Langzamerhand begint de notie in de politiek door te dringen dat er geen Griekse sprookjes bestaan. Rutte komt schoorvoetend op zijn loze verkiezingsbeloftes terug en beweert dat dit het gevolg is van het doen van concessies. Van Dijsselbloem geeft eindelijk toe dat de Grieken een deel van hun schuld niet gaan terugbetalen. Merkel laat in Bild optekenen dat ze het afschrijven van schuld ‘niet volledig wil uitsluiten’. Het wordt tijd dat we niet alleen eerlijk zijn over onze positie jegens Griekenland, maar dat we met die eerlijkheid voor een route kiezen waar het verlies op lange termijn voor alle partijen geminimaliseerd wordt.
Afgelopen vrijdag schreef Sweder van Wijnbergen het nog een keer op in NRC (krant wanneer ga je nu eens linken?). Sweder is op zijn best als hij de immer aanwezige verleiding om wild om zich heen te slaan weet te onderdrukken en bovendien ook nog aandacht besteedt aan oplossingen.
De kern van Sweder’s betoog is dat het geen zin heeft om schulden terug te claimen als je daarmee de kans op toekomstige claims feitelijk verlaagt. Met andere woorden door nu stoere taal richting Griekenland (geen cent erbij) te bezigen, zorg je ervoor dat Griekenland met torenhoge schulden opgezadeld wordt, dat de Griekse economie niet groeit en je in de toekomst zeker niets terug krijgt.
De kern van Sweder’s oplossing is om alle uitstaande schulden van Griekenland met 70% te korten. De prikkel om te hervormen wordt gehandhaafd door de reductie volledig conditioneel te maken aan het zich houden aan IMF clausules.
Sweder heeft meer vertrouwen in het IMF dan in de ‘onervaren bureaucraten’ van de Europese Commissie. Het is jammer dat Sweder niet wat dieper ingaat op wat het IMF dan precies gaat doen. Want zo succesvol is het IMF toch ook weer niet? Wat zijn de ervaringen met het IMF met succesvol ingrijpen in een muntunie? Uit eerdere kritiek bleek keer op keer dat het IMF nogal rigide en theoretisch opereren kan en te weinig rekening houdt met specifieke omstandigheden. Hebben we aanwijzingen dat dat nu anders gaat?
Een andere vraag is wat er gebeurt als de Grieken zich niet aan de IMF clausules houden, want dan dreigt volgens mij precies hetzelfde dilemma te ontstaan als degene waar we nu inzitten. Ook de Europese Commissie had zogenaamd harde clausules, maar die clausules blijken tijdinconsistent te zijn. Op het moment dat een land zich er niet aan houdt, is het niet meer in het belang voor het collectief om sancties op te leggen, mits er nog een kans op een positief scenario in de toekomst bestaat (want anders is faillissement onvermijdelijk). Of zegt Sweder eigenlijk dat het IMF Griekenland makkelijker failliet kan laten gaan dan de Europese Commissie?
De kern van het probleem is dat politici of doen als of het nu echt de allerallerlaatste keer is (terwijl ze weten dat dat niet zo is) of oplossingen voorstellen die stoer klinken maar ook heel veel geld kosten (Arie Slob met zijn Grexit of Hij-Wiens-Naam-Niet-Genoemd-Hoeft-Te-Worden met zijn exit uit de Europese Unie). Het overstijgt de pizza-oplossing van de 11-jarige Jurre Hermans niet in subtiliteit.
Tegelijkertijd zijn er diverse economen die doen of oplossingen simpel zijn. Zo zegt Sweder: ‘de oplossing is al lang duidelijk aan iedereen buiten Brussel’ en verwijst naar de Mexicaanse Bradydeal. Krugman wil de geldpersen aanzetten en beschimpt zijn criticasters. Daniel Altman bakt het helemaal bruin door ‘5 easy solutions to the Greek crisis’ te presenteren, waarbij de titel beter ‘5 simplistic solutions to the Greek crisis conveniently ignoring costs’ had kunnen heten. Voor meer simplisme zie hier.
Ik presenteer liever een wat realistischer top 3 ‘inconvenient truths about Greece’.
1.Alle oplossingen kosten geld, veel geld.
2.De Grieken zullen zelf het hardst getroffen worden.
3.Elegante oplossingen voor het Griekse probleem bestaan niet.
Van Wijnbergen is in zijn analyse haarscherp en laat zien dat de beste oplossing voor Griekenland ook de beste oplossing voor Nederland (en Europa) is op de lange termijn. Maar oplossingen zijn niet zo simpel als economen suggereren, was het maar waar.