Jrg. 1, editie 49

6 DECEMBER 1916

Economisch~Statistische
Berichten

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID. FINANCIËN EN VERKEER

1E JAARGANG

WOENSDAG 6 DECEMBER 1916

No. 49

INHOUD

Blz.
DE EERSTE NEDERLANDSCHE JAARBEURS …………….781
Het levensmiddelenvraagstuk ……………………
782
Een bedenkelijke nieuwigheid ……………………
784
Definancieele verhouding van Europa tot de Vereenigde
ataten………………………………….
784
Het resultaat der Fransche oorlogsleening …………..
784
De oorlog en weeldeartikelen

.

………………….
785
BOEKAANKONDIGING
……………………………..
785
REGEERINGSMAATREGELEN
OP
HANDELSGBIED

…………
786
STATISTIEKEN
EN
OVERZICHTEN

………………787-796
Geldkoersen.
Effectenbeurzen.
Wisselkoersen.
Goederenhandel. Bankstaten.

Verkeerswezen.

Bijdragen en mededeelin gen den inhoud betreffende,
alsmede gegevens voor de af deeling ,,Statistieken en

Overzichten” gelieve men te zenden aan het secretariaat,
Geldersché Kade
21 b,
Rotterdam, telefoon No.
3000.

Abonnementsprijs franco p. p. in Nederland f 10,—,
buitenland en koloniën, f
12,—
per jaar. Losse
nummers
25
cents.

Advertentiën f
0,35
per regel. Plaatsing bij abonne-
ment volgens tarief.

Mededeelin gen betreffende abonnementen en adver-
tent iën. richte men tot Nijgh & van Ditmar’s Uit gevers-
Maatschappij, Rotterdam, Amsterdam, Den Haag.

5
DECEMBER
1916.

‘De geldmarkt was deze week weder zeer vast. In

het begin der week opende ‘de Minister van Finan-

ciën de gelegenheid tot het verkrijgen van driemaands

schatkistpromessen tegen een rente van 4 pOt., voor-

loopig tot een bedrag van 10 millioen gulden. Reeds

direct werd daarop ingeschreven voor
f
12.167.000,

zoodat de Minister zich’ genoodzaakt zag voorloopig

tienduizend gulden toe te wijzèn aan iederen inschrij-

ver. Later volgde daarop nog een toewijzing van 70 pOt.

Intusschen liep particuliër disconto, dat aanvanke-

lijk, hoewel toch reeds vaster, nog 3% pOt. noteerde,

direct op tot hetzelfde peil. In den verderen loop der

week verstijfde de geldmarkt nog verder en was er voor

4% pOt. slechts voor matige bedragen plaatsing te

vinden. In een kort tijdsverloop is de geldruimte dus

geheel verdwenen en staat de markt ongeveer gelijk

met de noteering van de Nederlandsche Bank.

Dit laatste wordt ook door den weekstaat van de

Nederlandsche Bank duidelijk aangetoond: er blijkt
thans weer door particulieren crediet bij de Bank te

zijn gevraagd. De binnenlandsche wissels verminder-

den met
f
9.400.000; daar de regeering 13 millioen

afloste blijkt de markt circa 4 millioen wissels bij de

Bank te hebben ondergebracht. Waar de beleeningen

toenamen met 14 millioen en de rekening-courant-

saldi verminderden met 9 millioen, is het totaal,

waarvoor bij de Bank moest worden aangeklopt circa

27 millioen.

Op de wisselmarkt trok de verdere sterke daling

van den Reichsmark de aandacht. De koers liep terug

tot circa 39,80. Dit is nog iets lager dan in Januari

1.1. en het laagste punt sedert het uitbreken van den

oorlog werd daarmede bereikt.

DE EERSTE NEDERLANDSCHE

JAARBEURS.

In ons nummer van 19 Juli j.l. de plannen aankon-
digend tot het houden eener eerste Nederlandsche
Jaarbeurs te Utrecht, spraken wij de hoop uit, dat de

Nederlandsche industriëelen en kooplieden niet zou-
den aarzelen hun medewerking te verleenen aan een

instelling, die naar onze overtuiging de kiemen van
grooten bloei in zich draagt. De krachtige propaganda
sedertdien door het Secretariaat der Jaarbeurs ge-

maakt, heeft blijkens de ons medegedeelde gegevens
hare uitwerking niet gemist. Integendeel reeds thans

staat vast, dat door meer dan 600 firma’s aan de
beurs zal worden deelgenomen. Of ook, wat betreft
het
bezoek
van binnen- en buitenlandsche kooplieden,
de eerste Jaarbeurs, welke in Nederland zal worden

gehouden, een even groot succes zal worden, dient te
worden afgewacht, maar ook te dien opzichte zijn,

naar men ons mededeelt, de voorteekenen zéér gunstig.
Op de berichtkaarten, welke in negen verschillende
talen door het Algemeen Secretariaat naar
buit enland-
sche
kooplieden zijn gezonden en waaraan een antwoord-

kaart gehecht was, behelzende het verzoek om, met
het oog op een eventueel bezoek, nadère inlichtingen
te mogen ontvangen – op deze berichtkaarten wer-
den, voornamelijk uit Duitschiand, Engeland en de
Skandinavische rijken in betrekkelijk groot aantal
antwoorden ontvangen
1)
Om belangstelling voor de
Nederlandsche Jaarbeurs in Amerika te wekken, ver-
trok reeds ein,de September een speciaal vertegen-
woordiger naar de Vereenigde Staten, terwijl uit eigen
beweging de Amerikaansche Legatie te ‘s-O-ravenhage
van hare belangstelling blijk gaf door een bezoek van
haren Oommercial ‘Attaché aan het Secretariaat der Jaarbeurs en diens toezegging om de propaganda in
de Nieuwe Wereld te steunen.
Ongetwijfeld zal de uitgebreide propaganda, welke
in het buitenland voor de Utrechtsche Jaarbeurs ge-
voerd wordt, mede met behulp van ons Departement
van Bkiitenlandsche Zaken – de Oonsul-generaal te
Stockholm o.a. heeft speciaal ten behoeve der Jaar-
beursbelangen een afzonderlijk bureau voor inlichtin-

gen in Zwedens hoofdstad gevestigd – op voldoende
en doeltreffende wijze de aandacht op deze onderne-
ming vestigen en zal het voornamelijk van de tijds-
omstandigheden afhangen of het bezoek van vreemde

1)
‘Uit Duitschiand kwamen
435
antwoorden; uit Oosten.
rijk-Hongarije
115;
uit Denemarken 105;
uit Engeland
80;
uit Zweden en Noorwegen
72
enz.

.

782

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

6 December 1916

kooplieden inderdaad zal beantwoorden aan de ge-

koesterde verwachtingen. De omstandigheid, dat de
Utrechtsche Jaarbeurs enkele dagen
vroeger
geopend

wordt dan de Leipziger Messe zal mede een gunstigen

invloed kunnen uitoefenen op het buiteniandsch be-

zoek.

Ook voor wat betreft het bezoek van
binnenlarsdsche

handeidrijvenden – grossiers en winkeliers – doen
zich gunstige teekenen voor. Als zoodanig vermelden

we de bizondere belangstelling en den daadwerkelijken

steun van een aantal Kamers van Koophandel en

Fabrieken, waarvan reeds Seen tweetal (Breda en
‘s-Hertogenbosch) openbare vergaderingen hebben

gehouden, voor ieder kosteloos toegankelijk, waarop

een der secretarissen van de Jaarbeurzen een voor-

dracht heeft gehouden over het doel en de inrichting
der Utrechtsche jaarbeurs. Van groot belang voor

een eventueel talrijk bezoek van binnenlandsche koop-

lieden is de toezegging der directies van de Neder-

landsche spoorwegmaatschappijen om éénmaal voor

eiken bezoeker der Jaarbeurs voor den enkelen reis-

prijs retourbiljetten naar Utrecht uit te geven, geldig

voor den geheelen duur der beurs. Aan reclame zal

het bovendien; tegen den tijd, dat de Beurs geopend

zal worden, niet ontbreken: reeds is de verschijning
aangekondigd van een affiche, ontworpen door den

sierkunstenaar
C. Lion Cachet,
waarvan sluitzegels

reeds in gebruik zijn gebracht, terwijl op ruime schaal

te verspreiden geïllustreerde propaganda-geschrifties

nadere inlichtingen zullen verschaffen omtrent alles,

wat met het doel der Jaarbeurs samenhangt.

Evenwel: alles wat het
bezoek
betreft, is begrjpe-

lijkerwijze nog toekomstmuziék. Van meer reëel belang

ishet succes, dat reeds thans verkregen is met de tal-rijkheid der deelnemers. Dank zij de – blijkbaar doel-
treffend ingerichte – propaganda is het gelukt in

zeer korten
tijd
de Nederlandsche industrie, die in

den beginne een eenigszins afwachtende houding had

aangenomen, te overtuigen van het belang
– eigen-

belang èn
nationaal
belang – om aan de Jaarbeurs te

Utrecht deel te nemen. En na korte weifeling gaf de
industrie zich met groote toewijding. Nagenoeg alle takken van industrie zijn thans reeds vertegenwoor-
digd, hetzij in de monsterkamers (4 X 4 M.; som-
mige firma’s hebben 3 en 4 van dergelijke kamers aanéén noodig) hetzij in de ,,stands”, onder welke

laatste verstaan worden gedeelten tafelvlakte ter lepgte
van maximum 3 M. en 0,80 M. diepte, met achterwand.
Om enkele cijfers te noemen, geven wij hier voor de
voornaamste industrie-groepen het aantal op 25
November ingeschreven firma’s op: de metaal-indu-
strie (metaal- en metaalbewerking, machnerieën enz.)
telt thans reeds 90 deelnemers; de houtbewerking
(meubels enz.) 53; de textiel-nijverheid (linnen, ka-

toen, wol, tiijp, tapijten enz.) 44; voor de groep der

grafische vakken hebben 33 firma’s ingeschreven; de
groep steen- en aardewerk telt 43 inschrijvers; de
goud- en zilvérindustrie is door 10 deelnemers verte-
genwoordigd; de groep voedingsmiddelen door 86; de

chemische industrie door 85; de kunstnijverheid door
9; de lederindustrie door 30; mode-artikelen door

20 enz.
Oorspronkéljk was de deelneming geraamd op een

250 l 300 tal inschrijvers; met dit getal zou het
Vre-

denburg
te Utrecht voldoende plaatsruimte bieden; de beide daar ter plaatse zich bevindende vaste ge-
bouwen – de Fruithal en de Graanbeurs – zouden
voor monsterkamers en (hoofdzakelijk) voor de

,,stands” worden ingericht, terwijl dan het overige ge-
deelte van, het groote markt-terrein beschikbaar was

voor de op te richten
tijdelijke
gebouwtjes, volgens

het model, dat reeds eenige maanden voor belangstel-
lenden te bezichtigen is op de binnenplaats van het
Stadhuis te Utrecht. De onverwacht-groote deelne-
ming heeft het echter noodzakelijk gemaakt naar

andere geschikte terreinen om te zien en het Utrecht-
sche gemeentebestuur heeft met loffelijke tegemoet-

koming nog een tweetal andere marktterreinen in de

onmiddellijke omgeving van het
Vredenburg
ter be-

schikking van de Jaarbeurs gesteld; t.w. de
Neude eh

het
St. Jans Kerkhof.
Behalve nu in de vaste gebou-

wen zullen de ,,stands” worden ondergebracht in
groote houten gebouwen, waarvan er voorloopig één

op het
Vredenburg
(22.bij 33 M.) en één op het
St.

Jans Kerkhof
(8 bij 16 M.) is geprojecteerd. Op

laatstgenoemd terrein zullen de groep voedingsmid-

delen en de chemische industrie (tezamen 171 deel-
nemers) hunne monsterkamers en stands krijgen. Op

alle Jaarbeursterreinen zullen bureaux van het Secre-

tariaat worden gevestigd voor het verstrekken van in-

lichtingen, het afgeven van brieven aan de vertegen-
woordigers der deelnemers enz. Post- en telegraaf-

kantoor, telefooncellen enz. zullen evenmin ontbreken,

terwijl vanwege de Jaarbeurs de monsterkamers ver-
warmd zullen worden.

De toegang tot de Jaarbeurs zal voor deelnemers en

handeidrijvenden geheel kosteloos
zijn,
doch op ver-

toon van door het Secretariaat gratis af te geven legi-

timatiekaarten, die vooruit aan te vragen zijn, maar

ook aan de bureaux aan den ingang der Jaarbeurs

onmiddellijk
verkrijgbaar
zullen wezen.

Wanneer men bedenkt, dat de derde Deensche

Jaarbeurs, welke in Augustus j.l. te Frdricia gehou-
den is (en eveneens een nationaal karakter droeg)

slechts 300 deelnemers telde en op de eerste Jaarmarkt

te Lyon (waar ook fabrikaten werden toegelaten uit

landen, die niet in
strijd
waren met de Entente-mo-
gendheden) 1200 firma’s vertegenwoordigd waren, zal

men moeten erkennen, dat de eerste Nederlandsche Jaarbeurs (waar alleen Nederlandsch fabrikaat mag

verschijnen) met hare 600 inschrijvers geen slecht fi-
guur zal maken en de resultaten van het eerste ge-
deelte der propaganda: de
deelnenning,
de beste ver-

wachtingen wekt voor het tweede gedeelte: het
be-

zoek.
Moge deze Eerste Nederlandsche Jaarbeurs,
waarvan de voorbereiding met zooveel kracht is aan-
gevat, een succes worden, zoowel om haarzelve, als om
de groote belangen, die voor de Nederlandsche indu-
strie en handel van het welslagen der Utrechtsche

Jdarbeurs afhangen.

HET LEVENSMIDDELENVRAA GSTUK.

In de dagbladen is voor enkele dagen een artikel
verschenen van de hand van den Minister van land-

bouw, nijverheid en handel, dat onder den titel: ,,Wat
iedereen in den lande moet weten” een overzicht geeft
van de moeilijkheden, waarvoor de regeering zich bij het vraagstuk der levensmiddelenvoorziening ziet ge-

steld en voorts uiteenzet door welke beginselen zij
zich bij haar prijs- en uitvoerpolitiek laat leiden.

