input
Stagnatie huizenmarkt zet door
Voedselrellen
Van der Wal van het Centraal Bureau voor de Statistiek stelt
dat woningen in het tweede kwartaal van 2008 gemiddeld
werden verkocht voor een waarde die 12,5 procent hoger lag
dan de waarde die zij volgens de WOZ-taxatie hebben. Tachtig
procent van alle woningen had een waarde die hoger lag dan de
WOZ-waarde. In West-Nederland was het verschil met ongeveer
vijftien procent het grootst. Volgens de auteur stegen de prijzen
van woningen gemiddeld met 3,2 procent, wat de laagste prijsÂ
stijging sinds 2003 is. De hoogste stijging vond in het eerste
kwartaal van 2000 plaats, toen de huizenprijzen met bijna
twintig procent stegen. Daarna is de prijzenstijging afgenomen
en ligt deze sinds enige tijd rond de vier procent.
Wal, E. van der (2008) Verkoopprijs woning 12,5 procent hoger dan WOZ-waarde.
Voor het LEI proberen Banse et al. te
verklaren waarom de voedselprijzen zo
hoog zijn. Zij stellen dat economische
groei in met name China voor een grotere
vraag naar vlees gezorgd heeft en hierdoor
indirect de vraag naar graanproducten
verhoogt. Daarnaast stellen de auteurs dat
op korte termijn een combinatie van lage
inventarissen, het weer en de vraag naar
biologische brandstoffen voor hoge prijzen hebben gezorgd.
Banse et al. noemen de voedselcrisis geen prijzencrisis, maar
een inkomenscrisis, omdat de hoge voedselprijzen voornamelijk
de lage inkomens treffen.
Voorburg: CBS.
Banse, M., P. Nowicki en H. van Meijl (2008) Waarom zijn de huidige voedselprij-
JAN APR
zen zo hoog? Den Haag: LEI.
Kredietcrisis houdt aan
Voor het Centre for Economic Policy
Research vraagt Leijonhufvud zich af
wat er van Keynes geleerd kan worden
over de kredietcrisis. Hij stelt dat klasÂ
siek keynesiaans overheidsbeleid niet
zal werken. Volgens Leijonhufvud kan
van Japan geleerd worden dat wanneer
het financiële systeem ineen klapt
door een gebrek aan vertrouwen in het
systeem, een lage interestvoet niet volÂ
doende zal zijn om inversteringen weer op gang te krijgen. Wat
van Keynes geleerd moet worden, is om verantwoordelijkheid te
nemen voor de problemen in de maatschappij en er een oplosÂ
sing voor te vinden. Verder stelt Leijonhufvud dat de crisis heeft
aangetoond dat economische theorieën die gebaseerd zijn op de
algemene evenwichtstheorie niet opgaan.
Sterke prijsdaling geneesmiddelen
Voor het Centraal Planbureau onderzoeken Douven en Meijer
de effecten van het preferentiebeleid van zorgverzekeraars ten
aanzien van generieke geneesmiddelen. Het preferentiebeleid
betekent dat zorgverzekeraars voor een bepaalde periode slechts
een enkele variant van een bepaald medicijn vergoeden. Volgens
de auteurs heeft dit al geleid tot forse prijsdalingen, die soms
negentig procent bedroegen. Douven en Meijer stellen dat er ook
geleerd kan worden van de Verenigde Staten. Daar worden parÂ
tijen door onderhandelaars vertegenwoordigd, terwijl de overheid
zich niet met de prijsvorming bemoeit. De auteurs stellen dat de
Nederlandse overheid zich nog terughoudend kan opstellen op
de geneesmiddelenmarkt, omdat het preferentiebeleid laat zien
dat er bij vrije marktwerking geen sprake is van hogere prijzen.
MEI
FEB
Douven, R. en A. Meijer (2008) Prijsvorming van generieke geneesmiddelen: forse
prijsdalingen in het nieuwe zorgstelsel. CPB document nr 175.
Leijonhufvud, A. (2008) Keynes and the crisis. CEPR policy insight nr 23.
