Jrg. 10, editie 489

13 MEI 1935

AUTEURSRECHT VOORBEHOUDEN.

E

B e rl
“c h t e n

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER

ORGAAN VOOR DE MEDEDEELINGEN VAN DE CENTRALE COMMISSIE VOOR DE RIJNVAART

UITGAVE VAN HET INSTITUtJT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

10E
JAARGANG

WOENSDAG 13 MEI’ 1925

No. 489

INHOUD.
BIz.
M1JNcoNoEssi1s IN
V
AN
RiJ
(S
WEUJI OEEXL’LOREÈRDE
VELDEN door
Ir. Al. C. B. Bongaeris
……………
402
De Gulden en het Goud door
Mgr.
A. M. (ie Jong
……
403
Engeland’s Dilemma II (Slot) door Dr. G. B. Iiu/Tnagel.
406
BUITENLANDSORE MEDEWERKING:
Geldwezen en Baukvraagstuk in Albanië door
F. von
Suheiger

………………………………
407
AANTEEKENINCEN:
Het nieuwe Roerkolensyndicaat ………………
408
De Duitsch-Fransche Kali-overeenkomst ……….
409
Een jaar Gouden Standaard in Zweden ………..
409
Het herstel van den Gouden Standaard in Engeland
410
BOEKAANKONDICING:
P. Koeneu, 1. i., Inleiding tot de landhuishoudkunde,
bespr. door
Prof. Mr. D. van Blom

…………
410
MAANDCIJFERS:
Emissies in

April

1925 ……………………..
411
Statistisch Overzicht van. den economischen toestand
an

Nederland

…………………………..
412
Giro-kantoor der Gemeente Amsterdam

……….
413
Giro-omzet bij De Nederlandsche Bank ………….
413 Productie der Steenkolen, Bruinkolen en Zoutmijnen
413
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN …..
…….. …
413-420
Geidkoersen.

Ban kstaten.

Goederen handel.
Wisselkoersen.

I

Effectenbeurzen.

Verkeerswezen.

INS’J’1TUUT VOOR ECONOMISCHE 0.580 TIRIFTEN
Wd. Algemeen ,S’ccretaris: Mr. Q. J. Terpstra.

ECONOIIIISCII.S’I’ATIS7’ISCjiE BERICHTEN
COMMISSIE VAN AD VIES
J.
van flasselt;”Jhr. AIr. L. H. van Lennep;
Prof.
Dr. E.
Horesco; Mr. Dr. L. F. II. Regout; Dr. E. van Welderen
liaron Rengers
;
Mr. Q. J. ‘J’erpstra; Prof. Mr. F. de Vries.
Gedelegeerde leden: Prof. Mr. D. van Blom;
Prof. -Mr. ii. R. Ribbius.
Redacteur-Secretaris: D. J. Wansink.
Secretariaat: Pieter de Jloochweg
122,
Rotterdam.
Telefoon Nr. 3000. Postrekening 8408.

Abonnementsprjs voor het weekblad franco p. p. in
Nederland
f20,—.
Buitenland en Koloniën
f25,—
per
jaar. Losse nmnmcrs
50
cents. Leden en donateurs van het
Instituut ontvangen het ‘weekblad gratis.

Advertenties
f 0,50
per regel. Plaatsing bij abonnement
volgens tarief. Administratie van abonnementen en adver
–
tenties: Nijyk d van Ditmar’s Uitgevers-Maatschappij, Rot-
terdam, Amsterdam, ‘s- Gravenhage.

i)e balans van De Nederlandsehe Bank geeft na

cle met cle rnaandwisscli ng verband iioudende stijgi lig

van de vorige week thans weder een vrij belangrijken te
(ruggang in de disconteeringen en beleeningcn der Cen-

trale Oredietinstelling te zien. De post binnenlandsche

wissels daalde ten deele als gevolg van aflossing
van rechtstreeks bij de Bank geplaatst sehatkistpa-
pler, van
f
103,4
miilioen tot
f 98,5
millioen. Dc he-
leeningen hepeg van
f 119,5
millioen tot
f 160,5
niillioeu toiu.g.

1 Let renteloos voorschot aan het, Rijk vertoont een
vermindering van
f 6,1
millioen. De i,netaalvoo.rraad
-der Bank bleef vrijwel op dezelfde hoog
–
te. :De daling
van
f 13,6
millioen, die cle diverse rekeningen op de • actiefzijde dhr balans te zien geven, correspondeert;
•.voor het grootste gedeelte met (Ie gelijktijdige stij-
ging van den post Papier
09
het ixuten land, cl i.e iii
.dd afgeloopen week van
f152,4
millioen tot
f 163,2
1
millioen klom.

.De bii.j.ettenc.irculatie daalde met nagenoeg
f
30
nu.11oen. Do rekenirigcou rant-saldi- geven een terug-
gang van
f 3,1
miliioen te iden. liet beschikbaar iiie-
lt
aa
i
sa
l
d
l
o
stelde zich
f 6,8
mdlioen hooger dan ver-
leden week. lIet •clekkingspercentage bedraagt ruj.m
53.

* *
*

Op .de wisselmarkt was dc stemming zeer rustIg.
De invoering van den gouden staiidaitrcl in verschil-
lencie landen had blijkbaar reeds een kalmeei-enden
invloed op de wisselkoersen en de schommelingen

kregen een vôôroo.rlogsch aanzien. Dollars noteerden
2,48%
‘als laagste en
2,48
7
/s als hoogste punt. Londen
11.2,06%
en
12,01%,
de laatste vier dagen zelfs bijna
doorloopenci
12,06% h 12,01,
en de koersen van cle
andere op gondhasis staande landen sloten zich hier-

bij aan. Voor franken waren cle schommelingen na-,tuurlijk nog
–
belangrijk grooter, maar ook (leze ‘vis-

sels waren vrij stabiel. Oslo was iets in reactie, even-
wel met een vasten ondergrond. Buenos Aires zeer
,,vast oploopetid van
96%
tot
98%
op bericht van
in-
trckki.ng van liet verbod van gou.cluitvoer, echter met
diandhairing van do sluiting van de Oonversiekas.

LONDEN, 11 MEI
1925.

12
MEI
1925

[let aanbod van geld werd (Ie afgelonpen week niet
veel grooter. Achteraf bleek, dat de gelcivraag voor cle
maaiidwjssehng veel belangrijker was geweest, clan

uit de noteeringe:n viel af te leiden. De ontspanning,
die meestal na enkele dagen ‘weder optreedt, ‘bleef nu

vrijwel achterwege en cle rente voor particulier dis-
c:onto ‘werd. zelfs eerder hooger. Na
35/
werd later
weder grif 33: pOt. betaald en enkele kee’ren zelfs
en 3% pOt.. toegestaan. Cailgelci bleef eveneens
nog fflrik gezocht en was meestal, boven 3 pOt. te
t) laatsen. Alleen de prolongatie-rente liep terug; aan
het einde der week werd 2% en
2%
pct. genoteerd.

* *
*

Geld bleef gedurende de gehecl6 afgeloopen week
gezocht; hier en daar werd tot 5% pOt. betaald voor cail money. Men verwacht, da,t het vrij ‘be1angiijke
bedrag Vrijdag 1.1. aan de markt onttrokken voor be-
taling op de Conversion Loan, ook deze week invloed

zal blijven oefenen op do marktpositie. iocicu moest
‘de markt van de Bank van Engeland gebruik ma-
ken â 5% pOt.

• Disconto was dientengevolge vast, mede in verband
1
met liet, feit, dat mogelijke goudonttrekld lig-en aan cle
Bank van Engeland ‘in aanmerking moeten worden “genomen. Prima 3-maandi ‘hankaccepten noteeren
‘daarom heden
4%/in

Wisselkoersen op New York en Amsterdam zijn
f.iactioneei ddurder, slot hdden:
4,84is; 12,06%.

;’.

402

ECONOISCH-STATfSTISCHE BERICHTEN

13 Mei 1925

MIJNCONCESSIES IN VAN RIJKSWEGE

GEEXPLOREERDE VELDEN.

Dc ontginning van delfstoffen iii Nederland is tot
nog toe beperkt gebleven tot Zuid-Liilihurg, met uit-

zonderirig iran de tijdens den jongsteiï wereldoorlog’
begonnen Zontexpi oitatie t.e Buurse. ‘De on twkke-

lingsgang dier ontginning begint eerst op liet einde

van cle vorige eeuw, althans wannôer
cie
oeroucle kool-

dclving op kleine schaal bij de oude abdy vn Rolduci

binten aanmerking wordt gelaten. De Dornaniale

mijnen hadden hier in den loop van, vele eeuwen cciie
uitzetting oudei gaan, welke in T845, toen het beheer.

en genot dier mijnen tijdelijk aan do Aken-Maastrieht-‘
sc’ho Spoorwegmaatschappij werd afgestaan en ove:r-

gedragen, de productie op 45.000 ton per jaar
als
i
.
rondslag der overeenkomst dcccl bepalen. Thans be-

draagt de jaarproduetie nagenoeg vijftien maal die

hoeveelheid en voor de toekomst is deze rnijflzetei ge-

richt op cciie p.t.oduetie van 800.000 ton.

n ‘liet jaag der t.noonshestijging van Koningin

Wilhelmina produeecitden alle Limburgsehe mijnen
tezamen 150.000 ton steenkolen en ihans, ruim eet’E

kwart eeuw later, overschrijdt de jaarprductio de

6.000.000 ton. De Staatsniijn Maurits alleen, nauwe-
lij’1 enkele jaren in. exploitatie, zal daaraan reeds

in 1926 ongeveer een millioen ton kunnen toevoegen.

Die groote uitzetting der productie in zoo korten
tijd was uiteraard reeds vele jaren voorbereid. De

Krooi:i verleende in 1860 concessie voor ‘het mijnvehh
Willem, in 1861 voor de mijn Sophie, in 1876 voor

cle Laura, in 1877 voor de Ve.reeniging, in 1879 voor’

het mijnvel’d Oarl en in 1893 voor cle Oranje-Nassau-

mijnen. De aanleg en exploitatie van ‘de mijnzetels
stuitten echter
01)
groote moeilijkheden, zoowel we-
gens het ontbreken van spoor- en waterwegen, als

wegens liet langzame tempo, waarin de methodes van
schaehtdelving in-deze moeilijke, veel .drijfzand hou-

dende terreinen zich ontwikkelden. Eerst op het eincle
(lor 19e eeuw, toen – dank zij ‘het particulier initia-.

tief – een spoorweg van Sittard over Headen em
Kerkrade naar Herzogenrath was tot stan d gekomen

en toen anderzijds de bevnieingsmethode en het

ilonigmanproces de schachtde’lving veilig stelden;
namen de particulero mijnonclerne.mingen’ hare

vluoht.
In 1901. werd tot exploitatie van Staatswcge, ,naast cle particuliere exploitatie, besloten en ach tereenvoi-
gcns ‘kwamen do Staatsmijnen Wilhelmina, Em.ma,
T.[end:rik en Maurits in aanleg en in bedrijf. Boven-

dien werd spoedig nt den oorlog het mijnvel’d-
VII odrop ‘bij ‘liet Staat,s’mijnbedrijf getrokken, doch’
wegens
bijzondere,
bezw’arence ‘ omstandigheden is

dit veld .nièt inc exploitatie genomen. Thans prodl.u-‘
ucoren de particuliere mijnen en ‘de Sitaatsmijnenl

ongeveer evenveel.
Behoudens ide vele ‘b.ruinkoolconcessies tijdens en’
ik den oorlog zijn in de loopende eeuw geen nieuwe)

cuncesales aan pa.rtici.dieren verleend. De Opsporings-‘1
wctgev:ing, ingeleid lbij de Wet van 24 Juli 19031
(S’tsbl. 230), verbood het boren naar steenkool en
zouten dooi particulieren, eerst voor vijf jaren,’
daarna nog eens voor 15 3aren, tot in de maand No-
veniber 1923. Gedurende dat tijdperk heeft de Rijks-
opspo.ringsdenst van ‘delfstoffen den Nederland-
seli en bodem systematisch geologisch onderzocht, niet
liet resultaat dat delfstoffen in ontginbare hoeveel-

heden zijn aangetoond in cle Peelhorst, hij Winters-1

ii’ijk, bij Buurse en bij BocJioltz, ‘ten Zuiden van het’

S taatsmijim’eld.
De aangehoorde delfstoffen .zijn in hoofdzaak
steenkolen en zout, terwijl vermoedelijk eenig uit,zicht,

kan worden ggeven op kali en petroleum. Bij de Wet
van 24 Juni. 1024 (Stsbl. No. 307) zijn de vinders-
rechten van dcii Staat op de niet gunstig gevolg van
Rijkswege geëxploreerde terreinen vastgelegd.
Onder die terreinen hebben. ‘de velden in de Pech
en. hij Winterswijk veruit de grootste uitgestrektheid

en dc meeste bcteeken is vodr de ontgiriii ing i’aic cielf-

stoffen, in g’roote hoofcl’niak steenkolen. 1)o steen.-

kolenvoorraad is van dien aard, dat ‘deze velden., te
zamen met die in. Zuicl-:Limhurg, Nederland tot cciie

normale kolenproductie van 30 niihiioen ton per jaar

in staat stellen. Neemt men nu in aanmeri:ing, dat

cle kolenbehoefte in Nederland normaal ongeveer 1.0

millioen ton per jaar bedraagt en dat Nederland zich

voor belangrijke onde.rcloeien van zijn gebied en zijn

verhruik niet voordeel van Engelsche, Duitsche en

Belgische kolen voorziet, dan is het duidelijk, .dat

Nedeiland een kolenexport]and van beteekenis kan

worden. Versehiilen,de gelukkige omistan’digheden,
waaronder de zeer goede kwaliteit van onze cokes,

werken ertoe mede, dat me:nig huiterilancisch indus-

trie-centrum gretig af nemer is van het Nederi an chsehe
niijopiodnct, indien ‘de transportkosten ‘te land en te
water maar binnen redelijke grenzen worden gehou-

den. Van niet minder belang is, dat Noderlaid, wat zijne kolenpositie betreft, niet meer uitsluitend zal
zijn aangewezen voor de binnenlandsche productie op

het Zui’d-Limburgsahe kolenbeicken.

Dat resultaat kati echter niet verkregen worden
zonder buitengewoon groote krachtsin.spanni iig van

inteilect, kapitaal en arbeid, want de steenkoleni.agen

in rio nieuwe velden liggen d:iep en de bezw’aren, welke

bij den schachtbouw kunnen optreden, zijn niet ge-

heel te overzien, ‘doch zullen vermoedelijk niet gering
zijn en de aanleg van een niijnzotel zal groote fi min-
cioele offers vragen.

De Regeering
wijst
daarop in de toeliohdng van
liet bij de Staten-Generaal aanhangig gemaakte wets-

ontwerp, waarbij eene bijzondere regeling wordt voor-

gesteld voor het vorleenen van concessiën tot out-

1
ginning van delfstoffen in de velden in de Poel en
bij Winterswijk, waarin cle Rijhcsopsponingsdienst van
Delfstoffen de aanwezigheid van mineralen heeft aan-

getoond. Die regeling houdt in, dat door de Kroon
geen concessie krachtens de wet van 21 April 1810
(Bulletin des Lois No. 285) zal worden verleend dan

na voorafgaande goedkeuring van de Staten-Generaal.

Blijkens cle korte toelichting van dit eenig artikel

van liet Wetsontwerp is de bedoeling daarvan om ccci

wettel ijken grondslag to verzekeren aan de door
Minister Van Swaay en ook reeds dbr diens ambts-
voorgaigers, de Ministers Van IJssËiisteijn en Posthu-
ma; gedane toezegging, dat over te van Staatswege
geëxploreerde mijnvelden niet zou worden beschiict
zonder medewerking van de Staten-Generaal.

Daarbij woi’cit in liet midden gelaten, of een of meer
van de toekomstige ontginningszetels zullen worden
aangelegd en geëxploiteerd dooi den Staat, door par-
ticulieren krachtens, concessie, dan wel (loon particu-
lieren krachten’s een exploitatie-contract met den
Staat. Voor elken zetel afzonderlijk zal dienaangaan-

de eerst ‘de goedkeuring van de Staten-Generaal wor-
dek gevraagd. De Regecriiog zal ‘daarbij, telkens de
gelegenheid hebben mededeeling te doen van de in
liet exploitatie-contract of in de concessie-acte op te

nemen regeling der vergoeding van ‘cle aanspraken. van
den Staat op de viodersrechten krachtens de Mijmvet-
1.810, alsmede omtrent de in een eventueel exploitatie-

contract op te nemen voorwaarden, ter bescherming
van de belangen van den Staat uit een nationaal,
financieel, sociaal, maatschappelijk of administratief

oogpunt. Do omstandigheid, dat de Staat in de betrok-
ken mijuvelden rlelfs’toffen in ontginchare hoeveelheid
heeft aangetoond, geeft hem geen recht of voorkeu:r

op de concessie; de Mijnwet laat de Kroon daarin vrij.

Hot behoeft wei geen betoog, dat de Minister, alvo-
reus een voorstel voor eenige ontginning aan do goed-
keuring van cle Staten-Gen er aal te onderwerpen, in
alle gevallen, waarbij de Staat niet als zelfstandig
exploitant zal optreden, niet gegadigden onderhande-
lingen zal moeten voeren, ten einde zich rekenschap
te geven van ‘hunne deskundigheid, goede trouw en
financieele gegoedheid, – alsmede, in geval van een

13 Mei 1925

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

403

exploj tat iecontraet, in outerhan4eiing moeten treden
omtrent de voorwaarden en bepalingen van zoodaaiig

contract.

Der:ii,uste.r heeft nu cle indiening van dit wets-
ontwerp aangegrepen als cciie welkome gelegenheid

om do groote lijnen van die voorwaarden en bepa-

1 ingen in. de Mernorie van Toelichting uit te stippe-

len. [tij bereikt daarmede, dat hij aan alle gegadigden.

in het openbaar en gelijktijdig mododeeling doet van cle gedragslijn, welke de Regeering zich voorstelt bij

onderhandelingen omtrent exploitatie-contracten in

algemeenen
zit:i
tot grondslag en uitgangspunt te

nemen. Binnen het raam van die groote lijnen kunnen

vervolgens rle details van elk contract, al naar de lig-

ging en rio overige bijzonderheden van den on.tgin-
ningszeiel, op zichzelf beschouwd, worden behandeld

en overeen gekomen.

Bij dc uiteenzetting van die voorop te stellen voor-

waarden laat cle Minister zich leiden door een vier-
tal hoofdgodachten, nl. dc •besche:rmi;ng van het na-
tionaal belang, de verzekering eener behoorlijke exploi-
tatie, de mogelijldieicl van opvordering van hot pro-

duct en hot bedrijf in geval van nood cii eindelijk het

voorbehouden van ecu deel der overwinst voor den

Staat.

Overtuigd van do groote moeilijkheden, waarmede
de ontg.inners van de zoo diep gelegen kolenafzettin-
gen in de Poel cii hij Winterswijk zullen hebben te
worstelen en van de hiooge kosten, welke daarmede

gemoeid zuilen zijn, is het blijkbaar de bedoeling des
Ministers, cm clie ontginning voor ondernemers en

geldschieters zoo aantrekkelijk mogelijk te maken.

i)e Miin’ister vraagt geen betaling in contanten ter
vergoeding van cie door don Staat gemaakte boorkos-
ten of voor de aan den Staat toekomende vinders-
premie. Hij wenscht die vergoedingen te regelen door
liet kosteloos afstaan van een gedeelte der aandeelen van liet ontginnercdo consortium aan den Staat. Ver-
inoeclelijk in verband met dc hoog opgeloopen Staats-
schuld is liet voorshands niet ‘de bedoel ing van Rijks-
wege een oiitg.inni,ngszetel tot stand te brengen of in
het samenbrengen van het aanleg- en bed rijfskap i
taal van een consortium deel to nemen. Het •benoo-
digde kapitaal zal derhalve geheel van particuliere
zijde moeten komen. Voor de gedoiven hoeveelioclen
kolen zal geen royalty verschuldigd zijn en de Staat zal in de door de ondennem’ing te maken winst niet
anders doelen dan als eigenaar van de aan hem gratis
verstrekte aancieelen. Gaat de winst echter beven een
overeen te komen percentage uit, w•ord’ti er derhalve
groote ‘winst gemaakt, dan zal de Staat daar in een

gedeelte voor ziek opeiscJien.

De voorwaarde, ‘dat de Staat in geval van nood,
hij’. oorlog, dc gedolven kool, eventueel het geheele
bedrijf moet kunnen vorderen., ligt voor de hand; ten
aanzien ‘van de Ncclerlandsehe Spoorwegen kennen
wij eenc ze] Me figuur.

Dat voorts de Staat moet kunnen verhinderen, dat
dc mijn nièt of niet behoorlijk wordt geëxploiteerd,
kan bij boi:ia fide gegadigden uiteraard niet tot eenig
bezwaar aanleiding geven, vooropgczet, dat bij de be-
oordeel ing dien aangaande een redelijke maatstaf
wordt aan gelegd.

Daarenboven ‘moet de Staat ‘kunnen ingrijpen, bij-
ai’clicn van een ontginniugszete1 een haard va:n anti-
.nati onalo propaganda niocht worden gemaakt; boisje-wisti sehc, revolutionnaire, aianexionistische of andere

buiicnlan’dsc’he invloeden van dien aard moeten kun-
rien worden geweerd. Dat beteekent uiteraard niet
het uitsluiten van buitenlan.dseh kapitaal of van bui-
•tenlanclscli intern-technisch, industrieel – of commer-
cieel beleid bij eene mij.no.ncle.rneming, doch wel even-
1
ucci ‘het verinn’deren van de benoeming van een per-
soon tot Directeur. die niet om derw.illc van. ‘zijne des-

kicndigheid als leider van cciie mijnexploitatie, doch
als propagandist in anti-nationalen zin door de aan-
deelhou.ders zou worden. benoemd. Voor een consor-
tium, dat zich cciie goede miji:iexploitatie in eomnier-cioelen zin als eenig doel stelt, hieef t clie voorwaarde

derhalve gëen betoekenis.

i1oewl liet een ‘noch ander met zoo’veel woorden in

dle Memorie van Toelichting staat vermeld, zoo wil het toch voorkomen, dat de genoemde voorwaarden

op zichzelf en in haar onclerl:ing verband heschoawcl,

opgevat volgens den bovengcsclietsten gecla.cihtengang

het beste tot haar recht zuilen komen. :De mijnonder-

nemer, die op dien grondslag ee.n exploitutieeont:ract

sluit met den Staat als concessionaris, zal in zijn
dageiij’ksch industrieel en commercieel beleid als ont-

ginner, Mnnen zeer ruime grenzen, ‘dezelfde vrijheid

van handelen hebben als een concessionaris volgens

de Mijriwet-1810. De zeer vèrstrckkenrle regeling van

deze wet, die den concessionaris den eeu.w.igdurenclen
eigendom van de mijn waarborgt en ‘hem vrijlaat de
concessie aan anderen ‘te verkoopen of haar als onroe-

rend goed te ‘bezwaren en de Overheid machteloos

daartegenover plaatst, wordt echter ingeperkt, ter
bescherming van. dc belangen van den Staat.

De zeer bijzondere ornstandigheden, w’aarnder de
Fransche Mijnwet van 1810 word tot ‘stand gebracht,
met ‘het doel het particuliere kapitaal door het in

uitzicht stellen van mogelijk groote winsten zooveel

mogelijk te pri Ickel en zich i.n mijno.n.cier’nemiogcn te
wagen, in een tijd, waarin ‘de invloed van de Staten-
G eteraal op de Lan’dsrcgeering een veel ‘bescheidener
omvang had dan thans, zijn i.n.micldels zoozeor vet-
aodlerd, dat termen aanwezig zijn te achten om de

houding der Regecring inzake mijinconcessiën te her-
zien en het schiji:it cciie gelukkige oplossing, welke de Regecring heeft gevonden, ons dat doel ‘te berei-
ken zonder daarvoor hare toevlucht te nemen tot cciie,
in elk geval tij’droovendc en moeilijke wijziging van
het Nederland scit e mijnreeht.
T
c
lj
svaar
doet d’e wet van ‘dcii 27en April 104
(Stsbl. No. 73), houdenrie nadere ‘bepalingen betref-
fende dc miji ontginning, met wijziging der ,vct van
1,810, het middel aan cle hand om den houdier eener mij neoneessie wegens overwegende redenen van al-
gemeen belang nalatig te verklaren in de belioorlij]ce ontginning van de mijn, ‘deels de bepalingen dier wet
bestrijken niet alle nat•onale belangen, tot do behar-
tiging waarvan de Regeering geroepen moet worden
geacht.
M. B0N0AER’rs.
‘s-Gravenhage, 23 April
1025.