De daad is voor Nederlandsche verhoudingen onge-
woon. Te rechtvaardigen is zij intusschen stellig. Niet
ten onrechte beroept de Minister zich op het telkens

aan den dag tredend gebrek aan inzicht in aard en
draagwijdto der vraagstukken, waarvoor de regeering
zich ziet gesteld en begrijpelijk is, dat hij, die trach-
ten ‘moet eenerzijds de groote volksbelangen aan het
voedingsvraagstuk verbonden te behartigen en ander-
zijds de voortbrenging van landbouwproducten ook
onder de tegenwoordige omstandigheden zooveel mo-
gelijk op peil te houden en die zich dientengevolge
telkens tusschen twee vuren ziet geplaatst, naar een

middel heeft gezocht om het door hem ingenomen

standpunt bloot te leggen.
De Minister zet in de eerste plaats uiteen, hoe een

groot deel der moeilijkheden wortelt in het bekende
feit, dat de samenstelling van het product van onzen
bodem sterk afwijkt van wat de volksvoeding zou
eischen: aan broodkoren voorziet ons land nauwelijks in een zesde deel der behoefte terwijl op ander gebied
de voortbrenging een belangrijk overschot laat, dat
naar het buitenland pleegt af te vloeien. Omgekeerd is
de landbouw, en yooral de intensief gedreven land-

6 December 1916

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

783

bouw weder voor een groot deel zijner grondstoffen,
kunstmest en veevoeder, op het buitenland aangewe-

zen. Deze toestand vindt zijne oorzaak in de eerste
plaats in de gesteldheid van den bodem doch even-

eens – en de Minister laat niet na hierop te wijzen

– in het hier te lande gevolgde stelsel van handels-

politiek, dat door ook in den tijd der landbouwcrisis
graanrechten te weren, tot den verbouw van export-artikelen een sterken prikkel gaf.
Het artikel, dat te uitvoerig is om in zijn geheel te

worden opgenomen, zet vervolgens uiteen waarom aan

het onder deze omstandigheden voor de hand liggende

verlangen, dat van regeeringswege aan den landbouw
de plicht worde opgelegd, den verbouw der verschil-

lende gewassen te regelen naar de behoefte der volks-
voeding, niet kan worden voldaan. Niet elke grond is
voor de teelt van een bepaald gewas geschikt, waar
dit wel het geval is, worden toch steeds bepaalde

eischen van voorvrucht, cultuurtoestand enz. gesteld,

terwijl voorts met de inrichting van het bedrijf en
de deskundigheid van den leider rekening moet wor-
den gehouden. Nog het eerst zou voor vermeerdering
van den tarwebouw omzetting van grasland in bouw-

land in die kleistreken, waar het gemengde bedrijf
van landbouw en veeteelt wordt uitgeoefend, in aan-

merking komen. Ook hiertegen bestaan bezwaren,

al dadelijk dit, dat de omgezette grond eerst na
enkele jaren voor tarwebouw geschikt is. Het eenige
wat naar het oordeel van den minister op dit gebied
door de regeering gedaan kan worden, is het krach-
tens de Distributiewet verbieden of beperken van den
verbouw van sommige gewassen.

Vervolgens wordt uiteengezet om welke redenen

het hanteeren der uitvoerverbodenpolitiek met groote
omzichtigheid geschieden moet, terwijl de Minister er den nadruk op legt, dat uitvoer noodig is, wil beschik-

baarstelling voor binnenlandsch verbruik tegen mati-
gen prijs mogelijk zijn.

De vraag, welken invloed de stijging der productie-
kosten op het landbouwbedrijf uitoefent, geeft den
Minister aanleiding tot eene beschouwing, welke hier
een plaats moge vinden:

,,Vele stedelingen kunnen zich die
stijging
niet goed
voorstellen en denken, dat al dat geredeneer er over
in landbouwkringen slechts voortkomt uit de zucht
om prijsstijging aannemelijk te maken. Zij verkeeren
in de meening, dat de natuur de landbouwproducten

om niet geeft. Bij zeer extensieve productie is dit tot
zekere hoogte ook zoo. Naarmate echter de productie
intensiever wordt, treedt de natuur terug en spelen
kapitaal en arbeid een belangrijke rol.

,,Nu wordt onze landbouw, zooals algemeen bekend

is, zeer intensief gedreven. Dit brengt mede een ko-
lossaal verbruik van veevoeder en kunstmest alsmede
de aanwending van veel menschelijken arbeid. Van
alle drie nu, en vooral van de eerste twee, is de prijs
enorm gestegen.

,,Daarbij komt nog, dat deze prijsstijging voor de
onderscheiden deelen der geproduceerde hoeveelheid
zeer ongelijk is.

,,In een streek met een van nature zeer rijken bo-
deiu, die dus weinig kunstmest noodig heeft om hooge
opbrengsten te geven, zullen de hoogere kunstmest-prijzen de productiekosten veel minder doen stijgen
dan op arme gronden, waar alleen door het gebruik
van veel mest goede oogsten kunnen worden verkre-
gen.

,,En voorts zullen ook op denzelfden grond de pro-
ductiekosten van bijv. de eerste tien H.L. graan min-
der zijn gestegen dan die van de volgende tien.
,,In een bedrijf, waar de varkens hoofdzakelijk met
afval en producten uit eigen bedrijf worden gemest
zullen de productiekosten van het varkensvieesch be-
langrijk minder zijn toegenomen dan daar, waar uit-
sluitend tegen buitengewoon hooge prijzen aangekocht
voeder aan de varkens wordt verstrekt.

,,Om kort te gaan, men kan zich den toestand onge-

veer zoo voorstellen, dat bijv. de voortbrengingskosten

van het eene derdedeel der totale productie van eenig

artikel per eenheid zijn gestegen met
f 1,
die van
het tweede derdedeel met
f
2 en die van het derde
derdedeel met
f
3.

,,De totale stijging der productiekosten zou in dit
geval in den
prijs
worden vergoed, indien deze steeg

met het gemiddelde der bovengenoemde bedragen,
n.l.
f
2. Terwijl de voortbrenging van het eerste der-

dedeel dan zelfs extrawiust opleverde, zou echter het

laatste derdedeel verlies geven. En aangezien geen
producent met verlies wil werken, een landbouwer
denkt in deze precies als een ander meusch, zou de

voortbrenging van dit laatste derdedeel achterwege
blijven. Hieruit volgt dus, dat de prijs van eenig arti-

kel, wil men de productie niet zien verminderen, ten
minste zooveel moet stijgen, als de vermeerdering

der productiekosten in het ongunstigste geval be-
draagt.

,,En hiermede is tevens verklaard de voor oningewij-

den bestaande schijnbare tegenstrijdigheid tusschen
het maken van oorlogswinst door de landbouwers, ter-

wijl deze tevens klagen, dat de productiekosten niet
worden goedgemaakt.

,,Ging men de prijzen der landbouwproducten zooda-
lig drukken, dat door de landbouwers geen oorlogs-
winst meer werd gemaakt, zoo zou dit leiden tot be-
langrijke inkrimping der productie.”

Wij hebben deze beschouwing, die een merkwaardige

illustratie vormt van de practische werking der aan
alle beoefenaren der economie bekende wet van de
afnemende opbrengst, in haar geheel opgenomen, om-
dat zij tegelijk een der schaduwzijden van de door den
Minister gekozen wijze van voorlichting – de nood-

wendige onvolledigheid – aanwijst. Immers het be-toog doet dadeljk de vraag rijzen: indien dit zoo is,
was het dan niet veel beter in de eerste plaats er voor
te zorgen, dat de productiekosten in het landbouwbe-

drijf gelijk bleven? Van de drie posten, veevoeder,
kunstmest en arbeidsloon zijn, naar de Minister mede-
deelt, voornamelijk de eerste twee gestegen. Had nu
de regeering niet met belangrijk minder kosten de prijs der levensmiddelen hier te lande op het oude

peil kunnen houden, door de aanwezige en ingevoer-
de hoeveelheden veevoeder en kunstmest tegen den prijs van v66r den oorlog beschikbaar te stellen dan
door, gelijk thans geschiedt, in den verhoogden prijs,

dien zij voor de te distribueeren goederen betaalt, niet
enkel de verhoogde productiekosten van den landbou-

wer, doch ook diens bij dit stelsel niet te vermijden
oorlogswinst te dragen?

Niet aannemelijk is, dat deze vraag niet lang en
breed onder de oogen is gezien. Het is dan echter te betreuren, dat de Minister niet met een enkel woord
er op is ingegaan.

Het gevoerde betoog wordt door den Minister ook
gebezigd als argument tegen het denkbeeld van een

Staatsexportbureau, dat alle productie tegen een vast

te stellen prijs zou opkoopen en de winst op den uit-
voer van het niet voor de binnenlandsche consumtie
benoodigde in de schatkist zou storten. Immers zou
een bepaling van den inkoopprjs op de gemiddelde
productiekosten de voortbrenging sterk doen inkrim-

pen, terwijl bij baseering van den prijs op de productie-
kosten der onder de ongunstigste omstandigheden ge-

produceerde hoeveelheden, het doel, de oorlogswinst

in de schatkist te brengen, niet zou worden bereikt.
Dat
bij
lezing van deze beschouwingen de zooeven ge-
stelde vraag opnieuw naar voren komt, ligt voor de
hand.

Ten slotte betoogt de Minister nog uitvoerig, dat
het practisch geheel onmogelijk is in ieder geval den

te betalen prijs naar de individueele productieksten
te regelen.
.4

784

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

6 December 1916

EEN BEDENKELIJKE NIEUWIGHEID.

In de afgeloopen week heeft een emissie plaats ge-

had van aandeelen in de Rotterdamsche Bankvereeni-
ging, bij welke uitgifte, in strijd met de allerwegen bij

vergrooting van het aandeelenkapitaal eener ven-
nootschap gevolgde gewoonte, geen recht van voor-

keur aan de houders der reeds bestaande aandeelen is

toegekend.

Hoewel er in dit speciale geval een plausibele reden

– was voor het achterwege blijven van de gebruikelijke

voorwaarde – de gebrekkige erkeersgemeenschap

met buitenlandsche aandeelhouders
i)
zou dezen tot

nadeel kunnen strekken – zoo mag toch de wensch

worden geuit, dat dit door de omstandigheden ver-

oorzaakte geval geen precedent zal blijken
bij
komende
emissies van deze of van andere vennootschappen.

Het claimrecht
bij
aandeelenuitgiften heeft ver-

schillende voordeelen. Het heeft vooral het belangrijke

resultaat, dat de eigenlijke emissiekoers van het

nieuwe kapitaal door het publiek zelve wordt bepaald.
Bestaat er voor de bepaling van den emissiekoers van
obligatiën en van aandeelen met gelimiteerd dividend
meer daIL één maatstaf, zooals de toestand der beleg-

gingsmarkt, de klasse van het uit te geven papier, de

aflossingsvoorwaarden, bij uitgifte van aandeelen zijn

er geheel onzekere factoren voor het vaststellen van den uitgifteprijs, n.l. de waardeering van den good-
will en de vooruitzichten van het bedrijf. Geeft men
nu nieuwe aandeelen uit zonder den bestaanden aan-

deelhouders een claim toe te kennen, dan zullen deze

zich bij een lagen emissiekoers benadeeld achten, daar
de nieuwe aandeelhouders om hun gelijkgerechtigden

te worden een minderen prijs voor den goodwill be-
hoeven te betalen, dan waarop die volgens hen, oude
aandeelhouders, wordt gewaardeerd. Terwijl omge-

.keerd bij een hoogen emissiekoers de kans bestaat, dat

het publiek den
prijs
voor den goodwill te hoog vindt

en zich van inschrijving onthoudt. Tengevolge van de
toekenning van het recht van voorkeur staat het den
bestaanden aandeelhouder vrij, ôf zijn nieuwen mede-

vennoot een redeljken prijs voor den goodwill te laten

betalen, ôf in gelijke mate in de onderneming geïnte-

resseerd te
blijven
door zijn aandeelenbezit te vergroo-

ten in dezelfde verhouding, waarin het kapitaal wordt
uitgebreid. En het beleggend publiek kan vrij beoor-
deelen, hoeveel het voor den goodwill wil besteden,
door al of niet claims te koopen al naarmate deze tot

redeljken of te hoogen prijs worden aangeboden.

Het recht van voorkeur schept ook de mogelijkheid,
de beurswaarde van een aandeel meer in overeenstem-
ming te brengen met zijn intrinsieke waarde, twee

grootheden, die vooral bij industriëele ondernemingen
met hoog rendement sterk uiteen kunnen loopen. Bij

kapitaalsuitbreiding kan men dan de nieuwe aandee-
len voor een zeer lagen prijs uitgeven, waardoor de

beurswaarde van alle aandeelen natuurlijk omlaag
gaat, terwijl de intrinsieke waarde alleen iets ver-
meerdert of vermindert naarmate het agio der nieuwe

uitgifte verschilt van de verhouding tusschen reser-

ves en aandeelenkapitaal. De oude aandeelhouder
likwideert bij verkoop van zijn claim zijn recht op een
deel van den goodwill der onderneming, de nieuwe
aandeelhouder betaalt dat deel van den goodwill

fonds perdu en stort in de kas der vennootschap niet
veel meer – soms zelfs minder – dan de intrinsieke

waarde van zijn aandeel.
Uit een en ander blijkt, dat bij uitgiften, waarbij
claimrecht wordt toegekend, de emissiekoers vrijwel

onverschillig is. Anders is dat
bij
het ontbreken van

het recht van voorkeur. En daaruit zou het werkelijk
niet denkbeeldige gevaal kunnen ontstaan, dat bij
vrijheid van het bestuur eener maatschappij in het
bepalen van den emissiekoers uitgiften zouden plaats

1)
Een langere inschrijvingstermijn en openstelling der
inteekening bij bankiershuizen in het buitenland hadden dit bezwaar wellicht kunnen opheffen.

vinden tot z66 lagen prijs, dat,
bij
de bestaande vrij-

heid van het emissiebedrijf en de daarmede samen-

hangende toewijzingsusances, de oude aandeelhouders

eener vennootschap ernstig werden benadeeld.

Wij veronderstellen geen oogenblik, dat
bij
de Di-
rectie der Rotterdamsche Bankvereeniging deze be-

doeling zou hebben voergezeten. Maar wij vreezen, dat

bij navolging van het voorbeeld door een minder aan-
geschreven onderneming het bedoelde gevaar zich zou
kunnen doen gevoelen.

DE FINANCIEELE VERHOUDING VAN

EUROPA TOT DE VEREENIGDE STATEN.

De statistische afdeeling van den ,,Federal Reserve
Board” heeft onlangs eenige cijfers openbaar ge-

maakt, welke van belang.zijn voor het beoordeelen der

financieele betrekkingen tusschen Europa en de Ver-

eenigde Staten tijdens den oorlog.
Blijkens
deze op-

gaven hèeft genoemde republiek in het tijdsver-

loop van twee jaren, geëindigd 30 3uni 1916, naar
Europa uitgevoerd voor een waarde van
£
1400 mil-
lioen en van daar ingevoerd
£
780 millioen, uitvoer-
saldo
£
620 millioen. Dit saldo der handelsbalans is
voor een deel vereffend door goudzendingen, verkoo-

pen van fondsen en credieten. Zoo werd per saldo in

het oorlogstijdvak aan goudinvoer in de V.S. geboekt

£
126 millioen. Naar luid der bekende berekeningen
van den heer L. F. Loree kochteii de V.S. tusschen

31 Tan. 1915 en 31 3uli 1916 van Europa voor
£
260

millioen aan Amerikaansche waarden terug. Verder
hebben de V.S. aan Europa leeningen en credieten

verstrekt ad tezamen
£
386.400.000, waarvan aan Britsch Amerika
£
42.400.000, Europa (in hoofdzaak de Entente-bondgenooten, benevens enkele neutralen)
£
325.400.000, Zuid-Amerika
£
17.600.000 en China
£
800.000.

De vervaltermijnen dezer schulden zijn:
1916

…………….£

6.000.000
1917

…………….

20.600.000
1918

……………..,,

52.000.000
1919

…………….,,

60.000.000
1920

…………….

100.000.000
1921

…………….

,,

40.000.000
1923

…………….

1.000.000

A
Onbekend ……………45.800.000

1_

HET RESULTAAT DER FRANSCHE OORLOGS-

LEENING.

Zooals bekend, is op de tweed geconsolideerde
Fransche oorlogsieening ingeschreven voor een totaal
van frs. 11.360 millioen tegen op de eerste (,,emprunt de la victoire”) voor frs. 15.130 millioen.
Bij
dit ver-

schil tea nadeele der tweede leening dient wel in aan-
merking te worden genomen, dat ditmaal niet con-

versie der. 3 pOt. perpetueele rente toegelaten was,
zooals de eerste maal, wel evenals toen die der 3
pOt. aflosbare leening en der nationale defensie-bons
en -obligatiën. Uit de nadere berichten blijkt, dat het
aantal inschrijvers globaal 3.200.000 is geweest, zijnde
iets meer dan in 1915, toen 3.140.705. De stortingen
in contanten moeten ongeveer 55, pOt. van het in-
schrjvingsbedrag hebben beloopen, dus frs. 6.248 mil-
lioen, tegen in 1915 frs. 6.368 millioen. Een opsom-
ming van den uitslag bij 18 der voornaamste banken
geeft een t,otaal van rond frs. 8.100 millioen, waarvan
o.a. ingeteekend bij de Bank van Frankrijk 3.890 en
bij Orédit Lyonnais 1.315 millioen francs. De Cie. des
Agents de Ohange verzamelde 480 en het Syndicat
des Banquiers en Valeurs 50 miljoen francs inschrij-
vingen. –
Het -is wel belangwekkend, hier nog even den in-

vloed op de verhouding tot de Bank van Frankrijk
na te gaan. Bij de ,,emprunt de la victoire” daalden
de voorschotten dezer instelling aan den Staat van
7.400 tot 5.000 millioen francs, bij de tweede leening
van 8.600 tot 6.400 millioen.

