmarkten op 1 Augus-
tits voor mais onveranderd tot 10 centavos per 100 KG.
hooger. Te Chicago is ten slotte de maïsprijs % dollarcent
per 56 Ibs. gedaald, doch hij handhaaft zich daarmede itoch op een zeer hoog peil.
Meer mais dan in de vorige week is ditmaal van dén
Donau verscheept, doch deze afladingen betroffen voorna-
mljk vroeger naar Denemarken afgesloten eontracten.
Het aanbod van mais in Roemenië blijft nog steeds klein
en de prijzen ‘zijn er veel te hoog voor exportzaken naar
West-Europa. Regen heeft wel de vooruitzichten voor den
nieuwen oogst verbeterd, doch die verbetering is nog niet
voldoende geweest, om in een verlaging der Roemeensche
maisprijzen tot uiting te komen en nog steeds verwacht
men een kleinen oogst.
Ge r s t was in het begin dezer week nog vast, met zeer
weinig aanbod uit ‘Oost-Europa, en men berichtte uit Roe-
menië, dat de aanvoeren daar zeer klein waren en regen
een ongunstigen invloed had, speciaal op de kwaliteit.
Amerika bleef echter steeds met gerst op herfstallading
aan de markt en er bleven daarin naar Duitschland groo-
te ‘zaken tot stand komen. Na eenige dagen kwam daar-
aan echter een einde. Zeer goed weder in de Vereenigde
696
ECONOMISCH-STAISTISCHE BERICHTEN
3 Augustus 1927
•
Noteeringen.
Chicago
Buenos Aires
Data
Tarwe Maïs
1
Haver
Tarwe
Maïs
Lijnzaad
juli
Juli
Juli
Aug.
Aug.
Aug.
30Juli’27
136y,
101
4131
8
11,95
6,70
15,60′
23
,,
’27
14171
8
99
44’j
12,15
6,65
15,70
30Juli’26
147
1
18
76
4171
8
13,55
6,75
l7,85-
30Juli’25
157h
103
3
,
42
7
18
13,60 9,35
20,251
30Juli’24
1344
11151
8
5351
8
15,90
9,95
24,25′
20 Juli’141
82
5631
8
3634
9,40 5,38
13,70
Locoprijzen te Rotterdam/Amsterdam.
•
1 Aug.
1
25Juli
1
2Aug.
Soorten
1927
1927
1926
Tarwe (Hardwinter II)
..3
14,90
15,-.
16,40
Rogge (No. 2 Western) ..’
11,40
11,80 11,90
Mais (La Plata)
……..
2
170,-
173,-
171,-
Gerst (48 lbs. malting)
.
•2
245,- 245,-
190,-
Haver (Canada 3) ………
3
13,-
12,50
10,60
Lijnkoeken (Noord-Amen.
kavallLaPlata-zaad)..1
12,50
12,40 11,90
Lijnzaad (La Plata)
366,_
368,-
387,-
1)
per 100 KG.
2.)
per 2000
KG.
8)
per 1960 KG.
AANVOEREN in tons van 1000 KG.
Rotterdam
–
–
Amsterdam
Totaal
Artikelen
24130 Juli
Sedert
Overeeik:
24130 Juli
Sedert
Overeenk.
1927
1 Jan. 1927
tijdvak 1926
1927
1Jan. 1927
tijdvak 1926
1927
1926
27.564
1.197.049
917.236
–
39.001
7.731
1.236.05′)
924.967
11.372
242.489
168.036
–
100
916
242.589
168.952
Boekweit
………….
–
11.450
13.081
,
–
.
67
855
11.517 13.936
Mais ………………
67 .284
816.273
538.602
135
114.499
67.390 930.772
605,992 2.957
255.128
217.497
–
6.529
6.915
261.657 224.412
Tarwe………………..
Rogge
……………….
Haver ………………
4.429
125.496
141.681
–
2.728 2.165 128.224 143.846
Lijnzaad
………..
….505
..
153.752
143.058 5.815
146798
141.616
300.550
284.674
Gerst
………………..
5.383
..
111.589
151.844
–
–
–
111.589
151.844
Lijukoek
……………
2.581
68.979
43.676
2.309
22.60
0
8.391
91.579 52.067
Tarwemeel
………….