DE GULDEN EN HET GOUD.

In de geestige beschouwing, die
hij
in nummer 488
van dit weekblad aan de weder-invoering van den
gouden standaard
wijdde,
heeft Professor van Blom
o.m. gewezen op de vêrstrekkerde beteekenis van het

herstel van den in Juli 1914 onder den drang der
oorlogsomstandigheden verbroken band tussehen gul-
den en goud, en uiting gegeven aan de blijdschap,
die minister Colijn’s verklaring van 28 April hier te

lande algemeen gewekt heeft. De volgende regelen
hebben ten doel de zaak van een meer prozaïsche
zijde te bezien en een oogenhlik aandacht te vragen voor de techniek van het geldstelse], waaronder wij
thans weder leven. Het zal wel niet noodig zijn te
betoogen dat hiervoor aanleiding bestaat. De mede-
deelung, dat een land den gouden standaard bezit,
zegt ons ten aanzien van het geidstelsel van dat land nog maar betrekkelijk weinig. ,,As there are degrees
in Paradise, so there are degrees in the gold standard”,

gelijk een Engeisch schrijver eens heeft opgemerkt.’)

In het algemeen kan men zeggen dat bet stelsel
van den gouden standaard, zooals dat ten onzent nu
weder van kracht
is,
overeenkomt met het regime
hetwelk op dit stuk hier te lande v65r
31
Juli 1914
gold. Doch wij waren destijds zoozeer aan dec gouden
standaard gewoon geraakt, dat wij ons van de eigen-

i) D. H. Robertson,
Moiunj
(London
1922),
bladz.
154.

404

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

13 Mei 1925

aardige structuur, die het stelsel in Nederland ver-

toonde, nauwelijks meer rekenschap gaven. Het zal

daarom het beste zijn met een korte uiteenzetting
van het systeem van viôr den oorlog te beginnen.

De gouden ‘standaard dateert tea onzent van 1875.

Zooals men weet is bij de wet van 8 Juni van dat
jaar
(Staatsbld
no. 117) hier te lande het goud als

onbeperkt wettig betaalmiddel ingevoerd, met vrijheid

voor een ieder om voor eigen rekening gouden tien-

guldenstukken te doen aanmi.rnten. Daarnevens werden

de grove zilveren munten, die (afgezien van de munt-
biljetten) sedert 1847 het eenige wettige betaalmiddel

tot ongelimiteerde bedragen geweest waren, weliswaar

als zoodanig gehandhaafd, maar de Vrije aanmunting

van zilver, die reeds in Mei 1873 geschorst was, bleef

verboden.

Men heeft het wel eens voorgesteld alsof hiermede

de gouden standaard
zijn
intrede had gedaan. Dit is

niet juist. De wet van 1875 maakte het, door haar

clausule betreffende de vrije aanmunting van tien-

guldenstukken voor rekening van particulieren, voor

de waarde van de Nederlandsche geldeenheid practisch
onmogelijk duurzaam en belangrijk te
stijgev
boven

de waarde van 0.6048 gram, fijn goud.
1)
Maar zij
bevatte geen enkel voorschrift waardoor gewaarborgd

werd dat de waarde van den gulden niet beneden

die van 0.6048 gram fijn goud kon
dalen.
Dat men

niettemin mag zeggen dat Nederland van 1875 tot

1914 onder het regime van den gouden standaard

heeft geleefd, is uitsluitend te danken aan de politiek

van de Nederlandsche Bank. Toen de wet van 1875

eenmaal in werking getreden was, heeft de Bank het

zich
namelijk
tot een vasten stelregel gemaakt om,
zoodra de stand van de wisselkoersen op het buiten

land er op wees, dat de waarde van de Nederlandsch
geldeenheid tegenover die van het goud een daling
van eenige beteekenis begon te vertoonen,
altijd
goud

ter beschikking te stellen voor uitvoer, op den voet

van den muntprijs, en zonder berekening van eenige

premie. Deze goudafgifte had dan het effect de binnen-
landsche circulatie te verminderen en zoodoende dé

waarde van den gulden weder omhoog te drijven.

Ten einde te allen
tijde
tot afgifte van goud voor

uitvoer in staat te
zijn,
was de Bank er bij voort-

during op uit, de afgifte van goud voor binnenlandsch

gebruik tot een minimum te beperken. Zij kon dit
gemakkelijk doen omdat geen enkele wetsbepaling
haar voorschreef haar biljetten in te wisselen in goud.
De Bank was alleen verplicht ze desgevraagd te vol-

doen in wettig betaalmiddel; en wettig betaalmiddel

waren de guldens, de halve guldens en de rijksdaalders
evengoed als de tienguldenstukken. – Bovendien was
de Bank ook
altijd
bereid goud in te koopen tegen een
vasten
prijs,
aanvankelijk van
f
1645.— en sinds

1881 van
f
1648.— per K.G. fijn.2) Op deze wijze vulde

zij
bij
gunstigen stand der wisselkoersen haar goud:
voorraad geregeld aan, terwijl zij tevens den goud:
invoer ook nog eenigermate in de hand werkte, doordat
de prijs,dien
zij
voor gouden muntmateriaal betaalde,
iets voordeeliger voor den verkooper was dan die,

welke er
bij
‘s
Rijks
Munt voor te maken viel.
3
) 1fl

Immers, ware
zulk
een stijging ingetreden, dan zou
het voordeel gegeven hebben baar goud naar de Munt te
zenden en dat in tienguldenstukken te doen omzetten. Van
de bevoegdheid tot het doen aanmunten voor particuliere
rekening
zou
dan (althans zoolang de circulatiebank het
goud niet inkocht tegen een prijs, die nog iets voordeeliger
uitkwam, waarover aanstonds nader) ongetwijfeld gebruik
gemaakt zijn. En dit zou geduurd hebben tot de vermeer-
dering van het circuleerend geldquantum de waarde van
den gulden weder tot die.-van ongeveer
0.6048 gram fijn
goud had doen dalen.
Voor vreemde gouden
munten
werden meestal iets
hoogere prijzen betaald.
Uit een KG. goud worden
f
1653.44
geslagen; het
muntloon is
f 5.55.
Blijft
1647.89
– welk bedrag dan nôg
verminderd moet worden met het, in verband met de be-
perkte capaciteit van de Munt, vaak zeer belangrijke rente-
verlies.

verband met laatstedoelde omstandigheid had de
door de Bank
bij
den inkoop van goud gevolgde ge-
dragslijn overigens ook nog dit effect, dat
zij
de in de
muntwet’ voorkomende clausule betreffende de aan-

munting van tienguldenstukken voor particuliere

rekening, voor anderen dan de Bank tot een doode
letter xfiaakte.

Nadat
bij
de wet van 7 Augustus 1888
(Staatsbiad

no. 122) aan de Bank de bevoegdheid was gegeven
tot het houden van een buitenlandsche visselporte-

feuille, placht de Bank, sedert het begin van de

negentiger jaren, nog een belangrijken stap verder
te gaan dan vroeger. Zoodra zich een dusdanige

behoefte aan remise naar ‘het buitenland openbaarde,

dat de wisselkoersen merkbaar begonnen op te loopen,

zonder daarom dadelijk nog het gouduitvoerpunt te
bereiken, . placht
zij
reeds te beginnen met het be-

schikbaar stellen van chèques op het buitenland. Op

deze.
wijze
slaagde
zij
er
bij herhaling in een rijzing
der koersen tot op het gouduitvoerpunt te voor-

komen, en dus een goudafgifte, die anders noodza-

.kelijk geweest zou zijn, te vermijden.

* *
*

Aldus was, zeer in het kort gezegd, de structuur

van het stelsel van den gouden standaard,
gelijk
dat

vôôr den oorlog hier te lande gold. Ik zeide, dat die

structuur- eigenaardig was, en ik wil dat thans nog

iets nader toelichten. Vergeleken hij het regime van
den gouden standaard zooals dat viSr den oorlog in

een land als Engeland bestond, vertoonde het Neder-
landsche regime de volgende vier eigenaardigheden:

Het berustte feitelijk geheel op de zooeven in

groote trekken beschreven gedragslijn van de Neder-
landsche Bank.

Die gedragslijn op haar beurt berustte niet

op eenig wetsvoorschrift, doch geheel op traditie.

Alleen had de Nederlandsche Bank zich in het jaar
1903 door een uitdrukkelijke verklaring tegenover de
regeering verbonden ,,tot handhaving en voortzetting

van de tot dusver door haar gevolgde goudpolitiek,
door bij stijging van de wisselkoersen op het buiten-

land boveii. de pariteit der goudwaarde, haren goud-
voorraad, zoolang
zij
daartoe
bij
machte zal zijn,

voor uitvoer beschikbaar te
blijven
stellen op den

voet van
f
1653,44 per KG.
lijn
voor baren en tot
hiermede overeenkomende prijzen voor gouden munt-

speciën.”

Anders dan in Engeland was hier te lande

goudgeld zoo g.oed als niet in circulatie. De geheele
goudreserve van het land was practisch geconcen-

treerd
bij
de circulatiebank.

Anders dan in Engeland werd ten onzent,
sinds het begin van de negeutiger jaren,
bij
het on-
gunstig worden der wisselkoersen, de goudpariteit

van het landsgeld niet uitsluitend door goudafgifte
gehandhaafd, maar daarnevens ook door het beschik-
baar stellen van chèques op het buitenland.

Men heeft, op grond van de sub (3) en (4) be-
doelde eigenaardigheden, het Nederlandsche stelsel, in tegenstelling met vat men dan gaarne het systeem

van den
zuiveren
gouden standaard noemde, wel eens

als het stelsel van den gold exchange standard
be-

titeld. Tegen deze benaming, die vooral in de laatste
jaren meer en meer burgerrecht schijnt te verkrijgen,

bestaat op zichzelf geen bezwaar. Mits men dan uit
den naam gold exchange standard
niet afleidt –

zooals ook wel eens geschied is – dat het geldstelsel,
hetwelk véôr Augustus 1914 in Nederland bestond,
minderwaardig zou zijn aan het regime van den zoo-

genaamden zuiveren gouden standaard. Want dat is
stellig niet het geval. Op de keper beschouwd, was
het Nederlandsche stelsel zelfs in twee opzichten
verkiesljker dan. het Engelsche. Het was goedkooper’;
want in plaats van het dure goud dat in een land
als Engeland een zeer belangrijk deel van de geld-circulatie uitmaakte, bezigde men hier te lande het

13 Mei 1925

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

405

veel minder kostbare kleine bankpapier.
1)
En de

concentratie van vrijwel de geheele goudreserve des
lands in de kelders der circulatiebank was een der

oorzaken dat men hier te lande veel minder spoedig

ter bescherming van den goudvoorraad tot de voor

het bedrijfsleven vaak zoo bezwarende disconto-ver-

hoogingen behoefde over te gaan, dan bijvoorbeeld

in Engeland. De
betrekkelijke
stabiliteit, die het

Nederlandsche baukdisconto in de periode vôôr den

oorlog vertoonde, kan dit illustreeren.
2)

Wanneer
wij
ons, na deze summiere uiteenzetting

van het regime van véér den oorlog, thans, aan de

hand van de op 28 April ii. door minister Oolijn in

de Tweede Kamer afgelegde verklaring, in het kort
rekenschap trachten te geven van de structuur van
het stelsel van den gouden standaard, dat op 29 April zijn intrede heeft gedaan, dan springt onmiddellijk in

het oog dat van een essentieele wijziging van het

oude systeem geen sprake is. Het van 31 Juli 1914
dagteekenende uitvoerverbod van goud is, in afwach-

ting van zijn formeele intrekking, waartoe reeds

maatregelen
zijn
genomen, buiten werking gesteld.
En de Nederlandsche Bank houdt zich weer aan haar
verklaring van 1903. – Minister Oolijn heeft er de

aandacht op gevestigd dat de Bank, bij het bepalen

van het oogenblik, waarop tot goudafgifte zal worden
overgegaan, alleen rekening zal houden met de wissel-
koersen op de goudianden, en niet met die op de
landen, welke den gouden standaard niet bezitten.

Dit ligt in den aard der zaak en is geheel in over-
eenstemming met de gedragslijn die vôér 1914 gevolgd
werd. Ook toen hield de Bank
bij
het bepalen van
het moment waarop
zij
goud afgaf, alleen met de

wisselkoersen op de gondlanden rekening. Doch des-
tijds waren alle landen welker deviezen te Amsterdam
werden genoteerd, goudlanden – wat thans niet het

geval is. –
Minister Oolijn heeft er verder nog uitdrukkelijk
op gewezen, dat de Nederlandsche Bank, evenals vroeger,
in het algemeen geen goudgeld beschikbaar zal stellen
voor het binnenlandsch verkeer. Hiermede is dus nog

eens
duidelijk
uitgesproken dat de beproefde politiek
van concentratie van de goudreserve des lands in de
kelders der circulatiebank, gehandhaafd
blijft.
Men
kan dit slechts toejuichen. Tot het
prijsgeven
van
de politiek van concentratie van den goudvoorraad,
op welker voordeelen zooeven reeds met een enkel
woord gewezen werd, bestaat heden ten dage, nu het
publiek geheel aan het gebruik
an gouden munt-
stukken ontwend is, en nu men nagenoeg allerwegen
is gaan inzien dat het weder-invoeren van dat gebruik,
zooals minister Churchill het uitdrukte, een ,,unwar-
rantable extrvagance” zou zijn, minder aanleiding
dan ooit.
Dat men ten onzent het vôôr-oorlogsche stelsel
ongewijzigd hersteld heeft, is te
opmerkelijker
waar
tegelijkertijd in Engeland een geheel andere gedrags-
lijn is gevolgd. In het Vereenigd Koninkrijk is de
weder-invoering van den gouden standaard wel degelijk
gepaard gegaan met ingrijpende herzieningen van het
stelsel van véôr den oorlog, waarvan de merkwaardigste
wel deze is, dat de inwisselbaarheid van het Engelsche
,bsnkpapier in sovereigns, die vôôr den oorlog een der
karakteristieke punten van het Engelsche stelsel
vormde, wordt opgeheven. Bovendien heeft men het
in Engeland noodzakelijk geacht zich voor den eersten

tijd na het herstel van den gouden standaard den
steun te verzekeren van belangrijke buitenlandsche

Tot
1904
ook muntpapier; doch dit speelde steeds een
ondergeschikte rol.
In de periode van
1898
tot
1912
werd het rentetarief
van de Nederlandsche Bank 30 maal gewijzigd. De Bank of England veranderde in deze periode haar rentevoet 77
maal; de Duitsche Reichsbank
60
maal. Vgl. H. Frijda,
De theorie van het geld en het Necierlandsche geidwezen
(Haarlem
1914),
bladz. 187.

credieten, welke het aan de circulatiebank mogelijk

zullen maken eventueele aanvallen, die de speculatie
op het pond sterling zou kunnen ondernemen, af te

slaan. Een soortgelijke maatregel is hier te lande

niet genomen, en daartoe bestond ook geen aanleiding.

De Nederlandsche gulden bewoog zich, op het oogen-

blik waarop de gouden standaard hersteld werd, al

gedurende eenige maanden practisch op goudpariteit;

het pond nog niet. Bovendien maande de snelle en
vermoedelijk wel ietwat kunstmatige
stijging
der

waarde van het landsgeld, die – anders dan ten

onzent — in Engeland aan de weder-invoering van

den gouden standaard was voorafgegaan, daar te

lanle tot maatregelen van extra-voorzorg. En ten-

slotte maakt de veel
belangrijker
positie, die het

Engelsche devies in den internationalen handel in-
neemt, het pond uit den aard der zaak ook kwets-
baarder dan de gulden.

Intusschen lijkt
het – al hebben wij dus het regime

van vôôr den oorlog in beginsel
ongewijzigd
terug-
gekregen – toch wel
waarschijnlijk
dat de toepassing

van dat stelsel in de toekomst in één opzicht eeniger-

mate van die van vroeger zal verschillen. Uit de
verklaring van minister Coljn valt dit niet op te
maken, doch er
zijn
twee verschijnselen die in deze
richting wijzen.

Wie gewoon is de weekstaten van de Nederlandsche
Bank geregeld na te gaan, zal hebben opgemerkt
dat de Bank in de laatste jaren een zeer belangrijk
buitenlandsch tegoed heeft aangekweekt. Dit tegoed

is ten deele belegd in wissels, die op de balans der
Bank worden opgevoerd onder het hoofd ,,papier op
het buitenland”. Voor een ander deel bestaat het in
saldi
bij
de buitenlandsche correspondenten der een-
trale credietinstelling. De post ,,papier op het bui-
tenland” bedroeg op den laatsten weekstaat ruim

f
150 millioen. Het bedrag der buitenlandsche saldi

wordt door de Bank niet afzonderlijk gepubliceerd,
doch het is bekend, dat deze saldi, môt een aantal
indere posten, het hoofd ,,diverse rekeningen” op de
actiefzijde dër balans vormen. In totaal beliepen deze
p
diverse rekeningen” volgens den laatsten weekstaat
rond
f
70 millioen, en men schijnt wel te mogen
aannemen dat zich onder dit bedrag voor ettelijke tientallen millioenen aan huitenlandsche saldi be-
vinden. Deze
cijfers,
die de bedragen van het buiten-
landsch tegoed der Bank uit de jaren v66r den oorlog
ver overtreffen
1
), geven aanleiding om te vermoeden
dat de centrale credietinstelling, bij het handhaven
van de goudpariteit van den gulden, voortaan meer

dan vroeger haar kracht zal zoeken in de afgifte
van chèques op het buitenland. In de richting van
deze politiek
wijst
ook de omstandigheid dat de Bank
blijkbaar streeft naar nauwere samenwerking met
buitenlandsche circulatiebanken, getuige het feit dat
Nederland en Engeland gelijktijdig tot den gouden
standaard zijn teruggekeerd, en dat de desbetreffende
verklaringen in de parlementen der beide landen nagenoeg op hetzelfde oogenblik afgelegd zijn –
iets wat natuurlijk geen toeval is geweest.
Zoo lijkt het dus
waarschijnlijk
dat
wij
hier te
lande een
tijdperk
van meer intensieve toepassing
van het zoogenaamde
gold-exchange-stelsel
tegemoet
gaan. Dit zou geheel liggen in de
lijn
der ontwikke-
ling die op dit stuk reeds véôr den oorlog viel waar

te nemen, en het zou bovendien een belangrijke
kostenbesparing medebrengen. Het veelal dure heen en weer zenden van goud, zooals men dat in vroeger jaren kende, zou, vooral wanneer het
gold-exchaiage-
stelsel ook in het buitenland op eenigszins ruime
schaal toepassing vond, beperkt worden; en de cir-
culatiebaxik zou
bij
voortduring een belangrijk deel
van de reserves die vroeger renteloos in haar kelders lagen, productief maken.

1)
In de vijf aan het uitbreken van den oorlog vooraf.
gaande boekjaren der Bank bedroeg de post ,,papier op het
buitenland” gemiddeld nog niet ten volle
fl5
millioen.

406

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

13 Mej 1925

In theorie is het zeer wel denkbaar dat de goud-

pariteit in de toekomst uitsluitend of nagenoeg uit-

sluitend door afgifte van chéques gehandhaafd wordt,

en dat de uitvoer van goud geheel op het tweede

plan komt te staan. Dit zou echter vermoedelijk nog

• een belangrijke uitbreiding van het buitenlandsch
tegoed der Bank noodig maken, en het is de vraag

öf de centrale credietinstelling, gezien de Vrij em-
stige risico, die er, met het oog op de mogelijkheid

van oorlog of andere internationale verwikkelingen,

toch altijd nog aan het houden van buitenlandsché

wissels en saldi verbonden is, daartoe wel zal willen

overgaan. Doch ook afgezien van dit punt: Keulet

en Aken zijn niet op één dag gebouwd en menzai
er vermoedelijk wel op voorbereid moeten wezen, dat

ook de ontwikkeling van het
gold-ezchange-ste1sel

tijd vorderen zal. Alles bijeengenomen lijkt het dan

ook wel waarschijnlijk dat de uitvoer van goud hier

te lande voorlobpig nog een belangrijke rol zal blijven
spelen als middel tot handhaving der pariteit. Dit
is blijkbaar ook de gedachtengang geweest van den

steller der verklaring-Oolijn, dieimmers van de af-

gifte van chèques in het geheel niet rept, en uit-

sluitend van gouduitvoer spreekt.
A. M. DE JONG.

ENGELAND’S DILEMMA

II (slot).

Bij al de stroomingon, waarvan in het voorafgaand

artikel gesproken werd, wordt cle positie van Enge

land niet gemakkelijker. Engeland kan zijn predomi

neerende plaats in Europa alleen maar innemen mt

medewerking van de overzeesche gewesten. Het klonk

clan ook wei eenigszins grappig in de voordracht, clie

Prof. Jane hier te lande over Engeland’s politiek
onlangs hield, te hooren, dat Eugelnd zijn overzee-

sche dochter-staten niet zal loslaten. Deze verzekering

behoeft niet gegeven te worden. Aandacht verdient,

hoe de dochter-staten zich ten aanzien van Engeland

zullen gedragen. Van de zijde van het moederlad

wordt cie noodige propaganda gemaakt, zoo biv.”clb
veelvuldige overzeesche reizen van de Engeische kb-
ningszonen, clie hun uitwerking niet missen,
waai
:_

van als een zeer apart voorbeeld kan herinnerd oi-

den aan cle onderscheiding, clie den Prins van Wales
to beurt viel, zichzelf in Oa.nacieesche boter uitg-
knecien – er waren destijds couranten clie sclirevei
,,uitgebe.iteld” – op Wembley te zien •staan. Overi-

gens valt op de viering in het geheelo rijk van ,,Em-

pico Day” te wijzen, samenvailende met den verjaar-
dag van Koningin Victoria, op de werkzaamheid van
een vereenig.ing als •de ,,British Empire Union” enz.

Ten slotte heeft cle Empire Exhitbition te Weiubiey,
die dit jaar nogmaals haar hekken zal openen, in den
grond van de zaak cle roeping, de Britsche traditie

in de harten van de overzeesche staatsburgers aan te

wa]dceren. In dit verband pasten ook de ‘historisëhe
,,Pageants of Empire”, die een kleurig beeld gaven
van wat het officieele ,,Hariclhook of General Infor-
mati on” der tentoonstelling, heel ori opgesmukt uit-drukte: ,,de wording van het Empire is kalmpjes aan
voor ons tot stand gebracht door de daden van one

zeevaarders, ontdekkers, zeeroovers en missionarissen”.

Tn economisch opzicht kan Wombley slechts weinig
tot stand brengen. Het moeclerland weet, dat de Do-
minions groote verscheidenheid van grondstoffen aan

te bieden hebben, zoo goed als de Dominions er niet
onkundig van ‘zijn, dat Engeland exportartikelen van

.groote versche:ideuheid te leveren heeft. Een ,,made
in England” helpt het moederia.nd het zoo min als

vroeger het ,,made in Germany” de overzeesche ge-
westen ertoe zou brengen een product van zuiver
Engelsche herkomst te gaan koopen. Voor Engeland
heeft Wembiey materieel deze waarde, dat emigratie

naar Britsohe gewesten er wordt aangewakkerd, iets
wat ook dezen gewesten, waar de ,,settler of british

origin” de voorkeur geniet, sympathiek is. Het trekt

in dit veiiband de aandacht, dat de landverhuizing

uit Engeland raar de overzeesche rijks]ancen afneemt.

In 1923 bedroeg liet aantal laiidverhuizers 112.624

in 1924 daarentegen 84.861.

• Lord Stevenson, de voorzitter van het tentoonstei-

lingsbestuur, komt er in liet laatste nummer van de
serie speciale Wemhiey-nummers van. de ,,Times”
rond voor uit, dat het British Empire wordt samen-

gehouden door banden die ,,ultimatoly are sentimen-

tal.”. Gedachtig aan het jong geleerd is oud gewon-

nen, werden rond een half millioen schoolkinderen

naar Wem.bley geleid.