1

6 December 1916

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

785

DE OORLOG EN WEELDEARTIKELEN.

Als blijk van den drukkendeia invloed door den

oorlog, vooral in het begin uitgeoefend op onderne-

mingen, welker arbeidsveld verband houdt met weel-
deartikelen, mogen de uitkomsten der De Beers Con-
solidated Mines (de bekende diamantmijnen) dienen.

In 1913114 (boekjaar eindigt 30 Juni) beliepen de

bruto-ontvangsten £ 5.352.100, de netto-winst na af-
trek van alle lasten en afschrijvingen £ 2.374.957. In

1914115 waren dc bruto’s niet meer dan £ 735.450 en
was er per saldo zelfs een tekort van £ 508.597, terwijl

in 1915116 de bruto’s zich tot £ 2.297.781 herstelden
en een netto-winst groot £ 1.037.321 kon worden ge-
boekt.

.7
ERRATUM.

In het vorig nummer kwam in het artikel van Mr.

F. E. Posthumus Meyjes over Gemeentelijk Giro-
wezen een zinstorende zetfout voor. In de laatste
(groote) alinea van blz. 765 moet vanaf den liden
regel worden gelezen: ,,Bezit de gemeente beleenbare

effecten en discontabele wissels? Zal zij de gelden
harer rekeninghouders gebruiken om een voordeelige
en liquide belegging te zoeken, ôf om kas te hebben

voor hare niet-realiseerbare publieke werken, voor

duurte-toeslagen en loonsverhoogingen en sociale
uitgaven?”

BOEKAANKONDIGING.

Dr. Curt Eis feld. Das niederliir&dische

Bankwesen
2 din. 303 en 95 blz. Den
Haag. Martinus Nijhoff 1916.

In 1914 verscheen het geprezen geschrift van

Emil Heifferich over ,,die Niederlindisch-Indischen
Kulturbanken”; ook ditmaal moet het een Duitsche
pen zijn, die onze heden ten dage aan eigen produc-

ten helaas zoo schaarsche baniditteratuur met een
arbeid van beteekenis verrijkt.
De taak, die de heer Eisfeld zich met zijn in om-
vang en verwerkte stof ver de grenzen eener gewone
dissertatie overschrjdend boek heeft gesteld, wordt door hem omschreven als: het geven van een beeld
van den stand van het Nederlandsche bankwezen bij

den aanvang der coucentratiebeweging, omstreeks
1911. Voorwaar een gedurfd ondernemen! Immers –
reden om ons ten tweeden male een gevoel van
schaamte te geven – terecht beklaagt de heer Eisfeld
zich herhaaldelijk er over, dat de noodige ,,Vorarbei-

ten” ôf geheel ontbreken èf in hooge mate onvoldoen-
de zijn en voorts over het zeer incomplete materiaal,
waarover hij kon beschikken. Zijn niet voor een groot deel de naar zoo afwijkend beginsel opgemaakte jaar-verslagen der instellingen zelve zijn eenige of vrijwel eenige bron? De taak van den heer Eisfeld, buitenlan-
der in de eerste plaats en niet, gelijk de heer Helfferich,
uit eigen veeljarige ervaring met de bijzonderheden en
schuilihoeken van het door hem behandelde terï’ein
bekend, werd hierdoor wel zeer moeilijk. Bij een
beoordeeling van het niettegenstaande dit alles ver-dienstelijke werk mag dit niet vergeten worden. En
van hetgeen tegen het boek kan worden opgemerkt –
in de eerste plaats het gebrek aan evenwicht tusschen
de verschillende hoofdstukken van het beschrjvende
gedeelte – treft veel niet den schrijver, die met
nauwgezetheid wat aanwezig was, doorvorscht heeft,
doch over diens hoofd onszelf. Intusschen geeft dit wel
recht tot de vraag, of voor het schrijven van een werk
van zoo breeden opzet over het Nederlandsche bank-
wezen de tijd eigenlijk al wel gekomen is, een vraag,
die men ook na lezing van het boek blijft stellen.
Naar den opzet is beschrijving der bestaande soor-
ten en groepen van bankinstellingen, hun
état présent
in het door den schrijver gekozen tijdvak en de ontwik-
keling, die daartoe leidde, hoofdzaak. Niettemin wijdt
hij de eerste 50 bladzijden van zijn boek aan eene alge-

meene beschouwing van het geheel van juridische,
economische en politieke verhoudingen, die tezamen
de plaats van het bankwezen in ons economisch leven
bepalen. Voor de beteekenis, de blijvende beteekenis

van het geschrift is het zeer te betreuren, dat de

schr•ver aan dit gedeelte, waarvan het laatste hoofd-
stuk in zekeren zin als aanvulling te beschouwen is,
niet méér aandacht heeft gewijd. Een kort overzicht

van de bepalingen van ons handelsrecht, enkele opper-

vlakkige
bladzijden
over nijverheid, landbouw, handel

en verkeer, waarbij o.a. van de in 1912 onder leiding
van Mr. Everwijn gepubliceerde ,,Beschrjving van

handel en industrie in Nederland” geen gebruik werd

gemaakt, een ,,Exkurs” van enkele bladzijden over
onze handelsstatistiek, waarin de gelukkig weldra tot
het verleden behoorende feilen noch volledig, noch
geheel juist zijn weergegeven, en ten slotte, wat onze
politieke verhoudingen betreft, een excerpt uit het ge-
schrift van Elout, ziedaar wat dit gedeelte biedt. Al-

leen de tevens er in voorkomende beschrijving van de
Amsterdamsche beurs staat op hooger peil.

Intussehen zullen wij, hoezeer de waarde van het
werk hierdoor verminderd wordt, den
schrijver
hier-
van niet al te zeer een verwijt maken. Voor een vreem-
deling is een dergelijke taak wel een zeer moeilijke en
bovendien, niet het plaatsen van het Nederlandsche
bankwezen in de gansche structuur van ons econo-
misch leven is voor den schrijver hoofddoel geweest,
maar, als gezegd, in de eerste plaats de beschrijving
van den huidigen staat der verschillende lichamen en
groepen op bankgebied.

In deze taak, waarbij de schrijver zich op beperkter terrein kon blijven bewegen, is hij, onder voorbehoud
van het zeer onvolledige materiaal, naar het schijnt
in het algemeen geslaagd. Zeer stellig geldt dit van
de bladzijden, door hem aan de Nederlandsehe Bank

gewijd. Zijn beschouwingen over de disconto- en de-
viezenpolitiek verdienen de aandacht en hij verricht
een goed werk door het eigenlijk karakter der buiten-
landsche wisselportefeuille, in de vreemde litteratuur
meer dan eens misverstaan, weder eens in het licht
te stellen. Ook aan het voor een circulatiebank uiter-mate hooge percentage, dat de beleeningen onder de
activa in het algemeen en vervolgens de promessen

onder den post ,,wissels en promessen” innemen, wijdt
de schrijver, die telkens in vergelijking treedt met de

toestanden elders, zijn aandacht. Het verschijnsel geeft
hem aanleiding tot de opmerking, dat het
bij
verge-
lijking van het renteniveau der verschillende circu-
latiebanken feitelijk niet aangaat voor Nederland
alleen met het wisseldisconto rekening te houden,
doch dat, de beleeningen nog daargelaten, de in den
regel hoogere rente voor promessen in aanmerking moeten worden genomen. Mitsdien heeft de schrij-
ver in een der tabellen, die den inhoud van het tweede
deel uitmaken – tab. 26 kolom 13 – het gemiddeld
renteniveau van wissels en promessen uitgerekend en

komt daarbij dooreengenomen op een ongeveer Y, pOt.
hoogere rente dan het eigenlijk wisseldisconto. De
schrijver verbindt hieraan de conclusie, dat, aldus
bezien, het niet meer waar is, dat in de meeste jaren
het bankdisconto hier te lande beneden het Engelsche
staat. Tegen deze wijze van doen is met het oog op het
speciale karakter van het meerendeel der bij de bank
ondergebrachte promessen en de geheel verschillende

positie, die de Engelsche en de Nederlandsche bank
in het credietwezen van beide landen iiinemen, wel
het een en ander in te brengen. Bovendien, wat hier-
van zij, zoo spoedig het gaat om de vraag,
bij
welke
circulatiebank een in den vreemde getrokken wissel
ten slotte het goedkoopst onderdak kan vinden, blijft
alleen de hoogte van het wisseldisconto in aanmerking
komen. Practisch gaat het in de eerste plaats om deze
vraag en het zal, hopen wij, in de toekomst in toene-
mende mate hierom gaan.

In zijne beschrijving van het particuliere bankwe-
zen zullen wij den schiijver niet op den voet volgen.

786

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

6 December ,1916

Over he algemeen gaat hij zuiver objectief te werk.

Een enkele maal slechts acht hij zich tot een met be-

zadigdheid uitgesproken oordeel gerechtigd. Wel in
sterke mate dringt zich echter aan den lezer de op-
merking op: Wat leven wij snel, hoe spoedig wisselt

ook op dit gebied het aanzicht! De schrijver, die door

omstandigheden zijn boek niet v66r 1916 het licht kon
doen zien en, tot bijwerken niet in staat was, komt

met zijn beschrijving en beschouwingen tot omstreeks
1912-1913. Hoeveel zou hij, den invloed van den oor-

log nog daargelaten, reeds thans kunnen wijzigen en

bijvoegen!

De eerste groep, die besproken wordt, vormen de

grootbanken: de Twentsche Bankv., de Rotterdamsche
Bankv., de Amsterdamsche Bank, de Incasso-Bank en

de nog afzonderlijk vermelde Labouchère Oyens en

Oo.’s Bank. De Nederi. Handel Mij. wordt niet tot

deze groep gebracht, alhoewel haar positie als Neder-
landsche grootbank ook toen toch waarlijk al wel vol-
doende vaststond. Hoofdzakelijk op methodologische
gronden moet
zij
zich vergenoegen met een plaats

onder de Koloniale banken, achter de Ned.-Indisehe
Escompto-Mij.! De grootbanken worden ieder bespro-

ken niet hare connecties, terwijl vervolgens in dit

hoofdstuk de zelfstandige kleinere bankinstellingen

en bankiers aan de orde komen – een gebied, waarop
de schrijver begrjpelijkerwijs voor een groot deel in

het duister tast.

In de tweede plaats wordt een reeks bijzondere in-

stellingen besproken: de Nederlandsehe Bank, de
kassiers, de credietvereenigingen, de boerenleenban-

ken, middenstandsbanken, koloniale en buitenlandsche

bankinstellingen, terwijl ten slotte de verschillende
groepen, die een specialen vorm van credietverleening

tot taak hebben, de hypotheekbanken, instellingen van
gemeentecrediet, voorschotbanken etc., aan de orde
komen. Het trekt hierbij de aandacht, dat de spaar-
banken en enkele verwante vormen geheel onbespro-

ken.’ zijn gebleven.

Het laatste hoofdstuk bevat in een dertigtal blad-

zijden een kort- samenvattend overzicht van de ver-
schillende groepen van credietbehoevenden hier te
lande en een vluchtige bespreking van een aantal

vraagstukken, die zich op bankgebied voordoen, waar-
onder het grootbankvraagstuk vooral de aandacht van
den schrijver heeft. Meer dan vluchtige besprekingen,
aanduidingen, zijn het echter niet, terwijl bovendien
vele van de vraagstukken – in de eerste plaats dat

van het middenstandscrediet – in deze enkele jaren
al weder in een nieuw daglicht
zijn
gekomen.

Stijl en taal zijn over het algemeen die van den

wetenschappeljken onderzoeker, al zijn enkele vlek-
ken aan te wijzen. Zoo op blz. 40, waar getracht wordt
een antwoord te geven op de vraag, waarom ook hier
te lande het staatsfonds geleidelijk tegenover de parti-
culiere fondsen ter beurze op den achtergrond is ge-
treden en de schrijver, na geconstateerd te hebben,
dat de meeste staatsfondsen allengs hun speculatief

karakter hebben afgelegd, hierop volgen
,
laat: ,,Da-

durch eigneten sich die Papiere nicht mehr
50
‘gut
für den niederlandischen Markt.” Eenigszins curieus
klinkt voorts’ de mededeeling op blz. 189, dat de
jaarverslagen der Javasche Bank ,,vor allem auch
deshalb bemerkenswert sind, weil sie eine Beschrei-
bung der Einführung des Giro- und Abrechnungs-
verkehrs in Niederlandisch Indien nach deutschem
Muster enthalten.” Is het geoorloofd, er op te wijzen, dat dezelfde jaarverslagen o.a. stellig niet minder’be-
langrjke mededeelingen inhouden over de muntzui-
vering in de buitenbezitting – nach eigenem Muster?

Wat hiervan echter zij, dit alles doet allerminst af

aan ons oordeel, dat de schrijver er stellig in geslaagd
is om, wat het .beschrjvend deel van zijn arbeid aan-gaat, ons, afgezien van de eenigszins zonderlinge sy-‘
stematiek, een betrouwbaar en duidelijk beeld te ge-
ven van den staat der verschillende bankinstellingen
hier te lande in het door hem gekozen tijdperk, en dat

als zoodanig het boek, niet in de laatste plaats door de
uitvoerige tabellen in het tweede deel, als gids en
vraagbaak zeer bruikbaar is.

Het boek over het Nederlandsche bankwezen moet
echter nog geschreven worden.
t’)
J
B.

REGEERINGSMAATREGELEN OP

HANDELSGEBIED.

U i t v o e r v e r b o d e n. Verboden is de uitvoer
van
gruisgias
en van
zijde,
waaronder kunstzijde, in

eiken vorm. Voorts is het bestaande uitvoerverbod
voor zuurkool en verduurzaamde groenten aldus uit-

gebreid, dat thans verboden is de uitvoer van
alle
groenter&
in gezouten of gedroogden toestand of op

andere wijze verduurzaamd.

Verwerken van aardappelen. Verboden

is het verwerken van aardappelen tot aardappelmeel

of aardappelmeelproducten, met uitzondering van die
partijen zand- en veenaardappelen, gedekt door eene

verklaring, afgegeven door of vanwege de Aardappe-

lenvereeniging, dat deze
partijen
voor de consumptie

ongeschikt zijn.

P e u 1 v r u c h t e n. Op 28 November is de maxi-mûm-inkoopsprijs ingevolge art. 3 der Distributiewet

voor bruine boonen en groene erwten nader bepaald

op. f
35 per 100 K.G. (oorspronkelijk was die prijs ge-

steld op
f
16 voor boonen en
f
17 voor erwten); de

kleinhandeisprijs
blijft
bepaald op 22′ ct. per K.G.

Terzeifdertijd is door den Minister aan de burgemees-
ters medegedeeld, dat met de distributie van peul-
vruchten op 27 November is aangevangen.