Andere meelsoorten ….
–
7.614
9.307
–
–
–
7.614 9.307
Staten en Canada voor den nieuwen gerstoogst en toen-
nende aanvoeren in Roemenië en het onder vrij goede
onstandigheden binnenkomen van den .n:ieuwen Duitschen
gerstoogst ‘hebben de Duitsehe vraag sterk doen -afnemen
en tot aanzienlijke prijsverlaging van ongeveer
2Y2
dol-
larcesit per’ 48 1bs. aan de termijnmarkt in Winnipeg ge-
leid. Ook voor Donaugerst zijn de prijzen de laatste dagen
gedaald.
In Nederland, waar in het begin der week tot hooge
-prijzen ge r st uit Amerika werd verkocht, is de vraag
eveneens aanzienlijk ‘afgenomen, en alle gerstsoorte’n zijn
nu vrij wat lager dan in het begin der week te- koop. De
verschepingen blijven echter klein en het iiet er niet naar
uit, dat zij spoedig kunnen toenemen.
Voor haver bestond aanvankelijk betere vraag en van
Amerika werden naar
–
het vasteland in toenemende mate
zaken ge-:laan. De Engelsche markt bleef echter voor have’r
stil en de seer goede vooruitzichten voor den •haveroogs-t
-in dc Vereenigde Staten hebben daar éen aanvankelijke
prijsstijging later weder verloren doen gaan. Aan het einde
dej- week ‘was in Europa de’ vraag naar -haver weder be-
perkt.
SUIKER.
De stenm ing op de verschillende suikermarkten verbe-
tes
–
de na de eerste -helft der ‘afgelooen week, in sympathie
met Amerika, alwaar de notecriagen der -latere termijnen
op de terinijiiniarkt ietwat aantrokken. Naar -verluidt is
(leze vei-.betering in -de stemming te danken aan onderhan-
clelingen, welke gaande moeten zijn tu-sschen de groote
geïnteresseerden in Cuba en Amerika een voorstel bij den
Cu’balaschen President aanhangig te maken om -den kd-
menden oogst tot 4.000.000 .tons te beperken, waarvan
niet meer dan 3.500.000 tons naar de Ver. Staten -zulleh
mogen worden uitgevoerd, terwijl de overige 500.000 tons
over andere landen zullen worden verdeeld. – In
New Y o r k gaven deze noteeringen het volgend
beeld te zien:
–
Sp. C. Aug. Sept. Dec. Jan. Mrt.
Slotvoorafg. week ……4.52 2.61 2.67 2.76 2.71 2.66
Opening verslagweek
4.52 2.60 2.70 2.77 2.71 2.66
Slot verslagweek……..4.52 2.64 – 2.70 2.80 2.77, 2.73
De ontvangsten tin de AtL havens der V. S. -bedroegen
deze week 63.000 tons, -de versmeltingen 71.000 tons tegen
73.000 to-ns in 1926 en de voorraden 215.000 tons tegen
318.000′ tons.
])e warmte, vooral in de Oostelijke staten van Amerika,
hebben eenige meerdere vraag door Raffin’adurs -ten -gè-
volge gehad, die zich echter na eenige inkoopen weder terug-
trokken, om dtarna wegens :bovengènoemde redenen weer op de markt te verschijnen. Voornamelijk werd Porto Rico en P-hilippij.nsche suiker -gekocht -to-t de pariteit van on-
geveer 2y, dc. c. & Ir. New York; ‘doch ook Cubasuiker’
werd in de tweede helft der -week verhandeld. iNaar Europa
-werden eenige partijen verkocht -tot ongeveer Sh. 131- c.i.f.
De laatste Cuba-statistiek is
als
volgt:
–
–
1927
1926
1925
Tons Tons Tons
Cubaanscheproductiet. 26Juli 4.508.620 4.880.414 5.048.849
Weekontv. afscheep havens 30.699 33.222 49.740
Totaal sedert 1 Jan.-23 Juli 3.494.280 3.923841 4.367.940
Weekexport tot 23 Juli …. 73.904 57.837 72.421
Totale export sedert 1!1.2317 2.481.677 2.687.012 3.352.990
Voorraad afscheep havens . . 1.030,647 1.236.531 1.014.950
Voorraad Binnenland ……916.296 915.782 640 637
Hoewel regen werd gerapporteerd in bijna alle districten
blijft men aldas& naar meer -neerslag verlangen.