Welk vooruitzicht opent zich nu verder voor Enge-

land? De preferentie, door de Dorninions aan het

mooderland gegeven, werd eerst niet gevolgd door

een gelijksoortigen. maatregel in Engeland, totdat de

Imperial Conference van 1917 ‘zich voor het beginsel

uitsprak, dat ,,elk deel van het Em.pire speciale ho-

voorrechte behandeling verleenen zal aan voortbreng-
selen uit andere doelen van het
rijk”.
De invoering
in het Engeisch tarief van een aantal preferentieele

rechten, geldende voor de over’zeesclie gewesten, is
hiervan het gevolg geweest, maar bijzonder groot
.
is

g
de beteekenis daarvan voor de Dominions in hun
e-
heel genomen niet, al is hef aandeel van de Domi-

nions in den invoer van Engeland gestegen.

De preférenties traden in werking in 1919. Meestal

wordt volgens de preferentieele schaal van het

autonome tarief betaald. Behalve de preferenties van
het gewone tarief zijn ook andere tot stand gekomen.
Op de zoogenaamde McKenna duties, een aantal bij-

zondere invoerrëchten, die in 1915 voor de verkrij-
ging van oorlogsfinanciën zijn ingevoerd, hebben de

over’zeesche gewesten voor
Y
3
preferentie genoten.
Zooals bekend zijn deze McKenna duties tijdens het
bewind van MacDonaid in 1924 weer afgeschaft. In

hetzelfde jaar kw&men en aantal resoluties bij het

Lagerhuis in behandeling, die invoering van’ nieuwe

rechten en daarbij toepassing van preferentie voor
de overzeesche gewesten en verruiming van dlO pro-

ferentie hij enkele bestaande rechten, beoogden.

Deze resoluties waren het gevolg van de besluiten

op de Imperial Conference van 1923 genomen. Bald-

win, de conservatieve premier, had zich tot dozen

stap bereid verklaard om aan de preferentie van de
Dominions uitbreiding te geven. Wij willen niet meer
in bijzonderheden nagaan wat deze voorstellen inhiel-den, het is bekend, dat zij, schoon niet met een groote
meerderheid, na de verkiezing van een nieuw parle-

ment alle werden verworpen, bij welke uitspraak in
het parlement naar alle waarschijnlijkheid ook het

gevoelen heeft mede gegolden, dat de Engeische be-lastingbetaler sedert het bestaan van de Magna Charti
zelf zijne belastingen vaststelt en zich door ander-

mans resoluties niet laat binden.
Welke uitwerking de met dozen uitslag gepaard
gaande afwimpeling van uitgebreidere preferenties
voor de Domiriions, aldaar heeft gehad is natuurlijk
niet gemakkelijk te peilen. Zoolang de voorkeur aan

de Dominions gegeven, niet betrekking heeft op buy.
granen, en de Dominions, door de invoering van een
graan recht en tea gevolge van de preferenti.e hoogere
prijzen in Engeland zullen kunnen hedingen, blijft

do beteekenis van de door het mooderland ver]eende
prefere’nte nog altijd tusschen betrekkelijk beperkte
grenzen liggen. Doch nooit zal Engeland, zonder zijn
eigen bestaan in gevaar te brengen, weer kunnen
terugkeeren tot graanrechten, waarbij de graanimport

uit andere dan Britsche gebieden teruggedrongen
wordt. Graaninvoeren uit andere gebieden zij•n juist
voor Engeland. gewensch.t om de handelsbalans in

evenwicht te houden tegenover den Engelschen kolen-export, clie naar die landen plaatsvi.:ndt.
Op meer dan één piaatsin ‘de Dominions zijn stem-
men opgegaan tegen het verloop met de nieuwe, in

uitzicht gestelde preferentie; o.a. bestaat in Canada

–

13 Mei 1925

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

407

sterke aandrang om de aldaar aan liet moederla.ncl

verleende preferentie op te heffen. Trouwens uit

Canada zijn meer onpleizierige geluiden den Oceaan

kooien overwaaie.n. Mackenzi.e King, cle premier, heeft

er gezegd, dat voor Canada drie mogelijkheden open-

staan: zich geheel onafhankelijk te houden, ver-

bonden te blijven met het moederlan-ci, of zich aan

te sluiten bij de Vereenigde Staten.

Het nieuwe Balciwin-kabinet heeft cle moeilijke

taak, zoowel de kool als de geit te moeten sparen.

Economisch blijft Engeland’s positie uitermate moei-

lijk. liet ka’bnet Baidwin voorziet echter, door erva-

ii rig geleerd, een spoedig einde van rzijn gezag in-

dien de tar.ieflijst, al dan niet gepaard met preferen-

tie voor de Do-minions, met een al te gemakkelijke

kan d wordt ii itgebreid.
Maar rech ten hij i n’voer in Engeland zijn slechts van belang voor dt gedeelte der Engeische industrie

hetwelk voldoende heeft aan de binnenlandsche markt

en dat gedeelte is, vergeleken met de Engelche indus-
trie in volien omvang, betrekkelijk gering. De werk-
looshei.cl in Engeland is afkomstig van de industrie

clie voor haar afzet aangewezen is op de overzeesche

markten en naar gelang de Britsche gebieden die
zich daaronder bevinden, zich in iiohtiek opzicht

meer onafhankelijk gaan gedragen, zo tien zij zich ook
min-der aantrekken van de economische gevolgen

waan hunne zelfstandigheid het moederland brengt.
H
ii

oe hoog deze zelfstandigheid bij de dominions zit is
laatstelijk weer aan het licht getreden bij het onthaal,

dat het Protocol van Genève bij hen gevonden heeft.

1-let is niet Engelsche gewoonte om tegen wind-
molens to vechten, door tactisch optreden is dan ook

steeds getracht vreedzaam langs de bezwaren heen
te wandelen en zijn de moeilijkheden liever onbespro-

ken gelaten dan daardoor de onoplosbaarheid van hef
probleem aan het licht te brengen. Een Franseh

spreekwoord zegt: ,,le rnoulin n’y est plus mais le
vent y est encore”. De wind uit den dorniniaansehen hoek zal blijven waaien . .. cii ook nog wel eens een

stot’rnpje worden. G. E.
UUFINAGEL.

15 April 1925.

BUITENLANDSCHE MEDEWERKING.

ELDWZEN EN BANKVRAAGSTUK IN ALBA.NJE.

De heer F. von Seheiger te Tirana schrijft ons:

De
–
kleine Albaneesche volkshuishouding vormt on-

getwijfeld een unicum in Europa: zij ‘bezit namelijk
noch een bank, noch eigen papiergeld. Geld- en goe-

derenverkeer -hebben hier nog maar een zeer pnimitie-
ven graad van ontwikkeling bereikt;in het binnen-

land circuleert uitsluitend metaalgeid, terwijl in de
kustplaatsen en in Zuid-Albanië door een tamelijk
levendig verkeer m-et Italië het Italiaan-sche papier-
geld ingang heeft gevonden. Een eigen munt heeft
Albanië noo-it -bezeten; het is derhalve uitsluitend
op het gebruik van vreemde betaalmiddelen aange-
wezen Als geideen’heid geldt officieel de goud-frank,
die voor het kleine handelszerkeer – aangezien hij
als munt niet ‘bestaat – natuurlijk efubruikbaar is.
De feitelijke eenhei-d is de Napoleon d’or, waaronder
hier de gouden munten van alle landen ter waarde
van een twin tigfrankstuk worden verstaan. Vaak

treft men ook in circulatie aan liet Engeische en het
Turksche pond onder -de namen ,,Engedsche en Turk-
scho lire” evenals de gouden-munten der Vereenigde
Staten. Daarnevens zijn nog tienfrankstukken van
verschillende landen in omloop. De Napoleon d’or

wordt in zilver onderverdeeld; alle zilveren munten
ter waarde van een zilveren kroon of een zilveren
frank worden onder -de benaming ,,Kroon” of ,,Frank”
geaccepteerd. Daar -deze ver-deeling ongeveer overeen-
komt met de verhouding van -de metaalwaarde van
goud en zilver is de wisselkoers niet constant en
schommelt hij tusscihen 40 en 55 zilver-kronen voor
een Napoleon -d’or. De koers van de Italiaansehe

papierlire pa-st zich ongeveer bij den Italiaansehen

omrekeningskoens tusschen. goud- en papierlire aan.
In sommige streken heeft echter de bevolking aan het

oude Turksc’he zilvergeid vastgehouden; zon krijgt

men in Kavaja en Peqin voor den Napoleon -d’or 9 tot

12 Mexhid of 4 Tsdherek. De eerste komt overeen met
ongeveer 43 zilverkroon. Als kleinste -zilveren munt

is de halve zil.verkroon – meest van Servisc-hen,

Griekschen of Bulgaarschen muntsiag – in het ver-

keer, daarnaast hier en daar nog de Turlcsche zilve-
ren piaster (,,Grosh”), waarvan 4 t-ot 5 in een kroon
gaan. Nilckel en koper worden niet gaarne ‘geaccep-

teerd, aangezien men er zich er aan heeft gewend, do

halve zilverkroon als kleinste handeismunt te be-

scihouwen. Alle munten met een nominaal bedrag van
20 c-entimes of 40 Turksche para -gelden als ,,halve
grosehen”, zoodat bijv. 160 â 200 centesimi nikkel de

waar-de -hebben van een zilverkroon.

Het is begrijpelijk, -dat -deze ingewikkelde toestand

-op monetair gbied in hooge mate remmend op de

,ontwiikkeling van -den handel en het gebeele eeono-mi-
•tehe leven werkt. In liet bijzonder lijdt daaronder liet

verkeer niet het buitenland. Sedert langen
tij-d
wor-

den -der’have reeds pogingen gedaan, tot oprichting

van bankin-stellingen, -zonder dat -deze intusschen tot

dusverre verwezenlijkt zijn geworden.
i)
In Februari

1922 wilde de Staat ter vergemak-kelijking van he-t
geldverkeer biljetten tot een bedrag van 3 milliodn
uitgeven, welker tegenwaarde in goud bij een Zwit-
sersche Ban-k zou wonden gedeponeerd. Hoewel reeds
de officieele ‘bekend-making in het geheele land had
plaatsgevonden, en de plicht, de nieuwe biljetten te

accepteeren, was voorgeschreven, mislukte het duet-
tantisc
–
h opgezette plan wegens de onmogelijkheid;
ook -maar een -deel van ‘het ver-eischte goudbedrag in
de leege -schatkist te vinden. in den herfst van 1923
werd door -den gedelegeerde van -den Volks-bond, den
Holland-en Hunger, welke als financieel adviseur der
Al-baneesciie Regeening fungeerde, een plan tot op-
iidhting eener nationale bank met -deelneming van
buitenlan-dsche bankgroepen uitgewerkt en -dank zij
zijn bemoeiin gen: de verwer-kelijkin-g zeer nabij ge-

-bracht. Doordat den heer Hunger door de Albaneesche
regeening plotseling werd medegedeeld, dat ze van zijn
diensten geen gebruik meer wenschte te maken, ver-
viei1dit plan. Van nationalistiscihe zijde -was reeds

een levendige oppositie en scène gezet, welke werkte

,met een dreigende ,,Ueberfrem-dung” van -de Alba-
neesche volkahuishouding. Sindsdien zijn in regee-
nin-gskningen zon nu en -dan plannen tot oprichting

eener -nationale bank ontiworpen, welke alle gebaseerd
zijn op deelneming van vreemd -kapitaal. Het schij;nt
intussohen niet, -dat een -dezer projecten -de verwezen-
lijking naibij is gebracht. Voor het oogeisblik zou men
het internationale -kapitaal er oolc wel nauwelijks

voor kunnen winnen.
2)

Het maakt echter een eenigszins bevreem-denden
indruk, -dat, ondanks -de ongetwijfeld bestaande be-
hQefte en de op het eerste gezicht zeer gunstig schij-
nende winst-mogelijkheden, nog geen vreemde onder-

neming ertoe ‘heeft besloten, in Albanië een filiaal op
te richten. Het gel-dwissel’bedrijf strekt zich eener-

‘) [Nadat bovenstaand artikel werd geschreven heeft
de ,;Frkf.
Ztg.”
bericht, dat de onderhandelingen met de
Albaneesehe regeering over de oprichting van een Joego-
savisch-Albaneeselie bank niet een ka
.
pitaal van 10 mil-
lioen dinar hun beslag hebben gekregen. Verwacht wordt,
da-t deze bank in den aanvang met groote moeilijkheden
te kampen zal hebben, aangezien gelijk ut het bovenstaande
blijkt, in dinarvaluta practisch geen zaken zijn te doen,
daar de bevolking slechts gouden en zilveren munten ac-
cepteert. – Bed.] 2)
[Een inmiddels aan een Itahiaanseh consortium onder
leiding van den directeur der Banca di Credito Italiano,
vtario Alberti, verleende concessie, stuit volgens de ,Frkf.
Ztg.” op krachtigen w’eerstand bij de bevolking. De kans,
dat de overeenkomst door liet nieuwe parlement zal ivor-
den goedgekeurd, schijnt uitgesloten. – Bed.]

408

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

13 Mei .1925
zijds over de omwisseling van goud en zilver, ander-
zi.ds over die van vreemd, met name Italiaansch pa-

piergeld uit, waarnaar zoowel voor ‘het commercieele

als voor het reisverkeer groote vraag bestaat. Dit
bedrijf wordt thans door kleine kooplieden uitge-

oefend, die daaraan ongeveer 1 püt. van het omgo
zette bedrag verdienen. Verhandeld worden .daar’bi,j

‘vooral lires en dollars, in de tweede plaats dinarei,

drachmen en Fransche franken. Alle andere valuta’s,

zelfs de Zwitsersche frank, zijn vaak slechts met aan-

zienlijk verlies of in het geheel niet verkoopbaar. Nog

loonender zijn transfers naar het buitenland, welke
door eenige kleine firma’s en scheepsage.ntureu in

do kust.piaatsen werden bewerkstelligd, welke ‘a1

remise-provisie tot 10 pOt’. rekenen. De meeste winst
wordt gemaakt met voorschotten, aangezien vlottnde

middelen in het geheele land ibuitengeRvoon sohaarsc’h

zijn en de renevoet derhalve ‘tbt duizelingwekkende

hoogte wordt opgedreven.
De landbouw, die thans nog op ongeloofelijk pri-
mitieve wijze wordt uitgeoefend, zou zich, gegeven

den in doorsnee gunstigen iodem- en irrigatie-toe-

stand, in korten tijd enorm kunnen ontwikkelen, wan-
neer hem de nooclige gelden voor kapitaaluitgaven ter

beschikking stonden. Op het oogeniblik is het onmo-

gelijk hiervoor zelfs betrekkelijk kleine
bearagen
bij-

een te brengen. Want inen moet niet vergeten, dat

de bevolking -van dit land, dat naast
zijn
vruchtbaar

akkerland over velerlei exploiteerbare bodemschatten,

als petroleum, ertsen, kolen en hout beschikt, in eeii

dergelij ken staat van armoede verkeert, dat meiï zich

daarvan in West-Europa geen voorstelling kan makon
P3ijna alle rijkdommen slapen thans nog onaangeroerd

‘en wachten op •dogenep die hen zullen wekken.
Wanneer desondanks, gelijk op de meeste andere

gebieden, ook op dat van het bankwezen het buite-

landsche kapitaal er nog voor teru’gschrikt, zich bij

Albanië te interesseeren, ‘dan zijn daarvoor zeker
steekhoudende gronden aanwezig.. De binnenlandcbe

politieke toestanden, waaraan men in het buitenland

ieestal een veel te groote beteekenis toekent, kun

nen gev’oeglijk buiten bescihouwing worden gelatén,

want de handel en het gewone leven worden dôor

kabinetswijzigingeu en kleine revoluties vrijwel niet

beïnvloed en de veiligheid van buitenlandsche onder-

nemingen wordt hierdoor niet bedreigd. De hider-
nissen liggen op ander gebied. Aan den eenen kant
zijn het de gebrekkige rech.tstoestanden, gevolg van

de verouderde, voor moderne toestanden onbruikbare

wetten, anderzijds de denkwijze en eigenaardigheden
cler’bevolking, die, voor zoover de herinnering gaat,

bijna zonder contact met de overige deelen van Europa
gebleven, zich niet van vandaag op morgen aan de
dlaa:t heerschende koopmansgewoonten kan aanpassen.

Een ‘ingrijpende hervorming
dp
eerstgenoemd ge-

bied’ is een van de hoofdpunten van ‘het regeerings
programma. De minister van justitie wil v66r alles

het handelsrecht hervormen en in plaats van den

Turksche:n ‘den :iltaiiaanschen code invoeren, welke in
het Alhaneesch zal worden vertaald. Veelzeggend is
het, dat van het tot dusverre geldende recht een Alba-

ueeschë tekst niet bestond, zoodat de koopman meestal
slechts ‘door traditie en hooren zeggen van zijn bepa-
lingen wist. Verwacht mag worden, dat dale hei-ver-iuing, waarop een van de geheele codificatie zal vol-

gen, wezenlijk tot, de ontwikkeling van meer leven-
dige handelsbetrekkingen za
l
bijdragen. De afkeer

van het ‘onbekende en onzekere, ‘dat de huidige Alba-,
neesohe toestand heeft, zal langzaam verdwijnen en de markt alhier haar plaats onder de andere markten

van Europa innemen.
F. VON
SOHEIGNR.

AANTEEKENINGEN.

He.t nieuwe Roer1olensyndicaai.
Nd binnen den voorgeschreven termijn ook de mij-
nen ,,Westfaien” en ,,Friedrich der Grosze” als laat-

ste de niemve syndicaatsovereenkomst hchben ‘getee-

kend, is het nieuwe Roerkoleri syndicaat tot stand

gekomen. Twee quaesties stonden, gelijk ‘bekend, ibij
de onderhandelingen op den voorgrond, nl. die van
de productiebeperking en die van den kolenhandel.

Wat liet eerste punt aangaat,
iS
bepaald, dat het
eigen verbruik, dat met het verkoopsaandeel het totale

quotum ‘der syndicaatsleden uitmaakt, gelijk tot dus-

verre niet onder de ‘voorschriften tot productiebeper-
Ici ng valt. Waar intusechen hierin een hevoordeeling

is gelegen van die gemengde bedrijven (Hüttenzechen),

d e op deze wijze in tijden van depressie in den ko-

leirhandlel toch kunnen blijven voortgaan met het pro
–

duceeran van hun geheele, vaak zeer belangrijke, ver-

bruiksçiuotum, is men ten aanzien van het voor den

verkoop ‘bestemde quotum den zuiveren mijnonder-

nemingen eenigszins tegemoet gekomen. De gemengde

bedrijven zullen nl. hun verkoopsquotum sterker ‘be-

perken dan ‘de ,,reine Zechen”. De getroffen rege-

ling is aldus, dat ‘men ‘het verkoopsquotum ‘der Hüt-

tenzechen extra beperkt met een hoeveelheid, gelijk
aan 35 pOt. van het beperkingspercéntage, berekend
over het verbruiksquotum? De aldus berekende hoe-

veel’heden worden gevoegd bij de ‘verkoopsquota der

zuivere mijnen.

Wat de handelsquaestie aangaat, stonden de vrij-
heid van ‘de leden en de versterking van den syndi-

caatshandel tegenover elkander. De nieuwe regeling

tracht, aldüs de ,,Frkf; Ztg.”, te bemiddelen. Zij

schept
eigenlijk
streng genomen twee syndiöaten, één

voor het onl)estreden, het andere voor het bestreden

gebied. Als bestreden gebied geldt het geheele bui-

tenland, alsmede de Oostzeekust en verder het overige

Duitsciie gebied ten Oosten van de Elbe met uitzon-
dering van het gebied Maagden’burg. Ten aanzien van
het gebied Berlijn zal nog worden ‘beslist, of het tot
het bestreden dan wel tot het onbestreden gebied zal
behooren. De rest van ‘het door deze bepalingen niet

getroffen Duitsche gebied vorrnt het onbestreden ter-

rein. De afzet van ‘de door de leden ter beschikking
van het Syndicat te stellen producten: steenkolen,

steenkolen-cokes en steenkolen-‘briketten vindt uit-

sluitend ‘door het Syndicaat p]aats. Voor het onbe-
streden gebied gelden hierbij de volgende bepalingen.

Aan ‘het Syndicaat blijft de onmiddellijke leverautie

aan de grootere verbruikers en ‘bepaalde verbruikers-
groepen als tot dusverre voorbehouden. In zooverre
voor de andere verbruikers verkoop door de Syndi-

katshandeis’gesellschaften in aanmerking komt, vindt
deze verkoop ten dooie onmiddellijk door de Syndi-

katshandelsgeseilschaften, ten deele door den tus-
schenhandel plaats, waarbij deze laatste, voor zooverre
hem tot dusverre d’oor syndicaatshandelsfirma’s werd

geleverd, ook
in
de toekomst zijn deel zal ontvangen.

Doze regeling geldt voor de Syndikatshandeisgesell-

schaften Bremen (Berlijn), Maagdenburg, Hann’over,

Kassel, Hagen, Dorteiund, Duisburg, ‘Düsseldorf en Keulen. voor de Syndikats’handelsgesellschaft Mül-

heim (Kohlenkontor) is in zooverre een bijzondere
regeling getroffen, als hier aan afnemers van tot
2400 ton per jaar niet door de Syndikatshandeisge-

sellschaft zelf, doch door den tusseheuhandel en wel
zoowel den vrijen als den Zechenhandel zal worden

geleverd, hetgeen in het bijzonder voor de Zuid-Duit-
sche handelaars van ‘beteekenis is.

In het bestreden gebied is daarentegen een andere

regeling getroffen. Hier levert het SyNdicaat uitslui-
tend aan ‘den handel en wel aan den vrijen en den
Zechenhandei. Hier wordt derhalve de vrije handel,
zij het’ ook, dat men hem nam het Syndicaat ‘bindt, als
afzetbevorderend instrument’ ingeschakeld. De leveran-

tie aan den
vrijen
handel wordt echter hierdoor sterk

beperkt, dat het Syndicaat zich ‘een- reeks verbruikers
voor ‘directe leverantie heeft voorbehouden. Op het
oogenblik bedraagt het aantal dezer afnemers ongeveer
100. Hot is echter voor verhoogin’g vatbaar. Quotisee-
ring van ‘den handel ie niét bepaald; veeleer zullen
ied’ereu handelaar die beschikbare hoeveelheden en

13 Mei 1925

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

409

q aal iteite ii word en toegewezen, welke hij kan afnemen
Reserveert het Syndicaat zich dus eenerzijds buitens-

lands zijn ciien.tèle aan den anderen kant wordt de
Zechenhanciel lbeschernid, doordat het Syndicaat slechts

zoodanige nieuwe afnemers in het buitenland mag aan-
werven, als waaraan tot dusverre nog niet direct, door

den Zechenhandel werd geleverd.
De verkoopquota •der mijnen vallen in de toekomst

in een binnenlandsch en buiteniandseh quotum uiteen.

Voorloopig zal 15 pCt. van het totale verioopsquotum
als buitenian’dsch quotum gelden. Voorts worden, ter
betere aanpassing van de prijzen aan de marktpositie,

‘nieuwe quaJiteitsgroepen gevormd. Het syndicaatsbe-
stuur deelt den bij den afzet in het buitenland geïnte-

resseerden mijnen maandelijks mede, welke prijzen
voor

de verschillende qualiteitsgroepen hij benadering met
de marktpositie overeenkomen. :De leden kunnen zich
dan tot leverantie tegen deze prijzen bereid verklaren,
of hiervan afzien, indien de te maken prijzen niet vol-

doende zijn. Uit de gemaakte prijzen wordt maande-

lijks voor de versehillen4e qualiteitsgroepen een ge-
middelde prijs berekend, welke aan de
bij
de leverantie

betrokken mijnen wordt uitgekeerd. Werden tot dus-

verre de kosten van den otrijd om het buitenlandsche afzetgebied bestreden uit een van alle leden geheven
omslag per ton (op het oogenbl.ii M. 1,20), in ide toe-

komst worden op deze wijze de kosten direct door de

werkelijk aan ‘het ‘buitenland leverende maatschappijen
in den vorm van lagere prijzen gedragen. Men hoopt
aldus den omslag aanzienlijk te kunnen verlagen, waar-

mccle men cle mogelijkheid van een prijsverlaging in

het bi nne.iiland nabij komt. De Zechenhandel vervult
in het buitenland in zeker opzicht ,de rol van een

speurhond. Bestaad voor hem de mogelijkheid tot zeer
lage prijzen te verkoopen, een prijs, waartegen zijn
mijn juist nog wi] leveren, dan moet hij toch zijn kolen
van het Syndicaat betrekken en kan de verkoop eerst
doorgaan, waaneer het Syiidicaat hem deze tegen den
gewenschten prijs levert.