In aansluiting aan Zijne circulaire betreffende aan-

koop van verschillende soorten boonen als veevoeder,
heeft de Minister van Landbouw nader aan de burge-
meesters medegedeeld, dat den landbouwers als be-

waarloon dient te worden vergoed 5 cent per week
voor iederen H.L., welke afgeleverd wordt na 1 dezer,
te rekenen van genoemden datum af. Voorts is be-

paald, welke hoeveelheid den landbouwers voor den
zaai mag worden gelaten, terwijl ook aan verbouwers

en handelaars de gelegenheid wordt gegeven bedoelde boonen, voor zoover zij voor den zaai geschikt zijn, te
koopen en te verkoopen.. Het reeds geldende verbod
tot uitvoer uit de gemeente voor rogge, roggemeel,
tarwe, gerst en haver wordt thans uitgebreid tot paar-
de-, wier-, schapé-, duiven- eïi tuinboonen.

Distributie van rijst en havermout.
Ingevolge art. 8 der Distributiewet zijn door den Mi-
nister van Landbouw distributieregelingen vastgesteld

voor rijst en havermout.

Betaling voor maximumprijslijsten,

b o n b o e k j es, enz.
Bij
circulaire is door den Mi-

nister aan de gemeentebesturen medegedeeld, dat voor
maximumprjslijsten, bonboekjes en dergelijke beschei-
den, welke ter uitvoering van de Distributiewet uit-
gereikt moeten worden aan handelaren, en voor het
afstempelen van bestelbiljetten, als bedoeld in de Sui-
kerdistributie-regeling en andere soortgelijke papie-
ren, van die handelaren geen betaling mag worden ge-
vorderd, althans wat betreft het eerste exemplaar van

te verstrekken bescheiden: voor de vervanging van in
het ongereede geraakte of onbruikbaar geworden

exemplaren zou een zeker bedrag in rekening kunnen
worden gebracht. De winstmarge toch, welke voor
handelaren wordt opengelaten, is zoodanig gesteld,

dat daarop kwalijk kosten als hier bedoeld kunnen
worden verhaald.

Voor die papieren echter, waarvan hetzij de ver-

strekking iechtstreeks aan het publiek geschiedt,
(broodkaarten, domiciliekaarten, bonboekjes, enz.)
hetzij – indien zoodanige papieren bestaan – de kos-
ten door handelaren op het publiek kunnen worden
verhaald, zal van gemeentewege zoo noodig betaling
kunnen worden geëischt, doch tot geen hooger bedrag dan den kostenden prijs.

6′ December 1916

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

787

STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.

N.B.

beteekent: Cijfers nog niét ontvangen.

GELDKOERSEN.

I. BANKDISCONTO’S.

20
Juli
1914

N
d (Disc.Wissels.
4
1
12 sedert 1Juli’15
3’/2sedert23 Mrt. ’14
B
e

an
4
1
12

,,

Ï

’15
4

,,

23

,,

114

!Vrsch.inR.C.
5
1
12

,,

19Aug.
1
14
5

,,

23

,,

’14
Bank van Engeland
6

,,

14Juli’16
3

,,

29Jan. ’14
Duitsche Rijksbank
5

,,

23 Dec. ’14
4

,;

5 Febr.’14
Bankvan Frankrijk
5

20Aug.’14
3
1
12

29 Jan. ’14
Oostenr. Hong. Bk.
5

,,

10Apr.’15
4

,,

12 Mrt. ’14
Russische Staatsbk.
6

,,

27 Juli
1
14
5

1 Apr. ’14
Nat.Bankv.Denem.
5

10

,,

’15
S

,,

6 Febr.’14 Zweedsche Rijksbk.
5
1
12

,,

9Nov.’16
4
1
12

,,

6

,,

’14
ZwitserscheNat.Bk.
4112

,,

2Jan.’15
3
1
12

,,

19

,,

’14
Bank van Italië .’.
5

,,

1Juni’16
5

,,

9Mei

’14
Feder. Res. Bk. N.Y.
3-5 ,,

4Febr.’15
–
Javasche Bank….
3
2
12

,,

1Aug.’09
312

,,

1Aug.’00

II. OPEN MARKT..

Dato
Amsterdam
Londen
Port.
Berlijn
Port.
Pjs
Part.
N. York
CalI.
Port.
Prolon.
disconto
gatie
disconto disconto
disc.
,noney

2 Dec.

’16
41/4
1)
3
1
/2
5
1
182
4.218
–

27 N.-2 D.’16
3714.4114
3
2
12
5
17
182
45/
8

–

20-25 N. ’16
218-3
I/
221
4
.3
544
4.51s
–
2-4
13-18,,

’16
218-14
281
4
_3
5151u
4.5/
–
2 /4’/2

29N.-4D.’15
3
1
18.
1
14
3-/8
511
4

– –
11
30N.-5 D.’14
– –
2-fi-*
– –
3
2
14.4
1
12

20-24Jul.’14
3
I/_2/
2
I1
4
_81
4

2u1
4
.81
4

2
l/_I/
281
4

1 /
4
-2
1
/2

1)
Noteering van 1 December.

WISSELKOERSEN.

1. KOERSEN IN NEDERLAND.

Voor Londen, Berlijn en Parijs worden voorloopig ook de
dageljksche noteeringen te Amsterdam opgenomen. De dage-
Iijksche koersen op New York, alsmede de laagste en
hoogste der week zijn aan particuliere opgaven ontleend.

Dato
Londen
Berlijn
Po;ijs
New York

27 Nov. 1916

..
11.68/g
40.70
42.05
2.45
28

1916

..
11.68
1
12
40.42
1
/2
42.05
2.4481
4

29

,,

1916

. . 11.68
40.4212
42.05
2.44
7
/s
30

,,

1916

..
11.67’/4
40.15
42.-
2.4421
9

Dec. 1916

..
11.67/4
39.80
42.05
2.44214
2

,,

1916

..
11.68
39.90 42.05
2.44814

Laagste der week
11.6681
4

‘39.77’12
40.-
2.44’12
Hoogste

,,

,,
11.69
40.95
42.07
1
18
2.45
1
/4
25 Nov.. 1918

..
11.6821
4

40.95 42.02
1
11
2.44
8
14
18

,,

1916

..
11.661/
4

41.52
1
/,
42.0212
244
1
/
Muntpariteit

..
12.10
8
18
59.26
48.-
2.4811
4

Dato
1
Zwitser-
land
Woenen

Kopen-
hagen
Stock.
holm
Batovio
telegrafisch

2 Dec.

1916
47.40 25.17
1
/,
66.07
1
/2
69.82
1
/2
99-100
Laagste d. w.
47.30
25.-
65.90 69.40
–
Hoogste
,,

,,
47.70 25.85 66.10 69.90
–
25 Nov. 1916
47.65 25.92
1
/2
65.97
1
/2
69.50
99-100
18

,,

1916
47.65 25.80
65.9712
69.10 99*-100
Muntpariteit
48.-
50.41
66.67 66.87
100

OVERZICHT.

De wisselmarkt was deze week met uitzondering van
wissels op Berlijn zeer kalm.
De koersen voor Londen en Parijs waren zeer stationair.
De schommeling was slechts 1 ft
1
1
12
0
/0.

Ook in de koersen op New-York en Kopenhagen kwam
bijna geen verandering. Stockholm was echter beduidend
vaster en steeg van 69 tot circa 70.
Zooals reeds bovengezegd maakte Berlijn een uitzondering.
De stemming was zeer flauw. De koers liep terug van
40,95 tot circa 39,80 of circa 214
0
/0 daling. De meeste
dagen was het aanbod sterk overwegend en kon men dikwijls
gedurende een groot gedeelte van den dag geen bod bekomen.
Weenen daarentegen meestal gezocht eh eerder iets vaster.
Roebels nog flauw circa 72
1
/2.
Spanje zeer vast 50,50-51.

II. KOERSEN TE NEW YORK.

Coble
Zicht Zicht Zicht

Dato
Londen
Parijs
Berlijn
Amsterd.
(in
.
(in frs.
(in cents
(in cents
per
£)
P.
,f)
p. Ras.
4)
per gld.)

2 December1916
4.76.35
5.85
66’12
4014
Laagste d. week..
4.76,35 5.84
66’12
4081
4

Hoogste,,

,,

..
4.76.45
5.85
67
7
16
4001
4

25 November 19 16
4.76.45 5.84
1
12
6821
4

40’/,o
1R

,,

1916
4.76.45
5.8412
69’/4
4971

Muntpariteit ….
4.86.67
5.18,14
9511
4

498/
je

III. KOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN OP

LONDEN.

Plaatsen en
Landen
–

Noteerings-
eenheden
17Nov.
1916
24Nov.
1916

Week
25
Nov..! Dec.

LaagstèlH009ste

1
Dec.
1916

Alexandrië..
Piast.
p. £
971/s
97
8
18
97
81
9718
97
1
18
B. Aires
. . ..
d.p.gd.pes.
49
7
18
49
2
18
49
1
18
49
2
18
49
1
/
Calcutta
. . . .
sh/d.p.rup.
114191
11412
11418
114

02
114
2
/12
Hongkong
. .
id.
p.
$’
213 1/4
213
‘/s
213
1
11
213
8
14
2131/
4

Lissabon….
d.p.escudo
32
1
18
31
1
12
3014
32
31
1
/8
Madrid

. . . .
Peset.
P. £
23.12
Vi
23.071
22.95
23.10
22.97k
Montevideo..
d.
p.
peso
53
°/ic
53314
53
2
18
53
5
18
53
5
18

Montreal….
$
per
£
4.76
1
12
4.76/o
4.76
4.76V2
4.76’14
Petrograd

. .
R.
p. £ 10
155
15514
I56/4
16292
162
R.d.Janeiro
1)

d.
p. milr.
12
1
18
12
11
22
/82
12.
11
2
2182
Lires
p. £
31.95 31.95
32.-
32.18
32. 3
Shanghai

. .
sh/dp.tael
31331
4

314114
3j5 3/53/
4

3/58/
4
.
Rome

…….

Singapore

. .
id.
p. $
2/4116
2142/io

214f,o
214/,o
21411
Valparaiso
1)

d.p.pap.p
1022/,,
10 ‘/i,
10
15/,
11
11
Yokohama
.
sh/d.p. yen
211’Iio
211/,,
211
0
/,,
211’/,,
211
0/,

1) Noteeringen op 90 dagen.

GOUD EN ZILVER. –

GOUDBEWEGING BIJ DE BANK VAN ENGELAND.

Sedert begin Augustus 1916 worden de dagelijksehe ont-
vangsten en onttrekkingen van goud door de Bank van
Engeland tijdelijk niet bekend gemaakt.

ZILVER.

Op aanzienlijke muntaankoopen en contramine-dekkingen
door Indische speculanten in een markt met nog steeds zeer
beperkt aanbod is de zilverprijs opnieuw met bijna 1 penny
gestegen.
China kocht ook deze week belangrijke partijen te San
Francisco; toch wordt voor den komeuden tijd, in verband
met het naderende Chineesche Nieuw Jaar, een vermindering
in kooplust aldaar verwacht. Niettemin blijft de ondertoon
der markt zeer vast.

Noteering te Londen.

te New York.

2 Dec.

1916 ……..36

75
1
1
25 Nov. 1916 ……..35
8
/is

73
8
18
18

1916 ……..34’/s

–

71/s
11

1916 ……..34/j0 –

71
1
1,

2 Dec.

1915 ……..26/,

55
25 Nov. 1914 ……… 23’/j,

49
8
14
20 Juli

1914 ……..2418/,

541/s

788

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

6 December
1916

NEDERLANDSCHE BANK.
OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.

VERKORTE BALANS OP 2 DECEMBER 1916.

•
(In duizenden guldens.)

Data
Goud
Zilver
Bank
opeischbare
Andere
.
–

Activa.
biljetfn
schulden

Binnen1.Wis{H..bk.

1
45.978.053,09’12

:
sels, Prom.,

B.-bk.

993.582,66
enz. in disc.

Ag.sch.

11.838.830,23
1
/2
2

Dec.

1916

….
585.142
6.626

746.774 39.773

f

58.810.465,99ø
25 Nov.

1916

….
584.591 6.725

736.284
48.950
Papier o. h. Buiteni. in
18

1916

….
582.121
6.541

738.544 49.804
disconto

………………………-
11

.,,

1916

….
584.157
6.450

740.458
50.211
Idem eigen portef..
f

8.185.928,-

.
4

1916

….
585.201 6.318

744.709
51.672
Af:Verkochtmaar voor
28

Oct.

1916

….
583.642
6.531

730.338
76.022
de bk. nog niet afgel.

–
21

1916

….
583.658
6.410

715.965 91.762

8.185.928,-
14

1916

….
584.677
6.273

715.453 90.348
Beleeningen
[H..bk.

39.181.337,20
mci.
vrsch
7

,,.

1916

.. ..
587.354
6.189

708.521
99.0701)
.
.<
30 Sept.
1916

….
587.360
6.597

700.782
108.636
in rek.-crt.1 A
B.-bk. g.sch.

..,
33529961
7.455.654,31
98 23

1916

….
587.367
6.931

678.644
143.451
,,
op onderp.
16

1916

….
587.373
7.000

678.243 146.374

f.
80.166.953,49
9

,,

1916

.
…
583.879
7.160

675.829
146.397
t

OpEffecten

……/ 74.785.953,49
4

Dec.

1915

….
417.072
3.494

568.786 38.867

OpGoederenen Spec.

5381.00.0,-
5

Dec.

1914

….
192.694 4.734

477.577
23.750
80.166.953,49
25

Juli

1914

….
162.114
8.228

310.437
6.198
Voorschotten a. h. Rijk …………….

6.228.132,33112
0
Waarvan Rek.
crt. saldo van
het Rijk
f
2.694.000.
Munt en Muntmateriaal

Munt, Goud

……
f
61.449.930,-
Disconto’s
Muntmat. Goud……523.691.617,29’/2
Data
Belee-
Beschik-
baar
Dek-
kings.
Hiervan

f585.141.547,29
1
12
.
Totaal
Schatkist.
1
pro,nessen
ningen
Metaal-
saldo
percen.
tage
Munt, Zilver, enz..

6.626.026,10’12

_______________
rechtstreek.s

2 Dec. 1916
58.810
37.000
80.167
433.583
75
Muntmat. Zilver ..

–
591.767.573,40
25 Nov. 1916
68.280
50.000 66.229 433.374
75
Effecten

.
18

,,

1916
73.662 56.000
67.000 430.096
75
Bel. v.h. Res.fonds..
f

5.142.970,12’12
11

,,

1916
67.920 52.000 66.721 431.577
75
id.van ‘/,v.h.kapit.

3.953.173,25
4

,,

1916
70.590
54.000
70.927
431.346
73
9.096.143,37 ‘/2
28 Oct. 1916
99.035 83.000 .63.153 428.001
73
Geb. en Meub. der Bank …………….,,

1.400.000,-
21

,,

1916
98.853 83.000
60.507 427.622
73
Diverse rekeningen

……………….

61.575.573,19

.
14

,,

1916
93.911 78.000
59.502 428.889
73

f’817.230.769,78
7

,,

1916
105.286 89.500
59.986 431.122
73
30Sept.1916
105.616
89.500
60.662
431.171
72 23

,,

1916
106.005 89.500 61.692
428.984
72
Pas8iva
16

,,

1916
106.348 89.500
62:736
428.547
72

Kapitaal ……………………….t

20.000.000,-
9

,,

1916
105.388
88.500 63.168
425.731
73

Reservefonds …………………….

5.155.090,93112
4 Dec. 1915
73.212 43.500 90.660
298.489
69
Bankbiljetten in omloop …………..

,, 746.774.020,-
5
Dec. 1914
174.250 74.500
132.688
Ô6.960 39
Bankassignatiën in omloop …………

.,,

3.025.968,10
Rekening-Courant saldo’s:
25 Juli 1914
67.947
14.300
61.686 43.5211)
54
Van het Rijk ……
f

–
1)
Op de basis
van
2
1e metaaldekking.
Van anderen ……,, 36.746.748,57

36.746.748,57
Diverse rekeningen

………………

.

