Stagnatie In kredietverlening
Hervorming
van het
Amerikaanse
bankwezen
Willen Amerikaanse banken voldoen
aan de solvabiliteitseisen zoals de
Bank voor Internationale Betalingen
deze per 1 januari 1993 stelt, dan zullen de banken hun kredietverlening
verder moeten beperken. Adviseurs
van het Amerikaanse congres pleiten
daarom voor een aanpassing van de
strakke regels. Hierin wijken zij duidelijk af van de stellingname van de
Fed. Deze stelde eerder bij monde
van voorzitter Greenspan dat de Fed
voorstander is van striktere eisen.
Dit neemt niet weg dat er momenteel hard gewerkt wordt om ingrijpende wijzigingen aan te brengen in
de regels waarbinnen Amerikaanse
banken werken. Het Amerikaanse
Ministerie van Financien heeft ‘dezer
dagen hiertoe plannen ingediend.
Oude pijlers versleten
Momenteel steunt het Amerikaanse
banksysteem vooral op drie pijlers
die teruggaan tot de crisis van de
jaren dertig: de Banking act die onder meer de deposito-garantie regelt, de Glass-Steagall wet waarin
een strikte scheiding tussen bankzaken en effectentransacties is vastgelegd, en de McFadden wet die
banken verbiedt buiten de eigen
staat te werken.
De beperkingen waaraan Amerikaanse banken gebonden zijn vormen een handicap bij het vormen
van een sterke positie binnen de
VS van waaruit men de internationale concurrentie aankan. Binnen
de groep van 30 grootste banken
in de wereld komt nog maar een
Amerikaanse bank voor, hetgeen
het afnemende Internationale belang van het Amerikaanse bankwezen overduidelijk illustreert. Daartegenover is nu sprake van een
zeer groot aantal (12.500) banken,
waaronder veel relatief kleine, die
binnen het beschermde klimaat
kunnen gedijen.
ESB 20-2-1991
De verzwakking binnen het Amerikaanse bankwezen komt niet alleen
tot uiting in het afnemende internationale belang van Amerikaanse banken. Daarnaast is sprake van financiele problemen. Enerzijds komen
deze tot uiting in de slechte resultaten van de Amerikaanse banken en
een toenemend aantal deconfitures.
Het systeem van deposito-verzekering wordt daardoor te zwaar belast.
Door de slechte winstgevendheid
werken de lagere officiele rentetarieven slechts zeer gedeeltelijk door in
de tarieven die de Amerikaanse banken aan hun clienten in rekening
brengen.
Tegelijkertijd blijken Amerikaanse
banken zich in toenemende mate te
beperken in de kredietverlening.
Voor het bedrijfsleven wordt het
steeds moeilijker geld bij banken te
lenen.
Bovenstaande gevolgen zijn voor de
Amerikaanse minister van Financien
Brady aanleiding geweest om verregaande hervormingen voor het bankwezen voor te stellen. Daarbij zullen
de banken voortaan beoordeeld worden op hun kapitaalsterkte. Banken
met een sterke kapitaalsbasis mogen
in de toekomst aparte vennootschappen opzetten of overnemen die actief zijn in de effectenhandel, in het
verzekeringswezen en in het beheer
van beleggingsfondsen, terwijl daarnaast de regionale beperkingen komen te vervallen. Daartegenover
staat dat ondernemingen met activiteiten in de financiele sector ook
een meerderheidsbelang in banken
mogen opbouwen.
De hervormingsplannen van Brady
beogen echter niet alleen de Amerikaanse banken sterker te maken,
maar tevens het toezicht op de zwakke banken te verscherpen. Dit toezicht is momenteel verdeeld over
een viertal instanties maar zal in de
toekomst moeten worden uitgevoerd door twee lichamen: de Federal Reserve Board en een nieuw op
te richten Federal Banking Agency
dat onder het Ministerie van Financien ressorteert.
Verzekeringskas is leeg
Een versterkt toezicht zal ook moeten bijdragen aan een verbetering
van de situatie van het verzekeringsvangnet voor insolvabele banken,
het Bank Insurance Fund (BIF).
Door de vele bankfaillissementen in
de laatste 10 jaar heeft het BIF vrijwel geen geld meer om uit te keren
bij een nieuw faillissement. De ver-
antwoordelijkheid hiervoor ligt bij
de Federal Deposit Insurance Corporation (FDIC). Los van alle structurele wijzigingen waaraan wordt gewerkt moet de FDIC het deze maand
nog met de banken eens worden
over een plan voor extra gelden ten
gunste van het BIF. Daarbij heeft Brady reeds aangekondigd dat hij geen
belastinggelden in het fonds zal steken.
Om de kas van de FDIC te spekken
ligt er thans een voorstel om voor
$ 10 miljard aan obligaties te plaatsen bij de banken, die vervolgens
vrij verhandeld kunnen worden.
Daarnaast zal er een heffing op aangehouden deposito’s worden gelegd. Hierbij wil de Fed een nuancering gaan aanbrengen. Immers, in de
praktijk lijkt de verzekering de banken een soort vrijbrief te bieden om
te veel risico’s te nemen bij het uitzetten van gelden. In de toekomst
wil Brady de premieheffing dan ook
mede laten afhangen van het risico
dat de banken aangaan. Al te riskant
geachte activiteiten zouden eventueel in aparte vennootschappen moeten worden ondergebracht waarvoor
de deposito-verzekering niet geldt.
Grote banken bevoordeeld
Hoewel de voorstellen van Brady
veel goede elementen bevatten
wordt een moeilijke discussie verwacht. Recent erkende Brady namelijk dat er banken zijn, zoals de Bank
of New England die begin januari
overgenomen is door de FDIC, die
‘too important to fail’ zijn. In de praktijk betekent dit dat de maatregelen
die de autoriteiten nemen kunnen
verschillen per bank. Hierin ligt de
angst van veel kleinere banken.
Deze vrezen dat het publiek zijn
geld vooral zal uitzetten bij banken
die behoren tot deze categoric, waar
in de praktijk van een betere verzekering sprake is. Uiteraard zou dit
ten koste gaan van de kleinere banken. Algemeen wordt dan ook verwacht dat nog een groot aantal
amendementen de revue zal passeren, zodat op zeer korte termijn nog
geen soelaas van de voorgestelde
maatregelen te verwachten is.
Deze bijdrage is ontleend aan de tweewekelijkse publikatie Beleggen met van Lanschot.