.I.)e Duitsch-Fransc/ve Kccli-overeen-
ic
0 fl’t S
t. –
Zijn de F.rauschc en Duitsche mtaalin-
dustrieelen nog niet tot overeenstemming gekomen, op
het gebied van de kali-industrie hebben helanhebben-

den elkander gevonden en is de Franseh-Duitsche
Kali-Unie tot stand gekomen. Volgens de ,,Frkf. Zt
g
.”

legt de overeenkomst •de verdeeling van den interna-ti.orialen kali-afzet tusschen de Duitsche en Fransche
Kaliwerken – zonder straffe regeling en terwijl in
het bijzonder rekening wordt gehouden met de omstan-

d igheden op de verschillende afzetmarkten – enge-

CCL
op den grondslag van 30 pOt. voor dc mijnen in
den Eizas en 70 pOt. voor het Duitsche Kalisyndicaat
vast, terwijl in ai,jn voor] ooper, de overeenkomst inzake
het speciale, Amerikaa.nsc’he afzetgebied, de verhou-
ding 1 : 2 was geweest. De beteekenis der nieuwe over-
eenkomst ligt, zegt het blad, hierin, dat na aanvanke-
lijk zwareu en verliesbrengenden con currentiestrij d, dc eenheid in de door het Vredesverdrag van Versail-
les uit eikander gerukte kali-inalustrie in zooverre is
hersteld, dat men de wereldmarkt gemeensehapelijic
zal bewerken, waarbij het in den aard der zaak ligt,
dat gelijk kort geleden verluidde, voor de Fransche pro-
cl actie Frankrijk en de Frausch-koloniale marict’, voor
de Duitsche Duitschlarud blijft gereserveerd. De over-
eenkomst heeft, naast uitschakeling der corcurrentie,
hoofdzakelijk tot doel de r]oelbewaste bevordering en
vermeerdering van het internationale kal.iverbruik,
waartoe de propaganda en de verkoopsorga,nisatie van
heide groepen over de geheele wereld wordt samenge-

voogd. Iedere kunstuatige prjsverhooging zal worden
vermeden en deur de prijzen zoo laag mogolij,k te hoit-
den, zal worden getracht, ‘het ]caliverbruik allerwegen
snel te ontwikkelen. Een zoodanige politiek van lage
prijzen verdient niet slechts met het oog op de aan-
wezige productiemogelijkhden en hun thans zoo on-
vol doen ce aanwending aanbeveling, doch ook, gegeven
den handeispoiitielccn toestand, de wetgeving, bv. in de

Vereenigde Staten en ten slotte de zich elders ontwik-
kelende, ten dccle reeds in een gevorderd stadium ver-
keerende nieuwe productie, bijv. in Spanje. De nieuwe

overeenkomst is voorloopig ook nog slechts gedeelte-

lijk. Neemt men in aanmerking, dat in de vroegere ge-

schiedenis der kali-industnic telkens weder de vraag

van den productie-omvang en ide vermeerdering der

mijnen de beslissende rol heeft gespeeld, dan volgt

hieruit vanzelf, dat bindende afspraken over de pro-
duetieontwikkelin g voorwaarden voor een duurzame

harmorusche samenwerking der Fransehe en Duitsche
kali-induhie
zijn.
De voorwaarden eener zoodanige regeling zijn in Duitschiand in het Kalisyn,dieaat en

de kaliwetgeviug gegeven. 1-let schijnt in de bedoeling

der getroffen overeenkomst te liggen, dat in Frankrijk

dergelijke regelingen worden getroffen. Vermeden
moet vonden, dat door het aanleggen van telkens nieu-
we mijnen in Frankrijk het streven tot vergrootiing

van zijn aandeel in de productie ontstaat, wanneer

deze .zoodanig wordt uitgebreid, dat zij do natuurlijke

toeneming van den afzet en het in de overeenkomst
vastgelegde quotum overtreft. Aangenomen mag wor-

den, ‘dat het kartel in deze richting zal worden uit-
gebreid.

Een jaar gouden standaard in Zweden. –
Nu een aantal landen dezer dagen gelijktijdig tot

den gouden standaard is teruggekeerd, is het wel van
belang, kennis te nemen van de ervaringen, welke
Zweden sinds 1 April 1924 hiermede heeft opgedaan.
Gelijk bekend, was het herstel in Zweden niet volledig,

aangezien de vrees voor het goud er nog steeds zoo
groot was, dat het invoerverbod hiervoor bleef ge-

handhaafd. Intusschen is in het afgeloopen jaar van
een dreigenderi goudinvoer nimmer sprake geweest,

zoodat het verbod practiseh geen invloed heeft uit-
geoefend.

Wanneer men nagaat, op welke wijze de Rijksbank
de pariteit van de kroon heeft gehandhaafd, dan blijkt,
dat
zij,
indien zij geheel op eigen wieken had moeten
drijven, hierin niet zou zijn geslaagd. De goudvoor-
raad bedroeg op 1 April 1924 271 millioen kronen.
Daarbij kwam een deviezenvoorraad van 99 mjllioen
kronen en een deviezenvoorraad der particuliere ban-

ken ter hoogte van 72 millioen krdnen. Voor de hand-
having van den gouden standaard stond ‘derhalve
442 millioen ter beschikking, welk bedrag in het af-
geloopen jaar, ondanks. de bedragen, welke tot steun
van den koers noodig waren, is verhoogd tot 455
millioen. De goudvoorraad daalde weliswaar met 37
millioen, doch de deviezenreserves der Rijksbank liepen
met 40 millioen op en die der particuliere banken met
10 millioen.

Bij een beschouwing van de betalingsbalans over
de periode 1 April 1924-31 Maart 1925 blijkt, dat op

de debetzijde voorkomt in de eerste plaats het deficit
der handelsbalans met 140 millioen kronen. Daarbij
komt de invoer van ongeveer 70 millioen buitenland-
scEe on vroeger in het buitenland geplaatste Zweedsche
obligaties Hieronder is begrepen het netto-aandeel
van Zweden in de Dawes-leening. De uit het buitenland

terugvloeiende Zweedsche bankbiljetten vereischten 35
millioen, .terwijl diverse uitgaven in het buitenland
op 25 millioen moeten worden geschat. De betalings-
balans was dus in totaal belast met een bedrag van

270 millioen kronen. Ter dekking hiervan dienden in
de eerste plaats 125 millioen kronen netto-ontvang-
sten der Zweedsche reederijen en 35 millioen uit goud-
export. De rest van 110 millioen zou dus, gelijk ten
vbrigen jare, weder uit den deviezenvoorraad gedekt
hebben nïoeten worden. Gelijk hierboven vermeld, is
deze echter in den loop van het afgeloopen jaar nog
met ongeveer 50 millioen toegenomen, zoodat Zweden
in de ondefhavige .periode ongeveer 160 millioen in
het buitenland moet hebben opgenomen. De bronnen
zijn volgens de ,,Frkf. Ztg.”, de volgende:
1) de dollarleening van den Zweedsehen Staat, die
netto ongeveer 108 millioen heeft opgebracht.

410.

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

13 Mei 1925

Een 7 Pet. doflarerediet van de Grangesberg Mij.

ter hoogte van 7 millioendollar d. i. 26 millioen kronen.
De verkoop van nominaal 85 millioen kronen B-
aandeelen der Zweedsche luciferstrust naar Engeland,

welke waarschijnlijk minstens 90 millioen kronen heeft opgebracht.

Deze leeningsoperaties leverden derhalve te zarnen

224 millioen kronen op. Hiermede is het deficit van

110 miljoen gedekt en tevens de verhooging der de-

viezenreserves met 50 millioen verklaard. Het restant
van 64 millioen kronen correspondeert waarschijnlijk

in hoofdzaak met de bedragen, die de luciferstrust

in buitenlandsche ondernemingen heeft ondergebracht.-

Het spreekt vanzelf, dat het ten gevolge dezer’

leeningsoperaties geenszins moeilijk was, de eischen,

welke de handhaving der pariteit stelde, na te komen

en de Zweedsche industrie moet dan ook erkennen,:

dat de Rijksbank geen poging heeft gedaan, door,

middel van krachtige discontoverhoogingen, gelijk van

andere
zijde
werd voorgeslagen, de haar door den Rijks-
dag voorgeschreven geidpolitiek door te voeren, doch
zich op Amerikaansche hulp heeft verlaten. Dit steekt’

wel zeer af bij de gedragslijn, welke Engeland en Neder-

land thans willen volgen. Wel heeft Engeland, gelijk

bekend, toezeggingen voor zeer belangrijke credieten,

in de Vereenigde Staten verkegen, doch deze zullen,

slechts als laatste hulpmiddel dienen, terwijl de corn-
missie, welke de Regeering heeft geadviseerd, in par..

30 van haar in het vorig nummer afgedrukt rapport
uitdrukkelijk de voorwaarde stelt, dat de bedragen,

voor welke ev. van deze credieten wordt gebruik ge

maakt, door de Bank of England als vermindering van

haar goudvoorraad moeten worden beschouwd. Voor
verhooging van het disconto zal men ook blijkbaar

in Engeland piet terugschrikken. De Nederlandsche
i3ank ten slotte heeft haar positie
blijkbaar
zoo sterl
geacht, dat zij het buiten vreemde credieten meent

te kunnen stellen.

De Zweedsche Rijksbank heeft intusschen in April.

1924 10 millioen dollar opgenomen,
terwijl
haarin’

Mei d. a. v. door de National City Bank of New York

een crediet van 5 millioen werd geopend. De aan-

gegane vlottende schulden werden dan in October in
de dollarleening geconsolideerd, die door den Zweed-

schen Staat werd opgenomen. De op het
tijdstip
van

de plaatsing dezer laatste door de Rijksbank opge-
nomen bedragen mogen, aldus de ,,Frkf.
Ztg.”,
op
ongeveer 50 millioen geschat. worden, zoodat uit de

opbrengst der Staatsleening ongeveer 55 A 60 millioen
voor verdere dekkingsoperaties overbleef. Het accre-1
ditief hij de National City Bank, dat 20 Mei a.s. zou afloopen, is dezer dagen voor een jaar verlengd.

Het herstel van den gouden standaard mEn-
geland. –
Keynes’ opvatting, dat geen verplichting
voor de Bank of England bestaat, goud tegen een
vasten prijs aan te koopen,
1
)
is onjuist gebleken. Hij
heeft, blijkeni een ingezonden stuk in de Times en,
een artikel van zijn hand in de laatste ,,Nation”, o.’er
het hoofd gezien, dat Section IV van de Bank Charter
Act 1844 de Bank of England verplicht, gouden munt-
materiaal
?t
£ 3.17, 9 s. d. per ons standaard in on-
gelimiteerde hoeveelheden aan te koopen. Hiermede
is de grondslag ontvallen aan den lof, welken hij de
1

vorige week den Kanselier van de Schatkist, de Treasury,
en de Bank had toegezwaaid, en die door dén eerst
in het Lagerhuis met instemming werd aangehaald.
Bij dezelfde gelegenheid had deze getracht Keynes’
argument, dat een goudoverstrooming uit het herstel
van den gouden standaard kan voortvloeien, te weer-,
leggen, door op te merken, dat de Regeering dan slechts
t

een leening zou hebben uit te geven voor het provenu
goud te koopen en dit naar de V. S. te verschepen
ter aflossing van schuld, aldus buitenlandsche door
binnenlandsche schuld vervangende.
Hiertegen voert K. aan, dat het overstroomins-

1)
Zie pag.
389
in het vorig nummer.

gevaar bestaat in
tijdelijke
Amerkaausche uitzettingen
te Londen, welke daar in den goudvorm aankomen.
Het voorstel van den Kanselier komt er dus op neer,

een gefundeerde schuld aan de Amerikaansche Regee-

ring te vervangen door een ieder oogenblik opzegbare

aan de Amerikaansche geldmarkt – an act of obvious
folly.”

Voorts houdt hij staande, dat het pond thans be-
langrijk meer dan de door de Commissie Bradbury
geschatte
1/2
pCt. te hoog gewaardeerd is en een
dienovereenkomstig grootere deflatie in Engeland nog
noodig zal
zijn,
oi
–
n het internationale concurrentie-

vermogen der Britsche industrie te herstellen.

BOEKAANKONDIGING.

Inleiding tot de land huishoudkunde,

door P. Koenen 1. i., in leven hoogleeraar

aan de Land bouw-Hoogeschool te Wage-

ningen, bewerkt door dr. H. TV. C. Borde-
wijk, hoogleeraar aan de
Rijks-
Universi-
teit te Groningen;
Haarlem, Erven Bohn,
1924 (Volksuniversiteits-biblioth. no. 29).

Ongetwijfeld zou Koenen zelf, wiens vroege dood

verslagenheid liet bij allen, wien de Nederlandsche

landhouwwetenschap, maar niet minder hij hen, wien
in Nederland de wetenschap der economie ter haite

gaat, geen anderen titel voor dit boek hebben begeerd

dan. die zijn oud-ambtgenoot in Wageningen, wiens

hand uit zijn nagelaten papieren dit boek samen-
stelde, eraan heeft toegedacht: Inleiding tot de land-

huishoudkunde. Dat deel der landbouwwetenschap
immers wordt erin behandeld, hetwelk men ook het

agrarisch deel der staat- of volkshuishoudkunde zou

kunnen noemen. ,,Die landbouwvraagstukken – aldus
het hoekje zelf op bi. 2 – (worden er) onderzocht,
welke met de’ volkswelvaart, ‘d.i. met de welvaart

onzer geheele samenleving samenhangen.”

Aan deze’ zelfde reden, die den titel geheel recht-
vaardigt, kan men evenwel ook een bezwaar ertegen

ontleenen. J’uist omdat deze door den bewerker tot

één geheel in twee afdeelingen op gelukkige wijze
versmolten voordrachten
1)
het zo belangrijk agrarisch
deel der economie bespreken, en te sterker omdat zij
dit op doorgaans zoo voortreffelijke
wijze
doen, met
dien eenvoud van taal en betoog welke den meester
verraadt en maar één gebrek heeft: dat de beginner
soms. over de moeilijkheden heenleest, juist hierom
is deze titelkeus in zoover jammer, dat zij de be-
oefenaren der economie tout court in den waan kan
brengen: voor ons is dit geschrift niet bestemd. En

ook voor hen is het toch wel degelijk geschreven.
Wanneer men de tweede afdeeling, waarin de land-
bouwcrisis van 1878 tot 1895 (hare oorzaken, het
verweer ertegen, haar beëindiging en de nieuwe bloei
van den Nederlandschen landbouw na de crisis) uit-
voerig besproken wordt, uitzondert, gaat men veilig

met te betuigen, dat elke Inleiding tot de Staat-.
huishoudkunde met haast onveranderde opneming van
Koenen’s studie ten zeerste zou zijn gebaat. En de uitzondering (van dat tweede gedeelte) zou

ook enkel hierin haar beweegreden vinden, dat dit stuk voor een niet speciaal agrarisch-economische Inleiding
wat breed ,van uitwerking is; op zichzelf is ook dit
voortreffelijk werk, een schitterend pleidooi voor de

agrarische politiek onzer Regeering, die in den tijd,
toen de overzeesche graanaanvoeren den vaderland-
schen. boerenstand bedenkelijk in de engte dreven,
eveimin wilde weten van het in Duitsch]and en

Frankrijk aangeprezen en toegepaste en ook hier te
lande toen niet zoo weinigen t.oelkchende middel van

1)
Vijf Uaagsche volksuniversiteitsvoordrachten uit den
winter 1918/19
en een voordracht over ruilverkaveling uit
December
1910
voor de Overijsselsche Landbouw-1laatij.
vormen het eerste, drie Groningsche voordrachten uit den
winter van
1921
in de Vereeniging voor ilooger Landbouw-Onderwijs het tweede gedeelte.

13 Mei 1925

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

411

protectionistische graanrechten als van het in Enge-

land aanvaarde standpunt der volstrekte onthouding,

maar die door een actieve welvaartspolitiek van met
name onderwijs en voorlichting, geheel volgens aan-

beveling van de door mi. C. J. Sickesz geleide land-
bouw-staatscommissie van
1886,
onze boeren geholpen
heeft in het zoeken van die nieuwe wegen, waarlangs

zij sindsdien zoo kranig zich er weer bovenop hebben
gewerkt.

Koenen’s studie over de landbouw-crisis lijkt voor

onze eigen dagen geschreven. Ook in den jongsten

tijd een nieuw zich baan brekend protectionisme,

gevolg van nieuwe uitheemsche mededinging (in de

nieuwe gedaante der zgn. valuta-dumping); ook thans

tegen dit protectionisme, dat zelfs voor invoerverboden

niet terugdeinst, een sterk verzet, maar ook een
weifelen, een aarzelend vragen of dit toch niet zéô
abnormale omstandigheden zijn, dat abnormale mid-

delen van tegenstand geboden zijn; ook thans dit

antwoord op deze vraag: protectie niet, maar actieve

welvaartspolitiek; en dan ter nadere toeliclting van

wat men onder deze welvaartspolitiek verstaat geen
beter antwoord dan dit: leest na bij Koenen, hoe
onze landbouw uit niet minder
hachelijk
perikel zonder
protectie is gered.
e
ns
cht
men hierom dit tweede gedeelte in handen

van eiken Nederlandschen politicus, het eerste deel

van Koenen—Bordewijk’s Landhuishoudkunde moge
varen in de hoofden van alle Nederlandsche studenten
in de economie.

Zij vinden daar de beteekenis van de arbeidsver-
deeling voor het productie-proces ontvouwd; de wet

van de afnemende meer-opbrengsten (verbeterde term
voor afnemende opbrengsten, dien Koenen in Neder-
land heeft binnengeleid) verduidelijkt met behulp van
de agrarisöh-technische wet van het minimum (toe-
passing op de vruchtbaarheid van grond van de alge-

meene waarheid, dat een keten niet sterker is dan
haar zwakste schakel); in ,,landbouw en transport-

wezen” dezelfde landbouwcrisis reeds beknopt behan-
deld, die in het tweede gedeelte van het boek uit-voerig in besprek komt; en de voor onzen uitvoer
van landbouwproducten zoo bij uitstek gewichtige

specialisatie op bepaalde voortbrengselen besproken,
ook in verband met cle
tijdens
en na den oorlog onder-
vonden moeilijkheden. Zij treffen er ten slotte de
ruilverkaveling aan, in het kader van ,,ligging en
vorm der cultuurgronden”, een vraagstuk van agra-

rische economie, waarvoor Nederland, met andere
landen vergeleken, beschamend laat de oplossing in
de wet van
31
October 1924 S. 481
heeft gevonden;
de wet zelve is van na Koenen’s dood en prof. Borde-
wijk heeft zich voor het boekje vérdienste verworven
door de aanteekeningen van zijn vriend en ambtgenoot
met een critische vergelijking tusschen de nieuwe
wet en het ouder ontwerp van het Landbouw-Comité
te vervolledigen.

Zoo is dan thans de landhuishoudkunde, niet als
zelfstandige wetenschap, maar toch als wel apart te
onderkennen tak van den zwaren boom der economische
kennis ons vertoond doof den man, die onder ons
vôôr allen hiertoe gerechtigd was. Koenen’s drukke
en vruchtbare werkzaamheid is bij zijn leven grooten-
deels binnenskamers gebleven, in de college-zalen van
Wageningen en in de vergadervertrekken van com-
missies, die hij ten sieraad was. Zijn publicaties waren
weinig talrijk, maar ieder, die wist van zijn ernst
en zijn kunde, had hoop, dat hij nog eens in ons
midden de plaats als schrijv.er zou komen opeischen, die hem toekwam. Het moet Mr. Bordewijk een wee-
moedig genot zijn geweest, aan Koenen goed te maken
wat deze in nooit aflatende toewijding aan de plichten,
die het allereerst hem riepen, zichzelf te kort had
gedaan.
v. B.

ONTVANGEN

Jaarboek voor Scheepvanri en Scheepsbouw 1925,
samengesteld met medewerking van de Neder-

]andsche Reedersvereen:iging en de iloofclinspec-

tie voor de Scheepvaart. ‘s-G.ravenhagc,
1925.
lii tgevcrs-Maatschappjj ,,Moorrnan’s Periodieke
Pers”.
Wil een jaarboek aan zijn doel beantwoorden, dan dient
het :ille gegevens te bevatten, welke op liet gebied, dat het
bestrijkt, bestaan en zoo recent mogelijk te zijn. Naar de
vervulling van deze beide eislien wordt door den uitgever
vn liet Jaarboek voor Sch n
eepvaart e S w
cheepsbou blijk-
baar voortdurend gestree/cI. De inhoud van dezen derden
jaargang is, vergeleken bij dien van zijn voorganger, weder
oil verschillende plaatsen aangevuld en uitgebreid, terwijl, o’oor zoover beschikbaar, de gegevens van 1 Januari 1925
reeds zijn opgenomen. Van de Nederlanilsche Reedersver.
eenigiiig vindt men de jongste bestuursivijziging reeds ver-
nield.

De inhoud bevat, naast zeer uitvoerige gegevens omtrent
de Nederlandselie koopvaardijvloot, om. een opgave van {e overheidsinstellingen cii cle vereenigingen ei, partiet-
liere instellingen
01)
liet gebied van de scheepvaart, een
lijst van oliestations, van de scheepswerven in Nederland,
!e seheepsclassificatiebureaux, droogdokken in Necler]:ind
en Nederlanctsclo-in.cl.ii3, een statistiek van op Nederlandsche
i:erven in 1924 gebouwde en
01) 1
Januari 1925 in aan-
bottw zijnde schepen, benevens van de bestelde, alles zeer
tot iii bijzonderheden.
i)e door de Nederlandsche ]teedersvereeniging en de
ii oofclinspectie voor de Scheepvaart verleende medewer-
king mag als een waarborg
vooi:
cle betrouwbaarheid va ii
deze via agbaak worden beschouwd.

MAANDCIJFERS.

EMISSIES IN APRIL
1925.
Staatsieeningen

…………….
f

3.740.625,-
ziJnOe:
Staat San Paulo
$
1.500.000,— 8o/
25-jar. verzekerde Sinking Fund
Goud obl. a 998
%
–
0/.

Prov. en Gemeentelijke Leeningen.
2.884.390,-
zijnde:
Groningen
f
2.888.000,_ 5
0
/0
obl.
9
/8 0/0 i).
Hypotheekbanken

…………..,,
zijnde:
196.500,-

Algemeene Friesche Hypotheekbank

f
250.000,__ aand.
t
110
0
/0,
waar
–
op te storten 10
0/.
Arnhemsche

Hypotheekbank

voor
Nederland
f
400.000,—

aand. a
125
0
/0,
waarop te storten 10
0
/o.
Overijselsche Hypotheekbank

f
600.000,— aand.
h 115
0
/0

f
400.000,— aand. il 125
waarop te storten 10
0
/0.

Industrieele ondernemingen ……,,
2.079.000,-
zijnde:
Arnold 1. van den Bergh’s Emballa-
gefabrieken
•f

480.000,—

gew.
aand.
A
105
°Io.
,,Maekubee” Maatschappij tot Exploi-
tatie van Kuustzijdefabrieken in
het Buitenland
f
1.500.000,_ gew.
aand. a 105
0
/0.

Theeondernemingen …………..,,
240.000,-
zijnde:
Cult..Mij. ,,Melangbong”
f
200.000,_ gew. aand.
S
120oI.

Totaal….
f

9.140.515,-
1)
Deze leening was bestemd voor conversie der 6
0
/0
Leening van 1919, pro resto groot
f
2.888.000,—.

Totaal der emissies in Januari ….
f
18.577.625,-
Februari . . ,
61.936.125,-
Maart . . . . ,,
70.842.730,-
April . . . . ,,
9.140.515,—

Algemeen Totaal.
. f
160.496.995,—
Bovendien: –

f
20.250.000,— 31m. Schatkistpromessen
A
f
992,19
5.130.000,— 6/m.

