Japanse deflatie na zeven jaar bijna ten einde

statistiek

Conjunctuur

Financiële markten

Arbeidsmarkt

Economie & Samenleving

Einde van extreem lagerentebeleid in eurozone
Na tweeënhalf jaar de rente op een historisch dieptepunt te hebben gehouden, verhoogde de Europese Centrale
Bank (ECB) begin december de korterentetarieven met een kwart procentpunt tot 2,25%. Ruime liquiditeitsverhou­
dingen, tot uitdrukking komend in een sterke groei van de geldhoeveelheid, en vrees voor zogenaamde tweede­
ronde prijs­effecten op goederen- en arbeidsmarkten als reactie op de sterke stijging van de olieprijzen, lagen ten
grondslag aan de rentestap. Ook de sinds enkele maanden duidelijk aantrekkende economie in de eurozone heeft
de beslissing van de ECB ondersteund. Daarnaast wordt in monetaire kringen
Kapitaalmarktrente
10-jaars overheid, mutaties schaal rechts
steeds vaker de redenering gehoord dat een
bp zeer accommoderend monetair beleid dat te
%
Figuur 1. Rentetarief ECB, refi-rente
25 lang wordt volgehouden excessen in de finan­
5
20 ciële sfeer voedt, die uiteindelijk grote risico’s
4,5
15
5
met zich meebrengen voor de economie en het
4
10
4
3,5
5 financiële systeem.
3
0
2
Hoewel ECB-president Trichet begin december
3
-5
1
verklaarde dat niet reeds vooraf tot een serie
2,5
0
NL D VS J
F VK I
B
van renteverhogingen is besloten, lijdt het vrij­
2
data van:
wel geen twijfel dat de rentestap spoedig door
1,5
27-1-06
mutatie laatste zes maanden
1999
2001
2003
2005
meerdere gevolgd zal gaan worden.
Wisselkoersen
versus euro, ontwikkeling
laatste zes maanden
105
104
103
102
101
100
99
98
97
96
95

Japanse deflatie na zeven jaar bijna ten einde
pond

dollar

yen
aug

sep

okt

nov

dec

jan

obligatiesa

Totale opbrengst
laatste zes maanden
%
2
0
-2
-4
-6
-8

NL

D

VS J
lokaal

F VK
in euro

I

B

a. om van koerswinst of -verlies (als gevolg van
S
rentedaling of -stijging) van een obligatie en de
couponopbrengst, eventueel gecorrigeerd voor
valutaschommelingen

Aandelenkoersen
mutatie laatste zes maanden
%
35
30
25
20
15
10
5
0

NL

D

VS J
lokaal

F VK
in euro

Cijfers zijn afgesloten op 27 januari 2006

I

B

De Japanse economie heeft sinds het uiteenspatten van de onroerendgoedbubbel
begin jaren negentig meerdere vermeende herstelperiodes gehad, welke achteraf
gezien niet duurzaam bleken te zijn. Dit keer zijn de kansen op een duurzaam herstel
echter beter. Onder druk van de internationale concurrentie, vooral de snelle opkomst
van andere Aziatische landen, hebben Japanse bedrijven en, in mindere mate, de overheid de afgelopen jaren omvangrijke herstructureringen doorgevoerd. De drie excessen
die de Japanse economie jarenlang verlamden – slechte leningen, overcapaciteit en
overtollig personeel – zijn hierdoor grotendeels weggewerkt, waardoor het aanvankelijk
door de export in gang gezette herstel kon overslaan op het binnenland, eerst in de
vorm van hogere bedrijfsinvesteringen en later ook
Figuur 2. Japanse inflatie
via een aantrekkende consumptie.
2,5
Deze brede basis maakt dat het herstel dit keer wel
consumentenprijzen
2
exclusief verse voeding
duurzaam zal zijn. De Japanse economie groeit inmiddels zelfs al geruime tijd boven het potentiële niveau, 1,5
waardoor er uitzicht is gekomen op een spoedig
1
einde aan de al zeven jaar durende deflatie. De con0,5
sumentenprijzen (exclusief verse voeding), de maat0
staf waar de centrale bank naar kijkt, zijn de laatste
-0,5
twee maanden al licht gestegen ten opzichte van het
-1
niveau een jaar eerder. Hoewel het te vroeg is om op
1997
1999
2001
2003
2005
basis van twee maandcijfers te spreken van een terugkeer naar inflatie, gaat de centrale bank er wel vanuit Figuur 3. Japanse rente, procenten
dat deze licht stijgende trend zal doorzetten. Dit
3
impliceert dat binnenkort aan alle voorwaarden zal zijn 2,5
voldaan die de Bank heeft gesteld alvorens het monekapitaalmarktrente
2
tair beleid te verkrappen. Gezien de politieke weer1,5
stand tegen een verkrapping en een slechte ervaring
1
uit het verleden – in 2000 werd het beleid te vroeg
0,5
verkrapt en het economisch herstel geschaad – zal zij
discontotarief
hierbij wel grote voorzichtigheid betrachten.
0
1997

1999

2001

2003

2005

Sander Hoek

Deze pagina is samengesteld door Financíële Diensten Amsterdam.  www.fda.nl

ESB  10-2-2006

71