Evaluatierapport commissie Frijns
Politiestakingen
Van der Velden van het International Institute of Social History
constateert dat de acties van de politie voor een betere CAO
weken hebben geduurd. Hij stelt dat naarmate een staking
langer duurt, deze minder effect zal sorteren. De stakings osten
k
voor werkgevers in de dienstensector zijn laag ten opzichte van
de kosten in de industriële sector, omdat zij bijna geheel uit
salariskosten bestaan. Daarnaast moet een staking de werkÂ
gever economisch treffen. In het geval van de politiestakingen
gebeurde dit niet voldoende, omdat de overheid geen winstoogÂ
merk heeft. Tot slot stelt Van der Velden dat de ene staking de
andere aanwakkert, zodat de kans op opeenvolgende stakingen
groter wordt.
Voor het National Bureau of Economic Research analyseren
Benmelech et al. hoe managers reageren op aandelenpakketÂ
ten als beloning voor hun prestaties. De auteurs stellen dat
aandelenpakketten ervoor kunnen zorgen dat de aandeelhouders
minder toe hoeven te zien op het management. Aan de andere
kant kunnen aandelenpakketten aanzetten tot kortetermijnvisie,
waardoor de manager een hogere winst opgeeft of te weinig invesÂ
teert. Dit is met name een probleem voor bedrijven die een sterke
groei doormaken, omdat juist deze bedrijven hoge investeringen
nodig hebben. Benmelech et al. stellen dat een manager met een
combinatie van aandelen en een reguliere beloning betaald moet
worden. Hoe sneller het bedrijf al groeit, hoe minder de manager
beloond moet worden met aandelen.
Velden, S. van der (2008) Lange stakingen sorteren weinig effect. Reformatorisch
Benmelech, E., Kandel, E. en P. Veronesi (2008) Stock-based compensation and
dagblad, 26 mei.
(dis)incentives. NBER werkdocument nr. 13732.
MRT JUN
772
ESB
93(4550) 19 december 2008
De auteur heeft verklaard dit artikel alleen te publiceren in ESB en niet elders
te publiceren in wat voor medium dan ook. Het is wel toegestaan om het artikel voor eigen gebruik
en voor publicatie op een intranet van de werkgever van de auteur aan te wenden.
output
Rookverbod cafés
Staatsovername ABN-Amro
Voor Synovate onderzoekt Sanderse wat de effecten van het
rookverbod zijn op de omzetten in de horeca. Hiervoor enquêÂ
teert hij 1101 horecaondernemers. Van deze groep geeft
ongeveer 42 procent aan in juli en augustus een omzetdaling
te hebben ervaren ten opzichte van dezelfde periode in het
jaar ervoor. De ondervraagde ondernemers stellen dat ze een
inkomensdaling van gemiddeld 21 procent hebben gehad. Dit
terwijl Sanderse een daadwerkelijke omzetdaling in de horecaÂ
sector van vier procent constateert. Van de ondervraagde
ondernemers stelt twee derde dat het rookverbod een van de
oorzaken van de omzetdaling was en dat dit ongeveer de helft
van de omzet aling verklaart. Acht procent van de ondervraagde
d
o
 ndernemers geeft aan om als gevolg van het rookverbod te
overwegen met de onderneming te stoppen.
De Nederlandsche Bank stelt in haar kwartaalbericht dat de
huidige crisis om verregaande overheidsmaatregelen vraagt,
waarbij de overname van een bank door de overheid de meest
extreme mogelijkheid is. De bank stelt dat lessen uit het
buitenland hebben geleerd dat er sprake moet zijn van een
geloofwaardige overheidsstrategie, die gericht is op efficiëntie.
Dit is volgens DNB dan ook een randvoorwaarde voor succesÂ
volle herprivatisering. Ervaringen uit andere landen laten zien
dat de bank alleen op winst gericht moet zijn, omdat politieke
motieven, zoals het aanhouden van werkgelegenheid, de bank
schade aandoen. Onafhankelijkheid kan worden bewerkstelligd
door het staatseigendom onder te brengen in een zelfstandig
orgaan. DNB wil het liefst een zo kort mogelijke periode van
staatseigendom.
Sanderse, K. (2008) Onderzoek effecten rookvrije horeca. Amsterdam: Synovate.