,,

,, ,, 984,38
9.620.000,— 4
O/
Schatkistbiljetten.. ,, ,, 1.003,75
terwijl voorts ook hier te lande gelegenheid bestond tot
inschrijving voor een beperkt bedrag op de uitgiften van
$ 15.000.000,_… 7 o Gegarandeerde le Elyp. 20-jar. (Sinking
Fund) Buitenlandsche Goudieening A. G. Sitchsische Werke
91%
0
/0 en £ 1.500.000.,— 7
0/0
Hyp. Obligatieleening der
Gemeente Danzig It 92
‘/8 o/.

412

.

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

13 Mei 1925

STATISTISOH OVERZICHT VAN DEN EOONOMISOHEN TOESTAND VAN NEDERLAND.

(Niet met
*
gernerkte gegevens ontleend aan het Maandschrift van het Centraal Bureau voor de Statistiek.)

.
1924 1925
Jan./Mrt.

Aug.
1
1
Sept.
I

Oct.
I

Nov.
I

Dec.
I

Jan.
I
Febr.
I

Mrt.

11

1924
1

1925

Arbeidsmarkt.
10.248
6.020
8.376
6.612
17.931
7.197
8.210 8.454 32.762
23.862
261
•

126
439
112
278 296
427
488
762
1.211
*St
aa
t
s
_ en part. mijnen.
Aantal arbeiders op len der maand
29.774
29.656 29.623 29.643
29.966 30.143
30.293 30.315
*Met
a
alindustrie.Aantal
meerderi.arbeiders op 1 Jan. en 1 Juli
23.271
20.5874)
23.271
4
)

Bedrag der gehouden
aanbestedingen
X
f
1000 ………..
waaronder voor fabrieksbouw
)< t
1000 ……………..

( Gemiddeld aantal taken der bij de
l
Amsterdam
17,9
‘18,5
21,3
1)
26,6 22,4
20,1
17,1
18,1
57,2 55,3
Hacen-
?

,,Havenarbeids-Reserve’

inge-

X 1000)
bedrijf
schreven
losse
arbeiders P.
week
3
Rotterdam
39,0
‘45,3
51,0
1)
55,5 60,5
44,3
43,2
135,6
Zeeeisscher,j;
aantal vaartuigen, welke de -.uitoefenden
. .
762 759
780
731
571
jj

Indexeijfer der Werkloosheid.

.
1
..ia…
8,3

i
ii
.i….
j.i..

Arbeidsbemiddeling.
2)
.
.

Aanbiedingen v.
f
Ingeschreven ged. de maand.
. . .
44,2
48,6
48,7
52,8
58,5
52,8
43
1
1
47,7
werkzoekenden.

Overgebi. op het einde v. de mnd.

8
64,0
65,4
65,1
74,8
87,0
88,9
83,7
76,3
.
Aanvragen

van
f
Ingeschreven ged. de maand
. . . .

9
19,5
22,0
20,6
17,0 17,5
19,6 18,0
23,2
werkgevers

Overgebl. op liet einde v;de mnd.

x
.
4,0
37
4,2

. .
4,2
5,1
Plaatsineen……………………………………)
j
16,6_
14,2
j
14,8
1
8,2

Arbeidsloonen.
.
.
Ondergrondsche arbeiders ……….
f

bij

de mijnen
f5,93 f5,92 f5,62
f5,65 f5,48 f5,50
f
5,49
f5,48
f6,01 is)
.

Bovengrondsche

,,

……….

(loon

per dienst)
,, 4,27
;, 4,23
,, 4,05
11
4,08
,, 4,05 ,, 4,04
4,06
,, 4,02
,, 4,33 is)

ouwbedrijven
0,96
;, 0,96
,, 0,95 ,, 0,99
,, 0,97
,, 0,90
0,91
110,92
,, 1,07
iS)

ma er

am.

Timnierman

,,

…………….
,, 0,91
;, 0,91
,, 0,91
,, 0,92 ,, 0,94 ,, 0,93
0,91
110,9
1

,, 0,94
iS
Opperman

…………….
,
0,82
,, 0,84
,, 0,84
,, 0,92 ,, 0,85
,, 0,82
0,82
,. 0,84
,, 0,81
iS

..

(
Metselaar

uurinkomen

……………..

Metaalindustrie, uurinkomen van meerderjarige arbeiders
,, 0,57
3
–
0,56
– –
–

Artillerie

(

Wapenfabriek te Hembrug

……..

.

.
«

.
.

0,66
4
)
1
0,75
4
–
.

.
inric
–

.
.p

Fabrieken

van munitie

en

ontplof-
1
1
bare stoffen te Hembru

……….
(

o
ingen
S
1

•,
0,57 4)
0,714)
L
Constructiewerkplaatsen te Delft
. .

3
j.aPiZ.±)
j………
0
,
814
)

Voortbrenging en verbruik
1
Zee.’

f
aanvoer

in

Ned.

havens
6)

X

1000

K.G.
11.046
13.630
23.690
17.198
8.328
§
2.726
§
3.203
visseherij.

‘t

opbrengst

<
f

1000

……………………2.833
3.561
5.504
3.823
1.935
§

723
§
1.272
§

475
§

496
§

538
§

495
§

511
§

539
§

480
§

558
§

1.417
§
1.576
Voor binnenlandsch verbruik beschikbaar gekomen hoe-
5
Productie der
kolenmijnen X
1000
ton
7)

……………..

§

589
§

673
§

861
§

954
§

870.
§

921
§

816
§

2.504
veelheid
steenkolen X

1000
ton
S)

………………
…..
10.662
18.490
14.857
21.720
15.912
14)

17.067
12.899
16.821
42.972 46.788
In consuintie gebrachte
suiker
9) x 1000
K.G…………
Aan de consumtie onttrokken
suiker
iS)
X
1000
K.G
714
1.300
1.184,
781
1.199
704 1.243
996
6.106
2.943
‘Schepen in aanbouw;
inhoud in bruto Registertonii)….
–
-.88.643
124.766

Handel en Verkeer.
174
-190
218
218
219
211
197
24
550
611
I
138
163 173
159
136
140
136
146
374
423
millioenen)

……………………

Saldo

invoer.
..
36
27
45
58
83
71 61
58
176
189 16,6
.

14.6 14,6
§

12,9
§

12,1
§
13,1
§

11,4
§

12,3
39,6
§

36,8

zilveren munt en muntniateriaal
(iii

Uitvoe
.

Ontvangsten per-
dagkilometer
sedert 1Jan. (in gld.)

. …
126,63
127,49
§
127,73
§
126,44
§
125,11
§
116,0
§
114,1
§

112,5
119,1
18)
Ontvangsten der Spoorwegnzaalsch.
(in niillioenen)
…….

1nklaringen(geIadenfNeuwe
Waterweg).t1

1000
N

T
3f
1..lJmuiden

.
1.135
337 1.168 317
930 367
1.366
344
1.345
330
1.239
330
1.113
244
1.327
2.703
843
3.680

Handelsbeiveging

zonder

gouden

en

Invoer
…………

zeeschepen)

f
Inklaringen

LOh

(geladen rivierscliepen in
1000
ton
‘
2.207
1.184
2.252
1.213
2.251
1.560
2.099
1.981
1.684
317 1.963
4.794
892 5.628

Opgelegde zeeschepen
o/d. len der maand: aantal
12)
31
26
1.615
10
1.468
6
1.437
3
1.279
20
1.255
19
1.443
17
1919
1515)
3.977
.Uitklaringen)

van
1000
K.G.)
…………………

187
S

136
49
38
19
108
98
89
106
IS)
Idem:
bruto inhoud in
1000
registertonnen
……………..
Gelost bij invoer…………
)

nn,J.
.
,
oe erenverver<
Geladen bij uitvoer

……..
>
1fl

<

.
1.221
501
1.628
L
,

574
1.858
751
1.828
730
1.691
596
1.257
635
1.606
625
4.164
1.349
in de havens
)

Doorgevoerd met overlading)

on)
1.459
J7_
2.692
1.666 1.683 1.815
1.712
2.865

Prijzen, kosten
van
levensonderhoud.
.
– –
.
–
lndexcijfers d e r
groothandeisprijzen f
Algemeen cijfer

–
151
158
161
161
160
–
160
158
155
156
158
in Nederland (1913
= lOO))……..

Voedingsmidd. e.d.
151
.161
166
166
164
161
159
154
155
158
Kosten van(
Arbeidersgezinnen A’dam (Mrt. ’20
= 100).
82,5
84,6
83,9
levens-

<

Arbeidersgez. te ‘s-Gravenhage (1921
= 100).
83,5
84,1
–
onderhoud.

Ambtenaarsgez.te’s-Gravenhage(192l=100)

Financiewezen.
–
‘Opbrengst
Rijksniiddelen
(totaal)

.

. .. .
41,3
11
)
36,3 40,2 41,3

–
32,5 40,9
16)
.
33,3 35,9
101,0
110,0
*

Beursbelasting ……….
1

.

–

.

1….
(in millioenen)
0,271
0,266 0,323 0,262 0,257
0,523
0,407
0483
1,176
1,413
Invoerrechten

……….
. …
2,76 3,04
3,14
2
1
81
3,37
2,86
2,98 3,30 9,09
9,14
Statistiekrecht ………
)

.. .. .
0,347
0,368
0,397
0,370
0,368 0,355 0,319 0,354
1,031
1,028
‘Gegireerd
door den
Postch.
en
Girodienst
(in millioenen)
1
2082
t
2277
161
229 298 248
261
807
‘Giro-omzet
2501
2281
.

2526
2709
2239 2519
7031
7467
Wisse/disconto der Nederl. Bank1
,
2,15
5,-
1
2,90
5,-
4,60
5,-
4,75 4,69 3,80
4,23
2,63
4,–
2,14
4,
2,34
4,88
–
4,79
4,08
2,37
2,39
3,11
4,42 4,34
3,61
2,59
2,08
2,11
4,99 2,26
1.

Nederl.

Staatsleeningen………………….
.

II.
Provinc. en gemeent. Ieeningen

…………
III.
Hypbanken werkz. in Nederl. [PbnJ……….

bij de Ned. Bank
(in niillioenen)
………….

IV.

Spoorwegleeningen
……………………..

Particulier disconto

,.
gemiddeld pCt.’
………

Foden 1 tm. IV
-,

Prolongatie

3

……….

70
–

75 78
76 72
73
74
76
74
,
VI.
Bank- en credietinstell. [Aand. van 7 ondern.]
71
72
72 70
68 72
74
74 72 65
72 74 70
68
72
71 67
64

V.
Nijverheid [Aand. van 49 ondern.]…………..

VIII.
Indische fondsen )Aand. van 24 ondern]
89 94
94
94
95 98
100
IO2
103
VII.
Scheepvaart [Aand. van 7 ondern.]
………..

IX.
Petroleuni [Aand. Kon. Ned. Petr. Mij.]
85
85
81
86
91
98
104
100
95
<

–
tEmissies
(in millioeneii)
……………………………..
63,0
16,3
29,7
3
1
7
23,2
18,6
61,9
17)
70,8
19
)
51,3
151,3

Aantal uitgesproken Faillissementen.
340
3991
424
353
352
371
370]
354
11.126

1.095

§
Voorloopige cijfers.

i

verkeer get,racht.

Aangenomen mag worden, dat deze suiker,
zoo
al
i]
De week,waarin een staking viel buiten beschouwing gelaten.
2]
Om:

niet in dezelfde maand, dan toch binnenkort de consumenten bereikt. vattende de werkzaaniheden van 39 districtsarbeidsbeurzen, van drie

10]
D.w.z. waarvoor restitutie van accijns
is
verleend wegens uitvoer
andere arbeidsbeurzen en voor zoover bekend, van de correspondent-

in den vorm van suikerhoudende goederen.
II]
I. Op
den laatsten van
schappen

der

arbeidsbemiddeling.

31

ie

halfjaar.

4]
Op 1
Januari.

het kwartaal. Cijfers van Lloyds.
12]
Te Amsterdam en te Rotterdam.
1]
Loon
op 1 Juli.

61

Zoowel door Nederlandsche als buitenlandsche

131
Amsterdani, Rotterdam,. Vlissingen, Vlaardingen

Hoek van Holland,
schepen.
71
Kolenslik
niet
inbegrepen.
–
Wel
zijn inbegrepen de steen

Terneuzen, Zaandam, Delfziil, Harlingen, Maassluis, bordrecht Ijmuiden
kolen, welke voor eigen gebruik dienen, alsmede de kolen, die aan de

en

overige

havens.
14
1

Wo.
400.000 KG. in

October t/m. becember
mijnwerkers gegeven worden [z.g.,,Deputatkohlen]”.

5]
Saldo invoer

frauduleus in consumptie gebracht.
15]
Riiwielbelasting 4,6.
16
] idem 4,3.
8]
D.w.z.

17]

iS]

10]

plus
eigen productie.

onder betaling van accijns in het vrije

Nom. 54,0 voor conversie.

Maart.

Nom. 36,5 voor conversie.

13 Mej 1925

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

413

GIRO-KANTOOR DER GEMEENTE AMSTERDAM.

1
Januari 192511 Januari 1924

Giro’s (eenzijdige vermelding) millioen millioen
Girobetalingen aan

aantal
9020
6662
Gemeenteinstel!.

bedrag
f
15.2 15.4
Girobetalingenaan

aantal lbedrag
61853 51583
Particulieren
,, 23.2
,,

18.4

Gelciomzet.
aantal
Ontvangsten
7288 8660
……..bedrag
,,

5.7
,,

6.2
aantal
27038
28007
Betalingen ……… .bedrag
,,

0.3
,,

7.4
aantal
23850 21280

Particuliere rekening-

gem.
houders (einde d. in.)

saldo
–

tegoed
,,

17.8
,,

18.7
Rekeningh. welke gel-(aantal
2421
2296
den voor 1 jaar vast
hebben gedeponeerdbedrag
,,

7.2
,,

7.7

GIRO-OMZET BLIDE NEDERLANDSOHE BANK.

Maart 1925

11

Maart 1924

Posten
1

Bedrag

11
Posten
I

Bedrag

Voor reke-
54.083 1f2.519.247.00011 58.681
Ir
2.438.004.000

waarvan coor
de H.-bank
plaatselijk 39.938 ,,2.179.219.000 40.217 ,,2.184.593.000

Ter voldoe-
Ding van
Riiksbelast.

1.754 ..

7.499.000 7.161 ..

8.582.000

PRODUCTIE DER STEENKOLEN-, BRUIN-
KOLEN- EN ZOUTMIJNEN.

(Gegevens verstrekt door den Hoofdingenieur der mijnen.)
1. Gezamenlijke Steenkolenmijnen.
1 Maart 1 April 1 April
1925 1925
1924

Aant. arbeiders bovengronds.
8.254 8.269
7.846
ondergronds.
22.061
21.979
21.500

30.315
30.248
29.346

Febr.
Maart Maart
1925 1925 1924
Netto productie in tonnen

Totaal ……………

van 1000 KG.

……….
501.111
581.315
502.705
21.595 23.458
31320
Aantal normale werkdagen:
waarvan kolenslik ………

23

.

26 26
Staatsmijnen

………….
Oranje.Nassaumijnen
23
26
26
Overige mijnen

………..
23
26 26

II. Bruinkolenmijnen.

(Bruinkoolmiin Carisborg).
1 Maart
1925
1 April
1925
1 April
1924

Aantal

arbeiders ………..

Netto-productie in tonnen.
.
Aantal normale werkdagen

157
163
146

Febr. 1925

..

Mrt. 1925
Mrt. 1924

17.905 24
19.561 26
14.658
26

III. Zoutmijnen.
(Kon. Ned. Zoutindustrie te Boekelo.)

1 Maart
‘1 April
1 April
–
1925
1925
1924

Aantal arbeiders………..
90

–
92
93

Febr. 1925 Mrt. 1925 Mrt. 1924
Afgeleverd:
Geraif.

zout ………(ton)
2.331

.

2.384
1.855
Industriezout

…….(
,,
)
28
61
47,5
Afvalzout ………..
37
115
76,5
Aantal normale werkdagen
24
26 26

STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.
N.B. ** beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.

GELDKOERSEN.
BANKDISCONTO’S.

N d
IDisc.
Wissels. 4
15Jan.’25
Zwita. Nat. Bk. 4
16JuLi’28

Bel.Binn.Eff. 4415
Jan.’25
N.Bk.v.Denem. 7 17
Jan. ’24

(Vrsch. inR.C. 5415
Jan.’25
ZweedscheRbk 54
8Nov.’23
Javasche Bank . …
4420
Oct.
24
Bank v.Noorw. 6
8 Mei ’25

Bankvan Engeland 5
5Mrt.’25
Bk. v. Tsjecho.

Duitsche Rij ksbk. 9
26Feb.
’25
slowakijë….
725 Mrt. ’25

• Bank v. Frankrijk 7
11Dec. ’24
N. Bk. v. O’rijk. 11
25Apr. ’25

Bélgische Nat. Bnk. 54
22Jan.’23
N. Bk. v. Hong. 1127 Mrt. ’25

Fd.Res.BankN.Y.
3426Feb.’25
Bank v. Italië. 6
9Mrt.
’25

Bank van Spanje… 5
23Mrt. ’23
Z.-Afr.Res.bnk 54

OPEN MARKT.

1925
1924
1923

11

1914

9Mei
4-9

127
Apr.-
20-25

11

5-10
7-12

11

20-24
Mei
2Mei.
April
Mei
Mei
Juli

Amsterdam
Partic. disc.
311
3511/
318-116
3114.3116

41I8-Is
355_3/4

31I8I16
Prolong.
2
3
1
4

2112-3112
31/
4

21/_3
311
3
_431
4

34
21
14
-3
14

Londen
Daggeld
. –
31/-4
31/
3
.431
4

3113_4314
3
1
13
42
14
1

1-2
1
/
I112-2
.
I31-2
Partic. disc.
4116-/s
411218
4114.1/2

4I4-I16
3
I
7
/-2
1
1
2
1
1
4
3
1
4

Berlijn
Daggeld ..
8
1
12-91
812-101
7-11
7-9
–
Partic. disc. 30-55 d…
8
8-
1
/
8-
1
/8
8
–
– –
5690 d…
8
8
8
8
–
–
2
1
1-
1
I
Waren-
lwechsel.
8718_9

818-912
8
7
/59
1
14
83/49114
–
–
–
Nw Yorkl)
CalI money
3115.3/4

31134

311
5
411
4

311
3
_43/
4

311
3
.3/
4

4
1
125
1
14
1
3
/4’2
1
/2
Partic. disc.
fl
r..,,
………
31/4
I. —-
3
1
/4
1
/3
..

0 As..:
311
4

—
.1
——
311
4

.. ———
–
.1..
–
….a._..
£
–
–

–
1

WISSELKOERSEN.
KOERSEN IN NEDERLAND.

o
a a
York”)
New

ILonden
9
Berl
ij
n
9
Par/s
)
Brussel
9
Batavla’)

Mei

1925
2.483%
12.074
59.20 13.04
12.614
100
6

1925
2.48%
12.07
59.20
12.974 12.55
100
7

1925
2.4811,
12.074
59.20
12.93
12.524
100
8

1925
2.4811/
16

12.07
59.22 12.984 12.564
100
9
a,,

1925
–
12.064
59.23
12.964
12.56
100
11

1925
2.4813,
12.064
59.23
12.954
12.564
100
Laagsted.w.l)
9.48′
12.064 59.15
12.88
12.34
99%
Hoogste d.wl)
2.48
7f
19
074
59.26
13.05
12.624
100% 4 Mei

1925
2.48
15/
12.064 59.26
13.02JI
12.62
100
27 Apr. 1925
2.49%
12.04
59.40
12.95
1
12.624
99%
Muntpariteit
2.48%
12.10 59.26
48.-
48.-
1100
5) Noteering te Amsterdam.
5*)
Noteering te Rotterdam.
1) Particuliere opgave.

Data
Weenen
Praag
Boeka-I
Milaan
Madrid

5 Mei

1925
‘48.13%
35.10
7.374
1.13
10.22
36.524
6
. ,,

1925
48.12
1
/1
35.07%
7.374
1.15
10.22
36.524
7

,,

1925
48.14
35.0734
7.374
1.14
10.214 36.22
8

,,

1925
48.14
35.08
7.40
1.15
10.22
36.20
9

1925
48.15
35.10
7.374
1.15
–
–
11

1925
48.17%
35.07%
7.374
1.18
10.224
36.15
Laagsted.w.’)
48.05 34.90
7.35
1.10
10.18
36.05
Hoogste d.wl)
48.25 35.15 7.42 1.224
10.25
36.60
4 Mei

1925
.48.12%
35.1234
7.374
1.14 10.24 36.35
27 Apr. 1925
48.40
35.20 7.42
1.12
10.21
35.774
Muntpariteit
48.-
35.-
50.41
48.-
48.-
48.-

9 Noteering te Amsterdam. “) Noteering te Rotterdam.
1) Particuliere opgave.

Data
Sfock-
,’wlm’)
1
Kopen-
Ihagen’)I
1
Oslo’)
sing-
Buenos-
Aires’)
Mon
treal’)

S Mei

1925
60.65 47.10 42.40
6.274
963/
2.481s/,
0

,

1925
66.65
46.95 41.90
6.274
96%
2.48
11
/18
7

1925
66.624
46.85
41.85
6.274
9734
2.48%
8

–
1925
66.60
46.95
41.95 0.26
98%
2.48
5
18
9

1925
66.60
46.964
42.15
6.26
98%,
2.48% 11

1925
66.474
46.95
42.024
6.26
98
3
/8
2.48
5
I
Laagsted.w.’)
06.45 46.70
41.70
-6.25
96%
2.481/
4

Hoogste d.wl)
66.65 47.10
42.40 6.30
98
7
/8
2.49
‘4Mei

1925
60.70
46.70 41.19
6.274
965/
8

2.4871
8

27 Apr. 1925
67.30
46.30
40.70 6.30
95%
2.4934
Muntpariteit
66.67 66.67
66.67
48.-
105
2.488/,

9 Noteering te Amsterdam.
‘9
Noteering te Rotterdam.
1) Particuliere opgave.

414

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

13 Mei’ 1925

KOERSEN TE NEW YORK. (Cable).

Data
Londen
Parijs
1
Berlijn Amsterdam
(3 per £)
(3 p.IOOfr.)
($p.
IOOMk.)

($p.
100 gid.)

5 Mei

1925
4,85
8
/
8

5,24
23,80
40,19
6

1925 4,85
1
/8
5,19
23,80
40,20
7

1925 4,85
1/
4

5
1
20
23,80 40,20
8

,,

1925
4,85
5,22
23,80
40,20
1

9

,,

1925
4,847/
8

5,20 23,80 40,20
ii

,,

1925
4,85
5,22
23,80
40,20

28 April

1921
5
4,83% 5,22
23,80 40,15
Muntpariteit ..
4,8667
19,30
23,81%
408/
86

TE LONDEN.
KOERSEN

Plaatsen en

INofeerings-1
Landen
eenheden
25Apr.
1925
1

2Mei

1

J

1925

ILaagsteVfoogstel

439 Mei
’25
1
9Mei
1925

A.lexandrië…
Piast. p.
£
9715:
$1
1
9715:
85
978/8
979j
9715/82

eBangkok ..
Sh.p.tical
1/101/
1/101/
s

1/101/
1/1011
8

1/10,8)
6

B. Aires’) ..
d. p.
$
435/
16
1
4313!
32
433/
8

44% 44s/
Calcutta
.
8h. p. rup.
115
29/52

1/57/
11588/
16
l
1’5’f82
1151/16
Constantin.
.
Piast. p.
£
922 905
900 920
005
Hongkong
.
Sh. p.
$
2/38/
16

2/3′
213
2137/
j0

2
/3
7
/
82

Lissabon’) ..
d. per Mii.
2
7
/
8
0
27
/60
1
2”
33
2
15
/
32

2
7
/
Mexico
. .
..
d. per
$
26
26
25
27
26,
Montevideo’)
d. per
$
471/
46$
,
461
/2
47%
47
Montreal
.-..
$
per
£
4 81
8

4 84
7
V
4.84Y
4
4.85
5
/8 4.84}
‘

R.d.Janeiro’)
d. per Mii.
59:
82
1
59!
32
1
481132
5
11
1
32

5
1
/
jo

Shanghai …
Sh. p. tael
3/08/
9

31015/
16

3/0k
3/1 3/1
3
/
33

Singapore….
id. p.
$
2/41/
8

2141/
2/43/89

2/4
7
/
33

2/4
5
/
33

Valparaiso
2
). peso p.y,
42.00
41.90
3
3
41.60 41.90
41.70
Yokohama ..
Sh. p. yen
1 8291
I

132
1827!
1

132
1’8”
t

132
18
29
!
f32
1:825!
1

132
*
Koersen der voorafsaande
dagen.