5.528.942,171/
JAVASCHE BANK.

f
817.230.769,78
OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.

(In duizenden Guldens.)
Beschikbaar metaaisaido…………..
f

433.562.772,41 ‘/2

Bank
Andere
Op
de basis van
1/

metaaldekking
……

276.253.425,08
Minder bedragaanbaukbilj etten in omloop
Data
Goud
Zilver
biljett;n
o peischb.
dan waartoe de Bank gerechtigd is .. ,, 2.167.813.860,-
scJ,,iJd
_

22.717 157.649 57.493
23.743
154.876 58.821
Bij vergelijking met den vorigen weekstaat blijken de volgende

.

23.929 151.308
56.123
verschillen:
23.902
151.071
.55.243
Meer

Minder

14

Oct.

1916 …….70.761
7

,,

1916 …….70.441

Disconto’s

9.469.664,52’12

30 Sept. 1916 ……..69.323
23

,,

1916 …….69.34.2

16 Oct.

1915 ……
41.510 32.097 139.319 27.137
Buiteniandsche.wissels..

171.799,-
42.300
.
22.661 138.558
24.40
Beleeningen

………….13.937.891,08’/t
17

Oct.

1914 …….

25

Juli

1914 …….
22.057
31.907, 110.172
12.834
Goud

………………550.959,24
Zilver

99.143,-

Wsels,
Diverse
Beschik.
Dek-
Bankbiljetten………….10.489.655,-
Part. Rek.-Crt. saldo’s

..

9.245.436,49 ‘/2
Data
Dis.
conto’s
uiten
..Ind.
Belee-
ningen reke
baar
metaal. kings.
Percen.
aalbaar
21•ngen”

saldo tage

,14Oct.1916

6.258

37.992

72.250

9.107

50.449

43
N.B.

Uit de bekendmaking van den Minister van Financiën
blijkt, dat uitstonden op:
7

,,

1916

6399

37.374

74.127

8.585

50.823

44
30Se.pt.1916

6.476

37.403

63.218

8.514

51.766

45
23

,,

1916

8.706

37.223

63.578

7.176

51.982

45
2 Dec. 1916
25Nov. 1916

16Oct.1915

5.758

17.537

47.242

3.212

40.315

44
Aan schatkistpromessen
f109.000.000,-
f113.060.000
9
–
17 Oct. 1914

6.240

9.176

51.281

12.003

32.362

40
waarvan rechtstreeks bij
de Ned. Bank geplaatst
37.000.000,-
,, 50.000.000,-
25 Juli 1914

7.259

6.395

•47934

2:228
.

4.8422)

44
–
–
Aan schatkistbiljetten
99.552.000,-
,, 85.090.000,-
i)
5luitpost der aetiva.
Aan zilverbons

……..
.,, 16.286.501,-
,, 15.968.623,-
2) Op de basis van
2
15
metaaldekking.

6 December 1916

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

789

SURINAAMSCHE BANK.

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.

(In duizenden guldens.)

Andere
1
Dato

Metaal Circulotie i opeischb. IDiscontosi0• reke-
1
schuidi3n
1

1
ningen ‘)

7

Oct.

1916..
668
1.163 685 874
711
30

Sept.

1916..
636 1.131 745
871
770
23

1916..
650
1.098
743
876
718
16

1916..
658 1.132
759.
874
724

9Oct..

1915..
685
1.031 964
860
1.436
10

Oct.

1914..
914
1.051
879
731
320

25 Juli
1914..1
64*5
1
1.100
1

560
1

735
1

396

1)
Sluitpost der, activa

•
BUITENLANDSCHE BANKSTATEN.

AanT het eind van ieder kwartaal wordt een overzicht gegeven
van enkele niet wekelijk opgenomen baukstaten.

L BANK VAN ENGELAND.

WEEKSTAAT VAN 22 NOVEMBER 1916.

ISSUE DEPARTMENT.

Notesissued.. £ 72.734.180

Governm.DebtaC 11.015.100
Othersecurities,,’ 7.434.900
Gold coin and
bullion.. ..

54.284.180

£ 72.734.180

£ 72.734.180

BANKING DEPARTMENT.

Capital……..£ 14.553.000

Government
Rest …….. ,,

3.217.403

securities .. £ 42.188117

Public deposits,, 56.236.730

Other securities ,, 104.270.976

Other deposits,, 109.268.585

Notes ……..,, 35.077.895
Seven-day and

–

Gold and silver
other bills..
,,

20.132

coin ……,,

1.758.862

£183.295.850

.

£183.295.850

OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.

Onderstaand overzicht bevat tevens de cijfers der door de Regeering uitgegeven currency, notes van 1 £ en 10 sh. met
het• bedrag der gouddekking en der tot dekking aangewezen Government securities. De publicatie dezer cijfers geschiedt
sedert 26 Augustus 1914.

(In duizenden p. st.)

.Data
Metaal
Circulatie
Currency Notes.

Bedrag
Goudd.
1
Gov. Sec.

29 Nov. 1916
58.043 37.656
28.500
22

,,

1916
56.469
36.920 135.808
28.500
104.878
15

1916
,56.476
36.895
138.880
28.500
107.767
8

,,

1916
58.495 37.172
139.072 28.500
107.822

1 Dec.

1915
51.239
34.275
91.914
28.500
54.621
2 Dec.

1914
71.410
35.927
34.501
14.500
13.924

22 Juli 1914 40.164

29.317

Data
Gov,
Sec.
Other
Sec.
Public
Depos.
Other
De/sas.
Re.
serve
kings.
percen-
.tage
1)
______________

29 Nov.1916
.42.188 104.271
56.237 109.269

36.837

22
l
ig
22

1916
42.188
98.634
55.580
105.418

37.938

23’/
15

,,

1916
42.188
106.234 53.738
114.925

38.031

22’/2
8

,,

1916
42.188 100.683
51.597
111.252

37.773

23’/

1 Dec. 1915
29.840
96.481.
50.361 93.525

35.414

24/8
2 Dec. 1914
31.290
113.121 12.577 167.971

53.933

29
7
/8

22 Juli 1914
11.005
33.633
13.735 42.185

29.297

52
8
18

1)
Verhouding
tussphen
Reserve
en
Deposits.

II. DUITSCHE RIJKSBANK.

STAAT VAN 23 NOVEMBER 1916.

De biljetten zijn sedert den oorlog niet inwisselbaar.

Metalibestand

………………….Mk.
2.534.945.000
davon Goldbestand

…………….,,
2.518.488.000
Reichs- und Darlehenskassenscheine..

,,
315.832.000
Noten anderer Banken

……………
2.838.000
Wechsel

……………………….,,
8.075.687.000
Lombardiorderungen

…………….,,
12.408.000
Effekten……………………….,,
75.482.000
SonstigeAktiva

………………..,,
674.938.000

Grundkapital……………………,,
180.000.000
Reservefonds ……………………,,
85.471.000
Notenumlauf …………………….,
7.333.660.000
Sonstige tiiglich fitlligeVerbindlichkeiten

,,
3.661.917.000
Sonstige Passiva

………………….
431.082.000

OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE
POSTEN.

Onderstaand overzicht bevat tevens het cijfer sier uitgegeven
Darlehenskassenscheine. De Scheine, welke niet
in kas zijn
bij de Reichsbank, circuleeren grooteudeels onder
het publiek.
De Darlehenskassen zijn ingesteld op 11 Augustus 1914.

(In duizenden Mark)

Data

Metaal

Daarvan Kassen-

Circu-

kings.
Goud

scheine

lotie

percen.

–

taget)

30 Nov. 1916 2.534.945 2.518.488 315.832 7.333.660 .39
23 ,. 1916 2.534.517 2.518.231 281.848 7.127.016

40
15

1916 2.533.020 2.516.753 300.574 7.178.348

39
7 ,, 1916 2.527.915 2.511.881 252.942 7.245.928 38

30 Nov. 1915 2.472.562 2.435.254 668.621 5.999.412 52 30 Nov. 1914 2.035.576 1.991.254 743.405 4.205.363 66

23 Juli 1914 1.691.669 1.356.857 65.479 1.890.895 93

1)
Dekking der circulatie door metaal enKassenscheine.

Darlehenskassenscheine

Data

Wissels

Rek. Crt.

Totaal

In kas bij

uitge-

de Reichs.

geven

bank

30 Nov. 1916 8.075.687

3.661.917

**

23

,,

1916 8.383.569

4.173.866

2.733.100 269.400
15

,,

1916 8.230.813

3.933.091

2.691.800 288.500
7

,,

1916 7.795.391

3:403.665

2.596.900 242.400

30 Nov. 1915 4.671.790

1.587.847

1.631.000 622.000
30 Nov. 1914 2.932.364

1.397.443

1.063.000 739.000

23 Juli 1914

750.892

943.964
III. BANK VAN FRANKRIJK.

OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.
Van 6 Aug. 1914 tot 28 Jan. 1915 werden geen staten
gepubliceerd. De met
*
geteekende posten komen eerst sedert
28 Jan. 1915 in den weekstaat voor. De biljetten zijn sedert
den oorlog niet inwisselbaar.

(In duizenden francs.)

Data
Goud
Zilver
•
Te goed
in het bui.
ten land
Wissels
*
Uit ge-
stelde
wissels

30 Nov. 1916
5.045.547
313.838 965.000 645.116 1.356.932
22

1916
5.036.089
316.258
840.690
601.978 1.362.556
16

,,

1916
5.023.004
319.187
813.610
618.356
1.365.961
9

,,

1916
5.009.400 325.798
894.720 632.052 1.368.906

•2 Dec. 1915
4.877.515 358.609 981.263 323.755
1.859.478
3Dec.1914
–
–
–
–
–

23 Juli 1914
4.104.390 639.620
–
1.541.080
…….

le
Buitgew.I Bank-

Rek. Crt. Rek. Crt-
Particu
Data

Beleening voorsch.

old. Staat

biljetten

heren

Staat

30Nov.1916 1.332.775 6.500.000 16:119.496 1.916.838

55.033
23 ,, 1916 1.346.936 6.600.000 15.952.396 1.852.500

86.220
16 ,, 1916 1.354.111 6.400.000 15.894.282 1.730.120

72.390
9 ,, 1918 1.362.108 6.400.000 15.972.641 1.797.823 122.052

2 Dec. 19151 582.736 7.400.000 14.290.994 2.690.184 101.802
3Dec.1914 – – . – – –

23 Juli 1914 789.400

5.911.910 942.570 400.590

790

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

6 December 1916

IV. RUSSISCHESTAATSBANK.

EFFECTENBEURZEN.
OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.
De post ,,Schatkistbiljetten” komt eerst sedert 14 November
1914
fl.
St. in den weekstaat voor. De
biljetten
zijn niet in-
wisselbaar.
(In millioenen Roebel).

Data n. et.
Goud
T
i/hbui-
tenland
Z
i
j
–
ver

Schat-
1
kistbil-
jetten

onos.
en belet,
geit

Cicu-
latie
Rek.
Cou-
rant

21 Nov. ’18
1.559 2.055
102
6.148
907
8.176 1.694
14

,,

’16
1.581
2.055
113
6.202
890
8.083
1.709
5

,,

’16
1.556
2.055
110
6.014
798
7.935 1.770
29 Oct.

’16
1.559 2.055
107
5.368
764
7.875
1.708

21 Nov. ’15
1.605
134
29
3.368
1.521
5.113
1.548
21 Nov. ’14
1.550 215
43
433
1.223
2.805
993

21

Juli ’14
1.601
144 74
….
757
1.634
1.099
V. BELGI&.

Van de Nationale Bank van België, die haar goudvoorraad
naar Londen heeft overgebracht, zijn sedert rAugustus 1914
geen veekstaten openbaar gemaakt.
De Socit6 G6n6rale de Belgique is einde 1914 met de functie
van circulatiebank belast. Het Notendepartement dezer bank publiceert wekelijks verkorte balansen. De biljetten zijn niet
inwisselbaar.
OVERZICHT VAN DE VOORNAAMSTE POSTEN.

(In duizenden francs.)

1
Metaal
l3eleen.
Beleen.
1

Binn.
Rek.
Data
mci.
1 8uiteni.
van
buiteni.
van
prom. d.
1
wissels
1

en
Circa-
latie.
Cr1.
saldi
vorder.
provinc.
1
beleen.
saldi.
–

23 Nov. 1916
351.607 77.289
480.000
44.395 837.560
106.017
16

,,

1916
350.989
76.742
480.000
47.743 827.228
118.616
7

,,

1916
350.990
76.742
480.000
47.743
827.228
118.616
31 Oct.

1916
352.036
76.639
480.000
45.520
828.562
115.235

25 Nov. 1915
165.252
36.906 480.000
50.529 558.475
185.344

VI. VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.

FEDERAL RESERVE BANKS.

In werking getreden op 16 November 1914.

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.

(In duizeuden dollars.)

Data
Goud
Zilver
Wissels
Deposito’s
c’
l
at
i
e

Dekkings-
Percen.

27 Oct. ’16
397.979
9.976
107.216
581.900
12.997
kl
20

,,

’16
384.284
10.561
104.057
564.218
12.928
70
13

,,

’16
386.977
13.991
101.094
559.990
12.815
71
6

,,

16
394.348
11.377
99.486 568.758
13.349
72

29 Oct.’15
281.406
37.058
44.067
358.554
13.918
77

1)
Gouddekking van deposito’s en circulatie na aftrek van
(le posten tusschen de banken onderling.

VEREENIGDE NEW YORKSCHE BANKEN EN TRUST

MAATSCHAPPIJEN.

OVERZICHT DER VOORNAAMSTE POSTEN.

(Gemiddelden in duizenden dollars.)

Data
Reserve
Deposito’s Circulatie
Beleeningeiz en
disconto’s
Surplus
Reserve
2Dec. ’16
611.710
3.474.630
29.540
3394.110
42.520
25Nov.’16
640.580
3.554.430
30.150
3.446.560
56.970
18

,,

’16
696.630
3.601.350
30.620
3.458.360 84.770
11

,,

’16
695.480 3.564.210
31.240
3.401.890
109.730
4 Dec. ’15 735.140
3.356.660
35.100
3.132.830
180.440
5Dec. ’14
464.910 2.050.820
70.730
2.169.010
127.390

25
Juli’14
467.880 1.958.320 41.730
2.057.570
26.1701)

1)
Op basis van 25
0
/0
van alle deposito’s. –

Amsterdam, 2 December 1916.

Ondanks een stortvloed van uitgiften, die in de afgeloopen
maand op. de beleggingsmarkt is neergedaald, heeft onze
locale markt een groot weerstandsvermogen getoond. De be-
leggingsmarkt evenwel ondervond zeer sterk den druk van
cle geweldige kapitaalseischen, en ook de geldmarkt ‘was
daarvoor gevoelig, zoodat de prolongatiekoers, die over het
derde kwartaal van dit jaar een gemiddelde noteering van
slechts 1,8288 aanwees, thans tot 34 pCt. is opgeloopen.
Mogelijkervijze hebben ook seizoensinvloeden tot dezen duur-
deren geldkoers bijgedragen, maar de hoofdoorzaak blijft toch
de overstrooming van de markt met zeer belangrijke uit-
giften. Indien voorts de geruchten omtrent plaatsing van
een Russische leening in Nederland waarheid bevatten, zal
ook dit tot de verstijving der geidkoersen hebbei. bijge-
dragen.
Onder deze omstandigheden is het zeer verklaarbaar, dat
onze
Nederlandse/te
Staatsfondsen
eenigszins in het gedrang
zijn gekomen en ‘mag. het nog voldoening wekken, dat on-
danks deze drukke concurrentie Van nieuwe waarden ten
slotte eenig herstel viel waar te nemen, zoodat de koersver-liezen zich slechts tot fracties beperken. Vrij vast was het koersverloop van
builenlandsehe staats.
fondsen.
De troonswisseling in de Donau-monarchie is slechts
met een geringe koersdaling der betrokken fondsen ge-
paard gegaan, die evenwel ook met de verzwakking van den
wisselkoers samenhing.
Russische staatsfondsen konden ook in de afgeloopen
maand, ofschoon op meer bescheiden wijze, hun koersrjzing
voortzetten.