Valgens ‘ F. 0. L i ch t -was ‘het weer gedureude’de eer-
ste helft van Juli in D u i tse h 1 and zeer gunstig voor
het hietgewas. Zware regenval en donderbuien in de ‘twee-
de helft der afgeloopen maand -hebben echter hier en daar
schade aangericht en -de werkzaamheden bemoei-lijkt.
In T s j echo S low a k ij e was het weer seer gunstig
en is mcii over het algemeen zeer tevreden over ((en stand
der bie-ten. Pogingen om het suiikerkartel te henaieuwen
– zelfs voor den tijd van slechts 1 jaar – ‘hebben to-t dus-
ver gefaald. – –
Ook in Oost e n r ij -k en Ho n ga r ij e is men tevreden,
ofscho i
on n de-ze landen ook -plaatselijke schade door zware
slagregen.s en hagelbuien werd aangericht.
In 1? r a nk r
ij
k ‘was de tem-peratni.i’r
,
in Juni te koel
en viel er te veel regen, tzoodat vooral in het Noordeli ‘vtn
het land ‘de achterstand niet onbelangrijk is. Men ver-
langt dan, ook overal,-naar warmer 5e-eer.
– In Roll and liet het weer in Juli ook nog te wenschen
over; het verlangen naar vat droger en warmer weer is
vrij algemeen.
In B e 1 g i ë echter was het weer in Juli voor den biet-groei over het al-gemeen zeer gun sbig en kon de açlîter-
stand van eenige weken worden ingehaald; hier en daar
klaagt men over te veel onkruid. –
In Enge -land verlangt men naar droger en warmer
weer.
In 1 u go S] a v i ë daarentegen was het weer te droog,
‘evenals in Juni en hdbben cle -bietaanpiantiugen niet onbe-
langrijke schade ‘hiervan ondervonden.
In Denemarken., Zweden, Polen, Italië en
‘Turkije is men over hêt algémeen tevreden met dce
stand der bieten. –
Wat betreft het bietareaal’ in Europa handhaaft Licht
de cijfers zijner vorige -raming. –
In Jd iig el a n d trokken de prijzen op de Londensche
termijnmarkt de afgeloopen week -iiiet onbelangrijk aan,
voornamelijk wegens uitgebreide dekkingen tegen verkoo-
pen van geraffineerde suiker.
De slotnoteeningen waren als volgt:
Juli
1927 . – 5h. 1611K Dec.
1927 … . Sh. 1415k
-Aug.
,, . . ,, –
16/21(
Maart 1928 …. ,, 1613
October
11 . . 13
1418k Mei
,…..,, 1616
3 Augustus 1927
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
697
De zichtbare voorraden zijn volgens Czarnikov:
1927
1926 1925
Tons
Tons Tons
Duitschland 1
Juni
……..
655.000
682.000
391.0ij0
Tsjechoslowakije
1 Juli
178.000 345.000
235.000
Frankrijk
1
Juli
……….
269.000
200.000
158.000
Nederland
1 Juni
……….
90.000
136.000
68.000
België
1
Juni …………..
86.000
85.000
112.000
Polen
1
Juni
…………..
128.000
130.000 119.000
Engeland 1 Juli geïmpt. suiker
410.000 490.000 357.000
Engel. 1 Juli Binnenl. suiker
3.000
–
–
Europa.. 1.819.000 2.068.000 1.440.000
V.S. Atlant. havens 27Juli…. 215.000 318.000 230.000
Cuba 23 Juli …………..1.030.000 1.237.000 1.015.000
Totaal .. 3.064.000 3.623.000 2.685.000
Op J a v a was de markt, ondanks het algeheele gebrek
aan belangstelling door Britsch.Indië getoond, prijshou-
dend tot vast gestemd en irokken prijzen in de tweede
hand ongeveer
f
% 1.
f
% aan. Het laatst waren cle no-
teeiingen: .
Superieur N. 0. ready t/m. September
f
15,62V
2
per 100 K.G.
Oet./Nov.
15,8734
Nov.fDec.