1)

Telegrafisch
transfert.
‘)
90
dg.
3)
Noteering van
1
Mei
1925.

ZILVERPRIJS
GOUDPRIJS 8)
–
Londen’)
N.York
2
)
Londen
4 Mei
1925..

315/
16
.
6734
4 Mei
1925..
84111%
5
1925..

3134
67%
5

,, ,
1925..
84/11k
6
1925…

317/
8

675/
8

6

,,
1925..
84/11%
7
1925..

31sl
s

67%
7

,,
1925..
84/1134
8
1925..

315/
8

6734
8
1925..
84111%
9
1925..

3134
677/
s

9
1925..

10
Mei
1924.. 33%
653
9 Mei 1924..
94/7

20
Juli
1914..

2415/
541j
20
Juli
1914..
84/10
1) in pence
p.
oz. stand;
2)
Foreign silver in Sc. p. oz.fine.
3)
in sh. p. oz.fine

STAND VAN ‘s RIJKS KAS.
De Minister van Financiën maakt bekend:

Vorderingen
4 Mej
1925
–

11
Mei 1925

Saldo bij Nederl. Bank..
f

–
f

_,,,
Saldo bij betaalmeesters..
,,

6.323.071,39
,,

6.715.721,45
Voorschotop uit. Mrt.1925
aan de gemeenten
op
voor haar door Rijk te
heffen gem. ink.bel. en
opcenten opRijksink.bel.
68.531.311,56
,,

68.531.311,56,
Voorsch. aan de koloniën
,,
25.389.763,84
,,

17.069.475,14
Voorsch. a. h. buitenland
,,214.291.473,30 ,,212.864.316,17
Daggeldieeningen

tegen onderp.
v.
schatk.papier
–
7.400,000,-

Verpl,cfltangen.
I
.

Voorsch. door de Ned. Bank
f
13.626.834,27

f

7.730.785,76f
Schatkistbilj. in omloop’)
,,158.653.000,- ,,158.236.000,-
Schatkistprom. in omloop
,,140.480.000,-
,,135.530.000,-
Waa.rv. direct bij Ned. Bk.
6.000.000,-
,,

4.000.000,-‘
Zilverbons(met inbegripv.
t
debedragenbij debetaal
,,
19.202.056,-
19.353.299,_
Door den Postch:- en Giro-
1
meesters in kas)……….

dienst in
‘s
Rijks Schat-
kist gestort
………..,,
49.137.116,03
41.087.678,19
1)
Waarvan
f
37.056.900
verval
en
op
of na
1
Apri
1927.

NEDERLANDSCH-INDISCHE VLOTTENDE SCHULD.
De Minister van Koloniën maakt bekend:

2Mei1925
1

9Mei1925

Voorschot uit
‘s
Rijks
kas aan N.J.
… … .. …
f
17.062.000,-

f

9.640.000,_t
md. Schatk.prom. in oml.
72.500.000,
–
,,
81.600.000,-
Voorsch.
Jav.Bk.
aan
N.-I.
6.068.000,- 8.084.000,-
Muntbiljetten in omloop.
34.393.000,-
,,
34.338.000,-”
Ten voordeele
v.
N.-I. ge-
.
boekt beleggingsgeld
v.
h. N.J. muntfonds……..
5.143.000,
5.143.000,-

Totaal

…………
1
fl
36
.
066
.
000

1
fl
38
.
805
.
000
”

NEDERLANDSCHE BANK.
Verkorte Balans op 11 Mei 1925.

Activa.
Binnenl.Wis-fllfdbk.
f

41.947.171,38
sels,Pr6m.,
Bijbnk.
,,

21.556.901,84
enz.indisc.Ag.sch.
,,

34.978.878,15

ç
98.482.951,37
Papier
o.
h. Buitenl. in disconto

Idem eigen portel.
. (
163.167.017,-
Af :Verkocht maar voor
de bk. nog n iet af gel.
,,

–
163.167.017,-
Beleeningen
iiie!.
vrach.
Hfdbk.
f

80.053.317,40

in rek-:rt.
Bijbnk.

10.360.265,94
Ag.sch.
,,

70.134.204,89

f
160.547.788,23

Op
Effecten.
… .. ….
f
159.440.738,23
OpGoederenenSpec.

1.107.050,
160.547.788,23
Voorschotten a. h. Rijk……
… . … …..
5.675.263,24
Munt en Muntmateriaal
Munt, Goud
… .. …
f

56.284.295,-
Muntmat., Goud

,,
423.187.090,67

f
479.471.385,67
Munt, Zilver, enz.
• ,,

20.849.242,27
Muntmat., Zilver

Effecten
500.320.627,94

Belegging Res. fonds.
(

5.629.583,67
id. van
1
/9v.
h. kapit.

3.978.108,63
9.607.692,30
Gebouwen en Meub. der Bank
…… ….. ,, 5.212.500,-
Diverse rekeningen
56.625.641,57

f
999.639.481,65
Passiva.
Kapitaal

……
f
20.000.000,-
Reservefonds
… ..

.. … … .. -. .. .-. .. ….

,,
5.655.237,53
Bijzondere reserve
…. … .. ……………
8.235.000,-
Bankbiljetten in omloop…..
… ……..
916.414.525,-
Bankassignatiën in omloop…
. …….
2.540.930,03
Rek.-Cour.j Het Rijk
f

–
BaldO’s:

Anderen,, 23.110.150,25
23.110.150,25
Diverse rekeningen

,,
23.683.638,84

f
999.639.481,65

Beschikbaar metaalsaldo
.

f
311.554.872,03
Op de ba8i8 tan
2/

metaaldekking……
116.459.857,54
Minder bedrag aan bankbiljetten in om-
loop
dan waartoe de Bank gerechtigd
is.
1.557.774.360,-
Voornaamste posten in duizenden
guldens.

Data

Goud Zilver Circulatleopeischb. Metaal
schulden saldo

11 Mei ’25 479.471 20.849

916.415 25.651 311.555 53
4 ,, ’25 479.473 20.768

946.394 29.081 304.793 51
27 Apr. ’25 479.473 21.029

895.741 43.444 312.312 53
20

1
25 491.982 20.659

892.832 50.107 323.693 54
14

’25 491.982 20.246

906.316 34.363 323.732 54
6

1
25 504.487 20.341

909.871 29.656 336.554 56

12 Mei ’24 531.407 9.439 1.01)377 35.996 330.875 51

25 Juli ’14
,
162.1141 8.228

310.43′

6.198 43.521
1
) 54
7fiervan 1

I PapierDlve.
1Totaal Schatkist- 1 Belee-

op het

reke-
Data

1
bedrag
disconto’s’ promessen
1
ningen

bulten-
Irechfstreeksl

land

ningen
2)

11 Mei 1925 98.483

4.000 160.548 163.167 56.626
4 ,, 1925 103.404

6.000 179.541 152.449 .70.200
27 Apr. 1925 95.022

3.000 152.721 146.657 73.382
20

1925 96.159

4.000 152.919 125.633 85.021
14 ,, .1925 101.481

7.000

152.541 119.414 83.412
6

1925 98.550

3.000 160.789 125.183 58.376

12 Mei 1924 272.679 104.000 142.812 36.464 82.509

25 Juli 1914 67.947

14.300

.61.686 20.188

509
1) Op de basis van
2J
metaaldekking.
2
)
Sluitpost activa.

SURINAAMSCHE BANK.
Voornaamste posten in duizenden guldens.

–

Data
Metaal
Ç”
oiz7.
Discont.

11
April

1925…
1.041
1.556 730
1.028
296
4

,,

1925..
1.042
1.621
699
1.024
315
28 Mrt.

1925
.
1.063 1.503 809
1.022
333
21

1925-
1.062
1.490
858
1.027
303
14

1925-
1.052 1.527
872
1.025
316

12 April 1924-
1.131
1.534
891
1.114
518

5 Juli

1914-
645
1.100
560
735 396
‘)
SIultpot der activa.

13 Mei 1925

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN
•

415

DUITSCHE RIJKSBANK.
Voornaamste posten in millioenen Reichsmarl

Daarvan
Deviezen
Andere

–

Data
Goud
bij bui-
als goud-
wissels
tent circ. dekking
en
banken
1)

geldende
cheques

–

30April1925
1.014,2
117,8 338,1
1.496,2
23

1925
1.004,1
128,9
334,7
1.266,7,
15

1925
1.003,7 149,9
334,6
1.422,5
7

,,

1925
1.003,4
160,1
334,5 1.487,0
31 Mrt.

1925
1.003,4
205,3
334,5
1.578,2
21

,,

1925
996,1
229,2
332,0 1.438,4

23 Juli

1914 1.356,9
–
–
750,9

JAVASCHE BANK.

Voornaamste posten in duizeiiden guldens. De samengetrok-
ken cijfers der laatste weken zijn telegrafisch ontvangen.

Data

Goud

Zilver

Circulatieopeischb. met aal-
schulden
saldo

9 Mei 1925

18.250

282.500

42.500 119.250

2 ,, 1925

184.750

279.000

49.500 119.050

25Apr.1925

184.750

267.500

49.500 119.550

11Apr.1925 1645

50.555 279.040

51.573 118.913

4 ,, 1925 133.509

51.254 273.430

53.810 120.203

28Mrt.1925 133.921

51.257 271.153

55.945 120.615

21 » 1925 133.924

50.980 273.299

56.214 119.837

10 Mei 1924 148.721

64.597 264.710

76.315 145.737

12 Mei 1923 161.218

61.158 271.806

97.769 149.093

25 Juli1914 22.057

31.907 110.172

12.634

4.842′

WICIS,

I
Diverse
1
Data

1
Dis-
1
buiten
i
Belee-

reke-
1
kings-
contos

N.-Ind.
1
ningen ningen’

percen-
tno”

9 Mei 1925
108310
***
57
2

,,

1925
105.320
••
56

25Apr.1925
103.810
•**
57

11Apr.1925
1.088
20.690
42.651
58.134
56

4

,,

1925
21.084
18.882
41.394 57.074
56

28Mrt. 1925
21.427
17.949
48.580 62.138
57
21

,,

1925
20.967
17.066
50.857
62.704
56

10 Mei 1924
35.422
15.084
56.908
14.987
62

12 Mei 1923
36.565
28.285
59.161
21.976
60

25 Juli1914
7.259
6.395 47.934 2.228
44
‘)Sluitpost activa.

2)
Basis
2
J6
metaaldekking.

BANK
VAN ENGELAND.
Voornaamste
posten,
onder bijvoeging der Currency Notes,
in duizenden
ponden sterling.

Currency
Notes

Data
Metaal
Circulatic
Bedrag

Goudd.
Gov. Sec.

6 Mei
1925
154.683 148.288
292.535 53.9502)
243.629

29
April
1925
155.742 148.387
289.848 53.9502)
240.973

22
1925
128.733
190.279
291.744

27.000
242.840

15
,,
1925
128.721
121.363
297.591

27.000
248.640

8
1925
128.708 122.485
296.145

27.000 247.119

1
1925
128.721
121.310
288.635

27.000 239.913

7
Mei
1924
128.173
125.217
289.350

27.000
245.172

22
Juli
19141
40.164
1

29.317

1
–

–
–

D ata
Gov.
Sec.
Other
Sec.
Public
Depos.
Other
Depos.
Reserve
ings
1)

6
Mei’
25
37.610
72735
11.021
107.717
26.146
22

29Apr.’25
36.852
76.245
17.048 105.481
27.105
221/
8

22
’25
36.812 75.530
17.058 105.770
28.204
23

15
’25
39.292
76.416 14.780 110.333
27.108
21.1
0

8
’25
39.878
74.496
13.126
109.505
25.473
211/
8

1
’25
42.448 84.982
17.762
118.546
27.160
197/
8

7
Mei
’24
44.028
73.561
10.055
112.574 22.706
18,51

22
Juli
’14
11.005
33.633 13.735
42.185 29.297
522/
8

‘)
vernouuing LubCIiUu XWbUIVU C11

pUaa.
-,

BANK VAN FRANKRIJK.
Voornaamste posten in millioenen francs.

Waarv.
Te
goed
BlUf. gew.
Schat-
1
Wis-
Data
Goud
in
het
Zilver
in het
voorsch.
kistbil-
l
se
5 buitenl. buitenl.
ajd. Staat
letten
7 Mei ’25
5.546
1.864
317
573
23.850
4.980 4.870

30Apr.’25
5:546
1.864
317
583
23.250
4.980 5.959
23

’25 5.546
1.864
317
582
22.700
4.978
5.371

16

,,

‘°.5
5.546
1.864
316
582
22.350
4.978 5.512

9

1
25
5.546
1.864 315 582
22.000
4.973
6.179

8 Mei ’24
5.543 1.864
299 578
22.800
4.681
4.225

23Juli’14
4.104
–
640
– –
–
1.541

Waarvan
Uitge-
Be 1

–
ee

Rekg. Courant
Data
op het
stelde
ningen
Circulatie
Parti-
Staat
buitenl. Wissels
cuUeren

7 Mei
1
25
25
6
3.176
43.409
1.912
12
30Apr.’25
20
6
3.020 43.050
2.077
28 23

’25
22
6
3.070 42.862
1.948
4

16

,,

’25
22
7
3.074
42.960
1.925
34

9

’25
25
7

.
3.139
43.005
1.952
13

8 Mei ’24
27
10
2.695
39.929
1.943
19

23 Juli’14
8
–
769
5.912
943
401

1)
In disc, genomen wegens
voorsch. v.
d.
Staat a. buitenl. regeeringen.

Belee-
ningen

77,0
6,0
17,0
7,4
27,1
5,6

50,2

.
‘
‘
C
Data
n
0

7 Mei’25
378
85
480
1.268
345
5.200
7.566
204
30Apr.’25
378
85
480 1.374 350 5.200
7.665
224
23

’25
378
85
480 1.337
289 5.200
7.516
276
16

’25
378
85
480
1.298
324 5.200
7.569
219
9

,,

’25
378
85
480 1.334
295
5.200
7.585
210
2

’25
378
85
480
1.335
358
5.200
7.550
193

8 Mei’24
356
85
430
1.281 440
5.275
7.656
201

VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.
FEDERAL RESERVE BANKS. Voornaamste posten in miliioenen dollars.

Goudvoorraad
Wettig
Wissels

Data
betaal-
middel,
Totaal
–
1
Dekking
1

In her-
disc. v. d.
In de
open
bedrag
F. R.
Notes
Zilver
etc.
member
markt
banks
gekocht

22 Apr.’25
2.844,3
1.614,0
141,5
412,4
275,5
15

,,

’25 2.844,5
1.608,4
141,0
395,3 274,1
8

,,

’25
2.839,4
1.563,9
137
3
2
391,3 310,7
1

,,

’25 2.845,9
1.640,3
136,7
399,9
316,4
25 Mrt.’25
2.867,3
1.654,9
140
3
8
377,6
306,9
18

,,

’25
2.873,8
1.672,0
136,7
339,5 276,7

23Apr.’24
3.113,9
2.103,4
1

100,9
472,8

1
140
3
4

Belegd
T taal
Gestort
Goud-
Dek-
1
Algem.
1

Dek-
Data
in U. S.
Gov,Sec.
in circu-
.P0?;

SI
Kapitaal
kings-
1
kings-
latie
perc’)
1

perc.’)

22Apr.’25
353,1
1.687,7
2.217,8
114,7
72,8
76,5
15

,,

1
25
357,8 1.698,1
2.207,9
114
3
6
72,8
76,4
8

’25
362,2
1.714,2
2.187
3
0
114,5
72,8
76,3
1

’25
357
3
8
1.709,7
2.195,7
114,5
72,8 76,4
25 IVlrt.’25
343
3
8
1.709,1
2.184,3
114,5
73,6
77
3
3
18

,,

’25
428,3 1.720,4
2.211,0
114
3
5
73
3
1
7.6,6

23 Apr.’241 274,3
1.940,8
2.000,9
110,9
79,0
81,6
1 vcrriuuuing
wtaicaz
guuuvuu,ivau IC5CLIUVC, vpcJaLzaua.c’aIu.uc’..
F. R. Notes en netto deposito.
2)
Verhouding tolalen voorraad munt-
materiaal en wettig betaalmiddel tegenover idem.

PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ HET
FED. RES. STELSEL. Voornaamste posten in millioenen dollars.

Aantal Dis-

1
conto’s
1

Beleg-
Reserve bi
de
Totaal
1
Waarvan
Data banken
en
1

gingen
R
depo- s-itos
1

time
deposits
beleen.
bnks

15Apr.’25
736 13.328
5.482 1.599
1

18.021
5.052
8

’25
736
13.137
5.484
1.609
1

17.991
5.055
1

’25
736
13.205
.5.498
1.805
1

18.126
5.053
25Mrt.’25
737
13.140
5.478
1.588
17.940
5.034
18

,,

’25
737
13.211
5.518
1.638
1

18.170 4.973

16Apr.’24
755
12.062
4.550
1.442
.15.815
4.251
au net erna van
ieuer wurteai WUIUL een UVCICIeLLL
gegeven van enkele niet wekelijks opgenomen bankstaten.

Da a
,
Effec-
ten
Diverse
Activa
2
)
Circu.
lalie
Rekg.-
Crt.
Diverse
Passiva
aan
Renten-
bank

30 April 1925

200,1
1.123,0 2.451,8

705,8
831,4
24,7
23

1925

199,9
1.411,7 2.022,1

974,5
975,6 35,8
15

1925

199,8
1.322,3 2.187,7

854,6
988,2
36,4
7

1925

205,5
1.267,2 2.293,3

732,9 977,6
67,7
31 Mrt.

1925

205,3
1.217,4 2.314,6

742,9
984,9
86,7
21

,,

1925

205,1
1.304,7

1.865,9

1.018,3 1.042,8
137,9

23 Juli

1914

330,8
200,4 1.890,9

944,-1
40,0
–
1)
Onbelast

2)
Wo. Rentenbankscheine
30, 23,
15,
7
Apr., 31,
21
Mrt.,
resp.
416; 544,7; 426,7; 354,1; 300; 406,6
miii.

BANQUE NATIONALE
DE BELGIQUE.
Voornaamste posten in m,illioenen
francs.

416

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

13 Mei 1925

EFFECTENBEURZEN.

Amsterdam, 11 Mei 1925.,
Na (le opwiu.cleucle dagen van de vorige week hebben de
internationale beurzen gedurende de juist achter ons lig-
gende bericlitsperiode een zeer kalm, hoewel over het alge-
meen niet orgeaiiineerd verloop gehad. Zelfs is dit het,
geval geworden voor de fondsenmarkt van Pa r ii s, waar een iets grooter vertrouwen schijnt te zijn ontstaan, eens-,
deels in verband met de vrij stabiele houding van het
Fransche betaalmiddel, anderdeels als gevolg van het ver-
trouwen, (lat de tegenwoordige bewindsman de spoedig,
bekeiid te maken – middelen tot beteugeling van den
financieelen nood der schatkist zal weten te vinden. Voorts,
heeft de elders in dit nummer besproken kali-overeeukomst
met Duitschiand een stimuleerende uitwerking gehad. ,
‘J)e markt te 14
011
d e
II
is niet zoo opgewekt geweest. Naarmate de critiek op de door minister Churchill aange-
kondigde maatregelen groeicb8, is de aanvankelijk gunstige
stemming gekeerd. In de eerste plaats houdt men in de
City rekening met de mogelijkheid van een verhooging van
,

het bankdisconto, ondanks de tegengestelde verzekering’
van regeeringszijde. De protectionistische maatregelen heb-
ben voorts hef tige protesten uitgelokt. De mogelijkheid,
1

dat de begrooting herzien zal moeten w’orden heeft onze-,,
kerheid en een zekere mate van onrust ter beurze doen
ontstaan. Ten gevolge van deze redenen zijn zoowel ,,gilt
edged” fondsen als aandeelen eenigermate gedaald.
Ter beurze van B e r 1 ij
ii
hebben de sterke pi
–
ijsveran-.
der igen op (le produetenmarkt – o.a. in wol, ru:bber, kof-
fie, enz. – een nerveuze sbeiuing doeti ontstaan, welke
zich, bij cle geringe kapitaalkraclit, waaronder de kringen,.
(iie zich bij de fondsenmarkt intercsseeren, nog steeds ge-. bukt gaan, ook op de effectenbeurs deed gevoelen. Voorts
hebben de lage divideuden, voor een deel zelfs het geheel
uitblijven van eenige uitkeeririg op de vooraanstaande
industrieele aatideelen,
ertoe
bijgedragen den kooplust jer’ gering to doen zijn. Tegen’ liet einde der week kon echté’
een iets betere tendens de overhand, verkrijgen.
De markt te N e iv ‘Y o r k is iets kalmer geworden, d.iï’
gedurende de laatste weken het geval is geweest. Welisivir bleef de handel nog zeer aanmerkelijk, doch (le koersvaria
ties zijn belangrijk ingekrompen. Zelfs hebben de
koers-‘
1

verbeteringen van dell laatsten tijd in vele gevallen ‘plaats
moeten mak-en voor een reactie, waartoe om. de achteruit-
gang van het totaal der onititgevoerde orders van de SteéL’
trust heeft bijgedragen. Alleen voor sommige laag geprijsclé’
aan’deelen heeft goede animo bestaan, welke echter in
eerste plaats van het buitenland is uitgegaan.. –
T e n o n z e
11
t is de markt over het algemeen zeer
gewekt geweest, waarbij ook cle handel blijken heeft gege-‘
i’en van groote levendigheid. Weliswaar is dit niet in di’
eerste plaats op de beleg girmgsrna’rlct
tot uitdrukking geko:
men, doch ook hier was de stemming doorloopend vast;
waartoe ook de ruime geldnia.rkt in zekere mate heeft bij1
gedragen. Wat de buitenlandsche soorten betreft, o ntstoud
er eeoige handel in Japausc-he obligaties, welke nogal
schommelingen hebben aangetoond, in direct verband met
de ivisselitigen in den koers van het Japansehe betaalmid: del. 6 pCt. Ned. Werk. Schuld 1922:
1047/
s
, 104
5
/s, 104%
4% pCt. Ned. Werk. Schuld 1917: 9438,
943/,
94
3
8; 7 pCI.
Ned. Indië: ‘1031/, 103
1
, ; 5 pCI. Brazilië 1903 £ 100:
70%, 71; S pCt. Sao Paulo 1921: 98
5
/8, 98%.
Zeer levendig is ‘het op de
r’ubberafdeeliavg
t
oegegaan
.r

De voortdurende prijsverbetering ,van het product op de
markten van Londen en van New York heeft groote koop-”
orders in de markt gebracht. In de minder courante waar’
den konden vaak zelfs geen noteeringen tot stand komen, omdat tegenover cle ruime vraag geen voldoende aanbod’
kon worden gesteld. Over de gelieele linie waren de koers’
verbeteringen dan ook groot. Teekenend is in dit verband
do koersverheffing van aan.deelen Serbadjadi geweest, waar1′
van het dividend lager was, dan over het voorgaande jaar
doch waarbij de gunstige vooruitzichten voor liet loopendd
boekjaar ruim in den prijs van het aandeel werden vers
diseonteerd. Amsterdam Rubber: 218
1
/
s
, 223,
228%;
Indif
j

echo Rubber Comp.:
267%,
271, 274%; Hessa Rubber: 234,’
248, 257%; Kaddeng Lemboe: 225%, 231%, 237; Serbad-
ja-di: 226, 234%, 256%.
6
1
T&jcnksaancleelen
ivaren weliswaar veel kalmer, doch ook
hier kon . voor de vooraanstaande soorten een belangrijke
opwanrtsehe beweging worden.. opgemerkt. De resultaten
van de voorjaarsinschrijving te Amsterdam op S Mei j.l. hebben de te dezen aanzien. gestelde verwachtingen niet
teleurgesteld en hoewel in cle voorafgaande weken reeds
een rijzing van ..beteekenis plaats had gevonden, werden de desbetreffende nandeelen toch ppnieuw hooger uit de markt
geitoutien. Arendsburg:
425%,
435, 445; Besoeki Tabak:

289%, 290, 297 ; Deli Batavia: 345%, 334% (ex div.), 345; Deli Mij. : 385, 395, 396% ; Senembah: 402%, 410, 411%.
Een afdeeling, welke over het algemeen en als regel steeds
een rustig verloop heeft, is gedurende de jongste dagen
wel sterk op den voorgrond getreden, ii.!. de rubriek der
binnenlendsclne inciustrieele aand,eelen.
Hier waren het in
de eerste plaats gewone aandeelen Jurgens, welke, na cle
mecfedeeling,. dat de directie niet tot uitkeering van dlvi-
dend zou overgaan, ondanks cle dreiging van een proces
met betrekking hiertoe, krachtig monteerden. Het slot
kwam nagenoeg op don hoogsten prijs. Vervolgens stonden aandeclen Philips Gloeilampenfabnieken in het centrum der
belangstelling, zoodat ook hier een zeer aanmerkelijke ver-
betering kon worden behaaldi. Voorts waren het aandeelen
in kunstzijdefabrieken, zooivel die der Hollandsehe Kun st zijde Industrie als dcv Nederiandsche Kunstzijdefabrieken,
waarvoor groote vraag bestond. De nieuwe aandeelen Mae-
kubee zijn bij deze beweging eenigszins achter gebleven.
Ook iii claims Botterclimsche Droogdok Mij. werden groote
omzetten bereikt, w’aarbij zoowel de claims als de oude
aandeelèn een opw’aartsche richting in sloegen. Centrale
Suiker Mij.: 107, 108, 109; Hollandsehe Kunstzijcle md.:
142, 153%, 160; Jurgens:
92%,
99
5
/s, 1.00
11
/4; Ned. Gist-
en S1iritusfabriek: 320, 330,
329%;
Ned. Kabel Fabriek:
236, 254, 265; Ned. Kunstzijde Fabriek: 371%, 381%, 393;
Philips’ Gloeilam.pen: 385, 373% (ex div.), 407% ; R’dant
Droogdok: 158, 149% (ok div.), 159.
De
s&-heevaartitnark1
heeft na ccii mipathie van maanden
een opleving te aanschouwen gegeven. Het publiek werd
door liet passeeren van dividend op de meste aan-deden
niet verontrust, omdat liet hiermede tevoren reeds. reke-
nilig lind gehouden. Daarentegen hebben de winstcijfers van
de meeste maatschappijen, zooals clie naar voren zijn ge-
komen in cle jongste jaarverslagen, een goeden indruk ge-
maakt. Over de geheele linie is clan ook een vrij aanmer-
klijke rijzing op te merken geweest. Holland-Amerika
Lijn: 62, 64%,
71%;
Java-China-Japan Lijn: 1023/2, 105,
107%; Kon. Ned. Stoomboot Mij.: 64
1
,, 67%, 66%; Ned.
Scheepvaart Unie: 1384, 140,
1411/4;
Stoomv. Mij. Neder-
land: 1.59%, 160:1/
4
, 162/
4
.
Mijuvaandeelein
hebben de aandacht getrokken, voor zoo-
ver liet aandeelen Redjanig Lobonig betrof. Deze konden op
éin enkelen dag een dertigtal procenten stijgen, in vei:bancl
niet den kooplust, welke van Indische zijde bestond. Het
hoogste punt kon w’eliswaar niet belionden blijven, doch
per saldo bleef er nog een aanzienlijk koem-savance bestaan.
Algemeene Exploratie Mij.: 90%, 87, 88; Recl.jang Lebong:
249%, 284, 275; Siloengkang: 11.3 (ex div.), 112, 11034
Singke’p: 198, 1.99.
Aancieelen in
handelsondernern’ingen
hebben voor aan-
doelen Gouipa.nia en Nederlaudselue Wol Maatschappij nogal
stei
–
k gevarieerd. Eerstgenoemde werden na het publicee-
ren van het jaarverslag in ruime mate en tot iets hooge-
ren koers vei-bancleld. De laatste moesten een nieuwe da-
ling ondergaan, in verband met de ongunstige berichten
van de wolmarkt; ten slotte kon een lichte verbetering
ititreden. Compania Mercantil Argentina: 12
5
/,3, 11%; Int.
Crediet- en Handeisverg. R’dam: 203 (ex div.), 204, 205;
Nccl. Wol Mij.:
116%,
110, 1.10%.
Bankaandeelen
uvaren doorgaans vast, vooral voor de
vooraanstaande soorten. .Amsterdamsche Bank: 142%, 144,
145; Incasso Bank: 104,
104%;
Koloniale Bank: 189%,
190
1
/8,
189%;
Ned. md. Hand. Bank: 1428/
4
, 143%, 144; Ned. Handel Mij. C. v. Aand.:
127%,
128
8
/
8
, 129; R’dam-
sche Bankvereeni.ging: 72%, 75%, 76%.
Petrolenn
–
taandaelen
hebben gedurende de gelmeele be-
richtsperiode op -den achtergrond gestaan. De variaties wa-
ren van vrijwel geen beteekenis en de omzetten werden door
die in cle overige afdeelingen sterk overschaduwd. Dordt-
sche Petroleum Lid. Mij.: 338, 343; Geeonsol.ideerde
Hou.
Petr. Cy.: 1,45%, 148, 150; Koninklijke Petroleum Mij.:
366%, 3727/
8
, 370.
Ook
suikeraandeelen
hadden een kalm en. eerder luste-
loos verloop, als gevolg van de ongeanimeerde prijzeni voor
het Cubaproduct. Cultuur Mij. der Vorstenlanclen: 161,
163,
165%;
Handels Verg. Amsterdam: 49%, 495, 499%
Kalibagor: 310, 324,
320%;
Maron Cultuur Mij.: 305%,
311, 315; Poerworedjo: 130%, 132%; Tjepper: 726,
724, 730.
De
A.nnerikaansche markt
was levendig, vooral voor ‘aan-
doelen Wabash en Intereontinental Rubber. Tegen het slot
der beriehtsw’eek echter daalde de belangstelling hier eehigs-
zins, American Smelting & Rel. Cy.: 94% (ex div.), 92v/s,
94%; Anaoonda Copper: 78, 76%, 75
13
/
u;
; Studebaker:
1130, 1135, 1149; United States, Steel Corp.: 1.15
15
/,, fl434;
Atchison Topeca: 120, 119%; Ene: 29%, 30%; St. Louis
& San Francisco Rw.: 797%, 78%,
768/4;
Union Pacific:
141¼, 1.40
15
/1.6,
138%
;
Wabesh Rw.: 23%, 26
1
/32, 251/32.

13 Mei 1925

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

417
GOEDERENHANDEL.

GRANEN.

12 Mei 1925.
lii
zeci’
sterke iiiatc heeft deze week de tarwemarkt cleii
II
vIo&d
oh
(lervotideli vait lage prticu1iere opbrengst-rami n-
gen van
de w’inteitarw der Teriiigcie Staten. Terwijl (le
ojbreiigst
ifl
:1924 590 millioeu bushels had bedrageu en
ten gevolge vati ongunstig wititerweclor de DieLlWe oogst
01) 1 April door het Ministerie vai.i Lancibouw teWashing-
ton
01)
slechts 474 millioen verd gei’aamcl, kwam cle meest
optimistische der particuliere schattingen, clie in de eerste
week van Mei werden gepubliceerd, niet hooger dan 454
iitillioen bushels. Het New Yorksche journal of Commerce
kwam zelfs met een schatting van 383 millioen, terwijl
verscliillen{e andere tussehen 425 en 445 millioen varieer
–
den.
Deze
lage ophrengstramingen varen voor den handel een verrassing, daar gectureude April voortdurend was be-
richt, dat de wintertarwe zich door den herhaalden regen-val goed van cle gevolgen der vroegere droogte herstelde. 1 Eet shijut, dat daarbij niet voldoende duidelijk is gewor
–
den, dat dit herstel nog slechts mogelijk was voor de tarwo,
die niet geheel verloren was gegaan en dat dit winter-
verlies dit jaar zeer omvangrijk is geweest. en meer dan
20 pCt. van de in den herfst bezaaicle heeft
bedragen. De ongunstige berichten over de Amerikanusclie
wintertarwe hebben de tarwemarkt in den loop der week
een vast aanzien gegeven cii te Chicago en Winnipeg stegen
{e prijzen ongeveer 10 dollarcent per 60 lbs. voor cle ter-
niijlien, die op den ouden oogst zijn gebaseerd en te Chicago
o
5, 7 cent voor den nieuwen oogst. Dat oude tarwe liet
sterkst is gestegen, vindt gedeeltelijke verklaring iii het
feit, dat daarvoor, behalve de slechte vooruitzichten voor
cle Ainerika,ansche wintertarwe ook nog als hausse-factor
de betere Europeesche vraag gold, welke weder was aali-
gewakkercl dooi’ ‘het vooruitzicht van weinig A’merikaansche
wintertarwe iii liet nieuwe seizoen. In de eerste maanden na
Juli woixlt altijd een groot gedeelte van de invoerbehoefte
der invoerlanden gedekt met wintertarwe uit de Vei’eenigcle
Staten en dit jaar zal dat waarschijnlijk nog meer het ge-
val dienen te ZijEI dan anders, omdat zoowel Canada als
Argentinië slechts weinig van hun overschot hebben over-
gehouden. Vooral in Argentinië heeft men zich in de eerste
maanden van 1925 moeite gegeven tot dc hooge tarweprij-
zeil zooveel mogelijk te verschepen. Hetzelfde is geschied in
Anstralië en reeds zijn den laatsten tijd weken voorgekomen
niet vennuiiiderde Anstralische verschepingen. Ook deze week
was dat het geval en daar bovendien uit Argentinië zeer
weinig tarwe werd verscheept, bleef ondanks een grootere
hoo”cel’heicI uit Noord-Amerika, veroorzaakt ‘door de her-opening der Atlantische Canadeesche havens, het totaal der verschepingen beneden cle Europeesce behoefte. Deze om-
standigheid en de va’ste markten in Noord-Amerika deden
vooral in Engeland den ondernemungslust sterk toenemen
en vooral op 7 en 8 Mei werden aan de Engelsche markt
groote zaken in tarwe gedaan. Vooral Australische tarwe
werd gekocht, omdat voor Australische soorten de prijzen
het minst wareli gestegen. Ook in Argentinië was cle niarkt
niet zoo vast als in Noord.-Ame’rika, en in het begin der
week stee
g
daar de prijs slechts langzaam, nadat er enkele
dagen tevoren een sterke prijsstijging had plaats gevoncleti. Later volgden echter ook ile Argentijnschie terinijomarkten
iii sterkere niate het Noorcl-Anierikaansche voorbeeld, doch
steeds bleef tarwe uit Noord-Amerika te duur in vergelij-king niet de soorten van het Zuidelijk halfrond. Slechts in Engeland werden Canacle’esehe tarwe en zomertarsve uit
liet Noordwesten der Vereenigde Staten steeds in werkelijk
ruime mate gekocht. De belangstelling aan de Engelsche
markt ‘beperkte zich bijna geheel tot spoodige posities en
verder dan Juni-aflading werd nauwelijks gekocht. Het-
zclf cle was liet geval op het vasteland. Daar kochten België
en Ne:lerlancl geregeld tarwe ter dekking van de dagelijk
snlie behoefte, want reeds geruimen tijd is ‘daar op aflading
weinig gekocht, omdat het vertrouwen in den tai’weprijs
ontbrak. Ook nu weder werd slechts spoedige tarwe ge-kocht, ofschoon bijna overal de voorraden ‘beperkt zijn.
in Duitschland hef t men eenigen tijd geleden meer moed
getoond en tarwe
01)
aflading gekocht, waarmede deze week
geregeld wederverkoopers beneden Amerikaan sche pariteit
aan do markt waren, zoodat tarwezakei naar Dnitsehland
weinig werden gedaan. Frankrijk kocht slechts weinig,
doch enkele zaken werden weder gedaan naar Spanje en
Portugal. Italië heeft zijn overvloedige aanvoeren van
eenigen tijd geleden nog niet verwerkt en via Genua wordt
nog steeds goedkoop tarwe aangeboden naar Zwitserland
en Zuid-Duitschiand. Op S Mei wrd na sluiting der Ame-
rikaansehe markten het Mei-rapport van het Ministerie
van Land,hotnv te Washington gepubliceerd, ‘dat den groo-

ten omvang van liet winterverlies der wintertarwe beves-
tigde en daarvoor 22,4 pCt. aangaf, meer clan ‘het dubbele
van andere jaren. Ofschoon bijna overal de stand der over-
11
g
ebleven tarwe aaiizienlijk was verbeterdE sedert het i’ap-
port van 1 April, constateerde ook dit officieele bericht
ecu aanzienlijke vermindering in dc te verwachten op-
brengst. Volgens zijn gegevens wordt de oogst geraamd op
445 milhioen bushels en ‘daar dit cijfer hooger is dan som-
Inige der particuliere schattingen, werd het rapport door
de markt als baissc-factor beschouwd, en ondergingen op
9 Mei de tarweprijzen te Chicago en Winnipeg een ge-
duchte inzinking. Op den volgenden marktdag, 11 Mei, trad
aanvankelijk een herstel in, doch het slot was weder 1 lanw
en te Chicago zelfs 3
5,
5 dollarcent per 00 lbs. lager dan
een week tevoren. Ook te Buenos Aires en Rosanio daalden
de prijzen ria S Mei weder vrij sterk en de termijamarkten
aldaar sloten op (en 1 icleci voor tarwe in vergelijking
met een week tevoren onveranderd tot 15 centavos per
100 KG. lager. Ook r ogge heeft in Noord-Amerika deze
week weder sterk gefluctueercl. Reeds geruimen tijd
Zfl
dle
Noorl-Amerikaa.nsclie roggevcrsnhepingen iveder sterk toe-
genomen, zoodat de zichtbare voorraad in Canada en de
Vcreenigcle Staten nu niet meer abnormaal groot is en
veel kleiner dan in liet vprige jaar. Deze omstandigheid
en de vaste tarn-eniarkt deden den roggeprijs in het begin
der week aanzienlijk stijgen, ofschoon in Europa ten ge-
volge der groote verschepungen de kooplust gering was cii
lneiLve zaken uit Annerika nauwelijks tot stand kwamen.
Vooral Duitsche wederverkoopers waren steeds beneden cie
Amerikaansehe prijzen aan cle markt, zonder eChter voor
hun rogge voldoenden kooplust te ontmoeten. Later daalde
iii Amerika rogge sterk in prijs en
01)
den liclen sloot Chicago ongeveer 6 dollarcent per 56 lbs. lager clan op
den 4deui.

Voor
ITi ii
f s is cle markt onder den invloed van kleine
verschepingen en vaste Argentijnsche markten liet groot-
ste gedeelte der week vast geweest. Regen inc Argentinië
vertraagt daar liet di
–
ogen en de verscheping der niemve
maïs en ook deze week werden slechts 83000 quarters naar
Europa verscheept tegeh 42.000 quarters in de vorige week
en 441.000 en 286000 quarters in cle overeenkomstige we-
ken van het vorige jaar, toen cle verschepingen uit den
nieuwen oogst reeds in vellen gang ivaren. Dit jaar
zal
het ivel tot liet einde van Mei duren, vOör de verscbepingen
dien omvang bereiken. Iii het begin dezer week werd wel wat meer maïs int Argentinië ter verscheping in Mei aI:I-
geboden, waardoor de markt een wat iveifelend aanzien
veakreeg, doch later vermindlerdc het aanbod weder door
nieiiwen regenval en hoogere zeevrachten. Van den Donau
word wat meer mais afgeladen dan dle zeer kleine hoeveel-
heden der laatste twee weken, doch de helft der versche-
pingen .dezer week waren weder voor Denemarken bestemd,
dat nog steeds goede vraag ‘blijft ontwikkelen en de naar
cle andere invoerlanden onderweg zijnde hoeveelheid mais
blijft dus beperkt. Daarbij komt, dat liet koucle weder in
West-Europa de vraag naar maïs daar op bevredigend peil
hotult. In Engeland zijn gedurende April de maïsvoorraclen
sterk verminderd, ofschoon zij nog steeds zeer veel gronter
zijn d;uc in liet vorige jaar. in de andere invoerlanden is
echter zeer weinig mais voorradig en spoedige partijen wer-
den daar ook deze week weder gaarne gekocht en steeds
hooger betaald. De premie van spoedig beschikbare maïs boven latere posities is clan ook nog steeds verder toege-
iionien. Op latere aflading worden op liet vasteland iveinig
zaken iii mais gedaan, doeb in Engeland was daarin deze
week tot stijgencicn prijs een levenclige handel, zoowel in
A.rgentijusehe als ZuidAfrikaansche soorten. Later tand
echter in Argentinië ook voor liiaïs eenige prijsverlaging
in, doch liet slot op 11 Mei bleef aan de termijnmarkten
te Buenos Aires en :losario nog 5
5,
10 centavos hooger
dan
01)
den 4deu, toen juist een aanzienlijke verhooging
had plaats gevonden. De niaïsniarkt te Chicago was over-
wegend vast en ook ‘later, toen broodgraan daar zulk een
aanzienlijke prijsdaling onderging, kon maïs zich vrij goed
handhaven. Het slot op 11 Mei was 5
5,
6 dollarcent per
56 lhs. hooger dan een week tevoren.

0 e r s t wordt tegenivoorciig bijna nog uAsluitend uit
Noord-Amerika aangeboden en vooral naar Engeland be-
lemmerde prijsstijging deze week de zaken. Naar Engeland
Cii
Duitsehland werden nu en dan zaken gedaan, doch
ofschoon speciaal in Nederland voor aangekomen partijen ten slotte zeer hooge prijzen werden betaald, was in latere
liosities de omzet niet groot, wegens onvoldoenci vertrou-
iven in den prijs. De laatste dagen was Noord-Amerika ook
voor gerst wat flauwer. Goede kooplust bestaat in Europa
nog steeds voor spoedige h a,v er, vooral op het vasteland,

418

ECONOMISCH-STA’ISTISCHE BERICHTEN

13 Mei 1925

Noteeringen.

Chicago
Buenos Aires

Data
Tarwe
Maïs
Haver
Tarwe
Mars
L(nzaad
Mei
Mei
Mei Mei
Mei
Met

9Mei’25 162
1118/
8

44%
15,40 10,25
21,90,
2

,,

’25

159
106%
42
15,-
9,80
21,95′
9 Mei’24 104%
7784
47
8
/6
11,05
8,-
19,50
9Mei’23

1181/ 787/
8

44%
11,75
1
)
8,401)
21,151)

9Mei’22 138
60%
3684
13,60
1
)
7,75
1
)
21,80
1
)
20 Juli’14

82
563/
36%
9,40 5,38
13,70″

1)
Per Juni.
.

L000prijzen te Rotterdam/Amsterd.m.

s
oor en
II Mei
1925
4 Mei
1925
12
Mei
1924

Tarwe’
……………….
2

17,50
17,……
12;-
Rogge (No. 2 Western) •.
1
14,10
1

13,50 9,50.
Mais (La

Plata) ………
2

266,- 258,-
220,-
Gerst (48 Ib. malting)

,2

260,-
260,- 207,-
Haver (38 ib. white clipp.)
1
12,75
4
)
12,754) 9,754)

Lijnkoeken (Noord.Ameri.
kavan La P1atizaad)
1
13,….
12,75
11,40
Lijnzaad (La Plata)

..
. .
475,-
472,_
393,-
8)
per100KU.
2)
per 2000KG.
2)
per 1960KG.
‘No. 2 HardlRed Winter Wheat. ‘;Canada No. 3.

AANVOEREN i’tons van 1000 KG.

Rotterdam

.
Amsterdam
Totaal

Artikelen
319 Mei
Sedert

–
Overee’nk
319
Mei
Sedert’
Overeenk.
–
1925
1924
1925
1 Jan.
1925
tijdvak
1924
1925
1Jan.
1925
tijdvak
1924

Tarwe

‘…
31.637
301.652 339.235
2.767 9.498
14.427
311.150
353.662
Rogge
.. .. … .. ……
9.059
45.700
191.986
–
3.325
45.700
195.311
Boekweit
.
.. ..
.
–
9.891
8.343
–
–
–
9.891
8.343
Mais
.
… .. … ..
-…..
3.675
246.269 245.450
1.137
31.951
35.196
278.220 280.646
Gerst.

.. .._ .. …….._
3.814 53.791
119.681
488
2.953 22.090 56.744
141.771
Haver
… ..
886 34.645
79.193
–
150
81
34.795
79.274
Lijnzaad

.. …..
7.784
61.531
99.809,
4.363
18.450
37.690
79.981
137.499
Lijnkoek
_. … … …

_
4.771
89.904
73.024
–
–

.
700
89.904
73.724
Tarwemeel
.

_.
. . .

…
–
2.570
35.120
91.863
–
274
6.734
9.093
41.854
100.956
Andere meelsoorten
–
-__
3.059
3.309,
–
–
–
3.059
3.309

WaaI’ naast DIlitscIllaiLd, N&lei’laticl en i3elgië ook Frankrijk
geregeld haver kocht. Zoowel voor de verscl;epingen uit
Argentinië als voor haver uit Canada en de Vereenigde Staten bestaat goede vraag. De prijsverhooging was in-
Amerika voor haver minder sterk dan voor tarwe en roge
1

clodh ecn verlaging bleef ]ater ook voor haver niet uit
8

IIE
Engeland vercten cle alleligs stijgende prijzen slecht
schoorvoetend ‘betaald en de zaken in haver waren daar
minder levendig dan op liet vasteland. .

SUIKER.

–

NOTEERINGEN.

k t

Amster-
Londen

–
–
VeIv.York
96
0

j
White Java’s
Cuba’s
Data
dam per
Tates
f.o.b. per
1

96° c.t.f.
Centri-
Cubel
No. 1
Mei/Juni

Meiljuni
Aug.
fugals

kristalsulker
‘E
Sh.
Ski.
$
cts.i
basis 990
,
11Mei ’25
f
1984
35/3 15/6
12/6
4,27
4

’25
195
35/3
15/6
12
/4.
4,27.,.,
11

’24
2613
45/6
2216 2119
5,90
11

1
23
38%
71/_
29/3
31/9
8,16

ruwsuiker
basis
88°
4 Juli ’14
f 11L8/
22

18/_
–
–

.-
3,26
1′
– –

141′
‘
S
basis 99°
1) net verschil tusscilen ruwsulaer 8
8
0
en kristaisulker
990 is aan te nemen op
f
3,- per .100 KG.