DNB (2008) Staatsdeelname als uiterste remedie in een bankencrisis:
JUL OKT
lessen uit de praktijk. In: DNB kwartaalbericht december 2008. Amsterdam: De
Nederlandsche Bank.
Olympische Spelen
De Policy Research Corporation onderzoekt voor het Ministerie
van Volksgezondheid, Welzijn en Sport de betekenis van sport
voor de Nederlandse economie. Sport draagt voor ongeveer 1,3
procent bij aan het Nederlandse bbp en creëert ongeveer 118
duizend voltijdsbanen. De Nederlandse sportexport beslaat
daarnaast 1,1 miljard euro, waarbij Nederland met name op een
aantal niche-markten grote aanbieders van sportgoederen kent,
zoals kunstgras, klapschaatsen en turntoestellen. Tevens levert
het sporten van Nederlanders een besparing op van rond de drie
tot vijf miljard euro aan zorgkosten.
Obama
Voor VNO-NCW sprak Vijselaar met vier Nederlandse deskunÂ
digen over de partijprogramma’s van de presidentskandidaten
Obama en McCain en stelt daarbij de vraag welk voorgesteld
beleid beter zou zijn voor de Nederlandse economie. De desÂ
kundigen stellen dat McCain beter zou zijn omdat hij zich heeft
uitgesproken voor vrijhandel, maar stellen ook dat Obama zich
heeft omringd met betere economische adviseurs. Vijselaar
doet daarom geen uitspraak over welke president beter is voor
de Nederlandse economie, hoewel volgens de deskundigen het
uitbreken van de financiële crisis Obama aantrekkelijker maakt
voor Nederland dan McCain.
AUG NOV
Policy Research Corporation (2008) De economische betekenis van sport in
Nederland. Rotterdam: Policy Research Corporation.
Vijselaar, J. (2008) De beste president voor Nederland: McCain of Obama?
Forum, 18(2008), 14–19.
Prinsjesdag
De Miljoenennota voor 2009 kent een begrotingsoverschot
ondanks tegenvallers in de uitgaven aan kinderopvang en de
AWBZ. Dit terwijl de belastinginkomsten niet hoger zijn en het
begrotingsoverschot ook niet is verminderd. Visser en Hogenbirk
van de Rabobank stellen dat dat verklaard kan worden door de
aardgasopbrengsten, die hoog waren door een hoge  lieprijs.
o
Van de veertien miljard euro aan gasbaten wordt volgens
de auteurs zes miljard besteed aan koopkrachtreparaties.
Daarnaast stellen de auteurs dat de overheidsuitgaven relatief
laag lijken omdat de prijsstijging van overheidsproducten lager
was dan de totale Nederlandse inflatie. Volgens de auteurs
neemt het robuuste begrotingssaldo, dat geschoond is voor de
aardgasinkomsten, dan ook af, naar –2 procent.
Steun autosectoren
Het EIM maakt een prognose over de ontwikkeling in de
Nederlandse autosector. Het stelt dat de afzet in 2008 anderÂ
half procent hoger zal uitkomen dan de omzet in 2007, en
de verwachting is dat deze in 2009 met een half procent zal
stijgen. Het aantal nieuw verkochte auto’s lag in de eerste acht
maanden iets hoger dan in 2007 en over het hele jaar wordt
verwacht dat ongeveer een half miljoen nieuwe auto’s verkocht
zijn. De gemiddelde prijs van de verkochte auto’s lag wel lager
dan in 2007. Het deel van de autosector dat occasions verkoopt
daalt, met name vanwege de opkomst van particuliere tweedehandsautoverkopers, die via internet hun oude auto’s zelf
kunnen verkopen.
SEP DEC
Visser, N. en A. Hogenbirk (2008) Miljoenennota 2009: Saved by the (aardgas) bell.
EIM (2008) Prognose kerngegevens MKB, september 2008. www.ondernemer‑
Rabobank themabericht nr 2008/21.
schap.nl.
De auteur heeft verklaard dit artikel alleen te publiceren in ESB en niet elders
te publiceren in wat voor medium dan ook. Het is wel toegestaan om het artikel voor eigen gebruik
en voor publicatie op een intranet van de werkgever van de auteur aan te wenden.
ESB
93(4550) 19 december 2008
773