,, 16,12%
No. 16. &/hooger ready
,, 15,-
Het rendement van 145 fabrieken bedroeg 01) 15 Juli
bijna 15 pot. meer clan op dat tijdstip in 1926.
H i e r te 1 and e openbanrde zich geleidelijk meer
vraag, gedeeltelijk wegens dekkingen op Augustus termijn
en gedeeltelijk vegens speculatieve acmkoopen. Toen in cle
tweede helft der week Amerika vaster
afkjwam,
werd de
steiiiming hier bepaald vast en sloot de markt op de vol-
gende noteeringen:
Aug.
f
18%, gedaan; Dec.
f
17%; Maart
f
18
7
, aan-
bod met koopers tot
f
%
lager.
De omzet bedroeg de afgeloopen week ongeveer 4200 tous.
KATOEN.
Noteering voor Loco-Katoen.
(Middling IJpiands.)
29Juli
1927
1
22Juli
1927
1
15 Juli
1927
1
29 Juli
1926
29Juli
1925
New York voor
Middling …
18,70 c
18,50 c 18,— c
19,35e
25,50 c
New Orleans voor Middling
18,33 c
18,37 c
17,65 c
18,69e
24,85 c
Liverpool voor
Middling…
10,05 d 9,91 d
9,65 d
10,13 d
13,93 d
Ontvangsten in- en uitvoeren van Amerikaansehe havens.
(In dulzendtallen balen).
1
Aug. ’26
Overeenkomstige periode
tot
22Juli’27
1925126
1
1924125
Ontvangsten Gulf-Havens.
}13o3o
9807
9453
Atlant.Havens
Uitvoer naar Gr.Brittannië
2574
2271
2534
‘t Vasteland ete.
6754 4582
4745
Japan…. ..
1822
1221
898
Voorraden.
(In dulzendtallen balen).
Overeenkomstig tijdstip
22Juli’27 –
1926
1925
Amerik. havens. . . .. .
933539
266
Binnenland …………..390
883
166
New York ……..
223
51
100
New Orleans ………….254
.
161
61
Liverpool …………
883
483
349
Marktbericht van de Heeren Sir Jacob Behrens & Sons.
Manchester, d.d. 27 Juli 1927.
Amerikaansche katoenprijzen hebben de laatste week nog
al gefluctueerci en de markt is zeer gevoelig voor slechte
weerberichten en de bollweevi.lplaag. Prijzen zijn Vrij hoog
opgschroefd en het is zeker merkwaardig, dat de huidge
prijzen aan het slot van dit seizoen ondanks den zeer grooten
katoeuoogst Vrijwel gelijk zijn aan die van verleden jaar
om clezea tijd. Egyptische soorten hebben ook uog al ge-
fluctueerd, doch toonen tenslotte slechts weinig verande-
ring bij een week geleden. Verkoopen van locokatoen in
Liverpool bedroegen de vorige w’eek slechts 45.000 balen,
waarvan ruim de helft Amerikaansche.
In de Amerikaansche garenmarkt bestaat geen gebrek
aan vraag, hoewel de prijsstijging van hot ruwe materiaal
zaken zeer bemoeilijkt. Spinners vail grove nummers rap-
porteeren, dat veikoopen voornamelijk beperkt zijn tot
kleine hoeveelheden voor dringen-de behoefte, doch hier
en daar zijn flinke posten geboekt. In medio nummers
loopt het prijsidee van koopers en spinners nog al uiteen,
zoodat de omzet hierin zeer beperkt is. Voor hin.nenlandsch
verbruik -bericht men goede zaken in getw’iju.de garens. In
Egy
–
ptisohe soorten wordt op het oogenblik weinig gekocht.
daar men er nog aan twijfelt, dat de stijging van katoen
zich zal kunnen handhaven. Desondanks berichten enkele
spinners, dat zij geregeld met verkoopen doorgaan, -hoewel
dit niet algemeen is, ofschoon de meeste spinners vrij
goed bezet zijn en er -dus geen haast is met verkoopen. In
getwijnde garens gaat slechts weinig om, zoowel voor de
binnenlandsche markt-, als voor export.