De verschillende suikerinarkten waren dc ifgeloopen
week aan fluctuaties onderhevig. Hoewel men thans ‘er
wacht, dat cle as. Cuba-oogst 5 inillioen tons zal opbren
1

gen, hetgeen op de markten een daprimeerenden invloed
had, konden berichten over zware regens
oi
Cuba tegen
het einde der week een beteren toon op de termijnbeLizen
teweeg brengen.
De noteeringen te N e
w
Y o rk wnren als volgt:

Sp. C. Mei Juli Sept. Ddë’
Slot voorafgaande week …….4.27 2.59 2.69 2.79 2.77
Opening verslagweek ……..4.27 2.56 2.66 2.77 2.76
Hoogste noteering ………..4.27 2.64 2.77 2.88 2.88
Slotnoteering …………….4.27 2.57 2.70 2.84 2.84

De ontvangsten in de Ati. havens der V; S. bel!roegel
clase week 69.000 tons, cle versmeltingen 64.000 tons (tegen
66.000 in 1924) en de voorraden 187.000 tons.
In pi’onpte Cuba-suiker kwamen afdoeningen tot stanl
tot prijzen varieerend tussehen 2,50 dc. en 2,53 dc. C. & Ir.
New
York, terwijl voor Juni verscheping 2,56 dc. werd
betaald. In Engeland en op het vasteland van Europa be
taalde men voor Mei/Juni ski.
1216
cif, waarna tot 12/4%
vergeefs werd aangeboden. –

Dc C uh a-statistiek is als volgt:

1925

1924

1923
Tons

Tons

Tons
Weekontvangsten2 Mei’25 …. 199.477 95.500 . 105.049
Tot. sedert 1Dec. ’24-2 Mei’25 …3.343.616 2.832.013 2.772.689
Aantal werkende fabrieken 174 115 55
Weekexport 2 Mei1925 …….92.554 72.739 107.801
Totaal 1 Jan.-2 Mei
1
25 …….2.185.371 1.891.348 2.020.186
Totale voorraad op 2Mei’25 …. 1.158.245 940.715 753.403
/

Dc zichtbare voorraden zij ii volgens Czarnikow:

1925

1924

1923
Tons

Tons

Tons
Duitschland 1 Apr.
1
25 …….618.000 737.000 774.000
Tsjechoslowakije 1 Apr. ’25

494.000 378.000 261.000
Frankrijk 1 Apr.’25 ……..373.000 127.000 148.000
Nederland 1 Mrt.
1
25 ……..160.000 106.000 163.000
België 1 Apr. ’25 ……….166.000 62.000 59.000
Engeland 1 Apr.’25 ……..194.000 264.000 286.000

Totaal (Europa).. 2.005.000 1.674.000 1.691.000
V.S. Atlant. havens 6Mei ’25. . 187.000 177.000 220.000 Cuba alle havens 2 Mei ’25 .. 1.158.000 941.000 753.000

– Totaal .. 3.350.000 2.792.000 2.664.000

Op J a
v
a vonden ‘herverkoopen plaats tot prijzen dalen-
de tot
f
10% voor Superieur en
f
8% voor No. 16, &/hoo.
ger. Voor dhisponibele suiker werden prijzen van ongeveer
f12 voor Superieur en
f
10 voor No. 16 &/hooger betaald.
i)e vooruitzichten voor den oogst zijn zeer gunstig.
Fr i er te 1 ai.i d e opende cle markt flauw en brokkelcien
prijzen af, zoodat ten slotte tot
f
19
5
/s voor Mei,
f
19% voor
Augustus en
f
19% voor December werd afgedaan. rF
eIi

gevolge ‘der berichten van zware regens op Cuba verbe-
terde de stemming echter en werd voor bovengenoemde
termijnen resp.
f
203′,
f
20 en j’ 19
7
/8 grif betaald. De
nieuwe Cuba-ricming was echter aanleiding tot ruim aan-
bod, zoodat de markt flauw sloot met aaiihocl tot resp.

f
19%,
f 19% en
flO%.
De omzet bedroeg deze week
9400 tons.

KATOEN.

Markt,bericaht van de Heeren Sir Jacob Behrens & Sons,
Manchester, d.d. 6 Mei 1925.

Prijzen van A.nierikaairsche katoen zijn gedureude de
afgeloopen week gedaald en ,,Good n’iiciclling” noteerde gis-
teren precies een penny lager clan 14 dagen geleden. Deze
ddiug is een gevolg van de gunstiger weerberielten en
de verminderde vraag uit de industrie. Het eerste Burau-
.Ltappo,rt over de oogstconditie verschijnt eerst 2 Juni, doch
volgens priv-schattiiigen zou de baplaute oppervlakte dit
jaar grooter zijn ‘dan verleden jaar. Prijzen van Egypti-
sche katoen ‘zijn daarentegen bijzonder vast, ondanks cle
huidige depressie in den handel en uien moet niet vergeten,
dat de betere soorten zeer sdhaarsch en duur zijn.

13 Mei 1925
1

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

419

:lrijzen van Amerikaansclie garens zijn deze week niet
verbeterd. in de grovere nununers, zoowel twist als weft, gaat weinig om et.i hoewel er een goede vraag voor ring-
gareuS bestaat, zijn de geboden prijzen over het algemeen
te laag, zoodat er slechts weinig zaken geboekt zijn. in de medio nummers bestond voor Nederland een goede vraag
naar flinke hoeveelheden, doch de limites waren over het
algemeen te laag om tot zaken te leiden. Voor het binnen-
land is iets gedaan in .getwijnde garens voor de ververijen.
Prijzen zijn over het algemeen een half penny tot three
farthirg 1”ger dan verleden week. Ook voor Egyptische
garens is deze week een teleurstelling geweest. Met uit-
zondering van enkele speciale llumiilers is er voor het bin-
netiland weinig gedaan, terwijl ook de export van bijna
geen beteekenis meer is-
De flauwere stemming, zoowel in katoen als gareus,
schept een goede koopmarkt voor manufacturen. De moei-
lijkheid is echter, dat overzeesdhe koopers zich nog steeds
afzijdig houden, terwijl de geboden limites over het alge-
meen voel te laag zijn. Daartegenover begrijpen fabrikan-
ten en handelaren Jier heel goed, dat, indien er eenige

i
–
eactie in den loop vait katoenprijzen mocht komen, het
geheele aanzien der markt wel eens veranderen kan. Intus-
selien is de vraag van het buitenland. aanmerkelijk ver-
minderd,’tei
–
wijl niets de verdete ontwikkeling met belang
–
stelling gadeslaat. Het algemeen gevoel van vertrouwen,
tInt een onmisbare grondslag voor een nornialen handel is,
ontbreekt nog steeds, zoodat de handel nog lang niet vol-
doende genoemd kan worden.

29Apr. 6 Mei
Oost.koersen.
28Apr. 5 Mei

Liverpoolnoteeringen. T.T.op Br.Indië
115718
1157/
6

F.G.F. Sakellaridis 30,20 32,- T.T.
op Hongkong
21271. 2/3
G.F. No.
1 Oomra 9,50 9,20 T.T.op Shanghai 310
3/04

Noteering voor Loco-Katoen.
(Middling Iipiands.)

8
Mei
1925
1 Mei
1925
24 April
1925
1

8
Mei

1

1924
8
Mei
1923

New York voor
Middling
.
..
23,35c
24,40e
24,50e
30,50 c
26,05 c
New Orleans-
voor Middling
23,50e
24,50e
24,45 c
29,88e
25,50 c

Liverpool
voor
Middling
12,62 d
12,98 d
13,40 d
17,62 d
14,19d*)

*) Voor fully middling ouden Standaard.

Ontvangsten in- en ujitvoeren van Amerikaansche havens
(In duizendtallen balen).

1
Aug. ’24 Overeenkomsflge periode
tot –
1 Mei’25

1923-’24

1922-
1
23

Ontvangsten Gulf-Havens.
1

6397

5487

–
,,

Atlant.Havens
J
UitvoernaarGr.Brittannsë

2387

1551

1229
,, ‘t Vasteland
ete.

4073

2974

2385
Japan

..

838

564

560

Voorraden.
(In duizendtallen balen).

Overeenkomstig tijdstip
.1 Mei’25
1924

1923

Amerik. havens
……..-.

710

453

439
Binnenland
.

508

435

565
New York

181

92

62
New Orleans
.. ..

174

103

111
Liverpool . .

.. .. .-… .. …

683

311 –

356

–

KOFFIE.
De stemming voor het artikel bleef ook in de afgeloopen
week flalbw en (le ternzijnmarkten liepen bijna van dag
tot dag ves
–
cler tes-ug. Zee svaren de noteeringen anti de Rot-
terdamsclse ternsijriitiarkt op Diusdagoc:btend 12 dezer 4
9.
4Y et. lager dan een week te voren. De oorzaak van dezen
s’erderen teruggang was in hoofdzaak de houding van Bra-
zilië, alwaar de prijzen, in de eerste plaats van Bio, regel-
matig terugliepen en de wiselkoers op Londen aanzienlijk
daalde, nl. van
59/32
op 53/33, hetgeen, vergeleken tegen

den koers van
8/14
op 1 dezer, eene daling beteekeut van
ongeveer 5 pCt. in 11 dagen. .De kost- en vrachtofferten, die Brazilië zond, waren dan ook bijna dagelijks lager en
kwamen ten slotte voor goed beschreven Superior, prompte
verscheping, op 95/- 9. 98/- per cwt. en voor dito Prime
op 98/-
9.
1011-, terwijl Bio type New York 7 met beschrij-
ving, prompte verscheping, kwam op 77/9 en voor latere
verseheping op 73/6 9. 761-, naa.r gelang van den versche-

pingstormijn. Ook de termijnmarkt te
New
York, alwaar
klaarblijkelijk groote baisse-operaties in den laatsteis tijd
zijn onlertiomen, droeg op sommige dagen door belaugrijk
aanbod op de verschillende maanden liet hare tot deze prijs-
daling bij. Van steun, die door velen verwacht werd van
liet ,,Tnstituut tot Verdediging van de Koffie”, dat in Bra-
zilië werkzaam is onder de Rcgeering van den Staat- Sao
Paulo, is in den laatsten tijd niets gebleken. Alleen werd
6u dezer dagen per telegraaf bericht, dat voor rekening
van bedoelde Regeering op de termijnmarkt te Sautos de
loopende maand gekocht werd, zoodra, de prijs viel op 40.425
Reis, en dat zij tot op dat oogeublik had opgenomen eene
hoeveelheid, die geschat werd op 220.000 balen. Twee dagen
later, op S dezer, greep zij wederom in, hetgeen bleek uit
ht feit, dat de prijs van Juni dien dag daalde van 40.000
Reis- op 39.400 en van Juli van 39.300 op 38.500, terwijl
dle loopende Meiniaand slechts daalde van 40.500 Reis
op
–
40.425.
Ook van Bobust-a op aflading uit Ned. Oost-Indië liepen
(16 prijzen verder achteruit. Zij kwanien ten slotte op

l’alembang Robusta, telquel, Mei Juni verscheping 44 ct.

Mei/Juli

43

Aug./Oct.

42
Mandheling

Mei/Juni

49%

alles cif, uitgeleverd gewicht, i.ietto contant.
‘Van loco werden de officieele notecringen bij zeer mali-
gén’ afzet verlaagd van 71 ct.
01)
69 ct. per % KG. voor
Sû
‘
perior Santos en van 61 ct. op 60 ct. voor Bobusta.
D e noteeringen aan de term ijnmai-kt waren aan de
ochtend-call te:

Rotterdam (Santos-contract)

Amsterd. (Gemengd con-
basis Good

tract) basis Santos Good

Mei Sept. Dec. Mrt. Mei Sept. Dec. Mrt.

12 Mei 46K 423t 40% 39sls 45%
401/8
383/
8
37y
4
–

5Ç, 50%
46.,
44
5

48i

44% 42)4 411/
28 pr. 528/
8
498/
t
47% 46

51% 478/6

44
1.
53

49% 4724
1
457/
8
51%
475/s
45′, 44%

De slot-noteeringen te New York van hot aldaar gel-
deude gemengd contract (basis
Bio
No. 7) waren:

Mei

I
Sept.

J

Dec.

I
Mrt.

11 Mei

$ 15,97

$ 13,50

.$ 13,-

$ 12,48
4 …

17,60

15,35

,, 14,78

14,28
27April …….., 18,22

16,13

15,60

15,03

j20 ;o

,, 18,22

16,01

,, 15,50

14,92

Vle us een bericht van 30 April van den Secretaris van
het Instituut tot Ves-dediging van cle Koffie” van dun
Staat sao- Paulo, zou deloopen.de
Sa.ntos-oogst zQo goed
als geëindigd zijn en zouden zich in het binnenland van
Sao – P,tul op het oogenblik nog bevinden ea. 2.650.000
balen, hoofdzakelijk afkomstig uit den ouden oogst en voor
het overgroot gedeelte opgeslagen in de Gouverttetnents-
pakhuizen en de Spoorwegstations.
Rotterdam, 12 Mei 1925.

(Mededeeling van de Vereeniging voor den Goederenhandél
te Rotterdam.)

Noteeringen en voorraden in Brazilië.

Data

te
Rio
Voorraad t Prijs

Voorraad
1
Prijs

op Londen

te Rio

te Santos
I
Wisselkoers

(In Balen)
1
No.
71)

(In Balen) 1 No. 4
1) __________

11

Mei

1925

154.000
1
33.025 2.271.000
1

2)

58/32

4

,,

1925

165.000 134.375 2.169.000
1
38M00

1164

27 April 1925

117.000

37.100 2.169.000

38.000

5.j
11, Mei

1924

228.000

25.050 1.183.000

27.000

6
1
1
In
Reis.
Niet genoteerd.
Ontvangsten uit het binnenland van Brazilië in Balen.

te Rio

te Santos
Data

–

Afgeloopen

Sedert Afgeloopen

Sedert
week

1Juli

week

1Juli

9’Mei 1925.. ..

19.000
1
.
2.958.000
1
171.000
1
8.592.000
9 Mei
1924..
..

59.000 3.189.000 210.000 8.865.000

THEE.
tDe afgeloopen week bood ‘einig nieuwe gezichtspunten
voor de theemarkt aan. Wel gingen er hier nog enkele
pctktijen af van de opgehouden kavelingen ex vorige vei-
lidg, doch de bandel bleef -zeer beperkt.
Laden handhaafde zijn vaste stemming voor de betere
kwaliteiten, clie in vele gevallen 1
9.
2 d. per lb. hooger

420

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

13 Mei 1925

‘erden afgedaan. De goed schenkende middensoorten waren
prljslloultenil, terwijl ordinair cii inferieur zeer w’einig be
langstelling trokken en dikwijls niet een veriies van 1 fi

134
cl. per 1h. konden worden afgedaan.
De uitvoer van Cey]on toont tot einde Maart tegenover
verleden jIar een kleuren teruggang aan van 600.000 lbs.,
terwijl van Necl-indië ook een teruggang van de productie
wordt medegedeeld, waarschijnlijk als gevolg van den miii-
der groven Iluk.
Britsch-Indië meldt goede vooruitzichten voor den as.
oogst. Ïu Londen is de voorraad in. ontrepot
01)
ultinio
April onges’eer 10 millioen lhs. teruggeloopen ten opzichte
‘aii een maand geleden, tegenover een teruggang va1
slechts 2 millioen lbs. verleden jaar op hetzelfde tijdstip.
Amsterdam, ii Mei.

:
1

RUBBER.

])e stenitiring op de riubbermarkt was zeer vast godit-
rende de ifgeloopen week. De pj’n voor loco ruh1ir zijn
belangrijk gestegen, terwijl sheets aanmerkelijk Itooger no-
toert dan crêI)e. Er lieerseht over liet algemeen een goede
vraag voor rubber voor spoedig’e levering, terwijl liet aan-‘
1)0:1 uiterst gering blijft.
De slotnoteeriiigen luider’:

einde voorafgaande week:
Prima Orêpe Mei/Juni 129 ct. … ..

.. .. 120 •’ct.

11

Juli/Sept.
118
34 ,.

………….. 113
11 Mei 1925.

STEENKOLEN.
De
kolenprijzen blijven in dn doen. Liet groote feit van
de laatste 14 dagen is de thans bekénd geworden volledige
vernieuwing van het Rijnsch-Westfaalsche ltolensyndieaat.
Op het prijsverloop is deze gebeurtenis nog niet van ve1
invloed geweest, wat ook nauwelijks te verivonderenis,
zoolang bedoeld Syndicaat niet in eigeû boezem de brn-
dpude kwestie van den verkoop in de ,,umstrittene Gebiete”,
waaronder in de eerste plaats Holland, geregeld heeft.’-‘<
De prijzen zijn als volgt:

.
Northumberlaud Ongezeefde .. f11,50

.;
Durham Ongezeefde ……….,, 12,50
Cardiff Ongezeefde ………… .. 15,35
Schotsche Gezeefde ……….,, 10,90
Yorkshire Gewasschen Doubles ,, 12,40

4 r
Westfaalsche Vetförder ……,, 13,-
Vetstukken …… ,, 15,25
Smeenootjes ……14,75
Gasvlamförder .. ,, 12,90
Gieteokes ……,, 17,-
alles per ton van 1000 K.G., franco station Rotterdain/
Amsterdam.

‘.

, /
Westfaalsche bunkerkolen f.o.b. Rotterdam/Amsterdam

f
10.90.

.
Markt flauw.

12 Mei 1925. .

VERKEERS WEZEN.
VRACHTENMARKT.
De graanvraehteiuniarkt van Noord-Amerika blijft nog
steeds ]ustcloos. Voor Juni bestaat nog geen definitieve
‘r.ctg, doch er waren tanielijk veel orders voor Mei-booten.
Van iiontreal werd afgesloten naar Hamburg tegen 15
cents, pronipte belading, cii naar AntwerpenfRotterdam/
I[aiithiii’g tegen 1434 cents met de optie Breinen tegen 15
cents niet cancelling 25 Mei, optie gerst tegen
134
cents
extra en haver tegen 234 cents extra. In sommige geval-
len word een zekere qnantiteit haver gegaraedeerd. Ook
werden er afsluitingen gedaan in haver naar Danzig tegen
:i/- per qtr. met de optie vai.i Antwerpen of Rotterdam
tegen
213
voor Mei belading. Naar Denemarken of Zweden
(2/3 havens) werd gedaan togen 2134 cents en naar de
Vasa/Wyborg lange tegen dezelfde vracht basis dOn los-
haven.
Van de Northerit range werd afgesloten naar Antwer-
pe/Rotterdamn/Hanibtu’g togen 13 cents per Mei en er werd
eveneens een boot afgesloten voor een gedeeltelijke lading
naar Lissabon tegen 316 per qtr. en cle rest naar Rottr-
dam of Antwerpen tegen 2/8, niet cle optie ]Iavre/Hamburg
rauge tegen 219 voor prompte belading. Voor een kieiie
hot werd 21 cents naar Finland betaald voor Mei bela-
ding. De Gulf bleef levenloos en er vallen van daar geen
iifsluitingen te vernielden.
in kolen vonden verdere afsluitingen plaats, doch de
vrachten bleven onverandérd. Naar Rio werd $ 3,85 voor
groote booten betaald, miaar Pernambuco $3,90 en naar
Buenos-Aires $4′ tot $ 4,1234, alles voor Mei belading.
Moat Europa w’erd $3,25 gedaan naar Vnetië, terwijl ook een lading cokes naar Genua werd afgesloten tegen $ 625
l°” Meu/ju
ti. .
– Van Cirba werden voor suiker verscheidene booten van

6
1
8
000 tons afgesloten en ii’el rueeretuleels tegen 17/6′ per
iiei/J uiti .liehcrliitg haar (.J. K./Contiitcnt. Itt dén geval werd
•

eelt handige boot afgesloten tegen 17/3 . Kleine tonnage Ivoil geplaatst vara Cuba of San Domiiigo tegen 19/- tot
1916 Ier iVtei/Jiiiti. Vait Guadlelot.ipe werd een 3000 toititer
ge:laatt naar Marseille tegeil 20/- voor directe behadLing.
De graanivrachteumirarkt i’ami de Nortli Paeific was in liet
begin deT week iets vaster cmi er kwutieii twee afsluitingen
tot st.tnd voor September beladipg; een 6500 toitner tegeli
351- en een 7500 tonner tegeii 34/-. Verdere tonnage, liefst
6/7000 toniteis, ktit worden geplaatst tegen 35/-.De vracht
voor luruber bleef oni’craiiderd 01) $. 14 per mille naar
. Atistralib cii $ 14,50 naar Atlantische havens der Ver-
cettigle Staten.
l,[et aantal afsl ii iting’eu, dit van de :Iii’er Plate gedaan
werd, is w’ederonm .i’oorititgegaai.t en tle vracliten vertooneit
‘ccii stijgende tendens voor hooten van handige grootte met
18/6 betaald voor ccii 5000 tonner. l)e bevracliters schijnen
tin ook geneigd voor grootere tonnage te onderhancldlcii
en er werd ccii 6500 ton ter gedaan van. ljpriver naar
voirmoitth dlireet tegen 151..
• [ii Clnlisalpeter hebben cle afgeloopeir week wederom .eetr.ige afsluitingen plaats gevoirdeir voor Juni belading. Per 1/30 J uni werd ruimte geboekt naar cle Airtirerpeir/ liamitliurg ruige tegen de lage vrielit van 22/6 netto, ter-
ivij] naar dezelfde range 5000 toiis werden afgesloten voor
laatste helft Juni aflading tegen 24/-. Volle ladingen werden in let gedaan, maar voor een handige boot is misschneti 26/.
te bedingen naar de :Ilordeaux/llambirg ra.tnge niet deop-
ties Nooi-d-Sp;nnje en Middellandsche Ze per 1/15 Juni. Naar Alexttndriil w’erd een 75/8000 totiner gedaan tegen
de lage vracht van 2716 laatste helft Jnntni belading. N;nar
dle States bestaat niet veel vraag. Een Juni boot vercl naar
de Ga.l’vestoin/l3oston ruige afgesloten tegen $4,25.
Van de Oostelijke markten is inog steeds geen verbete-
ring te vernielden. Van Wlarliwostock zijn eenige parcels
geboekt naar Botterdani en/of lint btnrg (dOn of twee ha-ver’s) tegen 20/- per Mci. De vranihten van Australië zijn
wederom gedaald. Van Zuicl-Australië w’erd 3613 gedane
naar cle Midldiellandsehe Zee/IJ. K./Continent per Mei/Juni,
terwijl valt West-Australië een groote boot, werd afgesloten
tegen de lage vracht van 30/- per Mei. 3 arrah hout werd
valt West-Australië ge:laau naar Nieuw-Zeeland (4 havens)
tegen 42/6 per Juli.
Van SaigonfKohsielmang werd een lading van 6800 tons
rijst afgesloten naar Ciba (6 havens) tegen 351- per Meif
J’ui.ii. Van l3urmah staat cle vraag naar Europa stil. Een
3000 tonner werd per J’nntni/J’nli gedaan van Rangoon en/of
Bassein naar Cuba
(6
Intvens) tegein 3216. Per Mei werden parcels i.iaar liet Continent geboekt tegen 22/6.
Op d.w. basis w’erd van Bonnbay gesloten naar de Mid-
cleliandsche Zee/U. K./Cointinncnt tegen 1.9/9 tot 201- voor
Mei/Juni. Kolen werden afgesloten van Calcutta naar Bom-
bay tegen Bs. 6,12 per pronipt, terwijl nianganese verte-
genivoordigd is met .l3ombay/Antwerpen 1816 en Calcutta/
Autw’erpen 18/9 per Juni.
Een aantal handige inooten werden gesloten voor mais
vain Zuid-Afrika naar U. K.fContincnt tegen 26/- tot 26/3
ler Augustus/September met in C’OIL geval de optie Dene-
marken.
De Donau heeft de afgeloopen week verschillende afslni-
tin gen gedilan naar 11 K./Contineat tegen 16/6. Naar De-
nnemarken is 18/- te hedingen. Van. cle Zwarte Zee werd
een lading veekoeken naar Denemarken bevracht tegen 13/6
basis dOn haven. Van de Midde]landsche Zee werden tame-
lijk voel zaken gediaan. :Iirtsafsluitingen zijn: Bona/Rotter-
dam 4/9, Santa Liberata/Botterdam 4/9 (f.o.b.), Hornillo
I3ay/Newport River 6/4 34. Fosfaat werdl gediaan van Siax
naar Brest tegen frs. 23. Van Alexandrië naar Hnll werd
101434 betaald per 60 ebf t. Van de Golf van Biscaye kwa-
innen slechts woinnige afsluitingen tot stand: ]3ilbao/Rotter-
1am 5/9, Cardiff 5/9, MidldllesborO 6/434, Salta CaballofNew-
port 6/6.
De uitgaande ko]envraelmten van ‘Engeland blijven onver-
anderdl. Er werd iets meer gedaan naar sommige depots,
aooals bv. Port Said, maar bevrachters konden voldoende
tonnage krijgen tegen 11/-, Buenos-Aires 16/- cii Rio 15/6.
Viii Zuid-Wales werd afgesloten: Antwerpen 3/-, Rouaan
316, Gibraltar 7/6, Genua 8/6, Alexandrië 11/6, van de
Oostkust: Suudsvall 6/-. Hamburg 4/134, Antwerpen 2(1034,
Gibraltar 719, Genua 9/., Part Said 1011034 en St. Vin-
cent 9/-.
De time-charter vraclitenmarkt blijft oingeaninieerd. Voor
de hoirtvaart van de Oostzee werd ceti boot van 5250 d.w.
afgesloten voor 4/6 maatalen,, levering in Juni tegen 4/-.
Voor cle StatesfWest- indië vaart wordt nog afgesloten tegen
$ 1. tot $ 1,20, naar gelang van grootte.