4Nov. 18Nov.
1 Dec. Rijzingof

10211
5
0/

Ned. Werk. Schuld ….
102
81
102/4
– Ilio
4
1
/i

%

,
…..
101
1
/s
101
8
18
100°18
–
8/
4

3

%

,,

,,

,…..
761/
4

77i/j
76518
–
-1-
01
2
1
12

%

,,

,,

,…..
64
’11
64
11
/os
64
‘/10
–
5

0
/ti

Oost-Indië …………
101i/
ti

10111
4

100518
– 9118
4
%
Oostenrijk Jan/Juli

. .
4111
‘
391
39%
-2

–
1’11
0
10
Portugal’Tabaksl.

. .
7711
77114
75112
–
4
0/

Rusland Nicolaï ……
64/jo
69 65
1/4
+
8/55
4
0/

Rusland 1880

…….
,
59
7
116
6014
61116
+
1°14
4
0/

Rusland Hope ……..
66
°
/io
66
66’14
–
5
0/

Japan 1908-1909 ….
88
1
1
89
118
39113
+ 1
5

0/

Mexico

…………..
17
17
12
116
17’/lo
+
I
jle

5
210

Brazilië

1898

……..
94
5
/s
94118
9401s
3

O/

Venezuela.
…………
491/8
495/je 49
3
18
+
1/4

De
locale
markt bleef gedurende het grootste gedeelte van
de afgeloopen maand haar willig aanzien behouden.
Bankaandeelen
waren ook thans weier bij voortduring
vast gestemd, inzonderheid dèzulke, die bij de suikercultuur
betrokken zijn.
Uit den aard der zaak waren ook
cultuurfondsen
zeer
willig, vooral aandeelen Handelsvereeniging Amsterdam,
die een recordwinst van 60 pCt. konden boeken, daar voor-gesteld wordt
f
2Y
2
millioen van de buitengewone reserve
over te dragen op het kapitaal, daarna hén aandeel op vijf
oude aandeelen uit te reiken, ten volle deelend in de winst
over 1917 en 25 pCt. dividend uit te keeren, waarvan 10 pCt.
als interim-dividend in Januari a.s. Ook andere cultuur-
fondsen konden belangrijke koerswinsten behalen. Zoo ver-
beterden Javasche Cultuur ruim 25 pOt., Suikercultuur
ruim 15 pCt., Vorstenlanden ruim 13 pOt. enz.
Minder villig toonden zich
nijverheidsfondsen,
nu door
het ernstig steenkolengebrek en den steeds inkrimpenden
toevoer van grondstoffen de zorg om de overigens meestal goed marcheerende bedrijven aan den gang te houden, be-
langrijk toeneemt. Aandeelen Wester Suikerraffinaderj
verloren op een gegeven moment 20 pCt., doch sluiten in
herstel. –
Petroleum fondsen
ondergingen begrijpelijkerwijze den in-
vloed van het voortrukken der Centralen in Roemenië, het-
geen moet leiden. tot vernietiging van boorinstallaties en
petroleumvoorraden, vooruitzichten,, ernstig genoeg om de
plaatsgevonden koersreactie, die voor Geconsolideerde ruim
25 pCt. bedraagt, te kunnen verklaren. Orions daalden van
58 tot 45 pOt. De niet of in mindere mate bij Roemenië
betrokken ondernemingen ondervonden van deze flauwe
stemming weinig invloed. Koninklijke verlaten de maand
op slechts 3 pCt. lager koerspeil en ook Sumatra Palem-
bang ed. werden door de koersdaling van Roemeensche olie-
fondsen niet aangetast, terwijl North Caucasians van 240
tot 258′ pCt. stegen.
De
mnijnbouwafdeeling
verdient nauwelijks vermelding. Bij
gebrek aan belangstelling zakten de meeste koersen iets in.

6 December 1916

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

791

Beter ging het toe in den
rubberhoek,
die aanmerkelijke
koerswinsten aanwijst, nu op de steeds toenemende pro-
ductie onzer Indische maatschappijen vermoedelijk flinke
winst gemaakt zal kunnen worden, wijl de rubbernoteerin-
..geu te Londen neiging tot rijzing vertoonern Amsterdam
Rubbers spanden de kroon door een koersverbetering van
bijna 40 pCt., doch ook voor Deli Batavia, Kendeng Lem-
boe, Oost-Jaa Rubber en Serbadjadi waren de prjsver
–

beteringen zeer belangrijk.
Voor
scheepvaart fondsen
was gedurende het grootste ge-
deelte van de maand de stemming lusteloos bij uiterst ge-
ringen handeL Vredesgeruchten en het molesteeren van
onze schepen veroorzaakten deze houding. De vrijlating van
de ,,Koningin Regentes” en de aanbieding van schadever-
goeding voor het torpedeeren van de ,,Blommersdijk” vorm-
den het sein tot een krachtig herstel, dat in hoofdzaak aan-
deelen Holland-Amerika Lijn, Java-China-Japan Lijn en
Kon. Ned. Stoomboot Mij. ten goede kwam. Op het laatste
moment trad echter een kentering in deze betere beurs-
houding in, da.r weer drie ongunstige factoren hun intrede deden: het bericht omtrent de torpedeering van het stoom-
schip ,,Kediri” van den Rotterdamschen Lloyd, de bij dan
Kon. Hol!. Ll9yd uitgebroken staking en het opvorderen
van scheepsruimte door de Nederlandsche regeering. Zoo
staat ook dezeafdeeling den laatsten tijd aan veel wissel-
valligheden bloot, waardoor de handel, ook al mogen de
dividendvooruitzichten gunstig blijven, merkbaar wordt ge-
drukt.
–
Tabaks fondsen
gaven niet tot veel zaken aanleiding
konden na eenige ,,ups” en ,,downs” ten slotte vrijwel hun
• noteeringen van de vorige maand handhaven.

—

4 Nov. 18 Nov. 1 Dec.
Rijzingof

Koloniale Bank ……….160/, 1658/
4
170

+
9112

Ned. Handel Mij. resc…..192
2
/4
1981,e
201*

–

Centrale Guanofabrieken
– –
120

119

117’12
_2
1
12
Philips’ Gloeilampenfabr.
– –
39212 399

397814
+
52/4

Vereenigde Blikfabrieken
–
173 177 174’1
+
1’12
Wester Suikerraffinaderij
. .
211
1
1
209214
199I4
–
12
Vorstenlanden …………234 241
–
247114
+
1314
Handelsvereen. A’dam …..390

413

450

+
60
Javasche Cultuur .. ……
3942/4
410

420

+25’/4
Suiker Cultuur ……….202

209

217814
+
15814

Guyana Goud ————-16

15
2
18

17118
+
1
1
18
Redjang Lebong ……….160

156’12
15514
__4114

Dordtsche Petroleurii ……192/a 194

1891I2
–
3
2
18

Geconsolideerde ……….168
8
/8 1671ie 143

–
25
8
/s
Koninklijke ……………514

5181

511

—3
Sumatra Palembang ……236

298
1
12
238 ’12
+
2’I2
Orion ………………..58

57’12

45

13
North Caucasian ……….240

254

258

+
18
Amsterdam Rubber ……
205
2
/4
220V4 244

+
38’14
Deli Batavia …………..155’/4 160

166
1
14
+
10
Kendeng Lemboe ……….218

237

238
1
12

-1-
20
1
12
Oost Java Rubber ………258

260

267

+9
Serbadjadi …………….309

234814
329

+
20
Holland-Amerika-Lijn ……
435
2
/2
443

445

+
9112

Kon. Hoil.
Lloyd ……..204

20921
4
202

—2
Kon. Ned. Stoomboot ……249
8
/s 259

253
8
14
+
42/8

Ned. Scheepvaart Unie …..187’/

187

183

4’/8
Oostzee ………………389
‘/,
400

388
1/

–
1
Amsterdam Deli ……….230

238

236

+
6
Dcli Batavia …………..414
2
14
422
9
2
421
‘/,
+
71/4

Deli Cultuur ………….. 191
112

197
1
12
193114
+
1214
• Deli Maatschappij ……..498/e 505
1
1

501
1
12
+
2818
Senembah …………….511

517’12 510-

—1
BodjongTerong ……….57

56’/

52

—5
West Java Thee ……….84

85
1
12

85
1
12

+
1
1
12
Batavia Electrische

62

62

62

–
Madoera prei. …………
.
77

78

75

—2
*
ex. claim.
Sedert Wallstreet zijn beslist opwaartsche richting ver-
laten heeft, durft ons publiek zich niet meer zoo sterk bij
Amerikaansche fondsen
te interesseeren. Het grootst was
de verkoopsneiging uit den aard der zaak voor spoorweg-
fondsen, nu een ernstig conflict tusschen kapitaal en arbeid
nog altijd dreigt. Men hoopt evenwel, dat het aan Presi-
dent Wilson zal gelukken, een staking te voorkomen door
de Intersta.te Commerce Commission te bewegen, den Spoor-
wegen spoedig een tariefverhooging toe te staan.
Groote koersschommelingen hadden hier plaats in Pitts-
–
burgh Coals, tengevolge van het al dan niet moedwillig sei-
nen van raadselachtige koersen. Na een tijdelijke reactie
was het slot voor dit fonds nochtans zeer willig, daar, we-
gens het schier alom bestaande steenkolengebrek, de winst-
vooruitzichten voor deze maatschappij ongetwijfeld sterk
zijn toegenomen.
–

Van industriëele soorten behaalden Anaconda’s ten onzent
in,de afgeloopen maand een prijsverbetering van ruim 11
pCt. op grond van met de gealliëerden afgesloten contracten.
Cities Service waren voortdurend vast gestemd, omdat de
vraag naar electrische kracht zeer toeneemt: bij sommige
onderhoorige ondernemingen steeg het stroomverbruik met
meer dan 100 pCt. Aandeelen Steel Corporation waren
voortdurend gezocht, hetgeen niet verwonderlijk is, wan-
neer men nagaat, dat de jongste kwartaal-ontvangsten
($85.817.067) mdér hebben bedragen dan over het geheele kalenderjaar 1914
($
71.663.615). De slotverbetering be-
draagt dan ook 6
5
/8 pCt.
4 Nov. 18Nov.
1 Dec.
R
ijzing

American Beet Sugar ……

104v/s
103I8
105
+
‘/s
American Can …………

63 ‘/
,
1
6618
65
+
1814

American Car & Foundry
73
1
14
74
7
18
76
1
18
+
2718

American Hide & Leather
67e19
72
75’12
+
718
American Sme!ting & Ref..
–
111
92
118 116
1
1i6
+
571’0

Anaconda Copper ………
197
8
/4
206
1
12
208
7
18
+
11
1
1g
Central Leather ……….
100′!,
118814

117
1
12
+
17
United Cigar

………….
49
l2/j

49
7
18
48
8
18
—1
816

Steel

Corp.

……………

117e/s
12218
124
1
12
+
6
1
18
Atchison Topeka ……….

108
2
/je
10714
107″/je—’/s
Chesapeake & Ohio ……..

66v/s
6718
67’/s
+
‘/
Denver

……………….
•
21
7/
21 ‘/s
2081
4

—1
1
18
Ene

………………..
39
‘/,
38
8
1s
38
—1
11

Kansas City
Southern
.. . –
2881
4

28
1
12
27
8
18
–
1
8
18
Missouri Kansas
& Texas.
.
11
1
18
11,18
9814
–
1
8
18
Southern Pacific ………..

1028/
4

10014

10084

—2
Southern Railw
.
ay ……..
28e/s
27
27
–
1
8
18
Union Pacific …………
l52/s
149
1
12
150
2
1
18
Intern. Merc. Mar. common
46
5
1je
50’/jo
47
51
±
11je
prei …..

118/,,
12012
117
1
14
_l8/,s

Aan de T h e e m s
was het koersverloop gedrukt. Consols
brokkelden verder in prijs af. Het maakte nl. in Engeland
een hoogst onaangenamen indruk, dat de. Federal Reserve Banks zich tegen de
verdere overstrooming van
de markt
met waardepapieren van de gealliëerden (vooral wanneer
die ongedekt zijn), beginnen te verzetten. Hierdoor zou
gouduitvoer weer noodzakelijk zijn, waardoor lagere geld-koersen, noodig voor het afsluiten van een staatsleening in
Januari, moeilijk in het leven zouden kunnen worden ge-
roepen.

Ook te P a r ij s was de beursstemming lusteloos.
Tot gedeeltelijke dekking der stijgende staatsuitgaven
worden nieuwe drukkeude belastingen ingevoerd, waaron-der een verbruiksrecht op koloniale waren, waaruitmen een
bate van fr. 50.000.000 verwacht, een verhooging van het
briefport, een verdubbeling van de belasting op paarden,
rijtuigen, enz.

Te B e r 1 ij n heeft de beurs slechts zeer matig geprof i-
teerd van de voordeelen op Roemenië behaald. Eenige koop-
lust ontstond voor een bepaalde groep van fondsen toen
verlui~de, dat in de staalnijverheid een prjsverhooging op
komst is.
–

De stemming te Ne w Y o r k was, niettegenstaande de
rjzing van den geldkoers, niet zwak, omdat de prijzen van
staal- en ijzerartikelen verder sterk zijn opgeloopen, terwijl
uit de buitengewone opbrengst van de inkomstenbelasting
blijkt hoe groot de welvaart in de Vereenigde Staten is.

GOEDERENHANDEL

GRANEN.
–

4 December 1916.

T a
r
w e. Terwijl
de laatste weken de aandacht vaci het
publiek veel meer dan gewoonlijk op het tarwevraagstuk
gevestigd is en men algemeen overtuigd is van het tekort
in dit artikel, heeft de ,,wheatpit” te Chicago blijkbaar aan
tegenovergestelde jnvloedeii blootgestaan en zijn de notee-ringen weer aanzienlijk teruggeloopen. Wij geven in onder-
staande tabel de prijzen van den. December-termijn te Chi-
cago op verschillende data, waardoor men een beeld van de
fluctuaties verkrijgt:
December optie Chicago.
4 Juli

…………..1083%
1 Augustus ……….128%
1 September ……..1433%
•2 October

……….156h
31 October ………….’19034
4 December ………..

16234

–

792

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

6 Decèrnber 1916

Wat ‘de hoofdoorzaak van de daling der laatste tijden
geweest is, valt moeilijk vast te stellen. De vraag voor ex-
port is ongetwijfeld afgenomen, waaraan de beperkte scheeps-
ruimte natuurlijk niet’ vreemd is. Ongetwijfeld zal dit laat-
ste nog meer invloed doen gelden nu voor het vervoer van
de Australische tarwe zooveel scheepsruimte noodig is.
Over het algemeen waren de berichten uit Argentinië gunstig. Er viel tamelijk veel regen, doch het is zeer de
vraag of die nu nog veel goed kan doen. Integendeel zal
men in de streken waar men gaandeweg met oogsten gaat
aanvangen nu niet meer van de zegeningen van Pluvius ge-
diend zijn. In het Zuiden en in het Westen schijnt de oogst
evenwel tamelijk goed te staan, in sommige streken zelfs
heel goed. Men raamt nu voor export ruim een millioen
tons tarwe beschikbaar te hebben en de geruchten over een
exportverbod zijn daardoor geheel op den achtergrond ge-
drongen.’