De situatie in de doekmarkt is weinig veranderd. Prijzen
zijn vast met neiging tot stijgen; daar staat tegenover dat de vraag toeneemt, speciaal van Indië, waar de berichten over -de monsoon gunstig luiden. Het percentage der or-
ders, welke geboekt word-en is betrekkelijk gering verge-
leken met de biedingen, daar koopers geen vertrouven
hebben in het tegenwoordig prijsniveau in Manchester en
hun uiterste best doen tot laatst betaal-de prijzen af te
sluiten. Dit is in de meeste gevallen onmogelijk met het
gevolg, dat er slechts in enkele gevallen kleine hoeveel-heden
geplaatst wordeii hij verko-opers, clie door goedkoopere ga-
rencontracten gunstig gesitueerd zijn. Hoewel andere mark-
ten wel belangstelling toonen neemt de vraag vandaar niet
spoedig toe en moet men maar afwachten of Indië zijn
af zijclige houding zal laten va-ren en koopers veer op meer
normale wijze zaken zullen doen. Zooals wij boven reeds
schreven wordt de verbeterde toon tot op heden niet weer-spiegeld door het aantal geboekte orders
20Juli 27Juli Oost.koersen. 20Juli26Juli
Liverpoolnoteeringen. T.T. op Br.-Indië
1
/
5
11
1/511
F.G.F. Sakellaridis 19,95 19,60 T.T.opflongkong 1111 1111
G.F. No. 1 Oomra.. 7,95 8,10 T.T.op Shanghai 2/64 216%
KOFFIE.
De stemming was in •de afgeloopen week min of meer
veifelend. In Brazilië liepen de prijzen der kost- en vracht-
aanbiedingen van Santos in sommige gevallen iets op,
terwijl zij
iii
andere gevallen een fractie inzakten; d-ie
van Rio daarentegen waren, hoofdzakelijk op toegenomen
vraag van Europa, iets hooger. Naast Brazilië komt op
het ogenblik in de eerste plaats Nederlaijdsch-Indië weder-
om met zijn product aan de markt en de prijzen der ver-
schillende R-obusta-soorten op prom-pte versdheping waren
alle ditmaal lager. Paleinbang Bobusta zakte ongeveer
1 ct. in; de andere on.gewasschen Sumatra-Robusta-soorten
waren % 1. 1 ct. lager en Java W.I.B. f.a.q. zelfs 2 á 2%
ct. – Wat deze laatste soort betreft, kan thans gecon-
stateerd worden, dat de prijs langzamerhand wederom meer
in verhouding tot dien der andere Robusta’s is gekomen.
Tot nu toe hield Indië den cif-prijs voor prompte versche-
ping belangrijk boven den alhier geldenden locoprijs, het-
geen het gevolg was van zeer kleiuen voorraad aldaar. In
andere jaren kwam gewoonlijk -in Juni het aanbod uit den
nieuwen oogst reeds los, doch ditmaal ‘was zelfs in Juli
daarvan nog zoo goed aLs niets te bespeuren. Nu eindelijk
deze koffie’s aan de markt beginnen te komen en de vraag
voor eigen verbruik in Indië niet meer dringend is, zijn cle
prijzen aldaar in ‘korten tijd belangrijk gevallen. Tegen -het
einde van April, toen de boe-prijs alhier reeds op 47 ct.
stond, kwamen sporad-isch cif-noteeringen van 53 ct. voor,
in het einde van Mei hield men nog 50 ct., in het einde
van Juni 46 ct. en ‘thans, aan het einde van Juli/begin
Augustus wordt voor 38% á 39 ct. aangeboden. Deze prijs
nu staat natuurlijk ‘wederom in geen verhouding tot de
hier geldende loco-noteering, d-ie bij zeer beperkt aanbod
op 47 i-s blijven staan en het mag verwacht worden, ‘lat,
wanneer de eerste koffie’s uit den nieuwen oogst dichter-bij gaan komen, de loco-waarde •hier zakken zal en meer
in verhouding ‘zal komen tot de verlaagde Indische waarde.
In loco was ten onzent de handel in de verschillende
soorten nog altijd niet zeer bevredigend en de zaken be-
paalcien zich hoofdzakelijk tot die, welke nooclig waren
ter voorziening in directe behoef te.
Aan de termijnmarkt te Rotterdam bleef de noteering
voor het Santos-contract onveranderd, doch die voor het
Gemengd contract zakte ongeveer % ct. in.
De prijzen van gewoon goed beschreven Superior Santos
op prompte verscheping zijn thans ongeveer 7416 a 761-per owt. en van dito Prime ongeveer 7716 a 79/6, terwijl
zij van Rio type New-York 7 met beschrijving, promp’te
verscheping, bedragen 6316
ft
641-.
698
ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN « 3 Augustus 1927
Van Rohusta op af lading van NTederlandsch-In{lië, zijn cle
prijzen in de eerste hand op het oogeublik:
Palembaug Robusta, Augustus-verseheping, 30 et.; Ben-
koelen Robusta, Augu.stus-verscheping, 32 cl.; W.I.B. faq.
Robusta, Augustus-verscheping, 383 cl.; alles per % KG.,
cii, uitgeleverd gewicht, netto contant.
De of f.icieele loeonoteeringen bleven onveranderd 49 ct.
per % KG. voor Superior Santos en 47
at:
voor Rohusta.
De noteeriugen aan de Rotterdamsche termijnmarkt
waren aan cle ochtend-cali als volgt:
Santos-contract
Gemengd Contrect
basis Good
besis Santos Good
1
Sept.1 Dec.
1
Mrt.
1
Mei
11
Sept.1 Dec.
1
Mrt. i Mei
2 Aug.
39%
3734
3614
35% 38%
35% 34%
34
1
18
26 Juli
39%
37%
36%
35t13
39
36%
35y
4
34%
19
,,
,
39 37%
36%
35%
3951
8
3671
8
3571
8
35i1
12
,,
38% 37%
36%
.35%
38
3
4
36’1
35%
343/
8
De slot-noteeringen te New-York
van het aldaar
geldende
gemengd contract
(basis Rio
No. 7) waren:
Sept.
_
Dec.
1
Maart
fs1ei
$
12,52
$
11,75
$
11,45
$11,27
25 Juli
,,
12,38
,,
11,84
11,57
,,
11,37
1
Aug……….
18
.
:.
.
,,
12,47
,,
12,10
‘,,
11,95
,,
11,77
11
,,
12,34
,,
11,94
11,80
,,
11,63
Rotterdam, 2 Augustus 1927.
THEE.
Iii de afgeloopen week vond de laatste voorjaarsveiling
plaats. Deze veili2g omvatte ongeveer 27000 kisten ‘Ned.-
Indische thee, directe aanvoer, en had een onregelmatig
verloop. Over ‘het algemeen was de stemming vaster voor
de Javasoorten – ‘waarvan, vele niet onbelangrijk in kwa-
liteit waren i’ooruitgegaan, – dan voor de ‘Sumatrasoor-
ten. De prijzen bewogen eich ongeveer op het vorige ni-
veau met prijsverschillen van 2 ii 4 ets, naar beide zijden:
iDe Commissiehuizen waren de beste koopers in •de markt,
terwijl ook voor binnenlanclsche ‘rekening goed gekocht
werd. Er werd aanvankelijk nogal wat opgehôuderr. Ech-
ter werd een groot gedeelte hiervan onmiddellijk na vei-
ling afgedaan, zooclat ten slotte slechts 3 1. 4000 kisteii
onverkocht bleven.
De gemiddelde veilingprjs bewoog zich op ongeveer 84
ets. Een prijs, clie ‘bijna 2 ets. hooger is, dan die der vorige
veiling.
De volgende veiling lis vastgesteld op 1 Septem.ber as.,
doch zal het groote •tusschenverloop, dat ditmaal 5 weken
bediiaagt, geen ruimer aanbod ten gevolge hebben, waar de
aanvoeren sterk afnemenle ‘zijn.
Amsterdam, 1 Augustus 1927.
STEENKOLEN.
Er teekent zich allerwege wat meer vraag af, omdat,
naar het schijnt, de overtuiging doordringt, dat voorloopig
,,rockbottom” bereikt is. Vele mijnen ‘in Engeland zijn ge-
sloten of werken ‘halven- of kwarttijd en in verbruikers-
kringen is men geneigd aan te nemen, dat dit proces, wan-neer het dooawerkt, ten slotte geen ander gevolg kan heb-ben dan dat de prijzen ‘weder naar boven gaan. Voorzich-
tige verbruikers gaan derhalve over tot het dekken van
hun allernaaste behoeften.