In Europa is weinig meer sprake van een tarwemarkt,
nu de Regeeringen bijna overal den handel monopoliseeren
of regelen. Niettegenstaailde de flauwe Amerikaansche
markten bleef de Engelsche markt vast gestemd, daar de
Regeering zeer weinig aanbood. De wereidverschepingen
waren ruimer dan de 3 voorafgaande weken, maar het aan-
deel van Engeland was belangrijk beneden de behoeften van
dat land.
M a ï s. Terwijl de stemming in Noord-Amerika kalm
bleef en de prijzen geleidelijk daalden, gaven de noteeringen
van Zuid-Amerika al heel weinig houvast. Na zeer snel ge-stegen te zijn, daalden zij plotseling tengevolge van r’egens
van ca. $ 11 tot $ 8,30, doch stegen vlak daarop tot
$ 10,90 om dadelijk weer tot $ 9 terug te loopen. Wij be-
schikken niet over voldoende’ gevens om deze ongekende
plotselinge schommelingen in zoö’n reüsachtig artikel als mais te verklaren. Exportzaken varen onder deze omstan-
digheden uiterst moeilijk, vooral daar tengevolge van kalme
Chicago-markten de vraag van Europa gering was. Uit een
dezer dagen door ons uit Buenos Ayres ontvangen telegram,
blijkt, dat er van een exportverbod van mais aldaar nooit
sprake geweest is. Geruchten daaromtrent schijnen dus ge-heel verzonnen te zijn.
In Noord-Amerika zijn de aanvoeren van ‘nieuwe mais
ruim, waarschijnlijk tengevolge van de hooge prijzen. Ver-reweg het grootste gedeelte van den maïsoogst wordt in de
Vereenigde Staten gebruikt op de boerderijen en waar de
oogst op ca. 6736 millioen tons geschat wordt, zouden in-
dien de prijzen hen daartoe aanleiding geven, de boeren
aldaar gemakkelijk eenige millioenen tonnen voor export
kunnen afstaan, wat met hetgeen Argentinië nog kan expor-
teeren, een hoeveelheid is, die Europa zeer voldoende zou
voorzien.
Ge r st. Dit artikel is vooral in de betere soorten wei-
nig aangeboden, waardoor het slechts weinig invloed van de
daling der andere granen ondervond. In Engeland blijft
de markt vast, ook tengevolge van zeer kleine vei’chepingen.
H a v e r. De oogst in Zuid-Amerika staat er goed voor en
een goed exportsaldo wordt verwacht. De Noord-Amerikaan.
sche markt was kalm en de prijzen liepen geleidelijk terug. L ij n z a a d. In nog sterkere mate dan voor mais schom-
melden de markten in Argentinië voor ljnzaad. Heel kort
na elkaar noteerde men $ 21 en bijna $ 25 en daarna zijn de
noteeringen weer enkele pesos gedaald. In Europa heeft men
zich hieraan heel weinig gestoord. In Engeland bleef de
stemming vast, daar er bijna niets van de exportlanden
werd aangeboden en de oliemarkt steeds bleef rijzen. Noord-
Amerika was betrekkelijk kalm. De prijzen aldaar maken
import uit Zuid-Amerika nog steeds onmogelijk, niettegen-
staande er tamelijk veel lijnzaad geslagen wordt; mér dan
de helft van den geraamden oogst is reeds aangevoerd, zoo-
dat spoedig aanmerkelijk kleinere aanvoeren verwacht kun-
nen worden. De Oostelijke fabrieken hebben over het alge-
meen völdoende lijuzaad vÖör het sluiten van de scheepvaart
op de Ieren kunnen aanvoeren.

Buitenlandsche granen in Nederland.

Van T a r w e valt weinig nieuws te vermelden. Onge-
twijfeld komt de daling in Amerika onze Regeering goed ‘te
stade. Verschillende ladingen v
ö
e d e r g r a n e n werden
dezer dagen aangekocht. De ‘aanvoeren waren zeer onvol-
doende en vooral voor lijukoeken schijnt de,toewijzing over
cle aangevraagde hoeveelheid zeer gering te worden voor
de maand December. De aanvraag voor de afvalproducten der
tarvemeelfabrieken, die zooals men weet, ook onder de dis-
tributiebureaux zijn gebracht, is zoo gering geweest, dat er een groote voorraad beschikbaar zou blijven.
In L ij n z a a d werd tusschen de 9 en 10.000 tons ver-
kocht tot den zeer hoogen prijs van
f
740 voor verscheping
per stoomboot en
f
732 voor die per zeilschip. Deze prijzen

laten nog geen rekening op basis van de huidige lijnolie.
prijzen, ofschoon de markt over het algemeen stijgend is.
De Regeering schijnt haar requisitieprijs van
f
48 op
f
54
te willen verhoogen. Onderhandelingen hierover zijn nog
gaande.

Noteeringen.

Chicago

1

Bueno: .4ire,, )
Data
Tarwe
Dec.
Mais
–
Dec.
Haver
Dec.
Tarwe
Dec.
Mais
Dcc.
Lima.
Dec.

4 Dec.1916

162’/2
8718
51818
*0*
***
*5*
29Nov.1916

173
1
1,
00
55

‘
14,70
10,00
22,50
4 Dec.1915

116e/8′
66814

43
9,308)
4,90
11,80
3
)
4 Dec. 1914 117
63
1
/2

–
48
1
/4
9,65
8
)
4,95
11,358)
20 Juli1914

82
1
)
5681
8
1)
36
1
/,
1
)
9
,
40i)
5,381)
13,702)

t)
per Dec.
‘)
per Sept.
8)
per Jan.
*)
De noteeringen
van Buenos
Aires zijn van 25 November
en 2 December.
Loco-prijzen te Rotterdam/Amsterdam.

Soorte’,.
3 Dec.
27 Nov.
1

Soorten.

.
3 Dec.
27 Nov.

Tarve ……
456′)
456)
Haver 38 lb.white
Rogge No.
2
‘
18,—’)
18,—’)
Western ..
n,
no.
nom.
Lijukoeken.

Nd.
?itaïsLaPlata
335′)

..

335
1
)
Amer. van La
Ilerst

46

lb.

clippeci

…….

Plata-zaad

..
190
1
)
190
1
)
feeding..
– –
‘335
1
)
335
1
)
LijnzaadLaPlata
740,-680,-

‘1 .Etegeeringsprijs.

AANVOEREN in tons van 1.000 kilo’s.

–

4 rtikek,,

,
Rotterdam Ainstorda,,,

26Nov.-2I
Sedert
26Nov,-2I
Sedert
Dec. 19161
1 Jan. ’16
Dec. 19161
1Jan.’16

18.566′
1.462.634
–
25.938
(waarvan voor de
Bel
ium

Tarwe

…………….

Relief Comm.).

14.651
822.080
–
–

–
–
22.280
–
525
–
10.258
–
500

Rogge

……………….

18.594
474.694
3.040
184.373
(waarvan voor de Bel-
–

Boekweit

……………..

gium Relief Comm)
14.128 103.068
–
‘

–
100.352
–
21.019
erst ……………..
aaver
44.430 2.882
15.432 12.365
118.629
—
50.012
–
142.705
–
8407

Lijnzaad

………….

Farwemeel

……….
26.552
–
–

Lijnkoeken

,

……….

(waarvan voor de Bel-
gium Relief
Comm.)
–
,
1.260
–
–

METALÉN.

IJZER EN STAAL.

E n g e 1 a
n d. Met het oog ‘op de toènemende vraag naar
ijzer- en staalproducten, be’noodigd voor militaire- en
scheepsdoeleinden, werkt de gehëele industrie met hoogdruk
ed in weerwil van verbeteringe’d en uitbreidingen blijft de
productie ten achter bij de behoeftë.
Men vermoedt, dat de stô.ppen, welke door de Régeering
gedaan zijn om den bouw van ha’odelsschbpen te bevorderen,
toenemende bedrijvigheid zal verooi-zaken op de Sèhotsche
scheepstimmerwerven, die zich sedert langen tijd voörna-meljk met wèrk van ‘anderen aard ‘bezig hielden.
D u i t s c h 1 a n d. De storing, veroorzaakt door het ge-
brek aan wagons, heeft zulk een grooten omvang genomen,
dat de, productie van verschillende fabrieken gereduceerd
was, terwijl andere genoodzaakt waren, het werk voorloopig
te staken.
Men verwacht, dat het tengevolge van de wet ‘op de ,,Zivil-
dienstpflicht” mogelijk zal zijn, voldoende werk af te leveren
om geljkeri’tred te houden met de enorme vraag naar oor-
logs- en scheepsmateriaal.
Er wordt half-officieel gemeld, dat het Gouvernement
zijn toestehiing zal geven tot een kleine verhöoging der
prijzen voor kolen ‘en ijzerertsèn.
Dè veÈhandelingen omtrent het ‘vaststellen van eeh prijs-
1jt voor ijzer- en staalprodüeten zijn nog.niét tot een eind-
fesultaat gekomen.
A m e t ik a. Volgens berichten uit New-York blijkt, dat
de groote Amerikaansche Spoorweg-Maatschappijen i-eeds

6 December 191

ECONOMISCH-STATISTISCHE. BERICHTEN

793

begonnen zijn met het plçtatsen van hare orders voor stalen
rails, te leveren in 1918, waarvoor prijzen zijn betaald, welke
de noteeringen voor 1917 met $ 10 per ton overtreffen.
De vraag naar wagons is ook zeer groot en men zegt, dat
de prijzen 100 pCt. gestegen zijn.
De vraag van de zijde der scheepstimmerwerven is enorm
en kan door de fabrieken niet bevredigd worden.
De prijzen voor Bessemer-ruw-ijzer zijn met $ per ton
verhoogd, terwijl die voor Basis-ijzer ongeveer $ 4 boven de
jongste noteeringen zijn.

Loco-Noteeringen te Londen

Dato
IJzer
Ctev.
Koper
Standard
Tin
Lood
Zink
No.3

1

Dec. 1916..
oom.
151.101-
190.51-
30.101-
59.101-

24 Nov. 1916..
nom.
144.101- 190.101-
30.101-
58.-/-

3 Dec. 1915..
7215
78.101-
168.-/-
28.-,-
89.-/-

4 Dec. 1914..
5117
56.716
149.15/-
19.216
26.1716

20 Juli 1914..
51/4.
61.-/
145.151-
19.-!-
21.101-

STEENKOLEN.

Scheepsruimte is nog steeds niet voldoende aanwezig om gelijken tre4 te kunnen houden met de behoeften der hande-
laars en de omvang der voorraden heeft dientengevolge
weinig verandering ondergaan, terwijl ook de prijzen vrijwel
onveranderd blven. Alleen van harde stoomkolen zijn de
onverkochte hoeveelheden tengevolge van levendige vraag
sterk verminderd.

PETROLEUM.

(Ontleend aan den ,,Petroleum Review”.)

Londen, 24 November 1916.
Petroleum. Markt blijft vast. Prijzen zijn onveranderd
gebleven.
2e destillaat ……..1 s. 1 d.
Standard White ..

1 s.
1112
d.
Water White ……1 s. 2
1
1 d.

Smeeroliën. American red en cylinderolie zijn sedert ons
laatste bericht onveranderd. American pale is echter £ 1
duurder geworden.
American pale ……..vanaf £ 22
American red ……..

£ 21
American filtered cyl

£ 18
American dark cyl……,

£ 15

Benzine. Er is geen verandering in den toestand getreden.
De vorige noteeringen zijn nog steeds van kracht. –

No. 1 …………2s. lOd.
No.2 …………2s.

9d.
No.3 ………….2s.

8d.
In Schotland en Ierland zijn alle merken 1 d. per gallon
hooger.
Voor de verbruiksbelasting dienen alle prijzen met 6 d.
per gallon te worden verhoogd.

Terpentijn. Markt levendig. Prijzen zijn hooger.

American loco ………..49 s. 4
1
1 d.
December …………..49 s. 6 d.
Januari/April ……….50 s.
Mei/Augustus ……….49 s. 9 d.

Stookolie en vethoudende oliën. Geen officieele noteeringen.

Paraffine. De prijzen zijn nominaal:
Smeltpunt

140
0
…… 5
8
14
d. tot 6 d.

130-132
0
……5

d.
125-128
0
……4
1
/2 d.

118-120
0
……4

d.

Liverpool, 23 November 1916.

–
Toestand is onveranderd.

Bakou, 23 November 1916.
De markt voor ruwe olie vast. Noteering 45 kopeken per
poed.

New York, 23 November 1916.

Geraffineerd in kisten.. .. 10,75 c. per gallon
StandardWhite in vaten.. 8,35 c. ,,
Credit Balances……….2,60 c.
Pennsylvanian Crude .. . . $ 2,60 per vat.

Philadelphia, 23 November 1916.
Standard ‘White staat 8,35 c. per gallon genoteerd.

Bucarest, 23 November 1916.
Geen verandering in den toestand. Ruwe Bustenari staat
76 francs per ton genoteerd.

KATOEN.

NOTEERINGEN VOOR LOCO-KATOEN.

(Middiing Uplands.)

1
Dcc.’16124Nov.’I6I17Nov.’161 1Dec.
“el
1Dec.’14

New York …. 20,30e 20,10 c 20,20e 12,55 c 11,— c
Liverpool …. 12,21d 12,13d 11,91d

7,45d
1
4,35d

Ontvangsten, in, en uitvoeren van Amerikaansche havens.

(In duizendtallen balen.)

1
Aug. ’16
tot
Overeonkomstiqe pe,ioden
—
24 Nov.16
191516

1

191415

Ontvangsten Gulf-Havens..
2621
1859
1894
Atlant.Havens
1177 1120
864
Uitvoer naar Gr. Brittannië
1121 671
581
‘t Vasteland.
947
940 492
Japan etc…
176 110
150

Voorraden in duizendtallen
24Nov. ’16
24 Nov. ’15
1

24Nov.’14

1483
1429
1172
Binnenland …………..
1229
1248 1040
Amerik. havens ………..

126
305
72
New York

…………….
464

.

319
197
New Orleans ………….
Liverpool

……………
672
885 694

WOL

B rad ford. Het bericht dat de Regeering de geheele
opbrengst van Nieuw-Zeeland onder hare contrôle zal brengen
en waarschijnlijk ook een gedeelte der Australische heeft

op
de Engelsche markt een aanmerkelijke verontrusting te
weeg gebracht. Onder deze omstandigheden durven de ,,top-
makers” niet meer verkoopen en de enkele te Bradford ver-
handelde ,,spot lots” hebben fancy-prijzen opgebracht. De
noteeringen zijn daarom eigenlijk nominaal.
La Plata. De prijsstijging op de La Plata-markten
gaat steeds verder. Prima kwaliteit wol, geheel gezuiverd,
wordt tot
f
5,80 toe betaald en ,,crossbreds” noteeren van

f
4,— tot
f
5,— naar gelang van den graad van af-
werking.
Noteeringen te Bradford:

64

‘

Coloniat carded
Data

aven2ge

56
1
50
1
46
1
40

1 December 1916 ….

61162 44

37

31

28

24 November 1916….

60

42

35

30

271
1 December 1915….

40

33

1

1

30’I2

27

23’1

SUIKER.

NOTEERINGEN.

–
Londen
Imsterdam
1
1 Americ.
New York
Data
per
Tates
White
1
Granu_
96%
December.
Cltbes
1
Java
1

lated
Centrifug.
No. 1
fob.
1

fob.

1 Dec.

22’/o 4711
1
12 –

–

5,64
24Nov.1916….

,, 22
19
/2
4711’I2
261-

311-

6,27 fl.6,40
1 Dec. 1915….