De prijzen zijn:
Northumberland Ongezeef cle ……..
f
10,60
Dui’ham Ongezeefde ……………… ..10,85
Cardiff 13 large, 113 smalle …….. …13,-
SChotsche Gezeefde ………. . …… ..10,25
Yorkshire Gewasschen Doubles …….12,90
Westfaalsche Vetförder ………….,, 13,90
Vetstukken ……….. ..15,90 –
Smeenootjes …………, 14,90 Gasvlamförder ……..,, 1390
Gietcokes …………. ..16,50
alles per ton van 1000 KG., franco station Roterdam(Am-
sterdam.
Weatfaalsehe bulike3rkolen f.o.b. Rotterdam/Amsterdam
f
11,05.
Markt prijahoudend.
2 Augustus 1927.
IJZER.
iii het algemeen kwam er weinig verandering in het
aspect vait •de markt.
Op het Continent was er nog steeds gebrek aan voldoen-
de zaken, terwijl de nog altijd hooge Frainsdhe prodcidtie
bij den tegenwoordig weinig gunstigen toestand van dle hin-
nenlanclsche markt op de exportmarkt blijft drukken.
In Engeland blijven cie prijzen vast, doch er zijn ver-
schijnselen, die erop wijzen, dat in sommige gevallen reduc-ties woi’den toegestaan.
Voor Angnstus is noch in de Fransche, noch in de Duit-‘
sche binuenlanclsche prjaej wijniging te wachten.
Noteering in de week van
18,24 JuliI’25131
Juli!
26 3/1 A.
1927
1027
1926
Ruw ij ze r.
f.o. b. Midd,tesborough Sh. Sh. Sh.
Cleveland Foundry no. 1
7216
7216
.
931_
3
701_
701_
.
9016
4
691_ 691_ 8916
Hematite East Coast
mixed numbers
761_
761-
81t_
Wagon départ ‘Longwy
(Lot haringen)
Frs.
Frs.
Frs.
Moulage P. ‘L. no. 3
460,_S)
460,-
460,-
Semi-phosphoreuse
495,-
495,_
560,_
abWerkRheint.-Westfalen
Mk.
Mk.
Mk.
Giessereiroheisen no. 1
88.-
88.- 88.-
,,
3
86.- 86.-
86.-
Hiimatit …………..
93,50
93.50 93.50
f.o.b.. Antwerpen
Sh.
5h.
Sh.
Giet.erj ruwijzer no. 3..
601-611-
…
601-611-
671-
Walsproducten.
–
f.o. b. Antwerpen (vrijbi.)
5h.
Sh. Sh.
92_9216
931-
Stafijzer…………..92_9216
Plaatijzer 5 mM …….
119-120
119_120 100_101
,,
3
,.
……
..123_125
123_125
107_108
1)
De in het vorig bericht vermelde daling met 10 frs.
berustte op eene onjuiste mededeeling.
VERKEERS WEZEN.
RIJN VAART.
Week van 24 t/m. 30 Juli 1927.
De aanvoelen .van zeezijde, hoofdzakelijk erts en hout,
varen zeer levendig. Er was veel vraag naar schee.psruim-
te, welke schaarseh was. De ertsvrachten waren
f
0,70-
0,80 met resp. -% lostijcL
Naar den Bovenrijn ‘waren de ‘vrachten ciroa
f
1,3011,40
per last met verkorten lost.ijd. Het sleeploon ‘bedroeg ge-
middelcl f0,45 tarief. De waterstand bleef, gunstig. In de
Ruhrhaven s bleef de algemeene toestand ongewijzigd.
INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN.
Bedrijfsleven en de strijd tegen
de Armoede in Nederland
door Dr. CH. A. VAN MANEN
Prijs ingenaaid
f 3,-.
Gebonden
f 4.75.
Voor leden der Vereeniging en geabon-
neerden op het Weekblad wordt dit werk
beschikbaar gesteld tegen den prijs van
f
2,50 ingenaaid en.
f
4,- gebonden.
Bestellingen richte men tot het Secretariaat van het
Instituut, Pieter de Hooghweg 122, onder gelijk-
tijdige remise per postwissel of op postchèquer en
girorekening No. 8408, Rotterdam.