,, 20
15
/10

4016

2013

24/3 5,02
1 Dec. 1914…. ,, 13
8
/2

311-

–

3,95 1.4,01
21 Juli 1914…. ,,
11
1
l12

181-

–

–

3,26

De Bietsuikermarkt verkeerde gedurende de afge-
loopen week weder in zeer kalme stemming en de noteeringen
liepen ietwat terug. December-levering werd ten slotte tot

f
22
1
12 verhandeld. –
Volgens berichten uit de bietsuikerlanden was het weer
gunstig voor de opgestapelde bieten.
De uitzaai in het a.s. voorjaar zal in Duitschland
waarschijnlijk eene inkrimping ondervinden, indien de voor
de bietdn te betalen maximuniprijzen van regeeringwege
niet verhoogd worden.
Nadat op
J
a v a nog eenige afdoeningen voor het volgende
jaar tot de laatste prijzen aan Chineesche koopers hadden
plaats gehad, is de stemming der markt aanmerkelijk kalmer
geworden. De daling in Ameiika is hieraan niet vreemd.
Waar intusschen reeds meer dan de helft van den geheelen Java-oogst 1917 door de fabrikanten tot hooge prijzen ver-
kocht is, kunnen verkoopers den verleren loop der markt
kalm aanzien.

Cronstadt

1
Golf ven Mexico

Hlland IEngela,dI Holland Engeland
(gezaagd) (mijn-
1
(pitch. l (pitch.

t
.rtutten)

/’UW)

pine)

–

– –

5001-
1
)

f12,—
1
2416
1
751-

1
7716

Dato

27 Nov.12 Dec. 1916
20125 November1916
29 Nov.14 Dec. 1915 – 30 Nov.
1
5 Dec. 1914
Juli1914

794

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

6December 1916

In A xn erik a liep de noteering voor Spot-Centrifugals
verder terug tot 5,64 c.; Europa interesseert zich nu weder
voor Cuba-suiker. Zoo werd onlangs Maart-afscheep tot
1713 f.o.b. naar Europa verkocht, een prijs ver beneden de
tegenwoordige waarde op Java. De aauvoëren gedurende de
week bedroegen 34.000 tons, de versmeltingen 37.000 tons
en de voorraden in de Atlantische havens slechts 59.000 tons.
De 0 u b a-statistiek is als volgt:
1916

1915

1914
Totale oogst ……….3.007.915 2.592;667 2.597.732 tons
uitvoersedertl/12 2.846.524 2.409.405 2.476.981
voorraad 20111

71.000

79.599

57.000
V.S.Exp.Geraff.
1/1-8/11

632.742 343.211 100.086

KOFFIE.

(Uit het Mailbericht van de Makelaars G. Duuring & Zoon,
Kolff & Witkamp en Leonard Jacobson & Zonen).

Ned. Oost-Indische onveranderd- en de Santos-noteering
1
12 c. hooger. Ziedaar alles wat te zeggen is. Redenen vol-
doende bekend.
Noteeringen en voorraden.

VERKEERS WEZEN.

BEVRACHTINGEN.

2 Dec. 1916. Vrachten bleven in de afgeloopesi week
stijgende.

GRAAN.

Data

–

–
Petra
grad
Londeni
R’da,n

Odessa
Rottor-
dan;

.4tl. Kust
Ver. Stoten
San Lorenzo

Rot ter-
1
Bristol
Rotter-
Enge-
dam
Kanaal
dom
land

27 N.12 Dec. 1916
– –
f14,—
221-
–
1201-
20125 Nov. 1916
–
f12,—
161-
f75,—
1101-
29 N.14 Dec. 1915
–
–
f7,50
131-
,,51,—
1001-
30 N.15 Dec. 1914
–
–
717
419
501-
31,9
Juli 1914
11 d.
713
111
11/4
1111
1
14
121.
121-

HOUT.

Data
Rio
.

Santos
Wisselkoers
Voorraad
‘J
Voorraad
..

30 Nov. 1916
398.000
6525
2.723.000
6300
11
19
/82
24

,,

1916
408.000
6475
2.636.000
6300
11
81
/82
30 Nov. 1915
520.000
5300
2.178.000
5800
12/8,
24 Juli

1914
353.000
4900
889.000
5700
16

Ontvangsten.

Rio

Santos
Dato

Afgeloo pen

Sedert

Afgeloo pen

Sedert
week

1 Juli

week

1 Juli

30 Nov. 1916 ..

38.000

1.274.000

271.000

6.567.000

30 Nov. 1915 ..

62.000

1.895.000

293.000
1
7.283.000

VETTEN EN OLIËN.
0 1 e o
– Ma r ga r in e zonder zaken. Er wordt heden slechts
aangeboden ,,Swift 2e kvaliteit”, December-aflading tot
f135,—, tot ivelken prijs er evenwel geen kooplust bestaat.
P r e m i er – J u s. Noord-Amerikaansche.. Tweede kwaliteit
wordt op December-aflading totf 129
1
12
aangeboden.
Zuid-Amerikaansehe. Ofschoon er geen verkoopen te rap-porteeren zijn, luiden de vraagprijzen op December-aflading
wederom belangrijk hooger, n.l.:
,,La Blanca No. 1″ ……….

,,L. P. C. S. No. 1″ ……….,, 122,—
,,Montevideo Porno” ……….. ,,117,—

M u t to n – J u s. Zuid-Amerikaansche noteert op December-
aflading
f
100,—.
Neutrallard. Er is slechts ééne offerte (op aflading)
aan de markt tot f128,—.
K a t o.e n z a a d olie. Boterolie werd op af lading wederom
tot
f
84/85,— gedaan.
Geraffineerd Cocosvet. Noteering onveranderd,
1
81180,— voor December-levering.

COPRA.

De markt was .in het begin der week weder zeer vast ge-
stemd en werd Java f. m. s. tot f 47
1
/8 gedaan. Molukken
teiquel f 4518.
Koopers trokken zich later terug en was ten slotte voor
Java 1. m. s. niet meer dan f 45,— te maken.
Ceylon cif.Londen £ 41.5.- en cii. Marseille £ 43.15.-.

NOTEERINGEN.

Java f. m. s.

2 December 1916…. f45
1
25 November 1916…. ,, 468/
4
N. 0. T.-condities.
2 December 1915…. ,,36 )
2 December 1914.. . – ,, 40/

20-25 Juli

1914…. ,,
2881
4

ERTS.
Bilbao
Cariha_ 1 Grieken
1

.

.
1
1

Poti
Data
Middles-
ga
Middios-
lana
1
Middles
i
Middles-
bro
bro’
bro’ bro’
1

27 Nov.12 Dec.

1916 ..
1816 1916
–
–
20125 November1916 ..
1816 1916
–
–
29 Nov.14 Dec.

1915 ..
18
1
1
0t
1816
–
–
30 Nov.15 Dec.

1914 ..
719
81-
–
—
Juli .1914 ..
413
514
1
12
519
816

KOLEN.
Cordiff

Oostk. Engeland
Data
Bar-

.

Port

.1

La

Rotter- i Cran.
1

J

l
—
1

1
deaux Genuo Said

Plato

dam

stadt
Rivier
1

27 N.12 D. 1916
341-
5916
801-
5319
f 7,50
20125 Nov.1916
–

34/-
5916
741-
4216
,, 7,—
–
29 N./4 D. 1915
fr 41,50
5316
5314
391-
,, 6,—
–
30 N.15 D. 1914
13,25
1611
19110
1619
–
–
Juli 1914
,,

7,—
71-
713
1416
312
51-

DIVERSEN.

–
D o a
Bombay
West
Europa
(d: w.)

1
Burmah
West
Europa
(rijst)

Vladivo-
stoc/t
West
Europa

Chili West
Europa (salpeter)

27 Nov.12 Dec.

1916 ..
2001- 2151-
– –
20125 November1916 ..
1851-
2051-
–
–
9 Nov.14 Dec.

1915
– –
30 Nov.15 Dec.

1914

.
7914
1
12
211-
111/-
321-
-.
401-
7516
1)
2711)
Juli1914 ..
1416
1613
251-
2213

1)
Per zeilschip.

Graan Petrograd per quartor van 496 lbs. zwaar, Odesso per Unit,
Ver. Staten per quarter van 480 lbs. zwaar.
Hout gezaagd en pitchpine per St. Pet. Standard van 165 kub. vt.,
mijnstutten per vadem van 216 kub. vt.
Overige noteeringen per ton van 1015 K.G.

ADVERTENTIËN

Reeders en Cargadoors

C
a
E B R

I’J UDEN Bevrachtingsagenten – – Expediteurs

KQOP en VERKOOP VAN SCHEPEN.

ROTTERDAM AMSTERDAM ZAANDAM

Telegram-Adres; VÂNUDEN”

-S

6 December 1916

ECONOMISCHSTATISTISCHE BERICHTEN

795

GEBROEDERS CHABOT

J: & J. M. VOORHOEVE

Makelaars in Assurantiën

Anno 1836

ROTTERDAM

ROTTE RDAM

KASSIERS en MAKELAARS in ASSURANTIËN

Deposito’s. – Rekening-Courant. – Franco Chèque-Rekening.

Aan- en Verkoop van Wissels op het Buitenland. – Aan- en Ver-

koop van Fondsen. – Bewaarneming en Administratie van Effecten.

Ooriogs-, Transport-, Casco-, Brand-, Diefstal- e. a. verzekeringen

van eiken aard.

NIEUWE BERGING-IYLAATSCHAPPIJ – 1YIAASSLUIS

OPGERICHT
1887

Contracteeren voor het lichten en bergen vangezönken schepen

en ladingen,.op de rivieren en buitengaats.

Belasten zich methet intei1en van duikeronderzoek; het opruimen

van wrakken enz. door middel van springstoffen; het uitvoeren

van pompwerken, waaronder het zuigen van ertsen en granen.

INCASSO,
AMSTERDAM
BANK

RÔTTERDAMALMELO

LEUVEHAVEN 103

Volgestort Kapitaal
f
8.000.000,— Reserve [1.341.000,-

DEPOSITO’S
1

EFFECTEN EN COUPONS

INCASSEERINGEN OP BINNEN- EN BUITENLAND

OPEN EN GESLOTEN BEWAARNEMING

AAN-
EN
VERKOOP
VAN
VREEMDE VALUTA’S

SAFE-DEPOSIT

GRoNiNGE, R
BANKVEREENtGING 1 INDIA JUTE CY=

SCHORTINGHUIS & STIKKER

Winschoten, Stadskanaal, Wildervank,
Sappemeer, Groningen, Delfzijl en

Ter Apel
(Firma TIMMERMAN
E
SASSEN)

Gestort Kapitaalf 2.000.000,— Reservesf 181.970
9
16

VERRICHT ALLE BANKZAKEN

Belast zich
met het incasseeren van wissels op binnen-

en buitenland

Hollandsche Bank voor Zuid-Amerika

AMSTERDAM
BUENOS
–
AIRES

GESTORT KAPITAAL f8.000.000,—.

AAN- EN VERKOOP VAN WISSELS OP ARGENTINIE
VERZILVERING VAN PESO-COUPONS EN ARG. B. B.
TELEGRAFISCHE UITBETALINGEN.

–

REMBOURS-CREDIETEN

INLICHTINGEN VOOR IM- EN EXPORT

Adm. Délégué: JULES DANEELS

Eecloo
–
Ijzendijke
België

Holland
ROTTERDAM

BIERHAVEN 37

Agent voor Nederland:

M. WINS

ROTTERDAM

Nijgh & Van Ditmar’s

Uitgevers-Maatschappij

Wijnhaven 111-113
–
Rotterdam

Telefoon 7841-7842-7843

Belast zich met ‘t verzorgen van uit-

gaven en tijdschriften op elk gebied

796

ECONOMJSCH..STATJSTISCHE BERICHTEN

6 December 1916

Nederlandsch-Transatlantische- H
‘
ypotheekbank

TE AMSTERDAM

Maatschappelijk Kapitaal f2.500.000,—, waarvanf 1.500.000,— geplaatst en volgestort

COMMISSARISSEN: •Mr. Dr. C. F. SCHOCH, Hoofd-Directeur der Surinaamsche Bank, te Amsterdam,
Voorzitter.
5
Mr. K. P. VAN DER MANDELE, Directeur der Rotterdamsche Bankvereeniging, te Rotterdam,
Onder-Voorzitter.
ED. JONAS, Lid der Firma JONAS & KRUSEMAN, te Amsterdam,
Secretaris.
J. F. DE BEAtJFORT, Lid der Firma VAN EEGHEN & Co., te Amsterdam.
Mr. P. DROOGLEEVER FORTUIJN, Wethouder van Financiën en Directeur der Stedelijke Hypotheekbank, te ‘s-Gravenhage. Mr. G.
W. Baron VAN DER FELTZ, Lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal, te Assen.
Jhr. Mr. L. Eg.. M. VON FISENNE, Lid van Gedeputeerde Staten der Provincie Zuid-Holland, te ‘s-Gravenhage.
A. C. MEES, Directeur der Internationale Crediet- en Handelsvereeniging ,,Rotterdam”, te Rotterdam. Mr. A. R. ZIMMERMAN, Burgemeester yan Rotterdam, te Rotterdam.
* Leden van den Raad van Toezicht.
DIRECTIE:

J. MEES G.HZN., te Amsterdam en L. DROOGLEEVER FORTtJYN CzN., te Winnipeg.

Uitgifte van /1 OOO.00O,-
5
pCt. Pandbrieven

in stukken van
f
1000,—,
f
500,— en
f
100
2
–

tot den koers van
95
12 pCt.

De ondergeteekenden berichten, dat de INSCHRIJVING op deze Pandbrieven zal zijn opengesteld
te hunnen kantoren en ten kantore der Hypotheekbank, op

VRIJDAG 8 DECEMBER 1916.

van ‘s mor
g
ens 9 tot ‘s namiddag8 4 uur

Volstorting moet geschieden op
2
Januari 1917 ten kantore van inschrijving tegen overgave der stukken.
Prospectussen en inschrijvingsbiljetten zijn bij hen verkrijgbaar en tevens ten kantore der Hypotheekbank

JONAS & KRUSEMAN, Amsterdam.

SCHJLL & CAPADOSE, ‘s-Gravenhage.

ROTTERDAMSCHE BANKVEREENIGING, Rotterdam:

NAAMLOOZE VENNOOTSCHAp

VAN DER KUY & VAN DER REE’S

MACHINEFABRIEK EN SCHEEPSWERF

GEVESTIGD TE ROTTERDAM

MAATSCHAPPELIJK KAPITAAL / 2.000.000
9
–
verdeeld in.
2000
Gewone Aandeelen
f 500,—
en 2000
6 pCt. Cumulatief Preferente
Aandeelen
á f 500,—, waarvan geplaatst 600
Gewone Aandeelen.

–

UITGIFTE VAN

400 Gewone Aandeelen â 1500
9
–
tot den koers van 120 pCt. en

1000 6 pCt. Cumulatief Preferente Aandeelen a / 500,

tot den koer8 van 100 pCt.

De ondergeteekenden berichten, dat de .Jnschrjving op bovengenoemde Gewone Aandeelen met recht

van voorkeur, volgens in het prospectus dd. i December vervatte voorwaarden, benevens de vrije
Inschrijving op de 6 pCt. Cumulatief Preferente Aandeelen te hunne kantoren zal zijn opengesteld op

VRIJDAG 8 DECEMBER a.s.,
tot des namiddags 4 uur,

alwaar Prospectussen en Inschrijviagsbiljetten verkrijgbaar zijn.

Rotterdam.
MARX
&
Co’s BANK
s.Gravenhage.
2
December 1916.

KERKHOVEN
&
Co., Amsterdam.

r